Thông Tư 200 - Năm 2014 B Tài Chính

B TI CHNH
CNG HO X HI CH NGHA VIT NAM

C lp - T do - Hnh phc
H Ni, ngy 22 thng 12 nm 2014
s: 200/2014/TT-BTC
THNG T
Hng dn Ch k ton Doanh nghip
Cn c Lut K ton ngy 17 thng 06 nm 2003;

Cn c Ngh nh so 129/2004/N- CP ngy 3 thng 05 nm 2004 ca
Chnh ph quy nh chi tt v hng dn th hnh mt s iu ca Lut Ke ton
trong hot ng knh doanh;
Cn c Ngh nh s 215/2013/N-CP^ ngy 13 thng 12 nm 2013 ca
Chnh ph quy nh chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca B Ti
chnh;
Theo ngh ca V trng V Ch k ton v kim ton,
B trng B Ti chnh ban hnh Thng t hng dn Ch k ton
doanh nghip.
CHNG I
QUY NH CHUNG
iu 1. i tng p dng
Thng t ny hng dn k ton p dng i vi cc doanh nghip thuc

mi lnh vc, mi thnh phn kinh t. Cc doanh nghip va v nh ang thc
hin k ton theo Ch k ton p dng cho doanh nghip va v nh c vn
dng quy nh ca Thng t ny k ton ph hp vi c im kinh doanh v
yu cu qun l ca mnh.
iu 2. Phm vi iu chnh
Thng t ny hng dn vic ghi s k ton, lp v trnh by Bo co ti

chnh, khng p dng cho vic xc nh ngha v thu ca doanh nghip i vi
ngn sch Nh nc.
iu 3. n v tin t trong k ton
em v tin t trong k ton l ng Vit Nam (k hiu quc gia l ;

k hiu quc t l VND) c dng ghi s k ton, lp v trnh by Bo co
ti chnh ca doanh nghip. Trng hp n v k ton ch yu thu, chi bng
ngoi t, p ng c cc tiu chun quy nh ti iu 4 Thng t ny th c
chn mt loi ngoi t lm n v tin t ghi s k ton.
iu 4. La chn n v tin t trong k ton
1. Doanh nghip c nghip v thu, chi ch yu bng ngoi t cn c vo quy

nh ca Lut Ke ton, xem xt, quyt nh la chn n v tin t trong k
ton v chu trch nhim v quyt nh trc php lut. Khi la chn n v
tin t trong k ton, doanh nghip phi thng bo cho c quan thu qun l trc
tip.
2. n v tin t trong k ton l n v tin t:
a) c s dng ch yu trong cc giao dch bn hng, cung cp dch v
ca n v, c nh hng ln n gi bn hng ho v cung cp dch v v thng
chnh l on v tin t dng nim yt gi bn v c thanh ton; v
b) c s dng ch yu trong vic mua hng ha, dch v, c nh hng
ln n chi ph nhn cng, nguyn vt liu v cc chi ph sn xut, kinh doanh
khc, thng thng chnh l n v tin t dng thanh ton cho cc chi ph .
3. Cc yu t sau y cng c xem xt v cung cp bng chng v n v
tin t trong k ton ca n v:
a) n v tin t s dng huy ng cc ngun lc ti chnh (nh pht
hnh c phiu, tri phiu);
b) on v tin t thng xuyn thu c t cc hot ng kinh doanh v
c tch tr li.
4. n v tin t trong k ton phn nh cc giao dch, s kin, iu kin
lin quan n hot ng ca n v. Sau khi xc nh c n v tin t trong k
ton th n v khng c thay i tr khi c s thay i trng yu trong cc giao
dch, s kin v iu kin .
iu 5. Chuyn i Bo co ti chnh lp bng n v tin t trong k
ton l ngoi t sang ng Vit Nam
2
1. Doanh nghip s dng ngoi t lm n v tin t trong k ton th ng

thi vi vic lp Bo co ti chnh theo n v tin t trong k ton (ngoi t) cn
phi chuyn oi Bo co ti chnh sang ng Vit Nam khi cng b v np Bo
co ti chnh cho c quan qun l Nh nc.
2. Nguyn tc chuyn i Bo co ti chnh lp bng n v tin t k ton
l ngoi t sang ng Vit Nam, trnh by thng tin so snh c thc hin theo
quy nh ti Chng III Thng t ny.
3. Khi chuyn i Bo co ti chnh c lp bng ngoi t sang ng Vit
Nam, doanh nghip phi trnh by r trn Bn thuyt minh Bo co ti chnh
nhng nh hng (nu c) i vi Bo co ti chnh do vic chuyn i Bo co
ti chnh t ng ngoi t sang ng Vit Nam.
iu 6. Kim ton Bo co ti chnh trong trng hp s dng n v
tin t trong k ton l ngoi t
Bo co ti chnh mang tnh php l cng b ra cng chng v np cc

c quan c thm quyn ti Vit Nam l Bo co ti chnh c trnh by bng
ng Vit Nam v phi c kim ton.
iu 7. Thay i n v tin t trong k ton
Khi c s thay i ln v hot ng qun l v kinh doanh dn n n v

tin t c s dng trong cc giao dch kinh t khng cn tho mn cc tiu
chun nu ti khon 2, 3 iu 4 Thng t ny th doanh nghip c thay i n
v tin t trong k ton. Vic thay i t mt n v tin t ghi s k ton ny sang
mt n v tin t ghi s k ton khc ch c thc hin ti thi im bt u nin
k ton mi. Doanh nghip phi thng bo cho c quan thu qun l trc tip
v vic thay i n v tin t trong k ton chm nht l sau 10 ngy lm vic k
t ngy kt thc nin k ton.
iu 8. Quyn v trch nhim ca doanh nghip i vi vic t chc k
ton ti cc n v trc thuc khng c t cch php nhn hch ton ph
thuc (gi tt l n v hch ton ph thuc)
1. Doanh nghip c trch nhim t chc b my k ton v phn cp hch

ton cc n v hch ton ph thuc ph hp vi c im hot ng, yu cu
qun l ca mnh v khng tri vi quy nh ca php lut.
2. Doanh nghip quyt nh vic k ton ti n v hch ton ph thuc c
t chc b my k ton ring i vi:
3
a) Vic ghi nhn khon vn kinh doanh c doanh nghip cp: Doanh
nghip quyt nh n v hch ton ph thuc ghi nhn l n phi tr hoc vn ch
s hu;
b) i vi cc giao dch mua, bn, iu chuyn sn phm, hng ha, dch v
ni b: Doanh thu, gi vn ch c ghi nhn ring ti tng on v hch ton ph
thuc nu s lun chuyn sn phm, hng ha, dch v gia cc khu trong ni b
v bn cht to ra gi tr gia tng trong sn phm, hng ha, dch v. Vic ghi nhn
doanh thu t cc giao dch ni b trnh by trn Bo co ti chnh ca cc on
v khng ph thuc vo hnh thc ca chng t k ton (ha n hay chng t
lun chuyn ni b);
c) Vic phn cp k ton ti n v hch ton ph thuc: Ty thuc m hnh
t chc k ton tp trung hay phn tn, doanh nghip c th giao n v hch ton
ph thuc phn nh n li nhun sau thu cha phn phi hoc ch phn nh n
doanh thu, chi ph.
iu 9. ng k sa i Ch k ton
1. i vi h thng ti khon k ton

a) Doanh nghip cn c vo h thng ti khon k ton ca Ch k ton
doanh nghip ban hnh km theo Thng t ny vn dng v chi tit ho h
thng ti khon k ton ph hp vi c im sn xut, kinh doanh, yu cu qun
l ca tng ngnh v tng n v, nhng phi ph hp vi ni dung, kt cu v
phng php hch ton ca cc ti khon tng hp tng ng.
b) Trng hp doanh nghip cn b sung ti khon cp 1, cp 2 hoc sa
oi ti khon cp , cp 2 v tn, k hiu, ni dung v phng php hch ton cc
nghip v kinh t pht sinh c th phi c s chp thun bng vn bn ca B
Ti chnh trc khi thc hin.
c) Doanh nghip c th m thm cc ti khon cp 2 v cc ti khon cp 3
i vi nhng ti khon khng c qui nh ti khon cp 2, ti khon cp 3 ti
danh mc H thng ti khon k ton doanh nghip quy nh ti ph lc 1 - Thng
t ny nham phc v yu cu qun l ca doanh nghip m khng phi ngh
B Ti chnh chp thun.
2. i vi Bo co ti chnh
a)
Doanh nghip cn c biu mu v ni dung ca cc ch tiu ca Bo co
ti chnh ti ph lc 2 Thng t ny chi tit ho cc ch tiu (c sn) ca h
thng Bo co ti chnh ph hp vi c im sn xut, kinh doanh, yu cu qun
l ca tng ngnh v tng n v.

b)
Trng hp doanh nghip cn b sung mi hoc sa i biu mu, tn v
ni dung cc ch tiu ca Bo co ti chnh phi c s chp thun bng vn bn
ca B Ti chnh trc khi thc hin.
3. i vi chng t v s k ton
a) Cc chng t k ton u thuc loi hng dn (khng bt buc), doanh
nghip c th la chn p dng theo biu mu ban hnh km theo ph lc s 3
Thng t ny hoc c t thit k ph hp vi c im hot ng v yu cu
qun l ca n v nhng phi m bo cung cp nhng thng tin theo quy nh
ca Lut Ke ton v cc vn bn sa i, b sung, thay th.
b) Tt c cc biu mu s k ton (k c cc loi s Ci, s Nht k) u
thuc loi khng bt buc. Doanh nghip c th p dng biu mu s theo hng
dn ti ph lc s 4 Thng t ny hoc b sung, sa i biu mu s, th k ton
ph hp vi c im hot ng v yu cu qun l nhng phi m bo trnh by
thng tin y , r rng, d kim tra, kim sot.
iu 10. Ch k ton p dng i vi nh thu nc ngoi
1.
Nh thu nc ngoi c c s thng tr hoc c tr ti Vit Nam m c
s thng tr hoc c tr khng phi l n v c lp c t cch php nhn thc
hin Ch k ton ti Vit Nam nh sau:
a) Cc nh thu c c th p dng theo Ch k ton do B Ti chnh
ban hnh ring cho nh thu;
b) Cc nh thu khng c Ch k ton do B Ti chnh ban hnh ring
th c la chn p dng y Ch k ton doanh nghip Vit Nam hoc
vn dng mt s ni dung ca Ch k ton doanh nghip Vit Nam ph hp vi
c im hot ng, yu cu qun l ca mnh.
c) Trng hp nh thu la chn p dng y Ch k ton doanh
nghip Vit Nam th phi thc hin nht qun cho c nin k ton.
d) Nh thu phi thng bo cho c quan thu v Ch k ton p dng
khng chm hn 90 ngy k t thi im bt u chnh thc hot ng ti Vit
Nam. Khi thay i th thc p dng Ch k ton, nh thu phi thng bo cho
c quan thu khng chm hn 15 ngy lm vic ke t ngy thay i.
2. Nh thu nc ngoi phi k ton chi tit theo tng Hp ng nhn thu
(tng Giy php nhn thu), tng giao dch lm c s quyt ton hp ng v
quyt ton thu.
3. Trng hp Nh thu nc ngoi p dng y Ch k ton doanh
nghip Vit Nam nhng c nhu cu b sung, sa i th phi ng k theo quy
nh ti iu 9 Thng t ny v ch c thc hin khi c kin chp thun bng
vn bn ca B Ti chnh. Trong vng 15 ngy lm vic k t ngy nhn h s,
B Ti chnh c trch nhim tr li bng vn bn cho nh thu nc ngoi v vic
ng k ni dung sa i, b sung Ch k ton.
CHNG II
TI KHON K TON
iu 11. Nguyn tc k ton tin
1. K ton phi m s k ton ghi chp hng ngy lin tc theo trnh t pht
sinh cc khon thu, chi, xut, nhp tin, ngoi t v tnh ra s tn ti qu v tng
ti khon Ngn hng ti mi thi im tin cho vic kim tra, i chiu.
2. Cc khon tin do doanh nghip khc v c nhn k cc, k qu ti
doanh nghip c qun l v hch ton nh tin ca doanh nghip.
3. Khi thu, chi phi c phiu thu, phiu chi v c ch k theo quy nh
ca ch chng t k ton.
4. Ke ton phi theo di chi tit tin theo nguyn t. Khi pht sinh cc giao
dch bng ngoi t, k ton phi quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo nguyn
tc:
- Bn N cc ti khon tin p dng t gi giao dch thc t;
- Bn C cc ti khon tin p dng t gi ghi s bnh qun gia quyn.
5. Ti thi im lp Bo co ti chnh theo quy nh ca php lut, doanh
nghip phi nh gi li s d ngoi t v vng tin t theo t gi giao dch thc t.
iu 12. Ti khon 111 - Tin mt
1. Nguyn tc k ton
a)
Ti khon ny dng phn nh tnh hnh thu, chi, tn qu ti qu doanh
nghip bao gm: Tin Vit Nam, ngoi t v vng tin t. Ch phn nh vo TK
111 Tin mt s tin mt, ngoi t, vng tin t thc t nhp, xut, tn qu. i
vi khon tin thu c chuyn np ngay vo Ngn hng (khng qua qu tin mt
ca doanh nghip) th khng ghi vo bn N TK 111 Tin mt m ghi vo bn

N TK 113 Tin ang chuyn.
b) Cc khon tin mt do doanh nghip khc v c nhn k cc, k qu ti
doanh nghip c qun l v hch ton nh cc loi ti sn bng tin ca doanh
nghip.
c) Khi tin hnh nhp, xut qu tin mt phi c phiu thu, phiu chi v c
ch k ca ngi nhn, ngi giao, ngi c thm quyn cho php nhp, xut
qu theo quy nh ca ch chng t k ton. Mt s trng hp c bit phi
c lnh nhp qu, xut qu nh km.
d) K ton qu tin mt phi c trch nhim m s k ton qu tin mt, ghi
chp hng ngy lin tc theo trnh t pht sinh cc khon thu, chi, xut, nhp qu
tin mt, ngoi t v tnh ra s tn qu ti mi thi im.
) Th qu chu trch nhim qun l v nhp, xut qu tin mt. Hng ngy
th qu phi kim k s tn qu tin mt thc t, i chiu s liu s qu tin mt
v s k ton tin mt. Nu c chnh lch, k ton v th qu phi kim tra li
xc nh nguyn nhn v kin ngh bin php x l chnh lch.
e) Khi pht sinh cc giao dch bng ngoi t, k ton phi quy i ngoi t
ra ng Vit Nam theo nguyn tc:
- Bn N TK 1112 p dng t gi giao dch thc t. Ring trng hp rt
ngoi t t ngn hng v nhp qu tin mt th p dng t gi ghi s k ton ca
TK 1122;
- Bn C TK 1112 p dng t gi ghi s bnh qun gia quyn.
Vic xc nh t gi hi oi giao dch thc t c thc hin theo quy nh
ti phn hng dn ti khon 413 - Chnh lch t gi hi oi v cc ti khon c
lin quan.
g) Vng tin t c phn nh trong ti khon ny l vng c s dng vi
cc chc nng ct tr gi tr, khng bao gm cc loi vng c phn loi l hng
tn kho s dng vi mc ch l nguyn vt liu sn xut sn phm hoc hng
ho bn. Vic qun l v s dng vng tin t phi thc hin theo quy nh ca
php lut hin hnh.
h) Ti tt c cc thi im lp Bo co ti chnh theo quy nh ca php
lut, doanh nghip phi nh gi li s d ngoi t v vng tin t theo nguyn tc:
7
- T gi giao dch thc t p dng khi nh gi li s d tin mt bng ngoi

t l t gi mua ngoi t ca ngn hng thng mi ni doanh nghip thng
xuyn c giao dch (do doanh nghip t la chn) ti thi im lp Bo co ti
chnh.
- Vng tin t c nh gi li theo gi mua trn th trng trong nc ti
thi im lp Bo co ti chnh. Gi mua trn th trng trong nc l gi mua
c cng b bi Ngn hng Nh nc. Trng hp Ngn hng Nh nc khng
cng b gi mua vng th tnh theo gi mua cng b bi cc n v c php kinh
doanh vng theo lut nh.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 111 - Tin mt
Bn N:
- Cc khon tin mt, ngoi t, vng tin t nhp qu;
- S tin mt, ngoi t, vng tin t tha qu pht hin khi kim k;
- Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t ti thi im bo
co (trng hp t gi ngoi t tng so vi ng Vit Nam);
- Chnh lch nh gi li vng tin t tng ti thi im bo co.
Bn C:
- Cc khon tin mt, ngoi t, vng tin t xut qu;
- S tin mt, ngoi t, vng tin t thiu ht qu pht hin khi kim k;
- Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t bo co (trng
hp t gi ngoi t gim so vi ng Vit Nam);
- Chnh lch nh gi li vng tin t gim ti thi im bo co.
S d bn N:
Cc khon tin mt, ngoi t, vng tin t cn tn qu tin mt ti thi im
bo co.
Ti khon 111 - Tin mt, c 3 ti khon cp 2:

- Ti khon 1111- Tin Vit Nam: Phn nh tnh hnh thu, chi, tn qu tin
Vit Nam ti qu tin mt.
- Ti khon 1112 - Ngoi t: Phn nh tnh hnh thu, chi, chnh lch t gi
v s d ngoi t ti qu tin mt theo gi tr quy i ra ng Vit Nam.
- Ti khon 1113 - Vng tin t\ Phn nh tnh hnh bin ng v gi tr
vng tin t ti qu ca doanh nghip.
3. Phng php k ton mt s giao dch kinh t ch yu
8
3.1.
Khi bn sn phm, hng ho, cung cp dch v thu ngay bng tin mt,
k ton ghi nhn doanh thu, ghi:
a) i vi sn phm, hng ho, dch v, bt ng sn u t thuc i tng
chu thu GTGT, thu tiu th c bit, thu xut khu, thu bo v mi trng, k
ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v theo gi bn cha c thu,
cc khon thu (gin thu) phi np ny c tch ring theo tng loi ngay khi ghi
nhn doanh thu (k c thu GTGT phi np theo phng php trc tip), ghi:
N TK 111 - Tin mt (tng gi thanh ton)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (gi cha c thu)
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc.
b) Trng hp khng tch ngay c cc khon thu phi np, k ton ghi
nhn doanh thu bao gm c thu phi np. nh k k ton xc nh ngha v thu
phi np v ghi gim doanh thu, ghi:
N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v
3.2. Khi nhn c tin ca Ngn sch Nh nc thanh ton v khon tr
cp, tr gi bng tin mt, ghi:
N TK 111- Tin mt
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3339).
3.3. Khi pht sinh cc khon doanh thu hot ng ti chnh, cc khon thu
nhp khc bng tin mt, ghi:
N TK 111- Tin mt (tng gi thanh ton)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (gi cha c thu GTGT)
C TK 711 - Thu nhp khc (gi cha c thu GTGT)
C TK 3331 - Thu GTGT phai np (3331 1).
3.4. Rt tin gi Ngn hng v nhp qu tin mt; vay di hn, ngn hn
bng tin mt (tin Vit Nam hoc ngoi t ghi theo t gi giao dch thc t), ghi:
N T K 111 - Tin mt (1111,1112)
C TK 112 - Tin gi Ngn hng (1121,1122)
C TK 341 - Vay v n thu ti chnh (3411).
3.5. Thu hi cc khon n phi thu, cho vay, k cc, k qu bng tin mt;
Nhn k qu, k cc ca cc doanh nghip khc bng tin mt, ghi:
N TK 111 - Tin mt (1111, 1112)
C cc TK 128, 131, 136, 138, 141, 244, 344.
3.6. Khi bn cc khon u t ngn hn, di hn thu bng tin mt, k ton
ghi nhn chnh lch gia s tin thu c v gi vn khon u t (c xc nh
9
theo phng php bnh qun gia quyn) vo doanh thu hot ng ti chnh hoc
chi ph ti chnh, ghi:
N TK 111 - Tin mt (1111, 1112)
N TK 635 - Chi ph ti chnh
C TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi vn)
C cc TK 221, 222, 228 (gi vn)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh.
3.7. Khi nhn c vn gp ca ch s hu bng tin mt, ghi:
N TK 111- Tin mt
C TK 411 - Vn u t ca ch s hu.
3.8. Khi nhn tin ca cc bn trong hp ng hp tc kinh doanh khng
thnh lp php nhn trang tri cho cc hot ng chung, ghi:
N TK 111- Tin mt
C TK 338 - Phi tr, phi np khc.
3.9. Xut qu tin mt gi vo ti khon ti Ngn hng, k qu, k cc,
ghi:
N TK 112 - Tin gi Ngn hng
N TK 244 - Cm c, th chp, k qu, k cc
C TK 111- Tin mt.
3.10. Xut qu tin mt mua chng khon, cho vay hoc u t vocng ty
con, u t vo cng ty lin doanh, lin kt..., ghi:
N T K 121, 128, 221, 222, 228
C TK 111 - Tin mt.
3.11. Xut qu tin mt mua hng tn kho (theo phng php k khai
thng xuyn), mua TSC, chi cho hot ng u t XDCB:
- Nu thu GTGT u vo c khu tr, k ton phn nh gi mua khng
bao gm thu GTGT, ghi:
N cc TK 151, 152, 153, 156, 157,211,213,241
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331)
CTK 111 - Tin mt.
- Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, k ton phn nh gi mua
bao gm c thu GTGT.
3.12. Xut qu tin mt mua hng tn kho (theo phng php kim k nh
k), nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi:
N T K ll - Mua hng (6111,6112)

C TK 111 - Tin mt.
Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, k ton phn nh gi mua
bao gm c thu GTGT.
3.13. Khi mua nguyn vt liu thanh ton bng tin mt s dng ngay vo
sn xut, kinh doanh, nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi:
N cc TK 621, 623, 627, 641, 642,...
C TK 111 - Tin mt.
Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, k ton phn nh chi ph
bao gm c thu GTGT.
3.14. Xut qu tin mt thanh ton cc khon vay, n phi tr, ghi:
N cc TK 331, 333, 334, 335, 336, 338, 341
C TK 111 - Tin mt.
3.15. Xut qu tin mt s dng cho hot ng ti chnh, hot ng khc, ghi:
N cc TK 635, 811,...
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c)
C TK 111- Tin mt.
3.16. Cc khon thiu qu tin mt pht hin khi kim k cha xc nh r
nguyn nhn, ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (1381)
C TK 111 - Tin mt.
3.17. Cc khon tha qu tin mt pht hin khi kim k cha xc nh r
nguyn nhn, ghi:
N TK 111- Tin mt
C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3381).
3.18. Ke ton hp ng mua bn li tri phiu Chnh ph: Thc hin theo
quy nh ti phn hng dn TK 171 - Giao dch mua, bn li tri phiu Chnh
3.19. Cc giao dch lin quan n ngoi t l tin mt.

a) Khi mua hng ha, dch v thanh ton bng tin mt l ngoi t.
- Nu pht sinh l t gi hi oi, ghi:
11
N cc TK 151,152,153,156,157,211,213,241,623,627, 641,642,133,...
(theo t gi hi oi giao dch thc t ti ngy giao dch)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (l t gi hi oi)
C TK 111 (1112) (theo t gi ghi s k ton).
- Neu pht sinh li t gi hi oi, ghi:
N ccT K 151, 152, 153,156,157,211,213,241,623,627, 641, 642,133,...
(theo t gi hi oi giao dch thc t ti ngy giao dch)
C TK 111 (1112) (theo t gi ghi s k ton)
C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh (li t gi hi oi).
b) Khi thanh ton cc khon n phi tr bng ngoi t:
N cc TK 331,335,336,338,341,... (t gi ghi s k ton)
C TK 111 (1112) (t gi ghi s k ton).
N cc TK 331,336,341,... (t gi ghi s k ton)
C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh (li t gi hi oi)
- Trng hp tr trc tin bng ngoi t cho ngi bn, bn N ti khon
tr p dng t gi giao dch thc t ti thi im tr trc, ghi:
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (t gi thc t thi im tr trc)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (li t gi hi oi).
c) Khi pht sinh doanh thu, thu nhp khc bng ngoi t l tin mt, ghi:
N TK 111 (1112) (t gi giao dch thc t)
C cc TK 511,515, 711,... (t gi giao dch thc t).
d) Khi thu c tin n phi thu bng ngoi t, ghi:
N TK 111 (1112) (t gi hi oi giao dich thc t ti ngy giao dch)
C cc TK 131, 136, 138,... (t gi ghi s k ton).
- Nu pht sinh li t gi hi oi, ghi:
N TK 111 (1112) (t gi hi oi giao dch thc t ti ngy giao dch)

C cc TK 131, 136, 138,... (t gi ghi s k ton).
- Trng hp nhn trc tin ca ngi mua, bn C ti khon phi thu p
dng t gi giao dch thc t ti thi im nhn trc, ghi:
N TK 111 (1112) (t gi giao dch thc t ti thi im nhn trc)
C TK 131 (t gi giao dch thc t ti thi im nhn trc).
3.20. Ke ton s dng t gi hi oi giao dch thc t (l t gi mua ca
ngn hng) nh gi li cc khon ngoi t l tin mt ti thi im lp Bo co
ti chnh, ghi:
- Nu t gi ngoi t tng so vi ng Vit Nam, k ton ghi nhn li t gi:
N T K 111 (1112)
C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131).
- Nu t gi ngoi t gim so vi ng Vit Nam, k ton ghi nhn l t gi:
N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131)
CTK 111 (1112).
- Sau khi b tr li, l t gi pht sinh do nh gi li, k ton kt chuyn
phn chnh lch li, l t gi vo doanh thu hot ng ti chnh (nu li ln hn
l) hoc chi ph ti chnh (nu li nh hn l).
3.21. K ton nh gi li vng tin t
- Trng hp gi nh gi li vng tin t pht sinh li, k ton ghi nhn
doanh thu hot ng ti chnh, ghi:
N TK 1113- Vng tin t (theo gi mua trong nc)
- Trng hp gi nh gi li vng tin t pht sinh l, k ton ghi nhn chi
ph ti chnh, ghi:
C TK 1113- Vng tin t (theo gi mua trong nc).
iu 13. Ti khon 112 - Tin gi ngn hng
1.Nguyn tc k ton
Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng,

gim cc khon tin gi khng k hn ti Ngn hng ca doanh nghip. Cn c
hch ton trn ti khon 112 tin gi Ngn hng l cc giy bo C, bo N
13
hoc bn sao k ca Ngn hng km theo cc chng t gc (u nhim chi, u

nhim thu, sc chuyn khon, sc bo chi,...).
a) Khi nhn c chng t ca Ngn hng gi n, k ton phi kim tra,
i chiu vi chng t gc km theo. Nu c s chnh lch gia s liu trn s k
ton ca doanh nghip, s liu hng t gc vi s liu trn chng t ca Ngn
hng th doanh nghip phi thng bo cho Ngn hng cng i chiu, xc minh
v x l kp thi. Cui thng, cha xc nh c nguyn nhn chnh lch th k
ton ghi s theo s liu ca Ngn hng trn giy bo N, bo C hoc bn sao k.
S chnh lch (nu c) ghi vo bn N TK 138 Phi thu khc (1388) (nu s
liu ca k ton ln hn s liu ca Ngn hng) hoc ghi vo bn C TK 338
Phi tr, phi np khc (3388) (nu s liu ca k ton nh hn s liu ca Ngn
hng). Sang thng sau, tip tc kim tra, i chiu, xc nh nguyn nhn iu
chnh s liu ghi s.
b) nhng doanh nghip c cc t chc, b phn ph thuc khng t chc
k ton ring, c th m ti khon chuyn thu, chuyn chi hoc m ti khon
thanh ton ph hp thun tin cho vic giao dch, thanh ton. Ke ton phi m
s chi tit theo tng loi tin gi (ng Vit Nam, ngoi t cc loi).
c) Phi t chc hch ton chi tit s tin gi theo tng ti khon Ngn
hng tin cho vic kim tra, i chiu.
d) Khon thu chi ngn hng khng c ghi m trn ti khon tin gi
ngn hng m c phn nh tng t nh khon vay ngn hng.
) Khi pht sinh cc giao dch bng ngoi t, k ton phi quy i ngoi t
ra ng Vit Nam theo nguyn tc:
- Bn N TK 1122 p dng t gi giao dch thc t. Ring trng hp rt
qu tin mt bng ngoi t gi vo Ngn hng th phi c quy i ra ng Vit
Nam theo t gi ghi s k ton ca ti khon 1112.
- Bn C TK 1122 p dng t gi ghi s Bnh qun gia quyn.
Vic xc nh t gi hi oi giao dch thc t c thc hin theo quy nh
ti phn hng dn ti khon 413 - Chnh lch t gi hi oi v cc ti khon c
lin quan.
e) Vng tin t c phn nh trong ti khon ny l vng c s dng vi
cc chc nng ct tr gi tr, khng bao gm cc loi vng c phn loi l hng
tn kho s dng Yi mc ch l nguyn vt liu sn xut sn phm hoc hng
14
ho bn. Vic qun l v s dng vng tin t phi thc hin theo quy nh ca
php lut hin hnh.
g) Ti tt c cc thi im lp Bo co ti chnh theo quy nh ca php
lut, doanh nghip phi nh gi li s d ngoi t v vng tin t theo nguyn tc:
- T gi giao dch thc t p dng khi nh gi li s d tin gi ngn hng
bng ngoi t l t gi mua ngoi t ca chnh ngn hng thng mi ni doanh
nghip m ti khon ngoi t ti thi im lp Bo co ti chnh. Trng hp
doanh nghip c nhiu ti khon ngoi t nhiu ngn hng khc nhau v t gi
mua ca cc ngn hng khng c chnh lch ng k th c th la chn t gi
mua ca mt trong s cc ngn hng ni doanh nghip m ti khon ngoi t lm
cn c nh gi li.
- Vng tin t c nh gi li theo gi mua trn th trng trong nc ti
thi im lp Bo co ti chnh. Gi mua trn th trng trong nc l gi mua
c cng b bi Ngn hng Nh nc. Trng hp Ngn hng Nh nc khng
cng b gi mua vng th tnh theo gi mua cng b bi cc n v c php kinh
doanh vng theo lut nh.
2.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 112 - Tin gi ngn
hng
Bn N:
- Cc khon tin Vit Nam, ngoi t, vng tin t gi vo Ngn hng;
- Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t ti thi im bo
co (trng hp t gi ngoi t tng so vi ng Vit Nam).
- Chnh lch nh gi li vng tin t tng ti thi im bo co
Bn C:
- Cc khon tin Vit Nam, ngoi t, vng tin t rt ra t Ngn hng;
- Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t cui k (trng
hp t gi ngoi t gim so vi ng Vit Nam).
- Chnh lch nh gi li vng tin t gim ti thi im bo co
S d bn N:
S tin Vit Nam, ngoi t, vng tin t hin cn gi ti Ngn hng ti thi
im bo co.
Ti khon 112 - Tin gi Ngn hng, c 3 ti khon cp 2:

- Ti khon 1121 - Tin Vit Nam: Phn nh s tin gi vo, rt ra v hin
ang gi ti Ngn hng bng ng Vit Nam.
15
- Ti khon 1122 - Ngoi t: Phn nh s tin gi vo, rt ra v hin ang gi ti

Ngn hng bng ngoi t cc loi quy i ra ng Vit Nam.
- Ti khon 1123 - Vng tin t: Phn nh tnh hnh bin ng v gi tr vng
tin t ca doanh nghip ang gi ti Ngn hng ti thi im bo co.
3. Phng php k ton mt s giao dch knh t ch yu
3.1. Khi bn sn phm, hng ho, cung cp dch v thu ngay bng tin gi
ngn hng, k ton ghi nhn doanh thu, ghi:
chu thu gin thu (thu GTGT, thu tiu th c bit, thu xut khu, thu bo v
mi trng), k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v theo gi
bn cha c thu, cc khon thu gin thu phi np c tch ring theo tng loi
thu ngay khi ghi nhn doanh thu (k c thu GTGT phi np theo phng php
trc tip), ghi:
N TK 112 - Tin gi ngn hng (tng gi thanh ton)
3.2. Khi nhn c tin ca Ngn sch Nh nc thanh ton v khon tr
cp, tr gi bng tin gi ngn hng, ghi:
N TK 112 - Tin gi ngn hng
3.3. Khi pht sinh cc khon doanh thu hot ng ti chnh, cc khon thu
nhp khc bng tin gi ngn hng, ghi:
N TK 112 - Tin gi ngn hng (tng gi thanh ton)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (gi cha c thu GTGT)
C TK 711 - Thu nhp khc (gi cha c thu GTGT)
C TK 3331 - Thu GTGT phai np (33311).
3.4. Xut qu tin mt gi vo ti khon ti Ngn hng, ghi:
C TK 111 - Tin mt.
3.5. Nhn c tin ng trc hoc khi khch hng tr n bng chuyn
khon, cn c giy bo C ca Ngn hng, ghi:
C TK 131- Phi thu ca khch hng
C TK 113- Tin ang chuyn.
3.6. Thu hi cc khon n phi thu, cho vay, k cc, k qu bng tin gi
ngn hng; Nhn k qu, k cc ca cc doanh nghip khc bng tin gi ngn
hng, ghi:
N TK 112 - Tin gi Ngn hng (1121, 1122)
C cc TK 128, 131, 136, 141, 244, 344.
3.7. Khi bn cc khon u t ngn hn, di hn thu bng tin gi ngn
hng, k ton ghi nhn chnh lch gia s tin thu c v gi vn khon u t
(c xc nh theo phng php bnh qun gia quyn) vo doanh thu hot ng
ti chnh hoc chi ph ti chnh, ghi:
N TK 112- Tin gi Ngn hng (1121, 1122)
C TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi vn)
C cc TK 221, 222, 228 (gi vn)
C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh.
3.8. Khi nhn c vn gp ca ch s hu bng tin mt, ghi:
3.9. Khi nhn tin ca cc bn trong hp ng hp tc kinh doanh khng
thnh lp php nhn trang tri cho cc hot ng chung, ghi:
3.10. Rt tin gi Ngn hng v nhp qu tin mt, chuyn tin gi Ngn
hng i k qu, k cc, ghi:
N TK 111- Tin mt
N TK 244 - Cm c, th chp, k qu, k cc.
C TK 112 - Tin gi Ngn hng.
3.11. Mua chng khon, cho vay hoc u t vo cng ty con, cng ty lin
doanh, lin kt... bng tin gi ngn hng, ghi:
N cc TK 121, 128, 221, 222, 228
C TK 112- Tin gi Ngn hng.
17
3.12. Mua hng tn kho (theo phng php k khai thng xuyn), mua
TSC, chi cho hot ng u t XDCB bng tin gi ngn hng, ghi:
- Nu thu GTGT u vo c khu tr, k ton phn nh gi mua khng
bao gm thu GTGT, ghi:
N cc TK 151, 152, 153, 156, 157,211,213,241
- Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, k ton phn nh gi mua
bao gm c thu GTGT.
3.13. Mua hng tn kho bng tin gi ngn hng (theo phng php kim
k nh k), nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi:
N TK 6 1 1 -M u ah n g (6111, 6112)
Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, k ton phn nh gi mua
bao gm c thu GTGT.
3.14. Khi mua nguyn vt liu thanh ton bng tin gi ngn hng s dng
ngay vo sn xut, kinh doanh, nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi:
N cc TK 621, 623, 627, 641, 642,...
Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, k ton phn nh chi ph
bao gm c thu GTGT.
3.15. Thanh ton cc khon n phi tr bng tin gi ngn hng, ghi:
N cc TK 331, 333, 334, 335, 336, 338, 341
3.16. Chi ph ti chnh, chi ph khc bng tin gi ngn hng, ghi:
N cc TK 635,811,. ..
3.17. Tr vn gp hoc tr c tc, li nhun cho cc bn gp vn, chi cc
qu khen thng, phc li bng tin gi Ngn hng, ghi:
N TK 411 - Vn u t ca ch s hu
N TK 421 - Li nhun sau thu cha phn phi
18
N TK 353 - Qu khen thng, phc li

3.18. Thanh ton cc khon chit khu thng mi, gim gi hng bn, hng
bn b tr li bng tin gi ngn hng, ghi:
N TK 521 - Cc khon gim tr doanh thu
N TK 3331- Thu GTGT phi np (3331 1)
3.19. K ton hp ng mua bn li tri phiu Chnh ph: Thc hin theo
quy nh ti phn hng dn ti khon 171 - Giao dch mua bn li tri phiu
Chnh ph.
3.20. Cc nghip v kinh t lin quan n ngoi t: Phng php k ton
cc giao dch lin quan n ngoi t l tin gi ngn hng thc hin tng t nh
ngoi t l tin mt (xem ti khon 111).
3.21. K ton nh gi li vng tin t
- Trng hp gi nh gi li vng tin t pht sinh li, k ton ghi nhn
doanh thu hot ng ti chnh, ghi:
N TK 1123 - Vng tin t (theo gi mua trong nc)
C TK 51 5 - Doanh thu hot ng ti chnh.
- Trng hp gi nh gi li vng tin t pht sinh l, k ton ghi nhn chi
ph ti chnh, ghi:
C TK 1123 - Vng tin t (theo gi mua trong nc).
iu 14. Ti khon 113 - Tin ang chuyn
1. Nguyn tc k ton
Ti khon ny dng phn nh cc khon tin ca doanh nghip np

vo Ngn hng, Kho bc Nh nc, gi bu in chuyn cho Ngn hng
nhng cha nhn c giy bo C, tr cho doanh nghip khc hay lm th
tc chuyn tin t ti khon ti Ngn hng tr cho doanh nghip khc nhng
cha nhn c giy bo N hay bn sao k ca Ngn hng.
Tin ang chuyn gm tin Vit Nam v ngoi t ang chuyn trong cc
trng hp sau:
- Thu tin mt hoc sc np thng vo Ngn hng;
- Chuyn tin qua bu in tr cho doanh nghip khc;
19
- Thu tin bn hng chuyn thng vo Kho bc np thu (giao tin tay ba
gia doanh nghip vi ngi mua hng v Kho bc Nh nc).
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 113 - Tin ang chuyn
Bn N:
- Cc khon tin mt hoc sc bng tin Vit Nam, ngoi t np vo
Ngn hng hoc gi bu in chuyn vo Ngn hng nhng cha nhn c
giy bo C;
- Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t l tin ang
chuyn ti thi im bo co.
Bn C:
- S tin kt chuyn vo ti khon 112 - Tin gi Ngn hng, hoc ti khon
c lin quan;
- Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t l tin ang
chuyn ti thi im bo co.
S d bn N:
Cc khon tin cn ang chuyn ti thi im bo co.
Ti khon 113 - Tin ang chuyn, c 2 ti khon cp 2:

- Ti khon 1131 - Tin Vit Nam: Phn nh s tin Vit Nam ang chuyn.
- Ti khon 1132 - Ngoi t: Phn nh s ngoi t ang chuyn.
a) Thu tin bn hng, tin n ca khch hng hoc cc khon thu nhp khc
bng tin mt hoc sc np thng vo Ngn hng (khng qua qu) nhng cha
nhn c giy bo C ca Ngn hng, ghi:
N TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132)
C TK 131- Phi thu ca khch hng (thu n ca khch hng)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v
C TK 51 5 - Doanh thu hot ng ti chnh
CTK711 - Thu nhp khc
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (nu c).
b) Xut qu tin mt gi vo Ngn hng nhng cha nhn c giy bo C
ca Ngn hng, ghi:
N TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132)
C TK 111 - Tin mt (1111, 1112). '
c) Lm th tc chuyn tin t ti khon Ngn hng tr cho ch n

nhng cha nhn c giy bo N ca Ngn hng, ghi:
N TK 113- Tin ang chuyn (1131, 1132)
C TK 112 - Tin gi Ngn hng (1121, 1122).
d) Khch hng tr trc tin mua hng bng sc, doanh nghip np sc
vo Ngn hng nhng cha nhn c giy bo C ca Ngn hng, ghi:
N TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132)
C TK 131 - Phi thu ca khch hng.
) Ngn hng bo C cc khon tin ang chuyn vo ti khon tin gi
ca doanh nghip, ghi:
N TK 1 1 2 -T in gi Ngn hng (1121, 1122)
C TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132).
e) Ngn hng bo N cc khon tin ang chuyn chuyn cho ngi bn,
ngi cung cp dch v, ghi:
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn
C TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132).
g) Vic nh gi li s d ngoi t l tin ang chuyn c thc hin tng
t phng php k ton nh gi li s d ngoi t l tin mt (xem ti khon 111)
iu 15. Ti khon 121 - Chng khon knh doanh
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh tnh hnh mua, bn v thanh ton cc

loi chng khon theo quy nh ca php lut nm gi v mc ch kinh doanh (k
c chng khon c thi gian o hn trn 12 thng mua vo, bn ra kim li).
Chng khon kinh doanh bao gm:
- C phiu, tri phiu nim yt trn th trng chng khon;
- Cc loi chng khon v cng c ti chnh khc.
Ti khon ny khng phn nh cc khon u t nm gi n ngy o hn,
nh: Cc khon cho vay theo kh c gia 2 bn, tin gi ngn hng, tri phiu,
thng phiu, tn phiu, k phiu,...nm gi n ngy o hn .
b) Chng khon kinh doanh phi c ghi s k ton theo gi gc, bao gm:
Gi mua cng (+) cc chi ph mua (nu c) nh chi ph mi gii, giao dch, cung
cp thng tin, thu, l ph v ph ngn hng. Gi gc ca chng khon kinh doanh
c xc nh theo gi tr hp l ca cc khon thanh ton ti thi im giao dch
21
pht sinh. Thi im ghi nhn cc khon chng khon kinh doanh l thi im nh
u t c quyn s hu, c th nh sau:
- Chng khon nim yt c ghi nhn ti thi im khp lnh (T+0);
- Chng khon cha nim yt c ghi nhn ti thi im chnh thc c
quyn s hu theo quy nh ca php lut.
c) Cui nin k ton, nu gi tr th trng ca chng khon kinh doanh
b gim xung thp hn gi gc, k ton c lp d phng gim gi.
d) Doanh nghip phi hch ton y , kp thi cc khon thu nhp t hot
ng u t chng khon kinh doanh. Khon c tc c chia cho giai on trc
ngy u t c ghi gim gi tr khon u t. Khi nh u t nhn c thm c
phiu m khng phi tr tin do cng ty c phn s dng thng d vn c phn,
cc qu thuc vn ch s hu v li nhun sau thu cha phn phi (chia c tc
bng c phiu) pht hnh thm c phiu, nh u t ch theo di s lng c
phiu tng thm trn thuyt minh Bo co ti chnh, khng ghi nhn gi tr c
phiu c nhn, khng ghi nhn doanh thu hot ng ti chnh v khng ghi nhn
tng gi tr khon u t vo cng ty c phn.
Ring cc doanh nghip do Nh nc nm gi 100% vn iu l, vic k
ton khon c tc c chia bng c phiu thc hin theo cc quy nh ca php
lut p dng cho loi hnh doanh nghip do Nh nc nm gi 100% vn iu l.
) Mi trng hp hon i c phiu u phi xc nh gi tr c phiu theo
gi tr hp l ti ngy trao i. Vic xc nh gi tr hp l ca c phiu c thc
hin nh sau:
- i vi c phiu ca cng ty nim yt, gi tr hp l ca c phiu l gi
ng ca nim yt trn th trng chng khon ti ngy trao i. Trng hp ti
ngy trao i th trng chng khon khng giao dch th gi tr hp l ca c
phiu l gi ng ca phin giao dch trc lin k vi ngy trao i.
- i vi c phiu cha nim yt c giao dch trn sn PCOM, gi tr
hp l ca c phiu l gi giao dch ng ca trn sn PCOM ti ngy trao i.
Trng hp ngy trao i sn PCOM khng giao dch th gi tr hp l ca c
phiu l gi ng ca phin giao dch trc lin k vi ngy trao i.
- i vi c phiu cha nim yt khc, gi tr hp l ca c phiu l gi do
cc bn tha thun theo hp ng hoc gi tr s sch ti thi im trao i.
e) K ton phi m s chi tit theo di chi tit tng loi chng khon kinh
doanh m doanh nghip ang nm gi (theo tng loi chng khon; theo tng i
tng, mnh gi, gi mua thc t, tng loi nguyn t s dng u t .. .)
g) Khi thanh l, nhng bn chng khon kinh doanh (tnh theo tng loi
chng khon), gi vn c xc nh theo phng php bnh qun gia quyn di
ng (bnh qun gia quyn theo tng ln mua).
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 121 - Chng khon kinh
doanh
Bn N: Gi tr chng khon kinh doanh mua vo.

Bn C: Gi tr ghi s chng khon kinh doanh khi bn.
S d bn N: Gi tr chng khon kinh doanh ti thi im bo co.
Ti khon 121 - Chng khon kinh doanh, c 3 ti khon cp 2:

- Ti khon 1211 - c phiu: Phn nh tnh hnh mua, bn c phiu vi mc
ch nm gi bn kim li.
- Ti khon 1212 - Tri phiu: Phn nh tnhhnh mua, bn v thanh ton
cc loi tri phiu nm gi bn kim li.
- Ti khon 1218 - Chng khon v cng cti chnh khc: Phn nh tnh
hnh mua, bn cc loi chng khon v cng c ti chnh khc theo quy nh ca
php lut kim li, nh chng ch qu, quyn mua c phn, chng quyn,
quyn chn mua, quyn chn bn, hp ng tng lai, thng phiu... Ti khon
ny cn phn nh c tnh hnh mua, bn cc loi giy t c gi khc nh thng
phiu, hi phiu bn kim li.
a) Khi mua chng khon kinh doanh, cn c vo chi ph thc t mua (gi
mua cng (+) chi ph mi gii, giao dch, chi ph thng tin, l ph, ph ngn
hng...), ghi:
N TK 121 - Chng khon kinh doanh
C ccT K 111, 112,331
C TK 141-T m ng
C TK 244 - Cm c, th chp, k qu, k cc.
b) nh k thu li tri phiu v cc chng khon khc:
- Trng hp nhn tin li v s dng tin li tip tc mua b sung tri
phiu, tn phiu (khng mang tin v doanh nghip m s dng tin limua ngay
tri phiu), ghi:
N TK 121 - Chng khon kinh doanh

- Trng hp nhn li bng tin, ghi;
N cc TK 111, 112, 138..7.
- Trng hp nhn li u t bao gm c khon li u t dn tch trc khi
mua li khon u t th phi phn b s tin li ny. Ch ghi nhn l doanh thu
hot ng ti chnh phn tin li ca cc k m doanh nghip mua khon u t
ny; Khon tin li dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t c ghi
gim gi tr ca chnh khon u t , ghi:
N cc TK 111, 112, 138... (tng tin li thu c)
C TK 121 - Chng khon kinh doanh (phn tin li u t dn tch
trc khi doanh nghip mua li khon u t)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (phn tin li ca cc k
sau khi doanh nghip mua khon u t).
c) K ton c tc, li nhun c chia:
- Trng hp nhn c tc cho giai on sau ngy u t, ghi:
N cc TK 111, 112...
N TK 138 - Phi thu khc (cha thu c tin ngay)
- Trng hp nhn c tc ca giai on trc ngy u t, ghi
N cc TK 111, 112, 138... (tng tin li thu c)
C TK 121 - Chng khon kinh doanh (phn tin li u t dn tch
trc khi doanh nghip mua li khon u t).
- Trng hp nhn c phn c tc, li nhun c dng nh gi
tng vn Nh nc, doanh nghip c phn ho khng ghi nhn doanh thu hot
ng ti chnh m ghi gim gi tr khon u t ti chnh, ghi:
N cc TK 112, 138
C TK 121 - Chng khon kinh doanh.
d) Khi chuyn nhng chng khon kinh doanh, cn c vo gi bn chng
khon:
- Trng hp c li, ghi:
N cc TK 111, 112, 131... (tng gi thanh ton)
C TK 121- Chng khon kinh doanh (gi vn bnh qun gia quyn)
C TK 51 5 - Doanh thu hot ng ti chnh (chnh lch gia gi bn
ln hn gi vn).
- Trng hp b l, ghi:
N cc TK 111, 112, 131 (tng gi thanh ton)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (chnh lch gia gi bn nh hn gi vn)
C TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi vn bnh qun gia quyn).
- Cc chi ph v bn chng khon, ghi:
C cc TK 111, 112,331...
) Thu hi hoc thanh ton chng khon kinh doanh o hn, ghi:
N cc TK 111, 112, 131
C TK 121- Chng khon kinh doanh
e) Trng hp doanh nghip nhng bn chng khon kinh doanh di
hnh thc hon i c phiu, doanh nghip phi xc nh gi tr hp l ca c
phiu nhn v ti thi im trao i. Phn chnh lch (nu c) gia gi tr hp l
ca c phiu nhn v v gi tr ghi so ca c phiu mang i trao i c k ton
l doanh thu hot ng ti chnh (nu li) hoc chi ph ti chnh (nu l).
- Trng hp hon i c phiu c li, ghi:
N TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi tr hp l ca c phiu nhn v)
C TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi tr ghi s ca c phiu
mang i trao i tnh theo phng php bnh qun gia
quyn)
C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh (phn chnh lch gia
gi tr hp l ca c phiu nhn v cao hn
gi tr ghi s ca c phiu mang i trao i)
- Trng hp hon i c phiu b l, ghi:
N TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi tr hp l ca c phiu nhn v
N TK 635 - Chi ph ti chnh (phn chnh lch gia gi tr hp l ca c
phiu nhn v thp hn gi tr ghi s ca c phiu mang i trao
i)
C TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi tr ghi s ca c phiu
mang i trao i tnh theo phng php bnh qun gia quyn).
g)
nh gi li s d cc loi chng khon tha mn nh ngha cc khon
mc tin t c gc ngoi t (nh tri phiu, thng phiu bng ngoi t .. .)
- Trng hp li, ghi:
N TK 121- Chng khon kinh doanh (1212,1218)
C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi.
25
- Trng hp l, ghi:
N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi
C TK 121 - Chng khon kinh doanh (1212,1218).
iu 16. Ti khon 128 - u t nm gi n ngy o hn
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng,

gim ca cc khon u t nm gi n ngy o hn (ngoi cc khon chng
khon kinh doanh) nh: Cc khon tin gi ngn hng c k hn (bao gm c cc
loi tn phiu, k phiu), tri phiu, c phiu u i bn pht hnh bt buc phi
mua li ti mt thi im nht nh trong tng lai v cc khon cho vay nm gi
n ngy o hn vi mc ch thu li hng k v cc khon u t nm gi n
ngy o hn khc.
Ti khon ny khng phn nh cc loi tri phiu v cng c n nm gi v
mc ch mua bn kim li (phn nh trong ti khon 121- Chng khon kinh
doanh)
b) Ke ton phi m s chi tit theo di tng khon u t nm gi n ngy
o hn theo tng k hn, tng i tng, tng loi nguyn t, tng s lng...Khi
lp Bo co ti chnh, k ton cn c vo k hn cn li (di 12 thng hay t 12
thng tr ln k t thi im bo co) trnh by l ti sn ngn hn hoc di
c) Doanh nghip phi hch ton y , kp thi doanh thu hot ng ti

chnh pht sinh t cc khon u t nh li tin gi, li cho vay, li, l khi thanh
l, nhng bn cc khon u t nm gi n ngy o hn.
d) i vi cc khon u t nm gi n ngy o hn, nu cha c lp
d phng phi thu kh i theo quy nh ca php lut, k ton phi nh gi kh
nng thu hi. Trng hp c bng chng chc chn cho thy mt phn hoc ton
b khon u t c th khng thu hi c, k ton phi ghi nhn s tn tht vo
chi ph ti chnh trong k. Trng hp s tn tht khng th xc nh c mt
cch ng tin cy, k ton c th khng ghi gim khon u t nhng phi thuyt
minh trn Bo co ti chnh v kh nng thu hi ca khon u t.
) Ti thi im lp Bo co ti chnh, k ton phi nh gi li tt c cc
khon u t c phn loi l cc khon mc tin t c gc ngoi t theo t gi
giao dch thc t cui k:
26
- T gi p dng i vi cc khon tin gi bng ngoi t l t gi mua ca

ngn hng ni doanh nghip m ti khon tin gi;
- T gi p dng i vi cc khon u t nm gi n ngy o hn khc l
t gi mua ca ngn hng ni doanh nghip thng xuyn c giao dch (do doanh
nghip t la chn).
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 128 - u t nm gi
n ngy o hn
Bn N:
Gi tr cc khon u t nm gi n ngy o hn tng.
Bn C:
Gi tr cc khon u t nm gi n ngy o hn gim.
S d bn N:
9
Gi tr cc khon u t nm gi n ngy o hn hin c ti thi im bo
^
Ti khon 128 - u t nm gi n ngy o hn c 3 ti khon cp 2:

- Ti khon 1281 - Tin gi c k hn: Phn nh tnh hnh tng, gim v s
hin c ca tin gi c k hn.
- Ti khon 1282 - Tri phiu: Phn nh tnh hnh tng, gim v s hin c
ca cc loi tri phiu m doanh nghip c kh nng v c nh nm gi n
ngy o hn.
- Ti khon 1283 - Cho vay: Phn nh tnh hnh tng, gim v s hin c
ca cc khon cho vay theo kh c gia cc bn nhng khng c giao dch
mua, bn trn th trng nh chng khon. Ty theo tng hp ng, cc khon
cho vay theo kh c c th c thu hi mt ln ti thi im o hn hoc thu
hi dn tng k.
- Ti khon 1288 - Cc khon u t khc nm gi n ngy o hn: Phn
nh tnh hnh tng, gim v s hin c ca cc khon u t khc nm gi n
ngy o hn (ngoi cc khon tin gi ngn hng, tri phiu v cho vay), nh c
phiu u i bt buc bn pht hnh phi mua li ti mt thi im nht nh trong
tng lai, thng phiu.
3. Phirng php k ton mt s nghip v kinh t ch yu
27
3.1. Khi gi tin c k hn, cho vay, mua cc khon u t nm gi n

ngy o hn bng tin, ghi:
N TK 128 - u t nm gi n ngy o hn
C cc TK 111, 112.
3.2. nh k k ton ghi nhn khon phi thu v li tin gi, li tri phiu,
li cho vay, ghi:
N TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (li nhp gc)
3.3. Khi thu hi cc khon u t nm gi n ngy o hn, ghi:
N cc TK 111, 112, 131, 152, 156, 211,....(theo gi tr hp l)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (nu l)
C TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (gi tr ghi s)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (nu li).
3.4. Chuyn cc khon u t nm gi n ngy o hn thnh u t vo
cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt, ghi:
N cc TK 221, 222 (theo gi tr hp l)
C TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (gi tr ghi s)
C cc TK lin quan (nu phi u t thm)
3.5. Ke ton cc giao dch lin quan n tri phiu nm gi n ngy o
hn:
a)Trng hp mua tri phiu nhn li trc:
- Khi tr tin mua tri phiu nhn li trc, ghi:
N TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (1282)
C cc TK 111, 112,... (s tin thc chi)
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (phn li nhn trc).
- nh k, tnh v kt chuyn li ca k k ton theo s li phi thu tng k,
ghi:
N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin
C TK 5 1 5 - Doanh thu hot ng ti chnh.
- Thu hi gi gc tri phiu khi n hn thanh ton, ghi:
N cc TK 111, 112,.!.
C TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (1282).
28
b) Trng hp mua tri phiu nhn li nh k:

- Khi tr tin mua tri phiu, ghi:
C cc TK 111, 112,...
- nh k ghi nhn tin li tri phiu:
N cc T K 111, 112, 138
- Thu hi gi gc tri phiu khi n hn thanh ton, ghi:
N cc TK 111, 112,.!.
C TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (1282).
c) Trng hp mua tri phiu nhn li sau:
- Khi tr tin mua tri phiu, ghi:
C cc TK 111, 112,...
- nh k tnh li tri phiu v ghi nhn doanh thu theo s li phi thu tng
k, ghi:
- Khi n hn thanh ton tri phiu, thu hi gc v li tri phiu, ghi:
N cc TK 111, 112,..
C TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (1282)
C TK 138 - Phi thu khc (1388) (s li ca cc k trc)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (li k o hn).
3.6.
K ton khon tn tht do khng thu hi c cc khon u t nm
gi n ngy o hn cha c lp d phng phi thu kh i:
Khi c cc bng chng cho thy mt phn hoc ton b khon u t c th
khng thu hi c (nh bn pht hnh cng c mt kh nng thanh ton, ph
sn...), k ton phi nh gi kh nng, xc nh gi tr khon u t c th thu
hi c. Nu khon tn tht c xc nh mt cch ng tin cy, k ton phi
ghi nhn phn chnh lch gia gi tr c th thu hi nh hn gi tr ghi s khon
u t vo chi ph ti chnh, ghi:
C TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (1281, 1282, 1288).
29
- Trng hp sau khi ghi nhn khon tn tht, nu c bng chng chc chn
cho thy khon tn tht c th thu hi li c, k ton ghi nhn phn chnh lch
gia gi tr c th thu hi cao hn gi tr ghi s khon u t, ghi:
N TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (1281, 1282, 1288)
C TK 635 - Chi ph ti chnh.
3.7.
nh gi li s d cc khon u t nm gi n ngy o hn c
phn loi l cc khon mc tin t c gc ngoi t:
- Trng hp li, ghi:
N TK 128 - u t nm gi n ngy o hn
- Trng hp l, ghi:
C TK 128 - u t nm gi n ngy o hn.
iu 17. Nguyn tc k ton cc khon phi thu
1. Cc khon phi thu c theo di chi tit theo k hn phi thu, i tng
phi thu, loi nguyn t phi thu v cc yu t khc theo nhu cu qun l ca
doanh nghip.
2. Vic phn loi cc khon phi thu l phi thu khch hng, phi thu ni b,
phi thu khc c thc hin theo nguyn tc:
a) Phi thu ca khch hng gm cc khon phi thu mang tnh cht thng
mi pht sinh t giao dch c tnh cht mua - bn, nh: Phi thu v bn hng, cung
cp dch v, thanh l, nhng bn ti sn (TSC, BST, cc khon u t ti
chnh) gia doanh nghip v ngi mua (l n v c lp vi ngi bn, gm c
cc khon phi thu gia cng ty m v cng ty con, lin doanh, lin kt). Khon
phi thu ny gm c cc khon phi thu v tin bn hng xut khu ca bn giao
y thc thng qua bn nhn y thc;
b) Phi thu ni b gm cc khon phi thu gia n v cp trn v n v
cp di trc thuc khng c t cch php nhn hch ton ph thuc;
c) Phi thu khc gm cc khon phi thu khng c tnh thng mi, khng
lin quan n giao dch mua - bn, nh:
- Cc khon phi thu to ra doanh thu hot ng ti chnh, nh: khon phi
thu v li cho vay, tin gi, c tc v li nhun c chia;
30
- Cc khon chi h bn th ba c quyn nhn li; Cc khon bn nhn y

thc xut khu phi thu h cho bn giao y thc;
- Cc khon phi thu khng mang tnh thng mi nh cho mn ti sn,
phi thu v tin pht, bi thng, ti sn thiu ch x l ...
3. Khi lp Bo co ti chnh, k ton cn c k hn cn li ca cc khon
phi thu phn loi l di hn hoc ngn hn. Cc ch tiu phi thu ca Bng cn
i k ton c th bao gm c cc khon c phn nh cc ti khon khc
ngoi cc ti khon phi thu, nh: Khon cho vay c phn nh TK 1283;
Khon k qu, k cc phn nh TK 244, khon tm ng TK 141... Vic xc
nh cc khon cn lp d phng phi thu kh i c cn c vo cc khon mc
c phn loi l phi thu ngn hn, di hn ca Bng cn i k ton.
4. K ton phi xc nh cc khon phi thu tha mn nh ngha ca cc
khon mc tin t c gc ngoi t (c hng dn chi tit ti khon 413
Chnh lch t gi hi oi) nh gi li cui k khi lp Bo co ti chnh.
iu 18. Ti khon 131 - Phi thu ca khch hng
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh cc khon n phi thu v tnh hnh thanh

ton cc khon n phi thu ca doanh nghip vi khch hng v tin bn sn
phm, hng ha, BS u t, TSC, cc khon u t ti chnh, cung cp dch v.
Ti khon ny cn dng phn nh cc khon phi thu ca ngi nhn thu
XDCB vi ngi giao thu v khi lng cng tc XDCB hon thnh. Khng
phn nh vo ti khon ny cc nghip v thu tin ngay.
b) Khon phi thu ca khch hng cn c hch ton chi tit cho tng i
tng, tng ni dung phi thu, theo di chi tit k hn thu hi (trn 12 thng hay
khng qu 12 thng k t thi im bo co) v ghi chp theo tng ln thanh ton.
i tng phi thu l cc khch hng c quan h kinh t vi doanh nghip v mua
sn phm, hng ho, nhn cung cp dch v, k c TSC, bt ng sn u t, cc
khon u t ti chnh.
c) Bn giao y thc xut khu ghi nhn trong ti khon ny i vi cc
khon phi thu t bn nhn y thc xut khu v tin bn hng xut khu nh cc
giao dch bn hng, cung cp dch v thng thng.
d) Trong hch ton chi tit ti khon ny, k ton phi tin hnh phn loi
cc khon n, loi n c th tr ng hn, khon n kh i hoc c kh nng
khng thu hi c, c cn c xc nh s trch lp d phng phi thu kh i
31
hoc c bin php x l i vi khon n phi thu khng i c.
) Trong quan h bn sn phm, hng ho, cung cp dch v theo tho thun
gia doanh nghip vi khch hng, nu sn phm, hng ho, BS u t giao,
dch v cung cp khng ng theo tho thun trong hp ng kinh t th ngi
mua c th yu cu doanh nghip gim gi hng bn hoc tr li s hng giao.
e)
Doanh nghip phi theo di chi tit cc khon n phi thu ca khch hng
theo tng loi nguyn t. i vi cc khon phi thu bng ngoi t th thc hin
theo nguyn tc:
- Khi pht sinh cc khon n phi thu ca khch hng (bn N ti khon
131), k ton phi quy i ra ng Vit Nam theo t gi giao dch thc t ti thi
im pht sinh (l t gi mua ca ngn hng thng mi ni ch nh khch hng
thanh ton). Ring trng hp nhn trc ca ngi mua, khi iu kin ghi
nhn doanh thu th bn N ti khon 131 p dng t gi ghi s thc t ch danh
i vi s tin nhn trc;
- Khi thu hi n phi thu ca khch hng (bn C ti khon 131) k ton
phi quy i ra ng Vit Nam theo t gi ghi s thc t ch danh cho tng i
tng khch n (Trng hp khch n c nhiu giao dch th t gi thc t ch
danh c xc nh l t gi bnh qun gia quyn di ng cc giao dch ca khch
n ). Ring trng hp pht sinh giao dch nhn trc tin ca ngi mua th
bn C ti khon 131 p dng t gi giao dch thc t (l t gi ghi vo bn N ti
khon tin) ti thi im nhn trc;
- Doanh nghip phi nh gi li cc khon phi thu ca khch hng c gc
ngoi t ti tt c cc thi im lp Bo co ti chnh theo quy nh ca php lut.
T gi giao dch thc t khi nh gi li khon phi thu ca khch hng l t gi
mua ngoi t ca ngn hng thng mi ni doanh nghip ch nh khch hng
thanh ton ti thi im lp Bo co ti chnh. Trng hp doanh nghip c nhiu
khon phi thu v giao dch ti nhiu ngn hng th c ch ng la chn t gi
mua ca mt trong nhng ngn hng thng mi ni doanh nghip thng xuyn
c giao dch. Cc on v trong tp on c p dng chung mt t gi do Cng ty
m quy nh (phi m bo st vi t gi giao dch thc t) nh gi li cc
khon phi thu ca khch hng c gc ngoi t pht sinh t cc giao dch trong ni
b tp on.
2.
khch hng
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 131 - Phi thu ca
Bn N:
- S tin phi thu ca khch hng pht sinh trong k khi bn sn phm, hng
32
ha, BS u t, TSC, dch v, cc khon u t ti chnh ;

- S tin tha tr li cho khch hng.
- nh gi li cc khon phi thu bng ngoi t (trng hp t gi ngoi t
tng so vi ng Vit Nam).
Bn C:
- S tin khch hng tr n;
- S tin nhn ng trc, tr trc ca khch hng;
- Khon gim gi hng bn cho khch hng sau khi giao hng v khch
hng c khiu ni;
- Doanh thu ca s hng bn b ngi mua tr li (c thu GTGT hoc
khng c thu GTGT);
- S tin chit khu thanh ton v chit khu thng mi cho ngi mua.
gim so vi ng Vit Nam).
S d bn N:
S tin cn phi thu ca khch hng.
Ti khon ny c th c s d bn C. s d bn C phn nh s tin nhn

trc, hoc s thu nhiu hn s phi thu ca khch hng chi tit theo tng i
tng c th. Khi lp Bng Cn i k ton, phi ly s d chi tit theo tng i
tng phi thu ca ti khon ny ghi c hai ch tiu bn "Ti sn" v bn
"Ngun vn".
3.1.
Khi bn sn phm, hng ho, cung cp dch v cha thu c ngay
bng tin (k cc khon phi thu v tin bn hng xut khu ca bn giao y thc),
k ton ghi nhn doanh thu, ghi:
cc khon thu gin thu phi np c tch ring ngay khi ghi nhn doanh thu (k
c thu GTGT phi np theo phng php trc tip), ghi:
N TK 131- Phi thu ca khch hng (tng gi thanh ton)
33

3.2. Ke ton hng bn b khch hng tr li:
N TK 5213 - Hng bn b tr li (gi bn cha c thu)
N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (s thu GTGT ca
hng bn b tr li, chi tit cho tng loi thu)
C TK 131- Phi thu ca khch hng.
3.3. Ke ton chit khu thng mi v gim gi hng bn
a) Trng hp s tin chit khu thng mi, gim gi hng bn ghi
ngay trn ha n bn hng, k ton phn nh doanh thu theo gi tr chit
khu, gim gi (ghi nhn theo doanh thu thun) v khng phn nh ring s chit
khu, gim gi;
b) Trng hp trn ha n bn hng cha th hin s tin chit khu
thng mi, gim gi hng bn do khch hng cha iu kin c hng
hoc cha xc nh c s phi chit khu, gim gi th doanh thu ghi nhn theo
gi cha tr chit khu (doanh thu gp). Sau thi im ghi nhn doanh thu, nu
khch hng iu kin c hng chit khu, gim gi th k ton phi ghi
nhn ring khon chit khu gim gi nh k iu chnh gim doanh thu gp,
ghi:
N TK 521 - Cc khon gim tr doanh thu (5211, 5212)(gi cha c thu)
N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (s thu ca hng gim
gi, chit khu thng mi)
C TK 131 - Phi thu ca khch hng (tng s tin gim gi).
3.4. S chit khu thanh ton phi tr cho ngi mua do ngi mua thanh
ton tin mua hng trc thi hn quy nh, tr vo khon n phi thu ca khch
hng, ghi:
N TK 111 - Tin mt
N TK 635 - Chi ph ti chnh (S tin chit khu thanh ton)
3.5. Nhn c tin do khch hng tr (k c tin li ca s n - nu c),
nhn tin ng trc ca khch hng theo hp ng bn hng hoc cung cp dch
v, ghi:
N cc TK 111, 112,....
C TK 131- Phi thu ca khch hng
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (phn tin li).
34
Trng hp nhn ng trc bng ngoi t th bn C TK 131 ghi theo t gi

giao dch thc t ti thi im nhn tin ng trc (t gi mua ca ngn hng ni
thc hin giao dch)
3.6.
Phng php k ton cc khon phi thu ca nh thu i vi khch
hng lin quan n hp ng xy dng:
a) Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo
tin k hoch:
- Khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt cch ng tin
cy, k ton cn c vo chng t phn nh doanh thu tng ng vi phn cng
vic hon thnh (khng phi ha on) do nh thu t xc nh, ghi:
N TK 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v.
- Cn c vo ha n c lp theo tin 40 k hoch phn nh s tin
khch hng phi tr theo tin k hoch ghi trong hp ng, ghi:
N TK 131 - Phi thu ca khch hng
C TK 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).
b) Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo
gi tr khi lng thc hin, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c xc nh
mt cch ng tin cy v c khch hng xc nhn, k ton phi lp ha n trn
c s phn cng vic hon thnh c khch hng xc nhn, cn c vo ha n,
ghi:
c) Khon tin thng thu c t khch hng tr ph thm cho nh thu khi
thc hin hp ng t hoc vt mt s ch tiu c th c ghi trong hp
ng, ghi:
N TK 131- Phi thu ca khch hng
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (3331 1).
d) Khon bi thng thu c t khch hng hay cc bn khc b p
cho cc chi ph khng bao gm trong gi tr hp ng (nh s chm tr, sai st ca
khch hng v cc tranh chp v cc thay i trong vic thc hin hp ng), ghi:

) Khi nhn c tin thanh ton khi lng cng trnh hon thnh hoc
khon ng trc t khch hng, ghi:
N cc TK 111, 112,...
3.7. Trng hp khch hng khng thanh ton bng tin m thanh ton bng
hng (theo phng thc hng i hng), cn c vo gi tr vt t, hng ho nhn
trao i (tnh theo gi tr hp l ghi trong Ho n GTGT hoc Ho n bn hng
ca khch hng) tr vo s n phi thu ca khch hng, ghi:
N TK 152 - Nguyn liu, vt liu
N TK 153 - Cng c, dng c
N TK 1 5 6 -H ng hoa
N TK 611- Mua hng (hng tn kho k ton theo phng php KKK)
3.8. Trng hp pht sinh khon n phi thu kh i thc s khng th thu
n c phi x l xo s, cn c vo bin bn x l xa n, ghi:
N TK 229 - D phng tn tht ti sn (2293) (s lp d phng)
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (s cha lp d phng)
3.9. Ke ton khon phi thu v ph y thc ti bn nhn y thc xut nhp
khu:
C TK 51 1 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113)
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311)
3.10. Khi lp Bo co ti chnh, s d n phi thu ca khch hng bng
ngoi t c nh gi theo t gi giao dch thc t ti thi im lp Bo co ti
chnh:
- Nu t gi ngoi t tng so vi t gi ng Vit Nam, ghi:
C TK 4 1 3 - Chnh lch t gi hi oi (4131).
- Nu t gi ngoi t gim so vi t gi ng Vit Nam, ghi:
36
iu 19. Ti khon 133 - Thu gi tr gia tng c khu tr

1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh s thu GTGT u vo c khu tr,

khu tr v cn c khu tr ca doanh nghip.
b) K ton phi hch ton ring thu GTGT u vo c khu tr v thu
GTGT u vo khng c khu tr. Trng hp khng th hch ton ring c
th s thu GTGT u vo c hch ton vo ti khon 133. Cui k, k ton
phi xc nh s thu GTGT c khu tr v khng c khu tr theo quy nh
ca php lut v thu GTGT.
c) S thu GTGT u vo khng c khu tr c tnh vo gi tr ti sn
c mua, gi vn ca hng bn ra hoc chi ph sn xut, kinh doanh tu theo tng
trng hp c th.
d) Vic xc nh s thu GTGT u vo c khu tr, k khai, quyt ton,
np thu phi tun th theo ng quy nh ca php lut v thu GTGT.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 133 - Thu GTGT c
khu tr
Bn N:
S thu GTGT u vo c khu tr.
Bn C:
-S thu GTGT u vo khu tr;
- Kt chuyn s thu GTGT u vo khng c khu tr;
- Thu GTGT u vo ca hng ha mua vo nhng tr li, c gim
gi;
- S thu GTGT u vo c hon li.
S d bn N:
S thu GTGT u vo cn c khu tr, s thu GTGT u vo c
hon li nhng NSNN cha hon tr.
Ti khon 133 - Thu GTGT c khu tr, c 2 ti khon cp 2:

- Ti khon 1331 - Thu GTGT c khu tr ca hng ha, dch v: Phn
nh thu GTGT u vo c khu tr ca vt t, hng ho, dch v mua ngoi
dng vo sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT
tnh theo phng php khu tr thu.
37
- Ti khon 1332 - Thu GTGT c khu tr ca ti sn c nh: Phn nh

thu GTGT u vo ca qu trnh u t, mua sm ti sn c nh dng vo hot
ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh
theo phng php khu tr thu, ca qu trnh mua sm bt ng sn u t.
3.1. Khi mua hng tn kho, TSC, BST, nu thu GTGT u vo c

khu tr, ghi:
N cc TK 152, 153, 156,211,213,217,611 (gi cha c thu GTGT)
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331, 1332)
C cc TK 111,112, 331,... (tng gi thanh ton).
3.2. Khi mua vt t, hng ho, cng c, dch v dng ngay vo sn xut,
kinh doanh, nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi:
N cc TK 621, 623, 627, 641, 642, 241, 242,... (gi cha c thu GTGT)
C cc TK 111, 112, 331,... (tng gi thanh ton).
3.3. Khi mua hng ho giao bn ngay cho khch hng (khng qua nhp
kho), nu thu GTGT c khu tr, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (gi mua cha c thu GTGT)
C cc TK 111, 112, 331,... (tng gi thanh ton).
3.4. Khi nhp khu vt t, hng ho, TSC:
- K ton phn nh gi tr vt t, hng ho, TSC nhp khu bao gm tng
s tin phi thanh ton cho ngi bn (theo t gi giao dch thc t), thu nhp
khu, thu tiu th c bit, thu bo v mi trng phi np (nu c), chi ph vn
chuyn, ghi:
N T K 152, 153, 156,211
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33312) (nu thu GTGT u
vo ca hng nhp khu khng c khu tr)
C TK 3332 - Thu tiu th c bit.
C TK 3333 - Thu xut, nhp khu (chi tit thu nhp khu)
C TK 33381 - Thu Bo v mi trng
C cc TK 111, 112,...
- Nu thu GTGT u vo ca hng nhp khu c khu tr, ghi:
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331, 1332)
3.5. Trng hp hng mua v tr li hoc hng mua c gim gi

do km, mt phm cht: Cn c vo chng t xut hng tr li cho bn bn v cc
chng t lin quan, k ton phn nh gi tr hng mua v tr li ngi bn
hoc hng mua c gim gi, thu GTGT u vo khng c khu tr, ghi:
C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (thu GTGT u vo ca
hng mua tr li hoc c gim gi)
C cc TK 152, 153, 156, 211,... (gi mua cha c thu GTGT).
3.6. Trng hp khng hch ton ring c thu GTGT u vo c
khu tr:
a) Khi mua vt t, hng ha, TSC, ghi:
N cc TK 152, 153, 156, 211, 213 (gi mua cha c thu GTGT)
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (thu GTGT u vo)
C cc TK 111, 112,331,...
b) Cui k, k ton tnh v xc nh thu GTGT u vo c khu tr,
khng c khu tr theo quy nh ca php lut v thu GTGT. i vi s thu
GTGT u vo khng c khu tr tnh vo gi vn hng bn trong k, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn
C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331).
3.7. Vt t, hng ha, TSC mua vo b tn tht do thin tai, ho hon, b
mt, xc nh do trch nhim ca cc t chc, c nhn phi bi thng, nu thu
GTGT u vo ca s hng ha ny khng c khu tr:
- Trng hp thu GTGT ca vt t, hng ho, TSC mua vo b tn tht
cha xc nh c nguyn nhn ch x l, ghi:
N TK 138-Phi thu khc (1381)
C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331, 1332).
- Trng hp thu GTGT ca vt t, hng ho, TSC mua vo b tntht
khi c quyt nh x l ca cp c thm quyn v s thu bi thng ca cct
chc, c nhn, ghi:
N cc TK 1 11, 334,... (s thu bi thng)
N TK 632 - Gi vn hng bn (nu c tnh vo chi ph)
C TK 1 38-Phi thu khc (1381)
C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu xc nh c nguyn
nhn v c quyt nh x l ngay).
3.8. Cui thng, k ton xc nh s thu GTGT u vo c khu tr vo
s thu GTGT u ra khi xc nh s thu GTGT phi np trong k, ghi:
39
N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311)

C TK 133 - Thu GTGT c khu tr.
3.9. Khi c hon thu GTGT u vo ca hng ho, dch v, ghi:
N cc TK 111, 112,....
C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331).
iu 20. Ti khon 136 - Phi thu ni b
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh cc khon n phi thu v tnh hnh thanh

ton cc khon n phi thu ca doanh nghip vi n v cp di hoc gia cc
n v cp di trc thuc doanh nghip c lp. Cc n v cp di trc thuc
trong trng hp ny l cc n v khng c t cch php nhn, hch ton ph
thuc nhng c t chc cng tc k ton, nh cc chi nhnh, x nghip, Ban qun
l d n... hch ton ph thuc doanh nghip.
b) Quan h thanh ton gia doanh nghip vi cc cng ty thnh vin, x
nghip... l n v c t cch php nhn, hch ton c lp khng phn nh trong
ti khon ny m phn nh nh i vi cc cng ty con.
c) Ni dung cc khon phi thu ni b phn nh vo ti khon 136 bao gm:
- doanh nghip cp trn :
+ Vn, qu hoc kinh ph giao, cp cho cp di;
+ Cc khon cp di phi np ln cp trn theo quy nh;
+ Cc khon nh cp di thu h;
+ Cc khon chi, tr h cp di;
+ Cc khon giao cho n v trc thuc thc hin khi lng giao
khon ni b v nhn li gi tr giao khon ni b;
+ Cc khon phi thu vng lai khc.
- n v cp di khng c t cch php nhn hch ton ph thuc:
+ Cc khon c doanh nghip cp trn cp nhng cha nhn c;
+ Gi tr sn phm, hng ha dch v chuyn cho n v cp trn hoc cc
cm v ni b khc bn; Doanh thu bn hng ha, cung cp dch v cho cc n
v ni b;
+ Cc khon nh doanh nghip cp trn hoc n v ni b khc thu h;
+ Cc khon chi, tr h doanh nghip cp trn v n v ni b khc;
+ Cc khon phi thu ni b vng lai khc.
d) Ti khon 136 phi hch ton chi tit theo tng n v cp di c quan
40
h thanh ton v theo di ring tng khon phi thu ni b. Doanh nghip cn c
bin php n c gii quyt dt im cc khon n phi thu ni b trong k k
ton.
) Cui k k ton, phi kim tra, i chiu v xc nhn s pht sinh, s d
ti khon 136 "Phi thu ni b", ti khon 336 "Phi tr ni b" vi cc n v cp
di c quan h theo tng ni dung thanh ton. Tin hnh thanh ton b tr theo
tng khon ca tng n v cp di c quan h, ng thi hch ton b tr trn 2
ti khon 136 Phi thu ni b" v ti khon 336 "Phi tr ni b" (theo chi tit
tng i tng). Khi i chiu, nu c chnh lch, phi tm nguyn nhn v iu
chnh kp thi.
2.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 136 - Phi thu ni b
Bnr N:
r*
r
- S vn kinh doanh giao cho n v cp di;
- Kinh ph ch u t giao cho BQLDA; Cc khon khc c ghi tng s
phi thu ca ch u t i vi BQLDA;
- Cc khon chi h, tr h doanh nghip cp trn hoc cc n v ni b;
- S tin doanh nghip cp trn phi thu v, cc khon n v cp di phi
np;
- S tin n v cp di phi thu v, cc khon cp trn phi giao xung;
- S tin phi thu v sn phm, hng ho, dch v gia cc n v ni b vi
nhau.
- Cc khon phi thu ni b khc.
Bn C:
- Thu hi vn, qu n v cp di;
- Quyt ton vi n v cp di v kinh ph s nghip cp, s dng;
- Gi tr TSC hon thnh chuyn ln t BQLDA; Cc khon khc c
ghi gim s phi thu ca ch u t i vi BQLDA;
- S tin thu v cc khon phi thu trong ni b;
- B tr phi thu vi phi tr trong ni b ca cng mt i tng.
S d bn N: s n cn phi thu cc on v ni b.
Ti khon 136 - Phi thu ni b, c 4 ti khon cap 2:

- Ti khon 1361 - vn knh doanh n v trc thuc'. Ti khon ny ch
m doanh nghip cp trn phn nh s vn kinh doanh hin c cc n v
cp di khng c t cch php nhn hch ton ph thuc do doanh nghip cp
trn giao.
41
Ti khon ny khng phn nh s vn cng ty m u t vo cc cng ty

con hoc s vn doanh nghip u t cc n v trc thuc c t cch php nhn
hch ton c lp. v n u t vo cc n v trn trong trng hp ny phn nh
trn ti khon 221 u t vo cng ty con.
- Ti khon 1362 - Phi thu ni b v chnh lch t gi'. Ti khon ny ch
m cc doanh nghip l Ch u t c thnh lp BQLDA, dng phn nh
khon chnh lch t gi pht sinh cc BQLDA chuyn ln.
- Ti khon 1363 - Phi thu ni b v chi p h i vay iu kin c vn
ho: Ti khon ny ch m cc doanh nghip l Ch u t c thnh lp
BQLDA, dng phn nh khon chi ph i vay c vn ha pht sinh ti
BQLDA.
- Ti khon 368 - Phi thu ni b khc: Phn nh tt c cc khon phi thu
khc gia cc on v ni b.
3.1. Ti n v cp di khng c tie cch php nhn hch ton ph

thuc
a) Khi chi h, tr h doanh nghip cp trn v cc n v ni b khc:
N TK 136 - Phi thu ni b (1368)
C cc TK 111, 112
b) Cn c vo thng bo ca doanh nghip cp trn v s qu khen thng,
phc li c cp, ghi:
C 353 - Qu khen thng phc li.
c) Khi bn sn phm, hng ha, cung cp dch v cho cc n v trong ni
b doanh nghip, ty thuc vo c im hot ng v phn cp ca tng on v:
- Trng hp n v hch ton ph thuc c phn cp ghi nhn doanh
thu, ghi:
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (chi tit giao
dch bn hng ni b)
ng thi ghi nhn gi vn, ghi:
42
C ccT K 154, 155, 156.
- Trng hp n v hch ton ph thuc khng c phn cp ghi nhn

doanh thu, gi tr sn phm, hng ha, dch v cung cp ni b c phn nh l
khon phi thu ni b, ghi:
C cc TK 154, 155, 156
) Khi nhn c tin hoc vt t, ti sn ca cp trn hoc doanh nghip
ni b khc thanh ton v cc khon phi thu, ghi:
N cc T K , 112, 152, 153,...
C TK 136 - Phi thu ni b (1368).
e)
B tr cc khon phi thu ni b vi cc khon phi tr ni b ca cng
mt i tng, ghi:
N TK 336 - Phi tr ni b (3368)
C TK 136 - Phi thu ni b (1368).
3.2. Hch ton doanh nghip cp trn

a) Khi doanh nghip cp trn giao vn kinh doanh cho n v cp di
khng c t cch php nhn hch ton ph thuc:
- Trng hp giao vn bng tin, ghi:
N TK 1361 - Vn kinh doanh cc n v trc thuc
C cc TK 111, 112.
- Trng hp giao vn bng TSC, ghi:
N TK 136 - Phi thu ni b (gi tr cn li ca TSC) (1361)
N TK 214 - Hao mn ti sn c nh (gi tr hao mn ca TSC)
C TK 211 - TSC hu hnh (nguyn gi).
b) Trng hp cc n v cp di khng c t cch php nhn hch ton
ph thuc nhn vn kinh doanh trc tip t Ngn sch Nh nc theo s u quyn
ca doanh nghip cp trn, khi n v cp di thc nhn vn, doanh nghip cp
trn ghi:
c) Khi doanh nghip cp trn cp kinh ph s nghip, d n cho n v cp
di, ghi:
43
C cc TK 111, 112,461,..
d) Trng hp n v khng c t cch php nhn hch ton ph thuc phi

hon li vn kinh doanh cho doanh nghip cp trn, khi nhn c tin do n v
hch ton ph thuc np ln, ghi:
N cc TK 111, 112,....
C TK 136 - Phi thu ni b (1361).
) Cn c vo bo co ca n v hch ton ph thuc v s vn kinh doanh
n v hch ton ph thuc np Ngn sch Nh nc theo s u quyn ca cp
trn, ghi:
N TK 411 - v n u t ca ch s hu
C TK 136 - Phi thu ni b (1361).
e) Khi bn sn phm, hng ha, cung cp dch v cho cc n v trong ni
b doanh nghip, ty thuc vo c im hot ng v phn cp ca tng n v,
doanh nghip c th ghi nhn doanh thu ti thi im chuyn giao hng ha dch
v cho cc n v hch ton ph thuc hoc ti thi im khi n v hch ton ph
thuc bn hng ha, cung cp dch v ra bn ngoi:
- Trng hp doanh nghip ghi nhn doanh thu ti thi im chuyn giao
hng ha, dch v cho n v hch ton ph thuc, ghi:
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (chi tit giao
dch bn hng ni b)
- Trng hp doanh nghip khng ghi nhn doanh thu ti thi im chuyn
giao hng ha, dch v cho n v hch ton ph thuc:
+ Khi chuyn giao hng ha, dch v, ghi:
C cc TK 154, 155, 156
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (nu c).
+ Khi n v hch ton ph thuc thng bo tiu th c sn phm,
hng ha, dch v cho bn th ba bn ngoi doanh nghip, k ton ghi doanh thu,
ghi:
C TK 511 - Doanh thu bn hng, cung cp dch v.
ng thi ghi nhn gi vn, ghi:
44
C TK 136 - Phi thu ni b (1368).

g) Khon phi thu v li ca hot ng sn xut, kinh doanh, hot ng khc
cc n v cp di, ghi:
N TK 136 - Phai thu ni b (1368)
C TK 421 - Li nhun cha phn phi.
h) Khi chi h, tr h cc n v cp di khng c t cch php nhn hch
ton ph thuc, ghi:
C cc TK 111, 112,....
i) Khi nhn c tin do on v cp di np ln v tin li kinh doanh,
thanh ton cc khon chi h, tr h on v cp di, ghi:
N cc TK 111, 112,... '
C TK 136 - Phi thu ni b (1368).
k) B tr cc khon phi thu ni b vi cc khon phi tr ni b ca cng
mt i tng, ghi:
N TK 336 - Phi tr ni b (3368)
C TK 136 - Phi thu ni b (1368).
3.3.
K ton ti Ch u t c thnh lp BQLDT
a) Khi ch u t c quyt nh giao vn u t bng tin, vt t, TSC

cho BQLDAT, ghi:
N TK 214 - Hao mn TSC
C cc TK 111, 112, 152
C TK 211 - Ti sn c nh hu hnh.
b) Li tin gi ngn hng do tm thi cha s dng vn u t do cc
BQLDA u t chuyn ln cho Ch u t, k ton ch u t ghi:
c) Ch u t kt chuyn chi ph i vay iu kin c vn ho vo gi
tr cng trnh cho BQLDAT tnh vo chi ph u t xy dng, ghi:
C cc TK 111, 112,242,335.
d) Khi nhn doanh thu, doanh thu hot ng ti chnh, thu nhp khc do cc
BQLDAT np ln, ghi:
45
N TK 136 - Phi thu ni b (1362, 1368)

C cc TK 515, 711.
) Khi cc BQLDAT chuyn s thu GTGT u vokhi muaNVL,
CCDC, TSC, dch v thc hin d n u t cho Ch ut khu tr, ghi:
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr
C TK 136 - Phi thu ni b (1368).
e)
Khi nhn gi vn cung cp dch v, chi ph ti chnh, chi ph khc do cc
BQLDAT chuyn ln, k ton ghi:
N cc TK 632, 635,811
C TK 136 - Phi thu ni b (1362, 1368).
g) Khi d n hon thnh, nhn bn giao cng trnh, k ton ch u t ghi:
- Trng hp nhn bn giao cng trnh c quyt ton, ch u t ghi
nhn gi tr cng trnh l gi c quyt ton, ghi:
N cc TK 111, 112, 152, 153,211,213,217, 1557
C TK 136 - Phi thu ni b (1361)
C cc TK 331,333, ... (nhn n phi tr nu c).
- Trng hp nhn bn giao cng trnh cha c quyt ton, ch u t ghi
nhn gi tr cng trnh l gi tm tnh. Khi quyt ton phi iu chnh gi tr cng
trnh theo gi c quyt ton, ghi:
+ Nu gi c quyt ton ln hn gi tm tnh, ghi:
N cc TK 211,213, 217, 1557
C cc TK lin quan.
+ Nu gi c quyt ton nh hn gi tm tnh, ghi:
N cc TK lin quan
C cc TK 211, 213, 217, 1557.
iu 21. Ti khon 138 - Phi thu khc
1. Nguyn tc k ton
Ti khon ny dng phn nh cc khon n phi thu ngoi phm vi

phn nh cc ti khon phi thu (TK 131, 136) v tnh hnh thanh ton cc khon
n phi thu ny, gm nhng ni dung ch yu sau:
46
- Gi tr ti sn thiu c pht hin nhng cha xc nh c nguyn

nhn, phi ch x l;
- Cc khon phi thu v bi thng vt cht do c nhn, tp th (trongv
ngoi doanh nghip) gy ra nh mt mt, h hng vt t, hng
ha, tin
vn,...
c x l bt bi thng;
- Cc khon cho bn khc mn bng ti sn phi tin
bng tin th phi k ton l cho vay trn TK 1283);
t (nu cho mn
- Cc khon chi cho hot ng s nghip, chi d n, chi u t XDCB,

chi ph sn xut, kinh doanh nhng khng c cp c thm quyn ph duyt phi
thu hi;
- Cc khon chi h phi thu hi, nh cc khon bn nhn u thc xut nhp
khu chi h, cho bn giao u thc xut khu v ph ngn hng, ph gim nhhi
quan, ph vn chuyn, bc vc, cc khon th u ,...
- Cc khon phi thu pht sinh khi c phn ha doanh nghip nh nc,
nh: Chi ph c phn ho, tr cp cho lao ng thi vic, mt vic, h tr o to
li lao ng trong doanh nghip c phn ho,...
- Tin li cho vay, c tc, li nhun phi thu t cc hot ng u t ti
chnh;
- Cc khon phi thu khc ngoi cc khon trn.
2.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 138 - Phi thu khc
Bn N:
- Gi tr ti sn thiu ch gii quyt;

- Phi thu ca c nhn, tp th (trong v ngoi doanh nghip) i vi ti sn
thiu xc nh r nguyn nhn v c bin bn x l ngay;
- S tin phi thu v cc khon pht sinh khi c phn ha doanh nghip nh
nc;
- Phi thu v tin li cho vay, li tin gi, c tc, li nhun c chia t cc
hot ng u t ti chnh;
- Cc khon chi h bn th ba phi thu hi, cc khon n phi thu khc;
tng so vi ng Vit Nam)
47
Bn C:
- Ket chuyn gi tr ti sn thiu vo cc ti khon lin quan theo quyt nh
ghi trong bin bn x l;
- Ket chuyn cc khon phi thu v c phn ha doanh nghip nh nc;
- S tin thu c v cc khon n phi thu khc.
gim so vi ng Vit Nam)
S d bn N:
Cc khon n phi thu khc cha thu c.
Ti khon ny c th c s d bn C. s d bn C phn nh s thu

nhiu hn s phi thu (trng hp c bit v trong chi tit ca tng i tng c
th).
Ti khon 138 - Phi thu khc, c 3 ti khon cp 2:

- Ti khon 1381 - Ti sn thiu ch x l: Phn nh gi tr ti sn thiu
cha xc nh r nguyn nhn, cn ch quyt nh x l.
v nguyn tc trong mi trng hp pht hin thiu ti sn, phi truy tm
nguyn nhn v ngi phm li c bin php x l c th. Ch hch ton vo ti
khon 1381 trng hp cha xc nh c nguyn nhn v thiu, mt mt, h
hng ti sn ca doanh nghip phi ch x l. Trng hp ti sn thiu xc
nh c nguyn nhn v c bin bn x l ngay trong k th ghi vocc ti
khon lin quan, khng hch ton qua ti khon 1381.
- Ti khon 1385 - Phi thu v c phn ha: Phn nh s phi thu v c
phn ha m doanh nghip chi ra, nh: Chi ph c phn ho, tr cp cho lao
ng thi vic, mt vic, h tr o to li lao ng trong doanh nghip c phn
ho,...
- Ti khon 1388 - Phi thu khc: Phn nh cc khon phi thu ca doanh
nghip ngoi phm vi cc khon phi thu phn nh cc TK 131, 133, 136 v TK
1381, 1385, nh: Phi thu cc khon c tc, li nhun, tin li; Phi thu cc khon
phi bi thng do lm mt tin, ti sn;...
3.
Phng php k ton mt s giao dch knh t ch yu
3.1. Ti sn c nh hu hnh dng cho hot ng sn xut, kinh doanhpht

hin thiu, cha xc nh r nguyn nhn, ch x l, ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (1381) (gi tr cn li ca TSC)
N TK 214 - Hao mn TSC (gi tr hao mn)
C TK 2 1 1 - Ti sn c nh hu hnh (nguyn gi).

3.2. TSC hu hnh dng cho hot ng s nghip, d n hoc hot ng
phc li pht hin thiu, cha xc nh r nguyn nhn, ch x l, ghi gim
TSC:
N TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC (gi tr cn li) (TSC
dng cho hot ng s nghip, d n)
N TK 3533 - Qu phc li hnh thnh TSC (gi tr cn li) (TSC
dng cho hot ng phc li)
ng thi phn nh phn gi tr cn li ca ti sn thiu ch x l, ghi:
C TK 353 - Qu khen thng, phc li (3532)
C TK 338- Phi tr, phi np khc (TSC dng cho s nghip, DA).
3.3. Trng hp tin mt tn qu, vt t, hng ha
kim k:
pht hin thiu khi
a) Khi cha xc nh r nguyn nhn, ch x l, ghi:

N TK 138 - Phithu khc (1381)
C cc TK 111, 152, 153, 155, 156.
b) Khi c bin bn x l ca cp c thm quyn i vi ti sn thiu, cn c
vo quyt nh x l, ghi:
N TK 111- Tin mt (c nhn, t chc np tin bi thng) ^
N TK 1388 - Phi thu khc (c nhn, t chc phi np tin bi thng)
N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (s bi thng tr vo lng)
N TK 632 - Gi vn hng bn (gi tr hao ht mt mt ca hng tn kho
sau khi tr s thu bi thng theo quyt nh x l)
N TK 811 - Chi ph khc (phn gi tr cn li ca TSC thiu qua kim k
phi tnh vo tn tht ca doanh nghip)
C TK 1381 - Ti sn thiu ch x l.
c) Trng hp ti sn pht hin thiu xc nh c ngay nguyn nhn
v ngi chu trch nhim th cn c nguyn nhn hoc ngi chu trch nhim
bi thng, ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (1388 - Phi thu khc) (s phi bi thng)
N TK 632 - Gi vn hng bn (gi tr hao ht, mt mt ca hng tn kho
sau khi tr s thu bi thng theo quyt nh x l)
C TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip
49
C TK 627 - Chi ph sn xut chung

C cc TK 152, 153, 155, 156
C ccT K 111, 112.
3.4. Cc khon cho mn ti sn tm thi, ghi:
C cc TK 152, 153, 155, 156,...
3.5. Cc khon chi h bn th ba phi thu hi, cc khon phi thu khc, ghi
C cc TK lin quan.
3.6. K ton giao dch y thc xut - nhp khu ti bn nhn y thc:
a) Khi bn nhn u thc chi h cho bn giao u thc, ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (1388) (nu bn giao y thc cha ng tin)
N TK 3388- Phi tr phi np khc(tr vo tin nhn ca bn giao y thc)
C ccT K 111, 112,.. '.
b) Khi c doanh nghip u thc xut khu thanh ton b tr vi cc
khon chi h, k ton doanh nghip nhn u thc xut khu ghi:
N TK 338 - Phi tr khc (3388)
C TK 138 - Phi thu khc (1388).
c) K ton chi tit cc giao dch thanh ton xut - nhp khu y thc c
thc hin theo hng dn ca ti khon 338 - Phi tr khc; Ke ton cc khon
thu GTGT hng nhp khu, thu TTB, thu nhp khu ti bn giao v nhn y
thc thc hin theo hng dn ca ti khon 333 - Thu v cc khon phi np
Nh nc.
3.7. nh k khi xc nh tin li cho vay, li tin gi, c tc, li nhun
c chia phi thu, ghi:
N cc TK 111,112,.... (s thu c tin)
3.8. Khi thu c tin ca cc khon n phi thu khc, ghi:
N TK 111 - Tin mt
3.9. Khi c quyt nh x l n phi thu khc khng c kh nng thu hi:
N TK 111- Tin mt (s bi thng ca c nhn, tp th c lin quan)

N TK 229 - D phng tn tht ti sn (2293) (nu c b p bng
khon d phng phi thu kh i)
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (s hch ton vo chi ph)
C TK 138 - Phi thu khc (1388 - Phi thu khc).
3.10. Khi cc doanh nghip hon thnh th tc bn cc khon phi thu khc
(ang c phn nh trn Bng Cn i k ton) cho cng ty mua bn n, ghi:
N cc TK 111,112,.... (s tin thu c t vic bn khon n phi thu)
N TK 229 - D phng tn tht ti sn (2293) (s chnh lch c b p
bng khon d phng phi thu kh i)
N cc TK lin quan (s chnh lch gia gi gc khon n phi thu kh
i vi s tin thu c t bn khon n v s c
b p bng khon d phng n phi thu kh i)
C TK 138 - Phi thu khac (1388).
3.11. Khi pht sinh chi ph c phn ha doanh nghip nh nc, ghi:
N TK 1385 - Phi thu v c phn ha (chi tit chi ph c phn ha)
C ccT K 111, 112, 152,331,...
3.12. Khi kt thc qu trnh c phn ha, doanh nghip phi bo co v thc
hin quyt ton cc khon chi v c phn ha vi c quan quyt nh c phn ha.
Tng s chi ph c phn ha, chi tr cp cho lao ng thi vic, mt vic, chi h
tr o to li lao ng,... c tr (-) vo s tin thu bn c phn thuc vn Nh
nc thu c t c phn ho doanh nghip nh nc, ghi:
N TK 3385 - Phi tr v c phn ha (tin thu bn c phn thuc vn NN)
C TK 1385 - Phi thu v c phn ha.
3.13. Cc khon chi cho hot ng s nghip, d n, chi u t XDCB, chi
ph SXKD nhng khng c cp c thm quyn ph duyt phi thu hi, ghi:
N TK 138 - Phi thu khc
C cc TK 161,241,641,642,...
3.14. Khi lp Bo co ti chnh, s d n phi thu khc c gc ngoi t c
nh gi theo t gi giao dch thc t ti thi im lp Bo co ti chnh:
C TK 138 - Phi thu khc
51
iu 22. Ti khon 141 - Tm ng

1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh cc khon tm ng ca doanh nghip

cho ngi lao ng trong doanh nghip v tnh hnh thanh ton cc khon tm ng
.
b) Khon tm ng l mt khon tin hoc vt t do doanh nghip giao cho
ngi nhn tm ng thc hin nhim v sn xut, kinh doanh hoc gii quyt
mt cng vic no c ph duyt. Ngi nhn tm ng phi l ngi lao ng
lm vic ti doanh nghip. i vi ngi nhn tm ng thng xuyn (thuc cc
b phn cung ng vt t, qun tr, hnh chnh) phi c Gim c ch nh bng
vn bn.
c) Ngi nhn tm ng (c t cch c nhn hay tp th) phi chu trch
nhim vi doanh nghip v s nhn tm ng v ch c s dng tm ng theo
ng mc ch v ni dung cng vic c ph duyt. Neu s tin nhn tm
ng khng s dng hoc khng s dng ht phi np li qu. Ngi nhn tm ng
khng c chuyn s tin tm ng cho ngi khc s dng.
Khi hon thnh, kt thc cng vic c giao, ngi nhn tm ng phi lp
bng thanh ton tm ng (km theo chng t gc) thanh ton ton b, dt im
(theo tng ln, tng khon) s tm ng nhn, s tm ng s dng v khon
chnh lch gia s nhn tm ng vi s s dng (nu c). Khon tm ng s
dng khng ht nu khng np li qu th phi tnh tr vo lng ca ngi nhn
tm ng. Trng hp chi qu s nhn tm ng th doanh nghip s chi b sung s
cn thiu.
d) Phi thanh ton dt im khon tm ng k trc mi c nhn tm
ng k sau. Ke ton phi m s k ton chi tit theo di cho tng ngi nhn tm
ng v ghi chp y tnh hnh nhn, thanh ton tm ng theo tng ln tm ng.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 141 - Tm ng
Bn N:
Cc khon tin, vt t tm ng cho ngi lao ng ca doanh nghip.
Bn C:
- Cc khon tm ng c thanh ton;
- S tin tm ng dng khng ht nhp li qu hoc tnh tr vo lng;
- Cc khon vt t s dng khng ht nhp li kho.
52
s d bn N:
S tm ng cha thanh ton.
a) Khi tm ng tin hoc vt t cho ngi lao ng trong doanh nghip, ghi:
N T K 141 - Tm ng
C ccT K 11 lT 112, 152,...
b) Khi thc hin xong cng vic c giao, ngi nhn tm ng lp Bng
thanh ton tm ng km theo cc chng t gc c k duyt quyt ton
khon tm ng, ghi:
N cc TK 152,153, 156, 241,331,621,623,627, 642,...
C TK 141 - Tm ng.
c) Cc khon tm ng chi (hoc s dng) khng ht, phi nhp li qu, nhp
li kho hoc tr vo lng ca ngi nhn tm ng, ghi:
N TK 111- Tin mt
N TK 152- Nguyn liu, vt liu
N TK 334 - Phi tr ngi lao ng
C TK 141 - Tm ng.
d) Trng hp s thc chi c duyt ln hn s nhn tm ng, k
ton lp phiu chi thanh ton thm cho ngi nhn tm ng, ghi:
N c cT K 152, 153,156, 241,621,622, 627,...
C TK 111 - Tin mt.
iu 23. Nguyn tc k ton Hng tn kho
1. Nhm ti khon hng tn kho c dng phn nh tr gi hin c v

tnh hnh bin ng hng tn kho ca doanh nghip (nu doanh nghip thc hin
k ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn) hoc c dng
phn nh gi tr hng tn kho u k v cui k k ton ca doanh nghip (nu
doanh nghip thc hin k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k).
2. Hng tn kho ca doanh nghip l nhng ti sn c mua vo sn
xut hoc bn trong k sn xut, kinh doanh bnh thng, gm:
- Hng mua ang i trn ng;
- Nguyn liu, vt liu; Cng c, dng c;
- Sn phm d dang;
- Thnh phm, hng ho; hng gi bn;
- Hng ho c lu gi ti kho bo thu ca doanh nghip.
53
i vi sn phm d dang, nu thi gian sn xut, lun chuyn vt qu

mt chu k kinh doanh thng thng th khng c trnh by l hng tn kho trn
Bng cn i k ton m trnh by l ti sn di hn.
i vi vt t, thit b, ph tng thay th c thi gian d tr trn 12 thng
hoc hon mt chu k sn xut, kinh doanh thng thng th khng c trnh by
l hng tn kho trn Bng cn i k ton m trnh by l ti sn di hn.
3. Cc loi sn phm, hng ha, vt t, ti sn nhn gi h, nhn k gi,
nhn y thc xut nhp khu, nhn gia cng... khng thuc quyn s hu v kim
sot ca doanh nghip th khng c phn nh l hng tn kho.
4. Ke ton hng tn kho phi c thc hin theo quy nh ca Chun mc
k ton Hng tn kho khi xc nh gi gc hng tn kho, phng php tnh gi
tr hng tn kho, xc nh gi tr thun c th thc hin c, lp d phng gim
gi hng tn kho v ghi nhn chi ph.
5. Nguyn tc xc nh gi gc hng tn kho c quy nh c th cho tng
loi vt t, hng ho, theo ngun hnh thnh v thi im tnh gi.
6. Cc khon thu khng c hon li c tnh vo gi tr hng tn kho
nh: Thu GTGT u vo ca hng tn kho khnt c khu tr, thu tiu th
c bit, thu nhp khu, thu bo v mi trng phi np khi mua hng tn kho.
7. Khi mua hng tn kho nu c nhn km thm sn phm, hng ha,
thit b, ph tng thay th (phng nga trng hp hng hc) th k ton phi xc
nh v ghi nhn ring sn phm, ph tng thit b thay th theo gi tr hp l. Gi
tr sn phm, hng mua c xc nh bng tng gi tr ca hng c mua tr i
gi tr sn phm, thit b, ph tng thay th.
8. Khi bn hng tn kho, gi gc ca hng tn kho bn c ghi nhn l
chi ph sn xut, kinh doanh trong k ph hp vi doanh thu lin quan n chng
c ghi nhn v ph hp vi bn cht giao dch. Trng hp xut hng tn kho
khuyn mi, qung co th thc hin theo nguyn tc:
a) Trng hp xut hng tn kho khuyn mi, qung co khng thu tin,
khng km theo cc iu kin khc nh phi mua sn phm, hng ha...., k ton
ghi nhn gi tr hng tn kho vo chi ph bn hng (chi tit hng khuyn mi,
qung co);
b) Trng hp xut hng tn kho khuyn mi, qung co nhng khch
hng ch c nhn hng khuyn mi, qung co km theo cc iu kin khc nh
phi mua sn phm, hng ha (v d nh mua 2 sn phm c tng 1 sn
54
phm....) th k ton phi phn b s tin thu c tnh doanh thu cho c hng
khuyn mi, gi tr hng khuyn mi c tnh vo gi vn (trng hp ny bn
cht giao dch l gim gi hng bn).
9. Khi xc nh gi tr hng tn kho cui k, doanh nghip p dng theo mt
trong cc phng php sau:
a) Phng php tnh theo gi ch danh: Phng php tnh theo gi ch
danh c p dng da trn gi tr thc t ca tng th hng ho mua vo, tng
th sn phm sn xut ra nn ch p dng cho cc doanh nghip c t mt hng
hoc mt hng n nh v nhn din c.
b) Phng php bnh qun gia quyn: Theo phng php bnh qun gia
quyn, gi tr ca tna loi hng tn kho c tnh theo gi tr trung bnh ca tng
loi hng tn kho u k v gi tr tng loi hng tn kho c mua hoc sn xut
trong k. Gi tr trung bnh c th c tnh theo tng k hoc sau tng l hng
nhp v, ph thuc vo iu kin c th ca mi doanh nghip.
c) Phng php nhp trc, xut trc (FIFO): Phng php nhp trc,
xut trc p dng da trn gi nh l gi tr hng tn kho c mua hoc c
sn xut trc th c xut trc, v gi tr hng tn kho cn li cui k l gi tr
hng tn kho c mua hoc sn xut gn thi im cui k. Theo phng php
ny th gi tr hng xut kho c tnh theo gi ca l hng nhp kho thi im
u k hoc gn u k, gi tr ca hng tn kho cui k c tnh theo gi ca
hng nhp kho thi im cui k hoc gn cui k cn tn kho.
Mi phng php tnh gi tr hng tn kho u c nhng u, nhc im
nht nh. Mc chnh xc v tin cy ca mi phng php tu thuc vo yu
cu qun l, trnh , nng lc nghip v v trnh trang b cng c tnh ton,
phng tin x l thng tin ca doanh nghip. ng thi cng tu thuc vo yu
cu bo qun, tnh phc tp v chng loi, quy cch v s bin ng ca vt t,
hng ha doanh nghip.
10. i vi hng tn kho mua vo bng ngoi t, phn gi mua phi cn c
vo t gi giao dch thc t ti thi im pht sinh ghi gi tr hng tn kho
nhp kho (tr trng hp c ng trc tin cho ngi bn th gi tr hng tn kho
tng ng vi s tin ng trc c ghi nhn theo t gi ti thi im ng
trc). Phn thu nhp khu phi np c xc nh theo t gi tnh thu nhp
khu ca c quan Hi quan theo quy nh ca php lut. Chi tit v k ton chnh
lch t gi c thc hin theo quy nh ti iu 69 - hng dn phng php k
ton chnh lch t gi hi oi.
55
11. en cui nin k ton, nu xt thy gi tr hng tn kho khng thu

hi do b h hng, li thi, gi bn b gim hoc chi ph hon thin, chi ph bn
hng tng ln th phi ghi gim gi gc hng tn kho cho bng gi tr thun c th
thc hin c ca hng tn kho. Gi tr thun c th thc hin c l gi bn
c tnh ca hng tn kho trong k sn xut, kinh doanh bnh thng tr (-) chi
ph c tnh hon thin sn phm v chi ph c tnh cn thit cho vic tiu th
chng.
Vic ghi gim gi gc hng tn kho cho bng gi tr thun c th thc hin
c c thc hin bng cch lp d phng gim gi hng tn kho. s d phng
gim gi hng tn kho c lp l s chnh lch gia gi gc ca hng tn kho ln
hn gi tr thun c th thc hin c ca chng.
Tt c cc khon chnh lch gia khon d phng gim gi hng tn kho
phi lp cui k k ton ny ln hn khon d phng gim gi hng tn kho
lp cui k k ton trc, cc khon hao ht, mt mt ca hng tn kho, sau khi
tr (-) phn bi thng do trch nhim c nhn gy ra, v chi ph sn xut
chung khng phn b, c ghi nhn l chi ph sn xut, kinh doanh trong k.
Trng hp khon d phng gim gi hng tn kho c lp cui k k ton
ny nh hn khon d phng gim gi hng tn kho lp cui k k ton
trc, th s chnh lch nh hn phi c hon nhp ghi gim chi ph sn xut,
kinh doanh.
12. Ke ton hng tn kho phi ng thi k ton chi tit c v gi tr v hin
vt theo tng th, tng loi, quy cch vt t, hng ha theo tng a im qun l
v s dng, lun phi m bo s khp, ng c v gi tr v hin vt gia thc t
v vt t, hng ha vi s k ton tng hp v s k ton chi tit.
13. Trong mt doanh nghip (mt n v k ton) ch c p dng mt
trong hai phng php k ton hng tn kho: Phng php k khai thng xuyn,
hoc phng php kim k nh k. Vic la chn phng php k ton hng tn
kho p dng ti doanh nghip phi cn c vo c im, tnh cht, s lng, chng
loi vt t, hng ha v yu cu qun l c s vn dng thch hp v phi c
thc hin nht qun trong nin k ton.
Cc phng php k ton hng tn kho.
a)
Phng php k khai thng xuyn: Phng php k khai thng xuyn
l phng php theo di v phn nh thng xuyn, lin tc, c h thng tnh hnh
nhp, xut, tn vt t, hng ha trn s k ton. Trong trng hp p dng phng
php k khai thng xuyn, cc ti khon k ton hng tn kho c dng phn
nh s hin c, tnh hnh bin ng tng, gim ca vt t, hng ha. V vy, gi tr
56
hng tn kho trn s k ton c th c xc nh bt k thi im no trong k

k ton.
Cui k k ton, cn c vo s liu kim k thc t hng tn kho, so snh,
i chiu vi s liu hng tn kho trn s k ton, v nguyn tc s tn kho thc
t phi lun ph hp vi s tn kho trn s k ton. Neu c chnh lch phi truy
tm nguyn nhn v c gii php x l kp thi. Phng php k khai thng
xuyn thng p dng cho cc doanh nghip sn xut (cng nghip, xy lp...) v
cc doanh nghip thng nghip kinh doanh cc mt hng c gi tr ln nh my
mc, thit b, hng c k thut, cht lng cao...
b)
Phng php kim k nh k:
- Phng php kim k nh k l phng php hch ton cn c vo kt

qu kim k thc t phn nh gi tr tn kho cui k vt t, hng ha trn s k
ton tng hp v t tnh gi tr ca hng ha, vt t xut trong k theo cng
thc:
Tr gi hng
xut kho trong
k
Tr gi hng
tn kho u k
Tng tr gi hng
+ nhp kho trong
k
Tr gi hng
tn kho cui k
- Theo phng php kim k nh k, mi bin ng ca vt t, hng ha

(nhp kho, xut kho) khng theo di, phn nh trn cc ti khon k ton hng tn
kho. Gi tr ca vt t, hng ha mua v nhp kho trong k c theo di, phn
nh trn mt ti khon k ton ring (ti khon 611 Mua hng).
- Cng tc kim k vt t, hng ha c tin hnh cui mi k k ton
xc nh tr gi vt t, hng ha tn kho thc t, tr gi vt t, hng ha xut kho
trong k (tiu dng cho sn xut hoc xut bn) lm cn c ghi s k ton ca ti
khon 611 Mua hng. Nh vy, khi p dng phng php kim k nh k, cc
ti khon k ton hng tn kho ch s dng u k k ton ( kt chuyn s d
u k) v cui k k ton ( phn nh gi tr thc t hng tn kho cui k).
- Phng php kim k nh k thng p dng cc doanh nghip c
nhiu chng loi hng ha, vt t vi quy cch, mu m rt khc nhau, gi tr thp,
hng ha, vt t xut dng hoc xut bn thng xuyn (ca hng bn l...).
Phng php kim k nh k hng tn kho c u im l n gin, gim nh khi
lng cng vic hch ton. Nhng chnh xc v gi tr vt t, hng ha xut
dng, xut bn b nh hng ca cht lng cng tc qun l ti kho, quy, bn
57
iu 24. Ti khon 151 - Hng mua ang i ng

1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh tr gi ca cc loi hng ha, vt t

(nguyn liu, vt liu; cng c, dng c; hng ha) mua ngoi thuc quyn s
hu ca doanh nghip cn ang trn ng vn chuyn, bn cng, bn bi, kho
ngoi quan hoc v n doanh nghip nhng ang ch kim nhn nhp kho.
b) Hng ha, vt t c coi l thuc quyn s hu ca doanh nghip nhng
cha nhp kho, bao gm:
- Hng ha, vt t mua ngoi thanh ton tin hoc chp nhn thanh
ton nhng cn kho ngi bn, bn cng, bn bi hoc ang trn ng vn
chuyn;
- Hng ha, vt t mua ngoi v n doanh nghip nhng ang ch kim
nghim, kim nhn nhp kho.
c) K ton hng mua ang i ng c ghi nhn trn ti khon 151 theo
nguyn tc gi gc quy nh trong Chun mc k ton Hng tn kho.
d) Hng ngy, khi nhn c ha n mua hng, nhng hng cha v nhp
kho, k ton cha ghi s m tin hnh i chiu vi hp ng kinh t v lu ha
n vo tp h s ring: Hng mua ang i ng.
Trong thng, nu hng v nhp kho, k ton cn c vo phiu nhp kho v
ha n mua hng ghi s trc tip vo cc ti khon 152 Nguyn liu, vt liu,
ti khon 153 Cng c, dng c, ti khon 156 Hng ha, ti khon 158
Hng ho kho bo thu.
) Nu cui thng hng vn cha v th cn c ha n mua hng ghi vo
ti khon 151 Hng mua ang i ng. Ke ton phi m chi tit theo di
hng mua ang i ng theo tng chng loi hng ha, vt t, tng l hng, tng
hp ng kinh t.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 151 - Hng mua ang i
ng
Bn N:
- Tr gi hng ha, vt t mua ang i ng;
- Kt chuyn tr gi thc t ca hng vt t mua ang i ng cui k
(trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh
k).
58
Bn C:
- Tr gi hng ha, vt t mua ang i ng v nhp kho hoc
chuyn giao thng cho khch hng;
- Ket chuyn tr gi thc t ca hng ha, vt t mua ang i ng u
k (trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k
nh k).
S d bn N: Tr gi hng ha, vt t mua nhng cn ang i ng

(cha v nhp kho doanh nghip).
a)
Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php k
khai thng xuyn.
- Cui k k ton, cn c vo ha n mua hng ca cc loi hng mua
cha v nhp kho, nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi:
N TK 151 - Hng mua ang i ng (gi cha c thu GTGT)
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn; hoc
C cc TK 111, 112, 141,...
- Trng hp thu GTGT u vo khng c khu tr th gi tr hng mua
bao gm c thu GTGT
- Sang thng sau, khi hng v nhp kho, cn c ha n v phiu nhp kho,
ghi:
N TK 156 - Hng ha
C TK 151 - Hng mua ang i ng.
- Trng hp sang thng sau hng ha, vt t mua ang i ng khng
nhp kho m giao thng cho khch hng theo hp ng kinh t ti phng tin, ti
kho ngi bn, ti bn cng, bn bi, hoc gi thng cho khch hng, gi bn i
l, k gi, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn; hoc
N TK 157 - Hng gi i bn
- Trng hp hng mua ang i ng b hao ht, mt mt pht hin ngay
khi pht sinh hoc khi kim k cui k, cn c vo bin bn v mt mt, hao ht,
k ton phn nh gi tr hng tn kho b mt mt, hao ht, ghi:
59
N TK 1381 - Ti sn thiu ch x l
b)
Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php
kim k nh k.
- u k, k ton cn c tr gi thc t hng ho, vt t ang i ng
kt chuyn cui k trc kt chuyn tr gi thc t ca hng ha, vt t ang i
ng u k, ghi:
N TK 611 - Mua hng
- Cui k, k ton cn c vo kt qu kim k xc nh tr gi thc t ca
hng ha, vt t mua nhng cha v nhp kho (cn ang i ng cui k),
ghi:
N TK 151 - Hng mua ang i ng
C TK 611 - Mua hng.
iu 25. Ti khon 152 - Nguyn liu, vt liu
1. Nguyn tc k ton
a)
Ti khon ny dng phn nh tr gi hin c v tnh hnh bin ng
tng, gim ca cc loi nguyn liu, vt liu trong kho ca doanh nghip. Nguyn
liu, vt liu ca doanh nghip l nhng i tng lao ng mua ngoi hoc t ch
bin dng cho mc ch sn xut, kinh doanh ca doanh nghip. Nguyn liu, vt
liu phn nh vo ti khon ny c phn loi nh sau:
- Nguyn liu, vt liu chnh: L nhng loi nguyn liu v vt liu khi tham
gia vo qu trnh sn xut th cu thnh thc th vt cht, thc th chnh ca sn
phm. V vy khi nim nguyn liu, vt liu chnh gn lin vi tng doanh nghip
sn xut c th. Trong cc doanh nghip kinh doanh thng mi, dch v... khng
t ra khi nim vt liu chnh, vt liu ph. Nguyn liu, vt liu chnh cng bao
gm c na thnh phm mua ngoi vi mc ch tip tc qu trnh sn xut, ch
to ra thnh phm.
- Vt liu ph: L nhng loi vt liu khi tham gia vo qu trnh sn xut,
khng cu thnh thc th chnh ca sn phm nhng c th kt hp vi vt liu
chnh lm thay i mu sc, mi v, hnh dng b ngoi, tng thm cht lng ca
sn phm hoc to iu kin cho qu trnh ch to sn phm c thc hin bnh
thng, hoc phc v cho nhu cu cng ngh, k thut, bo qun ng gi; phc
v cho qu trnh lao ng.
60
- Nhin liu: L nhng th c tc dng cung cp nhit lng trong qu trnh

sn xut, kinh doanh to iu kin cho qu trnh ch to sn phm din ra bnh
thng. Nhin liu c th tn ti th lng, th rn v th kh.
- Vt t thay th: L nhng vt t dng thay th, sa cha my mc thit
b, phng tin vn ti, cng c, dng c sn xut...
- Vt liu v thit b xy img c bn: L nhng loi vt liu v thit b
c s dng cho cng vic xy dng c bn. i vi thit b xy dng c bn
bao gm c thit b cn lp, khng cn lp, cng c, kh c v vt kt cu dng
lp t vo cng trnh xy dng c bn.
b)
K ton nhp, xut, tn kho nguyn liu, vt liu trn ti khon 152 phi
c thc hin theo nguyn tc gi gc quy nh trong chun mc Hng tn
kho. Ni dung gi gc ca nguyn liu, vt liu c xc nh tu theo tng
ngun nhp.
- Gi gc ca nguyn liu, vt liu mua ngoi, bao gm: Gi mua ghi trn
ha n, thu nhp khu, thu tiu th c bit, thu GTGT hng nhp khu, thu
bo v mi trng phi np (nu c), chi ph vn chuyn, bc xp, bo qun, phn
loi, bo him,... nguyn liu, vt liu t ni mua v n kho ca doanh nghip,
cng tc ph ca cn b thu mua, chi ph ca b phn thu mua c lp, cc chi ph
khc c lin quan trc tip n vic thu mua nguyn vt liu v s hao ht t nhin
trong nh mc (nu c):
+ Trng
nguyn liu, vt
Nu thu GTGT
vt liu mua vo
hp thu GTGT hng nhp khu c khu tr th gi tr ca

liu mua vo c phn nh theo gi mua cha c thu GTGT.
hng nhp khu khng c khu tr th gi tr ca nguyn liu,
bao gm c thu GTGT.
+ i vi nguyn liu, vt liu mua bng ngoi t c thc hin theo quy
nh ti iu 69 - hng dn phng php k ton chnh lch t gi hi oi.
- Gi gc ca nguyn liu, vt liu t ch bin, bao gm: Gi thc t ca
nguyn liu xut ch bin v chi ph ch bin.
- Gi gc ca nguyn liu, vt liu thu ngoi gia cng ch bin, bao gm:
Gi thc t ca nguyn liu, vt liu xut thu ngoi gia cng che bin, chi ph vn
chuyn vt liu n ni ch bin v t ni ch bin v doanh nghip, tin thu
ngoi gia cng ch bin.
- Gi gc ca nguyn liu nhn gp von lin doanh, c phn l gi tr c
cc bn tham gia gp vn lin doanh thng nht nh gi chp thun.
61
c) Vic tnh tr gi ca nguyn liu, vt liu tn kho, c thc hin theo

mt trong cc phng php sau:
- Phng php gi ch danh;
- Phng php bnh qun gia quyn sau mi ln nhp hoc cui k;
- Phng php nhp trc, xut trc.
Doanh nghip la chn phng php tnh gi no th phi m bo tnh nht
qun trong c nin k ton.
d) Ke ton chi tit nguyn liu, vt liu phi thc hin theo tng kho, tng
loi, tng nhm, th nguyn liu, vt liu. Trng hp doanh nghip s dng gi
hch ton trong k ton chi tit nhp, xut nguyn liu, vt liu, th cui k k ton
phi tnh h s chnh lch gia gi thc t v gi hch ton ca nguyn liu, vt
liu tnh gi thc t ca nguyn liu, vt liu xut dng trong k theo cng
thc:
H s chnh lch
gia gi thc t v
gi hch ton ca
N V L(l)
Gi thc t ca
NVL xut dng
trong k
Gi thc t ca NVL
=__ tn kho u k _________ +
Gi hch ton ca NVL
tn kho u k
+
Gi thc t ca NVL
nhp kho trong k
Gi hch ton ca NVL
nhp kho trong k
Gi hch ton ca
NVL xut dng trong
k
H s chnh lch gia

gi thc t v gi hch
ton ca NVL (1)
) Khng phn nh vo ti khon ny i vi nguyn vt liu khng thuc

quyn s hu ca doanh nghip nh nguyn vt liu nhn gi h, nguyn vt liu
nhn gia cng, nguyn vt liu nhn t bn giao y thc xut-nhp khu...
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 152 - Nguyn liu, vt
liu
Bn N:
- Tr gi thc t ca nguyn liu, vt liu nhp kho do mua ngoi, t ch,
thu ngoi gia cng, ch bin, nhn gp vn hoc t cc ngun khc;
- Tr gi nguyn liu, vt liu tha pht hin khi kim k;
- Ket chuyn tr gi thc t ca nguyn liu, vt liu tn kho cui k (trng
hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim k nh k).
Bn C:
- Tr gi thc t ca nguyn liu, vt liu xut kho dng vo sn xut, kinh
doanh, bn, thu ngoi gia cng ch bin, hoc a i gp vn;
62
- Tr gi nguyn liu, vt liu tr li ngi bn hoc c gim gi hng

mua;
- Chit khu thng mi nguyn liu, vt liu khi mua c hng;
- Tr gi nguyn liu, vt liu hao ht, mt mt pht hin khi kim k;
- Ket chuyn tr gi thc t ca nguyn liu, vt liu tn kho u k (trng
S d bn N:
y
y
r
Tr gi thc t ca nguyn liu, vt liu tn kho cui k.
3.1.
Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng
php k khai thng xuyn.
a) Khi mua nguyn liu, vt liu v nhp kho, cn c ha n,phiu nhp

kho v cc chng t c lin quan phn nh gi tr nguyn liu, vt liu nhpkho:
- Nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi:
N TK 152 - Ngun liu, vt liu (gi mua cha c thu GTGT)
C cc TK 111,112, 141, 331,... (tng gi thanh ton).
- Nu thu GTGT u vo khng c khu tr th gi tr nguyn vt liu
bao gm c thu GTGT.
b) K ton nguyn vt liu tr li cho ngi bn, khon chit khu thng
mi hoc gim gi hng bn nhn c khi mua nguyn vt liu:
- Trng hp tr li nguyn vt liu cho ngi bn, ghi:
C TK 152 - Ngun liu, vt liu ^
- Trng hp khon chit khu thng mi hoc gim gi hng bn nhn
c sau khi mua nguyn, vt liu (k c cc khon tin pht vi phm hp ng
kinh t v bn cht lm gim gi tr bn mua phi thanh ton) th k ton phi cn
c vo tnh hnh bin ng ca nguyn vt liu e phn b s chit khu thng
mi, gim gi hng bn c hng da trn s nguyn vt liu cn tn kho, s
xut dng cho sn xut sn phm hoc cho hot ng u t xy dng hoc xc
nh l tiu th trong k:
N cc TK 111, 112, 331,....
C TK 152 - Nguyn liu, vt liu (nu NVL cn tn kho)
63
C cc TK 621, 623, 627, 154 (nu NVL xut dng cho sn xut)
C TK 241 - Xy dng c bn d dang (nu NVL xut dng cho
hot ng u t xy dng)
C TK 632 - Gi vn hng bn (nu sn phm do NVL cu thnh
c xc nh l tiu th trong k)
C cc TK 641, 642 (NVL dng cho hot ng bn hng, qun l)
C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (nu c).
c) Trng hp doanh nghip nhn c ha on mua hng nhng
nguyn liu, vt liu cha v nhp kho doanh nghip th k ton lu ha n vo
mt tp h s ring Hng mua ang i ng.
- Nu trong thng hng v th cn c vo ha n, phiu nhp kho ghi
vo ti khon 152 Nguyn liu, vt liu.
- Nu n cui thng nguyn liu, vt liu vn cha v th cn c vo ha
on, k ton ghi nhn theo gi tm tnh:
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn; hoc
C ccT K 111, 112, 141,...
- Sang thng sau, khi nguyn liu, vt liu v nhp kho, cn c vo ha n
v phiu nhp kho, ghi:
d) Khi tr tin cho ngi bn, nu c hng chit khu thanh ton, th
khon chit khu thanh ton thc t c hng c ghi nhn vo doanh thu hot
ng ti chnh, ghi:
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (chit khu thanh ton).
) i vi nguyn liu, vt liu nhp khu:
- Khi nhp khu nguyn vt liu, ghi:
C TK 3332- Thu tiu th c bit (nu c).
C TK 3333 - Thu xut, nhp khu (chi tit thu nhp khu).
C TK 33381 - Thu bo v mi trng.

- Trng hp mua nguyn vt liu c tr trc cho ngi bn mt phn
bng ngoi t th phn gi tr nguyn vt liu tng ng vi s tin tr trc c
ghi nhn theo t gi giao dch thc t ti thi im ng trc. Phn gi tr nguyn
vt liu bng ngoi t cha tr c ghi nhn theo t gi giao dch thc t ti thi
im mua nguyn vt liu.
e)
Cc chi ph v thu mua, bc xp, vn chuyn nguyn liu, vt liu t ni
mua v kho doanh nghip, ghi:
N TK 152 - Ngun liu, vt liu ^
C cc TK 111, 112, 141,331,...
g) i vi nguyn liu, vt liu nhp kho do thu ngoi gia cng, ch bin:
- Khi xut nguyn liu, vt liu a i gia cng, ch bin, ghi:
N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
C TK 152 - Nguyn liu, vt liu.
- Khi pht sinh chi ph thu ngoi gia cng, ch bin, ghi:
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (nu c)
C c c T K 111, 112, 131, 141,...
- Khi nhp li kho s nguyn liu, vt liu thu ngoi gia cng, ch bin
xong, ghi:
C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
h) i vi nguyn liu, vt liu nhp kho do t ch:
- Khi xut kho nguyn liu, vt liu t ch bin, ghi:
- Khi nhp kho nguyn liu, vt liu t ch, ghi:
65
i) i vi nguyn liu, vt liu tha pht hin khi kim k xc nh c

nguyn nhn th cn c nguyn nhn tha ghi s, nu cha xc nh c
nguyn nhn th cn c vo gi tr nguyn liu, vt liu tha, ghi:
- Khi c quyt nh x l nguyn liu, vt liu tha pht hin trong kim k,
cn c vo quyt nh x l, ghi:
N TK 338 - Phi tr, phi np khc (3381)
C cc ti khon c lin quan.
- Nu xc nh ngay khi kim k s nguyn liu, vt liu tha l ca cc
doanh nghip khc khi nhp kho cha ghi tng TK 152 th khng ghi vo bn C
ti khon 338 (3381) m doanh nghip ch ng ghi chp v theo di trong h
thng qun tr v trnh by trong phn thuyt minh Bo co ti chnh.
k) Khi xut kho nguyn liu, vt liu s dng vo sn xut, kinh doanh, ghi:
N cc TK 621, 623, 627, 641, 642,..
1) Xut nguyn liu, vt liu s dng cho hot ng u t xy dng c bn
hoc sa cha ln TSC, ghi:
N TK 241 - Xy dng c bn d dang
m) i vi nguyn liu, vt liu a i gp vn vo cng ty con, cng ty
lin doanh, lin kt: Khi xut nguyn liu, vt liu, ghi:
N cc TK 221, 222 (theo gi nh gi li)
N TK 811 - Chi ph khc (gi nh gi li nh hn gi tr ghi s)
C TK 152 - Nguyn liu, vt liu (theo gi tr ghi s)
C TK 711 - Thu nhp khc (gi nh gi li ln hn gi tr ghi s).
n) Khi xut nguyn liu, vt liu dng mua li phn vn gp ti cng ty
con, cng ty lin doanh, lin kt, ghi:
- Ghi nhn doanh thu bn nguyn vt liu v khon u t vo cng ty con,
cng ty lin doanh, lin kt, ghi:
C TK 3331 - Thu GTGT u ra phi np.
- Ghi nhn gi vn nguyn vt liu dng mua li phn vn gp ti cng
ty con, cng ty lin doanh, lin kt, ghi
o)
i vi nguyn liu, vt liu thiu ht pht hin khi kim k:
Mi trng hp thiu ht nguyn liu, vt liu trong kho hoc ti ni qun

l, bo qun pht hin khi kim k phi lp bin bn v truy tm nguyn nhn, xc
nh ngi phm li. Cn c vo bin bn kim k v quyt nh x l ca cp c
thm quyn ghi s k ton:
- Nu do nhm ln hoc cha ghi s phi tin hnh ghi b sung hoc iu
chnh li s liu trn s k ton;
- Nu gi tr nguyn liu, vt liu hao ht nm trong phm vi hao ht cho
php (hao ht vt liu trong nh mc), ghi:
- Nu s hao ht, mt mt cha xc nh r nguyn nhn phi ch x l, cn
c vo gi tr hao ht, ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (1381 - Ti sn thiu ch x l)
- Khi c quyt nh x l, cn c vo quyt nh, ghi:
N TK 111- Tin mt (ngi phm li np tin bi thng)
N TK 138 - Phi thu khc (1388) (tin bi thng ca ngi phm li)
N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (tr tin lng ca ngi phm li)
N TK 632 - Gi vn hng bn (phn gi tr hao ht, mt mt nguyn liu,
vt liu cn li phi tnh vo gi vn hng bn)
C TK 138 - Phi thu khc (1381 - Ti sn thiu ch x l).
p) i vi nguyn vt liu, ph liu ng, khng cn dng:
- Khi thanh l, nhng bn nguyn vt liu, ph liu, k ton phn nh gi
vn ghi:
- K ton phn nh doanh thu bn nguyn vt liu, ph liu, ghi:
N cc TK 111, 112, 131
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5118)
67
3.2.
php kim k nh k.
a) u k, kt chuyn tr gi nguyn liu, vt liu tn kho u k, ghi:
N TK 611 - Mua hng
b) Cui k, cn c vo kt qu kim k xc nh gi tr nguyn liu, vt liu
tn kho cui k, ghi:
C TK 611 - Mua hng.
iu 26. Ti khon 153 - Cng c, dng c
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh tr gi hin c v tnh hnh bin ng

tng, gim cc loi cng c, dng c ca doanh nghip. Cng c, dng c l nhng
t liu lao ng khng c cc tiu chun v gi tr v thi gian s dng quy
nh i vi TSC. V vy cng c, dng c c qun l v hch ton nh
nguyn liu, vt liu. Theo quy nh hin hnh, nhng t liu lao ng sau y nu
khng tiu chun ghi nhn TSC th c ghi nhn l cng c, dng c:
- Cc gio, vn khun, cng c, dng c g lp chuyn dng cho sn xut
xy lp;
- Cc loi bao b bn km theo hng ha c tnh tin ring, nhng trong qu
trnh bo qun hng ha vn chuyn trn ng v d tr trong kho c tnh gi tr
hao mn tr dn gi tr ca bao b;
- Nhng dng c, ngh bng thu tinh, snh, s;
- Phng tin qun l, dng vn phng;
- Qun o, giy dp chuyn dng lm vic,...
b) K ton nhp, xut, tn kho cng c, dng c trn ti khon 153 c
thc hin theo gi gc. Nguyn tc xc nh gi gc nhp kho cng c, dng c
c thc hin nh quy nh i vi nguyn liu, vt liu (xem gii thch TK
152).
c) Vic tnh gi tr cng c, dng c tn kho cng c thc hin theo mt
trong ba phng php sau:
- Nhp trc - Xut trc;
- Thc t ch danh;
- Bnh qun gia quyn.
68
d) K ton chi tit cng c, dng c phi thc hin theo tng kho, tng loi,
tng nhm, tng th cng c, dng c. Cng c, dng c xut dng cho sn xut,
kinh doanh, cho thu phi c theo di v hin vt v gi tr trn s k ton chi
tit theo ni s dng, theo i tng thu v ngi chu trch nhim vt cht. i
vi cng c, dng c c gi tr ln, qu him phi c th thc bo qun c bit.
) i vi cc cng c, dng c c gi tr nh khi xut dng cho sn xut,
kinh doanh phi ghi nhn ton b mt ln vo chi ph sn xut, kinh doanh.
e) Trng hp cng c, dng c, bao b lun chuyn, dng cho thu xut
dng hoc cho thu lin quan n hot ng sn xut, kinh doanh trong nhiu k
k ton th c ghi nhn vo ti khon 242 Chi ph tr trc v phn b dn
vo chi ph sn xut, kinh doanh.
g)
Cng c, dng c lin quan n cc giao dch bng ngoi t c thc
hin theo quy nh ti iu 69 - hng dn phng php k ton chnh lch t gi
hi oi.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 153 - Cng c, dng c
Bn N:
- Tr gi thc t ca cng c, dng c nhp kho do mua ngoi, t ch, thu
ngoi gia cng ch bin, nhn gp vn;
- Tr gi cng c, dng c cho thu nhp li kho;
- Tr gi thc t ca cng c, dng c tha pht hin khi kim k;
- Kt chuyn tr gi thc t ca cng c, dng c tn kho cui k (trng
Bn C:
-T r gi thc t ca cng c, dng c xut kho s dng cho sn xut, kinh
doanh, cho thu hoc gp vn;
- Chit khu thng mi khi mua cng c, dng c c hng;
- Tr gi cng c, dng c tr li cho ngi bn hoc c ngi bn gim
gi;
- Tr gi cng c, dng c thiu pht hin trong kim k;
- Kt chuyn tr gi thc t ca cng c, dng c tn kho u k (trng
S d bn N: Tr gi thc t ca cng c, dng c tn kho.
Ti khon 153 - Cng c, dng c, c 4 ti khon cp 2:
69
- Ti khon 1531 - Cng c, dng c. Phn nh tr gi hin c v tnh hnh

bin ng cc loi cng c, dng c.
- Ti khon 1532 - Bao b lun chuyn: Phn nh tr gi hin c v tnh hnh
bin ng cc loi bao b lun chuyn s dng cho sn xut, kinh doanh ca doanh
nghip. Bao b lun chuyn l cc loi bao b s dng nhiu ln, cho nhiu chu k
sn xut, kinh doanh. Tr gi ca bao b lun chuyn khi xut dng c phn b
dn vo chi ph sn xut, kinh doanh ca nhiu k hch ton.
- Ti khon 1533 - dng cho thu : Phn nh gi tr hin c v tnh hnh
bin ng cc loi cng c, dng c doanh nghip chuyn dng cho thu. Ch
hch ton vo ti khon ny nhng cng c, dng c doanh nghip mua vo vi
mc ch cho thu, trng hp khng phn bit c th hch ton vo ti khon
1531. Trng hp cho thu cng c, dng c dng trong sn xut, kinh doanh ca
doanh nghip th ngoi vic hch ton trn ti khon cp 1 cn phi hch ton
chuyn cng c, dng c trn ti khon cp 2.
- Ti khon 1534 - Thit b, ph tng thay th: Phn nh tr gi hin c v
tnh hnh bin ng cc loi thit b, ph tng thay th khng tiu chun ca
TSC s dng cho sn xut, kinh doanh ca doanh nghip. Tr gi ca thit b,
ph tng thay th khi xut dng c ngay mt ln vo chi ph sn xut kinh
doanh hoc phn b dn vo chi ph sn xut, kinh doanh nu c s dng nh
cng c, dng c.
3.1.
a) Mua cng c, dng c nhp kho, nu thu GTGT u vo c khu tr
th gi tr ca cng c, dng c c phn nh theo gi mua cha c thu GTGT,
cn c vo ha n, phiu nhp kho v cc chng t c lin quan, ghi:
N TK 153 - Cng c, dng c (gi cha c thu GTGT )
N TK 133 - Thue GTGT c khu tr (s thu GTGT u vo) (1331)
Nu thu GTGT u vo khng c khu tr th gi tr cng c, dng c
mua vo bao gm c thu GTGT.
b) Trng hp khon chit khu thng mi hoc gim gi hng bn nhn
c sau khi mua cng c, dng c (k c cc khon tin pht vi phm hp ng
kinh t v bn cht lm gim gi tr bn mua phi thanh ton) th k ton phi cn
c vo tnh hnh bin ng ca cng c, dng c phn b s chit khu thng
70
mi, gim gi hng bn c hng da trn s cng c, dng c cn tn kho

hoc s xut dng cho hot ng sn xut kinh doanh:
N cc TK 111, 112, 331,!...
C TK 153 - Cng c, dng c (nu cng c, dng c cn tn kho)
C TK 154 - Chi ph SXKD d dang (nu cng c, dng c xut
dng cho sn xut kinh doanh) C cc TK 641, 642 (nu
cng c, dng c xut dng cho hot ng bn hng,
qun l doanh nghip)
C TK 242 - Chi ph tr trc (nu c phn b dn)
C TK 632 - Gi vn hng bn (nu sn phm do cng c, dng c
cu thnh c xc nh l tiu th trong k)
c) Tr li cng c, dng c mua cho ngi bn, ghi:
C TK 153 - Cng c, dng c (gi tr cng c, dng c tr li)
C TK 133 - Thue GTGT c khu tr (nu c) (thu GTGT u
vo ca cng c, dng c tr li cho ngi bn).
d) Phn nh chit khu thanh ton c hng (nu c), ghi:
) Xut cng c, dng c s dng cho sn xut, kinh doanh:
- Nu gi tr cng c, dng c, bao b lun chuyn,
dng cho thulin
quan n mt k k ton c tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh mt ln, ghi:
N cac TK 623, 627, 641, 642
C TK 153 - Cng c, dng c (1531, 1532).
- Nu gi tr cng c, dng c, bao b lun chuyn,
dng cho thulin
quan n nhiu k k ton c phn b dn vo chi ph sn xut, kinh doanh, ghi:
+ Khi xut cng c, dng c, bao b lun chuyn, dng cho thu, ghi:
N TK 242 - Chi ph tr trc
C TK 153 - Cng c, dng c.
+Khi phn b vo chi ph sn xut, kinh doanh cho tng k k ton, ghi:
N cc TK 623, 627, 641,642,...
C TK 242 - Chi ph tr trc.
- Ghi nhn doanh thu v cho thu cng c, dng c, ghi:
N cc TK 111, 112, 131,...
C TK 51 1 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113)

- Nhn li cng c, dng c cho thu, ghi:
N TK 153 - Cng c, dng c (1533)
C TK 242 - Chi ph tr trc (gi tr cn li cha tnh vo chi ph).
g) i vi cng c, dng c nhp khu:
- Khi nhp khu cng c, dng c, ghi:
C TK 3332- Thu tiu th c bit (nu c).
- Trng hp mua cng c, dng c c tr trc cho ngi bn mt phn
bng ngoi t th phn gi tr cng c, dng c tng ng vi s tin tr trc
c ghi nhn theo t gi giao dch thc t ti thi im ng trc. Phn gi tr
cng c, dng c bng ngoi t cha tr c ghi nhn theo t gi giao dch thc
t ti thi im mua cng c, dng c.
h) Khi kim k pht hin cng c, dng c tha, thiu, mt, h hng, k
ton x l tng t nh i vi nguyn vt liu (xem TK 152).
i) i vi cng c, dng c khng cn dng:
- Khi thanh l, nhng bn cng c, dng c k ton phn nh gi vn ghi:
- Ke ton phn nh doanh thu bn cng c, dng
c ghi:
N cc TK 111, 112, 131
72
3.2.
php kim k nh k.
a) u k k ton, kt chuyn tr gi thc t ca cng c, dng c tn kho
u k, ghi:
N TK 611 - Mua hng
b) Cui k k ton, cn c vo kt qu kim k xc nh tr gi cng c,
dng c tn kho cui k, ghi:
C TK 611 - Mua hng.
iu 27. Ti khon 154 - Ch ph sn xut, knh doanh d dang
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh tng hp chi ph sn xut, kinh doanh

phc v cho vic tnh gi thnh sn phm, dch v doanh nghip p dng
phng php k khai thng xuyn trong hch ton hng tn kho. nhng doanh
nghip p dng phng php kim k nh k trong hch ton hng tn kho, ti
khon 154 ch phn nh gi tr thc t ca sn phm, dch v d dang cui k.
b) Ti khon 154 "Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" phn nh chi ph
sn xut, kinh doanh pht sinh trong k; chi ph sn xut, kinh doanh ca khi
lng sn phm, dch v hon thnh trong k; chi ph sn xut, kinh doanh d
dang u k, cui k ca cc hot ng sn xut, kinh doanh chnh, ph v thu
ngoi gia cng ch bin cc doanh nghip sn xut hoc cc doanh nghip
kinh doanh dch v. Ti khon 154 cng phn nh chi ph sn xut, kinh doanh ca
cc hot ng sn xut, gia cng ch bin, hoc cung cp dch v ca cc doanh
nghip thng mi, nu c t chc cc loi hnh hot ng ny.
c) Chi ph sn xut, kinh doanh hch ton trn ti khon 154 phi c chi
tit theo a im pht sinh chi ph (phn xng, b phn sn xut, i sn xut,
cng trng,...); theo loi, nhm sn phm, hoc chi tit, b phn sn phm; theo
tng loi dch v hoc theo tng cng on dch v.
d) Chi ph sn xut, kinh doanh phn nh trn ti khon 154 gm nhng chi
ph sau:
- Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip;
- Chi ph nhn cng trc tip;
- Chi ph s dng my thi cng (i vi hot ng xy lp);
- Chi ph sn xut chung.
73
) Chi ph nguyn liu, vt liu, chi ph nhn cng vt trn mc bnh

thng v chi ph sn xut chung c nh khng phn b khng c tnh vo gi
tr hng tn kho m phi tnh vo gi vn hng bn ca k k ton.
e)
Cui k, phn b v kt chuyn chi ph sn xut chung c nh vo chi
ph ch bin cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh thng (C TK
627, N TK 154). Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra thp hn cng
sut bnh thng th k ton phi tnh v xc nh chi ph sn xut chung c nh
phn b vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh
thng. Khon chi ph sn xut chung c nh khng phn b (khng tnh vo gi
thnh sn phm) c ghi nhn vo gi vn hng bn trong k (C TK 627, N
TK 632). Chi ph sn xut chung bin i c phn b ht vo chi ph ch bin
cho mi n v sn phm theo chi ph thc t pht sinh.
g)
Khng hch ton vo ti khon 154 nhng chi ph sau:
- Chi ph bn hng;
- Chi ph qun l doanh nghip;
- Chi ph ti chnh;
- Chi ph khc;
- Chi ph thu thu nhp doanh nghip;
- Chi s nghip, chi d n;
- Chi u t xy dng c bn;
- Cc khon chi c trang tri bng ngun khc.
2. Phng php vn dng ti khon 154 trong ngnh cng nghip
a) Ti khon 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" p dng trong

ngnh cng nghip dng tp hp, tong hp chi ph sn xut v tnh gi thnh
sn phm ca cc phn xng, hoc b phn sn xut, ch to sn phm. i vi
cc doanh nghip sn xut c thu ngoi gia cng, ch bin, cung cp lao v, dch
v cho bn ngoi hoc phc v cho vic sn xut sn phm th chi ph ca nhng
hot ng ny cng c tp hp vo ti khon 154.
b) Ch c phn nh vo ti khon 154 nhng ni dung chi ph sau:
- Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip cho vic sn xut, ch to sn phm;
- Chi ph nhn cng trc tip cho vic sn xut, ch to sn phm;
- Chi ph sn xut chung phc v trc tip cho vic sn xut, ch to sn
phm.
c) Ti khon 154 cc doanh nghip sn xut cng nghip c hch ton
chi tit theo a im pht sinh chi ph (phn xng, b phn sn xut), theo loi,
nhm sn phm, sn phm, hoc chi tit b phn sn phm.
74
d)
i vi doanh nghip sn xut cng nghip c hot ng thu ngoi gia
cng ch bin, cung cp lao v, dch v ra bn ngoi hoc phc v cho vic sn
xut sn phm th nhng chi ph ca hot ng ny cng c tp hp vo ti
khon 154.
3. Phng php vn dng ti khon 154 trong ngnh nng nghip
a) Ti khon 154 "Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" p dng trong

ngnh nng nghip dng tp hp tng chi ph sn xut v tnh gi thnh sn
phm ca cc hot ng nui trng, ch bin sn phm hoc dch v nng nghip,
ti khon ny phi c hch ton chi tit theo ngnh kinh doanh nng nghip
(trng trt, chn nui, ch bin,...), theo a im pht sinh chi ph (phn xng,
i sn xut,...), chi tit theo tng loi cy con v tng loi sn phm, tng sn
phm hoc dch v.
b) Gi thnh sn xut thc t ca sn phm nng nghip c xc nh vo
cui v thu hoch, hoc cui nm. Sn phm thu hoch nm no th tnh gi thnh
trong nm ngha l chi ph chi ra trong nm nay nhng nm sau mi thu hoch
sn phm th nm sau mi tnh gi thnh.
c) i vi ngnh trng trt, chi ph phi c hch ton chi tit theo 3 loi
cy:
- Cy ngn ngy (la, khoai, sn,...);
- Cy trng mt ln thu hoch nhiu ln (da, chui,...);
- Cy lu nm (ch, c ph, cao su, h tiu, cy n qu,...).
i vi cc loi cy trng 2, 3 v trong mt nm, hoc trng nm nay, nm
sau mi thu hoch, hoc loi cy va c din tch trng mi, va c din tch
chm sc thu hoch trong cng mt nm,... th phi cn c vo tnh hnh thc t e
ghi chp, phn nh r rng chi ph ca v ny vi v khc, ca din tch ny vi
din tch khc, ca nm trc vi nm nay v nm sau,...
d) Khng phn nh vo ti khon ny chi ph khai hoang, trng mi v
chm sc cy lu nm ang trong thi k XDCB, chi ph bn hng, chi ph qun l
doanh nghip, chi ph hot ng ti chnh, chi ph khc.
) v nguyn tc, chi ph sn xut ngnh trng trt c hch ton chi tit
vo bn N ti khon 154 "Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" theo tng i
tng tp hp chi ph. i vi mt s loi chi ph c lin quan n nhiu i
tng hch ton, hoc lin quan n nhiu v, nhiu thi k th phi phn nh trn
cc ti khon ring, sau phn b vo gi thnh ca cc loi sn phm lin quan
nh: Chi ph ti tiu nc, chi ph chun b t v trng mi nm u ca nhng
cy trng mt ln, thu hoch nhiu ln (chi ph ny khng thuc vn u t
75
XDCB),.
e)
Trn cng mt din tch canh tc, nu trng xen t hai loi cy nng
nghip ngn ngy tr ln th nhng chi ph pht sinh c lin quan trc tip n loi
cy no th tp hp ring cho loi cy (nh: Ht ging, chi ph gieo trng, thu
hoch,...), chi ph pht sinh chung cho nhiu loi cy (chi ph cy ba, ti tiu
nc,...) th c tp hp ring v phn b cho tng loi cy theo din tch gieo
trng, hoc theo mt tiu thc ph hp.
g) i vi cy lu nm, qu trnh t khi lm t, gieo trng, chm sc n khi
bt u c sn phm (thu, bi) th c hch ton nh qu trnh u t XDCB
hnh thnh nn TSC c tp hp chi ph TK 241 XDCB d dang". Chi ph cho
vn cy lu nm trong qu trnh sn xut, kinh doanh bao gm cc chi ph cho
khu chm sc, khu thu hoch.
h) Khi hch ton chi ph ngnh chn nui trn ti khon 154 cn ch mt
s im sau:
- Hch ton chi ph chn nui phi chi tit cho tng loi hot ng chn
nui (nh chn nui tru b, chn nui ln,...), theo tng nhm hoc tng loi gia
sc, gia cm;
- Sc vt con ca n sc vt c bn hay nui bo ra sau khi tch m
c m s chi tit theo di ring theo gi thnh thc t;
- i vi sc vt c bn khi o thi chuyn thnh sc vt nui ln, nui
bo c hch ton vo ti khon 154 theo gi tr cn li ca sc vt c bn;
- i tng tnh gi thnh trong ngnh chn nui l: 1 kg sa ti, 1 con b
con tiu chun, gi thnh 1 kg tht tng, gi thnh 1 kg tht hi, gi thnh 1 ngy/con
chn nui,...
i) Phn chi ph nguyn vt liu, chi ph nhn cng trc tip vt trn mc bnh
thng, chi ph sn xut chung c nh khng phn b khng c tnh vo gi thnh
sn phm m c hch ton vo gi vn hng bn ca k k ton.
4. Phng php vn dng ti khon 154 trong ngnh dch v
a) Ti khon 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" p dng trong cc

doanh nghip kinh doanh dch v nh: Giao thng vn ti, bu in, du lch, dch
v,... Ti khon ny dng tp hp tng chi ph (nguyn liu, vt liu trc tip,
nhn cng trc tip, chi ph sn xut chung) v tnh gi thnh ca khi lng dch
v thc hin.
b) i vi ngnh giao thng vn ti, ti khon ny dng tp hp chi ph
v tnh gi thnh v vn ti ng b ( t, tu in, vn ti bng phng tin th
s khc...) vn ti ng st, ng thu, ng hng khng, vn ti ng ng,...
Ti khon 154 p dng cho ngnh giao thng vn ti phi c m chi tit cho
tng loi hot ng (vn ti hnh khch, vn ti hng ho,...) theo tng doanh
nghip hoc b phn kinh doanh dch v.
c) Trong qu trnh vn ti, sm lp b hao mn vi mc nhanh hn mc
khu hao u xe nn thng phi thay th nhiu ln nhng gi tr sm lp thay th
khng tnh vo gi thnh vn ti ngay mt lc khi xut dng thay th, m phi
chuyn dn tng thng. V vy, hng thng cc doanh nghip vn ti t c
trch trc chi ph sm lp vo gi thnh vn ti (chi ph phi tr) theo quy nh
ca ch ti chnh hin hnh.
d) Phn chi ph nguyn liu, vt liu, chi ph nhn cng trc tip vt trn mc
bnh thng v phn chi ph sn xut chung c nh khng phn b khne c tnh
vo gi thnh sn phm m c hch ton vo gi vn hng bn ca k k ton.
) i vi hot ng kinh doanh du lch, ti khon ny c m chi tit theo
tng loi hot ng nh: Hng dn du lch, kinh doanh khch sn, kinh doanh vn
ti du lch,...
e) Trong hot ng kinh doanh khch sn, ti khon 154 phi m chi tit
theo tng loi dch v nh: Hot ng n, ung, dch v bung ngh, dch v vui
chi gii tr, phc v khc (git, l, ct tc, in tn, th thao,...).
5. Phng php vn dng ti khon 154 trong ngnh xy dng
a) i vi hot ng kinh doanh xy lp quy nh ch p dng phng php

hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn, khng p dng
phng php hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k nn ti
khon 154 dng tp hp chi ph sn xut, kinh doanh, phc v cho vic tnh gi
thnh sn xut sn phm xy lp cng nghip, dch v ca doanh nghip xy lp.
b) Phn chi ph nguyn liu, vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip
vt trn mc bnh thng v phn chi ph sn xut chung c nh khng phn b
khng c tnh vo gi thnh cng trnh xy lp m c hch ton vo gi vn
hng bn ca k k ton.
c) Ti khon ny trong ngnh Xy lp c 4 ti khon cp 2:
- Ti khon 1541 - Xy lp: Dng tp hp chi ph, tnh gi thnh sn xut
sn phm xy lp v phn nh gi tr sn phm xy lp d dang cui k;
- Ti khon 1542 - Sn phm khc: Dng tp hp chi ph, tnh gi thnh
sn xut sn phm khc v phn nh gi tr sn phm khc d dang cui k (thnh
77
phm, cu kin xy lp,...);

- Ti khon 1543 - Dch v: Dng tp hp chi ph, tnh gi thnh dch v
v phn nh chi ph dch v d dang cui k;
- Ti khon 1544 - Chi p h bo hnh xy lp: Dng tp hp chi ph bo
hnh cng trnh xy dng, lp t thc t pht sinh trong k v gi tr cng trnh
bo hnh xy lp cn d dang cui k.
d)
Vic tp hp chi ph sn xut, tnh gi thnh sn phm xy lp phi theo
tng cng trnh, hng mc cng trnh v theo khon mc gi thnh quy nh trong
gi tr d ton xy lp, gm:
- Chi ph vt liu;
- Chi ph nhn cng;
- Chi ph s dng my thi cng;
- Ch ph chung.
Ring chi ph chung c tp hp bn N ti khon 1541 "Xy lp": Ch
bao gm chi ph chung pht sinh i nhn thu hoc cng trng xy lp. Cn
chi ph qun l doanh nghip xy lp (l mt b phn ca chi ph chung) c tp
hp bn N ti khon 642 "Chi ph qun l doanh nghip". Chi ph ny s c
kt chuyn vo bn N ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh" tham gia vo
gi thnh ton b sn phm xy lp hon thnh v bn ra trong k.
) Ch u t xy dng bt ng sn s dng ti khon ny tp hp chi
ph xy dng thnh phm bt ng sn. Trng hp bt ng sn xy dng s
dng cho nhiu mc ch (lm vn phng, cho thu hoc bn, v d nh ta nh
chung c hn hp) th thc hin theo nguyn tc:
- Nu cn c hch ton ring hoc xc nh c t trng ca phn
chi ph xy dng bt ng sn bn (thnh phm bt ng sn) v phn chi ph
xy dng bt ng sn cho thu hoc lm vn phng (TSC hoc bt ng sn
u t) th phi hch ton ring trn TK 154 phn chi ph xy dng thnh phm
bt ng sn. Phn chi ph xy dng TSC hoc bt ng sn u t c phn
nh ring trn TK 241 - Xy dng c bn d dang.
- Trng hp khng hch ton ring hoc xc nh c t trng chi ph xy
dng cho cc cu phn thnh phm bt ng sn, TSC hoc bt ng sn u t
th k ton tp hp chi ph pht sinh lin quan trc tip ti vic u t xy dng
trn TK 241. Khi cng trnh, d n hon thnh bn giao a vo s dng, k ton
cn c cch thc s dng ti sn trong thc t kt chuyn chi ph u t xy
dng ph hp vi bn cht ca tng loi ti sn.
78
6. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 154 - Chi ph sn xut,

knh doanh d dang
Bn N:
- Cc chi ph nguyn liu, vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip, chi
ph s dng my thi cng, chi ph sn xut chung pht sinh trong k lin quan n
sn xut sn phm v chi ph thc hin dch v;
- Cc chi ph nguyn liu, vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip, chi
ph s dng my thi cng, chi ph sn xut chung pht sinh trong k lin quan n
gi thnh sn phm xy lp cng trnh hoc gi thnh xy lap theo gi khon ni
b;
- Ket chuyn chi ph sn xut, kinh doanh d dang cui k (trng hp
doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k).
Bn C:
- Gi thnh sn xut thc t ca sn phm ch to xong nhp kho, chuyn
i bn, tiu dng ni b ngay hoc s dng ngay vo hot ng XDCB;
- Gi thnh sn xut sn phm xy lp hon thnh bn giao tng phn, hoc
ton b tiu th trong k; hoc bn giao cho doanh nghip nhn thu chnh xy lp
(cp trn hoc ni b); hoc gi thnh sn phm xy lp hon thnh ch tiu th;
- Chi ph thc t ca khi lng dch v hon thnh cung cp cho khch
hng;
- Tr gi ph liu thu hi, gi tr sn phm hng khng sa cha c;
- Tr gi nguyn liu, vt liu, hng ho gia cng xong nhp li kho;
- Phn nh chi ph nguyn vt liu, chi ph nhn cng vt trn mc bnh
thng v chi ph sn xut chung c nh khng phn b khng c tnh vo tr
gi hng tn kho m phi tnh vo gi vn hng bn ca k k ton. i vi doanh
nghip sn xut theo n t hng, hoc doanh nghip c chu k sn xut sn
phm di m hng k k ton kt chuyn chi ph sn xut chung c nh vo
TK 154 n khi sn phm hon thnh mi xc nh c chi ph sn xut chung c
nh khng c tnh vo tr gi hng tn kho m phi hch ton vo gi vn hng
bn (C TK 154, N TK 632);
- Kt chuyn chi ph sn xut, kinh doanh d dang u k (trng hp

S d bn N: Chi ph sn xut, kinh doanh cn d dang cui k.

7. Phng php k ton mt s giao dch kinh t ch yu trong ngnh
Cng nghip
7.1. Trng hp hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn
a)Cui k, k ton kt chuyn chi ph nguyn liu, vt liu trc tip theo
79
tng i tng tp hp chi ph, ghi:

N TK 632 - Gi vn hng bn (phn chi ph NVL trn mc bnh thng)
C TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip.
b) Cui k, k ton kt chuyn chi ph nhn cng trc tip theo tng i
tng tp hp chi ph, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (chi ph nhn cng trn mc bnh thng)
C TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip.
c) Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra cao hn hoc bng cng
sut bnh thng th cui k, k ton thc hin vic tnh ton, phn b v kt
chuyn ton b chi ph sn xut chung (chi ph sn xut chung bin i v chi ph
sn xut chung c nh) cho tng i tng tp hp chi ph, ghi:
C TK 627 - Chi ph sn xut chung.
d) Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra thp hn cng sut bnh
thng th k ton phi tnh v xc nh chi ph sn xut chung c nh phn b
vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh thng.
Khon chi ph sn xut chung c nh khng phn b (khng tnh vo gi thnh
sn phm s chnh lch gia tng s chi ph sn xut chung c nh thc t pht
sinh ln hn chi ph sn xut chung c nh tnh vo gi thnh sn phm) c ghi
nhn vo gi vn hng bn trong k, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (phn chi ph sn xut chung c nh khng
phn b vo gi thnh sn phm)
C TK 627- Chi ph sn xut chung.
) Tr gi nguyn liu, vt liu xut thu ngoi gia cng nhp li kho, ghi:
e) Tr gi sn phm hng khng sa cha c, ngi gy ra thit hi sn
phm hng phi bi thng, ghi:
g)
i vi doanh nghip c chu k sn xut, kinh doanh di m trong k k
ton kt chuyn chi ph nguyn liu, vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc
tip v chi ph sn xut chung sang TK 154, khi xc nh c chi ph nguyn liu,
80
vt liu, chi ph nhn cng trc tip vt trn mc bnh thng v chi ph sn xut
chung c nh khng tnh vo gi thnh sn phm, k ton phn nh chi ph
nguyn liu, vt liu, chi ph nhn cng vt trn mc bnh thng v chi ph sn
xut chung c nh khng phn b (khng c tnh vo tr gi hng tn kho) m
phi tnh vo gi vn hng bn ca k k ton, ghi:
C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (trng hp
kt chuyn chi ph t TK 621, 622, 627 sang TK 154).
h) Gi thnh sn phm thc t nhp kho trong k, ghi:
N TK 155 - Thnh phm
i) Trng hp sn phm sn xut ra c s dng tiu dng ni b ngay
hoc tip tc xut dng cho hot ng XDCB khng qua nhp kho, ghi:
N cc TK 641,642, 241
k) Trng hp sau khi xut kho nguyn vt liu a vo sn xut, nu
nhn c khon chit khu thng mi hoc gim gi hng bn (k c cc khon
tin pht vi phm hp ng kinh t v bn cht lm gim gi tr bn mua phi
thanh ton) lin quan n nguyn vt liu , k ton ghi gim chi ph sn xut
kinh doanh d dang i vi phn chit khu thng mi, gim gi hng bn c
hng lng ng vi s NVL xut dng sn xut sn phm d dang:
N cac TK 111, 112,331,...
#
,
,
,
C TK 154 - Chi ph sn xut kinh doanh d dang (phn chit khu
thng mi, gim gi hng bn c hng tng ng
vi s NVL xut ng sn xut sn phm d dang)
1) Ke ton sn phm sn xut th:
- Cc chi ph sn xut sn phm th c tp hp trn TK 154 nh i vi
cc sn phm khc. Khi thu hi (bn, thanh l) sn phm sn xut th, ghi:
N cc TK 111, 112, 131
C TK 154 - Chi ph sn xut kinh doanh d dang
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (nu c).
- Kt chuyn phn chnh lch gia chi ph sn xut th v s thu hi t vic
bn, thanh l sn phm sn xut th:
+ Nu chi ph sn xut th cao hn s thu hi t vic bn, thanh l sn
phm sn xut th, k ton ghi tng gi tr ti sn u t xy dng, ghi:
81
N TK 241 - XDCB d dang

C TK 154 - Chi ph sn xut kinh doanh d dang.
+ Nu chi ph sn xut th nh hn s thu hi t vic bn, thanh l sn
phm sn xut th, k ton ghi gim gi tr ti sn u t xy dng, ghi:
N TK 154 - Chi ph sn xut kinh doanh d dang
C TK 241 - XDCB d dang.
m) Trng hp sn phm sn xut xong, khng tin hnh nhp kho m
chuyn giao thang cho ngi mua hng (sn phm in, nc...), ghi:
7.2.
Trng hp hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k:
a) Cui k k ton, cn c vo kt qu kim k thc t, xc nh tr gi thc

t chi ph sn xut, kinh doanh d dang v thc hin vic kt chuyn, ghi:
C TK 631 - Gi thnh sn xut.
b) u k k ton, kt chuyn chi ph thc t sn xut, kinh doanh d dang,
ghi:
N TK 631 - Gi thnh sn xut
8.
Nng nghip
Phng php k ton mt s giao dch knh t ch yu trong ngnh
8.1.Trng hp hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng
xuyn
a) Cui k, k ton tnh v kt chuyn chi ph nguyn liu, vt liu trc tip
theo i tng tp hp chi ph sn xut, kinh doanh, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (phn chi ph NVL trn mc bnh thng)
b) Cui k, k ton tnh v kt chuyn chi ph nhn cng trc tip theo tng
i tng tp hp chi ph, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (chi ph nhn cng trn mc bnh thng)
82
c) Cui k, k ton thc hin vic tnh ton, phn b v kt chuyn

chiph
sn xut chung cho tng i tng tp hp chi ph, ghi:
phn b vo gi thnh sn phm)
d) Tr gi sn phm ph thu hi, ghi:
) Tr gi ph liu thu hi, nguyn liu, vt liu xut thungoi gia cng
xong nhp li kho, ghi:
N TK 152 - Nguyn liu, vt liu^
e) Tr gi sc vt con v sc vt nui bo chuyn sang sc vt lm vic,
hoc sc vt sinh sn, ghi:
N TK 211 - TSC hu hnh (2116)
g) Gi thnh sn xut thc t sn phm sn xut xong nhp kho hoc tiu
th ngay, ghi:
N T K 155 - Thnh phm
h)Trng hp sn phm sn xut ra c s dng tiu dng ni b ngay
khng qua nhp kho, ghi:
N ccT K 641,642, 241
8.2.
Trng hp hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh
k:
Phng php hch ton mt s hot ng kinh t ch yu ti khon 154
trong ngnh Nng nghip tng t nh i vi ngnh Cng nghip.
9.
Phng php k ton mt s giao dch kinh t ch yu trong ngnh
kinh doanh dch v
Phng php k ton mt s hot ng kinh t ch yu ti khon 154

cc doanh nghip thuc ngnh kinh doanh dch v tng t nh i vi ngnh
83
cng nghip. Ngoi ra cn ch :

a) Nghip v kt chuyn gi thnh thc t ca khi lng dch v hon
thnh v chuyn giao cho ngi mua v c xc nh l bn trong k, ghi:
b) Khi s dng dch v tiu dng ni b, ghi:
N cc TK 641, 642
10.
xy dng
Phng php k ton mt s giao dch knh t ch yu trong ngnh
10.1.
Phng php hch ton tp hp chi ph xy lp (bn N ti khon
1541 Xy lp):
a) Hch ton khon mc nguyn liu, vt liu trc tip:
- Khon mc chi ph nguyn liu, vt liu trc tip bao gm: Gi tr thc t
ca vt liu chnh, vt liu ph, cc cu kin hoc cc b phn ri, vt liu lun
chuyn tham gia cu thnh thc th sn phm xy, lp hoc gip cho vic thc
hin v hon thnh khi lng xy, lp (khng k vt liu ph cho my mc,
phng tin thi cng v nhng vt liu tnh trong chi ph chung).
- Nguyn tc hch ton khon mc nguyn liu, vt liu trc tip: Nguyn
liu, vt liu s dng cho xy dng hng mc cng trnh no phi tnh trc tip
cho sn phm hng mc cng trnh trn c s chng t gc theo s lng thc
t s dng v theo gi thc t xut kho (gi bnh qun gia quyn; Gi nhp
trc, xut trc, thc t ch danh).
- Cui k hch ton hoc khi cng trnh hon thnh, tin hnh kim k s
vt liu cn li ti ni sn xut (nu c) ghi gim tr chi ph nguyn liu, vt
liu trc tip xut s dng cho cng trnh.
- Trong iu kin thc t sn xut xy lp khng cho php tnh chi ph
nguyn liu, vt liu trc tip cho tng cng trnh, hng mc cng trnh th doanh
nghip c th p dng phng php phn b vt liu cho i tng s dng theo
tiu thc hp l (t l vi nh mc tiu hao nguyn liu, vt liu,...)- Cn c vo Bng phn b vt liu cho tng cng trnh, hng mc cng
trnh, ghi:
N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (chi ph vt liu)
84
N TK 632 - Gi vn hng bn (chi ph NVL trc tip trn mc bnh

thng)
b) Hch ton khon mc chi ph nhn cng trc tip: Hch ton tng t
nh ngnh cng nghip
c) Hch ton khon mc chi ph s dng my thi cng:
- Khon mc chi ph s dng my thi cng bao gm: Chi ph cho cc my
thi cng nhm thc hin khi lng cng tc xy lp bng my. My mc thi cng
l loi my trc tip phc v xy lp cng trnh. l nhng my mc chuyn
ng bng ng c hi nc, diezen, xng, in,... (k c loi my phc v xy,
lp).
- Chi ph s dng my thi cng bao gm: Chi ph thng xuyn v chi ph
tm thi. Chi ph thng xuyn cho hot ng ca my thi cng, gm: Chi ph
nhn cng iu khin my, phc v my,...; Chi ph vt liu; Chi ph cng c,
dng c; Chi ph khu hao TSC; Chi ph dch v mua ngoi (chi ph sa cha
nh, in, nc, bo him xe, my,...); Chi ph khc bng tin.
- Chi ph tm thi cho hot ng ca my thi cng, gm: Chi ph sa cha
ln my thi cng (i tu, trung tu,...) khng iu kin ghi tng nguyn gi my
thi cng; Chi ph cng trnh tm thi cho my thi cng (lu, ln, b, ng ray
chy my,...). Chi ph tm thi ca my c th pht sinh trc (c hch ton vo
bn N ti khon 242) sau s phn b dn vo N ti khon 623 "Chi ph s
dng my thi cng"; Hoc pht sinh sau, nhng phi tnh trc vo chi ph sn
xut xy lp trong k (do lin quan ti vic s dng thc t my mc thi cng
trong k). Trng hp ny phi tin hnh trch trc chi ph, ghi C ti khon 352
"D phng phi tr", N ti khon 623 "Chi ph s dng my thi cng".
- Vic tp hp chi ph v tnh gi thnh v chi ph s dng my thi cng
phi c hch ton ring bit theo tng my thi cng (xem hng dn phn Ti
khon 623 "Chi ph s dng my thi cng").
- Cn c vo Bng phn b chi ph s dng my thi cng (chi ph thc t ca
my) tnh cho tng cng trnh, hng mc cng trnh, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (s chi ph trn mc bnh thng)
C TK 623 - Chi ph s dng my thi cng.
d) Hch ton khon mc chi ph sn xut chung:
85
- Chi ph sn xut chung phn nh chi ph sn xut ca i, cng trng xy

dng gm: Lng nhn vin qun l phn xng, t, i xy dng; Khon trch
bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on c tnh theo t l quy nh
trn tin lng phi tr cng nhn trc tip xy lp, nhn vin s dng my thi
cng v nhn vin qun l phn xng, t, i; Khu hao ti sn c nh dng
chung cho hot ng ca i v nhng chi ph khc lin quan n hot ng ca
i,... Khi cc chi ph ny pht sinh trong k, ghi:
N TK 627 - Chi ph sn xut chung
C cc TK 111, 112, 152, 153,214, 242, 334,338,...
- Khi xc nh s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp, ghi:
C TK 352 - D phng phi tr.
- Khi pht sinh chi ph sa cha v bo hnh cng trnh, nh chi ph nguyn
liu, vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip, chi ph s dng my thi cng,
chi ph sn xut chung, k ton phn nh vo cc ti khon chi ph c lin quan,
ghi:
N TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip
N TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip
N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng
C ccT K 112, 152, 153,214,331,334,338,...
- Cui k, kt chuyn chi ph thc t pht sinh trong k v nguyn liu, vt
liu trc tip, nhn cng trc tip, chi ph s dng my thi cng, chi ph sn xut
chung lin quan n hot ng sa cha v bo hnh cng trnh xy lp tng
hp chi ph sa cha v bo hnh v tnh gi thnh bo hnh, ghi:
C TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip
C TK 623 - Chi ph s dng my thi cng
- Khi cng vic sa cha bo hnh cng trnh xy lp hon thnh bn giao
cho khch hng, ghi:
N TK 352 - D phng phi tr
- Ht thi hn bo hnh cng trnh xy lp, nu cng trnh khng phi bo
hnh hoc s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp ln hn chi ph
86
thc t pht sinh th s chnh lch phi hon nhp, ghi:

C TK 711 - Thu nhp khc.
- Cui k hch ton, cn c vo Bng phn b chi ph sn xut chung
phn b v kt chuyn chi ph sn xut chung cho cc cng trnh, hng mc cng
trnh c lin quan (t l vi chi ph nhn cng), ghi:
phn b khng tnh vo gi thnh cng trnh xy lp)
10.2.
Phng php hch ton v kt chuyn chi ph xy lp (bn C TK
1541 "Xy lp"):
a) Cc chi ph ca hp ng khng th thu hi (v d: Khng tnh thc
thi v mt php l nh c s nghi ng v hiu lc ca n, hoc hp ng m
khch hng khng th thc thi ngha v ca mnh...) phi c ghi nhn ngay l
chi ph trong k, ghi:
b) Chi ph lin quan trc tip n tng hp ng c th c gim nu c
cc khon thu khc khng bao gm trong doanh thu ca hp ng. V d: Cc
khon thu t vic bn nguyn liu, vt liu tha v thanh l my mc, thit b thi
cng khi kt thc hp ng xy dng:
- Nhp kho nguyn liu, vt liu tha khi kt thc hp ng xy dng, ghi:
N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (theo gi gc)
- Ph liu thu hi nhp kho, ghi:
N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (theo gi c th thu hi)
- Trng hp vt liu tha v ph liu thu hi khng qua nhp kho m bn
ngay, k ton phn nh cc khon thu bn vt liu tha v ph liu, ghi gim chi
ph:
N cc TK 111, 112, 131,... (tng gi thanh ton)
- K ton thanh l my mc, thit b thi cng chuyn dng cho mt hp
ng xy dng v TSC ny trch khu hao theo nguyn gi khi kt thc

hp ng xy dng:
+ Phn nh s thu v thanh l my mc, thit b thi cng, ghi:
N cc TK 111, 112, 131,...
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (3331 1)
+ Phn nh chi ph thanh l my mc, thit b (nu c), ghi:
N TK 133 Thu GTGT c khu tr (1331)
C cc TK 111, 112,...
+ Ghi gim TSC khu hao ht l my mc, thit b thi cng chuyn
dng thanh l, ghi:
CTK211 - TSC hu hnh.
c)
Cui k hch ton, cn c vo gi thnh sn xut sn phm xy lp thc
t hon thnh c xc nh l bn (bn giao tng phn hoc ton b cho Ban
qun l cng trnh - bn A); hoc bn giao cho doanh nghip nhn thu chnh ni
b:
- Trng hp bn giao cho Bn A (k c bn giao khi lng xy lp hon
thnh theo hp ng khon ni b, cho doanh nghip nhn khon c t chc k
ton ring), ghi:
C TK 154 - Ch ph sn xut, kinh doanh d dang (1541).
- Trng hp sn phm xy lp hon thnh ch bn (xy dng nh
bn,...) hoc sn phm xy lp hon thnh nhng cha bn giao, cn c vo gi
thnh sn phm xy lp hon thnh ch bn, ghi:
N TK 155 - Thnh phm
C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (1541).
- Trng hp bn giao sn phm xy lp hon thnh cho doanh nghip nhn
thu chnh xy lp (cp trn, on v ni b - do thc hin hp ng khon xy lp
ni b, n v nhn khon c t chc k ton ring nhng ch hch ton n gi
thnh sn xut xy lp), ghi:
N TK 336 - Phi tr ni b (3368)
C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (1541).
88
iu 28. Ti khon 155 - Thnh phm

1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng

ca cc loi thnh phm ca doanh nghip. Thnh phm l nhng sn phm kt
thc qu trnh ch bin do cc b phn sn xut ca doanh nghip sn xut hoc
thu ngoi gia cng xong c kim nghim ph hp vi tiu chun k thut v
nhp kho.
Trong giao dch xut khu y thc, ti khon ny ch s dng ti bn giao y
thc, khng s dng ti bn nhn y thc (bn nhn gi h).
b) Thnh phm do cc b phn sn xut chnh v sn xut ph ca doanh
nghip sn xut ra phi c nh gi theo gi thnh sn xut (gi gc), bao gm:
Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip, chi ph sn xut
chung v nhng chi ph c lin quan trc tip khc n vic sn xut sn phm.
- i vi chi ph sn xut chung bin i c phn b ht vo chi ph ch
bin cho mi n v sn phm theo chi ph thc t pht sinh trong k.
- i vi chi ph sn xut chung c nh c phn b vo chi ph ch bin
cho mi n v sn phm da trn cng sut bnh thng ca my mc thit b sn
xut. Cng sut bnh thng l s lng sn phm t c mc trung bnh
trong cc iu kin sn xut bnh thng.
- Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra cao hn cng sut bnh
thng th chi ph sn xut chung c nh c phn b cho mi n v sn phm
theo chi ph thc t pht sinh.
- Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra thp hn mccng sut
bnh thng th chi ph sn xut chung c nh ch c phn b vochi ph ch
bin cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh thng. Khon chi ph sn
xut chung khng phn b c ghi nhn l chi ph xc nh kt qu hot ng
kinh doanh (ghi nhn vo gi vn hng bn) trong k.
c) Khng c tnh vo gi gc thnh phm cc chi ph sau:
- Chi ph nguyn liu, vt liu, chi ph nhn cng v cc chi ph sn xut,
kinh doanh khc pht sinh trn mc bnh thng;
- Chi ph bo qun hng tn kho tr cc khon chi ph bo qun hng tn
kho cn thit cho qu trnh sn xut tip theo v chi ph bo qun quy nh ca
Chun mc k ton Hng tn kho;
- Chi ph bn hng;
- Chi ph qun l doanh nghip.
89
d) Thnh phm thu ngoi gia cng ch bin c nh gi theo gi thnh

thc t gia cng ch bin bao gm: Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip, chi ph
thu gia cng v cc chi ph khc c lin quan trc tip n qu trnh gia cng.
) Vic tnh gi tr thnh phm tn kho c thc hin theo mt trong ba
phng php: Phng php gi thc t ch danh; Phng php bnh qun gia
quyn; Phng php Nhp trc - Xut trc.
e) Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php k
khai thng xuyn, nu k ton chi tit nhp, xut kho thnh phm hng ngy
c ghi s theo gi hch ton (c th l gi thnh k hoch hoc gi nhp kho
thng nht quy nh). Cui thng, k ton phi tnh gi thnh thc t ca thnh
phm nhp kho v xc nh h s chnh lch gia gi thnh thc t v gi hch
ton ca thnh phm (tnh c s chnh lch ca thnh phm u k) lm c s xc
nh gi thnh thc t ca thnh phm nhp, xut kho trong k (s dng cng thc
tnh nu phn gii thch ti khon 152 Nguyn liu, vt liu).
g)
K ton chi tit thnh phm phi thc hin theo tng kho, tng loi,
nhm, th thnh phm.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 155 - Thnh phm
Bn N:
- Tr gi ca thnh phm nhp kho;
- Tr gi ca thnh phm tha khi kim k;
- Kt chuyn gi tr ca thnh phm tn kho cui k (trng hp doanh
nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k).
Bn C:
- Tr gi thc t ca thnh phm xut kho;
- Tr gi ca thnh phm thiu ht khi kim k;
- Ket chuyn tr gi thc t ca thnh phm tn kho u k (trng hp
S d bn N: Tr gi thc t ca thnh phm tn kho cui k.
Ti khon 155 - Thnh phm, c 2 ti khon cp 2:

- Ti khon 1551 - Thnh phm nhp kho: Phn nh tr gi hin c v tnh
hnh bin ng ca cc loi thnh phm nhp kho (ngoi tr thnh phm l bt
ng sn);
90
Ti khon 1557 - Thnh phm bt ng sn: Phn nh gi tr hin c v

tnh hnh bin ng ca thnh phm bt ng sn ca doanh nghip. Thnh phm
bt ng sn gm: Quyn s dng t; nh; hoc nh v quyn s dng t; c s
h tng do doanh nghip u t xy dng bn trong kv hot ng kinh doanh
bnh thng.
3.1. Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php
k khai thng xuyn.
3.1.1. Nhp kho thnh phm do doanh nghip sn xut ra hoc thu ngoi
gia cng, ghi:
N TK 155- Thnh phm
3.1.2. Xut kho thnh phm bn cho khch hng, k ton phn nh gi
vn ca thnh phm xut bn, ghi:
a) i vi thnh phm khng phi l bt ng sn
C TK 155 - Thnh phm.
b) i vi thnh phm bt ng sn (i vi cc cng trnh doanh nghip l
ch u t)
b l ) Gi gc thnh phm bt ng sn bao gm ton b cc chi ph lin quan
trc tip ti vic u t, xy dng bt ng sn (k c cc chi ph u t, xy dng
c s h tng gn lin vi bt ng sn) a bt ng sn vo trng thi sn
sng bn.
b2) Chi ph lin quan trc tip ti vic u t, xy dng bt ng sn phi
m bo l cc chi ph thc t pht sinh, cc chi ph c bin bn nghim thu
khi lng.
b3) Trng hp doanh nghip cha tp hp c y h s, chng t v
cc khon chi ph lin quan trc tip ti vic u t, xy dng bt ng sn nhng
pht sinh doanh thu bn bt ng sn, doanh nghip c trch trc mt phn
chi ph tm tnh gi vn hng bn. Khi tp hp h s, chng t hoc khi bt
ng sn hon thnh ton b, doanh nghip phi quyt ton s chi ph trch
trc vo gi vn hng bn. Phn chnh lch gia s chi ph trch trc cao hn
s chi ph thc t pht sinh c iu chnh gim gi vn hng bn ca k thc
hin quyt ton.
91
b4) Vic trch trc chi ph tm tnh gi vn thnh phm bt ng sn

phi tun th theo cc nguyn tc sau:
- Doanh nghip ch c trch trc vo gi vn hng bn i vi cc khon
chi ph c trong d ton u t, xy dng nhng cha c h s, ti liu
nghim thu khi lng v phi thuyt minh chi tit v l do, ni dung chi ph trch
trc cho tng hng mc cng trnh trong k.
-Doanh nghip ch c trch trc chi ph tm tnh gi vn hng bn
cho phn bt ng sn hon thnh, c xc nh l bn trong k v tiu
chun ghi nhn doanh thu theo quy nh ti Thng t ny.
- S chi ph trch trc c tm tnh v s chi ph thc t pht sinh c
ghi nhn vo gi vn hng bn phi m bo tng ng vi nh mc gi vn tnh
theo tng chi ph d ton ca phn bt ng sn c xc nh l bn (c xc
nh theo din tch).
b5) Phng php k ton gi vn thnh phm bt ng sn c xc nh l
bn.
- i vi phn gi tr thnh phm hon thnh, khi xut bn, ghi:
- Khi trch trc chi ph tm tnh gi vn thnh phm bt ng sn bn
trong k, ghi:
C TK 335 - Chi ph phi tr.
- Cc chi ph u t, xy dng thc t phtsinh c h s ti liu v
c nghim thu c tp hp tnh chi ph u t xy dng bt ng sn, ghi:
C cc ti khon lin quan.
- Khi cc khon chi ph trch trc c h s, ti liu chng minh l
thc t pht sinh, k ton ghi gim khon chi ph trch trc v ghi gim chi ph
sn xut, kinh doanh d dang, ghi:
N TK 335 - Chi ph phi tr
- Khi ton b d n bt ng sn hon thnh, k ton phi quyt ton v ghi
gim s d khon chi ph trch trc cn li (nu c), ghi:
92

C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
C TK 632 - Gi vn hng bn (phn chnh lch gia s chi ph trch
trc cn li cao hn chi ph thc t pht sinh).
3.1.3. Xut kho thnh phm gi i bn, xut kho cho cc c s nhn bn
hng i l, k gi, ghi:
N TK 157 - Hng gi i bn (gi bn i l)
3.1.4. Khi ngi mua tr li s thnh phm bn: Trng hp thnh phm
bn b tr li thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr, k
ton phn nh doanh thu hng bn b tr li theo gi bn cha c thu GTGT, ghi:
N TK 521 - Cc khon gim tr doanh thu (5213)
C cc TK 111, 112, 131,... (tng gi tr ca hng bn b tr li).
ng thi phn nh gi vn ca thnh phm bn nhp li kho, ghi:
N TK 155 - Thnh phm
C TK 632 - Gi vn hng bn.
3.1.5. Ke ton sn phm tiu dng ni b:
N cc TK 641, 642, 241,211
3.1.6. Xut kho thnh phm chuyn cho cc n v hch ton ph thuc
trong ni b doanh nghip:
- Trng hp n v hch ton ph thuc c phn cp ghi nhn doanh
thu, gi vn, k ton ghi nhn gi vn thnh phm xut bn, ghi:
- Trng hfp n v hch ton ph thuc khng c phn cp ghi nhn
doanh thu, gi vn, k ton ghi nhn gi tr sn phm lun chuyn gia cc khu
trong ni b doanh nghip l khon phi thu ni b, ghi:
N TK 136 - Phi thu ni b
C TK 155 - Thnh phm
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (chi tit tng loi
thu).
3.1.7
Xut kho thnh phm a i gp vn vo cng ty con, cng ty lin
doanh, lin kt, ghi:
93

N TK 811 - Chi ph khc (chnh lch gia gi nh gi li nh hn gi tr
ghi s ca thnh phm)
C TK 155 - Thnh phm
C TK 7 1 1 - Thu nhp khc (chnh lch gia gi nh gi li ln hn
gi tr ghi s ca thnh phm).
3.1.8
Khi xut kho thnh phm dng mua li phn vn gp ti cng ty
- Ghi nhn doanh thu bn thnh phm v khon u t vo cng ty con,
cng ty lin doanh, lin kt, ghi:
C TK 3331 - Thu GTGT u ra phi np.
- Ghi nhn gi vn thnh phm dng mua li phn vn gp ti cng ty
C TK 155- Thnh phm.
3.1.9.
Mi trng hp pht hin tha, thiu thnh phm khi kim k u
phi lp bin bn v truy tm nguyn nhn xc nh ngi phm li. Cn c vo
bin bn kim k v quyt nh x l ca cp c thm quyn ghi s k ton:
- Nu tha, thiu thnh phm do nhm ln hoc cha ghi s k ton phi
tin hnh ghi b sung hoc iu chnh li s liu trn s k ton;
- Trng hp cha xc nh c nguyn nhn tha, thiu phi ch x l:
+ Neu tha, ghi:
N TK 155 - Thnh phm (theo gi tr hp l)
Khi c quyt nh x l ca cp c thm quyn, ghi:
N TK 338 - Phi tr, phi np khc.
+ Nu thiu, ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (1381 - Ti sn thiu ch x l)
- Khi c quyt nh x l ca cp c thm quyn, k ton ghi:
94
N
N
N
N
cc
TK
TK
TK
TK 111,112,.... (nu c nhn phm li bi thng bng tin)

334 - Phi tr ngi lao ng (tr vo lng ca c nhn phm l i)
138 - Phi thu khc (1388) (phi thu bi thng ca ngi phm li)
632 - Gi vn hng bn (phn gi tr hao ht, mt mt cn li sau khi
tr s thu bi thng)
3.1.10.
Trng hp doanh nghip s dng sn phm sn xut ra biu
tng, khuyn mi, qung co (theo php lut v thng mi), khi xut sn phm
cho mc ch khuyn mi, qung co:
a) Trng hp xut sn phm biu tng, khuyn mi, qung co khng
thu tin, khng km theo cc iu kin khc nh phi mua sn phm, hng ha....,
k ton ghi nhn gi tr sn phm vo chi ph bn hng (chi tit hng khuyn mi,
qung co), ghi:
N TK 641 - Chi ph bn hng
C TK 155 - Thnh phm (chi ph sn xut sn phm).
b) Trng hp xut sn phm khuyn mi, qung co nhng khch hng
ch c nhn hng khuyn mi, qung co km theo cc iu kin khc nh phi
mua sn phm (v d nh mua 2 sn phm c tng 1 sn phm....) th k ton
phi phn b s tin thu c tnh doanh thu cho c hng khuyn mi, gi tr
hng khuyn mi c tnh vo gi vn hng bn (trng hp ny bn cht giao
dch l gim gi hng bn).
- Khi xut hng khuyn mi, k ton ghi nhn gi tr hng khuyn mi vo
gi vn hng bn, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (gi thnh sn xut)
- Ghi nhn doanh thu ca hng khuyn mi trn c s phn b s tin thu
c cho c sn phm c bn v sn phm khuyn mi, qung co, ghi:
N c cT K 111, 112, 131...
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (3331 1) (nu c).
c) Nu biu tng cho cn b cng nhn vin c trang tri bng qu khen
thng, phc li, k ton phi ghi nhn doanh thu, gi vn nh giao dch bn hng
thng thng, ghi:
- Ghi nhn gi vn hng bn i vi gi tr sn phm dng biu, tng
cng nhn vin v ngi lao ng:
95
- Ghi nhn doanh thu ca sn phm c trang tri bng qu khen thng,
phc li, ghi:
N TK 353 - Qu khen thng, phc li (tng gi thanh ton)
3.1.11 Ke ton tr lng cho ngi lao ng bng sn phm
- Doanh thu ca sn phm dng tr lng cho ngi lao ng, ghi:
N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (tng gi thanh ton)
C TK 3335 - Thu thu nhp c nhn (nu c).
- Ghi nhn gi vn hng bn i vi gi tr sn phm dng tr lng cho
3.1.12.
Phn nh gi vn thnh phm ng, khng cn dng khi thanh l,
nhng bn, ghi:
3.2.
php kim k nh k.
a) u k, k ton cn c kt qu kim k thnh phm kt chuyn cui
k trc kt chuyn gi tr thnh phm tn kho u k vo ti khon 632 Gi
vn hng bn, ghi:
b) Cui k k ton, cn c vo kt qu kim k thnh phm tn kho, kt
chuyn gi tr thnh phm tn kho cui k, ghi:
N TK 155 - Thnh phm
iu 29. Ti khon 156 - Hng ha
1. Nguyn tc k ton
96
a) Ti khon ny dng phn nh tr gi hin c v tnh hnh bin ng

tng, gim cc loi hng ha ca doanh nghip bao gm hng ha ti cc kho
hng, quy hng, hng ho bt ng sn. Hng ha l cc loi vt t, sn phm do
doanh nghip mua v vi mc ch bn (bn bun v bn l). Trng hp hng
ha mua v va dng bn, va dng sn xut, kinh doanh khng phn bit r
rng gia hai mc ch bn li hay s dng th vn phn nh vo ti khon 156
Hang ha.
Trong giao dch xut nhp - khu y thc, ti khon ny ch s dng ti bn
giao y thc, khng s dng ti bn nhn y thc (bn nhn gi h). Mua, bn
hng ha lin quan n cc giao dch bng ngoi t c thc hin theo quy nh
ti iu 69 - hng dn k ton chnh lch t gi hi oi.
b) Nhng trng hp sau y khng phn nh vo ti khon 156 Hng
ha:
- Hng ha nhn bn h, nhn gi h cho cc doanh nghip khc;
- Hng ha mua v dng cho hot ng sn xut, kinh doanh (ghi vo cc ti
khon 152 Nguyn liu, vt liu, hoc ti khon 153 Cng c, dng c,...).
c) Ke ton nhp, xut, tn kho hng ha trn ti khon 156 c phn nh
theo nguyn tc gi gc quy nh trong Chun mc k ton Hng tn kho. Gi
gc hng ha mua vo, bao gm: Gi mua, chi ph thu mua (vn chuyn, bc xp,
bo qun hng t ni mua v kho doanh nghip, chi ph bo him,...), thu nhp
khu, thu tiu th c bit, thu bo v mi trng (nu c), thu GTGT hng
nhp khu (nu khng c khu tr). Trng hp doanh nghip mua hng ha v
bn li nhng v l do no cn phi gia cng, s ch, tn trang, phn loi
chn lc lm tng thm gi tr hoc kh nng bn ca hng ha th tr gi hng
mua gm c chi ph gia cng, s ch.
- Gi gc ca hng ha mua vo c tnh theo tng ngun nhp v phi
theo di, phn nh ring bit tr gi mua v chi ph thu mua hng ha.
- tnh gi tr hng ha tn kho, k ton c th p dng mt trong cc
phng php sau:
+ Phng php nhp trc - xut trc;
+ Phng php thc t ch danh;
+ Phng php bnh qun gia quyn;
- Mt s n v c c th (v d nh cc on v kinh doanh siu th hoc
tng t) c th p dng k thut xc nh gi tr hng tn kho cui k theo
phng php Gi bn l. Phng php ny thng cdng trong ngnh bn l
tnh gi tr ca hng tn kho vi s lng ln ccmthng thay i nhanh
97
chng v c li nhun bin tng t m khng th s dng cc phng php tnh

gi gc khc. Gi gc hng tn kho c xc nh bng cch ly gi bn ca hng
tn kho tr i li nhun bin theo t l phn trm hp l. T l c s dng c
tnh n cc mt hng b h gi xung thp hn gi bn ban u ca n. Thng
thng mi b phn bn l s s dng mt t l phn trm bnh qun ring.
- Chi ph thu mua hng ha trong k c tnh cho hng ha tiu th trong
k v hng ha tn kho cui k. Vic la chn tiu thc phn b chi ph thu mua
hng ha tu thuc tnh hnh c th ca tng doanh nghip nhng phi thc hin
theo nguyn tc nht qun.
d)
Trng hp mua hng ha c nhn km theo sn phm, hng ha, ph
tng thay th ( phng hng hc), k ton phi xc nh v ghi nhn ring sn
phm, hng ha, ph tng thay th theo gi tr hp l. Gi tr hng ha nhp kho l
gi tr gi tr sn phm, hng ha, thit b, ph tng thay th.
) K ton chi tit hng ha phi thc hin theo tng kho, tng loi, tng
nhm hng ha.
2.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 156 - Hng ha
Bn N:
- Tr gi mua vo ca hng ha theo ha n mua hng (bao gm cc loi
thu khng c hon li);
- Chi ph thu mua hng ha;
- Tr gi ca hng ha thu ngoi gia cng (gm gi mua vo v chi ph gia
cng);
- Tr gi hng ha bn b ngi mua tr li;
- Tr gi hng ha pht hin tha khi kim k;
- Kt chuyn gi tr hng ha tn kho cui k (trng hp doanh nghip k
ton hng tn kho theo phng php kim k nh k);
- Tr gi hng ho bt ng sn mua vo hoc chuyn t bt ng sn u
t.
Bn C:
- Tr gi ca hng ha xut kho bn, giao i l, giao cho doanh nghip
ph thuc; thu ngoi gia cng, hoc s dng cho sn xut, kinh doanh;
- Chi ph thu mua phn b cho hng ha bn trong k;
- Chit khu thng mi hng mua c hng;
- Cc khon gim gi hng mua c hng;
- Tr gi hng ha tr li cho ngi bn;
- Tr gi hng ha pht hin thiu khi kim k;
98
- Kt chuyn gi tr hng ha tn kho u k (trng hp doanh nghip k

ton hng tn kho theo phng php kim k nh k);
- Tr gi hng ho bt ng sn bn hoc chuyn thnh bt ng sn u
t, bt ng sn ch s hu s dng hoc ti sn c nh.
S d bn N:
- Tr gi mua vo ca hng ha tn kho;
- Chi ph thu mua ca hng ha tn kho.
*
>
Ti khon 156 - Hng ha, c 3 ti khon cp 2:

- Ti khon 1561 - Gi mua hng ha: Phn nh tr gi hin c v tnh hnh
bin ng ca hng ha mua vo v nhp kho (tnh theo tr gi mua vo);
- Ti khon 1562 - Chi p h thu mua hng ha: Phn nh chi ph thu mua
hng ha pht sinh lin quan n s hng ha nhp kho trong k v tnh hnh
phn b chi ph thu mua hng ha hin c trong k cho khi lng hng ha
bn trong k v tn kho thc t cui k (k c tn trong kho v hng gi i bn,
hng gi i l, k gi cha bn c). Chi ph thu mua hng ha hch ton vo
ti khon ny ch bao gm cc chi ph lin quan trc tip n qu trnh thu mua
hng ha nh: Chi ph bo him hng ha, tin thu kho, thu bn bi,... chi ph
vn chuyn, bc xp, bo qun a hng ha t ni mua v n kho doanh nghip;
cc khon hao ht t nhin trong nh mc pht sinh trong qu trnh thu mua hng
ha.
- Ti khon 1567 - Hng ha bt ng sn: Phn nh gi tr hin c v tnh
hnh bin ng ca cc loi hng ho bt ng sn ca doanh nghip. Hng ho
bt ng sn gm: Quyn s dng t; nh; hoc nh v quyn s dng t; c s
h tng mua bn trong k hot ng kinh doanh bnh thng; Bt ng sn u
t chuyn thnh hng tn kho khi ch s hu bt u trin khai cho mc ch bn.
a)
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 1561 - Gi mua hng ha
Bn N:
- Tr gi hng ha mua vo nhp kho theo ha n mua hng;
- Thu nhp khu hoc thu tiu th c bit ca hng nhp khu hoc thu
GTGT hng nhp khu, thu GTGT u vo - nu khng c khu tr, tnh cho
s hng ha mua ngoi nhp kho;
- Tr gi ca hng ha giao gia cng, ch bin xong nhp kho, gm: Gi
mua vo v chi ph gia cng ch bin;
- Tr gi hng ha nhn vn gp;
- Tr gi hng ha bn b tr li nhp kho;
- Tr gi hng ha pht hin tha khi kim k;
99
- Kt chuyn tr gi hng ha tn kho cui k (trng hp doanh nghip

hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k).
Bn C:
- Tr gi thc t ca hng ha xut kho trong k (xut bn, trao i, biu
tng, xut giao i l, n v hch ton ph thuc, xut s dng ni b, xut gp
vn lin doanh, lin kt);
- Chit khu thng mi hng mua c hng;
- Cc khon gim gi hng mua c hng;
- Tr gi hng ha tr li cho ngi bn;
- Tr gi hng ha hao ht, mt mt;
- Ket chuyn tr gi hng ha tn kho u k (trng hp doanh nghip k
ton hng tn kho theo phng php kim k nh k).
S d bn N: Tr gi hng ha thc t tn kho cui k.

b) Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 1562 - Chi ph thu mua hng
ha
Bn N: Chi ph thu mua hng ha thc t pht sinh lin quan ti khi
lng hng ha mua vo, nhp kho trong k.
Bn C: Chi ph thu mua hng ha tnh cho khi lng hng ha tiu th
trong k.
S d bn N: Chi ph thu mua hng ha cn li cui k.
c) Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 1567 - Hng ha bt ng
sn
Bn N:
*
f
r
'
, ,
- Tr gi thc t hng ho bt ng sn mua v bn;
- Gi tr cn li ca bt ng sn u t chuyn thnh hng tn kho;
- Chi ph sa cha, ci to, nng cp trin khai cho mc ch bn ghi tng
gi gc hng ho bt ng sn ch bn.
Bn C:
- Tr gi thc t hng ho bt ng sn bn trong k;
- Tr gi thc t hng ho bt ng sn chuyn thnh bt ng sn u t
hoc chuyn thnh ti sn c nh.
S d bn N: Tr gi thc t hng ho bt ng sn cnli cui
k.
100
3.1.
Trng hp doanh nghip hch ton hng ha tn kho theo phng
3.1.1
Hng ha mua ngoi nhp kho doanh nghip, cn c ha n, phiu
nhp kho v cc chng t c lin quan:
a) Khi mua hng ha, nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi:
N TK 156 - Hng ha (1561) (chi tit hng ha mua vo v hng ha s
dng nh hng thay th phng h hng)
N TK 1534 - Thit b, ph tng thay th (gi tr hp l)
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (thu GTGT u vo)
C cc TK 111, 112, 141, 331,... (tng gi thanh ton).
Nu thu GTGT u vo khng c khu tr th tr gi hng ha mua vo
bao gm c thu GTGT.
b) Khi nhp khu hng ha:
- Khi nhp khu hng ha, ghi:
N TK 156 - Hng hoa
C TK 3332- Thu tiu th c bit (nu c)
- Trng hp mua hng ha c tr trc cho ngi bn mt phn bng
ngoi t th phn gi tr hng mua tng ng vi s tin tr trc c ghi nhn
theo t gi giao dch thc t ti thi im ng trc. Phn gi tr hng mua bng
ngoi t cha tr c ghi nhn theo t gi giao dch thc t ti thi im mua
hng.
- Mua hng di hnh thc u thc nhp khu thc hin theo quy nh ti
khon 331 - Phi tr cho ngi bn.
101
3.1.2 Trng hp nhn c ha n ca ngi bn nhng n cui k

k ton, hng ha cha v nhp kho th cn c vo ha n, ghi:
C cc TK 111, 112,331,...
- Sang k k ton sau, khi hng mua ang i ng v nhp kho, ghi:
N TK 156 - Hng ha (1561)
3.1.3 Trng hp khon chit khu thng mi hoc gim gi hng bn
nhn c (k c cc khon tin pht vi phm hp ng kinh t v bn cht lm
gim gi tr bn mua phi thanh ton) sau khi mua hng th k ton phi cn c
vo tnh hnh bin ng ca hng ha phn b s chit khu thng mi, gim
gi hng bn c hng da trn s hng cn tn kho, s xut bn trong k:
N cc TK 111, 112, 331,....
C TK 156 - Hng ha (nu hng cn tn kho)
C TK 632 - Gi vn hng bn (nu tiu th trong k)
3.1.4 Gi tr ca hng ha mua ngoi khng ng quy cch, phm cht theo
hp ng kinh t phi tr li cho ngi bn, ghi:
N cc TK 111, 112,...
CTK 156 - Hng hoa (1561)
3.1.5 Phn nh chi ph thu mua hng ho, ghi:
N TK 156 - Hng ha (1562)
C c c T K 111, 112, 141,331,...
3.1.6. Khi mua hng ha theo phng thc tr chm, tr gp, ghi:
N TK 156 - Hng ha (theo gi mua tr tin ngay)
N TK 242 - Chi ph tr trc {phn li tr chm l s chnh lch gia tng
s tin phi thanh ton tr (-) Gi mua tr tin
ngay tr thu GTGT (nu c khu tr)}
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (tng gi thanh ton).
nh k, tnh vo chi ph ti chnh s li mua hng tr chm, tr gp phi tr,
ghi:
102

3.1.7.
Khi mua hng ho bt ng sn v bn, k ton phn nh gi mua
v cc chi ph lin quan trc tip n vic mua hng ha BS, ghi:
N TK 1567 - Hng ho bt ng sn (gi mua cha c thu GTGT)
C cc TK 111, 112,331,...
3.1.8
Trng hp bt ng sn u t chuyn thnh hng tn kho khi ch s
hu c quyt nh sa cha, ci to, nng cp bn:
ghi:
- Khi c quyt nh sa cha, ci to, nng cp bt ng sn u t bn,

___
N TK 156 - Hng ha (TK 1567) (gi tr cn li ca BS u t)
N TK 214 - Hao mn TSC ((2147) - s hao mn ly k)
C TK 217 - Bt ng sn u t (nguyn gi).
- Khi pht sinh cc chi ph sa cha, ci to, nng cp trin khai cho mc
ch bn, ghi:
C cc TK 111, 112, 152,334,331,...
- Khi kt thc giai on sa cha, ci to, nng cp trin khai cho mc ch
bn, kt chuyn ton b chi ph ghi tng gi tr hng ha bt ng sn, ghi:
N TK 156 - Hng ha (1567)
3.1.9. Tr gi hng ha xut bn c xc nh l tiu th, ghi:
CTK 156-H ng ha (1561).
ng thi k ton phn nh doanh thu bn hng:
- Nu tch ngay c cc loi thu gin thu ti thi im ghi nhn doanh
thu, ghi:
- Nu khng tch ngay c thu, k ton ghi nhn doanh thu bao gm c
thu. nh k k ton xc nh s thu phi np v ghi gim doanh thu, ghi:
N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v(tng gi thanh ton)
3.1.10 Trng hp thu ngoi gia cng, ch bin hng ha:

- Khi xut kho hng ha a i gia cng, ch bin, ghi:
C TK 1 56-H ng ha (1561).
- Chi ph gia cng, ch bin hng ha, ghi:
C cc TK 111, 112,331,...
- Khi gia cng xong nhp li kho hng ha, ghi:
N T K 1 5 6 -H ng ha (1561)
3.1.11. Khi xut kho hng ha gi cho khch hng hoc xut kho cho cc
i l, doanh nghip nhn hng k gi,..., ghi:
C TK 1 56-H ng ha (1561).
3.1.12. Khi xut kho hng ha cho cc n v hch ton ph thuc trong ni
b doanh nghip bn:
- Trng hp on v hch ton ph thuc c phn cp ghi nhn doanh
thu, gi vn, k ton ghi nhn gi vn hng ha xut bn, ghi:
C TK 156 - Hng ha.
ng thi k ton ghi nhn doanh thu bn hng, cung cp dch v, ghi:
N cc TK 111,112, 131,... (tng gi thanh ton)
- Trng hp on v hch ton ph thuc khng c phn cp ghi nhn
doanh thu, gi vn, k ton ghi nhn gi tr hng ha lun chuyn gia cc khu
trong ni b doanh nghip l khon phi thu ni b, ghi:
CTK 1 56-H n g h a
104
3.1.13. Khi xut hng ha tiu dng ni b, ghi:

N cc TK 641, 642; 241, 211
C TK 156 - Hng ha.
3.1.14. Trng hp doanh nghip s dng hng ha biu tng, khuyn
mi, qung co (theo php lut v thng mi), khi xut hng ha cho mc ch
khuyn mi, qung co:
a) Trng hp xut hng ha biu tng, khuyn mi, qung co khng
thu tin, khng km theo cc iu kin khc nh phi mua sn phm, hng ha....,
k ton ghi nhn gi tr hng ha vo chi ph bn hng (chi tit hng khuyn mi,
qung co), ghi:
N TK 641- Chi ph bn hng
C TK 156 - Hng ha (gi vn).
b) Trng hp xut hng ha khuyn mi, qung co nhng khch hng
mua sn phm, hng ha (v d nh mua 2 sn phm c tng 1 sn phm....) th
k ton phi phn b s tin thu c tnh doanh thu cho c hng khuyn mi,
gi tr hng khuyn mi c tnh vo gi vn hng bn (trng hp ny bn cht
giao dch l gim gi hng bn).
- Khi xut hng ha khuyn mi, k ton ghi nhn gi tr hng khuyn mi
vo gi vn hng bn, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (gi thnh sn xut)
C TK 156 - Hng ha.
- Ghi nhn doanh thu ca hng khuyn mi trn c s phn b s tin thu
c cho c sn phm, hng ha c bn v hng ha khuyn mi, qung co,
N c cT K 111, 112, 131...
c) Nu hng ha biu tng cho cn b cng nhn vin c trang tri bng
qu khen thng, phc li, k ton phi ghi nhn doanh thu, gi vn nh giao dch
bn hng thng thng, ghi:
- Ghi nhn gi vn hng bn i vi gi tr hng ha dng biu, tng
C TK 156 - Hng ha.
105
- Ghi nhn doanh thu ca hng ha c trang tri bng qu khen thng,
phc li, ghi:
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (3331 1) (nu c).
d)
Trng hp doanh nghip l nh phn phi hot ng thng mi c
nhn hng ho (khng phi tr tin) t nh sn xut qung co, khuyn mi cho
khch hng mua hng ca nh sn xut, nh phn phi
- Khi nhn hng ca nh sn xut (khng phi tr tin) dng khuyn mi,
qung co cho khch hng, nh phn phi phi theo di chi tit s lng hng
trong h thng qun tr ni b ca mnh v thuyt minh trn Bn thuyt minh Bo
co ti chnh i vi hng nhn c v s hng dng e khuyn mi cho ngi
mua.
- Khi ht chng trnh khuyn mi, nu khng phi tr li nh sn xut s
hng khuyn mi cha s dng ht, k ton ghi nhn thu nhp khc l gi tr s
hng khuyn mi khng phi tr li, ghi:
N TK 156 - Hng ho (theo gi tr hp l)
C TK 7 1 1 - Thu nhp khc.
3.1.15. Ke ton tr lng cho ngi lao ng bng hng ha
- K ton ghi nhn doanh thu, ghi:
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc
C TK 3335 - Thu thu nhp c nhn.
- Ghi nhn gi vn hng bn i vi gi tr hng ho dng tr lng cho
C TK 1 56-H ngha.
3.1.16. Hng ho a i gp vn vo cng ty con, cng ty lin doanh, lin
kt, ghi:
N TK 811 - Chi ph khc (chnh lch gia gi nh gi li nh hn gi tr
ghi s ca hng ho)
C TK 156 - Hng ho
C TK 711 - Thu nhp khc (chnh lch gia gi nh gi li ln hn
gi tr ghi s ca hng ho).
3.1.17 Cui k, khi phn b chi ph thu mua cho hng ha c xc nh l

bn trong k, ghi:
C TK 156 - Hng ha (1562).
3.1.18 Mi trng hp pht hin tha hng ha bt k khu no trong
kinh doanh phi lp bin bn v truy tm nguyn nhn. Ke ton cn c vo nguyn
nhn c xc nh x l v hch ton:
- Nu do nhm ln, cn, o, ong, m, qun ghi s,... th iu chnh li s
k ton.
- Nu hng ho tha l thuc quyn s hu ca doanh nghip khc, th gi
tr hng ho tha doanh nghip ch ng theo di trong h thng qun tr v ghi
chp thng tin trong phn thuyt minh Bo co ti chnh.
- Nu cha xc nh c nguyn nhn phi ch x l, ghi:
N TK 156 - Hng ha
- Khi c quyt nh ca cp c thm quyn v x l hng ho tha, ghi:
3.1.19 Mi trng hp pht hin thiu ht, mt mt hng ho bt k khu
no trong kinh doanh phi lp bin bn v truy tm nguyn nhn. Ke ton cn c
vo quyt nh x l ca cp c thm quyn theo tng nguyn nhn gy ra x
l v ghi s k ton:
- Phn nh gi tr hng ha thiu cha xc nh c nguyn nhn, ch x
l, ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (TK 1381- Ti sn thiu ch x l)
C TK 156 - Hng ho.
- Khi c quyt nh x l ca cp c thm quyn, ghi:
N cc TK 111, 112,... (nu do c nhn gy ra phi bi thng bng tin)
N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (do c nhn gy ra phi tr vo lng)
N TK 138 - Phi thu khc (1388) (phi thu bi thng ca ngi phm li)
N TK 632 - Gi vn hng bn (phn gi tr hao ht, mt mt cn li)
3.1.20 Tr gi hng ha bt ng sn c xc nh l bn trong k, cn c
Ha n GTGT hoc Ha n bn hng, bin bn bn giao hng ha BS, ghi:
107
C TK 156 - Hng ha (1567 - Hng ha BS).
ng thi k ton phn nh doanh thu bn hng ha BS:
N cc TK 111, 112, 131,...
C TK 5 1 1 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5117)
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (neu c).
3.1.21
Phn nh gi vn hng ha ng khng cn dng khi nhng bn,
thanh l, ghi:
C TK 156-H ng ha.
3.2.
php kim k nh k.
a) u k, k ton cn c gi tr hng ho kt chuyn cui k trc kt
chuyn tr gi hng ha tn kho u k, ghi:
N TK 611 - Mua hng
CTK 156-H ng ha.
b) Cui k k ton:
- Tin hnh kim k xc nh s lng v gi tr hng ha tn kho cui k.
Cn c vo tng tr gi hng ha tn kho cui k, ghi:
N TK 156 - Hng hoa
CTK611 - Mua hng.
- Cn c vo kt qu xc nh tng tr gi hng ha xut bn, ghi:
CTK611 - Mua hang.
iu 30. Ti khon 157 - Hng gi i bn
1. Nguyn tc k ton
a)
Hng gi i bn phn nh trn ti khon 157 c thc hin theo nguyn
tc gi gc quy nh trong Chun mc k ton Hng tn kho. Ch phn nh vo ti
khon 157 Hng gi i bn tr gi ca hng ha, thnh phm gi i cho khch
hng, gi bn i l, k gi, dch v hon thnh bn giao cho khch hng theo
hp ng kinh t hoc n t hng, nhng cha c xc nh l bn (cha
c tnh l doanh thu bn hng trong k i vi s hng ha, thnh phm gi
i, dch v cung cp cho khch hng).
108
b) Hng ha, thnh phm phn nh trn ti khon ny vn thuc quyn s

hu ca doanh nghip, k ton phi m s chi tit theo di tng loi hng ho,
thnh phm, tng ln gi hng t khi gi i cho n khi c xc nh l bn.
c) Khng phn nh vo ti khon ny chi ph vn chuyn, bc xp,... chi h
khch hng. Ti khon 157 c th m chi tit theo di tng loi hng ho, thnh
phm gi i bn, dch v cung cp cho tng khch hng, cho tng c s nhn
i l.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 157 - Hng gi i bn
Bn N:
- Tr gi hng ha, thnh phm gi cho khch hng, hoc gi bn i l,
k gi; gi cho cc n v cp di hch ton ph thuc;
- Tr gi dch v cung cp cho khch hng, nhng cha c xc nh l
bn;
- Cui k kt chuyn tr gi hng ha, thnh phm gi i bn cha c
xc nh l bn cui k (trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo
phng php kim k nh k).
Bn C:
- Tr gi hng ha, thnh phm gi i bn, dich v cung cp c xc
nh l bn;
- Tr gi hng ha, thnh phm, dch v gi i b khch hng tr li;
- u k kt chuyn tr gi hng ha, thnh phm gi i bn, dch v
cung cp cha c xc nh l bn u k (trng hp doanh nghip k ton
hng tn kho theo phng php kim k nh k).
S d bn N:
,
Tr gi hng ha, thnh phm gi i, dch v cung cp cha c xc
nh l bn trong k.
3.1.
a)
Khi gi hng ha, thnh phm cho khch hng, xut hng ha, thnh
phm cho doanh nghip nhn bn i l, k gi theo hp ng kinh t, cn c
phiu xut kho, ghi:
C TK 156 - Hng ha
b) Dch v hon thnh bn giao cho khch hng nhng cha xc nh l

bn trong k, ghi:
c) Khi hng gi i bn v dch v hon thnh bn giao cho khch hng
c xc nh l bn trong k:
- Nu tch ngay c thu gin thu ti thi im ghi nhn doanh thu, k
ton phn nh doanh thu bn hng ha, thnh phm, cung cp dch v theo gi bn
cha c thu, ghi:
- Nu khng tch ngay c thu gin thu, k ton ghi nhn doanh thu bao
gm c thu. nh k k ton ghi gim doanh thu i vi s thu gin thu phi
np, ghi:
- ng thi phn nh tr gi vn ca s hng ha, thnh phm, dch v
bn trong k, ghi:
C TK 157 - Hng gi i bn.
d) Trng hp hng ha, thnh phm gi i bn nhng b khch hng tr
li:
- Neu hng ha, thnh phm vn c th bn c hoc c th sa cha
c, ghi:
N TK 156 - Hng ha; hoc
N TK 155 - Thnh phm
- Nu hng ha, thnh phm b h hng khng th bn c v khng th
sa cha c, ghi:
3.2.
php kim k nh k.
110
a) u k k ton, kt chuyn gi tr hng ha, thnh phm gi cho

khch hng nhng cha c xc nh l bn trong k, hng ha gi bn i l,
k gi (cha c coi l bn trong k), gi tr dch v bn giao cho ngi
t hng nhng cha c xc nh l bn trong k, ghi:
N TK 611 - Mua hng (i vi hng ha)
N TK 632 - Gi vn hng bn (i vi thnh phm, dch v)
b) Cui k k ton, cn c kt qu kim k hng tn kho, xc nh tr gi
hng ha, sn phm (thnh phm, bn thnh phm), dch v cung cp cho khch
hng; nh bn i l, k gi cha c coi l bn cui k:
- Gi tr hng ha gi khch hng nhng cha c chp nhn thanh ton;
hng ha gi bn i l, k gi; gi cho n v cp di hch ton ph thuc cha
c coi l bn cui k, ghi:
C TK 611 - Mua hng.
- Cui k, k ton kt chuyn gi tr thnh phm cung cp cho khch hng
hoc nh bn i l, k gi; gi tr dch v cung cp cho ngi t hng nhng
cha c xc nh l bn cui k, ghi:
iu 31. Ti khon 158 - Hng ha kho bo thu
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh s bin ng tng, gim v s hin c

ca hng ho a vo Kho bo thu. Kho bo thu ch p dng cho doanh nghip
c vn u t nc ngoi phc v cho sn xut hng xut khu, c p dng ch
qun l hi quan c bit, theo nguyn liu, vt t nhp khu phc v cho
sn xut ca doanh nghip c a vo lu gi ti Kho bo thu cha phi tnh
v np thu nhp khu v cc loi thu lin quan khc.
b) Nguyn liu, vt t nhp khu v sn phm lu gi ti Kho bo thu ch
bao gm nguyn liu, vt t dng cung ng cho sn xut v sn phm sn xut
ra ca chnh doanh nghip .
c) Doanh nghip phi m s chi tit phn nh s lng v gi tr ca tng th
nguyn liu, vt t v hng ho theo tng ln nhp, xut kho.
111
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 158 - Hng ha kho bo

thu
Bn N: Tr gi nguyn liu, vt liu, thnh phm, hng ho nhp Kho bo

thu trong k.
Bn C: Tr gi nguyn liu, vt liu, thnh phm, hng ho xut Kho bo
thu trong k.
S d bn N: Tr gi nguyn liu, vt liu, thnh phm, hng ho cn li
cui k ti Kho bo thu.
a) Khi nhp khu nguyn liu, vt liu sn xut sn phm xut khu, hoc
gia cng hng xut khu nu c a vo Kho bo thu th doanh nghip cha
phi np thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu, ghi:
N TK 158 - Hng ho Kho bo thu
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn.
b) Khi xut nguyn liu, vt liu nhp khu Kho bo thu ra sn xut
sn phm, hoc gia cng hng xut khu, ghi:
C TK 158 - Hng ho kho bo thu.
c) Khi xut kho thnh phm hoc hng ho xut khu, hng gia cng xut
khu a vo Kho bo thu (nu c), ghi:
N TK 158 - Hng ho kho bo thu
C cc TK 156, 155,...
d) Khi xut khu hng ho ca Kho bo thu (nu c):
- Phn nh gi vn ca hng ho xut khu thuc Kho bo thu, ghi:
C TK 158 - Hng ho Kho bo thu.
- Phn nh doanh thu ca hng ho xut khu thuc Kho bo thu, ghi:
N ccT K 111, 112, 131,...
) Nu t l xut khu thp hn t l c bo thu ti doanh nghip phi
np thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu (nu c) cho phn chnh lch
112
gia s lng sn phm phi xut khu v s lng sn phm thc t xut khu
doanh nghip phi np thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu (nu c):
- Khi xc nh thu nhp khu phi np (nu c), ghi:
- Khi xc nh thu GTGT hng nhp khu phi np (nu c), ghi:
N TK 13 3 - Thu GTGT c khu tr (13 31)
- Khi thc np thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu (nu c), ghi:
N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3333, 33312)
C cc TK 111, 112,....
e)
Trng hp doanh nghip c c quan c thm quyn cho php bn
hng ho thuc Kho bo thu ti th trng Vit Nam, doanh nghip phi np thu
nhp khu v cc loi thu khc theo quy nh.
- Khi c php s dng hng ho thuc Kho bo thu, doanh nghip phi
lm th tc xut hng ho ra khi Kho bo thu, nhp li kho sn phm, hng ho
ca doanh nghip v np thu i vi s hng ho ny, ghi:
N ccT K 155, 156
- Khi xc nh thu nhp khu phi np (nu c), ghi:
N cc TK 155, 156
- Khi xc nh thu GTGT hng nhp khu phi np (nu c), ghi:
N cc TK 155, 156 (nu khng c khu tr)
- Khi thc np thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu, ghi:
C cc TK 111, 112,....
g)
Trng hp xut bn hng ho lu gi ti kho bo thu ti th trng ni
a:
- Phn nh tr gi vn ca hng ho Kho bo thu xut bn, ghi:
ng thi, k ton phi xc nh v ghi nhn s thu nhp khu v thu

GTGT hng nhp khu ca s sn phm, hng ho, nguyn liu, vt liu ny.
- Phn nh doanh thu ca s hng ho kho bo thu xut bn ti th trng
ni a, ghi:
N ccT K 111, 112, 131,...
h)
Trng hp vt liu, hng ha a vo Kho bo thu, nu b h hng,
km mt phm cht khng p ng yu cu xut khu th phi ti nhp khu, hoc
tiu hu:
- Trng hp ti nhp khu, ghi:
N cc TK 155, 156, ...
- ng thi, phi np thu nhp khu v thu GTGT hng nhp khu phi
np ca s hng ho, nguyn liu, vt liu ny, xc nh sthu phi np ghi nh
bt ton (e); Khi thc np thu, ghi:
C ccT K 111, 112,....
- Trng hp ti xut khu (tr li cho ngi bn), ghi:
N TK 331- Phi tr cho ngi bn
- Trng hp tiu hu hng ho, nguyn liu, vt liu lu gi ti Kho bo
thu, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (hng ho, nguyn vt liu b tiu hu)
iu 32. Ti khon 161 - Chi s nghip
1. Nguyn tc k ton
a)
Ti khon ny phn nh cc khon chi s nghip, chi d n thc hin
cc nhim v kinh t, chnh tr, x hi do Nh nc hoc cp trn giao cho doanh
nghip ngoi nhim v sn xut, kinh doanh v khng v mc ch li nhun ca
doanh nghip. Cc khon chi s nghip, d n c trang trai bng ngun kinh ph
s nghip, ngn kinh ph d n do Ngn sch Nh nc cp hoc doanh nghip
cp trn cp, hoc c vin tr, ti tr khng hon li. Ti khon ny ch s dng
nhng doanh nghip c cc hot ng s nghip, hot ng d n c Ngn
114
sch Nh nc hoc cp trn cp kinh ph hoc c vin tr, ti tr khng hon

li, hoc c thu cc khon thu s nghip trang tri cc khon chi.
b) Phi m s k ton chi tit chi s nghip, chi d n theo tng ngun kinh
ph, theo nin k ton, nin kha Ngn sch v theo phn loi ca mc lc
Ngn sch Nh nc.
c) Hch ton chi s nghip, chi d n phi m bo thng nht vi cng tc
lp d ton v phi m bo s khp ng, thng nht gia s k ton vi chng
t v Bo co ti chnh.
d) Hch ton vo ti khon ny nhng khon chi thuc kinh ph s nghip,
kinh ph d n hng nm ca doanh nghip, bao gm c nhng khon chi thng
xuyn v nhng khon chi khng thng xuyn theo ch ti chnh hin hnh.
) Cui nin k ton, nu quyt ton cha c duyt th ton b s chi
s nghip, chi d n trong nm c chuyn t bn C ti khon 1612 "Chi s
nghip nm nay" sang bn N ti khon 1611 "Chi s nghip nm trc" theo
di cho n khi bo co quyt ton c duyt.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 161 - Chi s nghip
Bn N: Cc khon chi s nghip, chi d n thc t pht sinh.

Bn C:
- Cc khon chi s nghip, chi d n sai quy nh khng c ph duyt,
phi xut ton thu hi;
- S chi s nghip, chi d n c duyt quyt ton vi ngun kinh ph s
nghip, ngun kinh ph d n.
S d bn N: Cc khon chi s nghip, chi d n cha c quyt ton

hoc quyt ton cha c duyt y.
Ti khon 161 - Chi s nghip, c 2 ti khon cp 2:

- Ti khon 1611 - Chi s nghip nm trc'. Phn nh cc khon chi s
nghip, chi d n thuc kinh ph s nghip, kinh ph d n nm trc cha c
quyt ton.
- Ti khon 1612 - Chi s nghip nm nay. Phn nh cc khon chi s
nghip, chi d n nm nay.
115
a) Khi xut tin chi cho hot ng s nghip, chng trnh, d n thuc
ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n, ghi:
N TK 161 - Chi s nghip (1612)
C ccT K 111,112,...
b) Tin lng v cc khon khc phi tr cho ngi lao ng ca doanh
nghip, ngi bn hng ha, cung cp dch v tnh vo chis nghip, chi d n,
ghi:
C TK 334 - Phi tr ngi lao ng
c) Khi xut kho vt t, cng c, dng c s dng cho hot ng s nghip,
d n, ghi:
C TK 152 - Nguyn liu, vt liu
d) Khi nhn c cc khon kinh ph ca cp trn hoc khi rt d ton chi
s nghip, d n chi trc tip cho hot ng s nghip, hot ng d n, ghi:
C TK 461 - Ngun kinh ph s nghip.
Nu rt d ton chi s nghip, d n ra s dng, doanh nghip ch ng
theo di v ghi chp cho ph hp vi c im ca doanh nghip..
) Khi kt chuyn chi ph sa cha ln TSC hon thnh s dng cho
hot ng s nghip, hot ng d n, ghi:
C TK 241 - XDCB d dang (2413 - Sa cha ln TSC).
e) Trng hp mua sm TSC hoc u t xy dng c bn cho cc hot
ng s nghip, d n bng ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n:
- Khi mua sm TSC, xy dng cng trnh hon thnh bn giao a vo s
dng, ghi:
N TK 211 - TSC hu hnh
C cc TK 111, 112,331,241,461,...
- ng thi ghi:
C TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC.
116
Nu rt d ton chi s nghip, d n mua sm TSC, doanh nghip ch

ng theo di v ghi chp cho ph hp.
g) Khi trch BHXH, BHYT, BHTN, KPC ca ngi lao ng tham gia
hot ng s nghip, d n ca doanh nghip, ghi:
C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3382, 3383, 3384, 3386).
h) Cui nm ti chnh, nu quyt ton cha c duyt, k ton tin hnh
chuyn s d N TK 1612 "Chi s nghip nm nay" sang TK 1611 "Chi s nghip
nm trc", ghi:
N TK 1611 - Chi s nghip nm trc
C TK 1612 - Chi s nghip nm nay.
i) Khi bo co quyt ton c duyt, s chi s nghip, chi d n c
quyt ton vi ngun kinh ph s nghip, ngun kinh ph d n, ghi:
N TK 461 - Ngun kinh ph s nghip (4611- Ngun kinh ph s nghip
nm trc)
C TK 161 - Chi s nghip (1611- Chi s nghip nm trc).
k) Cc khon chi sai quy nh khng c cp c thm quyn ph duyt
phi xut ton thu hi, ghi:
C TK 161 - Chi s nghip (1611- Chi s nghip nm trc).
iu 33. Ti khon 171 - Giao dch mua, bn li tri phiu Chnh ph
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh cc giao dch mua bn li tri phiu

Chnh ph pht sinh trong k. Ti khon ny ch ghi nhn gi tr ca hp ng
mua bn li tri phiu Chnh ph, khng ghi nhn khon coupon m bn mua nhn
h bn bn ti (cc) thi im nm trong thi hn hp ng.
b) Doanh nghip phi chp hnh ng cc qui nh v hnh thc giao dch,
thi hn giao dch v thu nhp t tri phiu Chnh ph trong giao dch mua bn li
c qui nh ti cc c ch ti chnh hin hnh v giao dch mua bn li tri phiu
Chnh ph.
c) Bn mua tri phiu theo hp ng mua bn li khng c ghi nhn l
khon doanh thu khi nhn khon coupon tri phiu ca bn bn ti (cc) thi im
nm trong thi hn ca giao dch mua bn li m ghi nhn l khon phi tr, phi
np khc.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 171 - Giao dch mua,

bn li tri phiu Chnh ph
Bn N:
- Gi tr tri phiu Chnh ph mua li ca bn bn khi ht hn hp ng;
- Gi tr tri phiu khi mua ca bn mua khi hp ng mua bn li tri phiu
Chnh ph c hiu lc;
- Phn b s chnh lch gia gi bn li v gi mua tri phiu Chnh ph
theo hp ng mua bn li tri phiu Chnh ph i vi bn mua.
Bn C:
- Gi tr tri phiu Chnh ph khi bn theo hp ng mua bn li tri phiu
Chnh ph ca bn mua khi ht hn hp ng;
- Gi tr tri phiu khi bn ca bn bn khi hp ng mua bn li tri phiu
Chnh ph c hiu lc;
- Phn b s chnh lch gia gi bn li v gi mua li tri phiu Chnh ph
theo hp ng mua bn li tri phiu Chnh ph i vi bn bn.
S d bn N: Gi tr tri phiu Chnh ph ca bn mua khi cha kt thc

thi hn hp ng mua bn li.
S d bn C: Gi tr tri phiu Chnh ph ca bn bn khi cha kt thc
thi hn hp ng mua bn li.
3.1.
Ke ton i vi bn bn tri phiu Chnh ph theo hp ng mua bn
li (Repo)
a) Khi hp ng mua bn li tri phiu Chnh ph c hiu lc, ghi:

N TK 111,112 (s tin theo gi bn)
C TK 171 - Giao dch mua bn li tri phiu Chnh ph.
b) nh k, bn bn phn b s chnh lch gia gi bn v gi mua li tri
phiu Chnh ph ca hp ng mua bn li tri phiu Chnh ph vo chi ph, ghi:
N TK 635- Chi ph ti chnh (n v khc cng ty chng khon)
C TK 171- Giao dch mua bn li tri phiu Chnh ph
(thi gian phn b ph hrp vi thi gian ca hp ng).
c) Khi kt thc thi hn hp ng mua bn li tri phiu Chnh ph, cng ty
nhn li chng khon v thanh ton tin ghi trong hp ng mua bn li tri phiu
Chnh ph, ghi:
N TK 171- Giao dch mua bn li tri phiu Chnh ph
C TK 111,112 (theo gi mua li ghi trong hp ng).
118
d)
Khi bn mua thanh ton cho bn bn s coupon m bn mua nhn h bn
bn ti (cc) thi im nm trong thi hn hp ng, bn bn ghi:
N cacT K 111,112,138
C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh (n v khc cng ty
chng khon) (s coupon ca tri phiu).
3.2.
li (Repo)
Ke ton i vi bn mua tri phiu Chnh ph theo hp ng mua bn
a) Khi hp ng c hiu lc, cn c vo chng t xut tin v cc chng t

khc, ghi:
N TK 171- Giao dch mua bn li tri phiu Chnh ph
C TK 111, 112 (s tin phi tr theo gi mua).
b) nh k, bn mua phn b s chnh lch gia gi bn li v gi mua tri
phiu Chnh ph ca hp ng mua bn li tri phiu Chnh ph vo doanh thu,
ghi:
N TK 171 - Giao dch mua bn li tri phiu Chnh ph
C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh (n v khc cng ty
chng khon) (phn b theo thi gian ca hp ng).
c) Khi nhn c coupon ca tri phiu ca bn bn ti (cc) thi im nm
trong thi hn hp ng, ghi:
N TK 111,112, ...
d) Khi kt thc thi hn ca hp ng ghi:
N cc TK 111,112,138
ng thi thc hin cc th tc thanh ton li s coupon ca tri phiu ca
bn bn ti (cc) thi im nm trong thi hn hp ng m bn mua nhn h, ghi:
N TK 338 - Phi tr, phi np khc
C TK 111,112...
iu 34. Nguyn tc k ton ti sn c nh, bt ng sn u t v chi
ph u t xy dng c bn d dang
1. Ti sn c nh, bt ng sn u t v chi ph u t xy dng c bn d

dang phi c theo di, quyt ton, qun l v s dng theo ng quy nh ca
php lut hin hnh.
2. K ton phi theo di chi tit ngun hnh thnh TSC phn b hao
mn mt cch ph hp theo nguyn tc:

- i vi TSC hnh thnh t ngun vn vay hoc vn ch s hu phc v
cho sn xut, kinh doanh th hao mn c tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh;
- i vi TSC hnh thnh t cc Qu phc li, Qu pht trin khoa hc v
cng ngh hoc ngun kinh ph th hao mn c ghi gim cc qu, ngun kinh
ph hnh thnh TSC .
3. Ke ton phn loi TSC v BST theo mc ch s dng. Trng hp
mt ti sn c s dng cho nhiu mc ch, v d mt ta nh hn hp va dng
lm vn phng lm vic, va cho thu v mt phn e bn th k ton phi
thc hin c tnh gi tr hp l ca tng b phn ghi nhn mt cch ph hp
vi mc ch s dng.
- Trng hp mt b phn trng yu ca ti sn c s dng cho mt mc
ch c th no khc vi mc ch s dng ca cc b phn cn li th k ton
cn c vo mc trng yu c th phn loi ton b ti sn theo b phn trng
yu ;
- Trng hp c s thay i v chc nng s dng ca cc b phn ca ti
sn th k ton c ti phn loi ti sn theo mc ch s dng theo quy nh ca
cc Chun mc k ton c lin quan.
4. Khi mua TSC nu c nhn km thm thit b, ph tng thay th
(phng nga trng hp hng hc) th k ton phi xc nh v ghi nhn ring sn
phm, ph tng thit b thay th theo gi tr hp l. Nu thit b, ph tng thay th
tiu chun l TSC th c ghi nhn l TSC, nu khng tiu chun ca
TSC th ghi nhn l hng tn kho. Nguyn gi TSC mua c xc nh bng
tng gi tr ca ti sn c mua tr i gi tr sn phm, thit b, ph tng thay th.
5. Ke ton TSC, BST v chi ph u t XDCB lin quan n ngoi t
c thc hin theo quy nh ti iu 69 - hng dn phng php k ton chnh
lch t gi hi oi.
iu 35. Ti khon 211 - Ti sn c nh hu hnh
1. Nguyn tc k ton

tng, gim ton b ti sn c nh hu hnh ca doanh nghip theo nguyn gi.
b) Ti sn c nh hu hnh l nhng ti sn c hnh thi vt cht do doanh
120
nghip nm gi s dng cho hot ng sn xut, kinh doanh ph hp vi tiu

chun ghi nhn TSC hu hnh.
c) Nhng ti sn hu hnh c kt cu c lp, hoc nhiu b phn ti sn ring
l lin kt vi nhau thnh mt h thng cng thc hin mt hay mt s chc nng
nht nh, nu thiu bt k mt b phn no trong th c h thng khng th hot
ng c, nu tho mn ng thi c bn tiu chun di y th c coi l ti sn
c nh:
- Chc chn thu c li ch kinh t trong tng lai t vic s dng ti sn
- Nguyn gi ti sn phi c xc nh mt cch tin cy;
- C thi gian s dng t 1 nm tr ln;
- C gi tr theo quy nh hin hnh.
Trng hp mt h thng gm nhiu b phn ti sn ring l lin kt vi
nhau, trong mi b phn cu thnh c thi gian s dng khc nhau v nu thiu
mt b phn no m c h thng vn thc hin c chc nng hot ng
chnh ca n nhng do yu cu qun l, s dng ti sn c nh i hi phi qun
l ring tng b phn ti sn v mi b phn ti sn nu cng tho mn ng
thi bn tiu chun ca ti sn c nh th c coi l mt ti sn c nh hu hnh
c lp.
i vi sc vt lm vic hoc cho sn phm, nu tng con sc vt tho mn
ng thi bn tiu chun ca ti sn c nh u c coi l mt ti sn c nh
hu hnh.
i vi vn cy lu nm, nu tng mnh vn cy, hoc cy tho mn
ng thi bn tiu chun ca ti sn c nh th cng c coi l mt ti sn c
nh hu hnh.
d) Gi tr TSC hu hnh c phn nh trn TK 211 theo nguyn gi. Ke
ton phi theo di chi tit nguyn gi ca tng TSC. Tu thuc vo ngun hnh
thnh, nguyn gi TSC hu hnh c xc nh nh sau:
d l) Nguyn gi TSC hu hnh do mua sm bao gm: Gi mua (tr cc
khon c chit khu thng mi, gim gi), cc khon thu (khng bao gm cc
khon thu c hon li) v cc chi ph lin quan trc tip n vic a ti sn
vo trng thi sn sng s dng nh chi ph chun b mt bng, chi ph vn chuyn
v bc xp ban u, chi ph lp t, chy th (tr (-) cc khon thu hi v sn
phm, ph liu do chy th), chi ph chuyn gia v cc chi ph lin quan trc tip
khc. Chi ph li vay pht sinh khi mua sm TSC hon thin (TSC s dng
c ngay m khng cn qua qu trnh u t xy dng) khng c vn ha vo
nguyn gi TSC.
- Trng hp mua TSC c km thm thit b, ph tng thay th th phi

xc nh v ghi nhn ring thit b, ph tng thay th theo gi tr hp l. Nguyn
gi TSC c mua l tng cc chi ph lin quan trc tip ti vic a ti sn vo
trng thi sn sng s dng tr i gi tr thit b, ph tng thay th.
- Nguyn gi TSC hu hnh mua sm c thanh ton theo phng thc
tr chm: L gi mua tr tin ngay ti thi im mua cng cc chi ph lin quan
trc tip tnh n thi im a ti sn vo trng thi sn sng s dng (khng bao
gm cc khon thu c hon li). Khon chnh lch gia gi mua tr chm v
gi mua tr tin ngay c hch ton vo chi ph sn xut, kinh doanh theo k hn
thanh ton.
- Nguyn gi TSC l bt ng sn: Khi mua sm bt ng sn, n v phi
tch ring gi tr quyn s dng t v ti sn trn t theo quy nh ca php lut.
Phn gi tr ti sn trn t c ghi nhn l TSC hu hnh; Gi tr quyn s
dng t c hch ton l TSC v hnh hoc chi ph tr trc ty tng trng
hp theo quy nh ca php lut.
d2) Nguyn gi TSC hu hnh hnh thnh do u t xy dng c bn hon
thnh
- Nguyn gi TSC theo phng thc giao thu: L gi quyt ton cng
trnh xy dng theo quy nh ti Quy ch qun l u t v xy dng hin hnh,
cc chi ph khc c lin quan trc tip v l ph trc b (nu c). i vi ti sn
c nh l con sc vt lm vic hoc cho sn phm, vn cy lu nm th nguyn
gi l ton b cc chi ph thc t chi ra cho con sc vt, vn cy t lc hnh
thnh cho ti khi a vo khai thc, s dng v cc chi ph khc trc tip c lin
quan.
- TSC hu hnh t xy dng hoc t sn xut:
Nguyn gi TSC hu hnh t xy dng l gi tr quyt ton cng trnh khi
a vo s dng. Trng hp TSC a vo s dng nhng cha thc hin
quyt ton th doanh nghip hch ton nguyn gi theo gi tm tnh v iu chnh
sau khi quyt ton cng trnh hon thnh.
Nguyn gi TSC hu hnh t sn xut l gi thnh thc t ca TSC hu
hnh cng (+) cc chi ph trc tip lin quan n vic a TSC vo trng thi sn
sng s dng.
- Trong c hai trng hp trn, nguyn gi TSC bao gm c chi ph lp
t, chy th tr gi tr sn phm thu hi trong qu trnh chy th, sn xut th.
Doanh nghip khng c tnh vo nguyn gi TSC hu hnh cc khon li ni
122
b v cc khon chi ph khng hp l nh nguyn liu, vt liu lng ph, lao ng

hoc cc khon chi ph khc s dng vt qu mc bnh thng trong qu trnh t
xy dng hoc t sn xut.
d3) Nguyn gi TSC hu hnh mua di hnh thc trao i vi mt TSC
hu hnh khng tng t hoc ti sn khc, c xc nh theo gi tr hp l ca
TSC hu hnh nhn v, hoc gi tr hp l ca ti sn em trao i, sau khi iu
chnh cc khon tin hoc tng ng tin tr thm hoc thu v cng cc chi ph
lin quan trc tip n vic a ti sn vo trng thi sn sng s dng (khng bao
gm cc khon thu c hon li).
Nguyn gi TSC hu hnh mua di hnh thc trao i vi mt TSC hu
hnh tng t, hoc c th hnh thnh do c bn i ly quyn s hu mt ti
sn tng t (ti sn tng t l ti sn c cng dng tng t, trong cng lnh
vc kinh doanh v c gi tr tng ng). Trong trng hp ny c bt k khon
li hay l no c ghi nhn trong qu trnh trao i. Nguyn gi TSC nhn v
c tnh bng gi tr cn li ca TSC em trao i.
d4) Nguyn gi TSC hu hnh c cp, c iu chuyn n bao gm:
Gi tr cn li trn s k ton ca ti sn c nh doanh nghip cp, doanh
nghip iu chuyn hoc gi tr theo nh gi thc t ca Hi ng giao nhn hoc
t chc nh gi chuyn nghip theo quy nh ca php lut v cc chi ph lin
quan trc tip nh vn chuyn, bc d, chi ph nng cp, lp t, chy th, l ph
trc b (nu c)... m bn nhn ti sn phi chi ra tnh n thi im a TSC
vo trng thi sn sng s dng.
Ring nguyn gi TSC hu hnh iu chuyn gia cc n v khng c t
cch php nhn hch ton ph thuc trong cng doanh nghip l nguyn gi phn
nh doanh nghip b iu chuyn ph hp vi b h s ca ti sn c nh .
n v nhn ti sn c nh cn c vo nguyn gi, s khu hao lu k, gi tr cn
li trn s k ton v b h s ca ti sn c nh phn nh vo s k ton.
Cc chi ph c lin quan ti vic iu chuyn ti sn c nh gia cc n v khng
c t cch php nhn hch ton ph thuc khng c hch ton tng nguyn gi
ti sn c nh m hch ton vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k.
d5) Nguyn gi ti sn c nh hu hnh nhn gp vn, nhn livngp l
gi tr do cc thnh vin, c ng sng lp nh gi nht tr hoc doanh nghip v
ngi gp vn tha thun hoc do t chc chuyn nghip nh gi theo quy nh
ca php lut v c cc thnh vin, c ng sng lp chp thun.
d6) Nguyn gi ti sn c nh do pht hin tha, c ti tr, biu, tng: L
gi tr theo nh gi thc t ca Hi ng giao nhn hoc t chc nh gi chuyn
nghip; Cc chi ph m bn nhn phi chi ra tnh n thi im a TSC vo
123
trng thi sn sng s dng nh: Chi ph vn chuyn, bc d, lp t, chy th, l

ph trc b (nu c).
d7. Nguyn gi TSC mua bng ngoi t c thc hin theo quy nh ti
iu 69 - hng dn phng php k ton chnh lch t gi hi oi.
) Ch c thay i nguyn gi TSC hu hnh trong cc trng hp:
- nh gi li TSC theo quyt nh ca Nh nc;
- Xy lp, trang b thm cho TSC;
- Thay i b phn ca TSC hu hnh lm tng thigian sdng hu ch,
hoc lm tng cng sut s dng ca chng;
- Ci tin b phn ca TSC hu hnh lm tng ng k cht lng sn
phm sn xut ra;
- p dng quy trnh cng ngh sn xut mi lm gim chi ph hot ng ca
ti sn so vi trc;
- Tho d mt hoc mt s b phn ca TSC.
Mi trng hp tng, gim TSC hu hnh u phi lp bin bn giao nhn,
bin bn thanh l TSC v phi thc hin cc th tc quy nh. Ke ton c nhim
v lp v hon chnh h s TSC v mt k ton.
e) Cc chi ph bo dng, sa cha, duy tr cho TSC hot ng bnh
thng khng c tnh vo gi tr TSC m c ghi nhn vo chi ph pht sinh
trong k. Cc TSC theo yu cu k thut phi c bo dng, sa cha nh k
(nh tua bin nh my in, ng c my bay...) th k ton c trch lp khon d
phng phi tr v tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh hngk c nguntrang
tri khi pht sinh vic bo dng, sa cha.
g) TSC hu hnh cho thu hot ng vn phi trch khu hao theo quy
nh ca chun mc k ton v chnh sch ti chnh hin hnh.
h) TSC hu hnh phi c theo di chi tit cho tng i tng ghi TSC,
theo tng loi TSC v a im bo qun, s dng, qun l TSC.
2.
hu hnh
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 211 - Ti sn c nh
Bn N:
- Nguyn gi ca TSC hu hnh tng do XDCB hon thnh bn giao a
vo s dng, do mua sm, do nhn vn gp, do c cp, do c tng biu, ti
tr, pht hin tha;
- iu chnh tng nguyn gi ca TSC do xy lp, trang b thm hoc do
ci to nng cp;
124
- iu chnh tng nguyn gi TSC do nh gi li.

Bn C:
- Nguyn gi ca TSC hu hnh gim do iu chuyn cho doanh nghip
khc, do nhng bn, thanh l hoc em i gp vn lin doanh,...
- Nguyn gi ca TSC gim do tho bt mt hoc mt s b phn;
- iu chnh gim nguyn gi TSC do nh gi li.
S d bn N: Nguyn gi TSC hu hnh hin c doanh nghip.
Ti khon 211 - Ti sn c nh hu hnh c 6 ti khon cp 2:

- Ti khon 2111 - Nh ca, vt kin trc: Phn nh gi tr cc cng trnh
XDCB nh nh ca, vt kin trc, hng ro, b, thp nc, sn bi, cc cng trnh
trang tr thit k cho nh ca, cc cng trnh c s h tng nh ng s, cu cng,
ng st, cu tu, cu cng...
- Ti khon 2112 - My mc thit b: Phn nh gi tr cc loi my mc,
thit b dng trong sn xut, kinh doanh ca doanh nghip bao gm nhng my
mc chuyn dng, my mc, thit b cng tc, dy chuyn cng ngh v nhng
my mc n l.
- Ti khon 2113 - Phng tin vn ti, truyn dn: Phn nh gi tr cc loi
phng tin vn ti, gm phng tin vn ti ng b, st, thu, sng, hng khng,
ng ng v cc thit b truyn dn.
- Ti khon 2114 - Thit b, dng c qun l: Phn nh gi tr cc loi thit
b, dng c s dng trong qun l, kinh doanh, qun l hnh chnh.
- Ti khon 2115 - Cy lu nm, sc vt lm vic v cho sn pham: Phn nh
gi tr cc loi TSC l cc loi cy lu nm, sc vt lm vic, sc vt nui ly
sn phm.
- Ti khon 2118 - TSC khc: Phn nh gi tr cc loi TSC khc cha phn
nh cc ti khon nu trn.
3.1. K ton tng TSC hu hnh

a)
Trng hp nhn vn gp ca ch s hu hoc nhn vn cp bng TSC
hu hnh, ghi:
N TK 211 - TSC hu hnh (theo gi tha thun)
b) Trng hp TSC c mua sm:

- Trng hp mua sm TSC hu hnh, nu thu GTGT u vo c khu
tr, cn c cc chng t c lin quan n vic mua TSC, k ton xc nh nguyn
gi ca TSC, lp h s k ton, lp Bin bn giao nhn TSC, ghi:
N TK 211 - TSC hu hnh (gi mua cha c thu GTGT)
C cc TK 111, 112,...'
- Trng hp mua sm TSC hu hnh c nhn km thit b ph tng thay
th, ghi:
N TK 211 - TSC hu hnh (chi tit TSC c mua, chi tit thit b ph
tng, thay th tiu chun ca TSC)
N TK 153 - Cng c, dng c (1534) (thit b, ph tng thay th)
C cc TK 111, 112,...'
C TK 3 3 1 - Phi tr cho ngi bn
- Nu thu GTGT u vo khng c khu tr th nguyn gi TSC bao
gm c thu GTGT.
- Nu TSC c mua sm bng ngun vn u t XDCB ca doanh
nghip dng vo SXKD, theo quyt nh ca c quan c thm quyn phi ghi tng
ngun vn kinh doanh v gim ngun vn XDCB, khi quyt ton c duyt, ghi:
N TK 441 - Ngun vn u t XDCB
c) Trng hp mua TSC hu hnh theo phng thc tr chm, tr gp:
- Khi mua TSC hu hnh theo phng thc tr chm, tr gp v a v s
dng ngay cho SXKD, ghi:
N TK 2 1 1 - TSC hu hnh (nguyn gi - ghi theo gi mua tr tin ngay)
N TK 242 - Chi ph tr trc [(Phn li tr chm l s chnh lch gia tng
s tin phi thanh ton tr gi mua tr tin ngay v thu GTGT
(nu c)]
C cc TK 111, 112,331.
- nh k, thanh ton tin cho ngi bn, ghi:
126
C cc TK 111, 112 (s phi tr nh k bao gm c gi gc v li tr

chm, tr gp phi tr nh k).
- nh k, tnh vo chi ph theo s li tr chm, tr gp phi tr ca tng k,
ghi:
d) Trng hp doanh nghip c ti tr, biu, tng TSC hu hnh a
vo s dng ngay cho SXKD, ghi:
Cc chi ph khc lin quan trc tip n TSC hu hnh c ti tr, biu,
tng tnh vo nguyn gi, ghi:
C ccT K 111, 112,331,...
) Trng hp TSC hu hnh t sn xut:
Khi s dng sn phm do doanh nghip t sn xut chuyn thnh TSC
hu hnh, ghi:
C TK 155- Thnh phm (nu xut kho ra s dng)
C TK 154 - Chi ph SXKD d dang (a vo s dng ngay).
e) Trng hp TSC hu hnh mua di hnh thc trao i:
- TSC hu hnh mua di hnh thc trao i vi TSC hu hnh tng t:
Khi nhn TSC hu hnh tng t do trao i v a vo s dng ngay cho
SXKD, ghi:
N TK 2 1 1 - TSC hu hnh (nguyn gi TSC hu hnh nhn v ghi theo
gi tr cn li ca TSC a i trao i)
N TK 214 - Hao mn TSC (s khu hao ca TSC a i trao i)
C TK 211 - TSC hu hnh (nguyn gi TSC a i trao i).
- TSC hu hnh mua di hnh thc trao i vi TSC hu hnh khng
tng t:
+ Khi giao TSC hu hnh cho bn trao i, ghi:
N TK 811 - Chi ph khc (gi tr cn li ca TSC a i trao i)
N TK 214 - Hao mn TSC (gi tr khu hao)
127
+ ng thi ghi tng thu nhp do trao i TSC:

N TK 131 - Phi thu ca khch hng (tng gi thanh ton)
C TK 71 1 - Thu nhp khc (gi tr hp l ca TSC a i trao i)
C TK 3331 - Thu GTGT phai np (TK 33311) (nu c).
+Khi nhn c TSC hu hnh do trao i, ghi:
N TK 2 1 1 - TSC hu hnh (gi tr hp l ca TSC nhn v)
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) (Nu c)
C TK 131 - Phi thu ca khch hng (tng gi thanh ton).
+ Trng hp phi thu thm tin do gi tr ca TSC a i trao i ln
hn gi tr ca TSC nhn c do trao i, khi nhn c tin ca bn c TSC
trao i, ghi:
N cc TK 111, 112 (s tin thu thm)
+ Trng hp phi tr thm tin do gi tr hp l ca TSC a i trao
i nh hn gi tr hp l ca TSC nhn c do trao i, khi tr tin cho bn
c TSC trao i, ghi:
C cc TK 111, 112,...
g) Trng hp mua TSC hu hnh l nh ca, vt kin trc gn lin vi
quyn s dng t, a vo s dng ngay cho hot ng SXKD, ghi:
N TK 211 - TSC hu hnh (nguyn gi - chi tit nh ca, vt kin trc)
N TK 213 - TSC v hnh (nguyn gi - chi tit quyn s dng t)
C cc TK 111, 112,331,...
h)
Trng hp TSC hu hnh tng do u t XDCB hon thnh: Trng
hp cng trnh hoc hng mc cng trnh XDCB hon thnh bn giao a vo
s dng, nhng cha c duyt quyt ton vn u t, th doanh nghip cn c
vo chi ph u t XDCB thc t, tm tnh nguyn gi hch ton tng, gim
TSC ( c c s tnh v trch khu hao TSC a vo s dng). Sau khi quyt
ton vn u t XDCB c duyt, nu c chnh lch so vi gi tr TSC tm
tnh th k ton thc hin iu chnh tng, gim s chnh lch.
Trng hp qu trnh u t XDCB c hch ton trn cng h thng s
k ton ca doanh nghip:
+ Khi cng tc XDCB hon thnh nghim thu, bn giao a ti sn vo s
dng cho sn xut, kinh doanh, k ton ghi nhn TSC, ghi:
N TK 2 1 1 - TSC hu hnh (nguyn gi)
128
C TK 241 - Xy dng c bn d dang.
+ Nu ti sn hnh thnh qua u t khng tho mn cc tiu chun ghi nhn

TSC hu hnh theo quy nh ca chun mc k ton TSC hu hnh, ghi:
N cc TK 152, 153 (nu l vt liu, cng c, dng c nhp kho)
- Trng hp qu trnh u t XDCB khng hch ton trn cng h thng
s k ton ca doanh nghip (doanh nghip ch u t c BQLDA t chc k ton
ring theo di qu trnh u t XDCB): Khi nhn bn giao cng trnh, ch u
t, ghi:
N cc TK 111, 112, 152, 153,211,213
C TK 136 - Phi thu ni b
C cc TK 331, 333, ... (nhn n phi tr nu c).
- Nu TSC c u t bng ngun vn u t XDCB, khi quyt ton
c duyt c quyt nh ca c quan c thm quyn phi ghi tng vn u t ca
ch s hu, ghi:
- Trng hp sau khi quyt ton, nu c chnh lch gia gi quyt ton v
gi tm tnh, k ton iu chnh nguyn gi TSC, ghi:
+ Trng hfp iu chnh gim nguyn gi, ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (s phi thu hi khng c quyt ton)
C TK 211 - TSC hu hnh.
+ Trng hp iu chnh tng nguyn gi TSC, ghi:
N cc TK 211,213, 217, 1557
C cc TK lin quan.
i)
TSC nhn c do iu ng ni b Tng cng ty (khng phi thanh
ton tin), ghi:
N TK 2 1 1 - TSC hu hnh ( nguyn gi)
C TK 214 - Hao mn TSC (gi tr hao mn)
C cc TK 336, 411 (gi tr cn li).
k) Trng hp dng kinh ph s nghip, kinh ph d n u t, mua sm
TSC, khi TSC mua sm, u t hon thnh a vo s dng cho hot ng s
nghip, d n, ghi:
N TK 2 1 1 - TSC hu hnh
C cc TK 111, 112
C TK 241 - XDCB d dang

C TK 461 - Ngun kinh ph s nghip (4612).
ng thi ghi tng ngun kinh ph hnh thnh TSC:
Nu rt d ton mua TSC, doanh nghip ch ng theo di v ghi chp
trong phn thuyt minh Bo co ti chnh..
1) Trng hp u t, mua sm TSC bng qu phc li, khi hon thnh
a vo s dng cho hot ng vn ha, phc li, ghi:
N TK 211 - Ti sn c nh hu hnh (tng gi thanh ton)
C cc TK 111, 112,331,3411,...
- ng thi, ghi:
N TK 3532 - Qu phc li
C TK 3533 - Qu phc li hnh thnh TSC.
m) Chi ph pht sinh sau ghi nhn ban u lin quan n TSC hu hnh
nh sa cha, ci to, nng cp:
- Khi pht sinh chi ph sa cha, ci to, nng cp TSC hu hnh sau khi
ghi nhn ban u, ghi:
C cc TK 112, 152,331,334,...
- Khi cng vic sa cha, ci to, nng cp TSC hon thnh a vo s
dng:
+ Nu tho mn cc iu kin c ghi tng nguyn gi TSC hu hnh:
+ Neu khng tho mn cc iu kin ghi tng nguyn gi TSC hu hnh:
N cc TK 623, 627, 641, 642 (nu gi tr nh)
N TK 242 - Chi ph tr trc (nu gi tr ln phi phn b dn)
3.2. Ke ton gim TSC hu hnh

130
Ti sn c nh hu hnh ca doanh nghip gim, do nhng bn, thanh l,

mt mt, pht hin thiu khi kim k, em gp vn lin doanh, iu chuyn cho
doanh nghip khc, tho d mt hoc mt s b phn... Trong mi trng hp
gim TSC hu hnh, k ton phi lm y th tc, xc nh ng nhng
khon thit hi v thu nhp (nu c). Cn c cc chng t lin quan, k ton ghi s
theo tng trng hp c th nh sau:
3.2.1 Trng hp nhng bn TSC dng vo sn xut, kinh doanh, dng
cho hot ng s nghip, d n: TSC nhng bn thng l nhng TSC khng
cn dng hoc xt thy s dng khng c hiu qu. Khi nhng bn TSC hu
hnh phi lm y cc th tc cn thit theo quy nh ca php lut. Cn c vo
bin bn giao nhn TSC v cc chng t lin quan n nhng bn TSC:
a) Trng hp nhng bn TSC dng vo sn xut, kinh doanh, ghi:
N cc TK 111, 112, 131,...
C TK 711- Thu nhp khc (gi bn cha c thu GTGT)
C TK 3331 - Thu gi tr gia tng phi np (33311).
Nu khng tch ngay c thu GTGT th thu nhp khc bao gm c thu
GTGT. nh k k ton ghi gim thu nhp khc i vi s thu GTGT phi np.
- Cn c Bin bn giao nhn TSC ghi gim TSC nhng bn:
N TK 2 1 4 - Hao mn TSC (2141) (gi tr hao mn)
N TK 811 - Chi ph khc (gi tr cn li)
- Cc chi ph pht sinh lin quan n nhng bn TSC c phn nh vo
bn N TK 811 "Chi ph khc".
b) Trng hp nhng bn TSC hu hnh dng vo hot ng s nghip,
d n:
- Cn c Bin bn giao nhn TSC ghi gim TSC nhng bn:
N TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC (gi tr cn li)
-S tin thu, chi lin quan n nhng bn TSC hu hnh ghi vo cc ti
khon lin quan theo quy nh ca c quan c thm quyn.
c)Trng hp nhng bn TSC hu hnh dng vo hot ng vn ha,
phc li:
131
- Cn c Bin bn giao nhn TSC ghi gim TSC nhng bn, ghi:
N TK 353 - Qu khen thng, phc li (3533) (gi tr cn li)
- ng thi phn nh s thu v nhng bn TSC, ghi:
N ccT K 111, 112,...
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331) (nu c).
- Phn nh s chi v nhng bn TSC, ghi:
N TK 353 - Qu khen thng, phc li (3532)
C cc TK 111, 112,...
3.2.2.
Trng hp thanh l TSC: TSC thanh l l nhng TSC h hng
khng th tip tc s dng c, nhng TSC lc hu v k thut hoc khng ph
hp vi yu cu sn xut, kinh doanh. Khi c TSC thanh l, doanh nghip phi ra
quyt nh thanh l, thnh lp Hi ng thanh l TSC. Hi ng thanh l TSC
c nhim v t chc thc hin vic thanh l TSC theo ng trnh t, th tc quy
nh trong ch qun l ti chnh v lp Bin bn thanh l TSC" theo mu quy
nh. Bin bn c lp thnh 2 bn, 1 bn chuyn cho phng k ton theo di
ghi s, 1 bn giao cho b phn qun l, s dng TSC.
Cn c vo Bin bn thanh l v cc chng t c lin quan n cc khon
thu, chi thanh l TSC,... k ton ghi s nh trng hp nhng bn TSC.
3.2.3 Khi gp vn vo cng ty con, lin doanh, lin kt bng TSC hu
hnh, ghi:
N cc TK 221, 222 (theo gi tr nh gi li)
N TK 214 - Hao mn TSC (s khu hao trch)
N TK 811 - Chi ph khc (s chnh lch gia gi nh gi li nh hn gi
tr cn li ca TSC)
C TK 21 1 - TSC hu hnh (nguyn gi)
C TK 711 - Thu nhp khc (s chnh lch gia gi nh gi li ln
hn gi tr cn li ca TSC).
3.2.4 K ton TSC hu hnh pht hin tha, thiu: Mi trng hp pht
hin tha hoc thiu TSC u phi truy tm nguyn nhn. Cn c vo "Bin bn
kim k TSC" v kt lun ca Hi ng kim k hch ton chnh xc, kp
thi, theo tng nguyn nhn c th:
a)
TSC pht hin tha:

132
- Neu TSC pht hin tha do ngoi s sch (cha ghi s), k ton phi
cn c vo h s TSC ghi tng TSC theo tng trng hp c th, ghi:
N TK211 -TSC hu hnh
C cc TK 241, 331, 338, 411,...
- Neu TSC tha ang s dng th ngoi nghip v ghi tng TSC hu
hnh, phi cn c vo nguyn gi v t l khu hao xc nh gi tr hao mn lm
cn c tnh, trch b sung khu hao TSC hoc trch b sung hao mn i vi
TSC dng cho hot ng phc li, s nghip, d n, ghi:
N cc TK Chi ph sn xut, kinh doanh (TSC dng cho SXKD)
N TK 3533 - Qu phc li hnh thnh TSC (dng cho phc li)
N TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC (dng cho SN, DA)
C TK 214 - Hao mn TSC (2141).
- Nu TSC pht hin tha c xc nh l TSC ca doanh nghip khc
th phi bo ngay cho doanh nghip ch ti sn bit. Neu khng xc nh c
doanh nghip ch ti sn th phi bo ngay cho c quan cp trn v c quan ti
chnh cng cp (nu l DNNN) bit x l. Trong thi gian ch x l, k ton
phi cn c vo ti liu kim k, tm thi theo di v gi h.
b)
TSC pht hin thiu phi c truy cu nguyn nhn, xc nh ngi chu
trch nhim v x l theo ch ti chnh hin hnh.
- Trng hp c quyt nh x l ngay: Cn c "Bin bn x l TSC
thiu" c duyt v h s TSC, k ton phi xc nh chnh xc nguyn gi,
gi tr hao mn ca TSC lm cn c ghi gim TSC v x l vt cht phn
gi tr cn li ca TSC. Tu thuc vo quyt nh x l, ghi:
+ i vi TSC thiu dng vo sn xut, kinh doanh, ghi:
N TK 21 4 - Hao mn TSC (gi tr hao mn)
N cc TK 111,112, 334, 138 (1388) (nu ngi c li phi bi thng)
N TK 411 - Vn u t ca ch s hu(nu c php ghi gim vn )
N TK 811 - Chi ph khc (nu doanh nghip chu tn tht)
+ i vi TSC thiu dng vo hot ng s nghip, d n:
Phn nh gim TSC, ghi:
i vi phn gi tr cn li ca TSC thiu phi thu hi theo quyt nh x
133
l, ghi:
N cc TK 111, 112 (nu thu tin)
N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (tr vo lng ca ngi lao ng)
C cc TK lin quan (tu theo quyt nh x l).
+ i vi TSC thiu dng vo hot ng vn ha, phc li:
N TK 3533 - Qu phc li hnh thnh TSC (gi tr cn li)
i vi phn gi tr cn li ca TSC thiu phi thu hi theo quyt nh x
l, ghi:
N cc TK 111, 112 (nu thu tin)
C TK 3532 - Qu phc li.
- Trng hp TSC thiu cha xc nh c nguyn nhn ch x l:
+ i vi TSC thiu dng vo hot ng sn xut, kinh doanh:
Phn nh gim TSC i vi phn gi tr cn li ca TSC thiu, ghi:
N TK 2 1 4 - Hao mn TSC (2141) (gi tr hao mn)
N TK 138 - Phi thu khc (1381) (gi tr cn li)
C TK 2 1 1 - TSC hu hnh (nguyn gi).
Khi c quyt nh x l gi tr cn li ca TSC thiu, ghi:
N cc TK 111, 112 (tin bi thng)
N TK 138 - Phi thu khc (1388) (nu ngi c li phi bi thng)
N TK 411 - Vn u t ca ch s hu (nu c php ghi gim vn)
N TK 811 - Chi ph khc (nu doanh nghip chu tn tht)
+ i vi TSC thiu dng vo hot ng s nghip, d n:
ng thi phn nh phn gi tr cn li ca TSC thiu vo TK 1381 "Ti
sn thiu ch x l", ghi:
Khi c quyt nh x l thu bi thng phn gi tr cn li ca TSC thiu,
ghi:
N cc TK 111,334,...
ng thi phn nh s thu bi thng phn gi tr cn li ca TSC thiu
vo cc ti khon lin quan theo quyt nh ca c quan c thm quyn:
C cc TK lin quan (TK 333, 461,...).
+ i vi TSC thiu dng vo hot ng vn ha, phc li:
ng thi phn nh phn gi tr cn li ca TSC thiu vo TK 1381 "Ti
sn thiu ch x l", ghi:
C TK 3532 - Qu phc li.
Khi c quyt nh x l thu bi thng phn gi tr cn li ca TSC thiu,
ghi:
N cc TK 111,334,...
3.2.5.
i vi TSC hu hnh dng cho sn xut, kinh doanh, nu khng
tiu chun ghi nhn theo quy nh phi chuyn thnh cng c, dng c ghi:
N cc TK 623, 627, 641, 642 (nu gi tr cn li nh)
N TK 242 - Chi ph tr trc (nu gi tr cn li ln phi phn b dn)
C TK 211 - TSC hu hnh (nguyn gi TSC).
3.2.6 K ton giao dch bn v thu li TSC hu hnh l thu hot ng
(xem quy nh TK 811 hoc 711).
3.3.
K ton x l TSC hu hnh khi kim k ti thi im xc nh gi
tr doanh nghip c phn ha doanh nghip 100% vn Nh nc
135
a) Ke ton kt qu kim k ti sn: Khi nhn c thng bo hoc quyt

nh c phn ha ca c quan c thm quyn, doanh nghip c phn ha c trch
nhim kim k, phn loi TSC hu hnh doanh nghip ang qun l, s dng ti
thi im xc nh gi tr doanh nghip.
- Trng hp thiu TSC hu hnh, ghi:
N TK 1381 -Ti sn thiu ch x l (gi tr cn li)
N TK 214 - Hao mn TSC (gi tr hao mn lu k)
- Trng hp pht sinh tha TSC: Doanh nghip ch ng theo di v ghi
chp trong phn thuyt minh Bo co ti chnh cc ti sn pht hin tha qua kim
k. Sau , ghi vo cc ti khon c lin quan trong Bng Cn i k ton sau khi
tm hiu nguyn nhn v c quyt nh x l ca cp c thm quyn.
b) Ke ton x l TSC hu hnh tha, thiu trong kim k: Doanh nghip
phi phn tch lm r nguyn nhn ca ti sn tha, thiu v xc nh trch nhim
ca t chc, c nhn x l bi thng trch nhim vt cht theo qui nh hin
hnh. Gi tr TSC hu hnh thiu sau khi tr i cc khon bi thng c ghi
nhn vo chi ph khc.
- i vi ti sn pht hin thiu qua kim k, cn c vo Bin bn x l ti
sn tha, thiu qua kim k, ghi:
N TK 111- Tin mt (c nhn, t chc np tin bi thng)
N TK 1388 - Phi thu khc (c nhn, t chc phi np tin bi thng)
N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (nu tr lng ca ngi lao ng
phm li)
N TK 811 - Chi ph khc (phn gi tr cn li ca TSC thiu qua kim k
phi tnh vo tn tht ca doanh nghip)
- i vi TSC hu hnh pht hin tha qua kim k, cn c vo Bin
bn x l ti sn tha, thiu qua kim k, ghi:
N TK 3381 - Ti sn tha ch gii quyt
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (nu ti sn tha ca ngi bn)
C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3388)
C TK 411 - Vn u t ca ch s hu (i vi TSC hu hnh
tha khng xc nh c nguyn nhn v khng tm
c ch s hu).
c) Ke ton nhng bn, thanh l ti sn khng cn dng, ti sn ng, ch
thanh l: Sau khi c chp thun bng vn bn ca c quan quyt nh c phn
136
ha, doanh nghip t chc, nhng bn, thanh l theo qui nh hin hnh. Ke ton
phi theo di, hch ton s thu, chi ph v ghi gim ti sn, c th nh sau:
- Phn nh s thu v nhng bn, thanh l TSC khng cn dng, TSC
ch thanh l, ghi:
N TK 111,112,131
C TK 71 1 - Thu nhp khc
- Phn nh chi ph v nhng bn, thanh l TSC khng cn dng, TSC
ch thanh l, ghi:
N TK 811 - Chi ph khc
C cc TK 111,112,331.
- Phn nh gim TSC nhng bn, thanh l, ghi:
d) Trng hp doanh nghip chuyn giao TSC hu hnh khng cn dng,
ch thanh l theo quy nh ca php lut, ghi:
) Ke ton chuyn giao ti sn l cc cng trnh phc li
- Trng hp chuyn giao nh cn b, cng nhn vin u t bng ngun
Qu phc li ca doanh nghip cho c quan nh t ca a phng qun l, k
ton, ghi:
N TK 214 - Hao mn TSC (gi tr cn li)
- i vi ti sn l cng trnh phc li c u t bng ngun vn nh
nc, nu doanh nghip c phn ha s dng cho mc ch kinh doanh th k ton
ghi nh sau:
N TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh TSC
e) K ton gi tr TSC hu hnh c nh gi li khi xc nh gi tr
doanh nghip
137
Cn c vo h s xc nh li gi tr doanh nghip, doanh nghip iu chnh

li gi trTSC hu hnh theo nguyn tc sau: Chnh lch tng gi tr cn li ca
TSC c ghi nhn vo bn C TK 412 - Chnh lch nh gi li tisn; Chnh
lch gim gi tr cn li ca TSC c ghi nhn vo bn N ca TK 412 - Chnh
lch nh gi li ti sn v phi chi tit khon chnh lch ny theo tng TSC. C
th cho tng trng hp ghi s nh sau:
- Trng hp TSC nh gi li c gi tr cao hn gi tr ghi s k ton v
nguyn gi TSC, hao mn lu k nh gi li tng so vi gi tr ghi s, k ton
ghi:
N TK 2 1 1 - Nguyn gi TSC (phn nh gi tng)
C TK 214 - Hao mn TSC (phn nh gi tng)
C TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn (gi tr TSC tng
thm).
- Trng hp TSC nh gi li c gi tr thp hn gi tr ghi s k ton v
nguyn gi TSC, hao mn lu k nh gi li gim so vi gi tr ghi s, k ton
ghi:
N TK 214 - Hao mn TSC (phn nh gi gim)
N TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn (phn gi tr TSC gim i)
C TK 2 1 1 - Nguyn gi TSC (phn nh gi gim).
Doanh nghip trch khu hao TSC theo nguyn gi mi sau khi iu
chnh gi tr do nh gi li.
g)
Bn giao TSC cho cng ty c phn
- Trng hp c phn ha doanh nghip c lp

Trng hp c phn ha doanh nghip c lp, k ton thc hin cc th tc
bn giao theo ng qui nh hin hnh v bn giao ti sn, n phi tr v ngun
vn cho cng ty c phn. Ton b chng t k ton, so k ton v Bo co ti
chnh ca doanh nghip c phn ha thuc din phi lu tr c chuyn giao cho
cng ty c phn lu tr tip tc.
- Trng hp c phn ha doanh nghip hch ton ph thuc ca Cng ty
Nh nc c lp, Tp on, Tng cng ty, Cng ty m, Cng ty thnh vin hch
ton c lp ca Tng Cng ty.
Khi bn giao ti sn, n phi tr v ngun vn cho cng ty c phn, cn c
vo bin bn bn giao ti sn, cc ph lc chi tit v ti sn bn giao cho cng ty
c phn v cc chng t, s k ton c lin quan, k ton phn nh gi tr TSC
hu hnh bn giao cho cng ty c phn, ghi:

N TK 214 - Hao mn TSC (phn hao mn)
iu 36. Ti khon 212 - Ti sn c inh thu ti chnh
1. Nguyn tc k ton

tng, gim ca ton b TSC thu ti chnh ca doanh nghip. Ti khon ny
dng cho doanh nghip l bn i thu hch ton nguyn gi ca TSC thu ti
chnh (l nhng TSC cha thuc quyn s hu ca doanh nghip nhng doanh
nghip c ngha v v trch nhim php l qun l v s dng nh ti sn ca
doanh nghip).
b) Thu ti chnh: L thu ti sn m bn cho thu c s chuyn giao phn
ln ri ro v li ch gn lin vi quyn s hu ti sn cho bn thu. Quyn s hu
ti sn c th chuyn giao vo cui thi hn thu.
c) iu kin phn loi thu ti sn l thu ti chnh: Mt hp ng thu ti
chnh phi tho mn 1 trong nm (5) iu kin sau:
- Bn cho thu chuyn giao quyn s hu ti sn cho bn thu khi ht thi
hn thu;
- Ti thi im khi u thu ti sn, bn thu c quyn la chn mua li ti
sn thu vi mc gi c tnh thp hn gi tr hp l vo cui thi hn thu;
- Thi hn thu ti sn ti thiu phi chim phn ln thi gian s dng kinh
t ca ti sn cho d khng c s chuyn giao quyn s hu;
- Ti thi im khi u thu ti sn, gi tr hin ti ca khon thanh ton
tin thu ti thiu chim phn ln (tng ng) gi tr hp l ca ti sn thu;
- Ti sn thu thuc loi chuyn dng m ch c bn thu c kh nng s
dng khng cn c s thay i, sa cha ln no.
d) Hp ng thu ti sn c coi l hp ng
thu tichnh nu thomn
t nht mt trong ba (3) iu kin sau:
- Nu bn thu hu hp ng v n b tn tht pht sinh lin quan n vic
hu hp ng cho bn cho thu;
- Thu nhp hoc tn tht do s thay i gi tr hp l ca gi tr cn li ca
ti sn thu gn vi bn thu;
- Bn thu c kh nng tip tc thu li ti sn sau khi ht hn hp ng
thu vi tin thu thp hn gi thu th trng. Ring trng hp thu ti sn l
quyn s dng t th thng c phn loi l thu hot ng.
139
) Nguyn gi ca TSC thu ti chnh c ghi nhn bng gi tr hp l

ca ti sn thu hoc l gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu
(trng hp gi tr hp l cao hn gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti
thiu) cng vi cc chi ph trc tip pht sinh ban u lin quan n hot ng
thu ti chnh. Nu thu GTGT u vo c khu tr, gi tr hin ti ca khon
thanh ton tin thu ti thiu khng bao gm s thu GTGT phi tr cho bn cho
thu.
Khi tnh gi tr hin ti ca khon thanh ton tin thu ti thiu cho vic
thu ti sn, doanh nghip c th s dng t l li sut ngm nh, t l li sut
c ghi trong hp ng thu hoc t l li sut bin i vay ca bn thu.
e)
S thu GTGT u vo ca ti sn thu ti chnh khng c khu tr
bn i thu phi tr cho bn cho thu c hch ton nh sau:
- Nu thu GTGT u vo khng c khu tr c thanh ton mt ln
nga ti thi im ghi nhn ti sn thu th nguyn gi ti sn thu bao gm c
thu GTGT;
- Nu thu GTGT u vo khng c khu tr c thanh ton tng k th
c ghi vo chi ph SXKD trong k ph hp vi khon mc chi ph khu hao ca
ti sn thu ti chnh.
g) Khng phn nh vo ti khon ny gi tr ca TSC thu hot ng.
h) Bn thu c trch nhim tnh, trch khu hao ti sn c nh vo chi ph sn
xut, kinh doanh theo nh k trn c s p dng chnh sch khu hao nht qun vi
chnh sch khu hao ca ti sn cng loi thuc s hu ca mnh. Nu khng chc
chn l bn thu s c quyn s hu ti sn thu khi ht hn hp ng thu th ti sn
thu s c khu hao theo thi hn thu nu thi hn thu ngn hn thi gian s
dng hu ch ca ti sn thu.
i) Ti khon 212 c m chi tit theo di tng loi, tng TSC i thu.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 212 - TSC thu ti
chnh
Bn N: Nguyn gi ca TSC thu ti chnh tng.

Bn C: Nguyn gi ca TSC thu ti chnh gim do chuyn tr li cho
bn cho thu khi ht hn hp ng hoc mua li thnh TSC ca doanh nghip.
140
s d bn N: Nguyn gi ca TSC thu ti chnh hin c.
Ti khon 212 - TSC thu ti chnh c 2 ti khon cp 2

- TK 2121 - TSC hu hnh thu ti chnh: Dng phn nh gi tr hin c
v tnh hnh bin ng tng, gim ca ton b TSC hu hnh thu ti chnh ca
doanh nghip;
- TK 2122 - TSC v hnh thu ti chnh: Dng phn nh gi tr hin c
v tnh hnh bin ng tng, gim ca ton b TSC v hnh thu ti chnh ca
doanh nghip.
3. Phuong php k ton mt s giao dch kinh t ch yu
3.1. Khi pht sinh chi ph trc tip ban u lin quan n ti sn thu ti
chnh trc khi nhn ti sn thu nh: Chi ph m phn, k kt hp ng..., ghi:
C cc TK 111, 112,...
3.2. Khi chi tin ng trc khon tin thu ti chnh hoc k qu m bo
vic thu ti sn, ghi:
N TK 341 - Vay v n thu ti chnh (3412) (s tin thu tr trc)
C cc TK 111, 112,...
3.3. Khi nhn TSC thu ti chnh, k ton cn c vo hp ng thu ti
sn v cc chng t c lin quan phn nh gi tr TSC thu ti chnh theo gi
cha c thu GTGT u vo, ghi:
N TK 212 - TSC thu ti chnh (gi cha c thu GTGT)
C TK 341 - Vay v n thu ti chnh(3412)(gi tr hin ti ca khon
thanh ton tin thu ti thiu hoc gi tr hp l ca ti
sn thu khng bao gm cc khon thu c hon li).
Chi ph trc tip ban u lin quan n hot ng thu ti chnh c ghi
nhn vo nguyn gi TSC thu ti chnh, ghi:
N TK 212 - TSC thu ti chnh
C TK 242 - Chi ph tr trc, hoc
C cc TK 111,112,... (s chi ph trc tip lin quan n hot ng
thu pht sinh khi nhn ti sn thu ti chnh).
3.4. nh k, nhn c ho n thanh ton tin thu ti chnh:
r
Khi tr n gc, tr tin li thu cho bn cho thu, ghi:

141
N TK 635 - Chi ph ti chnh (tin li thu tr k ny)

N TK 341 - Vay v n thu ti chnh (3412) (n gc tr k ny)
C cc TK 111, 112,...
3.5. Khi nhn c ha n ca bn cho thu yu cu thanh ton khon thu
GTGT u vo:
a) Nu thu GTGT c khu tr, ghi:
N TK 133 - Thu GTGT c khau tr (1332)
C TK 112- Tin gi ngn hng (nu tr tin ngay)
C TK 338 - Phi tr khc (thu GTGT u vo phi tr bn cho
thu).
b) Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, ghi:
N TK 212 - TSC thu ti chnh (nu thu GTGT u vo khng c
khu tr v vic thanh ton thu GTGT c thchin mt ln
ngay ti thi im ghi nhn TSC thu ti chnh)
N cc TK 627, 641, 642 (nu thu GTGT u vo khng c khu tr
thanh ton theo nh k nhn ha n)
C TK 112 - Tin gi ngn hng (nu tr tin ngay)
C TK 338 - Phi tr khc (thu GTGT u vo phi tr bn cho
thu).
3.6. Khi tr ph cam kt s dng vn phi tr cho bn cho thu ti sn, ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh.
C cc TK 111, 112,...
3.7. Khi tr
li TSC thu ti chnh theo quy nh ca hp ngthu cho
bn cho thu, k ton ghi gim gi tr TSC thu ti chnh, ghi:
N TK 2 1 4 - Hao mn TSC (2142)
C TK 212 - TSC thu ti chnh.
3.8. Trng hp trong hp ng thu ti sn quy nh bn i thu ch thu
ht mt phn gi tr ti sn, sau mua li th khi nhn chuyn giao quyn s hu
ti sn, k ton ghi gim TSC thu ti chnh v ghi tng TSC hu hnh thuc s
hu ca doanh nghip. Khi chuyn t ti sn thu ti chnh sang ti sn thuc s
hu ca doanh nghip, ghi:
C TK 212 - TSC thu ti chnh (GT cn li TSC thu ti chnh)
C cc TK 111,112,... (s tin phi tr thm).
ng thi chuyn gi tr hao mn, ghi:
N TK 2142 - Hao mn TSC thue ti chnh
142
C TK 2141 - Hao mn TSC hu hnh.
3.9. Ke ton giao dch bn v thu li ti sn l thu ti chnh:

a) Trng hp giao dch bn v thu li vi gi bn ti sn cao hn gi tr
cn li ca TSC:
- K ton giao dch bn (xem ti khon 711)
- Cc bt ton ghi nhn ti sn thu v n phi tr v thu ti chnh, tr tin
thu tng k thc hin theo quy nh t im 3.1 n 3.6 iu ny.
- nh k, k ton tnh, trch khu hao TSC thu ti chnh vo chi ph sn
xut, kinh doanh, ghi:
N cc TK 623, 627, 641, 642,...
C TK 2142 - Hao mn TSC thu ti chnh.
- nh k, kt chuyn chnh lch gia gi bn ln hn gi tr cn li ca
TSC bn v thu li ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh trong k ph hp vi
thi gian thu ti sn, ghi:
C cc TK 623, 627, 641, 642,...
b) Trng hp giao dch bn v thu li vi gi thp hn gi tr cn li ca
TSC:
- K ton giao dch bn (xem ti khon 711)
- Cc bt ton ghi nhn ti sn thu v n phi tr v thu ti chnh, tr tin
thu tng k thc hin theo quy nh t im 3.1 n 3.6 iu ny.
- nh k, kt chuyn s chnh lch nh hn (l) gia gi bn v gi tr cn
li ca TSC bn v thu li ghi tng chi ph sn xut, kinh doanh trong k, ghi:
N cc TK 623, 627, 641, 642,...
iu 37. Ti khon 213 - Ti sn c nh v hnh
1. Nguyn tc k ton
a)
Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng
tng, gim TSC v hnh ca doanh nghip. TSC v hnh l ti sn khng c
hnh thi vt cht, nhng xc nh c gi tr v do doanh nghip nm gi, s
dng trong SXKD, cung cp dch v hoc cho cc i tng khc thu, ph hp
vi tiu chun ghi nhn TSC v hnh.
b) Nguyn gi ca TSC v hnh l ton b cc chi ph m doanh nghip
phi b ra c c TSC v hnh tnh n thi im a ti sn vo s dng
theo d kin.
- Nguyn gi TSC v hnh mua ring bit, bao gm gi mua (tr (-) cc
khon c chit khu thng mi hoc gim gi), cc khon thu (khng bao
gm cc khon thu c hon li) v cc chi ph lin quan trc tip n vic a
ti sn vo s dng theo d tnh;
- Trng hp TSC v hnh mua sm c thanh ton theo phng thc tr
chm, tr gp, nguyn gi ca TSC v hnh c phn nh theo gi mua tr tin
ngay ti thi im mua. Khon chnh lch gia gi mua tr chm v gi mua tr
tin ngay c hch ton vo chi ph SXKD theo k hn thanh ton, tr khi s
chnh lch c tnh vo nguyn gi TSC v hnh (vn ha) theo quy nh
ca chun mc k ton Chi ph i vay;
- TSC v hnh mua di hnh thc trao i vi mt TSC v hnh khng
tng t c xc nh theo gi tr hp l ca ti sn nhn v hoc bng gi tr
hp l ca ti sn em i trao i sau khi iu chnh cc khon tin hoc tng
ng tin tr thm hoc thu v. Neu vic trao i, thanh ton bng chng t lin
quan n quyn s hu vn ca doanh nghip, th nguyn gi l gi tr hp l ca
cc chng t c pht hnh lin quan n quyn s hu vn ca doanh nghip;
- Nguyn gi TSC v hnh l quyn s dng t l s tin tr c
c quyn s dng t hp php (gm chi ph tr cho t chc, c nhn chuyn
nhng hoc chi ph n b, gii phng mt bng, san lp mt bng, l ph trc
b...) hoc theo tha thun ca cc bn khi gp vn. Vic xc nh TSC v hnh
l quyn s dng t phi tun th cc quy nh ca php lut c lin quan.
- Nguyn gi TSC v hnh c Nh nc cp hoc c tng, biu c
xc nh theo gi tr hp l ban u cng (+) cc chi ph lin quan trc tip n
vic a ti sn vo s dng theo d tnh.
- Nguyn gi TSC v hnh c iu chuyn n l nguyn gi ghi trn s
sch k ton ca n v c ti sn iu chuyn.
c) Ton b chi ph thc t pht sinh lin quan n giai on trin khai khng
iu kin ghi nhn l TSC v hnh c tp hp vo chi ph SXKD trong k.
Trng hp xt thy kt qu trin khai tho mn c nh ngha v tiu chun
ghi nhn TSC v hnh quy nh ti Chun mc k ton TSC v hnh th cc
144
chi ph giai on trin khai c tp hp vo TK 241 "Xy dng c bn d dang"

(2412). Khi kt thc giai on trin khai cc chi ph hnh thnh nguyn gi TSC
v hnh trong giai on trin khai phi c kt chuyn vo bn N ti khon 213
TSC v hnh".
d) Trong qu trnh s dng phi tin hnh trch khu hao TSC v hnh vo
chi ph SXKD theo quy nh ca Chun mc k ton TSC v hnh. Ring i vi
TSC l quyn s dng t th ch tnh khu hao i vi nhng TSC v hnh l
quyn s dng c thi hn.
) Chi ph lin quan n TSC v hnh pht sinh sau khi ghi nhn ban u
phi c ghi nhn l chi ph sn xut, kinh doanh trong k, tr khi tho mn ng
thi 2 iu kin sau th c ghi tng nguyn gi TSC v hnh:
- Chi ph pht sinh c kh nng lm cho TSC v hnh to ra li ch kinh t
trong tng lai nhiu hn mc hot ng c nh gi ban u;
- Chi ph c xc nh mt cch chc chn v gn lin vi TSC v hnh
c th.
e) Chi ph pht sinh em li li ch kinh t trong tng lai cho doanh nghip
gm: chi ph thnh lp doanh nghip, chi ph o to nhn vin, chi ph qung co
pht sinh trong giai on trc hot ng ca doanh nghip mi thnh lp, chi ph
cho giai on nghin cu, chi ph chuyn dch a im c ghi nhn l chi ph
SXKD trong k hoc c phn b dn vo chi ph SXKD trong thi gian ti a
khng qu 3 nm.
g) Chi ph lin quan n ti sn v hnh c doanh nghip ghi nhn l
chi ph xc nh kt qu hot ng kinh doanh trong k trc th khng
c ti ghi nhn vo nguyn gi TSC v hnh.
h) Cc nhn hiu, tn thng mi, quyn pht hnh, danh sch khch hng
v cc khon mc tng t c hnh thnh trong ni b doanh nghip khng
c ghi nhn l TSC v hnh.
i) TSC v hnh c theo di chi tit theo tng i tng ghi TSC trong
S ti sn c nh.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 213 - TSC v hnh
Bn N: Nguyn gi TSC v hnh tng.

Bn C: Nguyn gi TSC v hnh gim.
S d bn N: Nguyn gi TSC v hnh hin c doanh nghip.
145
Ti khon 213 - TSC v hnh c 7 ti khon cp 2:

- Ti khon 2131 - Quyn s dng t: Ch phn nh vo ti khon ny
quyn s dng t c coi l ti sn c nh v hnh theo quy nh ca php lut.
Gi tr TSC v hnh l quyn s dng t gm ton b cc chi ph thc t
chi ra lin quan trc tip ti quyn s dng t, nh: Tin chi ra c quyn s
dng t, chi ph cho n b, gii phng mt bng, san lp mt bng (trng hp
quyn s dng t ring bit i vi giai on u t nh ca, vt kin trc trn
t), l ph trc b (nu c)... Ti khon ny khng bao gm cc chi ph chi ra
xy dng cc cng trnh trn t.
- Ti khon 2132 - Quyn pht hnh: Phn nh gi tr TSC v hnh l ton
b cc chi ph thc t doanh nghip chi ra c quyn pht hnh.
- Ti khon 233 - Bn quyn, bng sng ch: Phn nh gi tr TSC v
hnh l cc chi ph thc t chi ra c bn quyn tc gi, bng sng ch.
- Ti khon 2134 - Nhn hiu, tn thng mi: Phn nh gi tr TSC v
hnh l cc chi ph thc t lin quan trc tip ti vic mua nhn hiu hng ho.
- Ti khon 2135 - Chng trnh phn mm: Phn nh gi tr TSC v hnh
l ton b cc chi ph thc t doanh nghip chi ra c chng trnh phn
mm.
- Ti khon 2136 - Giy php v giy php nhng quyn: Phn nh gi tr
TSC v hnh l cc khon chi ra doanh nghip c c giy php hoc giy
php nhng quyn thc hin cng vic , nh: Giy php khai thc, giy php
sn xut loi sn phm mi,...
- Ti khon 2138 - TSC v hnh khc: Phn nh gi tr cc loi TSC v
hnh khc cha quy nh phn nh cc ti khon trn.
3.1. Mua TSC v hnh:

- Trng hp mua TSC v hnh dng vo SXKD hng ha, dch v thuc
i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi:
N TK 213 - TSC v hnh (gi mua cha c thu GTGT)
C TK 112 - Tin gi Ngn hng
C TK 141 - Tm ng
- Trng hp mua TSC v hnh dng vo SXKD hng ha, dch v khng
thuc i tng chu thu GTGT, ghi:
N TK 2 1 3 - TSC v hnh (tng gi thanh ton)
C TK 112, 331,...(tng gi thanh ton).
3.2.Trng hp mua TSC v hnh theo phng thc tr chm, tr gp:
- Khi mua TSC v hnh dng vo SXKD hng ho, dch v thuc i
tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr, ghi:
N TK 213 - TSC v hnh (gi mua tr tin ngay cha c thu GTGT)
N TK 242 - Chi ph tr trc (phn li tr chm, tr gp tnh bng s
chnh lch gia Tng s tin phi thanh ton tr (-) Gi
mua tr tin ngay v thu GTGT u vo (nu c))
C cc TK 111, 112
- Khi mua TSC v hnh dng vo SXKD hng ho, dch v khng thuc
i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng chu thu GTGT tnh theo
phng php trc tip, ghi:
N TK 2 1 3 - TSC v hnh (theo gi mua tr tin ngay c thu GTGT)
N TK 242 - Chi ph tr trc (li tr chm, tr gp tnh bng s chnh lch
gia tng s tin phi thanh ton tr (-) Gi mua tr tin ngay)
- Hng k tnh s li phi tr v mua TSC v hnh theo phng thc tr
chm, tr gp, ghi:
- Khi thanh ton tin cho ngi bn, ghi:
C cc TK 111, 112,7..
3.3. TSC v hnh mua di hnh thc trao i.
a)Trng hp trao i
hai TSC v hnh tng t: Khi nhn TSC v
hnh tng t do trao i vi mt TSC v hnh tng t v a vo sdng
ngay cho SXKD, ghi:
N TK 213 - TSC v hnh (nguyn gi TSC v hnh nhn v ghi theo
gi tr cn li ca TSC a i trao i)
N TK 214 - Hao mn TSC (2143) (s khu hao TSC a i trao i)
C TK 213 - TSC v hnh (nguyn gi ca TSC a i trao i).
b)Trng hp trao i hai TSC v hnh khng tng t:
- Ghi gim TSC v hnh a i trao i, ghi:
N TK 214 - Hao mn TSC (gi tr khu hao)
C TK 213 - TSC vo hnh (nguyn gi).
- ng thi phn nh s thu nhp do trao i TSC, ghi:
N TK 131- Phi thu ca khch hng (tng gi thanh ton)
C TK 711 - Thu nhp khc (gi tr hp l TSC a i trao i)
C TK 3331 - Thu GTGT phai np (3331 1) (nu c).
- Ghi tng TSC v hnh nhn trao i v, ghi:
N TK 213 - TSC v hnh (gi tr hp l ca TSC nhn v)
3.4.
Gi tr TSC v hnh c hnh thnh t ni b doanh nghip trong
giai on trin khai:
a) Khi pht sinh chi ph trong giai on trin khai xt thy kt qu trin khai
khng tho mn nh ngha v tiu chun ghi nhn TSC v hnh th tp hp vo
chi ph sn xut, kinh doanh trong k hoc tp hp vo chi ph tr trc, ghi:
N TK 242 - Chi ph tr trc (trng hp gi tr ln) hoc
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip
C cc TK 111, 112, 152, 153,331,...
b) Khi xt thy kt qu trin khai tho mn nh ngha v tiu chun ghi
nhn TSC v hnh th:
- Tp hp chi ph thc t pht sinh giai on trin khai hnh thnh
nguyn gi TSC v hnh, ghi:
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332 - nu c)
C ccT K 111, 112, 152, 153,331,...
- Khi kt thc giai on trin khai, k ton phi xc nh tng chi ph thc t
pht sinh hnh thnh nguyn gi TSC v hnh, ghi:
N TK 213 - TSC v hnh
3.5. Khi mua TSC v hnh l quyn s dng t cng vi mua nh ca, vt
kin trc trn t th phi xc nh ring bit gi tr TSC v hnh l quyn s
dng t, TSC hu hnh l nh ca, vt kin trc, ghi:
N TK 211 - TSC hu hnh (nguyn gi nh ca, vt kin trc)
N TK 213 - TSC v hnh (nguyn gi quyn s dng t)
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332 - nu c)
C c c T K 111, 112,331,...
3.6. Khi TSC v hnh hnh thnh t vic trao i thanh ton bng chng t
lin quan n quyn s hu vn ca cc cng ty c phn, nguyn gi TSC v
hnh l gi tr hp l ca cc chng t c pht hnh lin quan n quyn s hu
vn, ghi:
N TK213 -TSC v hnh
3.7. Khi doanh nghip c ti tr, biu, tng TSC v hnh a vo s
dng ngay cho hot ng SXKD:
- Khi nhn TSC v hnh c ti tr, biu, tng, ghi:
C TK 71 1 - Thu nhp khc.
- Chi ph pht sinh lin quan n TSC v hnh nhn ti tr, biu, tng, ghi:
C TK 111, 112,...
3.8. Khi doanh nghip nhn vn gp bng quyn s dng t, cn c vo h
s giao quyn s dng t, ghi:
N TK 213 - TSC VO hnh
3.9. Khi c quyt nh chuyn mc ch s dng ca BS u t l quyn
s dng t sang TSC v hnh, ghi:
N TK 213 - TSC v hnh (2131)
C T K 2 1 7 -B S u t.
ng thi kt chuyn s hao mn lu k ca BS u t sang s hao mn
lu k ca TSC v hnh, ghi:
N TK 2147 - Hao mn BS u t
C TK 2143 - Hao mn TSC v hnh.
149
3.10. Khi u t vo cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt di hnh thc
gp vn bng TSC v hnh, cn c vo gi nh gi li ca TSC v hnh:
a) Trng hp gi nh gi li xc nh l vn gp nh hn gi tr cn li
ca TSC v hnh em i gp vn, ghi:
N TK 214 - Hao mn TSC (2143) (s khu hao trch)
tr cn li ca TSC v hnh)
C TK 213 - TSC v hnh (nguyn gi).
b) Trng hp gi nh gi li xc nh l vn gp ln hn gi tr cn li
ca TSC v hnh em i gp vn, ghi:
N TK 214 - Hao mn TSC (2143) (s khu hao trch)
C TK 213 - TSC v hnh (nguyn gi)
C TK 711- Thu nhp khc (s chnh lch gia gi nh gi li ln
hn gi tr cn li ca TSC v hnh).
3.11. Hch ton vic nhng bn, thanh l TSC v hnh c quy nh
nh hch ton nhng bn, thanh l TSC hu hnh (xem hng dn TK 211).
iu 38. Ti khon 214 - Hao mn ti sn c nh
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh tnh hnh tng, gim gi tr hao mn v

gi tr hao mn lu k ca cc loi TSC v bt ng sn u t (BST) trong
qu trnh s dng do trch khu hao TSC, BST v nhng khon tng, gim
hao mn khc ca TSC, BST.
b) v nguyn tc, mi TSC, BST dng cho thu ca doanh nghip
c lin quan n sn xut, kinh doanh (gm c ti sn cha dng, khng cn dng,
ch thanh l) u phi trch khu hao theo quy nh hin hnh. Khu hao TSC
dng trong sn xut, kinh doanh v khu hao BST hch ton vo chi ph sn
xut, kinh doanh trong k; khu hao TSC cha dng, khng cn dng, ch thanh
l hch ton vo chi ph khc. Cc trng hp c bit khng phi trch khu hao
(nh TSC d tr, TSC dng chung cho x hi...), doanh nghip phi thc hin
theo quy nh ca php lut hin hnh. i vi TSC dng cho hot ng s
nghip, d n hoc dng vo mc ch phc li th khng phi trch khu hao tnh
vo chi ph sn xut, kinh doanh m ch tnh hao mn TSC v hch ton gim
ngun hnh thnh TSC .
150
c) Cn c vo quy nh ca php lut v yu cu qun l ca doanh nghip

la chn 1 trong cc phng php tnh, trch khu hao theo quy nh ca php
lut ph hyp cho tng TSC, BST nhm kch thch s pht trin sn xut, kinh
doanh, m bo vic thu hi vn nhanh, y v ph hp vi kh nng trang tri
chi ph ca doanh nghip.
Phng php khu hao c p dng cho tng TSC, BST phi c
thc hin nht qun v c th c thay i khi c s thay i ng k cch thc
thu hi li ch kinh t ca TSC v BST.
d) Thi gian khu hao v phng php khu hao TSC phi c xem xt
li t nht l vo cui mi nm ti chnh. Neu thi gian s dng hu ch c tnh
ca ti sn khc bit ln so vi cc c tnh trc th thi gian khu hao phi
c thay i tng ng. Phng php khu hao TSC c thay i khi c s
thay i ng k cch thc c tnh thu hi li ch kinh t ca TSC. Trng hp
ny, phi iu chnh chi ph khu hao cho nm hin hnh v cc nm tip theo, v
c thuyt minh trong Bo co ti chnh.
) i vi cc TSC khu hao ht ( thu hi vn), nhng vn cn s
dng vo hot ng sn xut, kinh doanh th khng c tip tc trch khu hao.
Cc TSC cha tnh khu hao (cha thu hi vn) m h hng, cn thanh
l, th phi xc nh nguyn nhn, trch nhim ca tp th, c nhn x l bi
thng v phn gi tr cn li ca TSC cha thu hi, khng c bi thng
phi c b p bng s thu do thanh l ca chnh TSC , s tin bi thng
do lnh o doanh nghip quyt nh. Neu s thu thanh l v s thu bi thng
khng b p phn gi tr cn li ca TSC cha thu hi, hoc gi tr TSC b
mt th chnh lch cn li c coi l l v thanh l TSC v k ton vo chi ph
khc. Ring doanh nghip Nh nc c x l theo chnh sch ti chnh hin
hnh ca Nh nc.
e) i vi TSC v hnh, phi tu thi gian pht hu hiu qu trch khu
hao tnh t khi TSC c a vo s dng (theo hp ng, cam kt hoc theo
quyt nh ca cp c thm quyn). Ring i vi TSC v hinh l quyn s dng
t th ch trch khu hao i vi quyn s dng t xc nh irc thi hn s
dng. Nu khng xc nh c thi gian s dng th khng trch khu hao.
g) i vi TSC thu ti chnh, trong qu trnh s dng bn i thu phi
trch khu hao trong thi gian thu theo hp ng tnh vo chi ph sn xut, kinh
doanh, m bo thu hi vn.
h) i vi BST cho thu hot ng phi trch khu hao v ghi nhn vo
chi ph sn xut, kinh doanh trong k. Doanh nghip c th da vo cc BS ch
s hu s dng (TSC) cng loi c tnh thi gian trch khu hao v xc nh
151
phng php khu hao BST. Trng hp BST nm gi ch tng gi, doanh
nghip khng trch khu hao m xc nh tn tht do gim gi tr.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 214 - Hao mn TSC
Bn N: Gi tr hao mn TSC, BS u t gim do TSC, BST thanh

l, nhng bn, iu ng cho doanh nghip khc, gp vn u t vo n v
khc.
Bn C: Gi tr hao mn TSC, BST tng do trch khu hao TSC,
BS u t.
S d bn C: Gi tr hao mn lu k ca TSC, BS u t hin c
doanh nghip.
Ti khon 214 - Hao mn TSC, c 4 ti khon cp 2:

- Ti khon 2141 - Hao mn TSC hu hnh: Phn nh gi tr hao mn ca
TSC hu hnh trong qu trnh s dng do trch khu hao TSC v nhng khon
tng, gim hao mn khc ca TSC hu hnh.
- Ti khon 2142 - Hao mn TSC thu ti chnh: Phn nh gi tr hao mn
ca TSC thu ti chnh trong qu trnh s dng do trch khu hao TSC thu ti
chnh v nhng khon tng, gim hao mn khc ca TSC thu ti chnh.
- Ti khon 2143 - Hao mn TSC v hnh: Phn nh gi tr hao mn ca
TSC v hnh trong qu trnh s dng do trch khu hao TSC v hnh v nhng
khon lm tng, gim hao mn khc ca TSC v hnh.
- Ti khon 2147 - Hao mn BST: Ti khon ny phn nh gi tr hao
mn BST dng cho thu hot ng ca doanh nghip.
3. Phng php k ton mt s giao dch knh t ch
yu
a) nh k tnh, trch khu hao TSC vo chiph snxut, kinh doanh, chi
ph khc, ghi:
N cc TK 623, 627, 641, 642, 811
C TK 214 - Hao mn TSC (TK cp 2 ph hp).
b) TSC s dng, nhn c do iu chuyn trong ni b doanh nghip
gia cc on v khng c t cch php nhn hch ton ph thuc, ghi:
N TK 211 - TSC hu hnh (nguyn gi)
C cc TK 336, 411 (gi tr cn li)
C TK 214 - Hao mn TSC (2141) (gi tr hao mn).

c) nh k tnh, trch khu hao BST ang cho thu hot ng, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (chi tit chi ph kinh doanh BS u t)
C TK 214 - Hao mn TSC (2147).
d) Trng hp gim TSC, BS u t th ng thi vi vic ghi gim
nguyn gi TSC phi ghi gim gi tr hao mn ca TSC, BST (xem
hng dn hch ton cc TK 211,213,217).
) i vi TSC dng cho hot ng s nghip, d n, khi tnh hao mn
vo thi im cui nm ti chnh, ghi:
C TK 214 - Hao mon TSC.
e) i vi TSC dng cho hot ng vn ho, phc li, khi tnh hao mn
vo thi im cui nm ti chnh, ghi:
N TK 3533 - Qu phc li hnh thnh TSC
C TK 214 - Hao mn TSC.
g) Trng hp vo cui nm ti chnh doanh nghip xem xt li thi gian
trch khu hao v phng php khu hao TSC, nu c s thay i mc khu hao
cn phi iu chnh s khu hao ghi trn s k ton nh sau:
- Nu do thay i phng php khu hao v thi gian trch khu hao TSC,
m mc khu hao TSC tng ln so vi s trch trong nm, s chnh lch khu
hao tng, ghi:
N cc TK 623, 627, 641, 642 (s chnh lch khu hao tng)
C TK 214 - Hao mn TSC (TK cp 2 ph hp).
- Nu do thay i phng php khu hao v thi gian trch khu hao TSC,
m mc khu hao TSC gim so vi s trch trong nm, s chnh lch khu
hao gim, ghi:
N TK 214 - Hao mn TSC (TK cp 2 ph hp)
C cc TK 623, 627, 641, 642 (s chnh lch khu hao gim).
h) K ton gi tr TSC hu hnh c nh gi li khi xc nh gi tr
doanh nghip: Cn c vo h s xc nh li gi tr doanh nghip, doanh nghip
iu chnh li gi tr TSC hu hnh theo nguyn tc sau: Chnh lch tng gi tr
cn li ca TSC c ghi nhn vo bn C TK 412 - Chnh lch nh gi li ti
sn; Chnh lch gim gi tr cn li ca TSC c ghi nhn vo bn N ca TK
4 1 2 - Chnh lch nh gi li ti sn v phi chi tit khon chnh lch ny theo
tng TSC. C th cho tng trng hp ghi s nh sau:
Trng hp TSC nh gi li c gi tr cao hn gi tr ghi s k ton v

nguyn gi TSC, hao mn lu k nh gi tng so vi gi tr ghi s, k ton ghi:
N TK 211 - Nguyn gi TSC (phn nh gi tng)
C TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn (gi tr ti sn tng thm)
C TK 214 - Hao mn TSC (phn nh gi tng).
- Trng hp TSC nh gi li c gi tr thp hn gi tr ghi s k ton v
nguyn gi TSC, hao mn lu k nh gi li gim so vi gi tr ghi s, k ton
ghi:
N TK 214 - Hao mn TSC (phn nh gi gim)
N TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn (phn gi tr ti sn gim)
C TK 211 - Nguyn gi TSC (phn nh gi gim).
Doanh nghip trch khu hao TSC theo nguyn gi mi sau khi iu
chnh gi tr do nh gi li. Thi im trch khu hao ca TSC c nh gi li
khi xc nh gi tr doanh nghip ca cng ty c phn l thi im doanh nghip
c phn ha c cp giy chng nhn ng k kinh doanh thnh cng ty c phn.
i)
Trng hp c phn ha n v hch ton ph thuc ca Cng ty Nh
nc c lp, Tp on, Tng cng ty, cng ty m, cng ty thnh vin hch ton
c lp ca Tng cng ty:
Khi bn giao TSC cho cng ty c phn, cn c vo bin bn bn giao ti
sn, cc ph lc chi tit v ti sn bn giao cho cng ty c phn v cc chng t,
s k ton c lin quan, k ton phn nh gim gi tr ti sn bn giao cho cng ty
c phn, ghi:
N TK 411 - Vn u t ca ch s hu (gi tr cn li)
C cc TK 211,213 (nguyn gi).
iu 39. Ti khon 217 - Bt ng sn u t
1. Nguyn tc k ton
1.1.
gim bt ng sn u t (BST) ca doanh nghip theo nguyn gi, c theo
di chi tit theo tng i tng tng t nh TSC. BST gm: Quyn s dng
t, nh, hoc mt phn ca nh hoc c nh v t, c s h tng do ngi ch s
hu hoc ngi i thu ti sn theo hp ng thu ti chnh nm gi nhm mc
ch thu li t vic cho thu hoc ch tng gi m khng phi :
- S dng trong sn xut, cung cp hng ha, dch v hoc s dng cho cc
mc ch qun l; hoc
154
- Bn trong k sn xut, kinh doanh thng thng.

1.2. Ti khon ny dng phn nh gi tr BST tiu chun ghi nhn
l BST. Khng phn nh vo ti khon ny gi tr bt ng sn mua v bn
trong k hot ng kinh doanh bnh thng hoc xy dng bn trong tng lai
gn, bt ng sn ch s hu s dng, bt ng sn trong qu trnh xy dng cha
hon thnh vi mc ch s dng trong tng lai di dng BST.
Bt ng sn u t c ghi nhn l ti sn phi tha mn ng thi hai
iu kin sau:
- Chc chn thu c li ch kinh t trong tng lai; v
- Nguyn gi phi c xc nh mt cch ng tin cy.
1.3. Bt ng sn u t c ghi nhn trn ti khon ny theo nguyn gi.
Nguyn gi ca BST l ton b cc chi ph (tin hoc tng ng tin) m
doanh nghip b ra hoc gi tr hp l ca cc khon khc a ra trao i c
c BST tnh n thi im mua hoc xy dng hon thnh BST .
- Tu thuc vo tng trng hp, nguyn gi ca BST c xc nh
nh sau:
+ Nguyn gi ca BST c mua bao gm gi mua v cc chi ph lin
quan trc tip n vic mua, nh: Ph dch v t vn, l ph trc b v chi ph
giao dch lin quan khc,...
+ Trng hp mua BST thanh ton theo phng thc tr chm, nguyn
gi ca BS u t c phn nh theo gi mua tr tin ngay ti thi im mua.
Khon chnh lch gia gi mua tr chm v gi mua tr tin ngay c hch ton
vo chi ph ti chnh theo k hn thanh ton, tr khi s chnh lch c tnh
vo nguyn gi BST theo quy nh ca Chun mc k ton "Chi ph i vay";
+ Nguyn gi ca BST t xy dng l gi thnh thc t v cc chi ph
lin quan trc tip ca BST tnh n ngy hon thnh cng vic xy dng;
+Trng hp bt ng sn thu ti chnh vi mc ch cho thu hot
ng tho mn tiu chun ghi nhn l BST th nguyn gi ca BST ti
thi im khi u thu c thc hin theo quy nh ca Chun mc k ton
Thu ti sn.
- Cc chi ph sau khng c tnh vo nguyn gi ca BST:
+ Chi ph pht sinh ban u (tr trng hp cc chi ph ny l cn thit
a BST vo trng thi sn sng s dng);
+ Cc chi ph khi mi a BST vo hot ng ln u trc khi BST
t ti trng thi hot ng bnh thng theo d kin;
+ Cc chi ph khng bnh thng v nguyn liu, vt liu, lao ng hoc cc
ngun lc khc trong qu trnh xy dng BST.
155
1.4.
Cc chi ph lin quan n BST pht sinh sau ghi nhn ban u phi
c ghi nhn l chi ph sn xut, kinh doanh trong k, tr khi chi ph ny c kh
nng chc chn lm cho BST to ra li ch kinh t trong tng lai nhiu hn
mc hot ng c nh gi ban u th c ghi tng nguyn gi BST.
1.5 Trong qu trnh cho thu hot ng phi tin hnh trch khu hao
BST v ghi nhn vo chi ph kinh doanh trong k (k c trong thi gian ngng
cho thu). Doanh nghip c th da vo cc bt ng sn ch s hu s dng cng
loi c tnh thi gian trch khu hao v xc nh phng php khu hao ca
BST.
- Trng hp doanh nghip ghi nhn doanh thu i vi ton b s tin nhn
trc t vic cho thu BST, k ton phi c tnh y gi vn tng ng
vi doanh thu c ghi nhn (bao gm c s khu hao c tnh trc).
- Gi vn ca BST cho thu bao gm: Chi ph khu hao BST v cc
chi ph lin quan trc tip khc ti vic cho thu, nh: Chi ph dch v mua ngoi,
chi ph tin lng nhn vin trc tip qun l bt ng sn cho thu, chi ph khu
hao cc cng trnh ph tr phc v vic cho thu BST.
1.6. Doanh nghip khng trch khu hao i vi BST nm gi ch tng
gi. Trng hp c bng chng chc chn cho thy BST b gim gi so vi gi
tr th trng v khon gim gi c xc nh mt cch ng tin cy th doanh
nghip c nh gi gim nguyn gi BST v ghi nhn khon tn tht vo gi
vn hng bn (tng t nh vic lp d phng i vi hng ha bt ng sn).
1.7. i vi nhng BST c mua vo nhng phi tin hnh xy dng,
ci to, nng cp trc khi s dng cho mc ch u t th gi tr bt ng sn,
chi ph mua sm v chi ph cho qu trnh xy dng, ci to, nng cp BST
c phn nh trn TK 241 Xy dng c bn d dang. Khi qu trnh xy dng,
ci to, nng cp hon thnh phi xc nh nguyn gi BST hon thnh kt
chuyn vo TK 217 Bt ng sn u t.
1.8. Vic chuyn t bt ng sn ch s hu s dng thnh BST hoc t
BST sang bt ng sn ch s hu s dng hay hng tn kho ch khi c s thay
i v mc ch s dng nh cc trng hp sau:
- BST chuyn thnh bt ng sn ch s hu s dng khi ch s hu bt
u s dng ti sn ny;
- BST chuyn thnh hng tn kho khi ch s hu bt u trin khai cho
mc ch bn;
- Bt ng sn ch s hu s dng chuyn thnh BST khi ch s hu kt
thc s dng ti sn v khi bn khc thu hot ng;
156
- Hng tn kho chuyn thnh BST khi ch s hu bt u cho bn khc

thu hot ng;
- Bt ng sn xy dng chuyn thnh BST khi kt thc giai on xy
dng, bn giao a vo u t (trong giai on xy dng phi k ton theo Chun
mc k ton Ti sn c nh hu hnh).
Vic chuyn i mc ch s dng gia BST vi bt ng sn ch s
hu s dng hoc hng tn kho khng lm thay i gi tr ghi s ca ti sn c
chuyn i v khng lm thay i nguyn gi ca bt ng sn trong vic xc nh
gi tr hay lp Bo co ti chnh.
1.9. Khi doanh nghip quyt nh bn mt BST m khng c giai on
sa cha, ci to nng cp th doanh nghip vn tip tc ghi nhn l BST trn
TK 217 "Bt ng sn u t" cho n khi BST c bn m khng chuyn
thnh hng tn kho.
1.10. Doanh thu t vic bn BST c ghi nhn l ton b gi bn (gi
bn cha c thu GTGT i vi trng hp doanh nghip np thu GTGT tnh
theo phng php khu tr thu). Trng hp bn theo phng thc tr chm, th
doanh thu c xc nh ban u theo gi bn tr tin ngay (gi bn cha c thu
GTGT i vi doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php khu tr
thu). Khon chnh lch gia tng s tin phi thanh ton v gi bn tr tin ngay
c ghi nhn l doanh thu tin li cha thc hin.
1.11. Ghi gim BST trong cc trng hp:
- Chuyn i mc ch s dng t BST sang hng tn kho hoc bt ng
sn ch s hu s dng;
- Bn, thanh l BST;
- Ht thi hn thu ti chnh tr li BST cho ngi cho thu.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 217 - Bt ng sn u
t
Bn N: Nguyn gi BST tng trong k.
Bn C: Nguyn gi BST gim trong k.
S d bn N: Nguyn gi BST hin c.
3.1. Khi mua Bt ng sn u t:

157
a) Trng hp mua tr tin ngay, nu thu GTGT u vo c khu tr:

N TK 217 - Bt ng sn u t
C c c T K 111, 112.
Trng hp thu GTGT u vo khng c khu tr th nguyn gi
BST bao gm c thu GTGT.
b) Mua BST theo phng thc tr chm:
- Ghi nhn BST c mua, nu thu GTGT u vo c php khu tr,
ghi:
.
...
x
N TK 2 1 7 - BS u t (theo gi mua tr tin ngay cha c thu GTGT)
N TK 242 - Chi ph tr trc (phn li tr chm tnh bng s chnh lch
gia Tng s tin phi thanh ton tr (-) Gi
mua tr tin ngay v thu GTGT u vo)
Trng hp thu GTGT u vo khng c khu tr th nguyn gi

BST bao gm c thu GTGT.
- Hng k, tnh v phn b s li phi tr v vic mua BST theo phng
thc tr chm, ghi:
- Khi thanh ton tin cho ngi bn, ghi:
C TK 51 5 - Doanh thu hot ng ti chnh (phn chit khu thanh
ton c hng do thanh ton trc thi hn - Neu c)
C cc TK 111, 112,...
3.2. Trng hp BS u t hnh thnh do xy dng c bn hon thnh bn
giao:
- Khi pht sinh chi ph xy dng BST, cn c vo cc ti liu v chng
t c lin quan, k ton tp hp chi ph vo bn N TK 241 XDCB d dang
(tng t nh xy dng TSC hu hnh, xem gii thch ti khon 211 TSC hu
hnh)-
158
- Khi giai on u t XDCB hon thnh bn giao chuyn ti sn u t

thnh BS u t, k ton cn c vo h s bn giao, ghi:
N TK 2 1 7 - Bt ng sn u t
3.3. Khi chuyn t bt ng sn ch s hu s dng hoc hng tn kho
thnh BST, cn c vo h s chuyn i mc ch s dng, ghi:
a) Trng hp chuyn i TSC thnh BST:
C TK 21 1 - TSC hu hnh, hoc
C TK 213 -TSC v hnh.
ng thi kt chuyn s hao mn lu k, ghi:
N cc TK 2141, 2143
C TK 2147 - Hao mn BST (nu BST cho thu)
C TK 217 - Bt ng sn u t(nu BST nm gi ch tng gi).
b) Khi chuyn t hng tn kho thnh BST, cn c vo h s chuyn i
mc ch s dng, ghi:
C cc TK 1557, 1567.
Nu BST dng cho thu, k ton tin hnh trch khu hao theo qu
nh. Neu nm gi ch tng gi, k ton khng trch khu hao m xc nh s
gim gi tr ca BST. Neu s tn tht do gim gi tr c xc nh tin cy, k
ton ghi nhn khon tn tht vo gi vn hng bn v ghi gim nguyn gi
BST.
3.4. Khi i thu ti chnh vi mc ch cho thu theo mt hoc nhiu hp
ng thu hot ng, nu ti sn thu tho mn tiu chun l BST:
a) Cn c vo hp ng thu ti chnh v cc chng t lin quan, ghi:
C ccT K 11 lT 112, 3412.
(Ke ton thanh ton tin thu khi nhn Ho n thu ti chnh c thc
hin theo quy nh ti ti khon 212 TSC thu ti chnh).
b) Khi ht hn thu ti sn ti chnh
- Nu tr li BST thu ti chnh ang phn loi l BST, ghi:
N TK 2147 - Hao mn BST
N TK 632 - Gi vn hng bn (s chnh lch gia nguyn gi BS u t
thu v gi tr hao mn lu k)
- Nu mua li BST thu ti chnh ang phn loi l BST tip tc
u t, ghi tng nguyn gi BST s tin phi tr thm, ghi:
C ccT K 11 c 112,...
- Nu mua li bt ng sn thu ti chnh ang phn loi l BST s
dng cho hot ng sn xut, kinh doanh hoc qun l ca doanh nghip th phi
phn loi li thnh bt ng sn ch s hu s dng, ghi:
N TK 211 - TSC hu hnh, hoc
C TK 2 1 7 - Bt ng sn u t
C cc TK 111, 112 (s tin phi tr thm).
ng thi kt chuyn s hao mn lu k, ghi:
N TK 2147 - Hao mn BST
C cc TK 2141, 2143.
3.5. Khi pht sinh chi ph sau ghi nhn ban u ca BST, nu tho mn
cc iu kin c vn ho hoc bao gm trong ngha v ca doanh nghip phi
chu cc chi ph cn thit s pht sinh a BST ti trng thi sn sng hot
ng th c ghi tng nguyn gi BST:
- Tp hp chi ph pht sinh sau ghi nhn ban u (nng cp, ci to BST)
thc t pht sinh, ghi:
C ccT K 111, 112, 152,331,...
- Khi kt thc hot ng nng cp, ci to,... BST, bn giao ghi tng
nguyn gi BST, ghi:
N TK 217 - Bt ng sn u t
3.6. Ke ton bn, thanh l BST
a)
Ghi nhn doanh thu bn, thanh l BST:
- Trng hp tch ngay c thu GTGT u ra phi np ti thi im bn,

thanh l BST, ghi:
C TK 5 1 1 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5117) (gi bn
160
thanh l cha c thu GTGT)

- Trng hp khng tch ngay c thu GTGT u ra phi np ti thi
im bn, thanh l BST, doanh thu bao gm c thu GTGT u ra phi np.
nh k, k ton xc nh s thu GTGT phi np v ghi gim doanh thu, ghi:
C TK 3331 - Thu GTGT phi np.
b)
K ton ghi gim nguyn gi v gi tr cn li ca BST c bn,
thanh l, ghi:
N TK 2 1 4 - Hao mn TSC (2147 - Hao mn BS u t - nu c)
N TK 632 - Gi vn hng bn (gi tr cn li ca BS u t)
C TK 217 - Bt ng sn u t (nguyn gi ca BS u t).
3.7. K ton cho thu Bt ng sn u t
a) Ghi nhn doanh thu t vic cho thu Bt ng sn u t:
N cc TK 111, 112, 131
C TK 51 1 - Doanh thu bn hng, cung cp dch v (5117).
b) Ghi nhn gi vn Bt ng sn u t cho thu
- Trng hp tp hp gi vn Bt ng sn u t, ghi:
C TK 214 - Gi tr hao mn ly k (2147)
C cc TK 111, 112,331...
- Trng hp cha tp hp gi vn ca Bt ng sn u t do mt phn
d n cha hon thnh (cho thu cun chiu), k ton phi c tnh gi vn cho
thu tng t nh phng php c tnh gi von khi bn thnh phm bt ng sn.
3.7. K ton chuyn BST thnh hng tn kho hoc thnh bt ng sn
ch s hu s dng:
a)
Trng hp BST chuyn thnh hng tn kho khi ch s hu c quyt
nh sa cha, ci to nng cp bn:
- Khi c quyt nh sa cha, ci to, nng cp BST bn, k ton tin
hnh kt chuyn gi tr cn li ca BST vo TK 156 Hng ho, ghi:
N TK 156 - Hng ho (TK 1567 - Gi tr cn li ca BST)
N TK 214 - Hao mn TSC (2147) (s hao mn lu k - nu c)
161
- Khi pht sinh cc chi ph sa cha, ci to, nng cp trin khai cho mc
ch bn, ghi:
C cc TK 111, 112, 152, 334, 331,...
- Khi kt thc giai on sa cha, ci to, nng cp trin khai cho mc ch
bn, kt chuyn ton b chi ph ghi tng gi gc hng ho bt ng sn ch bn,
ghi:
N TK 1 5 6 -H ng ho(1567)
b) Trng hp chuyn BST thnh bt ng sn ch s hu s dng, ghi:
N cc TK 211,213
C TK 217 - Bt ng sn u t.
ng thi, ghi:
N TK 2147 - Hao mn BST (nu c)
C cc TK 2141, 2143.
3.8.
i vi BST nm gi ch tng gi, k ton khng trch khu hao m
thc hin xc nh tn tht do gim gi tr (tng t nh vic xc nh d phng
gim gi ca hng ha bt ng sn). Neu khon ton tht c xc nh ng tin
cy, ghi:
C TK 217 - Bt ng sn u t.
iu 40. Nguyn tc k ton cc khon u t vn vo n v khc
1.
Cc khon u t vo n v khc gm cc khon u t vo cng ty con,
cng ty lin doanh, cng ty lin kt v cc khon u t gp vn khc vi mc
ch nm gi lu di. Vic u t c th thc hin di cc hnh thc:
a) u t di hnh thc gp vn vo n v khc (do bn c u t huy
ng vn): Theo hnh thc ny, ti sn ca bn gp vn c ghi nhn vo Bng
cn i k ton ca bn nhn vn gp;
b) u t di hnh thc mua li phn vn gp ti n v khc (mua li
phn vn ca ch s hu): Theo hnh thc ny, ti sn ca bn mua (bn u t,
nhn chuyn nhng vn gp) c chuyn cho bn bn (bn chuyn nhng vn
gp) m khng c ghi nhn vo Bng cn i k ton ca n v pht hnh cng
c vn (bn c u t).
162
2. Khi thc hin u t bng ti sn phi tin t, nh u t phi cn c vo

hnh thc u t p dng phng php k ton mt cch ph hp, c th:
a) Nu u t di hnh thc gp vn bng ti sn phi tin t, nh u t
phi nh gi li ti sn mang i gp vn trn c s tha thun. Phn chnh lch
gia gi tr ghi s hoc gi tr cn li v gi tr nh gi li ca ti sn mang i gp
vn c k ton l thu nhp khc hoc chi ph khc;
b) Nu u t di hnh thc mua li phn vn gp ca n v khc v
thanh ton cho bn chuyn nhng vn bng ti sn phi tin t:
- Nu ti sn phi tin t dng thanh ton l hng tn kho, nh u t phi
k ton nh giao dch bn hng tn kho di hnh thc hng i hng (ghi nhn
doanh thu, gi vn ca hng tn kho mang i trao i ly phn vn c mua);
- Nu ti sn phi tin t dng thanh ton l TSC, BST, nh u t
phi k ton nh giao dch nhng bn TSC, BST (ghi nhn doanh thu, thu
nhp khc, chi ph khc....);
- Nu ti sn phi tin t dng thanh ton l cc cng c vn (c phiu)
hoc cng c n (tri phiu, cc khon phi thu...), nh u t phi k ton nh
giao dch thanh l nhng bn cc khon u t (ghi nhn li, l vo doanh thu
hot ng ti chnh hoc chi ph ti chnh).
3. Gi ph cc khon u t c phn nh theo gi gc, bao gm gi mua
cng (+) cc chi ph lin quan trc tip n vic u t (nu c), nh: Chi ph giao
dch, mi gii, t vn, kim ton, l ph, thu v ph ngn hng...Trng hp u
t bng ti sn phi tin t, gi ph khon u t c ghi nhn theo gi tr hp l
ca ti sn phi tin t ti thi im pht sinh.
4. K ton phi m s chi tit theo di khon u t vo tng cng ty con,
cng ty lin doanh, lin kt v tng khon u t vo n v khc. Thi im ghi
nhn cc khon u t ti chnh di hn l thi im chnh thc c quyn s hu, c
th nh sau:
- Chng khon nim yt c ghi nhn ti thi im khp lnh (T+0);
- Chng khon cha nim yt, cc khon u t di hnh thc khc c
ghi nhn ti thi im chnh thc c quyn s hu theo quy nh ca php lut.
5. Phi hch ton y , kp thi cc khon c tc, li nhun c chia vo
Bo co ti chnh ring ca cng ty m ti thi im c quyn nhn, c tc, li
nhun c chia trong mt s trng hp c hch ton nh sau:
163
a) C tc, li nhun c chia bng tin hoc ti sn phi tin t cho giai
on sau ngy u t c hch ton vo doanh thu hot ng ti chnh theo gi
tr hp l ti ngy c quyn nhn;
b) C tc, li nhun c chia bng tin hoc ti sn phi tin t cho giai
on trc ngy u t khng hch ton vo doanh thu hot ng ti chnh m
hch ton gim gi tr khon u t.
c) Khi xc nh gi tr doanh nghip c phn ho, nu cc khon u t
vo n v khc c nh gi tng tng ng vi phn s hu ca doanh
nghip c phn ho trong li nhun sau thu cha phn phi ca cng ty con, cng
ty lin doanh, lin kt, doanh nghip c phn ho phi ghi tng vn Nh nc theo
quy nh ca php lut. Sau , khi nhn c phn c tc, li nhun dng
nh gi tng vn Nh nc, doanh nghip c phn ho khng ghi nhn doanh thu
hot ng ti chnh m ghi gim gi tr khon u t.
d) Trng hp nhn c tc bng c phiu th thc hin theo nguyn tc:
- Cc n v khng do Nh nc nm gi 100% vn iu l ch theo di s
lng c phiu c nhn trn thuyt minh Bo co ti chnh, khng ghi nhn tng
gi tr khon u t v doanh thu hot ng ti chnh.
- Doanh nghip do Nh nc s hu 100% vn iu l thc hin theo quy
nh
ca
php lut p dng cho loi hnh doanh nghip do Nh nc s hu 100%
r
^ 1A
4-*A
von iu l.
6. Gi vn cc khon u t ti chnh khi thanh l, nhng bn c xc
nh theo phng php bnh qun gia quyn di ng (bnh qun gia quyn theo
tng ln mua).
7. Doanh nghip khng c phn loi li khon u t vo cng ty con,
cng ty lin doanh, lin kt thnh chng khon kinh doanh tr khi thc s
thanh l, nhng bn khon u t, dn n mt quyn kim sot i vi cng ty
con, mt quyn ng kim sot i vi cng ty lin doanh, v khng cn nh
hng ng k i vi cng ty lin kt.
8. Vic xc nh quyn kim sot, ng kim sot, nh hng ng k l
tm thi c thc hin ti thi im ghi nhn ban u khon u t. Trong
trng hp ny, k ton ghi nhn khon u t l u t gp vn vo n v khc
hoc chng khon kinh doanh, khng ghi nhn khon u t vo cng ty con,
cng ty lin doanh, lin kt.
164
9.
Khi lp Bo co ti chnh, doanh nghip phi xc nh gi tr khon u
t b tn tht trch lp d phng tn tht u t.
iu 41. Ti khon 221 - u t vo cng ty con
1. Nguyn tc k ton

tng, gim khon u t vn trc tip vo cng ty con. Cng ty con l n v c t
cch php nhn, hch ton c lp, chu s kim sot ca mt n v khc (gi l
cng ty m), (k c cng ty thnh vin ca Tng cng ty v cc n v khc c t
cch php nhn, hch ton c lp).
b) Ch hch ton vo TK 221 "u t vo cng ty con" khi nh u t nm
gi trn 50% quyn biu quyt (ngoi tr trng hp ti im c di y) v c
quyn chi phi cc chnh sch ti chnh v hot ng ca n v khc nhm thu
c li ch kinh t t cc hot ng ca doanh nghip . Khi cng ty m khng
cn quyn kim sot cng ty con th ghi gim khon u t vo cng ty con.
Trng hp nh u t tm thi nm gi trn 50% quyn biu quyt ti n v
nhung khng d nh thc thi quyn biu quyt do mc ch u t l mua - bn
cng c vn kim li (nm gi khon u t v mc ch thng mi v quyn
kim sot ch l tm thi) th khng hch ton khon u t vo ti khon ny m
hch ton l u t ngn hn.
c) Cc trng hp sau khon u t vn c hch ton vo TK 221 "u
t vo cng ty con" khi doanh nghip u t nm gi t hn 50% quyn biu quyt
ti cng ty con, nhng c tha thun khc:
- Cc nh u t khc tho thun dnh cho cng ty m hn 50% quyn biu
quyt;
- Cng ty m c quyn chi phi cc chnh sch ti chnh v hot ng theo
quy ch tho thun;
- Cng ty m c quyn b nhim hoc bi min a s cc thnh vin Hi
ng qun tr hoc cp qun l tng ng;
- Cng ty m c quyn b a s phiu ti cc cuc hp ca Hi ng qun
tr hoc cp qun l tng ng.
d) Trng hp mua khon u t vo cng ty con trong giao dch hp nht
kinh doanh, bn mua phi xc nh ngy mua, gi ph khon u t v thc hin
cc th tc k ton theo ng quy nh ca Chun mc k ton Hp nht kinh
doanh.
165
) K ton khon u t vo cng ty con phi tun th cc nguyn tc quy

nh ti iu 40 Thng t ny.
e)
Trng hp cng ty m gii th cng ty con v sp nhp ton b ti sn
v n phi tr ca cng ty con vo cng ty m (cng ty m k tha ton b quyn
li v ngha v ca cng ty con), k ton thc hin theo nguyn tc:
- Cng ty m ghi gim gi tr ghi s khon u t vo cng ty con;
- Ghi nhn ton b ti sn, n phi tr ca cng ty con b gii th vo Bng
cn i k ton ca cng ty m theo gi tr hp l ti ngy sp nhp;
- Phn chnh lch gia gi ph khon u t vo cng ty con v gi tr hp
l ca ti sn v n phi tr c ghi nhn vo doanh thu hot ng ti chnh hoc
chi ph ti chnh.
g) Vic phn phi li nhun cho ch s hu ti cng ty m c cn c vo
mc li nhun sau thu cha phn phi thuc s hu ca cng ty m trn Bo co
ti chnh hp nht. Khi phn phi li nhun bng tin, doanh nghip phi cn nhc
n cc vn sau:
- C lung tin thc hin vic phn phi;
- Khng phn phi khon li nhun pht sinh t cc giao dch mua r (bt
li thng mi) cho n khi thanh l cng ty con;
- Khng phn phi li nhun pht sinh t cc giao dch mang tnh cht nh
gi li (nh chnh lch nh gi li ti sn mang i gp vn, cng c ti chnh)
cho n khi thanh l, nhng bn cc khon u t;
- Khng phn phi li nhun pht sinh t vic p dng phng php vn
ch s hu cho n khi thc s nhn c khon li nhun bng tin hoc cc
ti sn khc t cc cng ty lin doanh, lin kt.
h) Doanh nghip khng c chuyn khon u t vo cng ty con thnh
chng khon kinh doanh hoc khon u t di hnh thc khc tr khi thc s
thanh l khon u t dn n mt quyn kim sot. Vic c nh thanh l cng
ty con trong tng lai khng c coi l quyn kim sot i vi cng ty con ch
l tm thi.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 221 - u t vo cng ty
Bn N: Gi tr thc t cc khon u t vo cng ty con tng.

Bn C: Gi tr thc t cc khon u t vo cng ty con gim.
S d bn N: Gi tr thc t cc khon u t vo cng ty con hin c ca
cng ty m.
166
3.1. Trng hp cng ty m u t vo cng ty con di hnh thc gp vn

a) Khi cng ty m u t vo cng ty con bng tin, cn c s tin u t v
cc chi ph lin quan trc tip n vic u t vo cng ty con, ghi:
N TK 221 - u t vo cng ty con
C cc TK 111, 112, 3411,...
ng thi m s chi tit theo di tng loi c phiu theo mnh gi (nu
u t vo cng ty con di hnh thc mua c phiu).
b) Trng hp cng ty m gp vn vo cng ty con bng ti sn phi tin t:
Khi cng ty m u t gp vn vo cng ty con bng hng tn kho hoc
TSC (khng phi l vic thanh ton khi mua doanh nghip trong giao dch hp
nht kinh doanh), cng ty m phi ghi nhn phn chnh lch gia gi tr ghi s
(i vi vt t, hng ha) hoc gi tr cn li (i vi TSC) v gi tr nh gi li
ca ti sn em i gp vn do cc bn nh gi vo thu nhp khc hoc chi ph
khc; Cng ty con khi nhn ti sn ca cng ty m gp phi ghi tng vn u t
ca ch s hu v ti sn nhn c theo gi tho thun gia cc bn.
- Trng hp gi tr ghi s hoc gi tr cn li ca ti sn em i gp von
nh hn gi tr do cc bn nh gi li, k ton phn nh khon li l phn chnh
lch nh gi tng ti sn vo thu nhp khc, ghi:
C TK 211,213,217 (nu gp vn bng TSC hoc BS u t)
C TK 152, 153, 155, 156 (nu gp vn bng hng tn kho)
C TK 711- Thu nhp khc (phn chnh lch nh gi tng).
- Trng hp gi tr ghi s hoc gi tr cn li ca ti sn em i gp vn
ln hn gi tr do cc bn nh gi li, k ton phn nh khon l l phn chnh
lch nh gi gim ti sn vo chi ph khc, ghi:
N TK 214 - Hao mn TSC ^
N TK 811 - Chi ph khc (phn chnh lch nh gi gim)
C cc TK 211, 213, 217(nu gp vn bng TSC hoc BS u t)
C cc TK 152, 153, 155,156 (nu gp vn bng hng tn kho).
3.2. Trng hp cng ty m u t vo cng ty con di hnh thc mua li
phn vn gp:
167
Trng hp ny, k ton xc nh gi ph khon u t ph hp vi quy

nh ca Chun mc k ton hp nht kinh doanh. Ti ngy mua, bn mua s xc
nh v phn nh gi ph hp nht kinh doanh bao gm: Gi tr hp l ti ngy
din ra trao i ca cc ti sn em trao i, cc khon n phi tr pht sinh
hoc tha nhn v cc cng c vn do bn mua pht hnh i ly quyn
kim sot bn b mua, cng (+) Cc chi ph lin quan trc tip n vic hp nht
kinh doanh. ng thi bn mua l cng ty m s ghi nhn phn s hu ca mnh
trong cng ty con nh mt khon u t vo cng ty con.
a) Nu vic mua, bn khi hp nht kinh doanh c bn mua thanh ton
bng tin, hoc cc khon tng ng tin, ghi:
C cc TK 111, 112, 121,...
b) Nu vic mua, bn khi hp nht kinh doanh c thc hin bng vic bn
mua pht hnh c phiu:
- Nu gi pht hnh (theo gi tr hp l) ca c phiu ti ngy din ra trao
i ln hn mnh gi c phiu, ghi:
N TK 221 - u t vo cng ty con (theo gi tr hp l)
C TK 4111 - Vn gp ca ch s hu (theo mnh gi)
C TK 4112 - Thng d vn c phn (s chnh lch gia gi tr hp
l ln hn mnh gi c phiu).
- Nu gi pht hnh (theo gi tr hp l) ca c phiu ti ngy din ra trao
i nh hon mnh gi c phiu, ghi:
N TK 4112 - Thng d vn c phn (s chnh lch gia gi tr hp l nh
hn mnh gi c phiu)
C TK 4111 - Vn gp ca ch s hu (theo mnh gi).
- Chi ph pht hnh c phiu thc t pht sinh, ghi:
N TK 4112 - Thng d vn c phn
C cc TK 111, 112,...
c) Nu vic mua, bn khi hp nht kinh doanh c bn mua thanh ton
bng cch trao i cc ti sn ca mnh vi bn b mua:
- Trng hp trao i bng TSC, khi a TSC em trao i, k ton ghi
gim TSC:
ng thi ghi tng thu nhp khc v tng khon u t vo cng ty con do
trao i TSC:
N TK 221 - u t vo cng ty con (tng gi thanh ton)
C TK 711 - Thu nhp khc (gi tr hp l ca TSC a i trao i)
- Trng hp trao i bng sn phm, hng ho, khi xut kho sn phm,
hng ho a i trao i, ghi:
C cc TK 155, 156,...
ng thi phn nh doanh thu bn hng v ghi tng khon u t vo cng
ty con:
d)
Nu vic mua, bn khi hp nht kinh doanh c bn mua thanh ton
bng vic pht hnh tri phiu:
- Trng hp thanh ton bng tri phiu theo mnh gi, ghi:
C TK 34311 - Mnh gi tri phiu.
- Trng hp thanh ton bng tri phiu c chit khu, ghi:
N TK 34312 - Chit khu tri phiu (phn chit khu)
C TK 34311 - Mnh gi tri phiu (theo mnh gi tri phiu).
- Trng hp thanh ton bng tri phiu c ph tri, ghi:
C TK 34311 - Mnh gi tri phiu
C TK 34313 - Ph tri tri phiu (phn ph tri).
) Cc chi ph lin quan trc tip n vic hp nht kinh doanh nh chi ph
t vn php l, thm nh gi..., k ton bn mua ghi:
C cc TK 111, 112,331,...
3.3.
K ton c tc, li nhun c chia bng tin hoc ti sn phi tin t
(ngoi tr trng hp nhn c tc bng c phiu):
169
a) Khi nhn c thng bo v c tc, li nhun c chia cho giai on

sau ngy u t t cng ty con, ghi:
N TK 138 - Phai thu khc (1388)
Khi nhn c c tc, li nhun c chia, ghi:
N cc TK lin quan (theo gi tr hp l)
b) Khi nhn c thng bo v c tc, li nhun c chia cho giai on
trc ngy u t t cng ty con, ghi:
C TK 221 - u t vo cng ty con.
c) Trng hp nhn c khon c tc, li nhun m khon c tc, li
nhun s dng nh gi li gi tr khon u t vo cng ty con khi xc
nh gi tr doanh nghip (cng ty m) c phn ho v ghi tng vn Nh nc:
N TK 138 - Phai thu khc (1388)
C TK 221 - u t vo cng ty con.
3.4. Trng hp u t thm cc khon u t vo cng ty lin doanh,
lin kt, cng c ti chnh tr thnh khon u t vo cng ty con, ghi:
C cc TK 121, 128,222,228
C cc TK lin quan (gi tr hp l ca s phi u t b sung).
3.5. Khi thanh l mt phn hoc ton b khon u t vo cng ty con:
N cc TK lin quan (gi tr hp l ca s thu c t vic thanh l)
N TK 222 - u t vo cng ty lin doanh, lin kt (cng ty con tr thnh
cng ty lin doanh, lin kt)
N TK 228 - u t khc (cng ty con tr thnh u t thng)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (Nu l)
C TK 221 - u t vo cng ty con (gi tr ghi s)
3.6. Khi gii th cng ty con sp nhp ton b ti sn v n phi tr vo
cng ty m, k ton ghi gim gi tr khon u t vo cng ty con v ghi nhn ti
sn, n phi tr ca cng ty con theo gi tr hp l ti ngy sp nhp, ghi:
N cc TK phn nh ti sn (theo gi tr hp l ti ngy sp nhp)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (phn chnh lch gia gi tr ghi s ca
khon u t ln hn gi tr hp l ca ti
sn v n phi tr nhn sp nhp)
C cc TK phn nh n phi tr (gi tr hp l ti ngy sp nhp)
C TK 221 - u t vo cng ty con (gi tr ghi s)

C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh (phn chnh lch gia
gi tr ghi s ca khon u t nh hn gi tr hp
l ca ti sn v n phi tr nhn sp nhp).
iu 42. Ti khon 222 - u t vo cng ty lin doanh, lin kt
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh ton b vn gp vo cng ty lin doanh

v cng ty lin kt; tnh hnh thu hi vn u t lin doanh, lin kt; cc khon li,
l pht sinh t hot ng u t vo cng ty lin doanh, lin kt. Ti khon ny
khng phn nh cc giao dch di hnh thc hp ng hp tc kinh doanh khng
thnh lp php nhn.
- Cng ty lin doanh c thnh lp bi cc bn gp vn lin doanh c
quyn ng kim sot cc chnh sch ti chnh v hot ng, l n v c t cch
php nhn hch ton c lp. Cng ty lin doanh phi t chc thc hin cng tc
k ton ring theo quy nh ca php lut hin hnh v k ton, chu trch nhim
kim sot ti sn, cc khon n phi tr, doanh thu, thu nhp khc v chi ph pht
sinh ti n v mnh. Mi bn gp vn lin doanh c hng mt phn kt qu
hot ng ca cng ty lin doanh theo tha thun ca hp ng lin doanh.
- Khon u t c phn loi l u t vo cng ty lin kt khi nh u t
nm gi trc tip hoc gin tip t 20% n di 50% quyn biu quyt ca bn
nhn u t m khng c tho thun khc.
b) K ton khon u t vo cng ty lin doanh phi tun th cc nguyn
tc quy nh ti iu 40 Thng t ny.
c) Khi nh u t khng cn quyn ng kim sot th phi ghi gim khon
u t vo cng ty lin doanh; Khi khng cn nh hng ng k th phi ghi
gim khon u t vo cng ty lin kt.
d) Cc khon chi ph lin quan trc tip ti hot ng u t vo cng ty
lin doanh, lin kt c ghi nhn l chi ph ti chnh trong k pht sinh.
) Khi thanh l, nhng bn, thu hi vn gp lin doanh, lin kt, cn c
vo gi tr ti sn thu hi c k ton ghi gim s vn gp. Phn chnh lch
gia gi tr hp l ca khon thu hi c so vi gi tr ghi s ca khon u t
c ghi nhn l doanh thu hot ng ti chnh (nu li) hoc chi ph ti chnh
(nu l).
171
e)
Ke ton phi m s k ton chi tit theo di cc khon vn u t vo
tng cng ty lin doanh, lin kt, tng ln u t, tng ln thanh l, nhng bn.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 222 - u t vo cng ty
lin doanh, lin kt
Bn N: s vn u t vo cng ty lin doanh, lin kt tng.

Bn C: s vn u t vo cng ty lin doanh, lin kt gim do thanh l,
nhng bn, thu hi.
S d bn N: s vn u t vo cng ty lin doanh, lin kt hin cn cui
k.
3.1. Khi gp vn lin doanh bng tin vo cng ty lin doanh, lin kt, ghi:
N TK 222 - u t vo cng ty lin doanh, lin kt
C cc TK 111, 112.
3.2. Cc chi ph lin quan trc tip ti vic u t vo cng ty lin doanh,
lin kt (chi ph thng tin, mi gii, giao dch trong qu trnh thc hin u t),
ghi:
C cc TK 111, 112.
3.3. Trng hp bn tham gia lin doanh gp vn vo cng ty lin doanh,
lin kt bng ti sn phi tin t:
Khi u t vo cng ty lin doanh, lin kt bng hng tn kho hoc TSC,
k ton phi ghi nhn phn chnh lch gia gi tr ghi so (i vi vt t, hng ha)
hoc gi tr cn li (i vi TSC) v gi tr nh gi li ca ti sn em i gp
vn do cc bn nh gi vo thu nhp khc hoc chi ph khc; Cng ty lin doanh,
lin kt khi nhn ti sn ca nh u t phi ghi tng vn u t ca ch s hu v
ti sn nhn c theo gi tho thun gia cc bn.
Trng hp gi tr ghi s hoc gi tr cn li ca ti sn em i gp vn
nh hn gi tr do cc bn nh gi li, k ton phn nh phn chnh lch nh gi
tng ti sn vo thu nhp khc, ghi:
C cc TK 211,213,217 (gp vn bng TSC hoc BS u t)
C cc TK 152, 153, 155, 156 (nu gp vn bng hng tn kho)
C TK 711 - Thu nhp khc (phn chnh lch nh gi tng).
- Trng hp gi tr ghi s hoc gi tr cn li ca ti sn em i gp vn

ln hn gi tr do cc bn nh gi li, k ton phn nh phn chnh lch nh gi
gim ti sn vo chi ph khc, ghi:
N TK 214 - Hao mn TSC ^
N TK 811 - Chi ph khc (phn chnh lch nh gi gim)
C cc TK 211,213,217 (gp vn bng TSC hoc BS u t)
C cc TK 152, 153, 155, 156 (nu gp vn bng hng tn kho).
3.4.
lin kt:
Trng hp nh u t mua li phn vn gp ti cng ty lin doanh,
Ti ngy mua, nh u t xc nh v phn nh gi ph khon u t vo

cng ty lin doanh, lin kt bao gm: Gi tr hp l ti ngy din ra trao i ca
cc ti sn em trao i, cc khon n phi tr pht sinh hoc tha nhn v
cc cng c vn do bn mua pht hnh i ly quyn ng kim sot ti cng
ty lin doanh, lin kt cng (+) Cc chi ph lin quan trc tip n vic mua li
phn vn gp ti cng ty lin doanh, lin kt.
- Nu vic u t vo cng ty lin doanh, lin kt c thanh ton bng tin,
hoc cc khon tng ng tin, ghi:
C cc TK 111, 112, 121,...
- Nu vic u t vo cng ty lin doanh, lin kt c thc hin bng cch
pht hnh c phiu:
+ Nu gi pht hnh (theo gi tr hp l) ca c phiu ti ngy din ra trao
i ln hn mnh gi c phiu, ghi:
N TK 222 - u t vo cng ty lin doanh, lin kt (theo gi tr hp l)
C TK 4112 - Thng d vn c phn (s chnh lch gia gi tr hp
l ln hn mnh gi c phiu).
+ Nu gi pht hnh (theo gi tr hp l) ca c phiu ti ngy din ra trao
i nh hn mnh gi c phiu, ghi:
N TK 4112 - Thng d vn c phn (s chnh lch gia gi tr hp l nh
hn mnh gi c phiu)
C TK 4111 - Vn gp ca ch s hu (theo mnh gi).
173
+ Chi ph pht hnh c phiu thc t pht sinh, ghi:

C cc TK 111, 112,...
- Nu vic u t vo cng ty lin doanh, lin kt c thanh ton bng ti
sn phi tin t:
+ Trng hp trao i bng TSC, khi a TSC em trao i, k ton ghi
gim TSC:
ng thi ghi tng thu nhp khc v tng khon u t vo cng ty lin
doanh do trao i TSC:
N TK 222 - u t vo cng ty lin doanh, lin kt (tng gi thanh ton)
C TK 711 - Thu nhp khc (gi tr hp l ca TSC a i trao i)
C TK 3331 - Thu GTGT phai np (TK 3331 1) (nu c).
+ Trng hp trao i bng sn phm, hng ho, khi xut kho sn phm,
C ccT K 155, 156,...
ng thi phn nh doanh thu bn hng v ghi tng khon u t vo cng
ty lin doanh, lin kt:
- Nu vic u t vo cng ty lin doanh c bn mua thanh ton bng
vic pht hnh tri phiu:
+ Trng hp thanh ton bng tri phiu theo mnh gi, ghi:
+ Trng hp thanh ton bng tri phiu c chit khu, ghi:
N TK 34312 - Chit khu tri phiu (phn chit khu)
+ Trng hp thanh ton bng tri phiu c ph tri, ghi:

C TK 34311 - Mnh gi tri phiu
C TK 34313 - Ph tri tri phiu (phn ph tri).
+ Cc chi ph lin quan trc tip n vic u t vo cng ty lin doanh, lin
kt nh chi ph t vn php l, thm nh gi..., ghi:
C cc TK 111, 112,331,...
3.5. Cc khon chi ph lin quan n hot ng gp vn lin doanh, lin kt
pht sinh trong k nh li tin vay gp vn, cc chi ph khc, ghi:
C c c T K 111, 112, 152,...
3.6. Ke ton c tc, li nhun c chia:
- Khi nhn c thng bo v c tc, li nhun c chia bng tin t cng
ty lin doanh, lin kt cho giai on sau ngy u t, ghi:
- Khi nhn c c tc, li nhun ca giai on trc khi u t hoc c
tc, li nhun c chia (bng tin) s dng nh gi li gi tr khon u t
vo cng ty lin doanh, lin kt khi xc nh gi tr doanh nghip c phn ho,
ghi:
N cc TK 112, 138
C TK 222 - u t vo cng ty lin doanh, lin kt.
3.7. Ke ton thanh l, nhng bn khon u t vo cng ty lin doanh, lin
kt:
N cc TK 111, 112, 131, 152, 153, 156,211,213,...
N TK 228 - u t khc (nu khng cn nh hng ng k)
3.8. Chi ph thanh l, nhng bn khon u t vo cng ty lin doanh, lin
kt, ghi:
C cc TK 111, 112,331...
175
3.9. Trng hp u t thm cng ty lin doanh, lin kt tr thnh cng

ty con v nm gi quyn kim sot, ghi:
C cc TK 111, 112...
3.10. Ke ton khon vn gp lin doanh bng quyn s dng t do Nh
nc giao:
- Khi doanh nghip Vit Nam c Nh nc giao t gp vn lin
doanh vi cc cng ty nc ngoi bng gi tr quyn s dng t, mt nc, mt
bin, th sau khi c quyt nh ca Nh nc giao t v lm xong th tc giao cho
lin doanh, ghi:
C TK 411 - Vn u t ca ch s hu (chi tit vn Nh nc).
- Trng hp bn Vit Nam c Nh nc giao t tham gia lin
doanh, khi chuyn nhng vn gp th thc hin nh sau:
+ Khi chuyn nhng vn gp vo cng ty lin doanh cho bn nc ngoi
v tr li quyn s dng t cho Nh nc, ghi:
C TK 222 - u t vo cng ty lin doanh.
+ Nu bn i tc thanh ton cho bn Vit Nam ti sn ngoi quyn s dng
t (trong trng hp ny cng ty lin doanh chuyn sang thu t), ghi:
N cc TK 111, 112,...
- Trng hp bn Vit Nam chuyn nhng phn vn gp cho bn nc
ngoi trong cng ty lin doanh v tr li quyn s dng t v chuyn sang hnh
thc thu t. Cng ty lin doanh phi ghi gim quyn s dng t v ghi gim
ngun vn kinh doanh tng ng vi quyn s dng t. Vic gi nguyn hoc
ghi tng vn ph thuc vo vic u t tip theo ca ch s hu. Tin thu t do
c s ny thanh ton khng tnh vo vn ch s hu m hch ton vo chi ph sn
xut, kinh doanh theo cc k tng ng.
3.11. Ke ton giao dch mua, bn gia bn tham gia lin doanh v cng ty
lin doanh: K ton phn nh nh giao dch i vi cc giao dch mua, bn vi
khch hng thng thng (tr khi p dng phng php vn ch s hu).
176
iu 43. Ti khon 228 - u t khc

1. Nguyn tc k ton

tng, gim cc loi u t khc (ngoi cc khon u t vo cng ty con, vn gp
vo cng ty lin doanh, u t vo cng ty lin kt), nh:
- Cc khon u t vo cng c vn ca n v khc nhng khng c quyn
kim sot hoc ng kim sot, khng c nh hng ng k i vi bn c u
t;
- Cc khon kim loi qu, qu khng s dng nh nguyn vt liu sn
xut sn phm hoc mua vo - bn ra nh hng ha; Tranh, nh, ti liu, vt phm
c gi tr khng tham gia vo hot ng sn xut knh doanh thng thng.
- Cc khon u t khc.
Doanh nghip khng phn nh cc hot ng u t, gp vn lin quan n
hp ng hp tc kinh doanh khng thnh lp php nhn trong ti khon ny.
b) K ton phi theo di chi tit tng khon u t khc theo s lng, i
tng c u t.
c) Ke ton tun th cc nguyn tc chung i vi cc khon u t vo n
v khc theo quy nh ti iu 40 Thng t ny.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 228 - u t khc
Bn N: Gi tr cc khon u t khc tng.

Bn C: Gi tr cc khon u t khc gim.
S d bn N: Gi tr khon u t khc hin c ti thi im bo co.
Ti khon 228 "u t khc c 2 ti khon cp 2:

- Ti khon 2281 - u t gp vn vo n v khc: Phn nh cc khon
u t cng c vn nhng doanh nghip khng c quyn kim sot, ng kim
sot hoc c nh hng ng k i vi bn c u t.
- Ti khon 2288 - u t khc: Phn nh cc khon u t vo ti sn phi
ti chnh ngoi bt ng sn u t v cc khon c phn nh trong cc ti
177
khon khc lin quan n hot ng u t. Cc khon u t khc c th gm

kim loi qu, qu (khng s dng nh hng tn kho), tranh, nh, ti liu, vt
phm khc c gi tr (ngoi nhng khon c phn loi l TSC)... khng tham
gia vo hot ng sn xut kinh doanh thng thng nhng c mua vi mc
ch nm gi ch tng gi.
3.1.
Khi doanh nghip u t mua c phiu hoc gp vn di hn nhng
khng c quyn kim sot, ng kim sot hoc nh hng ng k i vi bn
c u t:
a) Trng hp u t bng tin
N TK 228 - u t khc (2281) (theo gi gc khon u t + Chi ph trc
tip lin quan n hot ng u t, nh chi ph mi gii,...)
C cc TK 111, 112.
b) Trng hp u t bng ti sn phi tin t:
- Trng hp gp vn bng ti sn phi tin t, cn c vo gi nh gi li
vt t, hng ho, TSC, ghi:
N TK 228 - u t khc (2281)
tr ghi s ca vt t, hng ho, gi tr cn li ca TSC)
C cc TK 152, 153, 156, 211, 213,...
C TK 7 1 1 - Thu nhp khc (s chnh lch gia gi nh gi li ln
hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho, gi tr cn li ca TSC).
- Trng hp mua li phn vn gp bng ti sn phi tin t:
+ Trng hp trao i bng TSC:
C cc TK 211, 213 (nguyn gi).
ng thi ghi nhn thu nhp khc v tng khon u t di hn khc do trao
i TSC:
N TK 228 - u t khc (2281) (tng gi thanh ton)
C TK 71 1 - Thu nhp khc (gi tr hp l khon u t nhn c)
178
+ Trng hp trao i bng sn phm, hng ho, khi xut kho sn phm,
C ccT K 155, 156,...
ng thi phn nh doanh thu bn hng v ghi tng khon u t khc:
N TK 228 - u t khc (2281) (tng gi thanh ton)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (gi tr hp l
ca khon u t nhn c)
3.2. K ton c tc, li nhun c chia bng tin hoc ti sn phi tin t
(ngoi tr trng hp nhn co tc bng c phiu):
- Khi nhn c thng bo v c tc, li nhun c chia cho giai on sau
ngy u t, ghi:
- Khi nhn c thng bo v c tc, li nhun c chia cho giai on
trc ngy u t, ghi:
C TK 228 - u t khc (2281).
- Trng hp nhn c khon c tc, li nhun m khon c tc, li nhun
s dng nh gi li gi tr khon u t khi xc nh gi tr doanh
nghip c phn ho v ghi tng vn Nh nc, ghi:
C TK 228 - u t khc (2281).
3.3. Khi nh u t bn mt phn khon u t vo cng ty con, cng ty lin
doanh, cng ty lin kt dn n khng cn quyn kim sot hoc khng cn quyn
ng kim sot hoc khng cn nh hng ng k, ghi:
N cc TK 111, 112, 131...
N TK 228 - au t khc (2281)
C cc TK 221, 222
3.4. Thanh l, nhng bn cc khon u t khc:
- Trng hp bn, thanh l c li, ghi:
N cc T K 111, 112,131...
179
C TK 228 - u t khc (gi tr ghi s)

C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (gi bn ln hn GTGS).
- Trng hp bn, thanh l b l, ghi:
N cc TK 111, 112,131...
N TK 635 - Chi ph ti chnh (gi bn nh hn gi tr ghi s)
C TK 228 - u t khc (gi tr ghi s).
3.5.
Khi nh u t gp thm vn v tr thnh cng ty m, bn c quyn
ng kim sot hoc c nh hng ng k, ghi:
N cc TK 221, 222
C cc TK 111, 112 (s tin u t thm)
C TK 228 - u t khc.
iu 44. Ke ton giao dch hp ng hp tc kinh doanh
1. Nguyn tc k ton
1.1. Hp ng hp tc kinh doanh (BCC) l tha thun bng hp ng ca

hai hoc nhiu bn cng thc hin hot ng kinh t nhng khng hnh thnh
php nhn c lp. Hot ng ny c th c ng kim sot bi cc bn gp
vn theo tha thun lin doanh hoc kim sot bi mt trong s cc bn tham gia.
1.2. BCC c th c thc hin di hnh thc cng nhau xy dng ti sn
hoc hp tc trong mt s hot ng kinh doanh. Cc bn tham gia trong BCC c
th tha thun chia doanh thu, chia sn phm hoc chia li nhun sau thu.
1.3. Trong mi trng hp, khi nhn tin, ti sn ca cc cc bn khc ng
gp cho hot ng BCC, bn nhn phi k ton l n phi tr, khng c ghi
nhn vo vn ch s hu.
1.4. i vi BCC theo hnh thc ti sn ng kim sot
a) Ti sn ng kim sot bi cc bn tham gia lin doanh l ti sn c
cc bn tham gia lin doanh mua, xy dng, c s dng cho mc ch ca lin
doanh v mang li li ch cho cc bn tham gia lin doanh theo quy nh ca Hp
ng lin doanh. Cc bn tham gia lin doanh c ghi nhn phn gi tr ti sn
ng kim sot m mnh c hng l ti sn trn Bo co ti chnh ca mnh
b) Mi bn tham gia lin doanh c nhn sn phm hoc doanh thu t vic
s dng v khai thc ti sn ng kim sot v chu mt phn chi ph pht sinh
theo tha thun trong hp ng.
180
c)
Cc bn tham gia lin doanh phi m s k ton chi tit trn cng h
thng s k ton ca mnh ghi chp v phn nh trong Bo co ti chnh ca
mnh nhng ni dung sau y:
- Phn vn gp vo ti sn ng kim sot, c phn loi theo tnh cht
ca ti sn;
- Cc khon n phi tr pht sinh ring ca mi bn tham gia gp vn lin
doanh;
- Phn n phi tr pht sinh chung phi gnh chu cng vi cc bn tham gia
gp vn lin doanh khc t hot ng ca lin doanh;
- Cc khon thu nhp t vic bn hoc s dng phn sn phm c chia t
lin doanh cng vi phn chi ph pht sinh c phn chia t hot ng ca lin
doanh;
- Cc khon chi ph pht sinh lin quan n vic gp vn lin doanh.
i vi TSC, BST khi mang i gp vn vo BCC v khng chuyn
quyn s hu t bn gp vn thnh s hu chung ca cc bn th bn nhn ti sn
theo di nh ti sn nhn gi h, khng hch ton tng ti sn v ngun vn kinh
doanh; Bn gp ti sn khng ghi gim ti sn trn s k ton m ch theo di chi
tit a im, v tr, ni t ti sn.
i vi TSC, BST mang i gp vn c s chuyn quyn s hu t bn
gp vn thnh quyn s hu chung, trong qu trnh ang xy dng ti sn ng
kim sot, bn mang ti sn i gp phi ghi gim ti sn trn s k ton v ghi nhn
gi tr ti sn vo chi ph xy dng c bn d dang. Sau khi ti sn ng kim sot
hon thnh, bn giao, a vo s dng, cn c vo gi tr ti sn c chia, cc bn
ghi nhn tng ti sn ca mnh ph hp vi mc ch s dng.
1.5. i vi BCC di hnh thc hot ng kinh doanh ng kim sot
a) Hp ng hp tc kinh doanh di hnh thc hot ng kinh doanh ng
kim sot l hot ng lin doanh khng thnh lp mt c s kinh doanh mi. Cc
bn lin doanh c ngha v v c hng quyn li theo tha thun trong hp
ng. Hot ng ca hp ng lin doanh c cc bn gp vn thc hin cng
vi cc hot ng kinh doanh thng thng khc ca tng bn.
b) Hp ng hp tc kinh doanh quy nh cc khon chi ph pht sinh ring
cho hot ng kinh doanh ng kim sot do mi bn lin doanh b ra th bn
phi gnh chu. i vi cc khon chi ph chung (nu c) th cn c vo cc tha
thun trong hp ng phn chia cho cc bn gp vn.
c) Cc bn tham gia lin doanh phi m s k ton ghi chp v phn nh
181
trong Bo co ti chnh ca mnh cc ni dung sau y:

- Ti sn gp vn lin doanh v chu s kim sot ca bn gp vn lin
doanh;
- Cc khon n phi tr phi gnh chu;
- Doanh thu c chia t vic bn hng hoc cung cp dch v ca lin
doanh;
- Chi ph phi gnh chu.
d) Khi bn lin doanh c pht sinh chi ph chung phi m s k ton ghi
chp, tp hp ton b cc chi ph chung . nh k cn c vo cc tha thun
trong hp ng lin doanh v vic phn b cc chi ph chung, k ton lp Bng
phn b chi ph chung, c cc bn lin doanh xc nhn, giao cho mi bn gi
mt bn (bn chnh). Bng phn b chi ph chung km theo cc chng t gc hp
php l cn c mi bn lin doanh k ton chi ph chung c phn b t hp
ng.
e) Trng hp hp ng lin doanh quy nh chia sn phm, nh k theo
tha thun trong hp ng lin doanh, cc bn lin doanh phi lp Bng phn chia
sn phm cho cc bn gp vn v c cc bn xc nhn s lng, quy cch sn
phm c chia t hp ng, giao cho mi bn gi mt bn (bn chnh). Mi khi
thc giao sn phm, cc bn lin doanh phi lp Phiu giao nhn sn phm (hoc
phiu xut kho) lm 2 bn, giao cho mi bn gi mt bn. Phiu giao nhn sn
phm l cn c cc bn lin doanh ghi s k ton, theo di v l cn c thanh l
hp ng.
d)
Trng hp BCC pht sinh cc chi ph, doanh thu chung m cc bn
tham gia hp ng phi gnh chu hoc c hng th cc bn tham gia lin
doanh phi thc hin cc quy nh v k ton nh i vi trng hp hot ng
kinh doanh ng kim sot.
1.6.. Trng hp BCC chia li nhun sau thu
a)
BCC chia li nhun sau thu thng l BCC di hnh thc hot ng
ng kim sot hoc do mt bn kim sot. Trng hp BCC chia li nhun sau
thu, cc bn phi c ra mt bn k ton ton b cc giao dch ca BCC, ghi
nhn doanh thu, chi ph, theo di ring kt qu kinh doanh ca BCC v quyt ton
thu. Khi quyt nh k kt BCC theo hnh thc ny, cc bn phi cn nhc v ri
ro c th phi gnh chu do:
182
- Mt s khon chi ph khng c tnh y l chi ph tnh thu do khng

c s chuyn giao ti sn gia cc bn, v d:
+ Chi ph khu hao ca mt s TSC s khng c c quan thu chp
nhn do bn tham gia BCC khng lm th tc chuyn quyn s hu cho bn thc
hin k ton v quyt ton thu cho BCC;
+ Mt s khon chi ph ca cc bn tham gia khng c c quan thu chp
nhn do ha n u vo khng mang tn bn k ton v quyt ton thu ca
BCC;
+ Mt s chi ph pht sinh ti bn tham gia BCC khng th chuyn cho bn
k ton v quyt ton thu do cc ro cn ca php lut, v d bn tham gia BCC
c ha n np tin s dng t nhng php lut khng cho php bn pht sinh chi
ph tin s dng t cho bn k ton v quyt ton thu thu lit nn chi ph
thu t khng c tnh vo chi ph ca BCC.
- Ri ro v chnh sch:
+ Bn k ton v quyt ton thu cho BCC c th pht sinh l ly k, tuy
nhin ring kt qu ca hot ng BCC th c li. Trng hp ny thay v c b
tr s li t BCC vi s l cc hot ng khc, doanh nghip vn phi np thu
TNDN i vi BCC; Nu BCC l nhng cc hot ng khc c li, doanh nghip
c th ch c b tr mt phn l tng ng vi phn c chia trong BCC;
+ i vi cc bn khc nu a TSC vo dng cho hot ng ca BCC th
c th s khng c tnh chi ph khu hao l chi ph c tr ti doanh nghip do
khng s dng cho hot ng sn xut, kinh doanh ti doanh nghip (khng ph
hp vi doanh thu ca cc hot ng khc).
b) Trng hp BCC quy nh chia li nhun sau thu, bn thc hin k ton
v quyt ton thu phi cn c vo bn cht ca hp ng k ton mt cch ph
hp theo nguyn tc:
- Nu BCC quy nh cc bn khc tham gia BCC c hng mt khon li
nhun c nh m khng ph thuc vo kt qu kinh doanh ca hp ng, trng
hp ny mc d hnh thc php l ca hp ng l BCC nhng bn cht ca hp
ng l thu ti sn. Trng hp ny, bn k ton v quyt ton thu thc cht l
bn c quyn iu hnh v chi phi hot ng ca BCC, phi p dng phng
php k ton thu ti sn cho hp ng, ghi nhn khon phi tr cho cc bn khc
l chi ph xc nh kt qu kinh doanh trong k, c th:
+ Ghi nhn ton b doanh thu, chi ph v li nhun sau thu ca BCC trn
183
Bo co kt qu hot ng kinh doanh ca mnh; Li trn c phiu v cc ch tiu

phn tch ti chnh c tnh i vi ton b doanh thu, chi ph v li nhun ca
BCC;
+ Ghi nhn ton b Li nhun sau thu ca BCC vo ch tiu Li nhun
sau thu cha phn phi ca Bng cn i k ton, cc ch tiu ti chnh lin quan
n t sut li nhun sau thu c xc nh bao gm ton b kt qu ca BCC.
+ Cc bn khc ghi nhn doanh thu cho thu ti sn i vi khon c chia
t BCC.
Nu BCC quy nh cc bn khc trong BCC ch c phn chia li nhun
nu kt qu hot ng ca BCC c li, ng thi phi gnh chu l, trng hp
ny mc d hnh thc php l ca BCC l chia li nhun sau thu nhng bn cht
ca BCC l chia doanh thu, chi ph, cc bn thng phi c quyn, iu kin, kh
nng ng kim sot hot ng cng nh dng tin ca BCC. Bn k ton v
quyt ton thu phi p dng phng php k ton BCC chia doanh thu ghi
nhn doanh thu, chi ph v kt qu kinh doanh trong k, ng thi cung cp bng
chng v vic quyt ton thu cho cc bn khc, c the:
+ Ghi nhn trn Bo co kt qu kinh doanh phn doanh thu, chi ph v li
nhun tng ng vi phn c chia theo tha thun ca BCC; Li trn c phiu
v cc ch tiu phn tch ti chnh ch c tnh i phn doanh thu, chi ph v li
nhun c trnh by trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh; Bn quyt ton
thu cung cp bn sao cc h s, ti liu v vic thc hin ngha v vi NSNN
ca BCC cho cc bn trong BCC phc v vic quyt ton thu ca cc bn khc
trong BCC;
+ Li nhun sau thu cha phn phi ca Bng cn i k ton ch bao gm
phn li nhun sau thu tng ng ca tng bn c hng.
+ Cc bn khc c ghi nhn trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh
phn doanh thu, chi ph tng ng vi phn mnh c chia t BCC, bo co c
quan thu v vic khon doanh thu, chi phi ny c thc hin ngha v thu
lm cn c iu chnh s thu TNDN phi np.
2. Phng php k ton BCC theo hnh thc ti sn ng kim sot
2.1.
Trng hp cc bn tham gia BCC gp tin mua ti sn ng kim
sot, mi bn cn c vo s tin thc gp mua ti sn, ghi:
N cc TK 211, 213, 217
C cc TK 111, 112,331,341.
2.2. Trng hp cc bn tham gia BCC t thc hin hoc phi hp vi i

tc khc tin hnh u t xy dng c c ti sn ng kim sot, cn c vo
chi ph thc t b ra ca bn tham gia BCC, ghi:
N TK 241 - Xy dng c bn d dang (chi tit ti sn ng kim sot)
C cc TK 111, 112, 152, 153, 155, 156,211,213...
C cc TK 331, 3411,...
2.3. Khi cng trnh u t XDCB hon thnh, a vo s dng, cc bn phi
quyt ton v phn chia gi tr ti sn ng kim sot. Cn c bin bn chia ti sn
ng kim sot, cc bn phi xc nh gi tr hp l ca tng ti sn ghi nhn
ph hp vi quy nh ca php lut, ghi:
N cc TK 211,213,217 (chi tit phn ti sn ng kim sot theo gi tr
hp l ca tng phn ti sn c chia)
N TK 138 - Phi thu khc (chi ph khng c duyt, phi thu hi- nu c)
N TK 811 - Chi ph khc (nu gi tr hp l ca ti sn c chia nh hn
chi ph u t xy dng)
C TK 241 - XDCB d dang
C TK 711 - Thu nhp khc (nu gi tr hp l ca ti sn c chia
ln hn chi ph u t xy dng).
2.4. Phng php ghi chp cc nghip v kinh t lin quan n k ton chi
ph, doanh thu m cc bn tham gia lin doanh ti sn ng kim sot phi gnh
chu hoc c hng khi ti sn i vo hot ng v BCC chuyn sang hnh thc
hot ng ng kim sot thc hin nh quy nh i vi trng hp hot ng
kinh doanh ng kim sot.
3.
Phng php k ton BCC theo hnh thc hot ng kinh doanh
ng kim sot
3.1. K ton gp vn v nhn vn gp hot ng kinh doanh ng kim sot

a) Ti bn nhn vn gp
Cn c bin bn gp vn ca cc bn tham gia hp ng lin doanh ng
kim sot, bn nhn vn gp ghi:
N cc TK 111,112, 152, 155, 156...
Khi tr li vn gp cho cc bn, k ton ghi o bt ton trn.Nu cchnh
lch gia gi tr hp l ca ti sn tr li v gi tr khon nhn gp ca ccbn, k
ton phn nh thu nhp khc hoc chi ph khc.
185
- Nu nhn vn gp bng TSC m khng c s chuyn giao quyn s hu,

bn nhn vn gp ch theo di chi tit trn h thng qun tr v thuyt minh nh ti
sn nhn gi h.
b)
Ti bn gp vn
- Cn c bin bn gp vn ca cc bn tham gia hp ng lin doanh ng

kim sot, bn nhn gp vn ghi:
C cc TK 111,112, 152, 155, 156...
Khi nhn li vn gp, k ton ghi o bt ton trn. Nu c chnh lch gia
gi tr hp l ca ti sn nhn v v gi tr khon vn gp, k ton phn nh thu
nhp khc hoc chi ph khc.
- Nu gp vn bng TSC m khng c s chuyn giao quyn s hu, bn
gp vn khng ghi gim TSC m ch theo di chi tit trn h thng qun tr v
thuyt minh v a im t ti sn.
3.2. Ke ton chi ph pht sinh ring ti mi bn lin doanh
- Cn c vo cc ha n, chng t lin quan, tp hp chi ph pht sinh
ring m bn lin doanh phi gnh chu khi tham gia hot ng kinh doanh ng
kim sot, ghi:
N cc TK 621, 622, 627, 641, 642 (chi tit cho hp ng lin doanh)
C cc TK 111, 112,331,...
- Cui k, kt chuyn chi ph pht sinh ring tng hp chi ph SXKD ca
hp ng lin doanh, ghi:
N TK 154 - Chi ph SXKD d dang (chi tit cho hp ng lin doanh)
C cc TK 621, 622, 627 (chi tit cho hp ng lin doanh).
3.3. Ke ton chi ph pht sinh chung do mi bn tham gia lin doanh gnh
chu:
a)
K ton ti bn tham gia lin doanh c pht sinh chi ph chung:
- Khi pht sinh chi ph chung do mi bn lin doanh phi gnh chu, cn c
vo cc ha n, chng t lin quan, ghi:
C cc TK 111, 112,331,...
- Nu hp ng lin doanh quy nh phi phn chia chi ph chung, cui k

cn c vo quy nh ca hp ng, k ton lp Bng phn b chi ph chung cho
cc bn gp vn lin doanh v sau khi c cc bn lin doanh chp nhn, cn c
vo ch ph c phn b cho cc bn gp vn lin doanh khc, ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (chi tit cho tng i tc)
C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu chia thu u vo)
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (nu thu u vo ca chi ph
chung khu tr ht, phi ghi tng s thu u ra phi np)
C cc TK 621, 622, 627, 641, 642.
b)
lin doanh:
Ke ton ti bn lin doanh khng hch ton chi ph chung cho hp ng
Cn c vo Bng phn b chi ph chung ca hp ng lin doanh c

cc bn gp vn lin doanh chp nhn (do bn tham gia lin doanh c pht sinh
chi ph chung thng bo), ghi:
C TK 338 - Phi tr khc (chi tit cho bn tham gia lin doanh c
pht sinh chi ph chung).
3.4. K ton trong trng hp hp ng chia sn phm:
- Khi nhn sn phm c chia t hp ng lin doanh nhp kho, cn c
vo phiu giao nhn sn phm t hp ng, phiu nhp kho v cc chng t lin
quan, ghi:
N TK 152 - Nguyn liu, vt liu (nu sn phm c chia cha phi l
thnh phm cui cng)
N TK 155 - Thnh phm (nu sn phm c chia l thnh phm)
N TK 157 - Hng gi i bn (nu gi sn phm c chia em i bn
ngay khng qua kho)
C TK 154 - Chi ph SXKD d dang (gm chi ph pht sinh ring v
chi ph chung m mi bn tham gia lin doanh phi
gnh chu) (chi tit cho hp ng lin doanh).
- Khi nhn sn phm c chia t hp ng v a vo s dng ngay cho
sn xut sn phm khc, cn c vo phiu giao nhn sn phm t hp ng v cc
chng t lin quan, ghi:
chi ph chung m mi bn tham gia lin doanh phi
gnh chu) (chi tit cho hp ng lin doanh).
187
- Trng hp hp ng lin doanh quy nh khng chia sn phm m giao

cho mt bn bn ra ngoi, sau khi pht hnh ha n cho bn bn sn phm, kt
chuyn chi ph pht sinh ring v chi ph chung m mi bn tham gia lin doanh
phi gnh chu vo gi vn hng bn, ghi:
chi ph chung m mi bn tham gia lin doanh phi gnh
chu) (chi tit cho hp ng lin doanh).
3.5.
K ton doanh thu bn sn phm trong trng hp mt bn tham gia
lin doanh bn h hng ha v chia doanh thu cho cc i tc khc:
a) K ton bn bn sn phm:
- Khi bn sn phm theo quy nh ca hp ng, bn bn phi pht hnh
ha n cho ton b sn phm bn ra, ng thi phn nh tng s tin bn sn
phm ca hot ng lin doanh, ghi:
N ccT K 111, 112, 131,1
C TK 338 - Phi tr, phi np khc (chi tit hp ng lin doanh)
- Cn c vo quy nh ca hp ng lin doanh v Bng phn b doanh thu,
phn nh doanh thu tng ng vi li ch ca bn tham gia lin doanh c hng,
shi;
N TK 338 - Phi tr, phi np khc (chi tit cho hp ng lin doanh)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (li ch m
bn bn c hng theo tha thun trong hp ng).
- Sau khi i chiu chi ph pht sinh chung mi bn phi gnh chu v doanh
thu chia cho cc bn theo hp ng, k ton b tr khon phi thu khc v phi tr
khc (chi tit cho tng bn tham gia BCC), ghi:
C TK 138 - Phi thu khc.
- Khi thanh ton tin bn sn phm do bn i tc tham gia lin doanh
khng bn sn phm c hng, ghi:
N TK 338 - Phi tr, phi np khc (tng i tc tham gia lin doanh)
C cc TK 111, 112,...
b) K ton bn khng bn sn phm:
- Bn lin doanh khng tham gia bn sn phm ca lin doanh, cn c vo
188
bng phn b doanh thu c cc bn tham gia lin doanh xc nhn v chng
t c lin quan do bn bn sn phm cung cp, lp ha n cho bn bn sn phm
theo s doanh thu m mnh c hng, ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (bao gm c thu GTGT nu chia c thu GTGT
u ra, chi tit cho i tc tham gia lin doanh bn sn phm)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (chi tit cho
hp ng lin doanh v theo s tin c chia)
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (nu chia thu GTGT u ra).
- Khi bn i tc tham gia lin doanh thanh ton tin bn sn phm, cn c
vo s tin thc nhn, ghi:
N cc TK 111, 112,... (s tin do i tc trong hp ng chuyn tr)
C TK 138 - Phi thu khc (chi tit tng bn bn sn phm).
4. Phong php k ton BCC chia li nhun sau thu
4.1.
Trng hp cc bn c chia mt khon c nh khng ph thuc vo
kt qu kinh doanh ca BCC (Bn k ton v quyt ton thu kim sot BCC),:
a) Ti bn thc hin k ton v quyt ton thu cho BCC
- Trng hp nhn tin, vt t, hng ha ca cc bn gp vn, ghi:
N cc TK 112, 152, 156...
- Khi pht sinh cc khon doanh thu, chi ph cho BCC, k ton nhn ton b
doanh thu, chi ph nh i vi cc giao dch ca chnh mnh theo quy nh ca
php lut.
- Khi xc nh s tin phi tr nh k cho cc bn khc theo hp ng, ghi:
N TK 627, 641,642
- Tr li cho cc bn s tin, vt t nhn gp vn, ghi:
C cc TK 112, 152, 156...
Nu c chnh lch gia gi tr hp l ca ti sn tr li v gi tr khon vn
nhn gp ca cc bn, k ton phn nh thu nhp khc hoc chi ph khc.
b) Ti bn khng thc hin k ton v khng quyt ton thu cho BCC
189
- Khi gp vn vo BCC, ghi:

C cc TK 112, 152, 156.
- Khi nhn c thng bo v s li c chia t BCC, ghi:
C TK 5 1 1 - Doanh thu bn hng, cung cp dch v (5113).
- Khi nhn li vn gp, ghi:
N cc TK 112, 152, 156...
C TK 138-Phi thu khc.
Nu c chnh lch gia gi tr hp l ca ti sn nhn v v gi tr khon
vn gp, k ton phn nh thu nhp khc hoc chi ph khc.
4.2.
Trng hp cc bn c chia li nhun ph thuc vo kt qu kinh
doanh ca BCC (cc bn c quyn ng kim sot BCC):
a)
Ti bn k ton v quyt ton thu
a l) Vic ghi nhn vn gp v tr li vn gp cho cc bn thc hin tng t

im 4.1 nu trn.
a2) Khi ghi nhn doanh thu ca BCC, k ton ghi nhn ton b doanh thu
pht sinh trn s k ton TK 511 lm cn c i chiu, gii trnh v xc nh
doanh thu tnh thu cho BCC:
- Ghi nhn doanh thu ca BCC, ghi:
N cc TK 112, 131
C TK 511 - Doanh thu bn hng, cung cp dch v
Trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh, ch khon doanh thu tng ng
vi phn c hng mi c trnh by trong ch tiu Doanh thu bn hng v
cung cp dch v
- nh k, k ghi gim doanh thu ca BCC tng ng vi phn cc bn
c hng, ghi:
N TK 511 - Doanh thu bn hng, cung cp dch v
N TK 3331 - Thu GTGT phi np (nu chia c thu GTGT)
190
a3) Khi ghi nhn chi ph ca BCC, k ton ghi nhn ton b chi ph trn s
k ton cc ti khon chi ph lin quan lm cn c i chiu, xc nh chi ph
tnh thu ca BCC:
- Khi pht sinh chi ph ca BCC, ghi:
N ccT K 632, 641,642...
C cc TK 112, 331, 154, 155...
Trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh, ch cc khon chi ph tng
ng vi phn phi gnh chu mi c trnh by trong cc ch tiu v chi ph.
- nh k, k ton ghi gim chi ph ca BCC tng ng vi phn cc bn
khc phi gnh chu, ghi:
C cc TK 632, 641,642.
- Khi xc nh s thu TNDN phi np cho BCC, bn quyt ton thu thng
bo cho cc bn khc v ngha v i vi s thu phi np ca tng bn, ghi:
N TK 8211 - Chi ph thu TNDN (s phi np ca bn quyt ton thu)
N TK 138 - Phi thu khc (s np h cc bn khc trong BCC)
C TK 3334 - Thu TNDN (tng s thu TNDN phi np).
b)
Ti bn khng k ton v khng quyt ton thu
- Khi gp vn vo BCC, ghi:

C cc TK 112, 152, 156...
- Cn c vo Bng phn b chi ph ca hp ng lin doanh c cc
bn gp vn lin doanh chp nhn (do bn k ton v quyt ton thu thng bo),
ghi:
- Cn c s thu TNDN phi np c bn quyt ton thu thng bo, ghi:
N TK 821 - Chi ph thu TNDN hin hnh
191
- Cn c vo bng phn b doanh thu c cc bn tham gia lin doanh

xc nhn v chng t c lin quan do bn bn sn phm cung cp, lp ha n cho
bn bn sn phm theo s doanh thu m mnh c hng, ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (bao gm c thu GTGT nu chia c thu GTGT
u ra, chi tit cho i tc tham gia lin doanh bn sn phrn)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cap dch v (chi tit cho
hp ng lin doanh v theo s tin c chia)
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (nu chia thu GTGT u ra).
- Khi bn i tc tham gia lin doanh thanh ton tin bn sn phm, cn c
vo s tin thc nhn, ghi:
N cc TK 111, 112,... (s tin do i tc trong hp ng chuyn tr)
C TK 138 - Phi thu khc (chi tit tng bn bn sn phm).
- Khi nhn li vn gp, ghi:
N cc TK 112, 152, 156...
C TK 13 8 - Phi thu khc
Nu c chnh lch gia gi tr hp l ca ti sn nhn v v gi tr khon
vn gp, k ton phn nh thu nhp khc hoc chi ph khc.
iu 45. Ti khon 229 - D phng tn tht ti sn
1. Nguyn tc k ton
1.1.
gim cc khon d phng tn tht ti sn, gm:
a) D phng gim gi chng khon kinh doanh: L d phng phn gi tr b
tn tht c th xy ra do gim gi cc loi chng khon doanh nghip ang nm
gi v mc ch kinh doanh;
b) D phng tn tht u t vo n v khc: L khon d phng tn tht do
doanh nghip nhn vn gp u t (cng ty con, lin doanh, lin kt) b l dn n
192
nh u t c kh nng mt vn hoc khon d phnp do suy gim gi tr cc

khon u t vo cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt.
- i vi khon u t vo cng ty lin doanh, lin kt, nh u t ch trch
lp khon d phng do cng ty lin doanh, lin kt b l nu Bo co ti chnh
khng p dng phng php vn ch s hu i vi khon u t vo cng ty lin
doanh, lin kt.
- Ring khon u t m nh u t nm gi lu di (khng phn loi l
chng khon kinh doanh) v khng c nh hng ng k i vi bn c u
t, vic lp d phng c thc hin nh sau:
+ i vi khon u t vo c phiu nim yt hoc gi tr hp l khon u
t c xc nh tin cy, vic lp d phng da trn gi tr th trng ca c phiu
(tng t nh d phng gim gi chng khon kinh doanh);
+ i vi khon u t khng xc nh c gi tr hp l ti thi im bo
co, vic lp d phng c thc hin cn c vo khon l ca bn c u t
(d phng tn tht u t vo n v khc)
c) D phng phi thu kh i: L khon d phng phn gi tr cc khon n
phi thu v cc khon u t nm gi n ngy o hn khc c bn cht tng t
cc khon phi thu kh c kh nng thu hi.
d) D phng gim gi hng tn kho: L khon d phng gim gi hng tn
kho khi c s suy gim ca gi tr thun c th thc hin c so vi gi gc ca
hng tn kho.
1.2. Nguyn tc k ton d phng gim gi chng khon kinh doanh
a) Doanh nghip c trch lp d phng i vi phn gi tr b tn tht c
th xy ra khi c bng chng chc chn cho thy gi tr th trng ca cc loi
chng khon doanh nghip ang nm gi v mc ch kinh doanh b gim so vi
gi tr ghi s.
b) iu kin, cn c v mc trch lp hoc hon nhp d phng thc hin
theo cc quy nh ca php lut.
c) Vic trch lp hoc hon nhp khon d phng gim gi chng
khon kinh doanh c thc hin thi im lp Bo co ti chnh:
193
- Nu s d phng phi lp nm nay cao hn s d d phng ang ghi trn

s k ton th doanh nghip trch lp b sung s chnh lch v ghi nhn vo chi
ph ti chnh trong k.
- Nu s d phng phi lp nm nay thp hn s d d phng lp nm
trc cha s dng ht th doanh nghip hon nhp s chnh lch v ghi gim
chi ph ti chnh.
1.3. Nguyn tc k ton d phng tn tht u t vo n v khc
a) i vi cc n v c u t l cng ty m, cn c nh u t trch
lp d phng tn tht u t vo n v khc l Bo co ti chnh hp nht ca
cng ty m . i vi cc n v c u t l doanh nghip c lp khng c
cng ty con, cn c nh u t trch lp d phng tn tht u t vo n v
khc l Bo co ti chnh ca bn c u t .
b) Vic trch lp v hon nhp khon d phng tn tht u t vo n v
khc c thc hin thi im lp Bo co ti chnh cho tng khon u t theo
nguyn tc:
- Nu s d phng phi lp nm nay cao hn s d d phng ang ghi trn
s k ton th doanh nghip trch lp b sung s chnh lch v ghi nhn vo chi
ph ti chnh trong k.
- Nu s d phng phi lp nm nay thp hn s d d phng lp nm
trc cha s dng ht th doanh nghip hon nhp s chnh lch v ghi gim
chi ph ti chnh.
1.4. Nguyn tc k ton d phng n phi thu kh i
a) Khi lp Bo co ti chnh, doanh nghip xc nh cc khon n phi thu kh
i v cc khon u t nm gi n ngy o hn c bn cht tng t c kh nng
khng i c trch lp hoc hon nhp khon d phng phi thu kh i.
b) Doanh nghip trch lp d phng phi thu kh i khi:
- N phi thu qu hn thanh ton ghi trong hp ng kinh t, cc kh c
vay n, bn cam kt hp ng hoc cam kt n, doanh nghip i nhiu ln
nhng vn cha thu c. Vic xc nh thi gian qu hn ca khon n phi thu
194
c xc nh l kh i phi trch lp d phng c cn c vo thi gian tr n

gc theo hp ng mua, bn ban u, khng tnh n vic gia hn n gia cc bn;
- N phi thu cha n thi hn thanh ton nhng khch n lm vo tnh
trng ph sn hoc ang lm th tc gii th, mt tch, b trn;
c) iu kin, cn c trch lp d phng n phi thu kh i
- Phi c chng t gc hoc giy xc nhn ca khch n v stin cn n
cha tr bao gm: Hp ng kinh t, kh c vay n, bn thanh l hp ng, cam
kt n, i chiu cng n...
- Mc trch lp d phng cc khon n phi thu kh i thc hin theo quy
nh hin hnh.
- Cc iu kin khc theo quy nh ca php lut.
d) Vic trch lp hoc hon nhp khon d phng phi thu kh i
c thc hin thi im lp Bo co ti chnh.
- Trng hp khon d phng phi thu kh i phi lp cui k k ton
ny ln hn s d khon d phng phi thu kh i ang ghi trn s k ton th s
chnh lch ln hn c ghi tng d phng v ghi tng chi ph qun l doanh
nghip.
- Trng hp khon d phng phi thu kh i phi lp cui k k ton
ny nh hn s d khon d phng phi thu kh i ang ghi trn s k ton th s
chnh lch nh hn c hon nhp ghi gim d phng v ghi gim chi ph qun
l doanh nghip.
e) i vi nhng khon phi thu kh i ko di trong nhiu nm, doanh
nghip c gng dng mi bin php thu n nhng vn khng thu c n v
xc nh khch n thc s khng c kh nng thanh ton th doanh nghip c th phi
lm cc th tc bn n cho Cng ty mua, bn n hoc xo nhng khon n phi thu
kh i trn s k ton. Vic xo cc khon n phi thu kh i phi thc hin theo
quy nh ca php lut v iu l doanh nghip, s n ny c theo di trong h
thng qun tr ca doanh nghip v trnh by trong thuyt minh Bo co ti chnh.
Nu sau khi xo n, doanh nghip li i c n x l th s n thu c s
hch ton vo ti khon 711 "Thu nhp khc".
195
1.5.
Nguyn tc k ton d phng gim gi hng tn kho
a) Doanh nghip trch lp d phng gim gi hng tn kho phi lp khi c

nhng bng chng tin cy v s suy gim ca gi tr thun c th thc hin c
so vi gi gc ca hng tn kho. D phng l khon d tnh trc a vo chi
ph sn xut, kinh doanh phn gi tr b gim xung thp hn gi tr ghi s k
ton ca hng tn kho v nhm b p cc khon thit hi thc t xy ra do vt t,
sn phm, hng ha tn kho b gim gi.
b) D phng gim gi hng tn kho c lp vo thi im lp Bo co ti
chnh. Vic lp d phng gim gi hng tn kho phi c thc hin theo ng
cc quy nh ca Chun mc k ton Hng tn kho v quy nh ca ch ti
chnh hin hnh.
c) Vic lp d phng gim gi hng tn kho phi tnh theo tng loi vt t,
hng ha, sn phm tn kho. i vi dch v cung cp d dang, vic lp d phng
gim gi hng tn kho phi c tnh theo tng loi dch v c mc gi ring bit.
d) Gi tr thun c th thc hin c ca hng tn kho l gi bn c tnh
ca hng tn kho trong k sn xut, kinh doanh bnh thng tr (-) chi ph c
tnh hon thnh sn phm v chi ph c tnh cn thit cho vic bn chng.
) Khi lp Bo co ti chnh, cn c vo s lng, gi gc, gi tr thun c
th thc hin c ca tng loi vt t, hng ho, tng loi dch v cung cp d
dang, xc nh khon d phng gim gi hng tn kho phi lp:
- Trng hp khon d phng gim gi hng tn kho phi lp cui k k
ton ny ln hn khon d phng gim gi hng tn kho ang ghi trn s k ton
th s chnh lch ln hn c ghi tng d phng v ghi tng gi vn hng bn.
- Trng hp khon d phng gim gi hng tn kho phi lp cui k k
ton ny nh hn khon d phng gim gi hng tn kho ang ghi trn s k ton
th s chnh lch nh hn c hon nhp ghi gim d phng v ghi gim gi vn
hng bn.
2.
ti sn
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 229 - D phng tn tht
Bn N:
- Hon nhp chnh lch gia s d phng phi lp k ny nh hon s d
phng trch lp k trc cha s dng ht;
- B p gi tr khon u t vo n v khc khi c quyt nh dng s d

phng lp b p s tn tht xy ra.
- B p phn gi tr c lp d phng ca khon n khng th thu hi
c phi xa s.
Bn C:
Trch lp cc khon d phng tn tht ti sn ti thi im lp Bo co ti
chnh.
S d bn C: s d phng tn tht ti sn hin c cui k.
Ti khon 229 - D phng tn tht ti sn c 4 ti khon cp 2

Ti khon 2291 - D phng gim gi chng khon kinh doanh: Ti khon
ny phn nh tnh hnh trch lp hoc hon nhp khon d phng gim gi chng
khon kinh doanh.
Ti khon 2292 - D phng tn tht u t vo n v khc: Ti khon ny
phn nh tnh hnh trch lp hoc hon nhp khon d phng do doanh nghip
nhn vn gp u t b l dn n nh u t c kh nng mt vn.
Ti khon 2293 - D phng phi thu kh i'. Ti khon ny phn nh tnh
hnh trch lp hoc hon nhp khon d phng cc khon phi thu v cc khon
u t nm gi n ngy o hn kh i.
Ti khon 2294 - D phng gim gi hng tn kho: Ti khon ny phn nh
tnh hnh trch lp hoc hon nhp d phng gim gi hng tn kho.
3.1. Phng php k ton d phng gim gi chng khon kinh doanh
a) Khi lp Bo co ti chnh, cn c vo bin ng gi tr th trng ca cc
khon chng khon kinh doanh, nu s phi lp k ny ln hn s lp t k
trc, k ton trch lp b sung phn chnh lch, ghi:
C TK 229 - D phng tn tht ti sn (2291).
b) Khi lp Bo co ti chnh, cn c vo bin ng gi tr th trng ca cc
khon chng khon kinh doanh, nu s phi lp k ny nh hn s lp t k
trc, k ton hon nhp phn chnh lch, ghi:
N TK 229 - D phng tn tht ti sn (2291)
c)
Ke ton x l khon d phng gim gi chng khon kinh doanh trc
khi doanh nghip 100% vn Nh nc chuyn thnh cng ty cphn: Khon d
phng gim gi chng khon kinh doanh sau khi b p tn tht,nu cn c
hch ton tng von nh nc, ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh (s cha c d phng)
C TK 121 - Chng khon kinh doanh (s c ghi gim khi xc
nh gi tr doanh nghip)
C TK 411 - Vn u t ca ch s hu (s d phng lp cao hn
s tn tht).
3.2. Phng php k ton d phng tn tht u t vo n v khc
a) Khi lp Bo co ti chnh, nu s phi lp k ny ln hn s lp t k
b) Khi lp Bo co ti chnh, nu s phi lp k ny nh hn s lp t k
trc, k ton hon nhp phn chnh lch, ghi:
c) Khi tn tht thc s xy ra, cc khon u t thc s khng c kh nng
thu hi hoc thu hi thp hn gi gc ban u, doanh nghip c quyt nh dng
khon d phng gim gi u t di hn lp b p tn tht khon u t di
hn, ghi:
N cc TK 111, 112,... (nu c)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (s cha lp d phng)
C cc TK 221, 222, 228 (gi gc khon u t b tn tht).
d) Khon d phng gim gi u t di hn sau khi b p tn tht, nu cn
c hch ton tng vn Nh nc, khi doanh nghip 100% vn Nh nc chuyn
thnh cng ty c phn, ghi:
3.3. Phng php k ton d phng phi thu kh i
a)
Khi lp Bo co ti chnh, cn c cc khon n phi thu c phn loi l
n phi thu kh i, nu s d phng n phi thu kh i cn trch lp k k
198
ton ny ln hn s d phng n phi thu kh i trch lp k k ton trc

cha s dng ht, k ton trch lp b sung phn chnh lch, ghi:
b) Khi lp Bo co ti chnh, cn c cc khon n phi thu c phn loi l
n phi thu kh i, nu s d phng n phi thu kh i cn trch lp k k
ton ny nh hn s d phng n phi thu kh i trch lp k k ton trc
cha s dng ht, k ton hon nhp phn chnh lch, ghi:
C TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip.
c) i vi cc khon n phi thu kh i khi xc nh l khng th thu hi c,
k ton thc hin xo n theo quy nh ca php lut hin hnh. Cn c vo quyt nh
xo n, ghi:
N cc TK 111, 112, 331, 334....(phn t chc c nhn phi bi thng)
N TK 229 - D phng tn tht ti sn (2293)(phn lp d phng)
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (phn c tnh vo chi ph)
C cc TK 131, 138, 128,244..;
d) i vi nhng khon n phi thu kh i c x l xo n, nu sau
li thu hi c n, k ton cn c vo gi tr thc t ca khon n thu hi
c, ghi:
N cc TK 111, 112,....
) i vi cc khon n phi thu qu hn c bn theo gi tho thun, tu
tng trng hp thc t, k ton ghi nhn nh sau:
- Trng hp khon phi thu qu hn cha lp d phng phi thu kh i,
ghi:
N cc TK 111, 112 (theo gi bn tha thun)
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (s tn tht t vic bn n)
C cc TK 131, 138,128, 244...
- Trng hp khon phi thu qu hn lp d phng phi thu kh i
nhng s lp d phng khng b p tn tht khi bn n th s tn tht cn
li c hch ton vo chi ph qun l doanh nghip, ghi:
N cc TK 111, 112 (theo gi bn tha thun)
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (s tn tht t vic bn n)
C cc TK 131, 138,128,244...
199
e)
Ke ton x l cc khon d phng phi thu kh i trc khi doanh
nghip Nh nc chuyn thnh cng ty c phn: Khon d phng phi thu kh i
sau khi b p tn tht, nu c hch ton tng vn Nh nc, ghi:
3.4.
Phng php k ton d phng gim gi hng tn kho
a) Khi lp Bo co ti chnh, nu s d phng gim gi hng tn kho phi

lp k ny ln hn s trch lp t cc k trc, k ton trch lp b sung phn
chnh lch, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn^
b) Khi lp Bo co ti chnh, nu s d phng gim gi hng tn kho phi
lp k ny nh hn s trch lp t cc k trc, k ton hon nhp phn chnh
lch, ghi:
c) K ton x l khon d phng gim gi hng tn kho i vi vt t, hng
ha b hy b do ht hn s dng, mt phm cht, h hng, khng cn gi tr s
dng, ghi:
N TK 229 - D phng tn tht ti sn (s c b p bng d phng)
N TK 632 - Gi vn hng bn (nu s tn tht cao hn s lp d phng)
C cc TK 152, 153, 155, 156.
d) Ke ton x l khon d phng gim gi hng tn kho trc khi doanh
nghip 100% vn nh nc chuyn thnh cng ty c phn: Khon d phng gim
gi hng tn kho sau khi b p tn tht, nu c hch ton tng vn nh nc,
ghi:
iu 46. Ti khon 241 - Xy dng c bn d dang
1. Nguyn tc k ton
a)
Ti khon ny ch dng n v khng thnh lp ban qun l d n
phn nh chi ph thc hin cc d n u t XDCB (bao gm chi ph mua sm mi
TSC, xy dng mi hoc sa cha, ci to, m rng hay trang b li k thut
cng trnh) v tnh hnh quyt ton d n u t XDCB cc doanh nghip c tin
hnh cng tc mua sm TSC, u t XDCB, sa cha ln TSC.
Cng tc u t XDCB v sa cha ln TSC ca doanh nghip c th

c thc hin theo phng thc giao thu hoc t lm. cc doanh nghip tin
hnh u t XDCB theo phng thc t lm th ti khon ny phn nh c chi ph
pht sinh trong qu trnh xy lp, sa cha.
Cc n v c thnh lp ban qun l d n u t xy dng v t chc b
my k ton ring th thc hin theo quy nh ca Thng t s 195/2012/TT-BTC
hng dn Ch k ton n v ch u t.
b) Chi ph thc hin cc d n u t XDCB l ton b chi ph cn thit
xy dng mi hoc sa cha, ci to, m rng hay trang b li k thut cng trnh.
Chi ph u t XDCB c xc nh trn c s khi lng cng vic, h thng
nh mc, ch tiu kinh t - k thut v cc ch chnh sch ca Nh nc, ng
thi phi ph hp nhng yu t khch quan ca th trng trong tng thi k v
c thc hin theo quy ch v qun l u t XDCB. Chi ph u t XDCB, bao
gm:
- Chi ph xy dng;
- Chi ph thit b;
- Chi ph bi thng, h tr v ti nh c;
- Chi ph qun l d n;
- Chi ph t vn u t xy dng
- Chi ph khc.
Ti khon 241 c m chi tit theo tng cng trnh, hng mc cng trnh
v mi hng mc cng trnh phi c hch ton chi tit tng ni dung chi ph
u t XDCB v c theo di ly k k t khi khi cng n khi cng trnh, hng
mc cng trnh hon thnh bn giao a vo s dng.
c) Khi u t XDCB cc chi ph xy lp, chi ph thit b thng tnh trc
tip cho tng cng trnh; Cc chi ph qun l d n v chi ph khc thng c
chi chung. Ch u t phi tin hnh tnh ton, phn b chi ph qun l d n v
chi ph khc cho tng cng trnh theo nguyn tc:
- Nu xc nh c ring cc chi ph qun l d n v chi ph khc lin
quan trc tip n tng cng trnh th tnh trc tip cho cng trnh ;
- Cc chi ph qun l d n v chi ph khc chi chung c lin quan n nhiu
cng trnh m khng tnh trc tip c cho tng cng trnh thi n v c quyn
phn b theo nhng tiu thc ph hp nht vi tng cng trnh.
201
d) Trng hp d n hon thnh a vo s dng nhng quyt ton d

n cha c duyt th doanh nghip ghi tng nguyn gi TSC theo gi tm tnh
(gi tm tnh phi cn c vo chi ph thc t b ra c c TSC) trch
khu hao, nhng sau phi iu chnh theo gi quyt ton c ph duyt.
) Chi ph sa cha, bo dng, duy tr cho TSC hot ng bnh thng
c hch ton trc tip vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k. i vi cc
TSC theo yu cu k thut phi sa cha, bo tr, duy tu nh k, k ton c
trch lp d phng phi tr v tnh trc vo chi ph sn xut, kinh doanh c
ngun trang tri khi vic sa cha, bo tr pht sinh.
e) Ch u t xy dng bt ng sn s dng ti khon ny tp hp chi
ph xy dng TSC hoc bt ng sn u t. Trng hp bt ng sn xy dng
s dng cho nhiu mc ch (lm vn phng, cho thu hoc bn, v d nh ta
nh chung c hn hp) th k ton vn tp hp chi ph pht sinh lin quan trc tip
ti vic u t xy dng trn TK 241. Khi cng trnh, d n hon thnh bn giao
a vo s dng, k ton cn c cch thc s dng ti sn trong thc t kt
chuyn chi ph u t xy dng ph hp vi bn cht ca tng loi ti sn.
g)
Chnh lch t gi hi oi pht sinh t qu trnh u t xy dng c bn
c thc hin theo nguyn tc:
- i vi chnh lch t gi trong giai on trc hot ng:
+ i vi cc doanh nghip do Nh nc s hu 100% vn iu l thc
hin nhim v an ninh, quc phng, n nh kinh t v m, cc khon chnh lch
t gi lin quan n giai on trc hot ng cha i vo sn xut kinh doanh
c phan nh ly k trn TK 4 1 3 - Chnh lch t gi hi oi. Khi i vo hot
ng, k ton c phn b dn khon chnh lch t gi trc tip t TK 413 sang
TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (nu li) hoc TK 635 - Chi ph ti chnh
(nu l). Vic phn b khng vt qu thi gian theo php lut quy nh, mc
phn b l t gi phi m bo nguyn tc nu cn phn nh l t gi ti bn N
TK 413 th bo co kt qu kinh doanh c li nhun bng khng (doanh nghip
khng c va phn nh l t gi trn ch tiu - Chnh lch t gi thuc bng
cn i k ton, va trnh by c li nhun sau thu trn Bo co kt qu hot
ng kinh doanh).
+ i vi tt c cc loi doanh nghip khc, chnh lch t gi trong giai
on trc hot ng c tnh ngay vo doanh thu hot ng ti chnh (nu li)
202
hoc chi ph ti chnh (nu l) ti thi im pht sinh, khng c treo li chnh
lch t gi trn TK 413.
- i vi chnh lch t gi lin quan n hot ng u t XDCB khi doanh
nghip i vo hot ng (k c vic u t mi hoc u t m rng):
Tt c cc loi hnh doanh nghip, k c doanh nghip do Nh nc nm
gi 100% vn iu l thc hin nhim v n ninh, quc phng, n nh kinh t v
m, u phi tnh ngay khon chnh lch t gi lin quan n hot ng u t
XDCB (k c vic u t mi hoc u t m rng) vo doanh thu hot ng ti
chnh (nu li) hoc chi ph ti chnh (nu l) ti thi im pht sinh, khng c
phn nh chnh lch t gi trn TK 413.
h) Trng hp d n u t b hy b, doanh nghip phi tin hnh thanh l
v thu hi cc chi ph pht sinh ca d n. Phn chnh lch gia chi ph u t
thc t pht sinh v s thu t vic thanh l c ghi nhn vo chi ph khc hoc
xc nh trch nhim bi thng ca t chc, c nhn thu hi.
Ti khon 241 - Xy dng c bn d dang, c 3 ti khon cp 2:

- Ti khon 2411 - Mua sm TSC: Phn nh chi ph mua sm TSC v
tnh hnh quyt ton chi ph mua sm TSC trong trng hp phi qua lp t,
chy th trc khi a vo s dng (k c mua TSC mi hoc qua s dng).
Nu mua sm TSC v phi u t, trang b thm mi s dng c th mi chi
ph mua sm, trang b thm cng c phn nh vo ti khon ny.
- Ti khon 2412 - Xy dng c bn. Phn nh chi ph u t XDCB v tnh
hnh quyt ton vn u t XDCB. Ti khon ny c m chi tit cho tng cng
trnh, hng mc cng trnh (theo tng i tng ti sn hnh thnh qua u t) v
mi i tng ti sn phi theo di chi tit tng ni dung chi ph u t XDCB.
- Ti khon 2413 - Sa cha lm TSC-. Phn nh chi ph sa cha ln
TSC v tnh hnh quyt ton chi ph sa cha ln TSC. Trng hp sa cha
thng xuyn TSC th khng hch ton vo ti khon ny m tnh thng vo chi
ph sn xut, kinh doanh trong k.
2.
d dang
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 241 - Xy dng c bn
Bn N:
- Chi ph u t XDCB, mua sm, sa cha ln TSC pht sinh (TSC hu
hnh v TSC v hnh);
- Chi ph ci to, nng cp TSC;

- Chi ph mua sm bt ng sn u t (trng hp cn c giai on u t
xy dng);
- Chi ph u t XDCB bt ng sn u t;
- Chi ph pht sinh sau ghi nhn ban u TSC, bt ng sn u t.
Bn C:
- Gi tr TSC hnh thnh qua u t XDCB, mua sm hon thnh a
vo s dng;
- Gi tr cng trnh b loi b v cc khon chi ph duyt b khc kt chuyn
khi quyt ton c duyt;
- Gi tr cng trnh sa cha ln TSC hon thnh, kt chuyn khi quyt
ton c duyt;
- Gi tr bt ng sn u t hnh thnh qua u t XDCB hon thnh;
- Kt chuyn chi ph pht sinh sau ghi nhn ban u TSC, bt ng sn
u t vo cc ti khon c lin quan.
S d N:
- Chi ph d n u t xy dng v sa cha ln TSC d dang;
- Gi tr cng trnh xy dng v sa cha ln TSC hon thnh nhng
cha bn giao a vo s dng hoc quyt ton cha c duyt;
- Gi tr bt ng sn u t ang u t xy dng d dang.
A
3.1. K ton ch p h u tirXDCB

3.1.1. Trng hp ng trc tin cho nh thu
a) Trng hfp ng trc bng ng Vit Nam:
- Ghi nhn s tin ng trc cho nh thu bng ng Vit Nam, ghi;
C TK 112- Tin gi ngn hng (1122) (t gi ghi s BQGQ).
- Khi nghim thu khi lng XDCB hon thnh, k ton ghi nhn chi ph
XDCB d dang i vi s tin ng trc, ghi:
b) Trng hp ng trc bng ngoi t:
204
- Ghi nhn s tin ng trc cho nh thu bng ngoi t theo t gi giao
dch thc t ti thi im ng trc, ghi;
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (t gi giao dch thc t)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (nu pht sinh l t gi)
C TK 112 - Tin gi ngn hng (1122) (t gi ghi s BQGQ)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (nu pht sinh li t gi).
- Khi nghim thu khi lng XDCB hon thnh, k ton ghi nhn chi ph
XDCB d dang i vi s tin ng trc bng ngoi t theo t gi ghi s (t gi
giao dch thc t ti thi im ng trc), ghi:
3.1.2. Nhn khi lng XDCB, khi lng sa cha TSC hon thnh do
bn nhn thu bn giao, nu thu GTGT u vo c khu tr, cn c hp ng
giao thu, bin bn nghim thu khi lng XDCB hon thnh, ha n bn hng,
ghi:
N TK 241 - XDCB d dang (2412, 2413)
- Nu thu GTGT u vo khng c khu tr th gi tr chi ph u t xy
dng c bn d dang bao gm c thu GTGT.
- Trng hp hp ng quy nh thanh ton cho nh thu bng ngoi t, k
ton ghi nhn s tin phi tr (sau khi tr s tin ng trc) theo t gi giao
dch thc t ti thi im nghim thu (l t gi bn ca ngn hng thng mi ni
doanh nghip thng xuyn c giao dch).
3.1.3. Khi mua thit b u t XDCB, nu thu GTGT u vo c khu
tr, cn c ha n, phiu nhp kho, ghi:
N TK 152 - Ngun liu, vt liu (gi mua cha c thu GTGT)
N TK 133 - Thue GTGT c khu tr (1332)
Trng hp chuyn thng thit b khng cn lp n a im thi cng giao
cho bn nhn thu, ghi:
205
3.1.4. Tr tin cho ngi nhn thu, ngi cung cp vt t, hng ha, dch
v c lin quan n u t XDCB, ghi:
C cc TK 111, 112,...
3.1.5. Xut thit b u t XDCB giao cho bn nhn thu:
a) i vi thit b khng cn lp, ghi:
b) i vi thit b cn lp:
- Khi xut thit b giao cho bn nhn thu, k ton ch theo di chi tit thit
b a i lp.
- Khi c khi lng lp t hon thnh ca bn B bn giao, c nghim
thu v chp nhn thanh ton, th gi tr thit b a i lp mi c tnh vo chi
ph u t XDCB, ghi:
N TK 241 - XDCB d dang (2412)
3.1.6. Khi pht sinh cc chi ph khc, nh chi ph li vay, chi ph pht hnh
tri phiu c vn ha, chi ph u thu, (sau khi b tr vi s tin thu t vic
bn h s thu), chi ph tho d hon tr mt bng (sau khi b tr vi s ph liu
c th thu hi)... ghi:
N TK 241 - XDCB d dang (2412)
C cc TK 111, 112,331,335, 3411,343...
S tin bn h s thu sau khi b tr vi chi ph u thu, nu cn tha
c k ton gim chi ph u t xy dng (ghi vo bn C TK 241).
3.1.7. Khon tin pht nh thu thu c v bn cht lm gim s phi
thanh ton cho nh thu, ghi:
N cc TK 112, 331
3.1.8. Cc khon chnh lch t gi pht sinh trong qu trnh u t XDCB
(k c giai on trc hot ng) c ghi nhn vo doanh thu hot ng ti chnh
(nu li) hoc chi ph ti chnh (nu l) ti thi im pht sinh (tr cc doanh
nghip c quy nh ti im 3.1.9 di y):
206
- Neu pht sinh li t gi, ghi:

N cc TK lin quan
- Nu pht sinh l t gi, ghi:
C cc TK lin quan.
3.1.9. i vi ch u t l doanh nghip do Nh nc s hu 100% vn
iu l thc hin nhim v an ninh, quc phng, n nh kinh t v m, nu pht
sinh chnh lch t gi trong hot ng u t xy dng giai on trc hot
ng (cha tin hnh sn xut, kinh doanh):
- Nu pht sinh li t gi, ghi:
N cc TK lin quan
- Nu pht sinh l t gi, ghi:
C cc TK lin quan.
- Khi i vo hot ng, k ton kt chuyn chnh lch t gi vo doanh thu
hot ng ti chnh hoc chi ph ti chnh, ghi:
+ Kt chuyn li t gi ghi:
+ Kt chuyn l t gi ghi:
3.1.10. i vi chi ph chy th v s thu t vic bn sn phm sn xut th
th thc hin nh sau:
a) i vi chi ph chy th khng sn xut ra sn phm th:
C cc TK lin quan.
b) i vi chi ph sn xut th v s thu t bn sn phm sn xut th:
- Khi pht sinh chi ph chy th c ti sn xut ra sn phm th, k ton
tp hp ton b chi ph, ghi
N TK 154 - Chi ph sn xut kinh doanh d dang
C cc TK lin quan.
- Khi nhp kho sn phm sn xut th, ghi:

N TK 1551- Thnh phm nhp kho
C TK 154 - Chi ph sn xut kinh doanh d dang.
- Khi xut bn sn phm sn xut th:
N ccT K 112, 131
C TK 1551 - Thnh phm nhp kho
C TK 154 - Chi ph SXKD d dang (bn ngay khng qua nhp kho)
- Kt chuyn phn chnh lch gia chi ph sn xut th v s thu t vic bn
sn phm sn xut th:
+ Trng hp chi ph sn xut th cao hn s thu t vic bn sn phm sn
xut th, k ton kt chuyn phn chnh lch ghi tng chi ph u t XDCB d
dang, ghi:
C TK 154 - Chi ph SXKD d dang.
+ Trng hp chi ph sn xut th nh hon s thu t vic bn sn phm sn
xut th, k ton kt chuyn phn chnh lch ghi gim chi ph u t XDCB d
dang, ghi:
N TK 154 - Chi ph SXKD d dang
C TK241 - XDCB d dang.
3.1.11.
Khi cng trnh hon thnh, vic nghim thu tng th dc thc
hin xong, ti sn c bn giao v a vo s dng: Neu quyt ton c duyt
ngay th cn c vo gi tr ti sn hnh thnh qua u t c duyt ghi s. Neu
quyt ton cha c ph duyt th ghi tng gi tr ca ti sn hnh thnh qua u
t theo gi tm tnh (gi tm tnh l chi ph thc t b ra c c ti sn, cn
c vo TK 241 xc nh gi tm tnh). C 2 trng hp u ghi nh sau:
N cc TK 211, 213,217
N TK 1557 - Thnh phm Bt ng sn (sau khi hon thnh c mt phn
BS dng bn m trc y cha
hch ton ring c trn TK 154)
C TK 241 - XDCB d dang (gi c duyt hoc gi tm tnh).
Trng hp cng trnh hon thnh, nhng cha lm th tc bn giao ti
sn a vo s dng, ang ch lp hoc duyt quyt ton th k ton phi m s
chi tit ti khon 241 "XDCB d dang" theo di ring cng trnh hon thnh ch
bn giao v duyt quyt ton.
208
3.1.12. Khi quyt ton vn u t XDCB hon thnh c duyt th k ton

iu chnh li gi tm tnh theo gi tr ti sn c duyt, ghi;
- Nu gi tr ti sn hnh thnh qua u t XDCB c duyt c gi tr thp
hn gi tm tnh:
N TK 138 - Phi thu khc (chi ph duyt b phi thu hi)
C cc TK 211,213, 217, 1557.
- Nu gi tr ti sn hnh thnh qua u t XDCB c duyt c gi tr cao
hn gi tm tnh:
N cc TK 211, 213, 217, 1557
C cc TK lin quan.
- Nu TSC u t bng ngun vn u t XDCB v c cp c thm
quyn cho php tng ngun vn kinh doanh th ng thi ghi:
C TK 241 - XDCB d dang (cc khon thit hi c duyt b)
C TK 411 - Vn u t ca ch s hu (gi tr ti sn c duyt).
- Nu TSC hnh thnh bng qu phc li v dng vo mc ch phc li,
khi ch u t duyt quyt ton vn u t, k ton ghi tng qu phc li hnh
thnh TSC:
3.1.13. Trng hp doanh nghip l ch u t c thnh lp Ban qun l d
n k ton ring qu trnh u t XDCB:
a)
K ton ti ch u t:
- Trng hp nhn bn giao cng trnh c quyt ton, ch u t ghi

nhn gi tr cng trnh l gi c quyt ton, ghi:
N cc TK 211,213, 217, 1557
N cc TK 111, 112, 152, 153
C TK 136 - Phi thu ni b
C cc TK 331,333, ... (nhn n phi tr nu c).
- Trng hp nhn bn giao cng trnh cha c quyt ton, ch u t ghi
nhn gi tr cng trnh l gi tm tnh. Khi quyt ton phi iu chnh gi tr cng
trnh theo gi c quyt ton, ghi:
209
+ Neu gi c quyt ton ln hn gi tm tnh, ghi:

N cc TK 211, 213, 217, 1557
C cc TK lin quan.
+ Nu gi c quyt ton nh hn gi tm tnh, ghi:
N cc TK lin quan
C cc TK 211,213, 217, 1557.
b) K ton ti Ban qun l d n: Thc hin theo quy nh ti Thng t s
195/2012/TT-BTC ngy 15/11/2012 ca B Ti chnh hng dn kton p dng
cho n v ch u t v cc vn bn sa i, b sung, thay th (nu c).
3.1.14.
Trng hp d n u t b hy b hoc thu hi, k ton thanh l d
n v thu hi chi ph u t. Phn chnh lch gia chi ph u t v s thu t vic
thanh l c phn nh vo chi ph khc hoc xc nh trch nhim bi thng
ca t chc, c nhn, ghi:
N cc TK 111, 112 - S thu t vic thanh l d n
N TK 138 - Phi thu khc (S t chc, c nhn phi bi thng)
N TK 811 - Chi ph khc (S c tnh vo chi ph)
3.2.
K ton sa cha TSC
Cng tc sa cha TSC ca doanh nghip cng c th tin hnh theo

phng thc t lm hoc giao thu.
a) Khi chi ph sa cha TSC pht sinh c tp hfp vo bn N TK 241
"XDCB d dang" (2413) v c chi tit cho tng cng trnh, cng vic sa cha
TSC. Cn c chng t pht sinh chi ph hch ton:
N TK 241 - XDCB d dang (2413) (gi mua cha c thu GTGT)
C cc TK 111, 112, 152, 214,... (tng gi thanh ton).
- Nu thu GTGT u vo khng c khu tr th chi ph sa cha TSC
bao gm c thu GTGT, ghi:
N TK 241 - XDCB d dang (2413) (tng gi thanh ton)
C cc 111, 112, 152, 214, 334,... (tng gi thanh ton).
b) Khi cng trnh sa cha hon thnh, nu khng iu kin ghi tng
nguyn gi TSC:
N cc TK 623, 627, 641, 642
210
N TK 242 - Chi ph tr trc (nu pht sinh ln c phn b dn)

N TK 352 - D phng phi tr (nu trch trc chi ph sa cha nh k)
C TK 241 - XDCB d dang (2413)
- Trng hp sa cha ci to, nng cp tha mn iu kin ghi tng
nguyn gi TSC, ghi:
C TK 241 - XDCB d dang (2413).
iu 47. Ti khon 242 - Ch ph tr trc
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh cc chi ph thc t pht sinh nhng c

lin quan n kt qu hot ng SXKD ca nhiu k k ton v vic kt chuyn cc
khon chi ph ny vo chi ph SXKD ca cc k k ton sau.
b) Cc ni dung c phn nh l chi ph tr trc, gm:
- Chi ph tr trc v thu c s h tng, thu hot ng TSC (quyn s
dng t, nh xng, kho bi, vn phng lm vic, ca hng v TSC khc) phc
v cho sn xut, kinh doanh nhiu k k ton.
- Chi ph thnh lp doanh nghip, chi ph o to, qung co pht sinh trong
giai on trc hot ng c phn b ti a khng qu 3 nm;
- Chi ph mua bo him (bo him chy, n, bo him trch nhim dn s ch
phng tin vn ti, bo him thn xe, bo him ti sn,...) v cc loi l ph m
doanh nghip mua v tr mt ln cho nhiu k k ton;
- Cng c, dng c, bao b lun chuyn, dng cho thu lin quan n
hot ng kinh doanh trong nhiu k k ton;
- Chi ph i vay tr trc v li tin vay hoc li tri phiu ngay khi pht
hnh;
- Chi ph sa cha TSC pht sinh mt ln c gi tr ln doanh nghip
khng thc hin trch trc chi ph sa cha ln TSC, phn b ti a khng qu
3 nm;
- S chnh lch gi bn nh hn gi tr cn li ca TSC bn v thu li l thu
ti chnh;
- s chnh lch gi bn nh hn gi tr cn li ca TSC bn v thu li l thu

hot ng;
- Trng hp hp nht kinh doanh khng dn n quan h cng ty m cng ty con c pht sinh li th thng mi hoc khi c phn ho doanh nghip
nh nc c pht sinh li th kinh doanh;
- Cc khon chi ph tr trc khc phc v cho hot ng kinh doanh ca nhiu
k k ton.
Chi ph nghin cu v chi ph cho giai on trin khai khng tiu chun
ghi nhn l TSC v hnh c ghi nhn ngay l chi ph sn xut kinh doanh,
khng ghi nhn l chi ph tr trc.
c) Vic tnh v phn b chi ph tr trc vo chi ph SXKD tng k k ton
phi cn c vo tnh cht, mc tng loi chi ph la chn phng php v
tiu thc hp l.
d) K ton phi theo di chi tit tng khon chi ph tr trc theo tng k
hn tr trc pht sinh, phn b vo cc i tng chu chi ph ca tng k
k ton v s cn li cha phn b vo chi ph.
) i vi cc khon chi ph tr trc bng ngoi t, trng hp ti thi
im lp bo co c bng chng chc chn v vic ngi bn khng th cung cp
hng ho, dch v v doanh nghip s chc chn nhn li cc khon tr trc bng
ngoi t th c coi l cc khon mc tin t c gc ngoi t v phi nh gi li
theo t gi giao dch thc t ti thi im bo co (l t gi muaca ngn hng
thng mi ni doanh nghip thng xuyn c giao dch).
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 242 - Chi ph tr trirc
Bn N: Cc khon chi ph tr trc pht sinh trong k.

Bn C: Cc khon chi ph tr trc
tnh vo chi ph SXKD trong
k.
S d bn N: Cc khon chi ph tr trc cha tnh vo chi ph sn xut,

kinh doanh trong k.
212
a) Khi pht sinh cc khon chi ph tr trc phi phn b dn vo chi ph

SXKD ca nhiu k, ghi:
C cc TK 111, 112, 153,331,334,338,...
nh k tin hnh phn b chi ph tr trc vo chi ph SXKD, ghi:
N cc TK 623, 627, 635, 641, 642
b) Khi tr trc tin thu TSC, thu c s h tng theo phng thc thu
hot ng v phc v hot ng kinh doanh cho nhiu k, ghi:
C ccT K 111, 112,...
- Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, chi ph tr trc bao gm
c thu GTGT.
c) i vi cng c, dng c, bao b lun chuyn, dng cho thu lin quan
n hot ng sn xut, kinh doanh trong nhiu k, khi xut dng, cho thu, ghi:
- Khi xut dng hoc cho thu, ghi:
- nh k tin hnh phn b gi tr cng c, dng c, bao b lun chuyn,
dng cho thu xut kho theo tiu thc hp l. Cn c xc nh mc chi ph
phi phn b mi k c th l thi gian s dng hoc khi lng sn phm, dch
v m cng c, dng c, bao b lun chuyn, dng cho thu tham gia vo hot
ng sn xut, kinh doanh trong tng k k ton. Khi phn b, ghi:
N cc TK 623, 627, 641, 642,...
d) Trng hp mua TSC v bt ng sn u t theo phng thc tr
chm, tr gp:
- Khi mua TSC hu hnh, TSC v hnh hoc mua bt ng sn u t
theo phng thc tr chm, tr gp v a v s dng ngay cho SXKD, hoc
nm gi ch tng gi hoc cho thu hot ng, ghi:
N cc TK 211,213,217 (nguyn gi - ghi theo gi mua tr tin ngay)
N TK 242 - Chi ph tr trc (phn li tr chm l s chnh lch gia Tng
213
s tin phi thanh ton tr (-) Gi mua tr

tin ngay tr (-) Thu GTGT (nu c))
- nh k, thanh ton tin cho ngi bn, k ton ghi:
C cc TK 111, 112 (s phi tr nh k bao gm c gi gc v li tr
chm, tr gp phi tr nh k).
- nh k, tnh vo chi ph theo s li tr chm, tr gp phi tr, ghi:
) Trng hp chi ph sa cha TSC pht sinh ln, doanh nghip khng
thc hin trch trc chi ph sa cha TSC, phi phn b chiph vo nhiu k k
ton, khi cng vic sa cha hon thnh:
- Kt chuyn chi ph sa cha TSC vo ti khon chi phtr trc, ghi:
N TK 242 - Chi ph tr trc.
C TK 241 - XDCB d dang (2413).
- nh k, tnh v phn b chi ph sa cha TSC vo chi ph sn xut, kinh
doanh trong k, ghi:
N cac TK 623, 627, 641, 642,...
e)Trng hp doanh nghip tr trc li tin vay cho bn cho vay:
- Khi tr trc li tin vay, ghi:
C cc TK 111, 112.
- nh k, khi phn b li tin vay theo s phi tr tng k vo chi ph ti
chnh hoc vn ho tnh vo gi tr ti sn d dang, ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh (chi ph i vay ghi vo chi ph SXKD trong k)
N TK 241 - XDCB d dang (nu chi ph i vay c vn ho vo gi tr
ti sn u t xy dng d dang)
N TK 627 - Chi ph sn xut chung (nu chi ph i vay c vn ho vo
gi tr ti sn sn xut d dang)
g)
Khi doanh nghip pht hnh tri phiu theo mnh gi huy ng vn
vay, nu doanh nghip tr trc li tri phiu ngay khi pht hnh, chi ph li vay
214
c phn nh vo bn N TK 242 (chi tit li tri phiu tr trc), sau phn

b dn vo cc i tng chu chi ph.
- Ti thi im pht hnh tri phiu, ghi:
N cc TK 111, 112 (tng s tin thc thu)
N TK 242 - Chi ph tr trc (chi tit li tri phiu tr trc)
- nh k, phn b li tri phiu tr trc vo chi ph i vay tng k, ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh (nu tnh vo chi ph ti chnh trong k)
N TK 241 - Xy dng c bn d dang (nu c vn ho vo gi tr ti
sn u t xy dng d dang)
N TK 627 - Chi ph sn xut chung (vn ho vo ti sn sn xut d dang)
C TK 242 - Chi ph tr trc (chi tit li tri phiu tr trc) (s li
tri phiu phn b trong k).
h)
Trng hp hp nht kinh doanh khng dn n quan h cng ty m cng ty con (mua ti sn thun), ti ngy mua nu pht sinh li th thng mi:
- Nu vic mua, bn khi hp nht kinh doanh c bn mua thanh ton bng
tin, hoc cc khon tng ng tin, ghi:
N ccT K 131, 138, 152, 153, 155, 1 5 6 ,211,213,217.... (theo gi tr hp
l ca cc ti sn mua)
N TK 242 - Chi ph tr trc (chi tit li th thng mi)
C cc TK 331,3411, ... (theo gi tr hp l ca cc khon n phi
tr v n tim tng phi gnh chu)
C cc TK 111, 112, 121 (s tin hoc cc khon tng ng tin
bn mua thanh ton).
- Nu vic mua, bn khi hp nht kinh doanh c thc hin bng vic bn
mua pht hnh c phiu, ghi:
N cc TK 131, 138, 152, 153, 155, 156,2 1 1 ,2 1 3 ,2 1 7 ,... (theo gi tr hp
l ca cc ti sn mua)
N TK 242 - Chi ph tr trc (chi tit li th thng mi)
N TK 4112 - Thng d vn c phn (gi pht hnh nh hn mnh gi)
C cc TK 331, 3411... (theo gi tr hp l ca cc khon n phi tr
v n tim tng phi gnh chu)
C TK 4112 - Thng d vn c phn(gi pht hnh ln hn mnh
gi).
215
i)
Cc doanh nghip cha phn b ht l chnh lch t gi trong giai on
trc hot ng phi kt chuyn ton b s l ly k ang theo di trn TK 242
sang TK 635 - Chi ph ti chnh xc nh kt qu kinh doanh trong k, ghi:
k) Khi kim k ti sn ti thi im xc nh gi tr doanh nghip c phn
ha doanh nghip 100% vn nh nc, nu khon tin thu t tr trc khng
tiu chun ghi nhn TSC v hnh, c nh gi tng vn Nh nc, ghi:
1) Khi kim k ti sn ti thi im xc nh gi tr doanh nghip c phn
ha doanh nghip 100% vn nh nc, nu gi tr thc t ca vn Nh nc ln
hn gi tr ghi s ca vn Nh nc, k ton ghi tng vn Nh nc v ghi nhn
phn chnh lch l li th kinh doanh, ghi:
m) Li th kinh doanh pht sinh khi c phn ha doanh nghip Nh nc
c phn nh trn TK 242 v phn b dn ti a khng qu 3 nm, ghi:
iu 48. Ti khon 243 - Ti sn thu thu nhp hon li
1. Nguyn tc k ton
a)
tng, gim ca ti sn thu thu nhp hon li.
Ti sn
thu thu nhp
hon li
Chnh lch
= J tm thi
c
khu tr
Gi tr c khu tr
+ chuyn sang nm sau ca [ X
cc khon l tnh thu v
u di thu chira s dng
Thu sut
thu thu nhp
doanh nghip
hin hnh (%)
Trng hp ti thi im ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li bit

trc c s thay i v thu sut thu TNDN trong tng lai, nu vic hon nhp
ti sn thu thu nhp hon li nm trong thi gian thu sut mi c hiu lc th
thu sut p dng ghi nhn ti sn thu c tnh theo thu sut mi.
b) C s tnh thu ca ti sn hoc n phi tr v Chnh lch tm thi:
216
- C s tnh thu ca ti sn l gi tr s c tr khi thu nhp chu thu

khi thu hi gi tr ghi s ca ti sn. Neu thu nhp khng phi chu thu th c s
tnh thu ca ti sn bng gi tr ghi s ca ti sn . C s tnh thu thu nhp ca
n phi tr l gi tr ghi s ca n tr i (-) gi tr s c khu tr vo thu nhp
chu thu khi thanh ton n phi tr trong cc k tng lai. i vi doanh thu nhn
trc, c s tnh thu l gi tr ghi s ca n, tr i phn gi tr ca doanh thu
khng phi chu thu trong tng lai.
- Chnh lch tm thi l khon chnh lch gia gi tr ghi s ca ti sn
hoc n phi tr trong Bng Cn i k ton v c s tnh thu ca ti sn hoc n
phi tr . Chnh lch tm thi gm 2 loi: Chnh lch tm thi c khu tr v
chnh ich tm thi chu thu. Chnh lch tm thi c khu tr l cc khon chnh
lch tm thi lm pht sinh cc khon c khu tr khi xc nh thu nhp chu
thu trong tng lai khi gi tr ghi s ca cc khon mc ti sn c thu hi hoc
n phi tr c thanh ton.
+ Chnh lch tm thi v thi gian ch l mt trong cc trng hp chnh lch
tm thi, v d: Neu li nhun k ton c ghi nhn trong k ny nhng thu nhp
chu thu c tnh trong k khc.
+ Cc khon chnh lch tm thi gia gi tr ghi s ca ti sn hoc n phi tr
so vi c s tnh thu ca ti sn hoc n phi tr c th khng phi l chnh lch
tm thi v mt thi gian, v d: Khi nh gi li mt ti sn th gi tr ghi s ca ti
sn thay i nhng nu c s tnh thu khng thay i th pht sinh chnh lch tm
thi. Tuy nhin thi gian thu hi gi tr ghi s v c s tnh thu khng thay i nn
chnh lch tm thi ny khng phi l chnh lch tm thi v thi gian.
+ K ton khng tip tc s dng khi nim Chnh lch vnh vin phn
bit vi chnh lch tm thi khi xc nh thu thu nhp hon li do thi gian thu hi
ti sn hoc thanh ton n phi tr cng nh thi gian khu tr ti sn v n phi
tr vo thu nhp chu thu l hu hn.
c)
Nu doanh nghip d tnh chc chn c c li nhun tnh thu thu nhp
trong tng lai s dng cc khon chnh lch tm thi c khu tr, cc
khon l tnh thu v u i thu cha s dng, k ton c ghi nhn ti sn thu
thu nhp hon li i vi:
- Tt c cc khon chnh lch tm thi c khu tr (ngoi tr chnh lch
tm thi pht sinh t vic ghi nhn ban u ca ti sn hoc n phi tr t mt
giao dch m khng phi l giao dch hp nht kinh doanh; v khng c nh hng
n c li nhun k ton v thu nhp chu thu (hoc l tnh thu) ti thi im
giao dch).
217
- Gi tr cn c khu tr ca khon l tnh thu v u i v thu cha s

dng chuyn sang nm sau.
d) Cui nm, doanh nghip phi lp Bng xc nh chnh lch tm thi
c khu tr, Bng theo di chnh lch tm thi c khu tr cha s dng,
gi tr c khu tr chuyn sang nm sau ca cc khon l tnh thu v u i
thu cha s dng lm cn c lp Bng xc nh ti sn thu thu nhp hon li
xc nh gi tr ti sn thu thu nhp hon li c ghi nhn hoc hon nhp
trong nm.
) Vic ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li trong nm c thc hin
theo nguyn tc b tr gia ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm nay
vi ti sn thu thu nhp doanh nghip ghi nhn t cc nm trc nhng nm
nay c hon nhp li, theo nguyn tc:
- Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln hn ti sn thu
thu nhp hon li c hon nhp trong nm, th s chnh lch c ghi nhn l
ti sn thu thu nhp hon li v ghi gim chi ph thu thu nhp hon li.
- Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm nh hn ti sn
thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm, th s chnh lch c ghi gim
ti sn thu thu nhp hon li v ghi tng chi ph thu thu nhp hon li.
e) K ton phi hon nhp ti sn thu thu nhp hon li khi cc khon
chnh lch tm thi c khu tr khng cn nh hng ti li nhun tnh thu
(khi ti sn c thu hi hoc n phi tr c thanh ton mt phn hoc ton b),
khi l tnh thu hoc u i thu c s dng.
g) Khi lp Bo co ti chnh, nu d tnh chc chn c c li nhun tnh
thu thu nhp trong tng lai, ti sn thu thu nhp hon li cha c ghi nhn t
cc nm trc c ghi nhn b sung lm gim chi ph thu hon li.
h) Vic b tr ti sn thu thu nhp hon li v thu thu nhp hon li phi
tr ch thc hin khi lp Bng cn i k ton, khng thc hin khi ghi nhn ti
sn thu thu nhp hon li trn s k ton.
2.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 243 - Ti sn thu thu
nhp hon li
Bn N: Gi tr ti sn thu thu nhp hon li tng.
Bn C: Gi tr ti sn thu thu nhp hon li gim .

S d bn N: Gi tr ti sn thu thu nhp hon li cn li cui k.
a) Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln hn ti sn

thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm, k ton ghi nhn gi tr ti sn
thu thu nhp hon li l s chnh lch gia s ti sn thu thu nhp hon li pht
sinh ln hn s c hon nhp trong nm, ghi:
N TK 243 - Ti sn thu thu nhp hon li
C TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li.
b) Nu ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm nh hn ti sn
thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm, k ton ghi gim ti sn thu
thu nhp hon li l s chnh lch gia s ti sn thu thu nhp hon li pht sinh
nh hn s c hon nhp trong nm, ghi:
N TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li
C TK 243 - Ti sn thu thu nhp hon li.
iu 49. Ti khon 244 - c m c, th chp, k qu, k cc
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh s tin hoc gi tr ti sn m doanh

nghip em i cm c, th chp, k qu, k cc ti cc doanh nghip, t chc
khc trong cc quan h kinh t theo quy nh ca php lut.
b) Cc khon tin, ti sn em cm c, th chp k qu, k cc phi c
theo di cht ch v kp thi thu hi khi ht thi hn cm c, th chp, k qu, k
cc. Trng hp cc khon k qu, k cc doanh nghip c quyn nhn li
nhng qu hn thu hi th doanh nghip c trch lp d phng nh i vi cc
khon n phi thu kh i.
c) Doanh nghip phi theo di chi tit cc khon cm c, th chp k cc,
k qu theo tng loi, tng i tng, k hn, nguyn t. Khi lp Bo co ti
chnh, nhng khon c k hn cn li di 12 thng c phn loi l ti sn ngn
hn; Nhng khon c k hn cn li t 12 thng tr ln c phn loi l ti sn
di hn.
219
d)
i vi ti sn a i cm c, th chp, k qu, k cc c phn nh
theo gi ghi s k ton ca doanh nghip. Khi xut ti sn phi tin t mang i
cm c, th chp, k qu, k cc ghi theo gi no th khi thu v ghi theo gi .
Trng hp c cc khon k cc, k qu bng tin hoc tng ng tin c
quyn nhn li bng ngoi t th phi nh gi li theo t gi giao dch thc t ti
thi im lp Bo co ti chnh (l t gi mua ca ngn hng thng mi ni
doanh nghip thng xuyn c giao dch). Cc ti sn th chp bng giy chng
nhn quyn s hu (v d nh bt ng sn) th khng ghi gim ti sn m theo
di chi tit trn s k ton (chi tit ti sn ang th chp) v thuyt minh trn Bo
co ti chnh.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 244 - c m c, th chp,
k qu, k cc
Bn N:
- Gi tr ti sn mang i cm c, th chp hoc s tin k qu, k cc.
- Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d cc khon k cc, k qu
c quyn nhn li bng ngoi t ti thi im bo co (trng hp t gi ngoi
t tng so vi ng Vit Nam).
Bn C:
- Gi tr ti sn cm c hoc s tin k qu, k cc nhn li hoc
thanh ton;
- Khon khu tr (pht) vo tin k qu, k cc tnh vo chi ph khc;
- Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d cc khon k cc, k qu
c quyn nhn li bng ngoi t ti thi im bo co (trng hp t gi ngoi
t gim so vi ng Vit Nam).
S d bn N: Gi tr ti sn cn ang cm c, th chp hoc s tin cn

ang k qu, k cc.
a) Dng tin mt, hoc tin gi ngn hng k cc, k qu, ghi:
C cc TK 111, 112.
b) Trng hp dng ti sn c nh cm c, ghi:
N TK 244 - Cm c, th chp, k qu, k cc (gi tr cn li)
N TK 214 - Hao mn ti sn c nh (gi tr hao mn)
C cc TK 211,213 (nguyn gi).
220
Trng hp th chp bng giy t (giy chng nhn s hu nh t, ti sn)

th khng phn nh trn ti khon ny m ch theo di trn s chi tit.
c) Khi mang ti sn khc i cm c, th chp, ghi:
N TK 244 - Cm c, th chp, k qu, k cc (chi tit theo tng khon)
C ccT K 152, 155, 156,...
d) Khi nhn li ti sn cm c hoc tin k qu, k cc:
- Nhn li s tin k qu, k cc, ghi:
N c c T K 111, 112 *
- Nhn li ti sn c nh cm c, th chp, ghi:
N cc TK 211,213 (nguyn gi khi a i cm c)
C TK 244 - Cm c, th chp, k qu, k cc (gi tr cn li)
C TK 214 - Hao mn ti sn c nh (gi tr hao mn).
- Khi nhn li ti sn khc mang i cm c, th chp, ghi:
N cc TK 1*52, 155, 156,...
C TK 244 - Cm c, th chp, k qu, k cc (chi tit tng khon).
) Trng hp doanh nghip khng thc hin ng nhng cam kt, b pht
vi phm hp ng tr vo tin k qu, k cc, ghi:
N TK 811 - Chi ph khc (s tin b tr)
e) Trng hp s dng khon k cc, k qu thanh ton cho ngi bn,
ghi:
N TK 3 3 1 - Phi tr cho ngi bn
g) Khi lp Bo co ti chnh, nu cc khon k cc, k qu c quyn
nhn li c gc ngoi t, k ton phi nh gi theo t gi giao dch thc t ti thi
im lp Bo co ti chnh:
221
iu 50: Nguyn tc k ton cc khon n phi tr
1. Cc khon n phi tr c theo di chi tit theo k hn phi tr, i

tng phi tr, loi nguyn t phi tr v cc yu t khc theo nhu cu qun l ca
doanh nghip.
2. Vic phn loi cc khon phi tr l phi tr ngi bn, phi tr ni b,
phi tr khc c thc hin theo nguyn tc:
a) Phi tr ngi bn gm cc khon phi tr mang tnh cht thng mi
pht sinh t giao dch mua hng ha, dch v, ti sn v ngi bn (l n v c
lp vi ngi mua, gm c cc khon phi tr gia cng ty m v cng ty con,
cng ty lin doanh, lin kt). Khon phi tr ny gm c cc khon phi tr khi
nhp khu thng qua ngi nhn y thc (trong giao dch nhp khu y thc);
b) Phi tr ni b gm cc khon phi tr gia n v cp trn v n v cp
di trc thuc khng c t cch php nhn hch ton ph thuc;
c) Phi tr khc gm cc khon phi tr khng c tnh thng mi, khng
lin quan n giao dch mua, bn, cung cp hng ha dch v:
- Cc khon phi tr lin quan n chi ph ti chnh, nh: khon phi tr v
li vay, c tc v li nhun phi tr, chi ph hot ng u t ti chnh phi tr;
- Cc khon phi tr do bn th ba chi h; Cc khon tin bn nhn y thc
nhn ca cc bn lin quan thanh ton theo ch nh trong giao dch y thc
xut nhp khu;
- Cc khon phi tr khng mang tnh thng mi nh phi tr do mn ti
sn, phi tr v tin pht, bi thng, ti sn tha ch x l, phi tr v cc khon
BHXH, BHYT, BHTN K PC ...
3. Khi lp Bo co ti chnh, k ton cn c k hn cn li ca cc khon
phi tr phn loi l di hn hoc ngn hn.
4. Khi c cc bng chng cho thy mt khon tn tht c kh nng chc
chn xy ra, k ton phi ghi nhn ngay mt khon phi tr theo nguyn tc thn
trng.
5. Ke ton phi xc nh cc khon phi tr tha mn nh ngha ca cc
khon mc tin t c gc ngoi t (c hng dn chi tit Ti khon 413
Chnh lch t gi hi oi) nh gi li cui k khi lp Bo co ti chnh.
222
nh gi li cc khon phi tr cho ngi bn c gc ngoi t pht sinh t cc

giao dch trong ni b tp on.
d) Bn giao nhp khu y thc ghi nhn trn ti khon ny s tin phi tr
ngi bn v hng nhp khu thng qua bn nhn nhp khu y thc nh khon
phi tr ngi bn thng thng.
) Nhng vt t, hng ha, dch v nhn, nhp kho nhng n cui thng
vn cha c ha n th s dng gi tm tnh ghi s v phi iu chnh v gi
thc t khi nhn c ha on hoc thng bo gi chnh thc ca ngi bn.
e) Khi hch ton chi tit cc khon ny, k ton phi hch ton r rng, rnh
mch cc khon chit khu thanh ton, chit khu thng mi, gim gi hng bn
ca ngi bn, ngi cung cp nu cha c phn nh trong ha n mua hng.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 331 - Phi tr cho ngi
bn
Bnr N:
t
r
- S tin tr cho ngi bn vt t, hng ha, ngi cung cp dch v,
ngi nhn thu xy lp;
- S tin ng trc cho ngi bn, ngi cung cp, ngi nhn thu xy lp
nhng cha nhn c vt t, hng ha, dch v, khi lng sn phm xy lp
hon thnh bn giao;
- S tin ngi bn chp thun gim gi hng ha hoc dch v giao theo
hp ng;
- Chit khu thanh ton v chit khu thng mi c ngi bn chp
thun cho doanh nghip gim tr vo khon n phi tr cho ngi bn;
- Gi tr vt t, hng ha thiu ht, km phm cht khi kim nhn v tr li
ngi bn.
- nh gi li cc khon phi tr cho ngi bn bng ngoi t (trng hp
t gi ngoi t gim so vi ng Vit Nam).
Bn C:
- S tin phi tr cho ngi bn vt t, hng ho, ngi cung cp dch v v
ngi nhn thu xy lp;
- iu chnh s chnh lch gia gi tm tnh nh hn gi thc t ca s vt
t, hng ho, dch v nhn, khi c ho n hoc thng bo gi chnh thc;
- nh gi li cc khon phi tr cho ngi bn bng ngoi t (trng hp
t gi ngoi t tng so vi ng Vit Nam).
S d bn C: s tin cn phi tr cho ngi bn, ngi cung cp, ngi

nhn thu xy lp.
Ti khon ny c th c s d bn N. s d bn N (nu c) phn nh s

tin ng trc cho ngi bn hoc s tin tr nhiu hn s phi tr cho
ngi bn theo chi tit ca tng i tng c th. Khi lp Bng Cn i ke ton,
phi ly s d chi tit ca tng i tng phn nh ti khon ny ghi 2 ch
tiu bn Ti sn v bn Ngun vn.
3.1. Mua vt t, hng ha cha tr tin ngi bn v nhp kho trong trng
hp hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng xuyn hoc khi mua
TSC:
a) Trng hp mua trong ni a, ghi:
N cc TK 152, 153, 156, 157, 211, 213 (gi cha c thu GTGT)
- Trng hp thu GTGT u vo khng c khu tr th gi tr vt t,
hng ha, TSC bao gm c thu GTGT (tng gi thanh ton).
b) Trng hp nhp khu, ghi:
- Phn nh gi tr hng nhp khu bao gm c thu TTB, thu XK, thu
BVMT (nu c), ghi:
N cc TK 152, 153, 156, 157, 211, 213
C TK 3 3 3 2 - Thu TTB (nu c)
C TK 3333 - Thu xut nhp khu (chi tit thu nhp khu, nu c)
3.2. Mua vt t, hng ho cha tr tin ngi bn v nhp kho trong trng
hp hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k:
a. Trng hp mua trong ni a:
225
N TK 611 - Mua hng (gi cha c thu GTGT)

- Trng hp thu GTGT u vo khng c khu tr th gi tr vt t,
hng ha bao gm c thu GTGT (tng gi thanh ton)
b.
Trng hp nhp khu, ghi:
- Phn nh gi tr hng nhp khu bao gm c thu TTB, thu XK, thu
BVMT (nu c), ghi:
N TK 611 - Mua hng.
C TK 3332 - Thu TTB (nu c)
C TK 3333 - Thu xut nhp khu (chi tit thu nhp khu, nu c)
3.3. Trng hp n v c thc hin u t XDCB theo phng thc giao
thu, khi nhn khi lng xy lp hon thnh bn giao ca bn nhn thu xy lp,
cn c hp ng giao thu v bin bn bn giao khi lng xy lp, ho n khi
lng xy lp hon thnh:
N TK 241 - XDCB d dang (gi cha c thu GTGT)
- Trng hp thu GTGT u vo khng c khu tr th gi tr u t
XDCB bao gm c thu GTGT (tng gi thanh ton).
3.4. Khi ng trc tin hoc thanh ton s tin phi tr cho ngi bn vt t,
hng ho, ngi cung cp dch v, ngi nhn thu xy lp, ghi:
C cc TK 111, 112, 341,. .
- Trng hp phi thanh ton cho nh thu bng ngoi t, k ton phi quy
i ra ng Vit Nam theo t gi giao dch thc t ti thi im pht sinh (l t
gi bn ca ngn hng thng mi ni thng xuyn c giao dch).
226
- Trng hp ng trc tin cho nh thu bng ngoi t, k ton ghi nhn
gi tr u t XDCB tng ng vi s tin ng trc theo t gi giao dch thc
t ti thi im ng trc. Phn gi tr u t XDCB cn phi thanh ton (sau khi
tr i s tin ng trc) c ghi nhn theo t gi giao dch thc t ti thi
im pht sinh.
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (t gi giaodch thc
t)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (nu t gi giaodch thct thp hn t gi
ghi s k ton ca TK tin)
C cc TK 111, 112,... (t gi ghi s k ton)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (nu t gi giao dch
thc t cao hn t gi ghi s k ton ca TK tin).
3.5. Khi nhn li tin do ngi bn hon li s tin ng trc v khng
cung cp c hng ha, dch v, ghi:
N cc TK 111, 112...
3.6. Nhn dch v cung cp (chi ph vn chuyn hng ho, in, nc, in
thoi, kim ton, t vn, qung co, dch v khc) ca ngi bn:
N TK 156 - Hng ha (1562)
N cc TK 623, 627, 641, 642, 635, 811
- Trng hp thu GTGT u vo khng c khu tr th gi tr dch v
bao gm c thu GTGT (tng gi thanh ton).
3.7. Chit khu thanh ton mua vt t, hng ho doanh nghip c hng
do thanh ton trc thi hn phi thanh ton v tnh tr vo khon n phi tr
ngi bn, ngi cung cp, ghi:
3.8. Trng hp vt t, hng ho mua vo phi tr li hoc c ngi bn
chp thun gim gi do khng ng quy cch, phm cht c tnh tr vo khon
n phi tr cho ngi bn, ghi:
C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (nu c)
C cc I X 152, 153, 156,611,...
3.9. Trng hp cc khon n phi tr cho ngi bn khng tm ra ch n

hoc ch n khng i v c x l ghi tng thu nhp khc ca doanh nghip,
ghi:
3.10. i vi nh thu chnh, khi xc nh gi tr khi lng xy lp phi tr
cho nh thu ph theo hp ng kinh t k kt, cn c vo ha n, phiu gi
cng trnh, bin bn nghim thu khi lng xy lp hon thnh v hp ng giao
thu ph, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (gi cha c thu GTGT)
N T K 133 -T hu GTGT c khu tr (1331)
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (tng s tin phi tr cho nh
thu ph gm c thu GTGT u vo).
3.11. Trng hp doanh nghip nhn bn hng i l, bn ng gi, hng
hoa hng.
- Khi nhn hng bn i l, doanh nghip ch ng theo di v ghi chp
thng tin v hng nhn bn i l trong phn thuyt minh Bo co ti chnh.
- Khi bn hng nhn i l, ghi:
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (gi giao bn i l + thu).
ng thi doanh nghip theo di v ghi chp thng tin v hng nhn bn i
l xut bn trong phn thuyt minh Bo co ti chnh.
- Khi xc nh hoa hng i l c hng, tnh vo doanh thu hoa hng v
bn hng i l, ghi:
- Khi thanh ton tin cho bn giao hng i l, ghi:
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (gi bn tr (-) hoa hng i l)
C cc TK 111, 112,...
3.12. K ton phi tr cho ngi bn ti n v giao u thc nhp khu:
- Khi tr trc mt khon tin u thc mua hng theo hp ng u thc nhp
khu cho n v nhn u thc nhp khu m LC... cn c cc chng t lin quan,
ghi:
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (chi tit cho tng n v nhn u thc)
C cc TK 111, 112,...
- Khi nhn hng y thc nhp khu do bn nhn y thc giao tr, k ton
thc hin nh i vi hng nhp khu thng thng.
- Khi tr tin cho n v nhn u thc nhp khu v s tin hng nhp khu
v cc chi ph lin quan trc tip n hng nhp khu, cn c cc chng t lin
quan, ghi:
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (chi tit cho tng on v nhn u thc)
C ccT K 111, 112,...
- Ph u thc nhp khu phi tr n v nhn u thc c tnh vo gi tr
hng nhp khu, cn c cc chng t lin quan, ghi:
N cc TK 151, 152, 156, 211,...
N TK 13 3 - Thu GTGT c khu tr
C TK 331- Phi tr cho ngi bn(chi tit tng n v nhn u thc).
- Vic thanh ton ngha v thu i vi hng nhp khu thc hin theo quy
nh ca TK 333 - Thu v khon phi np Nh nc.
- n v nhn u thc khng s dng ti khon ny phn nh cc nghip
v thanh ton y thc m phn nh qua cc TK 138 v 338.
3.13.
Khi lp Bo co ti chnh, s d n phi tr cho ngi bn bng ngoi
t c nh gi theo t gi giao dch thc t ti thi im lp Bo co ti chnh:
- Nu t gi ngoi t gim so vi ng Vit Nam, ghi:
- Nu t gi ngoi t tng so vi ng Vit Nam, ghi:
iu 52. Ti khon 333 - Thu v cc khon phi np nh nc
1. Nguyn tc k ton
a)
Ti khon ny dng phn nh quan h gia doanh nghip vi Nh
nc v cc khon thu, ph, l ph v cc khon khc phi np, np, cn phi
np vo Ngn sch Nh nc trong k k ton nm.
229
b)
Doanh nghip ch ng tnh, xc nh v k khai s thu, ph, l ph v
cc khon phi np cho Nh nc theo lut nh; Kp thi phn nh vo s k ton
s thu phi np, np, c khu tr, c hon...
c.
Cc khon thu gin thu nh thu GTGT (k c theo phng php khu
tr hay phng php trc tip), thu tiu th c bit, thu xut khu, thu bo v
mi trng v cc loi thu gin thu khc v bn cht l khon thu h bn th ba.
V vy cc khon thu gin thu c loi tr ra khi s liu v doanh thu gp trn
Bo co ti chnh hoc cc bo co khc.
Doanh nghip c th la chn vic ghi nhn doanh thu v s thu gin thu
phi np trn s k ton bng mt trong 2 phng php:
- Tch v ghi nhn ring s thu gin thu phi np (k c thu GTGT phi
np theo phng php trc tip) ngay ti thi im ghi nhn doanh thu. Theo
phng php ny doanh thu ghi trn s k ton khng bao gm s thu gin thu
phi np, ph hp vi s liu v doanh thu gp trn Bo co ti chnh v phn nh
ng bn cht giao dch;
- Ghi nhn s thu gin thu phi np bng cch ghi gim s doanh thu
ghi chp trn s k ton. Theo phng php ny, nh k mi ghi gim doanh thu
i vi s thu gin thu phi np, s liu v doanh thu trn s k ton c s khc
bit so vi doanh thu gp trn Bo co ti chnh.
Trong mi trng hp, ch tiu Doanh thu bn hng, cung cp dch v v
ch tiu Cc khon gim tr doanh thu ca bo co kt qu hot ng kinh
doanh u khng bao gm cc khon thu gin thu phi np.
d)
i vi cc khon thu c hon, c gim, k ton phi phn bit r
s thu c hon, c gim l thu np khu mua hay phi np khu bn
v thc hin theo nguyn tc:
- i vi s thu np khu mua c hon li (v d trong giao dch
tm nhp - ti xut, cc khon thu TTB, thu NK, thu BVMT np c
hon li khi ti xut...), k ton ghi gim gi tr hng mua hoc gim gi vn hng
bn, gim chi ph khc ty theo tng trng hp c th. Ring thu GTGT u vo
c hon ghi gim s thu GTGT c khu tr;
- i vi s thu np khu nhp khu nhng hng nhp khu khng
thuc quyn s hu ca n v, khi ti xut c hon th k ton ghi gim khon
phi thu khc (v d thu nhp khu np ca hng nhn gia cng c hon li
khi ti xut...);
230
- i vi s thu phi np khi bn hng ha, cung cp dch v nhng sau

c gim, c hon, k ton ghi nhn vo thu nhp khc (v d hon thu xut
khu, gim s thu TTB, GTGT, BVMT phi np khi bn hng ha, cung cp
dch v).
) Ngha v i vi NSNN trong giao dch y thc xut - nhp khu:
- Trong giao dch y thc xut nhp khu (hoc cc giao dch tng t),
ngha v i vi NSNN c xc nh l ca bn giao y thc
- Bn nhn y thc c xc nh l bn cung cp dch v cho bn giao y
thc trong vic chun b h s, k khai, thanh quyt ton vi NSNN (ngi np
thu h cho bn giao y thc).
- TK 333 ch s dng ti bn giao y thc, khng s dng ti bn nhn y
thc. Bn nhn y thc vi vai tr trung gian ch phn nh s thu phi np vo
NSNN l khon chi h, tr h trn TK 3388 v phn nh quyn c nhn li s
tin chi h, tr h cho bn giao y thc trn TK 138. Cn c phn nh tnh
hnh thc hin ngha v vi NSNN ca bn giao y thc nh sau:
+ Khi nhn c thng bo v s thu phi np, bn nhn y thc bn giao
li cho bn giao y thc ton b h s, ti liu, thng bo ca c quan c thm
quyn v s thu phi np lm cn c ghi nhn s thu phi np trn TK 333.
+ Cn c chng t np tin vo NSNN ca bn nhn y thc, bn giao y
thc phn nh gim s phi np NSNN.
e)
K ton phi m s chi tit theo di tng khon thu, ph, l ph v cc
khon phi np, np v cn phi np.
2.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 333 - Thu v cc khon
phi np nh nc
Bn N:
- S th GTGT c khu tr trong k;
- S thu, ph, l ph v cc khon phi np, np vo Ngn sch Nh
nc;
- S thu c gim tr vo s thu phi np;
- S thu GTGT ca hng bn b tr li, b gim gi.
Bn C:
- S thu GTGT u ra v s thu GTGT hng nhp khu phi np;
- S thu, ph, l ph v cc khon khc phi np vo Ngn sch Nh nc.
231
s d bn C:
S thu, ph, l ph v cc khon khc cn phi np vo Ngn sch Nh
nc.
Trong trng hp c bit, TK 333 c th c s d bn N. s d bn N

(nu c) ca TK 333 phn nh s thu v cc khon np ln hn s thu v cc
khon phi np cho Nh nc, hoc c th phn nh s thu np c xt min,
gim hoc cho thoi thu nhng cha thc hin vic thoi thu.
Ti khon 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc, c 9 ti khon cp 2:

- Ti khon 3331 - Thu gi tr gia tng phi np: Phn nh s thu GTGT
u ra, s thu GTGT ca hng nhp khu phi np, s thu GTGT c khu
tr, s thu GTGT np v cn phi np vo Ngn sch Nh nc.
Ti khon 3331 c 2 ti khon cp 3:

+ Ti khon 33311 - Thu gi tr gia tng u ra: Dng phn nh s thu
GTGT u ra, s thu GTGT u vo khu tr, s thu GTGT ca hng bn b
tr li, b gim gi, s thu GTGT phi np, np, cn phi np ca sn phm,
hng ho, dch v tiu th trong k.
+ Ti khon 33312 - Thu GTGT hng nhp khu: Dng phn nh s
thu GTGT ca hng nhp khu phi np, np, cn phi np vo Ngn sch
Nh nc.
- Ti khon 3332 - Thu tiu th c bit: Phn nh s thu tiu th c bit
phi np, np v cn phi np vo Ngn sch Nh nc
- Ti khon 3333 - Thu xut, nhp khu: Phn nh s thu xut khu, thu
nhp khu phi np, np v cn phi np vo Ngn sch Nh nc.
- Ti khon 3334 - Thu thu nhp doanh nghip: Phn nh s thu thu nhp
doanh nghip phi np, np v cn phi np vo Ngn sch Nh nc.
- Ti khon 3335 - Thu thu nhp c nhn: Phn nh s thu thu nhp c
nhn phi np, np v cn phi np vo Ngn sch Nh nc.
- Ti khon 3336 - Thu ti nguyn: Phn nh s thu ti nguyn phi np,
np v cn phi np vo Ngn sch Nh nc.
- Ti khon 3337 - Thu nh t, tin thu t: Phn nh s thu nh t,
tin thu t phi np, np v cn phi np vo Ngn sch Nh nc.
- Ti khon 3338- Thu bo v mi trng v cc loi thu khc: Phn nh
s phi np, np v cn phi np v thu bo v mi trng v cc loi thu

khc, nh: Thu mn bi, thu np thay cho cc t chc, c nhn nc ngoi c
hot ng kinh doanh ti Vit Nam...
+ TK 3338 : Thu bo v mi trng: Phn nh s thu bo v mi trng
phi np, np v cn phi np;
+ TK 33382: Cc loi thu khc: Phn nh s phi np, np, cn phi
np cc loi thu khc. Doanh nghip c ch ng m cc TK cp 4 chi tit cho
tng loi thu ph hp vi yu cu qun l.
- Ti khon 3339 - Ph, l p h v cc khon phi np khc: Phn nh s phi
np, np v cn phi np v cc khon ph, l ph, cc khon phi np khc cho
Nh nc ngoi cc khon ghi vo cc ti khon t 3331 n 3338. Ti khon
ny cn phn nh cc khon Nh nc tr cp cho doanh nghip (nu c) nh cc
khon tr cp, tr gi.
3.1. Thu GTGT phi np (3331)
3.1.1. K ton thu GTGT u ra (TK 33311)

a) K ton thu GTGT u ra phi np theo phng php khu tr:
Khi xut ha n GTGT theo phng php khu tr v doanh nghip np
thu GTGT tnh theo phng php khu tr, k ton phn nh doanh thu, thu nhp
theo gi bn cha c thu GTGT, thu GTGT phi np c tch ring ti thi
im xut ha n, ghi:
C cc TK 511, 515, 711 (gi cha c thu GTGT)
b) K ton thu GTGT u ra phi np theo phng php trc tip
Ke ton c la chn mt trong 2 phng php ghi s sau:
- Phng php 1: Tch ring ngay s thu GTGT phi np khi xut ha n,
thc hin nh im a nu trn;
- Phng php 2: Ghi nhn doanh thu bao gm c thu GTGT phi np theo
phng php trc tip, nh k khi xc nh s thu GTGT phi np k ton ghi
gim doanh thu, thu nhp tng ng:
N cc TK 511, 515, 711
233
c) Khi np thu GTGT vo Ngn sch Nh nc, ghi:

N TK 3331 - Thu GTGT phi np
C cc TK 111, 112.
3.1.2. K ton thu GTGT ca hng nhp khu (TK 33312)

a) Khi nhp khu vt t, hng ho, TSC k ton phn nh s thu nhp
khu phi np, tng s tin phi thanh ton v gi tr vt t, hng ho, TSC nhp
khu (cha bao gm thu GTGT hng nhp khu), ghi:
N ccT K 152, 153, 156,211,611,!..
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3333)
C ccT K 111, 112,331,...
b) Phn nh s thu GTGT phi np ca hng nhp khu:
- Trng hp thu GTGT hng nhp khu phi np c khu tr, ghi:
N TK 133 - Thu GTGT c khau tr
- Trng hp thu GTGT hng nhp khu phi np khng c khu tr
phi tnh vo gi tr vt t, hng ho,TSC nhp khu, ghi:
N cc TK 152, 153, 156, 211, 611,...
c) Khi thc np thu GTGT ca hng nhp khu vo Ngn sch Nh nc,
ghi:
C ccT K 111, 112,...
d) Trng hp nhp khu y thc (p dng ti bn giao y thc)
- Khi nhn c thng bo v ngha v np thu GTGT hng nhp khu t
bn nhn y thc, bn giao y thc ghi nhn s thu GTGT hng nhp khu phi
np c khu tr, ghi:
- Khi nhn c chng t np thu vo NSNN ca bn nhn y thc, bn
giao y thc phn nh gim ngha v vi NSNN v thu GTGT hng nhp khu,
ghi:
N TK 3331 - Thu GTGTphi np (33312)
C cc TK 111, 112 (nu tr tin ngay cho bn nhn y thc)
C TK 3388 - Phi tr khc (nu cha thanh ton ngay tin thu
234
GTGT hng nhp khu cho bn nhn y thc)

C TK 138 - Phi thu khc (ghi gim s tin ng cho bn nhn y
thc np thu GTGT hng nhp khu)
- Bn nhn y thc khng phn nh s thu GTGT hng nhp khu phi np
nh bn giao y thc m ch ghi nhn s tin np thu h bn giao y thc, ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (phi thu li s tin np h)
N TK 3388 - Phi tr khc (tr vo s tin nhn ca bn giao y thc)
C ccT K 111, 112.
3.1.3. K ton thu GTGT c khu tr

*
- nh k, k ton tnh, xc nh s thu GTGT c khu tr vi s thu

GTGT u ra phi np trong k, ghi:
N TK 3331 - Thu GTGT phi np (3331 1)
- Trng hfp ti thi im giao dch pht sinh cha xc nh c thu
GTGT u vo ca hng ha, dch v c c khu tr hay khng, k ton ghi
nhn ton b s thu GTGT u vo trn TK 133. nh k, khi xc nh s thu
GTGT khng c khu tr vi thu GTGT u ra, k ton phn nh vo chi ph
c lin quan, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (thu GTGT u vo khng c khu tr
ca hng tn kho bn)
N cc TK 641, 642 (thu GTGT u vo khng c khu tr ca cc
khon chi ph bn hng, chi ph QLDN)
3.1.4. K ton thu GTGTphi np c gim

Trng hp doanh nghip c gim s thu GTGT phi np, k ton ghi
nhn s thu GTGT c gim vo thu nhp khc, ghi:
N TK 3331 1 - Thu GTGT phi np (nu c tr vo s thu phi np)
N cc TK 111, 112 - Nu s c gim c nhn li bng tin
3.1.5. Ke ton thu GTGT u vo c hon

Trng hp doanh nghip c hon thu GTGT theo lut nh do thu u
vo ln hn thu u ra, ghi:
N cc TK 111, 112
235
3.2. Thu tiu th c bit (TK 3332)
3.2.1. Nguyn tc k ton

- Ti khon ny s dng cho ngi c ngha v np thu tiu th c bit
theo quy nh ca php lut. Trong giao dch xut nhp khu y thc, ti khon
ny ch s dng cho bn giao y thc, khng p dng cho bn nhn y thc.
- Cc doanh nghip bn sn phm, hng ho chu thu tiu th c bit ghi
nhn doanh thu khng bao gm thu TTB. Trng hp khng tch ngay c s
thu tiu th c bit phi np ti thi im ghi nhn doanh thu th c ghi nhn
doanh thu bao gm c thu nhng nh k phi ghi gim doanh thu i vi s thu
tiu th c bit phi np. Trong mi trng hp, ch tiu Doanh thu bn hng v
cung cp dch v v ch tiu Cc khon gim tr doanh thu ca Bo co kt qu
hot ng kinh doanh u khng bao gm s thu TTB phi np khi bn hng
ha, cung cp dch v.
- Cc doanh nghip nhp khu hoc mua ni a hng ho, TSC thuc din
chu thu tiu th c bit c ghi nhn so thu phi np vo gi gc hng nhp
kho. Trng hp doanh nghip nhp khu hng h nhng khng c quyn s hu
hng ha, v d giao dch tm nhp - ti xut h bn th ba th s thu nhp khu
phi np khng c ghi nhn vo gi tr hng ha m c ghi nhn l khon
phi thu khc.
- Ke ton s thu TTB c hon, c gim thc hin theo nguyn tc:
+ Thu TTB np khi nhp khu hng ha, dch v, nu c hon ghi
gim gi vn hng bn (nu xut hng bn) hoc gim gi tr hng ha (nu
xut tr li do vay, mn...);
+ Thu TTB np khi nhp khu TSC, nu c hon ghi gim chi ph
khc (nu bn TSC) hoc gim nguyn gi TSC (nu xut tr li);
+ Thu TTB np khi nhp khu hng ha, TSC nhng n v khng
c quyn s hu, khi c hon ghi gim khon phi thu khc.
+ Thu TTB phi np khi bn hng ha, cung cp dch v nhung sau
c hon, c gim th k ton ghi nhn vo thu nhp khc.
3.2.2. Phng
a)
php k ton thu tiu c bit
K ton thu tiu th c bit phi np khi bn hng ho, cung cp dch
v:
- Trng hp tch ngay c thu tiu th c bit phi npti thi im
giao dch pht sinh, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v
khng bao gm thu tiu th c bit, ghi:
236

- Trng hp khng tch ngay c thu tiu th c bit phi np ti thi
im giao dch pht sinh, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch
v bao gm c thu tiu th c bit. nh k khi xc nh s thu tiu th c bit
phi np, k ton ghi gim doanh thu, ghi:
b) Khi nhp khu hng ho thuc i tng chu thu tiu thc bit, k
ton cn c vo ho n mua hng nhp khu v thng bo np thu ca c quan
c thm quyn, xc nh s thu tiu th c bit phi np ca hng nhp khu,
ghi:
N cc TK 152, 156,211,611,...
i vi hng tm nhp - ti xut khng thuc quyn s hu ca n v, v
d nh hng qu cnh c ti xut ngay ti kho ngoi quan, khi np thu TTB
ca hng nhp khu, ghi:
c) Khi np tin thu tiu th c bit vo Ngn sch Nh nc, ghi:
N TK 3332 - Thu tiu th c bit
C cc TK 111, 112.
d) Ke ton hon thu tiu th c bit np khu nhp khu:
- Thu TTB np khu nhp khu, c hon khi ti xut hng ha,
ghi:
N TK 3332 - Thu TTB
C TK 632 - Gi vn hng bn (nu xut hng bn)
C cc TK 152, 153, 156 (nu xut hng tr li).
- Thu TTB np khu nhp khu, c hon khi ti xut TSC, ghi:
N TK 3332 - Thu TTB
C TK 211 - Ti sn c nh hu hnh (nu xut tr li TSC)
C TK 811 - Chi ph khc (nu bn TSC).
- Thu TTB np khu nhp khu nhng hng ha khng thuc quyn
s hu ca n v, c hon khi ti xut, ghi:
237
N TK 3332 -T hu TTB
) K ton thu TTB phi np khi bn hng ha, TSC, cung cp dch v
nhng sau c gim, c hon: Khi nhn c thng bo ca c quan c
thm quyn v s thu khu bn c gim, c hon, ghi:
N TK 3332 - Thu TTB
e)
Trng hp xut sn phm, hng ha, dch v chu thu tiu th c bit
tiu dng ni b, cho, biu, tng, khuyn mi, qung co khng thu tin, ghi:
N cac TK 641,642
C cc TK 154, 155
C TK 3332 - Thu TTB.
g) Trng hp nhp khu y thc (p dng ti bn giao y thc)
- Khi nhn c thng bo v ngha v np thu TTB t bn nhn y thc,
bn giao y thc ghi nhn s thu tiu th c bit phi np, ghi:
N cc TK 152, 156,211,611,..
giao y thc phn nh gim ngha v vi NSNN v thu tiu th c bit, ghi:
N TK 3332 - Thu tiu th c bit
C TK 3388 - Phi tr khc (nu cha thanh ton ngay tin thu
TTB cho bn nhn y thc)
thc np thu TTB).
- Bn nhn y thc khng phn nh s thu tiu th c bit phi np nh
bn giao y thc m ch ghi nhn s tin np thu h bn giao y thc, ghi:
C cc TK 111, 112.
3.3. Thu xut khu (TK 3333)

- Ti khon ny s dng cho ngi c ngha v np thu xut khu theo quy
nh ca php lut. Trong giao dch xut khu y thc, ti khon ny ch s dng
cho bn giao y thc, khng p dng cho bn nhn y thc.
238
- Thu xut khu l thu gin thu, khng nm trong c cu doanh thu ca
doanh nghip. Khi xut khu hng ha, k ton phi tch ring s thu xut khu
phi np ra khi doanh thu bn hng, cung cp dch v. Trng hp khng tch
ngay c s thu xut khu phi np ti thi im ghi nhn doanh thu th c
ghi nhn doanh thu bao gm c thu nhng nh k phi ghi gim doanh thu i
vi s thu xut khu phi np. Trong mi trng hyp, ch tiu Doanh thu bn
hng v cung cp dch v v ch tiu Cc khon gim tr doanh thu ca Bo
co kt qu hot ng kinh doanh u khng bao gm s thu xut khu phi np
khi xut khu hng ha, dch v.
- Thu xut khu phi np khi xut khu nhng sau c hon, c
gim th k ton ghi nhn vo thu nhp khc.
3.3.2. Phng php k ton
a) Ke ton thu xut khu phi np khi bn hng ho, cung cp dch v:
- Trng hp tch ngay c thu xut khu phi np ti thi im giao
dch pht sinh, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v khng
bao gm thu xut khu, ghi:
C TK 3333 - Thu xut nhp khu (chi tit thu XK).
- Trng hp khng tch ngay c thu xut khu phi np ti thi im
giao dch pht sinh, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v bao
gm c thu xut khu. nh k khi xc nh s thu xut khu phi np, k ton
ghi gim doanh thu, ghi:
N TK 5 1 1 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v
C TK 3333 - Thu xut nhp khu (chi tit thu XK).
b) Khi np tin thu xut khu vo NSNN, ghi:
N TK 3333 - Thu xut, nhp khu (chi tit thu xut khu)
C cc TK 111, 112,...
c) Thu xut khu c hon hoc c gim (nu c), ghi:
N cc TK 111, 112,3333
d) Trng hp xut khu y thc (p dng ti bn giao y thc)
- Khi bn hng ho, dch v chu thu xut khu, k ton phn nh doanh
thu bn hng v cung cp dch v v s thu xut khu phi np nh trng hp
239
xut khu thng thng quy nh ti im a mc ny.

giao y thc phn nh gim ngha v vi NSNN v thu xut khu, ghi:
N TK 3333 - Thu xut, nhp khu (chi tit thu xut khu)
C TK 3388 - Phi tr khc (nu cha thanh ton ngay tin thu xut
khu cho bn nhn y thc)
thc np thu xut khu).
- Bn nhn y thc khng phn nh s thu xut khu phi np nh bn giao
y thc m ch ghi nhn s tin np thu h bn giao y thc, ghi:
C cc TK 111, 112.
3.4. Thu nhp khu (TK 3333)

- Ti khon ny s dng cho ngi c ngha v np thu nhp khu theo
quy nh ca php lut. Trong giao dch nhp khu y thc, ti khon ny ch s
dng cho bn giao y thc, khng p dng cho bn nhn y thc.
- Cc doanh nghip nhp khu hng ho, TSC c ghi nhn s thu nhp
khu phi np vo gi gc hng mua. Trng hp doanh nghip nhp khu hng
h nhng khng c quyn s hu hng ha, v d giao dch tm nhp - ti xut h
bn th ba th s thu nhp khu phi np khng c ghi nhn vo gi tr hng
ha m c ghi nhn l khon phi thu khc.
- K ton s thu nhp khu c hon, c gim thc hin theo nguyn
tc:
+ Thu nhp khu np khi nhp khu hng ha, dch v, nu c hon
ghi gim gi vn hng bn (nu xut hng bn) hoc gim gi tr hng ha (nu
xut tr li do vay, m n...);
+ Thu nhp khu np khi nhp khu TSC, nu c hon ghi gim chi
ph khc (nu bn TSC) hoc gim nguyn gi TSC (nu xut tr li);
+ Thu nhp khu np khi nhp khu hng ha, TSC nhng n v
khng c quyn s hu, khi c hon ghi gim khon phi thu khc (v d hng
tm nhp - ti xut gia cng, ch bin...) th khi c hon ghi gim khon
phi thu khc.
240
3.4.2. Phng php k ton thu nhp khu
a) Khi nhp khu vt t, hng ho, TSC, k ton phn nh s thu nhp
khu phi np, tng s tin phi tr, hoc thanh ton cho ngi bn v gi tr
vt t, hng ho, TSC nhp khu (gi c thu nhp khu), ghi:
N cc TK 152, 156, 211, 611,... (gi c thu nhp khu)
C cc TK 111, 112,331,...
i vi hng tm nhp - ti xut khng thuc quyn s hu ca n v, v
d nh hng qu cnh c ti xut ngay ti kho ngoi quan, khi np thu nhp
khu, ghi:
b) Khi np thu nhp khu vo Ngn sch Nh nc, ghi:
N TK 3333 - Thu xut, nhp khu (chi tit thu nhp khu)
C cc TK 111, 112,...
c) Ke ton hon thu nhp khu np khu nhp khu
- Thu nhp khu np khu nhp khu, c hon khi ti xut hng
ha, ghi:
C cc TK 152, 153, 156 - Hng ha (nu xut hng tr li).
- Thu nhp khu np khu nhp khu, c hon khi ti xut TSC,
ghi:
C TK 211 - Ti sn c nh hu hnh (nu xut tr li TSC)
- Thu nhp khu np khu nhp khu nhng hng ha khng thuc
quyn s hu ca n v, c hon khi ti xut (v d thu nhp khu np khi
nhp khu hng phc v gia cng, ch bin), ghi:
- Khi nhn c tin t NSNN, ghi:
241
d) Trng hp nhp khu y thc (p dng ti bn giao y thc)

- Khi nhn c thng bo v ngha v np thu nhp khu t bn nhn y
thc, bn giao y thc ghi nhn s thu nhp khu phi np, ghi:
N cc TK 152, 156, 211, 611,... (gi c thu nhp khu)
giao y thc phn nh gim ngha v vi NSNN v thu nhp khu, ghi:
C TK 3388 - Phi tr khc (nu cha thanh ton ngay tin thu nhp
khu cho bn nhn y thc)
thc np thu nhp khu).
- Bn nhn y thc khng phn nh s thu nhp khu phi np nh bn
giao y thc m ch ghi nhn s tin np thu h bn giao y thc, ghi:
C cc TK 111, 112.
3.5. Thu thu nhp doanh nghip (TK 3334)
a) Cn c s thu thu nhp doanh nghip phi np vo Ngn sch Nh nc

hng qu theo quy nh, ghi:
N TK 821 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip (8211)
C TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip.
b) Khi np tin thu thu nhp doanh nghip vo NSNN, ghi:
N TK 3334 - Thu thu nhp doanh nghip
C cc TK 111, 112.
c) Cui nm, khi xc nh s thu thu nhp doanh nghip phi np ca nm
ti chnh:
- Neu s thu thu nhp doanh nghip thc t phi np nh hn s thu thu
nhp doanh nghip tm np hng qu trong nm, th s chnh lch, ghi:
C TK 821 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip (8211).
- Nu s thu thu nhp doanh nghip thc t phi np ln hcm s thu thu
nhp doanh nghip tm np hng qu trong nm, th s chnh lch phi np thiu,
ghi:
N TK 821 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip (8211)
3.6. Thu thu nhp c nhn (TK 3335)
Khi xc nh s thu thu nhp c nhn phi np khu tr ti ngun tnh trn
thu nhp chu thu ca cng nhn vin v ngi lao ng khc, ghi:
- Khi chi tr thu nhp cho cc c nhn bn ngoi, doanh nghip phi xc
nh s thu thu nhp c nhn phi np tnh trn thu nhp khng thng xuyn
chu thu theo tng ln pht sinh thu nhp, ghi:
+ Trng hp chi tr tin th lao, dch v thu ngoi... ngay cho cc c nhn
bn ngoi, ghi:
N cc TK 623, 627, 641, 642, 635 (tng s phi thanh ton); hoc
N TK 161 - Chi s nghip (tng s tin phi thanh ton); hoc
N TK 353 - Qu khen thng, phc li (tng tin phi thanh ton) (3531)
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3335) (s thu
thu nhp c nhn phi khu tr)
C cc TK 111, 112 (s tin thc tr).
+ Khi chi tr cc khon n phi tr cho cc c nhn bn ngoi c thu nhp,
ghi;
,=
...
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (tng s tin phi tr)

C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (s thu thu nhp
c nhn phi khu tr)
C cc TK 111, 112 (s tin thc tr).
- Khi np thu thu nhp c nhn vo Ngn sch Nh nc thay cho ngi c
thu nhp, ghi:
N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3335)
C cc TK 111, 112,...
3.7. Thu ti nguyn (TK 3336)
- Xc nh s thu ti nguyn phi np tnh vo chi ph sn xut chung, ghi:

N TK 627 - Chi ph sn xut chung (6278)
C TK 3336 - Thu ti nguyn.
- Khi thc np thu ti nguyn vo Ngn sch Nh nc, ghi:
243
N TK 3336 - Thu ti nguyn

C cc TK 111, 112,...
3.8. Thu nh t, tin thu t (TK 3337)
- Xc nh s thu nh t, tin thu t phi np tnh vo chi ph qun l

doanh nghip, ghi:
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6425)
C TK 3337 - Thu nh t, tin thu t.
- Khi np tin thu nh t, tin thu t vo Ngn sch Nh nc, ghi:
N TK 3337 - Thu nh t, tin thu t
C cc TK 111, 112,...
3.9. Thu bo v mi trng
3.9.1 Nguyn tc k ton:

-T i khon ny s dng cho ngi np thu bo v mi trng theo quy
nh ca php lut. Trong giao dch nhp khu y thc, ti khon ny ch s dng
cho bn giao y thc, khng p dng cho bn nhn y thc.
- Cc doanh nghip bn sn phm, hng ho chu thu bo v mi trng
ghi nhn doanh thu khng bao gm s thu bo v mi trng phi np. Trng
hp khng tch ngay c s thu phi np ti thi im pht sinh th c ghi
nhn doanh thu bao gm c thu bo v mi trng nhng nh k phi ghi gim
doanh thu i vi s thu bo v mi trng phi np.
- Cc doanh nghip nhp khu hoc mua trong ni a hng ho thuc din
chu thu bo v mi trng c ghi nhn s thu bo v mi trng phi np
vo gi gc hng nhp kho.
- Ke ton s thu BVMT c hon, c gim thc hin theo nguyn tc:
+ Thu BVMT np khi nhp khu hng ha, dch v, nu c hon ghi
gim gi vn hng bn (nu xut hng bn) hoc gim gi tr hng ha (nu
xut tr li do vay, m n..
+ Thu BVMT np khi nhp khu TSC, nu c hon ghi gim chi
ph khc (nu bn TSC) hoc gim nguyn gi TSC (nu xut tr li);
+ Thu BVMT np khi nhp khu hng ha, TSC nhng n v khng
c quyn s hu, khi c hon ghi gim khon phi thu khc.
+ Thu BVMT phi np khi bn hng ha, cung cp dch v nhng sau
c hon, c gim th k ton ghi nhn vo thu nhp khc.
244
3.9.2. Phng php k ton thu bo v mi trng
a) Khi bn hng ho, cung cp dch v thuc i tng chu thu bo v mi

trng ng thi chu thu GTGT, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung
cp dch v khng bao gm thu bo v mi trng v khng c thu GTGT, ghi:
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (gi bn
khng c thu bo v mi trng v thu GTGT)
Trng hp khng xc nh c ngay s thu phi np ti thi im giao
dch pht sinh, doanh thu c ghi nhn bao gm c thu nhng nh k khi xc
nh s thu phi np th phi ghi gim doanh thu:
C TK 333 - Thu v cc khon phi np (chi tit tng loi thu).
b) Khi nhp khu hng ho thuc i tng chu thu bo v mi trng, k
ton cn c vo ho n mua hng nhp khu v thng bo np thu v s thu
bo v mi trng phi np, xc nh s thu bo v mi trng phi np ca
hng nhp khu, ghi:
N cc TK 152, 156,211, 611,...
- Trng hp xut sn phm, hng ha, dch v chu thu bo v mi trng
tiu dng ni b, cho, biu, tng, khuyn mi, qung co khng thu tin, ghi:
N cac TK 641, 642
C cc TK 152, 154, 155
c) Trng hp doanh nghip l bn nhn u thc nhp khu phi np thu
bo v mi trng h bn giao u thc nhp khu, khi xc nh s thu bo v mi
trng phi np, ghi:
- Khi np tin thu bo v mi trng vo Ngn sch Nh nc, ghi:
N TK 33381 - Thu bo v mi trng
C ccT K 111, 112,...
d) K ton hon thu bo v mi trng np khu nhp khu
245
- Thu BVMT np khu nhp khu, c hon khi ti xut hng ha,
ghi:
C cc TK 152, 153, 156 (nu xut hng tr li).
- Thu TTB np khu nhp khu, c hon khi ti xut TSC, ghi:
C TK 2 1 1 - Ti sn c nh hu hnh (nu xut tr li TSC)
- Thu BVMT np khu nhp khu nhng hng ha khng thuc quyn
s hu ca on v, c hon khi ti xut, ghi:
) Ke ton thu BVMT phi np khi bn hng ha, TSC, cung cp dch v
nhng sau c gim, c hon: Khi nhn c thng bo ca c quan c
thm quyn v s thu khu bn c gim, c hon, ghi:
CTK711 - Thu nhp khc.
3.10. Cc loi thu khc (33382), Ph, l ph v cc khon phi np khc
(3339)
- Khi xc nh s l ph trc b tnh trn gi tr ti sn mua v (khi ng k

quyn s hu hoc quyn s dng), ghi:
N TK 211 - Ti sn c nh hu hnh
- Khi thc np cc loi thu khc (nh thu nh thu), ph, l ph v cc
khon phi np khc, ghi:
C cc TK 111, 112.
3.11. Ke ton cc khon tr cp, tr gi ca Nh nc cho doanh
nghip
- Khi nhn c quyt nh v khon tr cp, tr gi ca Nh nc trong
trng hp doanh nghip thc hin cc nhim v cung cp hng ho, dch v theo
yu cu ca Nh nc, k ton phn nh doanh thu tr cp, tr gi c Nh nc
cp, ghi:
C TK 5 1 1 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5114).
- Khi nhn c tin tr cp, tr gi ca Nh nc, ghi:

N cc TK 111, 112
iu 53. Ti khon 334 - Phi tr ngi lao ng
1. Nguyn tc k ton
Ti khon ny dng phn nh cc khon phi tr v tnh hnh thanh ton

cc khon phi tr cho ngi lao ng ca doanh nghip v tin lng, tin cng,
tin thng, bo him x hi v cc khon phi tr khc thuc v thu nhp ca
ngi lao ng.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 334 Phi tr ngi lao
ng
Bn N:
- Cc khon tin lng, tin cng, tin thng c tnh cht lng, bo him
x hi v cc khon khc tr, chi, ng trc cho ngi lao ng;
- Cc khon khu tr vo tin lng, tin cng ca ngi lao ng.
Bn C: Cc khon tin lng, tin cng, tin thng c tnh cht lng,
bo him x hi v cc khon khc phi tr, phi chi cho ngi lao ng;
S d bn C: Cc khon tin lng, tin cng, tin thng c tnh cht
lng v cc khon khc cn phi tr cho ngi lao ng.
Ti khon 334 c th c s d bn N. s d bn N ti khon 334 rt c
bit - nu c phn nh s tin tr ln hn s phi tr v tin lng, tin cng,
tin thng v cc khon khc cho ngi lao ng.
Ti khon 334 phi hch ton chi tit theo 2 ni dung: Thanh ton lng v
thanh ton cc khon khc.
Ti khon 334 - Phi tr ngi lao ng, c 2 ti khon cp 2:

- Ti khon 3341 - Phi tr cng nhn vin: Phn nh cc khon phi tr v
tnh hnh thanh ton cc khon phi tr cho cng nhn vin ca doanh nghip v
tin lng, tin thng c tnh cht lng, bo him x hi v cc khon phi tr
khc thuc v thu nhp ca cng nhn vin.
- Ti khon 3348 - Phi tr ngi lao ng khc: Phn nh cc khon phi
tr v tnh hnh thanh ton cc khon phi tr cho ngi lao ng khc ngoi cng
247
nhn vin ca doanh nghip v tin cng, tin thng (nu c) c tnh cht v tin
cng v cc khon khc thuc v thu nhp ca ngi lao ng.
3. Phng php k ton mt s nghip v kinh t ch yu
a) Tnh tin lng, cc khon ph cp theo quy nh phi tr cho ngi lao
ng, ghi:
N cc TK 622, 623, 627, 641, 642
C TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341, 3348).
b) Tin thng tr cho cng nhn vin:
- Khi xc nh s tin thng tr cng nhn vin t qu khen thng, ghi:
C TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341).
- Khi xut qu chi tr tin thng, ghi:
N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341)
C cc TK 111, 112,...
c) Tnh tin bo him x hi (m au, thai sn, tai nn,...) phi tr cho cng
nhn vin, ghi:
d) Tnh tin lng ngh php thc t phi tr cho cng nhn vin, ghi:
N cc TK 623, 627, 641, 642
N TK 335 - Chi ph phi tr (n v c trch trc tin lng ngh php)
) Cc khon phi khu tr vo lng v thu nhp ca cng nhn vin v
ngi lao ng khc ca doanh nghip nh tin tm ng cha chi ht, bo him y
t, bo him x hi, bo him tht nghip, tin thu bi thng v ti sn thiu theo
quyt nh x l.... ghi:
N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341, 3348)
C TK 141 - Tm ng
C TK 338 - Phi tr, phi np khc
CTK 138 - Phi thu khc. '
e) Tnh tin thu thu nhp c nhn ca cng nhn vin v ngi lao ng
khc ca doanh nghip phi np Nh nc, ghi:
g) Khi ng trc hoc thc tr tin lng, tin cng cho cng nhn vin v
ngi lao ng khc ca doanh nghip, ghi:
C cc TK 111, 112,...
h) Thanh ton cc khon phi tr cho cng nhn vin v ngi lao ng
khc ca doanh nghip, ghi:
C cc TK 111, 112,...
i) Trng hp tr lng hoc thng cho cng nhn vin v ngi lao ng
khc ca doanh nghip bng sn phm, hng ho, k ton phn nh doanh thu bn
hng khng bao gm thu GTGT, ghi:
k) Xc nh v thanh ton cc khon khc phi tr cho cng nhn vin v
ngi lao ng ca doanh nghip nh tin n ca, tin nh, tin in thoi, hc ph,
th hi vin...:
- Khi xc nh c s phi tr cho cng nhn vin v ngi lao ng ca
doanh nghip, ghi:
N cc TK 622, 623, 627, 641, 642
C TK 334 - Phi tr ngi lao ng (3341, 3348).
- Khi chi tr cho cng nhn vin v ngi lao ng ca doanh nghip, ghi:
C cc TK 111, 112,...
iu 54. Ti khon 335 - Chi ph phi tr
1. Nguyn tc k ton
a)
Ti khon ny dng phn nh cc khon phi tr cho hng ha, dch v
nhn c t ngi bn hoc cung cp cho ngi mua trong k bo co
nhng thc t cha chi tr do cha c ha n hoc cha h s, ti liu k ton,
c ghi nhn vo chi ph sn xut, kinh doanh ca k bo co.
Ti khon ny cn phn nh c cc khon phi tr cho ngi lao ng trong
k nh phi tr v tin lng ngh php v cc khon chi ph sn xut, kinh doanh
ca k bo co phi trch trc, nh:
- Chi ph trong thi gian doanh nghip ngng sn xut theo ma, v c th xy
249
dng c k hoch ngng sn xut. Ke ton tin hnh tnh trc v hch ton vo chi
ph sn xut, kinh doanh trong k nhng chi ph s phi chi trong thi gian ngng sn
xut, kinh doanh.
- Trch trc chi ph li tin vay phi tr trong trng hp vay tr li sau, li tri
phiu tr sau (khi tri phiu o hn).
- Trch trc chi ph tm tnh gi vn hng ha, thnh phm bt ng sn
bn.
b) K ton phi phn bit cc khon chi ph phi tr (hay cn c gi l chi
ph trch trc hoc chi ph dn tch) vi cc khon d phng phi tr c phn
nh trn ti khon 352 ghi nhn v trnh by Bo co ti chnh ph hp vi bn
cht ca tng khon mc, c th:
- Cc khon d phng phi tr l ngha v n hin ti nhng thng cha
xc nh c thi gian thanh ton c th; Cc khon chi ph phi tr l ngha v
n hin ti chc chn v thi gian phi thanh ton;
- Cc khon d phng phi tr thng c c tnh v c th cha xc
nh c chc chn s s phi tr (v d khon chi ph d phng bo hnh sn
phm, hng ha, cng trnh xy dng); Cc khon chi ph phi tr xc nh c
chc chn s s phi tr;
- Trn Bo co ti chnh, cc khon d phng phi tr c trnh by tch
bit vi cc khon phi tr thng mi v phi tr khc trong khi chi ph phi tr l
mt phn ca cc khon phi tr thng mi hoc phi tr khc.
- Vic hch ton cc khon chi ph phi tr vo chi ph sn xut, kinh doanh
trong k phi thc hin theo nguyn tc ph hp gia doanh thu v chi ph pht
sinh trong k. Cc khon phi tr cha pht sinh do cha nhn hng ha, dch v
nhng c tnh trc vo chi ph sn xut, kinh doanh k ny m bo khi
pht sinh thc t khng gy t bin cho chi ph sn xut, kinh doanh c phn
nh l d phng phi tr.
c) Cc khon trch trc khng c phn nh vo ti khon 335 m c phn
nh l d phng phi tr, nh:
- Chi ph sa cha ln ca nhng TSC c th do vic sa cha ln c tnh chu
k, doanh nghip c php trch trc chi ph sa cha cho nm k hoch hoc mt s
nm tip theo;
- D phng bo hnh sn phm, hng ho, cng trnh xy dng, ti c cu;
- Cc khon d phng phi tr khc (quy nh trong TK 352).
d) Vic trch trc vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k phi c tnh
ton mt cch cht ch (lp d ton chi ph v c cp c thm quyn ph duyt)
v phi c bng chng hp l, tin cy v cc khon chi ph phi trch trc trong
k, m bo s chi ph phi tr hch ton vo ti khon ny ph hp vi s chi
ph thc t pht sinh. Nghim cm vic trch trc vo chi ph nhng ni dung
khng c tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh.
) v nguyn tc, cc khon chi ph phi tr phi c quyt ton vi s chi
ph thc t pht sinh, s chnh lch gia s trch trc v chi ph thc t phi
c hon nhp.
e)
Vic trch trc chi ph tm tnh gi vn sn phm, hng ho bt ng
sn cn phi tun th thm cc nguyn tc sau:
- Doanh nghip ch c trch trc chi ph tm tnh gi vn hng bn
cho phn hng ho bt ng sn hon thnh, c xc nh l bn trong k
v tiu chun ghi nhn doanh thu.
theo tng chi ph d ton ca phn hng ho bt ng sn c xc nh l bn
(c xc nh theo din tch).
g) Vic xc nh chi ph li vay c vn ha phi tun th Chun mc k
ton Chi ph i vay. Vic vn ha li vay trong mt s trng hp c th nh
sau:
- i vi khon vay ring phc v vic xy dng TSC, BST, li vay
c vn ha k c khi thi gian xy dng di 12 thng;
- Nh thu khng vn ha li vay khi i vay phc v vic thi cng, xy
dng cng trnh, ti sn cho khch hng, k c trng hp i vi khon vay
ring, vi d: Nh thy xy lp vay tin thi cng xy dng cng trnh cho khch
hng, cng ty ng tu theo hp ng cho ch tu...
h) Nhng khon chi ph trch trc cha s dng cui nm phi gii trnh
trong bn thuyt minh Bo co ti chnh.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 335 Chi ph phi tr
Bn N:
- Cc khon chi tr thc t pht sinh c tnh vo chi ph phi tr;
251
chi ph.
s chnh lch v chi ph phi tr ln hn s chi ph thc t c ghi gim
Bn C: Chi ph phi tr d tnh trc v ghi nhn vo chi ph sn xut, kinh

doanh.
S d bn C: Chi ph phi tr tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh
nhng thc t cha pht sinh.
a) Trch trc vo chi ph v tin lng ngh php ca cng nhn sn xut, ghi:
b) Khi tnh tin lng ngh php thc t phi tr cho cng nhn sn xut, nu s
trch trc ln hn s thc t phi tr, ghi:
N TK 335 - Chi ph phi tr (s trch trc)
C TK 622- Chi ph nhn cng trc tip.
c) Trch trc vo chi ph sn xut, kinh doanh s chi sa cha TSC pht
sinh trong k m nh thu thc hin nhng cha nghim thu, xut ha n, ghi:
N cc TK 241, 623, 627* 641 642
d) Khi cng vic sa cha TSC hon thnh, bn giao a vo s dng, nu
s trch trc cao hn chi ph thc t pht sinh, ghi:
N TK 335 - Chi ph phi tr (s trch trc ln hn chi ph pht sinh)
C cc TK 241, 623, 627, 641, 642.
) Trch trc vo chi ph sn xut, kinh doanh nhng chi ph d tnh phi chi
trong thi gian ngng vic theo thi v, hoc ngng vic theo k hoch, ghi:
e) Chi ph thc t pht sinh lin quan n cc khon chi ph trch trc, ghi:
N cc TK 623, 627 (nu s pht sinh ln hn s trch trc)
N TK 335 - Chi ph phi tr (s trch trc)
C cc TK 111, 112, 152, 153,331, 334
C cc TK 623, 627 (nu s pht sinh nh hn s trch trc).
252
g) Trng hp li vay tr sau, cui k tnh li tin vay phi tr trong k, ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh (li tin vay vn sn xut, kinh doanh)
N cc TK 627, 241 (li vay c vn ha)
h) Trng hp doanh nghip pht hnh tri phiu theo mnh gi, nu tr li
sau (khi tri phiu o hn), tng k doanh nghip phi tnh trc chi ph li vay
phi tr trong k vo chi ph sn xut, kinh doanh hoc vn ho, ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh (nu li vay tnh vo chi ph ti chnh)
C TK 335 - Chi ph phi tr (phn li tri phiu phi tr trong k).
Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip thanh ton gc v li tri phiu
cho ngi mua tri phiu, ghi:
N TK 335 - Chi ph phi tr (tng s tin li tri phiu)
N TK 34311 - Mnh gi
C cc TK 111, 112,...
i) Trng hp doanh nghip pht hnh tri phiu c chit khu, nu tr li
sau (khi tri phiu o hn), tng k doanh nghip phi tnh trc chi ph li vay
phi tr trong k vo chi ph sn xut, ki nh doanh hoc vn ho, ghi:
C TK 335 - Chi ph phi tr (phn li tri phiu phi tr trong k)
C TK 34312 - Chit khu tri phiu (s phn b trong k).
N TK 34311 - Mnh gi
C cc TK 111, 112,...
k) Trng hp doanh nghip pht hnh tri phiu c ph tri, nu tr li sau
(khi tri phiu o hn), tng k doanh nghip phi tnh trc chi ph li vay phi
tr trong k vo chi ph sn xut, kinh doanh hoc vn ho, ghi:
N TK 34311 - Mnh gi
C ccT K 111, 112,.

1) i vi doanh nghip 100% vn Nh nc khi chuyn thnh cng ty c
phn:
- i vi cc khon n vay Ngn hng thng mi v Ngn hng Pht trin
Vit Nam qu hn nhng do doanh nghip b l, khng cn vn nh nc,
khng thanh ton c, doanh nghip c phn ha phi lm cc th tc, h s
ngh khoanh n, gin n, xo n li vay ngn hng theo quy nh ca php lut
hin hnh. Khi c quyt nh xo n li vay, ghi:
N TK 335 - Chi ph phi tr (li vay c xo)
C TK 421 - Li nhun sau thu cha phn phi (phn li vay hch
ton vo chi ph cc k trc nay c xo)
C TK 635 - Chi ph ti chnh (phn li vay hch ton vo chi ph
ti chnh trong k ny).
- Trong trng hp thi gian tnh t ngy ht hn nh u t np tin mua
c phn n thi im cng ty c cp Giy chng nhn ng k doanh nghip
trn 3 thng th doanh nghip c tnh li vay tr cho cc nh u t:
+ Ghi nhn li vay phi tr, ghi:
+ Khi tr tin cho cc nh u t, ghi:
C cc TK 111, 112.
m) Ke ton khon chi ph trch trc tm tnh gi vn sn phm, hng ha
bt ng sn c xc nh l bn.
- Khi trch trc chi ph tm tnh gi vn hng ha bt ng sn bn
trong k, ghi:
- Cc chi ph u t, xy dng thc t pht sinh c h s ti liu v
c nghim thu c tp hp tnh chi ph u t xy dng bt ng sn, ghi:
N TK 335- Chi ph phi tr
C TK 154- Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
Khi ton b d n bt ng sn hon thnh, k ton phi quyt ton v ghi
gim s d khon chi ph trch trc cn li, ghi:
N TK 335- Chi ph phi tr
C TK 154- Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
C TK 632- Gi vn hng bn (phn chnh lch gia s chi ph trch
iu 55. Ti khon 336 - Phi tr ni
b
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh tnh hnh thanh ton cc khon phi tr

gia doanh nghip vi cc n v trc thuc khng c t cch php nhn hch
ton ph thuc c t chc cng tc k ton (sau y gi l n v hch ton ph
thuc); Gia cc n v hch ton ph thuc ca cng mt doanh nghip vi nhau.
Trong doanh nghip, vic phn loi cc n v cp di trc thuc cho mc
ch k ton c cn c vo bn cht ca n v (hch ton c lp hay hch ton
ph thuc, c t cch php nhn hay khng, c ngi i din trc php lut hay
khng) m khng ph thuc vo tn gi ca n v (n v thnh vin, chi
nhnh, x nghip, t, i...).
b) Khng phn nh vo ti khon 336 cc giao dch thanh ton gia cng ty
m vi cc cng ty con v gia cc cng ty con vi nhau (gia cc n v c t cch
php nhn hch ton c lp).
c) Cc khon phi tr ni b phn nh trn ti khon 336 "Phi tr ni b"
bao gm khon phi tr v vn kinh doanh v cc khon n v hch ton ph
thuc phi np doanh nghip, phi tr n v hch ton ph thuc khc; Cc khon
doanh nghip phi cp cho n v hch ton ph thuc. Cc khon phi tr, phi
np c th l quan h nhn ti sn, vn, kinh ph, thanh ton vng lai, chi h tr h,
li vay, chnh lch t gi...;
d) Ty theo vic phn cp qun l v c im hot ng, doanh nghip
quyt nh n v hch ton ph thuc ghi nhn khon vn kinh doanh c doanh
nghip cp vo TK 3361 vn kinh doanh ti cc n v trc thuc hoc TK 411
-V n u t ca ch s hCru.
255
) Ti khon 336 "Phi tr ni b" c hch ton chi tit cho tng n v
c quan h thanh ton, trong c theo di theo tng khon phi np, phi tr.
e)
Cui k, k ton tin hnh kim tra, i chiu ti khon 136, ti khon
336 gia cc n v theo tng ni dung thanh ton ni b lp bin bn thanh
ton b tr theo tng n v lm cn c hch ton b tr trn 2 ti khon ny.
Khi i chiu, nu c chnh lch, phi tm nguyn nhn v iu chnh kp thi.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 336 - Phi tr ni b
Bn N:
- S tin tr cho n v hch ton ph thuc;
- S tin n v hch ton ph thuc np doanh nghip;
- S tin tr cc khon m cc n v ni b chi h, hoc thu h n v
ni b;
- B tr cc khon phi thu vi cc khon phi tr ca cng mt n v c
quan h thanh ton.
A 1
Bn C:
- S vn kinh doanh ca n v hch ton ph thuc c doanh nghip cp
- S tin n v hch ton ph thuc phi np doanh nghip;
- S tin phi tr cho n v hch ton ph thuc;
- S tin phi tr cho cc n v khc trong ni b v cc khon c
n v khc chi h v cc khon thu h n v khc.
S d bn C: s tin cn phi tr, phi np cho doanh nghip v cc n

v trong ni b doanh nghip.
Ti khon 336 - Phi tr ni b, c 4 ti khon cp 2:

- Ti khon 3361 - Phi tr ni b v vn kinh doanh: Ti khon ny ch m
n v cp di khng c t cch php nhn hch ton ph thuc phn nh s
vn kinh doanh c doanh nghip cp trn giao.
Ti khon ny khng phn nh s vn ca cc cng ty con hoc n v c
bn cht l cng ty con (cc n v trc thuc c t cch php nhn hch ton c
lp) nhn gp t cng ty m.
- Ti khon 3362 - Phi tr ni b v chnh lch t gi. Ti khon ny ch
m BQLDA trc thuc doanh nghip l Ch u t, dng phn nh khon
chnh lch t gi pht sinh phi tr doanh nghip.
256
- Ti khon 3363 - Phi tr ni b v chi p h i vay iu kin c vn

ho: Ti khon ny ch m BQLDA trc thuc doanh nghip l Ch u t,
dng phn nh khon chi ph i vay c vn ha pht sinh phi chuyn cho
doanh nghip ,
- Ti khon 3368 - Phi tr ni b khc: Phn nh tt c cc khon phi tr
khc gia cc n v ni b trong cng mt doanh nghip.
3.1. Ti
n v hch
ton Jph thuc
a) Khi n v hch ton ph thuc nh chi nhnh, ca hng, ban qun l d

n ... nhn vn c cp bi doanh nghip, on v cp trn, ghi:
N cc TK i l l , 112, 152, 155, 156,211,213,217.....
C TK 336 - Phi tr ni b (3361).
b) S tin phi tr cho cc n v ni b khc v cc khon c chi h,
tr h, hoc khi nhn sn phm, hng ha, dch v t cc n v ni b chuyn
n, ghi:
N cc TK 152, 153, 156
N TK 133 - Thue GTGT dc khu tr
C TK 336 - Phi tr ni b.
c) Khi thu tin h hoc vay cc n v ni b khc, ghi:
N cc IX 111,112,...
d) Khi tr tin cho doanh nghip v cc n v ni b v cc khon phi tr,
phi np, chi h, thu h, ghi:
N TK 336 - Phi tr ni b
C cc TK 111,112,.!.
) Khi c quyt nh iu chuyn ti sn cho cc on v khc trong ni b
v c quyt nh gim vn kinh doanh, ghi:
N TK 336 - Phi tr ni b (3361)
N TK 214 - Hao mn TSC (nu iu chuyn TSC, BST)
C ccT K 152, 155, 156,211,213,217....
e) B tr gia cc khon phi thu v phi tr pht sinh t giao dch vi cc
257
on v ni b, ghi:
CTK 136-Phi thu ni b.
g) Trng hp n v hch ton ph thuc khng c phn cp k ton
n li nhun sau thu cha phn phi (TK 421), nh k n v hch ton ph
thuc kt chuyn cc khon doanh thu, thu nhp, chi ph trc tip qua TK 336 Phi tr ni b hoc qua TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh, ghi:
- Kt chuyn doanh thu, thu nhp, ghi:
N cc T K 511, 711
C TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh (nu n v hch ton ph
thuc theo di kt qu kinh doanh trong k)
C TK 336 - Phi tr ni b (nu n v hch ton ph thuc khng
theo di kt qu kinh doanh).
nh k, n v hch ton ph thuc c phn cp theo di kt qu kinh
doanh trong k kt chuyn kt qu kinh doanh (li) ln n v cp trn, ghi:
N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh
- Kt chuyn cc khon chi ph, ghi:
N TK 336 - Phi tr ni b (nu n v hch ton ph thuc khng c
phn cp theo di kt qu kinh doanh)
N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh (nu n v hch ton ph
thuc c phn cp theo di kt qu kinh doanh ring)
C cc TK 632, (535,641,642.
nh k, n v hch ton ph thuc c phn cp theo di kt qu kinh
doanh trong k kt chuyn kt qu kinh doanh (l) chuyn ln n v cp trn, ghi:
C TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh.
h) Trng hp c phn cp hch ton n li nhun sau thu cha phn
phi, nh k n v hch ton ph thuc kt chuyn li nhun sau thu cha phn
phi cho n v cp trn, ghi:
- Kt chuyn li, ghi:
- Kt chuyn l, ghi:
C TK 421 - Li nhun sau thu cha phn phi.
258
3.2.
cp trn)
Hch ton ti doanh nghip c n v hch ton ph thuc (n v
a) S qu khen thng, qu phc li phi cp cho cc n v hch ton ph

thuc, ghi:
N TK 353 - Qu khen thng, phc li
b) Cc khon phi tr cho cc n v hch ton ph thuc, ghi:
N TK 641- Chi ph bn hng
c) Khi thanh ton cc khon phi tr cho cc n v hch ton ph thuc,
ghi:
C cc TK 111, 112,...
d) B tr cc khon phi thu, phi tr ni b, ghi:
C TK 136 - Phi thu ni b.
iu 56. Ti khon 337 - Thanh ton theo tin hp ng xy dng
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh s tin khch hng phi tr theo tin

k hoch v s tin phi thu theo doanh thu tng ng vi phn cng vic hon
thnh do nh thu t xc nh ca hp ng xy dng d dang.
b) Ti khon 337 Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng
ch p dng i vi trng hp hp ng xy dng qu nh nh thu c thanh
ton theo tin k hoch. Ti khon ny khng p dng i vi trng hp hp
ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo gi tr khi lng thc
hin c khch hng xc nhn.
259
c) Cn c ghi vo bn N TK 337 l chng t xc nh doanh thu tng

ng vi phn cng vic hon thnh trong k (khng phi ho n) do nh thu
t lp, khng phi ch khch hng xc nhn. Nh thu phi la chn phng php
xc nh phn cng vic hon thnh v giao trch nhim cho cc b phn lin
quan xc nh gi tr phn cng vic hon thnh v lp chng t phn nh
doanh thu hp ng xy dng trong k.
Cn c ghi vo bn C TK 337 l ho n c lp trn c s tin
thanh ton theo k hoch c quy nh trong hp ng, s tin ghi trn ho
n l cn c ghi nhn s tin nh thu phi thu ca khch hng, khng l cn
c ghi nhn doanh thu trong k k ton.
d) Ti khon 337 phi c theo di chi tit theo tng hp ng xy dng.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 337 - Thanh ton theo
tin hp ng xy dng
Bn N: Phn nh s tin phi thu theo doanh thu ghi nhn tng ng
vi phn cng vic hon thnh ca hp ng xy dng d dang.
Bn C: Phn nh s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ca hp
ng xy dng d dang.
S d bn N: Phn nh s tin chnh lch gia doanh thu ghi nhn ca
hp ng ln hn s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ca hp ng
xy dng d dang.
S d bn C: Phn nh s tin chnh lch gia doanh thu ghi nhn ca
hp ng nh hn s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ca hp ng
xy dng d dang.
a) Trng hp hp ng xy dng qu nh nh thu c thanh ton theo

tin k hoch, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt cch
ng tin cy, th k ton cn c vo chng t phn nh doanh thu tng ng vi
phn cng vic hon thnh (khng phi ho n) do nh thu t xc nh, ghi:
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cuns cp dch v.
b) Cn c vo ho n c lp theo tin k hoch phn nh s tin
phi thu theo tin k hoch ghi trong hp ng, ghi:

C TK 3331 - Thu GTGT phi np'
c) Khi nh thu nhn c tin ca khch hng thanh ton, ghi:
N cc TK 111, 112
iu 57. Ti khon 338 - Phi tr, phi np khc
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh tnh hnh thanh ton vcckhon phi

tr, phi np ngoi ni dung phn nh cc ti khon khc thucnhm TK 33
(t TK 331 n TK 337). Ti khon ny cng c dng hch ton doanh thu
nhn trc v cc dch v cung cp cho khch hng v cc khon chnh lch
gi pht sinh trong giao dch bn thu li ti sn l thu ti chnh hoc thu hot
ng.
b) Ni dung v phm vi phn nh ca ti khon ny gm cc nghip v ch
yu sau:
- Gi tr ti sn tha cha xc nh r nguyn nhn, cn ch quyt nh x
l ca cp c thm quyn; Gi tr ti sn tha phi tr cho c nhn, tp th (trong
v ngoi n v) theo quyt nh ca cp c thm quyn ghi trong bin bn x l,
nu xc nh c nguyn nhn;
- S tin trch v thanh ton bo him x hi, bo him y t, bo him tht
nghip v kinh ph cng on;
- Cc khon khu tr vo tin lng ca cng nhn vin theo quyt nh ca
to n;
- Cc khon li nhun, c tc, phi tr cho cc ch s hu;
- Vt t, hng ha vay, mn c tnh cht tm thi, cc khon nhn vn gp
hp ng hp tc kinh doanh (BCC) khng hnh thnh php nhn mi.
- Cc khon thu h bn th ba phi tr li, cc khon tin bn nhn y thc
nhn t bn giao u thc np cc loi thu xut, nhp khu, thu GTGT hng
nhp khu v thanh ton h cho bn giao y thc;
- S tin thu trc ca khch hng trong nhiu k k ton v cho thu ti
sn, c s h tng, khon li nhn trc khi cho vay vn hoc mua cc cng c n
(gi l doanh thu nhn trc); Cc khon doanh thu, thu nhp cha thc hin.
261
- Khon chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp theo cam kt vi gi bn

tr ngay.
- S phi tr v tin thu bn c phn thuc vn Nh nc, khi c phn ho
doanh nghip c 100% vn nh nc.
- Khon chnh lch gi bn cao hn gi tr cn li ca TSC bn v thu li
l thu ti chnh; Khon chnh lch gi bn cao hn gi tr hp l ca TSC bn
v thu li l thu hot ng.
- Cc khon phi tr, phi np khc, nh phi tr mua bo him hu tr t
nguyn, bo him nhn th v cc khon h tr khc (ngoi lng) cho ngi lao
ng...
c)
Cc khon phi tr, phi np khc bng ngoi t hoc vic thanh ton cc
khon phi tr, phi np khc phi theo di chi tit gc ngoi t ring v quy
i ngoi t ra n v tin t k ton theo nguyn tc:
- Khi pht sinh cc khon phi tr, phi np khc bng ngoi t, k ton phi
quy oi theo t gi giao dch thc t ti thi im pht sinh: (l t gi bn ca ngn
hng thng mi ni doanh nghip thng xuyn c giao dch);
- Khi thanh ton cc khon phi tr, phi np khc bng ngoi t, k ton
phi quy i theo t gi ghi s thc t ch danh;
- Cui k, k ton phi nh gi li s d cc khon phi tr, phi np khc
bng ngoi t theo t gi giao dch thc t ti thi im lp bo co (l t gi bn
ca ngn hng thng mi ni thng xuyn c giao dch) v c ghi nhn ngay
vo chi ph ti chnh, hoc doanh thu hot ng ti chnh. Ring khon doanh thu
nhn trc bng ngoi t, nu khng c bng chng chc chn cho thy doanh
nghip s phi tr li khon tin nhn trc ca khch hng bng ngoi t th
khng c nh gi li.
2.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 338 - Phi tr, phi np
khc
Bn No:
- Kt chuyn gi tr ti sn tha vo cc ti khon lin quan theo quyt nh
ghi trong bin bn x l;
- Kinh ph cng on chi ti n v;
- S BHXH, BHYT, BHTN, KPC np cho c quan qun l qu bo
him x hi, bo him y t, bo him tht nghip v kinh ph cng on;
262
- Doanh thu cha thc hin tnh cho tng k k ton; tr li tin nhn trc
cho khch hng khi khng tip tc thc hin vic cho thu ti sn;
- S phn b khon chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp theo cam kt
vi gi bn tr tin ngay (li tr chm) vo chi ph ti chnh;
- Ket chuyn chnh lch gi bn ln hn gi tr cn li ca TSC bn v
thu li l thu ti chnh ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh;
- Kt chuyn chnh lch gi bn ln hon gi tr hp l ca TSC bn v
thu li l thu hot ng ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh;
- Np vo Qu H tr sp xp doanh nghip s tin thu t c phn ho
doanh nghip 100% vn Nh nc;
- Ket chuyn chi ph c phn ho tr (-) vo s tin Nh nc thu c t
co phn ho cng ty Nh nc;
- Cc khon tr v np khc.
Bn C:
- Gi tr ti sn tha ch x l (cha xc nh r nguyn nhn); Gi tr ti
sn tha phi tr cho c nhn, tp th (trong v ngoi n v) theo quyt nh ghi
trong bin bn x l do xc nh ngay c nguyn nhn;
- Trch BHXH, BHYT, BHTN, KPC vo chi ph snxut, kinhdoanh
hoc khu tr vo lng ca cng nhn vin;
- Cc khon thanh ton vi cng nhn vin v tin nh, in,nc tp th;
- Kinh ph cng on vt chi c cp b;
- S BHXH chi tr cng nhn vin khi c c quan BHXH thanh ton;
- Doanh thu cha thc hin pht sinh trong k;
- S chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp theo cam kt vi gi bn tr
ngay;
- S chnh lch gia gi bn cao hn gi tr cn li ca TSC bn v thu
li ca giao dch bn v thu li TSC l thu ti chnh;
- S chnh lch gia gi bn cao hn gi tr hp l ca TSC bn v thu
li ca giao dch bn v thu li TSC l thu hot ng;
- Phn nh tng s tin thu t bn c phn thuc vn Nh nc; Khon
chnh lch gia gi tr thc t phn vn Nh nc ti thi im doanh nghip
100% vn Nh nc chuyn thnh cng ty c phn ln hn gi tr thc t phn
vn Nh nc ti thi im xc nh gi tr doanh nghip;
- Vt t, hng ha vay, mn tm thi, cc khon nhn vn gp hp ng
hp tc kinh doanh khng thnh lp php nhn;
- Cc khon thu h n v khc phi tr li;
- Cc khon phi tr khc.
S d bn C:
- BHXH, BHYT, BHTN, KPC trch cha np cho c quan qun l
hoc kinh ph cng on c li cho n v cha chi ht;
- Gi tr ti sn pht hin tha cn ch gii quyt;
263
- Doanh thu cha thc hin thi im cui k k ton;

- S chnh lch gi bn cao hn gi tr hp l hoc gi tr cn li ca TSC
bn v thu li cha kt chuyn;
- Phn nh s tin thu v bn c phn thuc vn Nh nc hoc khon
chnh lch gia gi tr thc t phn vn Nh nc ti thi im doanh nghip
100% vn Nh nc chuyn thnh cng ty co phn ln hn gi tr thc t phn
vn Nh nc ti thi im xc nh gi tr doanh nghip cn phi tr n cui k
k ton;
- Cc khon cn phi tr, cn phi np khc.
Ti khon ny c th c s d bn N: s d bn N phn nh s tr,
np nhiu hn s phi tr, phi np hoc s bo him x hi chi tr cng
nhn vin cha c thanh ton v kinh ph cng on vt chi cha c cp b.
Ti khon 338 - Phi tr, phi np khc, c 8 ti khon cp 2:

- Ti khon 3381 - Ti sn tha ch gii quyt: Phn nh gi tr ti sn tha
cha xc nh r nguyn nhn, cn ch quyt nh x l ca cp c thm quyn.
Trng hp gi tr ti sn tha xc nh c nguyn nhn v c bin bn x l
th c ghi ngay vo cc ti khon lin quan, khng hch ton qua ti khon 338
(3381).
- Ti khon 3382 - Kinh p h cng on: Phn nh tnh hnh trch v thanh
ton kinh ph cng on n v.
- Ti khon 3383 - Bo him x hi: Phn nh tnh hnh trch v thanh ton
bo him x hi n v.
- Ti khon 3384 - Bo him y t: Phn nh tnh hnh trch v thanh ton bo
him y t n v.
- Ti khon 3385 - Phi tr v c phn ho: Phn nh s phi tr v tin thu
bn c phn thuc vn Nh nc, Khon chnh lch gia gi tr thc t phn vn
Nh nc ti thi im doanh nghip 100% vn Nh nc chuyn thnh cng ty
c phn ln hn gi tr thc t phn vn Nh nc ti thi im xc nh gi tr
doanh nghip;
- Ti khon 3386 - Bo him tht nghip: Phn nh tnh hnh trch v thanh
ton bo him tht nghip n v.
- Ti khon 3387 - Doanh thu cha thc hin: Phn nh s hin c v tnh
hnh tng, gim doanh thu cha thc hin ca doanh nghip trong k k ton.
Doanh thu cha thc hin gm doanh thu nhn trc nh: s tin ca khch hng
tr trc cho mt hoc nhiu k k ton v cho thu ti sn; Khon li nhn
trc khi cho vay vn hoc mua cc cng c n; V cc khon doanh thu cha
thc hin khc nh: Khon chnh lch gia gi bn hng tr chm, tr gp theo
cam kt vi gi bn tr tin ngay, khon doanh thu tng ng vi gi tr hng ha,
dch v hoc s phi chit khu gim gi cho khch hng trong chng trnh khch
hng truyn thng... Khng hch ton vo ti khon ny cc khon:
+ Tin nhn trc ca ngi mua m doanh nghip cha cung cp sn
phm, hng ho, dch v;
+ Doanh thu cha thu c tin ca hot ng cho thu ti sn, cung cp
dch v nhiu k (doanh thu nhn trc ch c ghi nhn khi thc thu c
tin, khng c ghi i ng vi TK 131 - Phi thu ca khch hng).
- Ti khon 3388 - Phi tr, phi np khc: Phn nh cc khon phi tr
khc ca n v ngoi ni dung cc khon phi tr phn nh trn cc ti khon
khc t TK 3381 n TK 3387.
3.1. Trng hp pht hin ti sn tha cha xc nh r nguyn nhn phi

ch gii quyt:
a) K ton phn nh gi tr ti sn tha theo gi tr hp l ti thi im pht
hin ghi s k ton, ghi:
N cc TK 111, 152, 153, 156, 211 (Theo gi tr hp l)
b) Khi c bin bn x l ca cp c thm quyn v s ti sn tha, k ton
cn c vo quyt nh x l ghi vo cc ti khon lin quan, ghi:
C TK 411 - Vn u t ca ch s hu; hoc
C TK 441 - Ngun vn u t XDCB;
C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3388);
C TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip
3.2. Ke ton ti sn tha khi c phn ho doanh nghip 100% vn Nh nc
- Khi nhn c thng bo hoc quyt nh c phn ho ca c quan c
thm quyn, doanh nghip c phn ho c trch nhim kim k, phn loi ti sn
doanh nghip ang qun l, s dng ti thi im xc nh gi tr doanh nghip.
265
Cn c vo Bo co kt qu kim k tin ti thi im xc nh gi tr doanh

nghip, k ton phn nh gi tr tin tha qua kim k, ghi:
N ccT K 111, 112
C TK 3381 - Ti sn tha ch gii quyt.
Trng hp tha ti sn: Doanh nghip ch ng theo di v ghi chp thng
tin ti sn pht hin tha qua kim k trong phn thuyt minh Bo co ti chnh.
- Ke ton x l ti sn tha, thiu trong kim k: i vi ti sn pht hin
tha qua kim k, cn c vo Bin bn x l ti sn tha, thiu qua kim k,
ghi:
C TK 338 - Phi tr, phi np khc(3388)
C TK 411 - Vn u t ca ch s hu (i vi ti sn tha khng
xc nh c nguyn nhn hoc khng tm c ch s hu).
3.3 K ton BHXH, BHYT, BHTN, KPC
- Khi trch BHXH, BHYT, BHTN, KPC, ghi:
N cc TK 622, 623,627, 641, 642 (s tnh vo chi ph SXKD)
N TK 334 - Phi tr ngi lao ng (s tr vo lng ngi lao ng)
- Khi np BHXH, BHYT, BHTN, KPC, ghi:
N TK 338 - Phi tr, phi np khc (3382, 3383, 3384, 3386)
C cc TK 111, 112,...
- BHXH phi tr cho cng nhn vin khi ngh m au, thai sn..., ghi:
C TK 334 - Phi tr ngi lao ng.
- Chi tiu kinh ph cng on ti n v, ghi:
C cc TK 111, 112,...
- Kinh ph cng on chi vt c cp b, khi nhn c tin, ghi:
N cc TK 111, 112
3.4.
Khi vay, mn vt t, hng ha, nhn gp vn hp ng hp tc kinh
doanh khng hnh thnh php nhn, ghi
N cac TK 111, 112, 152, 153, 156...
266
3.5, Hch ton doanh thu cha thc hin v cho thu TSC, BS u t
theo phng thc cho thu hot ng, doanh thu ca k k ton c xc nh
bng tng s tin cho thu hot ng TSC, BS u t thu chia cho s k thu
tin trc cho thu hot ng TSC, BS u t (tr trng hp c ghi nhn
doanh thu mt ln i vi ton b s tin nhn trc):
- Khi nhn tin ca khch hng tr trc v cho thu TSC, BS u t
trong nhiu nm, k ton phn nh doanh thu cha thc hin theo gi cha c thu
GTGT, ghi:
N cc TK 111,112,... (tng s tin nhn trc)
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (gi cha c thu GTGT)
- Khi tnh v ghi nhn doanh thu ca tng k k ton, ghi:
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113, 5117).
- Trng hp hp ng cho thu ti sn khng c thc hin phi tr li
tin cho khch hng, ghi:
N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (gi cho thu cha c thu GTGT)
N TK 3331 - Thu GTGT phi np (s tin tr li cho ngi i thu v
thu GTGT ca hot ng cho thu TSC khng thc hin c)
C cc TK 111,112,...(s tin tr li).
3.6. Hch ton trng hp bn hng theo phng thc tr chm, tr gp:
- Khi bn hng tr chm, tr gp th ghi nhn doanh thu bn hng v cung
cp dch v ca k k ton theo gi bn tr tin ngay, phn chnh lch gia gi bn
tr chm, tr gp vi gi bn tr tin ngay ghi vo ti khon 3387 "Doanh thu cha
thc hin", ghi:
N cacT K 111, 112,131,...
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (theo gi bn
tr tin ngay cha c thu GTGT)
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (phn chnh lch gia gi
bn tr chm, tr gp v gi bn tr
tin ngay cha c thu GTGT)
- Hng k, tnh, xc nh v kt chuyn doanh thu tin li bn hng tr
chm, tr gp trong k, ghi:
267
- Khi thc thu tin bn hng tr chm, tr gp trong gm c phn chnh

lch gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn tr tin ngay, ghi:
N cc TK 111, 112,...
- ng thi ghi nhn gi vn hng bn:
+ Nu bn sn phm, hng ho, ghi:
N TK 632- Gi vn hng bn
C cc TK 154 (631), 155, 156, 157,...
+ Nu thanh l, bn BS u t, ghi:
N TK 632- Gi vn hng bn (gi tr cn li ca BS u t)
N TK 214 - Hao mn TSC (2147) (s hao mn lu k - nu c)
C TK 217- BS u t.
3.7. Trng hfp bn v thu li TSC l thu ti chnh c gi bn ln hn
gi tr cn li ca TSC bn v thu li:
- Khi hon tt th tc bn ti sn, cn c vo ho n v cc chng t lin
quan, ghi:
N cc TK 111,112,... (tng gi thanh ton)
C TK 711- Thu nhp khc (gi tr cn li ca TSC bn v thu li)
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (chnh lch gia gi bn ln
hn gi tr cn li ca TSC)
ng thi ghi gim TSC:
N TK 811 - Chi ph khc (gi tr cn li ca TSC bn v thu li)
N TK 214 - Hao mn TSC (gi tr hao mn) (nu c)
C TK 2 1 1 - TSC hu hnh (nguyn gi TSC).
- nh k, kt chuyn chnh lch ln hn (li) gia gi bn v gi tr cn li
ca ti sn c nh bn v thu li ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh trong k
ph hp vi thi gian thu ti sn, ghi:
C cc TK 623, 627, 641, 642,...
3.8. Cc doanh nghip cha phn b ht khon li chnh lch t gi ca giai
on trc hot ng (ang phn nh trn ti khon 3387 - Doanh thu cha thc
hin) phi kt chuyn ton b s li chnh lch t gi vo doanh thu hot ng ti
chnh xc nh kt qua kinh doanh trong k, ghi:
3.9. K ton cc khon phi tr v c phn ho doanh nghip 100% vn nh

nc.
- Khi thu tin t bn c phn thuc vn Nh nc ti doanh nghip, ghi:

N cc TK 111, 112
C TK 3385 - Phi tr v c phn ha.
- K ton cc khon chnh sch i vi ngi lao ng di d ti doanh
nghip: Cn c quyt nh ca c quan c thm quyn v xc nh khon tin phi
s dng t tin thu bn c phn h tr cho doanh nghip thc hin chnh sch
i vi ngi lao ng di d ti thi im quyt nh c phn ho, ghi:
N TK 3385 - Phi tr v c phn ho
Khi thc t tr tin cho ngi lao ng, ghi:
C cc TK 111, 112.
- Quyt ton chi ph c phn ho: Khi kt thc qu trnh c phn ho, doanh
nghip phi bo co v thc hin quyt ton chi ph c phn ho vi c quan quyt
nh c phn ho. Chi ph c phn ho c tr vo tin thu t c phn ho doanh
nghip, ghi:
N TK 3385 - Phi tr v c phn ha
C TK 1385 - Phi thu v c phn ha (chi tit chi ph c phn ho).
Khi np tin thu t c phn ha (sau khi tr s chi ph c phn ho) v Qu
H tr sp xp doanh nghip ti cng ty m ca Tp on kinh t, tng cng ty
Nh nc, cng ty m trong t hp cng ty m - cng ty con hoc Qu H tr sp
xp v pht rin doanh nghip do Tng cng ty u t v kinh doanh vn Nh
nc gi, ghi:
C cc TK 111, 112.
- Trng hp nu tin thu bn c phn thuc vn Nh nc, n v khng
c s dng tin thu bn c phn th khon li phi tr ny phi tr vo s phi
np v thu c phn ho m khng ghi nhn vo chi ph ti chnh, k ton ghi:
Khi tr tin cho cc nh u t, ghi:
C cc TK 111, 112.
269
K ton khon chnh lch gia gi tr thc t phn vn Nh nc ti thi

im DNNN chuyn sang Cng ty c phn so vi gi tr thc t phn vn Nh
nc ti thi im xc nh gi tr doanh nghip.
+ Trng hp gi tr thc t phn vn Nh nc ti thi im doanh nghip
chuyn thnh Cng ty c phn ln hn gi tr thc t phn vn Nh nc ti thi
im xc nh gi tr doanh nghip th s chnh lch tng (li) phi np vo Qu
xp v pht trien doanh nghip do Tng cng ty u t v kinh doanh vn Nh
nc gi, ghi:
Khi np tin thu t c phn ha (sau khi tr s chi ph c phn ho) v Qu
xp v pht trin doanh nghip do Tng cng ty u t v kinh doanh vn Nh
nc gi, ghi:
C cc TK 111, 112.
chuyn sang Cng ty c phn nh hn gi tr thc t phn vn Nh nc ti thi
im xc nh gi tr doanh nghip, th s chnh lch gim (l), phn nh nh sau:
Trng hp tp th, c nhn phi bi thng, ghi:
Khi nhn tin ca tp th, c nhn np tin bi thung, ghi:
N cc TK 111, 112
Trng hp chnh lch gim do nguyn nhn khch quan, hoc ch quan
nhung v l do bt kh khng m ngi c trch nhim bi thung khng c kh
nng thc hin vic bi thng v c c quan c thm quyn xem xt, quyt
nh s dng s tin thu t bn co phn ny b p tn tht sau khi tr i phn
c bo him bi thng (nu c) ghi:
270
3.10. Ke ton cc nghip v bn nhn u thc nhp khu
a) Khi nhn ca doanh nghip giao u thc nhp khu tin mua hng
nhp khu, cn c cc chng t lin quan, ghi:
N cc TK 111, 112,.7..
C TK 338 - Phi tr khc (3388).
b) Khi chuyn tin k qu m LC (nu thanh ton bng th tn dng),
cn c cc chng t lin quan, ghi:
N TK 244 - Cm c, k qu, k cc
C ccT K 111, 112.
c) Khi nhp khu vt t, thit b, hng ha cho bn giao y thc, k ton
theo di hng nhn y thc nhp khu trn h thng qun tr ca mnh v thuyt
minh trn Bo co ti chnh v s lng, chng loi, quy cch, phm cht ca hng
nhp khu y thc, thi hn nhp khu, i tng thanh ton..., khng ghi nhn gi
tr hng nhn y thc nhp khu trn Bng cn i k ton.
d) K ton cc nghip v thanh ton y thc nhp khu:
- Khi chuyn khon k qu m L/C tr cho ngi bn nc ngoi nh mt
phn ca khon thanh ton hng nhp khu y thc, ghi:
N 138 - Phi thu khc
C TK 244 - Cm c, k qu, k cc.
- Khi thanh ton cho ngi bn nc ngoi v s tin phi tr cho hng
nhp khu y thc, ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (nu bn giao y thc cha ng tin mua hng
nhp khu)
C ccT K 111, 112,3388,....
- Thu nhp khu, thu GTGT hng nhp khu, Thu TTB phi np h
cho doanh nghip u thc nhp khu: Trong giao dch xut - nhp khu y thc
(phi c hfp ng xut-nhp khu y thc), bn nhn y thc c xc nh l
ngi i din bn giao y thc thc hin cc ngha v vi NSNN (ngi np
thu h cho bn giao y thc), ngha v np thu c xc nh l ca bn giao y
thc. Trng hp ny, bn nhn y thc ch phn nh s tin thu np vo
NSNN l khon chi h, tr h cho bn giao y thc. Khi np tin vo NSNN, ghi:
C cc TK 111, 112.
271
) i vi ph u thc nhp khu v thu GTGT tnh trn ph u thc nhp

khu, cn c vo Ho n GTGT v cc chng t lin quan, k ton phn nh
doanh thu ph u thc nhp khu, ghi:
e)
Cc khon chi h khc cho doanh nghip u thc nhp khu lin quan n
hot ng nhn u thc nhp khu (ph ngn hng, ph gim nh hi quan, chi
thu kho, thu bi chi bc xp, vn chuyn hng...), cn c cc chng t lin quan,
ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (chi tit cho tng doanh nghip u thc NK)
C TK 111, 112,...
g) B tr cc khon phi thu v phi tr khc khi kt thc giao dch, ghi:
N TK 338 - Phi tr khc
3.11. K ton cc nghip v bn nhn u thc xut khu
a) Khi nhn y thc xut khu vt t, thit b, hng ha cho bn giao y
thc, k ton theo di hng nhn xut khu trn h thng qun tr ca mnh v
thuyt minh trn Bo co ti chnh v s lng, chng loi, quy cch, phm cht
ca hng nhn xut khu y thc, thi hn xut khu, i tng thanh ton...,
khng ghi nhn gi tr hng nhn y thc xut khu trn Bng cn i k ton.
Thu xut khu phi np (nu c) thc hin theo quy nh ca TK 333 - Thu v
cc khon phi np Nh nc.
b) Cc khon chi h bn giao y thc xut khu, ghi:
N TK 138 - Phi thu khac (1388)
C cc TK 111, 112.
c) Khi nhn c tin hng ca ngi mua
l khon phi tr cho bn giao y thc, ghi:
C TK 338 - Phi tr khc (3388).
nc ngoi,
kton phn nh
d) B tr cc khon phi thu phi tr khc, ghi:

N TK 338 - Phi tra khc
3.12. Xc nh s li nhun, c tc phi tr cho cc
ch s
hu, ghi:
272
- Khi xc nh s phi tr, ghi:

- Khi tr c tc, li nhun cho ch s hu, ghi:
C cc TK 111, 112 (s tin tr c tc, li nhun cho ch s hu)
C TK 3335 - Thu thu nhp c nhn (nu khu tr ti ngun s thu
TNCN ca ch s hu).
3.13. Khi lp Bo co ti chnh, k ton nh gi li s d
tr, phi np khc bng ngoi t theo t gi giao dch thc t:
cckhonphi

iu 58. Ti khon 341 - Vay v n thu ti chnh
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh cc khon tin vay, n thu ti chnh v

tnh hnh thanh ton cc khon tin vay, n thu ti chnh ca doanh nghip.
Khng phn nh vo ti khon ny cc khon vay di hnh thc pht hnh tri
phiu hoc pht hnh c phiu u i c iu khon bt buc bn pht hnhphi
mua li ti mt thi im nht nh trong tng lai.
b) Doanh nghip phi theo di chi tit k hn phi tr ca cc khon vay, n
thu ti chnh. Cc khon c thi gian tr n hn 12 thng k t thi im lp Bo
co ti chnh, k ton trnh by l vay v n thu ti chnh di hn. Cc khon n
hn tr trong vng 12 thng tip theo k t thi im lp Bo co ti chnh, k ton
trnh by l vay v n thu ti chnh ngn hn c k hoch chi tr.
c) Cc chi ph i vay lin quan trc tip n khon vay (ngoi li vay phi
tr), nh chi ph thm nh, kim ton, lp h s vay vn... c hch ton vo chi
ph ti chnh. Trng hp cc chi ph ny pht sinh t khon vay ring cho mc
ch u t, xy dng hoc sn xut ti sn d dang th c vn ha.
273
d) i vi khon n thu ti chnh, tng s n thu phn nh vo bn C

ca ti khon 341 l tng s tin phi tr c tnh bng gi tr hin ti ca khon
thanh ton tin thu ti thiu hoc gi tr hp l ca ti sn thu.
e) Doanh nghip phi hch ton chi tit v theo di tng i tng cho vay,
cho n, tng kh c vay n v tng loi ti sn vay n. Trng hp vay, n bng
ngoi t, k ton phi theo di chi tit nguyn t v thc hin theo nguyn tc:
- Cc khon vay, n bng ngoi t phi quy i ra n v tin t k ton theo
t gi giao dch thc t ti thi im pht sinh;
- Khi tr n, vay bng ngoi t, bn N ti khon 341 c quy i theo t
gi ghi so k ton thc t ch danh cho tng i tng;
- Khi lp Bo co ti chnh, s d cc khon vay, n thu ti chnh bng
ngoi t phi c nh gi li theo t gi giao dch thc t ti thi im lp Bo
co ti chnh.
- Cc khon chnh lch t gi pht sinh t vic thanh ton v nh gi li
cui k khon vay, n thu ti chnh bng ngoi t c hch ton vo doanh thu
hoc chi ph hot ng ti chnh.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 341 - Vay v n thu ti
chnh
Bn N:
- S tin tr n ca cc khon vay, n thu ti chnh;
- S tin vay, n c gim do c bn cho vay, ch n chp thun;
- Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d vay, n thu ti chnh
bng ngoi t cui k (trng hp t gi ngoi t gim so vi ng Vit
Nam).
r
Bn C:
- S tin vay, n thu ti chnh pht sinh trong k;
- Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d vay, n thu ti chnh
bng ngoi t cui k (trng hp t gi ngoi t tng so vi ng Vit
Nam).
S d bn C: s d vay, n thu ti chnh cha n hn tr.
Ti khon 341 - Vay v n thu ti chnh c 2 ti khon cp 2
274
Ti khon 3411 - Cc khon i vay: Ti khon ny phn nh gi tr cc

khon tin i vay v tnh hnh thanh ton cc khon tin vay ca doanh nghip (ti
khon ny khng phn nh cc khon vay di hnh thc pht hnh tri phiu).
Ti khon 3412 - N thu ti chnh: Ti khon ny phn nh gi tr khon
n thu ti chnh v tnh hnh thanh ton n thu ti chnh ca doanh nghip.
(a) Vay bng tin

- Trng hp vay bng ng Vit Nam (nhp v qu hoc gi vo Ngn
hng), ghi:
N T K 111 - Tin mt (1111)
N TK 112 - Tin gi Ngn hng (1121)
- Trng hp vay bng ngoi t phi quy i ra ng Vit Nam theo t gi
giao dch thc t, ghi:
N TK 111- Tin mt (1112) (vay nhp qu)
N TK 112 - Tin gi Ngn hng (1122) (vay gi vo ngn hng)
N cc TK 221, 222 (vay u t vo cng ty con, lin kt, lin doanh)
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (vay thanh ton thng cho ngi bn)
N TK 211 - Ti sn c nh hu hnh (vay mua TSC)
- Chi ph i vay lin quan trc tip n khon vay (ngoi li vay phi tr)
nh chi ph kim ton, lp h s thm nh... ghi:
N cc TK 241, 635
C cc TK 111, 112,331.
b)
Vay chyn thng cho ngi bn mua sm hng tn kho, TSC,
thanh ton v u t XDCB, nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi:
N cc TK 152, 153, 156, 211, 213, 241 (gi mua cha c thu GTGT)
N TK 213 - TSC v hnh (gi mua cha c thu GTGT)
- Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, gi tr TSC mua sm, xy
dng c ghi nhn bao gm c thu GTGT. Chi ph i vay lin quan trc tip n
khon vay (ngoi li vay phi tr) nh chi ph kim ton, lp h s thm nh k
ton tng t bt ton mc a.
275
c) Vay thanh ton hoc ng vn (tr trc) cho ngi bn, ngi nhn thu
v XDCB, thanh ton cc khon chi ph, ghi:
N cc TK 331, 641, 642, 811
C TK 341 - Vay v thu ti chnh (3411).
d) Vay u t vo cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt, u t c
phiu, tri phiu, ghi:
N cc TK 221, 222, 228
) Trng hp li vay phi tr c nhp gc, ghi:
N cc TK 154, 241 (nu li vay c vn ha)
e) Khi tr n vay bng ng Vit Nam hoc bng tin thu n ca khch
hng, ghi:
N TK 341 - Vay v n thu ti chnh (3411)
C ccT K 111, 112, 131.
g) Khi tr n vay bng ngoi t:
N TK 341 - Vay v n thu ti chnh (theo t gi ghi s ca TK 3411)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (l t gi)
C cc TK 111, 112 (theo t gi trn s k ton ca TK 111, 112)
C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh (li t gi).
h) K ton cc nghip v lin quan n hot ng thu ti chnh: Thc hin
theo quy nh ca TK 212 - TSC thu ti chnh.
i) Khi lp Bo co ti chnh, s d vay v n thu ti chnh bng ngoi t
c nh gi li theo t gi giao dch thc t cui k:
C TK 341 - Vay v n thu ti chnh.
N TK 341 - Vay v n thu ti chnh
iu 59. Ti khon 343 - Tri phiu pht hnh
1. Nguyn tc k ton
276
1.1
Ti khon 343 ch p dng doanh nghip c vay vn bng phng
thc pht hnh tri phiu. Ti khon ny dng phn nh tnh hnh pht hnh tri
phiu, bao gm c tri phiu chuyn i v tnh hnh thanh ton tri phiu ca
doanh nghip. Ti khon ny cng dng phn nh cc khon chit khu, ph
tri tri phiu pht sinh khi pht hnh tri phiu v tnh hnh phn b cc khon
chit khu, ph tri khi xc nh chi ph i vay tnh vo chi ph sn xut, kinh
doanh hoc vn ha theo tng k.
1.2. Li sut thc t (hay cn gi l li sut hiu lc) c xc nh nh sau:
a) L li sut ngn hng thng mi cho vay ang p dng ph bin trn th
trng ti thi im giao dch;
b) Trng hp khng xc nh c li sut theo im a nu trn th li sut
thc t l li sut doanh nghip c th i vay di hnh thc pht hnh cng c n
khng c quyn chuyn i thnh c phiu (nh pht hnh tri phiu thng
khng c quyn chuyn i hoc vay bng kh c thng thng) trong iu kin
sn xut, kinh doanh ang din ra bnh thng.
1.3. Nguyn tc k ton tri phiu thng (tri phiu khng c quyn
chuyn i)
a) Khi doanh nghip vay vn bng pht hnh tri phiu c th xy ra 3
trng hp:
- Pht hnh tri phiu ngang gi (gi pht hnh bng mnh gi): L pht
hnh tri phiu vi gi ng bng mnh gi ca tri phiu. Trni hp ny thng
xy ra khi li sut th trng bng li sut danh ngha ca tri phiu pht hnh;
- Pht hnh tri phiu c chit khu (gi pht hnh nh hn mnh gi): L
pht hnh tri phiu vi gi nh hn mnh gi ca tri phiu. Phn chnh lch gia
gi pht hnh tri phiu nh hn mnh gi ca tri phiu gi l chit khu tri
phiu. Trng hp ny thng xy ra khi li sut th trng ln hn li sut danh
ngha ca tri phiu pht hnh;
- Pht hnh tri phiu c ph tri (gi pht hnh ln hn mnh gi): L
pht hnh tri phiu vi gi ln hn mnh gi ca tri phiu. Phn chnh lch gia
gi pht hnh tri phiu ln hn mnh gi ca tri phiu gi l ph tri tri phiu.
Trng hp ny thng xy ra khi li sut th trng nh hn li sut danh ngha
ca tri phiu pht hnh.
b) Chit khu v ph tri tri phiu ch pht sinh khi doanh nghip i vay
bng hnh thc pht hnh tri phiu v ti thi im pht hnh c s chnh lch
gia li sut th trng v li sut danh ngha c cc nh u t mua tri phiu
277
chp nhn. Chit khu v ph tri tri phiu c xc nh v ghi nhn ngay ti
thi im pht hnh tri phiu. S chnh lch gia li sut th trng v li sut
danh ngha sau thi im pht hnh tri phiu khng nh hng n gi tr khon
ph tri hay chit khu ghi nhn.
c) Doanh nghip s dng TK 3431 - Tri phiu thng phn nh chi tit
cc ni dung c lin quan n tri phiu pht hnh, gm:
- Mnh gi tri phiu;
- Chit khu tri phiu;
- Ph tri tri phiu.
ng thi theo di chi tit theo thi hn pht hnh tri phiu.
d) Doanh nghip phi theo di chit khu v ph tri cho tng loi tri
phiu pht hnh v tnh hnh phn b tng khon chit khu, ph tri khi xc nh
chi ph i vay tnh vo chi ph SXKD hoc vn ho theo tng k, c th:
- Chit khu tri phiu c phn b dn tnh vo chi ph i vay lng k
trong sut thi hn ca tri phiu;
- Ph tri tri phiu c phn b dn gim tr chi ph i vay tng k
trong sut thi hn ca tri phiu;
- Trng hp chi ph li vay ca tri phiu iu kin vn ho, cc khon
li tin vay v khon phn b chit khu hoc ph tri c vn ho trong tng k
khng c vt qu s li vay thc t pht sinh v s phn b chit khu hoc
ph tri trong k ;
- Vic phn b khon chit khu hoc ph tri c th s dng phng php
li sut thc t hoc phng php ng thng:
Theo phng php li sut thc t: Khon chit khu hoc ph tri phn b
vo mi k c tnh bng chnh lch gia chi ph li vay phi tr cho mi k tr
li (c tnh bng gi tr ghi s u k ca tri phiu nhn (x) vi t l li thc t
trn th trng) vi s tin phi tr tng k.
Theo phng php ng thng: Khon chit khu hoc ph tri phn b
u trong sut k hn ca tri phiu.
e) Trng hp tr li khi o hn tri phiu th nh k doanh nghip phi
tnh li tri phiu phi tr tng k ghi nhn vo chi ph sn xut, kinh doanh
hoc vn ho vo gi tr ca ti sn d dang.
g)
Khi lp Bo co ti chnh, trn Bng cn i k ton trong phn n phi
tr th ch tiu tri phiu pht hnh c phn nh trn c s thun (xc nh bng
tr gi tri phiu theo mnh gi tr (-) Chit khu tri phiu cng (+) Ph tri tri
phiu).
h)
Chi ph pht hnh tri phiu c phn b dn ph hp vi k hn tri
phiu theo phng php ng thng hoc phng php li sut thc t v ghi
nhn vo chi ph ti chnh hoc vn ha. Ti thi im ghi nhn ban u, chi ph
pht hnh tri phiu c ghi gim mnh gi ca tri phiu. nh k, k ton phn
b chi ph pht hnh tri phiu bng cch ghi tng gi tr mnh gi tri phiu v
ghi nhn vo chi ph ti chnh hoc vn ha ph hp vi vic ghi nhn li vay phi
tr ca tri phiu.
1.4.
Nguyn tc k ton tri phiu chuyn i
a) Tri phiu chuyn i l loi tri phiu c th chuyn i thnh c phiu

ph thng ca cng mt t chc pht hnh theo cc iu kin c xc nh
trong phng n pht hnh. Doanh nghip pht hnh tri phiu chuyn i phi
thc hin cc th tc v p ng c cc iu kin pht hnh tri phiu chuyn
i theo quy nh ca php lut.
b) Doanh nghip (bn pht hnh tri phiu chuyn i) s dng ti khon
3432 - Tri phiu chuyn i phn nh gi tr phn n gc ca tri phiu
chuyn i ti thi im bo co. Doanh nghip phi m s k ton chi tit theo
di tng loi tri phiu chuyn i theo tng loi k hn, li sut v mnh gi.
c) Tri phiu chuyn i phn nh trn ti khon 3432 l loi tri phiu c
th chuyn i thnh mt s lng c phiu xc nh c quy nh sn trong
phng n pht hnh. Loi tri phiu c th chuyn i thnh mt lng c phiu
khng xc nh ti ngy o hn (do ph thuc vo gi tr th trng ca c phiu
ti ngy o hn) c k ton nh tri phiu thng.
d) Chi ph pht hnh tri phiu chuyn i c phn b dn ph hp vi k
hn tri phiu theo phng php ng thng hoc phng php li sut thc t v
ghi nhn vo chi ph ti chnh hoc vn ha. Ti thi im ghi nhn ban u, chi
ph pht hnh tri phiu chuyn i c ghi gim phn n gc ca tri phiu.
nh k, k ton phn b chi ph pht hnh tri phiu chuyn i bng cch ghi
tng gi tr n gc v ghi nhn vo chi ph ti chnh hoc vn ha ph hp vi vic
ghi nhn li vay phi tr ca tri phiu.
e) Ti thi im ghi nhn ban u, khi pht hnh tri phiu chuyn i,
doanh nghip phi tnh ton v xc nh ring bit gi tr cu phn n (n gc) v
cu phn vn ca tri phiu chuyn i. Phn n gc ca tri phiu chuyn oi
c ghi nhn l n phi tr; cu phn vn (quyn chn c phiu) ca tri phiu
chuyn i c ghi nhn l vn ch s hu. Vic xc nh gi tr cc cu phn
ca tri phiu chuyn i c thc hin nh sau:
- Xc nh gi tr phn n gc ca tri phiu chuyn i ti thi im pht
hnh
Ti thi im ghi nhn ban u, gi tr phn n gc ca tri phiu chuyn

i c xc nh bng cch chit khu gi tr danh ngha ca khon thanh ton
trong tng lai (gm c gc v li tri phiu) v gi tr hin ti theo li sut ca
tri phiu tng t trn th trng nhng khng c quyn chuyn i thnh c
phiu v tr i chi ph pht hnh tri phiu chuyn i. Trng hp khng xc
nh c li sut ca tri phiu tng t, doanh nghip c s dng li sut i
vay ph bin trn th trng ti thi im pht hnh tri phiu e xc nh gi tr
hin ti ca khon thanh ton trong tng lai.
Li sut i vay ph bin trn th trng l li sut i vay c s dng trong
phn ln cc giao dch trn th trng. Doanh nghip c ch ng xc nh mc
li sut i vay ph bin trn th trng mt cch ph hp nht vi c im sn
xut, kinh doanh ca doanh nghip v khng tri vi quy nh ca Ngn hng Nh
nc.
V d xc nh gi tr phn n gc ca tri phiu chuyn i ti thi im
pht hnh: Ngy 1/1/20X2, cng ty c phn Thng Long pht hnh 1 triu tri
phiu chuyn i mnh gi 10.000 ng k hn 3 nm, li sut danh ngha
10%/nm, tr li mi nm 1 ln vo thi im cui nm. Li sut ca tri phiu
tng t khng c chuyn i l 15%/nm. Ti thi im o hn, mi tri
phiu c chuyn i thnh mt c phiu. Bit rng tri phiu chuyn i c
pht hnh huy ng vn cho hot ng sn xut, kinh doanh thng thng (li
vay c tnh vo chi ph ti chnh). Vic xc nh gi tr phn n gc ca tri
phiu chuyn i ti thi im ghi nhn ban u c thc hin (b qua chi ph
pht hnh tri phiu) nh sau:
n v: ng
Gi tr danh ngha khon phi
tr trong tng lai
N m l:
1 .0 0 0 .0 0 0 .0 0 0
(li vay phi tr)
T l chit
khu
Gi tr hin ti khon
phi tr trong tng lai
[1/1.15]
869.565.000
N m 2:
1.000.000,000
(li vay phi tr)
[1/1.15A2]
756.144.000
N m 3:
1.000.000,000
(li vay phi tr)
[1/1.15A3]
657.516.000
[1/1.15A3]
6.575.160.000
Nm 3:
C ng
1 0 .0 0 0 .0 0 0 .0 0 0
(g c v a y
phi tr)
8.858.385.000
Theo v d ny, tng s tin thu t pht hnh tri phiu l 10.000.000.000d,
trong tng gi tr hin ti ca khon thanh ton trong tng lai bao gm c gc
v li tri phiu l 8.858.385.000. Gi tr ny c xc nh l gi tr ca phn n
280
gc ca tri phiu chuyn i ti thi im ghi nhn ban u v c ghi nhn l

n phi tr t vic pht hnh tri phiu chuyn i.
- Xc nh gi tr cu phn vn ca tri phiu chuyn i (quyn chn
chuyn i tri phiu)
Gi tr cu phn vn ca tri phiu chuyn i c xc nh l phn chnh
lch gia tng s tin thu v t vic pht hnh tri phiu chuyn i v gi tr cu
phn n ca tri phiu chuyn i ti thi im pht hnh.
Theo v d nu trn, gi tr cu phn vn ca tri phiu chuyn i c xc
nh l: 10.000.000.000 - 8.858385.000 = 1.141.615.000 ng. Gi tr cu phn
vn ca tri phiu chuyn i c ghi nhn l quyn chn c phiu thuc phn
vn ch s hu.
g)
Sau ghi nhn ban u, k ton phi iu chnh gi tr phn n gc ca tri
phiu chuyn nh sau:
- Ghi tng gi tr phn n gc ca tri phiu i vi chi ph pht hnh tri
phiu c phn b nh k;
- Ghi tng gi tr phn n gc ca tri phiu i vi phn chnh lch gia s
li tri phiu phi tr tnh theo li sut ca tri phiu tng khng c quyn
chuyn i hoc li sut thc t cao hn s li tri phiu phi tr tnh theo li sut
danh ngha.
V d: Tip theo v d trn, vic xc nh chi ph ti chnh trong k v iu
chnh gi tr phn n gc ca tri phiu chuyn i ti thi im cui k nh sau:
n v tnh: Nghn ng
Gi tr c iu Gi tr phn n
chinh tng phn n gc tri phiu
gc tri phiu
chuyn i
chuyn i trong k
cui k
Nm
1
N m
2
N m
3
1 .3 2 8 .7 6 0
8 .8 5 8 .3 8 5
[8 .8 5 8 .3 8 5 X
1 .0 0 0 .0 0 0
3 2 8 .7 6 0
9 .1 8 7 .1 5 0
1 .0 0 0 .0 0 0
3 7 8 .0 7 0
9 .5 6 5 .2 2 0
1 .0 0 0 .0 0 0
4 3 4 .7 8 0
10 000.000
15% ]
1 .3 7 8 .0 7 0
9 .1 8 7 .1 5 0
[9 .1 8 7 .1 5 X
15% ]
1 .4 3 4 .7 8 0
9 .5 6 5 .2 2 0
[9 .5 6 5 .2 2 X
15% ]
281
h)
Khi o hn tri phiu chuyn i:
- Gi tr quyn chn c phiu ca tri phiu chuyn i ang phan nh trong

phn vn ch s hu c chuyn sang ghi nhn l thng d vn c phn m
khng ph thuc vo vic ngi nm gi tri phiu c thc hin quyn chn
chuyn i thnh c phiu hay khng.
- Trng hp ngi nm gi tri phiu khng thc hin quyn chn chuyn
i tri phiu thnh co phiu, doanh nghip ghi gim phn n gc ca tri phiu
chuyn i tng ng vi s tin hon tr gc tri phiu.
- Trng hp ngi nm gi tri phiu thc hin quyn chn chuyn i tri
phiu thnh c phiu, k ton ghi gim phn n gc ca tri phiu chuyn i v
ghi tng vn u t ca ch s hu tng ng vi mnh gi s c phiu pht hnh
thm. Phn chnh lch gia gi tr phn n gc ca tri phiu chuyn i ln hn
gi tr c phiu pht hnh thm tnh theo mnh gi c ghi nhn l khon thng
d vn c phn.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 343 - Tri phiu pht
hnh
a) Ti khon 343 Tri phiu pht hnh c 2 ti khon cp 2:

- Ti khon 3431 Tri phiu thng. Ti khon ny c 3 ti khon cp 3:
+ Ti khon 34311 - Mnh gi tri phiu
+ Ti khon 34312 - Chit khu tri phiu
+ Ti khon 34313 - Ph tri tri phiu.
-T i khon 3432 Tri phiu chuyn i
b) Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 3431 Triphiu thng

Bn N:
- Thanh ton tri phiu khi o hn;
- Chit khu tri phiu pht sinh trong k;
- Phn b ph tri tri phiu trong k.
Bn C:
- Tr gi tri phiu pht hnh theo mnh gi trong k;
- Phn b chit khu tri phiu trong k;
- Ph tri tri phiu pht sinh trong k.
S d bn C: Tr gi khon n vay do pht hnh tri phiu n thi im
cui k.
c)Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 3432 Triphiu chuyn

i
Bn N:
- Thanh ton n gc tri phiu khi o hn nu ngi nm gi tri phiu
khng thc hin quyn chn chuyn i thnh c phiu;
- Ket chuyn n gc tri phiu ghi tng vn ch s hu nu ngi nm
gi tri phiu thc hin quyn chn chuyn i thnh c phiu.
Bn C:
- Tr gi phn n gc tri phiu ghi nhn ti thi im pht hnh;
- Gi tr c iu chnh tng phn n gc tri phiu trong k.
S d bn C: Gi tr phn n gc tri phiu ti thi im bo co.

3.1. Ke ton pht hnh tri phiu thng

a)K ton pht hnh tri phiu theo mnh gi
- Phn nh s tin thu v pht hnh tri phiu, ghi:
N cc TK 111, 112,... (s tin thu v bn tri phiu)
- Nu tr li tri phiu nh k, khi tr li tnh vo chi ph SXKD hoc vn
ho, ghi:
N cc TK 627, 241 (nu c vn ho)
C cc TK 111,112,... (s tin tr li tri phiu trong k).
- Nu tr li tri phiu sau (khi tri phiu o hn), tng k doanh nghip
phi tnh trc chi ph li vay phi tr trong k vo chi ph SXKD hoc vn ho,
ghi:
N cc TK 241, 627 (nu c vn ho vo gi tr ti sn d dang)
283
N TK 34311 - Mnh gi tri phiu (tin gc)

C cc TK i l l , 112,...
- Trng hp tr trc li tri phiu ngay khi pht hnh, chi ph li vay
c phan nh vo bn N TK 242 (chi tit li tri phiu tr trc), sau phn
bo dn vo cc i tng chu chi ph.
+ Ti thi im pht hnh tri phiu, ghi:
N cc TK 111,112,... (tng s tin thc thu)
N TK 242 - Chi ph tr trc (chi tit li tri phiu tr trc)
+ nh k, phn b li tri phiu tr trc vo chi ph i vay tng k, ghi:
C TK 242 - Chi ph tr trc (chi tit li tri phiu tr trc) (s li
tri phiu phn b trong k).
- Chi ph pht hnh tri phiu:
+ Khi pht sinh chi ph pht hnh tri phiu, ghi:
N TK 34311 - Mnh gi tri phiu
C cc TK 111, 112,...
+ nh k, phn b chi ph pht hnh tri phiu theo phng php ng
thng hoc phng php li sut thc t, ghi:
N cc TK 635, 241, 627 (s phn b chi ph pht hnh tri phiu trong k)
- Thanh ton tri phiu khi o hn, ghi:
C ccT K i l l , 112,...
b)
K ton pht hnh tri phiu c chit khu
- Phn nh s tin thc thu v pht hnh tri phiu, ghi:

N cc TK 111, 112,... (s tin thu v bn tri phiu)
N TK 34312 - Chit khu tri phiu (chnh lch gia s tin thu v bn
tri phiu nh hn mnh gi tri phiu)
ha, ghi:
Trng hp tr li nh k, khi tr li vay tnh vo chi ph SXKD hoc vn

C cc TK 111,112,... (s tin tr li tri phiu trong k)
C TK 34312 - Chit khu tri phiu (s phn b chit khu tng k).
- Trng hp tr li sau (khi tri phiu o hn):
+ Tng k doanh nghip phi tnh chi ph li vay phi tr trong k, ghi:
N cc TK 241, 627 (nu c vn ha vo gi tr ti sn d dang)
C TK 335 - Chi ph phi tr (phn li tri phiu phi tr trong k)
C TK 34312 - Chit khu tri phiu (s phn b trong k).
+ Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip phi thanh ton gc v li tri
phiu cho ngi mua tri phiu, ghi:
C ccT K 111, 112,...
b dn vo cc i tng ghi nhn chi ph.
+ Khi pht hnh tri phiu, ghi:
N TK 34312 - Chit khu tri phiu
N TK 242 - Chi ph tr trc (s tin li tri phiu tr trc)
+ nh k tnh chi ph li vay vo chi ph SXKD trong k, hoc vn ho,
ghi:
C TK 242 - Chi ph tr trc (s li tri phiu phn b trong k)
C TK 34312 - Chit khu tri phiu (s phn b chit khu tng k).
+ Thanh ton tri phiu khi o hn, ghi:
C cc TK i l l , 112,...
c)
Ke ton pht hnh tri phiu c ph tri
r
\
-\
*X
- Phn nh s tin thc thu v pht hnh tri phiu:
285
N cc TK 111, 112 (s tin thu v bn tri phiu)

C TK 34313 - Ph tri tri phiu (chnh lch gia s tin thc thu
v bn tri phiu ln hn mnh gi tri phiu)
- Trng hp tr li nh k:
+ Khi tr li tnh vo chi ph SXKD hoc vn ho, ghi:
C cc TK 111, 112,... (s tin tr li tri phiu trong k).
+ ng thi phn b dn ph tri tri phiu ghi gim chi ph i vay tng
k, ghi:
N TK 34313 - Ph tri tri phiu (s phn b dn tng k)

C cc TK 63 5, 241, 627.
- Trng hp tr li sau (khi tri phiu o hn), tng k doanh nghip phi
ghi nhn trc chi ph li vay phi tr trong k.
+ Khi tnh chi ph li vay cho cc i tng ghi nhn chi ph i vay trong
k, ghi:
N cc TK 635,241,627
+ ng thi phn b dn ph tri tri phiu ghi gim chi ph i vay tng
k, ghi:
N TK 34313 - Ph tri tri phiu
C cc TK 635,241,627.
+ Cui thi hn ca tri phiu, doanh nghip phi thanh ton gc v li tri
phiu cho ngi c tri phiu, ghi:
N TK 34311 - Mnh gi tri phiu (tin gc)
C ccT K i l l , 112,...
b dn vo cc oi tng chu chi ph.
+ Khi pht hnh tri phiu, ghi:
N TK 242 - Chi ph tr trc (s tin li tri phiu tr trc)
286
C TK 34313 - Ph tri tri phiu

+ nh k, tnh phn b chi ph li vay cho cc i tng ghi nhn chi ph i
vay trong k, ghi:
C TK 242 - Chi ph tr trc (s li tri phiu phn b trong k).
+ ng thi phn b dn ph tri tri phiu ghi gim chi ph i vay tng k,
ghi:
N TK 34313 - Ph tri tri phiu (s phn b ph tri tri phiu tng k)
C cc TK 635, 241, 627.
3.2.
K ton pht hnh tri phiu chuyn i
a) Ti thi im pht hnh, k ton xc nh gi tr phn n gc v quyn

chn c phiu ca tri phiu chuyn i bng cch chit khu gi tr danh ngha
ca khon thanh ton trong tng lai v gi tr hin ti, ghi:
N cc TK 111, 112 (tng s thu t pht hnh tri phiu chuyn i)
C TK 3432 - Tri phiu chuyn i (phn n gc)
C TK 4113 - Quyn chn chuyn i tri phiu (chnh lch gia s
tin thu c v n gc tri phiu chuyn i).
b) Chi ph pht hnh tri phiu pht sinh c phn b dn ph hp vi k
hn tri phiu:
- Khi pht sinh chi ph pht hnh tri phiu, ghi:
N TK 3432 - Tri phiu chuyn i
C cc TK 111, 112,338...
- nh k phn b chi ph pht hnh tri phiu vo chi ph ti chnh, ghi:
N cc TK 635, 241, 627
C TK 3432 - Tri phiu chuyn i.
c) nh k, k ton ghi nhn chi ph ti chnh hoc vn ho i vi s li
tri phiu phi tr tnh theo li sut ca tri phiu tng t khng c quyn chuyn
i hoc tnh theo li sut i vay ph bin trn th trng ng thi iu chnh gi
tr phn n gc ca tri phiu chuyn i ghi:
N cc TK 241, 627 (nu vn ho)
C TK 335 - Chi ph phi tr (s li tri phiu phi tr trong k tnh
theo li sut danh ngha)
C TK 3432 - Tri phiu chuyn i (phn chnh lch gia s li tri

phiu tnh theo li sut thc t hoc li sut tri phiu
tng ng khng c quyn chuyn i cao hn s li
tri phiu phi tr trong k tnh theo li sut danh ngha).
d) Khi o hn tri phiu, trng hp ngi nm gi tri phiu khng thc
hin quyn chn chuyn i tri phiu thnh c phiu, doanh nghip hon tr gc
tri phiu, ghi:
C cc TK 111, 112.
ng thi kt chuyn gi tr quyn chn c phiu ca tri phiu chuyn i
vo thng d vn c phn, ghi:
N TK 4113 - Quyn chn chuyn i tri phiu
C TK 4112 - Thng d vn c phn.
e) Khi o hn tri phiu, trng hp ngi nm gi tri phiu thc hin
quyn chn chuyn i tri phiu thnh c phiu, k ton ghi gim phn n gc
ca tri phiu chuyn i v ghi tng vn u t ca ch s hu, ghi:
C TK 4111 - Von gp ca ch s hu (theo mnh gi)
C TK 4112 - Thng d vn c phn (phn chnh lch gia gi tr c
phiu pht hnh thm tnh theo mnh gi
v gi tr n gc tri phiu chuyn i).
ng thi kt chuyn gi tr quyn chn c phiu ca tri phiu chuyn i
vo thng d vn c phn, ghi:
iu 60. Ti khon 344 - Nhn k qu, k cc
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh cc khon tin m doanh nghip nhn k

qu, k cc ca cc n v, c nhn bn ngoi m bo cho cc dch v lin
quan n sn xut, kinh doanh c thc hin ng hp ng kinh t k kt,
nh nhn tin k cc, k qu m bo vic thc hin hp ng kinh t, hp
ng i l,...
b) Ke ton nhn k qu, k cc phi theo di chi tit tng khon tin nhn
k qu, k cc ca tng khch hng theo k hn v theo tng loi nguyn t. Cc
khon nhn k cc, k qu phi tr c k hn cn li khng qu 12 thng c
trnh by l n ngn hn, cc khon c k hn trn 12 thng c trnh by l n

di hn.
c) Trng hp nhn th chp, cm c bng hin vt th khng phn nh ti
khon ny m c theo di trn thuyt minh Bo co ti chnh.
d) Trng hyp nhn k cc, k qu bng ngoi t, k ton phi theo di
chi tit gc ngoi t ring v quy i ngoi t ra n v tin t k ton theo nguyn
- Ti thi im nhn k cc, k qu bng ngoi t, k ton quy i ra n

v tin t k ton theo t gi giao dch thc t ti thi im pht sinh;
- Khi tr li cc khon k cc, k qu bng ngoi t, k ton phi quy i
theo t gi ghi s thc t ch danh;
- Khi lp Bo co ti chnh, k ton nh gi li khon tin nhn k cc, k
qu phi tr li bng ngoi t theo t gi giao dch thc t ti thi im bo co.
Cc khon chnh lch t gi pht sinh c ghi nhn ngay vo chi ph ti chnh
hoc doanh thu hot ng ti chnh.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 344 - Nhn k qu, k
cc
Bn N: Hon tr tin nhn k qu, k cc.
Bn C: Nhn k qu, k cc bng tin.
S d bn C: s tin nhn k qu, k cc cha tr.
a) Khi nhn tin k qu, k cc ca n v, c nhn bn ngoi, ghi:

N cc TK 111, 112
C TK 344 - Nhn k qu, k cc (chi tit cho tng khch hng).
b) Khi hon tr tin k qu, k cc cho khch hng, ghi:
N TK 344 - Nhn k qu, k cc
C cc TK 111, 112.
Trng hp hon tr tin k qu, k cc bng ngoi t, ghi:
N TK 344 - Nhn k qu, k cc (theo t gi ghi s thc t ch danh
ca tng i tng)

C cc TK 111, 112 (theo t gi ghi s bnh qun gia quyn TK tin)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (li t gi).
c) Trng hp n v k qu, k cc vi phm hp ng kinh t k kt
vi doanh nghip, b pht theo tha thun trong hp ng kinh t:
- Khi nhn c khon tin pht do vi phm hp ng kinh t k kt:
Neu khu tr vo tin nhn k qu, k cc, ghi:
- Khi thc tr khon k qu, k cc cn li, ghi:
N TK 344 - Nhn k qu, k cc ( khu tr tin pht)
C cc TK 111, 112.
d) Khi lp Bo co ti chnh, k ton nh gi li khon tin nhn k cc,
k qu c ngha v phi tr li bng ngoi t theo t gi giao dch thc t ti thi
im bo co:
C TK 413- Chnh lch t gi hi oi.
C TK 344 - Nhn k qu, k cc
iu 61. Ti khon 347 - Thu thu nhp hon li phi tr
1. Nguyn tc k ton
a)
tng, gim ca thu thu nhp hon li phi tr. Thu thu nhp hon li phi tr
c xc nh trn c s cc khon chnh lch tm thi phi chu thu pht sinh
trong nm v thu sut thu thu nhp hin hnh theo cng thc sau:
Thu thu nhp
hon li phi tr
Chnh lchtm
=
thi chu thu
Thu sut thu thu nhp

X
doanh nghip hin hnh (%)
Trng hp ti thi im ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr bit
trc c s thay i v thu sut thu TNDN trong tng lai, nu vic hon nhp
thu thu nhp hon li phi tr nm trong thi gian thu sut mi c hiu lc th
thu sut p dng ghi nhn thu hon li phi tr c tnh theo thu sut mi.
b) C s tnh thu ca ti sn hoc n phi tr v Chnh lch tm thi:
- C s tnh thu ca ti sn l gi tr s c tr khi thu nhp chu thu
khi thu hi gi tr ghi s ca ti sn. Neu thu nhp khng phi chu thu th c s
tnh thu ca ti sn bng gi tr ghi s ca ti sn . C s tnh thu thu nhp ca
n phi tr l gi tr ghi s ca n tr i (-) gi tr s c khu tr vo thu nhp
chu thu khi thanh ton n phi tr trong cc k tng lai. i vi doanh thu nhn
trc, c s tnh thu l gi tr ghi s ca n, tr i phn gi tr ca doanh thu
khng phi chu thu trong tng lai.
- Chnh lch tm thi l khon chnh lch gia gi tr ghi s ca ti sn
hoc n phi tr trong Bng Cn i k ton v c s tnh thu ca ti sn hoc n
phi tr . Chnh lch tm thi gm 2 loi: Chnh lch tm thi c khu tr v
chnh lch tm thi chu thu. Chnh lch tm thi chu thu l cc khon chnh lch
tm thi lm pht sinh khon thu thu nhp phi tr khi xc nh thu nhp chu thu
trong tng lai khi gi tr ghi s ca cc khon mc ti sn c thu hi hoc n phi
tr c thanh ton.
+ Chnh lch tm thi v thi gian ch l mt trong cc trng hp chnh lch
tm thi, v d: Neu li nhun k ton c ghi nhn trong k ny nhng thu nhp
chu thu c tnh trong k khc.
+ Cc khon chnh lch tm thi gia gi tr ghi s ca ti sn hoc n phi tr
so vi c s tnh thu ca ti sn hoc n phi tr c th khng phi l chnh lch
tm thi v mt thi gian, v d: Khi nh gi li mt ti sn th gi tr ghi s ca ti
sn thay i nhng nu c s tnh thu khng thay i th pht sinh chnh lch tm
thi. Tuy nhin thi gian thu hi gi tr ghi s v c s tnh thu khng thay i nn
chnh lch tm thi ny khng phi l chnh lch tm thi v thi gian.
+ K ton khng tip tc s dng khi nim Chnh lch vnh vin phn
bit vi chnh lch tm thi khi xc nh thu thu nhp hon li do thi gian thu hi
ti sn hoc thanh ton n phi tr cng nh thi gian khu tr ti sn v n phi
tr vo thu nhp chu thu l hu hn.
c) Thu thu nhp hon li phi tr phi c ghi nhn cho tt c cc khon
chnh lch tm thi chu thu, tr khi thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t
ghi nhn ban u ca mt ti sn hay n phi tr ca mt giao dch m giao dch
ny khng c nh hng n li nhun k ton hoc li nhun tnh thu thu nhp
(hoc l tnh thu) ti thi im pht sinh giao dch.
291
d) Khi lp Bo co ti chnh, k ton phi xc nh cc khon chnh lch

tm thi chu thu pht sinh trong nm hin ti lm cn c xc nh s thu thu
nhp hon li phi tr c ghi nhn trong nm.
) Vic ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr trong nm c thc hin
theo nguyn tc b tr gia s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm
nay vi s thu thu nhp hon li phi tr ghi nhn t cc nm trc nhng nm
nay c ghi gim (hon nhp), theo nguyn tc:
- Nu s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm ln hon s thu
thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm, k ton ch ghi nhn b sung
s thu thu nhp hon li phi tr l s chnh lch gia s thu thu nhp hon li
phi tr pht sinh ln hn s c hon nhp trong nm;
- Nu s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm nh hn s thu
thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm, k ton ch ghi gim (hon
nhp) s thu thu nhp hon li phi tr l s chnh lch gia s thu thu nhp
hon li phi tr pht sinh nh hn s c hon nhp trong nm.
e) Thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm khng lin quan n
cc khon mc c ghi nhn trc tip vo vn ch s hu phi c ghi nhn l
chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong nm.
g) Ke ton phi ghi gim thu thu nhp hon li phi tr khi cc khon
chnh lch tm thi phi chu thu khng cn nh hng ti li nhun tnh thu
(khi ti sn c thu hi hoc n phi tr c thanh ton).
h) Vic b tr thu thu nhp hon li phi tr v ti sn thu thu nhp hon
li ch thc hin khi lp Bng cn i k ton, khng thc hin khi ghi nhn thu
thu nhp hon li phi tr trn s k ton.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 347 - Thu thu nhp
hon li phi tr
Bn N: Thu thu nhp hon li phi tr gim (c hon nhp) trong k.

Bn C: Thu thu nhp hon li phi tr c ghi nhn trong k.
S d bn C: Thu thu nhp hon li phi tr cn li cui k.
292
Cui nm, k ton cn c Bng xc nh thu thu nhp hon li phi tr

ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t cc giao dch trong nm
vo chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li:
a) Nu s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm ln hn s
thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm, k ton ch ghi nhn b
sung s thu thu nhp hon li phi tr l s chnh lch gia s thu thu nhp hon
li phi tr pht sinh ln hon s c hon nhp trong nm, ghi:
C TK 347 - Thu thu nhp hon li phi tr.
b) Nu s thu thu nhp hon li phi tr pht sinh trong nm nh hn s
thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm, k ton ch ghi gim
(hon nhp) s thu thu nhp hon li phi tr l s chnh lch gia s thu thu
nhp hon li phi tr pht sinh nh hn s c hon nhp trong nm, ghi:
N TK 347 - Thu thu nhp hon li phi tr
iu 62. Ti khon 352 - D phng phi tr
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh cc khon d phng phi tr hin c,

tnh hnh trch lp v s dng d phng phi tr ca doanh nghip.
b) D phng phi tr ch c ghi nhn khi tho mn cc iu kin sau:
- Doanh nghip c ngha v n hin ti (ngha v php l hoc ngha v lin
i) do kt qu t mt s kin xy ra;
- S gim st v nhng li ch kinh t c th xy ra dn n vic yu cu
phi thanh ton ngha v n; v
- a ra c mt c tnh ng tin cy v gi tr ca ngha v n .
c) Gi tr c ghi nhn ca mt khon d phng phi tr l gi tr c c
tnh hp l nht v khon tin s phi chi thanh ton ngha v n hin ti ti
ngy kt thc k k ton nm hoc ti ngy kt thc k k ton gia nin .
d) Khon d phng phi tr c lp ti thi im lp Bo co ti chnh.
Trng hp s d phng phi tr cn lp k k ton ny ln hn so dir phng
phi tr lp k k ton trc cha s dng ht th s chnh lch c ghi
nhn vo chi ph sn xut, kinh doanh ca k k ton . Trng hp s d phng
phi tr lp k k ton ny nh hn s d phng phi tr lp k k ton
trc cha s dng ht th s chnh lch phi c hon nhp ghi gim chi ph sn
xut, kinh doanh ca k k ton .
i vi d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp c lp cho tng

cng trnh xy lp v c lp vo cui k ke ton nm hoc cui k k ton gia
nin . Trng hp s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp lp
ln hn chi ph thc t pht sinh th s chnh lch c hon nhp ghi vo TK 711
Thu nhp khc.
) Ch nhng khon chi ph lin quan n khon d phng phi tr lp
ban u mi c b p bng khon d phng phi tr .
e)
Khng c ghi nhn khon d phng cho cc khon l hot ng trong
tng lai, tr khi chng lin quan n mt hp ng c ri ro ln v tho mn iu
kin ghi nhn khon d phng. Neu doanh nghip c hp ng c ri ro ln, th
ngha v n hin ti theo hp ng phi c ghi nhn v nh gi nh mt khon
d phng v khon d phng c lp ring bit cho tng hp ng c ri ro ln.
g) Mt khon d phng cho cc khon chi ph ti c cu doanh nghip ch
c ghi nhn khi c cc iu kin ghi nhn i vi cc khon d phng theo
quy nh ti on Chun mc k ton Cc khon d phng, ti sn v n tim
tng. Khi tin hnh ti c cu doanh nghip th ngha v lin i ch pht sinh khi
doanh nghip:
- C k hoch chnh thc c th xc nh r vic ti c cu doanh nghip,
trong phi c t nht 5 ni dung sau:
+ Ton b hoc mt phn ca vic kinh doanh c lin quan;
+ Cc v tr quan trng b nh hng;
+ V tr, nhim v v s lng nhn vin c tnh s c nhn bi thng
khi h buc phi thi vic;
+ Cc khon chi ph s phi chi tr; v
+ Khi no k hoch c thc hin.
- a ra c mt d tnh chc chn v nhng ch th b nh hng v tin
hnh qu trnh ti c cu bng vic bt u thc hin k hoch hoc thng bo
nhng vn quan trng n nhng ch th b nh hng ca vic ti c cu.
h) Mt khon d phng cho vic ti c cu ch c d tnh cho nhng chi
ph trc tip pht sinh t hot ng ti c cu, l nhng chi ph tho mn c hai
iu kin:^
- Cn phi c cho hot ng ti c cu;
- Khng lin quan n cc hot ng thng xuyn ca doanh nghip.
Khon d phng cho vic ti c cu khng bao gm cc chi ph nh:
- o to li hoc thuyn chuyn nhn vin hin c;
- Tip th;
294
- u t vo nhng h thng mi v cc mng li phn phi.

i) Cc khon d phng phi tr thng bao gm:
- D phng phi tr ti c cu doanh nghip;
- D phng phi tr bo hnh sn phm;
- D phng bo hnh cng trnh xy dng;
- D phng phi tr khc, bao gm c khon d phng tr cp thi vic theo
quy nh ca php lut, khon d phng cho vic sa cha, bo dng TSC nh
k (theo yu cu k thut), khon d phng phi tr i vi hp ng c ri ro ln
m trong nhng chi ph bt buc phi tr cho cc ngha v lin quan n hp
ng vt qu nhng li ch kinh t d tnh thu c t hp ng ;
k) Khi lp d phng phi tr, doanh nghip c ghi nhn vo chi ph qun
l doanh nghip, ring i vi khon d phng phi tr v bo hnh sn phm,
hng ho c ghi nhn vo chi ph bn hng, khon d phng phi tr v chi ph
bo hnh cng trnh xy lp c ghi nhn vo chi ph sn xut chung.
2.Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 352 - D phng phi tr
Bn N:
- Ghi gim d phng phi tr khi pht sinh khon chi ph lin quan n
khon d phng c lp ban u;
- Ghi gim (hon nhp) d phng phi tr khi doanh nghip chc chn
khng cn phi chu s gim st v kinh t do khng phi chi tr cho ngha v n;
- Ghi gim d phng phi tr v s chnh lch gia s d phng phi tr
phi lp nm nay nh hn s d phng phi tr lp nm trc cha s dng ht.
Bn C: Phn nh s d phng phi tr trch lp tnh vo chi ph.

S d bn C: Phn nh s d phng phi tr hin c cui k.
Ti khon 352 c 4 ti khon cp 2
- Ti khon 3521 - D phng bo hnh sn phm hng ha: Ti khon ny
dng phn nh s d phng bo hnh sn phm, hng ha cho s lng sn
phm, hng ha xc nh l tiu th trong k;
- Ti khon 3522 - D phng bo hnh cng trnh xy dng: Ti khon ny
dng phn nh s d phng bo hnh cng trnh xy dng i vi cc cng
trnh, hng mc cng trnh hon thnh, bn giao trong k;
295
- Ti khon 3523 - D phng ti c cu doanh nghip: Ti khon ny phn

nh s d phng phi tr cho hot ng ti c cu doanh nghip, nh chi ph di di
a im kinh doanh, chi ph h tr ngi lao ng...;
- Ti khon 3524 - D phng phi tr khc: Ti khon ny phn nh cc
khon d phng phi tr khc theo quy nh ca php lut ngoi cc khon d
phng c phn nh nu trn, nh chi ph hon nguyn mi trng, chi ph
thu dn, khi phc v hon tr mt bng, d phng tr cp thi vic theo quy nh
ca Lut lao ng, chi ph sa cha, bo dng, TSC nh k...
a) Phng php k ton d phng bo hnh sn phm, hng ha

- Trng hp doanh nghip bn hng cho khch hng c km theo giy bo
hnh sa cha cho cc khon hng hc do li sn xut c pht hin trong thi
gian bao hnh sn phm, hng ho, doanh nghip t c tnh chi ph bo hnh trn
c s s lng sn phm, hng ha xc nh l tiu th trong k. Khi lp d
phng cho chi ph sa cha, bo hnh sn phm, hng ha bn, ghi:
C TK 352 - D phng phi tr (3521).
- Khi pht sinh cc khon chi ph lin quan n khon d phng phi tr v
bo hnh sn phm, hng ha lp ban u, nh chi ph nguyn vt liu, chi ph
nhn cng trc tip, chi ph khu hao TSC, chi ph dch v mua ngoi...,:
+ Trng hp khng c b phn c lp v bo hnh sn phm, hng ho:
Khi pht sinh cc khon chi ph lin quan n vic bo hnh sn phm,
hng ho, ghi:
N cc TK 621,622, 627,...
C cc TK 111, 112, 152, 214, 331, 334, 338,...
Cui k, kt chuyn chi ph bo hnh sn phm, hng ho thc t pht sinh
trong k, ghi:
C cc TK 621, 622, 627,...
Khi sa cha bo hnh sn phm, hng ho hon thnh bn giao cho khch
hng, ghi:
N TK 352 - D phng phi tr (3521)
N TK 641 - Chi ph bn hng (phn d phng phi tr v bo hnh sn
phm, hng ho cn thiu)
+ Trng hp c b phn c lp v bo hnh sn phm, hng ho, s tin

phi tr cho b phn bo hnh v chi ph bo hnh sn phm, hng ho, cng trnh
xy lp hon thnh bn giao cho khch hng, ghi:
N TK 641 - Chi ph bn hng (chnh lch nh hn gia d phng phi tr
bo hnh sn phm, hng ho so vi chi ph
thc t v bo hnh)
- Khi lp Bo co ti chnh, doanh nghip phi xc nh s d phngbo
hnh sn phm, hng ha cn trch lp:
+ Trng hp s d phng cn lp k k ton ny ln hn s d phng
phi tr lp k k ton trc nhng cha s dng ht th s chnh lch hch
ton vo chi ph, ghi:
+ Trng hp s d phng phi tr cn lp k k ton ny nh hn s d
phng phi tr lp k k ton trc nhng cha s dng ht th s chnh lch
hon nhp ghi gim chi ph, ghi:
C TK 641 - Chi ph bn hng.
b)
Phng php k ton d phng bo hnh cng trnh xy dng
- Vic trch lp d phng bo hnh cng trnh xy dng c thc hin cho
tng cng trnh, hng mc cng trnh hon thnh, bn giao trong k. Khi xc nh
s d phng phi tr v chi ph bo hnh cng trnh xy dng, ghi:
- Khi pht sinh cc khon chi ph lin quan n khon d phng phi tr v
bo hnh cng trnh xy dng lp ban u, nh chi ph nguyn vt liu, chi ph
nhn cng trc tip, chi ph khu hao TSC, chi ph dch v mua ngoi...,:
+ Trng hp doanh nghip t thc hin vic bo hnh cng trnh xy
dng:
Khi pht sinh cc khon chi ph lin quan n vic bo hnh, ghi:
N cac T K 621, 622, 627,...
C ccT K 111, 112, 152,214,331,334, 338,...
Cui k, kt chuyn chi ph bo hnh thc t pht sinh trong k, ghi:

C cc TK 621, 622, 627,...
Khi sa cha bo hnh cng trnh hon thnh bn giao cho khch hng, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (chnh lch gia s d phng trch lp
nh hn chi ph thc t v bo hnh)
+ Trng hp giao cho n v trc thuc hoc thu ngoi thc hin vic bo
hnh, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (chnh lch gia s d phng trch lp
nh hn chi ph thc t v bo hnh)
C cc TK 331, 336...
- Het thi hn bo hnh cng trnh xy dng, nu cng trnh khng phi bo
hnh hoc s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy dng ln hn chi ph
thc t pht sinh th s chnh lch phi hon nhp, ghi:
CTK7 1 - Thu nhp khc.
c)
tr khc
Phng php k ton d phng ti c cu doanh nghip v d phng phi
- Khi trch lp d phng cho cc khon chi ph ti c cu doanh nghip, d

phng phi tr khc, d phng cho cc hp ng c ri ro ln m trong nhng
chi ph bt buc phi tr cho cc ngha v lin quan n hp ng vt qu nhng
li ch kinh t d tnh thu c t hp ng (nh khon bi thng hoc n
b do vic khng thc hin c hp ng, cc v kin php l...) ghi:
C TK 352 - D phng phi tr (3523, 3524).
- Khi trch lp d phng cho cc khon chi ph hon nguyn mi trng, chi
ph thu dn, khi phc v hon tr mt bng, d phng tr cp thi vic theo quy
nh ca Lut lao ng..., ghi:
N cc TK 6277641, 642
C TK 352 - D phng phi tr
- i vi TSC theo yu cu k thut phi c tin hnh sa cha nh
k, k ton phi thc hin trch trc chi ph sa cha TSC, ghi:
N cac TK 627, 641,642
C TK 352 - D phng phi tr
- Khi pht sinh cc khon chi ph lin quan n khon d phng phi tr
lp, ghi:
N TK 352 - D phng phi tr (3523, 3524)
C cc TK 111, 112, 241,331,...
- Khi lp Bo co ti chnh, doanh nghip phi xc nh s d phng phi
tr cn trch lp:
+ Trng hp s d phng phi tr cn lp k k ton ny ln hn s d
hch ton vo chi ph, ghi:
C TK 352 - D phng phi tr (3523, 3524).
+ Trng hp s d phng phi tr cn lp k k ton ny nh hn s d
hon nhp ghi gim chi ph, ghi:
N TK 352 - D phng phi tr (3523, 3524)
C TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6426).
d)
Trong mt s trng hp, doanh nghip c th tm kim mt bn th 3
thanh ton mt phn hay ton b chi ph cho khon d phng (v d, thng qua cc
hp ng bo him, cc khon bi thng hoc cc giy bo hnh ca nh cung
cp), bn th 3 c th hon tr li nhng g m doanh nghip thanh ton. Khi
doanh nghip nhn c khon bi hon ca mt bn th 3 thanh ton mt
phn hay ton b chi ph cho khon d phng, k ton ghi:
N cc TK 111, 112,...
C TK 711- Thu nhp khc.
) Ke ton x l cc khon d phng phi tr trc khi chuyn doanh
nghip 100% vn nh nc thnh Cng ty c phn
Cc khon d phng phi tr sau khi b p tn tht, n thi im chnh
thc chuyn thnh cng ty c phn, nu cn th hch ton tng vn nh nc ti
thi im bn giao, ghi:
iu 63. Ti khon 353 - Qu khen thng, phc li
1. Nguyn tc k ton
299
a) Ti khon ny dng phn nh s hin c, tnh hnh tng, gim qu

khen thng, qu phc li v qu thng ban qun l iu hnh cng ty ca doanh
nghip. Qu khen thng, qu phc li c trch t li nhun sau thu TNDN
ca doanh nghip dng cho cng tc khen thng, khuyn khch li ch vt
cht, phc v nhu cu phc li cng cng, ci thin v nng cao i sng vt cht,
tinh thn ca ngi lao ng.
b) Vic trch lp v s dng qu khen thng, qu phc li v qu thng
ban qun l iu hnh cng ty phi theo chnh sch ti chnh hin hnh.
c) Qu khen thng, qu phc li, qu thng ban qun l iu hnh cng
ty phi c hch ton chi tit theo tng loi qu.
d) i vi TSC u t, mua sm bng qu phc li khi hon thnh dng
vo sn xut, kinh doanh, k ton ghi tng TSC ng thi ghi tng vn u t
ca ch s hu v gim qu phc li.
) i vi TSC u t, mua sm bng qu phc li khi hon thnh dng
cho nhu cu vn ha, phc li ca doanh nghip, k ton ghi tng TSC v ng
thi c kt chuyn t Qu phc li (TK 3532) sang Qu phc li hnh thnh
TSC (TK 3533). Nhng TSC ny hng thng khng trch khu hao TSC vo
chi ph m cui nin k ton tnh hao mn TSC mt ln /mt nm ghi gim
Qu phc li hnh thnh TSC.
2.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 353 - Qu khen thng,
phc li
Bn N:
- Cc khon chi tiu qu khen thng, qu phc li, qu thng ban qun l
iu hnh cng ty;
- Gim qu phc li hnh thnh TSC khi tnh hao mn TSC hoc do
nhng bn, thanh l, pht hin thiu khi kim k TSC;
- u t, mua sm TSC bng qu phc li khi hon thnh phc v nhu
cu vn ha, phc li;
- Cp qu khen thng, phc li cho cp di.
Bn C
- Trch lp qu khen thng, qu phc li, qu thng ban qun l iu
hnh cng ty t li nhun sau thu TNDN;
- Qu khen thng, phc li c cp trn cp;
- Qu phc li hnh thnh TSC tng do u t, mua sm TSC bng
qu phc li hon thnh a vo s dng cho sn xut, kinh doanh hoc hot ng
vn ho, phc li.
300
s d bn C: s qu khen thng, qu phc li hin cn ca doanh

nghip.
Ti khon 353 - Qu khen thng, phc li, c 4 ti khon cp 2:

- Ti khon 3531 - Qu khen thng: Phn nh s hin c, tnh hnh trch
lp v chi tiu qu khen thng ca doanh nghip.
- Ti khon 3532 - Qu phc li: Phn nh s hin c, tnh hnh trch lp v
chi tiu qu phc li ca doanh nghip.
- Ti khon 3533 - Qu phc li hnh thnh TSC: Phn nh s hin c,
tnh hnh tng, gim qu phc li hnh thnh TSC ca doanh nghip.
- Ti khon 3534 - Qu thng ban qun iu hnh cng ty: Phn nh s
hin c, tnh hnh trch lp v chi tiu Qu thng ban qun l iu hnh cng ty.
a) Trong nm khi tm trch qu khen thng, phc li, ghi:

C TK 353 - Qu khen thng, phc li (3531, 3532, 3534).
b) Cui nm, xc nh qu khen thng, phc li c trch thm, ghi:
c) Tnh tin thng phi tr cho cng nhn vin v ngi lao ng khc trong
doanh nghip, ghi:
N TK 353 - Qu khen thng, phc li (3531).
d) Dng qu phc li chi tr cp kh khn, chi cho cng nhn vin v
ngi lao ng ngh mt, chi cho phong tro vn ha, vn ngh qun chng, ghi:
C cc TK 111, 112.
) Khi bn sn phm, hng ha trang tri bng qu khen thng phc li, k
ton phn nh doanh thu khng bao gm thu GTGT phi np, ghi:
301
e) Khi cp trn cp qu khen thng, phc li cho n v cp di, ghi:

N TK 353 - Qu khen thng, phc li (3531, 3532, 3534)
C cc TK 111, 112.
g) S qu khen thng, phc li do n v cp trn cp xung, ghi:
N cc TK 111, 112,...
C TK 353 - Qu khen thng, phc li (3531, 3532).
h) Dng qu phc li ng h cc vng thin tai, ha hon, chi t thin...
ghi:
C cc T K 1 1 1 , 112.
i) Khi u t, mua sm TSC hon thnh bng qu phc li a vo s dng
cho mc ch vn ho, phc li ca doanh nghip, ghi:
N TK 211 - TSC hu hnh (ngun gi)
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c khu tr)
C ccT K 111, 112, 241,331,...
Nu thu GTGT u vo khng c khu tr th nguyn gi TSC bao
gm c thu GTGT
ng thi, ghi:
k) nh k, tnh hao mn TSC u t, mua sm bng qu phc li, s
dng cho nhu cu vn ha, phc li ca doanh nghip, ghi:
N TK 3533 - Qu phc li hnh thnh TSC
1) Khi nhng bn, thanh l TSC u t, mua sm bng qu phc li,
dng vo hot ng vn ho, phc li:
- Ghi gim TSC nhng bn, thanh l:
- Phn nh cc khon thu, chi nhng bn, thanh l TSC:
+ i vi cc khon chi, ghi:
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c khu tr)
C ccT K 111, 112,334,...
302
+ i vi cc khon thu, ghi:

N cc TK 111, 112
C TK 3331 - Thu GTGT phai np (nu c).
m) Ke ton chuyn giao ti sn l cc cng trnh phc li: Trng hp
chuyn giao nh cn b, cng nhn vin u t bng ngun Qu phc li ca
doanh nghip cho c quan nh t a phng qun l, ghi:
n) Trng hp ch s hu doanh nghip quyt nh thng cho Hi ng
qun tr, Ban gim c t Qu thng ban qun l, iu hnh cng ty, ghi:
C cc TK 111,112...
o)
Trng hp cng ty c phn c pht hnh c phiu thng t qu khen
thng tng vn u t ca ch s hu, ghi:
N TK 3531 - Qu khen thng
N TK 4112 - Thng d vn c phn (gi bn thp hn mnh gi)
C TK 4111 - Vn gp ca ch s hu
C TK 4112 - Thng d vn c phn (gi bn cao hn mnh gi).
p) Ke ton x l s d qu khen thng v qu phc li trc khi xc nh
gi tr doanh nghip khi c phn ho doanh nghip 100% vn nh nc.
- Khi chuyn s d qu khen thng v phc li chia cho ngi lao ng c
tn trong danh sch thng xuyn ca doanh nghip ti thi im c phn ho,
ghi:
N TK 353 - Qu khen thng, phc li (3531, 3532)
- Khi chi tin t Qu khen thng, phc li cho ngi lao ng, ghi:
C cc TK 111, 112.
- Trng hp doanh nghip chi qu Qu khen thng, phc li (ti
khon 353 c s d N) th x l nh sau:
+ i vi khon chi trc tip cho ngi lao ng c tn trong danh sch
thng xuyn ti thi im c quyt nh c phn ho phi thu hi trc khi bn
303
c phn u i, ghi:
N TK 13 8 - Phi thu khc
C TK 353 - Qu khen thng, phc li (3531, 3532).
+ i vi cc khon b xut ton, chi biu tng, chi cho ngi lao ng
ngh mt vic, thi vic trc thi im quyt nh s c phn ho doanh nghip
v c c quan quyt nh gi tr doanh nghip x l nh khon phi thu khng
c kh nng thu hi, ghi:
N cc TK 111, 112, 334 ( phn t chc, c nhn phi bi thng)
C TK 353 - Qu khen thng, phc li.
iu 64. Ti khon 356 - Qu pht trin khoa hc v cng ngh
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh s hin c, tnh hnh tng gim Qu pht

trin khoa hc v cng ngh (PTKH&CN) ca doanh nghip. Qu PTKH&CN ca
doanh nghip ch c s dng cho u t khoa hc, cng ngh ti Vit Nam.
b) Qu PTKH&CN c hch ton vo chi ph qun l doanh nghip xc
nh kt qu kinh doanh trong k. Vic trch lp v s dng Qu PTKH&CN ca
doanh nghip phi tun th theo cc quy nh ca php lut.
c) Trng hp doanh nghip s dng Qu PTKH&CN ti tr cho vic
nghin cu, sn xut th nghim, so tin thu c khi bn sn phm sn xut th
c b tr vi chi ph sn xut th theo nguyn tc:
- Phn chnh lch gia s tin thu t bn sn phm sn xut th cao hn chi
ph sn xut th c ghi tng Qu PTKH&CN;
- Phn chnh lch gia s tin thu t bn sn phm sn xut th thp hn
chi ph sn xut th c ghi gim Qu PTKH&CN.
d) nh k, doanh nghip lp Bo co v mc trch, s dng, quyt ton
Qu PTKH&CN v np c quan c thm quyn theo quy nh ca php lut.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 356 - Qu pht trin
khoa hc v cng ngh
Bn N:
- Cc khon chi tiu t Qu pht trin khoa hc v cng ngh;
304
- Gim Qu pht trin khoa hc v cng ngh hnh thnh ti sn c nh

(TSC) khi tnh hao mn TSC; gi tr cn li ca TSC khi nhng bn, thanh
l; chi ph thanh l, nhng bn TSC hnh thnh t Qu pht trin khoa hc v
cng ngh.
- Gim Qu pht trin khoa hc v cng ngh hnh thnh TSC khi
TSC hnh thnh t Qu pht trin khoa hc v cng ngh chuyn sang phc v
mc ch sn xut, kinh doanh.
Bn C:
- Trch lp Qu pht trin khoa hc v cng ngh vo chi ph qun l doanh
nghip.
- S thu t vic thanh l, nhng bn TSC hnh thnh t Qu pht trin
khoa hc v cng ngh hnh thnh TSC.
S d bn C: s qu pht trin khoa hc v cng ngh hin cn ca doanh

nghip.
Ti khon 356 - Qu pht trin khoa hc v cng ngh c 2 ti khon cp 2:
- Ti khon 3561 - Qu pht trin khoa hc v cng ngh: Phn nh s hin
c v tnh hnh trch lp, chi tiu qu pht trin khoa hc v cng ngh;
- Ti khon 3562 - Qu pht trin khoa hc v cng ngh hnh thnh
TSC: Phn nh s hin c, tnh hnh tng, gim qu pht trin khoa hc v cng
ngh hnh thnh TSC (qu pht trin khoa hc v cng ngh hnh thnh
TSC).
3. Phng php hch ton k ton mt s nghip v kinh t ch yu
a) Trong nm khi trch lp qu pht trin khoa hc v cng ngh,

C TK 356 - Qu pht trin khoa hc v cng ngh.
ghi:
b) Khi chi tiu Qu PTKH&CN phc v cho mc ch nghin cu, pht

trin khoa hc v cng ngh ca doanh nghip, ghi:
N TK 356 - Qu pht trin khoa hc v cng ngh
C cc TK 111, 112,331...
c) Khi s dng Qu PTKH&CN trang tri cho hot ng sn xut th sn
phm:
- K ton tp hp chi ph sn xut th, ghi:
305

C cc TK 111, 112, 152,331..
- Khi bn sn phm sn xut th, ghi:
N T K 111, 112, 131
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (nu c)
- Chnh lch gia chi ph sn xut th v s thu t bn sn phm sn xut
th c iu chnh tng, gim Qu, ghi:
+ Trng hp s thu t vic bn sn phm sn xut th cao hn chi ph sn
xut th, k ton ghi tng Qu PTKH&CN, ghi:
C TK 356 - Qu Pht trin khoa hc v cng ngh
+ Trng hp s thu t vic bn sn phm sn xut th nh hn chi ph sn
xut th, k ton ghi ngc li bt ton trn.
d)
Khi u t, mua sm TSC hon thnh bng qu pht trin khoa hc v
cng ngh s dng cho mc ch nghin cu, pht trin khoa hc v cng ngh:
- Khi u t, mua sm TSC, ghi:
N cc TK 211,213 (nguyn gi)
C cc TK 111, 112,331...
ng thi, ghi:
C TK 3562 - Qu PTKH&CN hnh thnh TSC.
- Cui k k ton, tnh hao mn TSC u t, mua sm bng Qu pht trin
khoa hc v cng ngh s dng cho mc ch nghin cu, pht trin khoa hc v
cng ngh, ghi:
N TK 3562 - Qu PTKH&CN hnh thnh TSC
- Khi thanh l, nhng bn TSC u t, mua sm bng qu pht trin khoa
hc v cng ngh:
+ Ghi gim TSC thanh l, nhng bn:
N TK 3562 - Qu PTKH&CN hnh thnh TSC (gi tr cn li)
306

C cc TK 211,213.
+ Ghi nhn s tin thu t vic thanh l, nhng bn TSC:
N cc TK 111, 112, 131
C TK 3561 - Qu pht trin khoa hc v cng ngh
+ Ghi nhn chi ph pht sinh lin quan trc tip n vic thanh l, nhng
bn TSC:
C cc TK 111, 112,331.
Khi kt thc qu trnh nghin cu, pht trin khoa hc cng ngh, chuyn
TSC hnh thnh t Qu pht trin khoa hc v cng ngh sang phc v cho mc
ch sn xut, kinh doanh, k ton ghi:
N TK 3562 - Qu PTKH&CN hnh thnh TSC (phn gi tr cn li
ca TSC hnh thnh t qu cha khu hao ht)
K t thi im TSC chuyn sang phc v mc ch sn xut, kinh doanh,
hao mn ca TSC c tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh theo quy nh ca
ch k ton doanh nghip hin hnh.
iu 65. Ti khon 357 - Qu bnh n gi
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh tnh hnh bin ng v gi tr Qu bnh

n gi ti thi im bo co ca doanh nghip c php trch lp Qu bnh n gi
tnh vo chi ph sn xut kinh doanh theo quy nh ca php lut. Tu theo tng
ngnh ngh, lnh vc kinh doanh, doanh nghip c ch ng b sung thm vo
tn ca Qu ny ph hp vi ngnh ngh, lnh vc kinh doanh ca mnh, v d nh
Qu bnh n gi xng, du.
b) Doanh nghip phi trch lp, s dng v quyt ton Qu bnh n gi theo
ng quy nh ca php lut. Doanh nghip ch s dng ti khon ny nu php
lut yu cu trch lp Qu bnh n gi vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k.
c) Qu bnh n gi khi trch lp c tnh vo gi vn hng bn, khi s dng
Qu cho mc ch bnh n gi, doanh nghip c ghi gim gi vn hng bn.
307
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 357 - Qu Bnh n gi
Bn N: s qu bnh n gi s dng.
Bn C: s trch lp qu bnh n gi vo chi ph sn xut kinh doanh trong
k.
S d bn C: s qu bnh n gi hin cn ca doanh nghip cui k.
3. Phng php k ton Qu bnh n gi
- Khi trch lp Qu bnh n gi, ghi:

C TK 357 - Qu bnh n gi.
- Khi s dng Qu bnh n gi, ghi:
N TK 357 - Qu bnh n gi
iu 66. Nguyn tc k ton vn ch s hu
1. Vn ch s hu l phn ti sn thun ca doanh nghip cn li thuc s

hu ca cc c ng, thnh vin gp vn (ch s hu), v n ch s hu c phn
nh theo tng ngun hnh thnh nh:
- Vn gp ca ch s hu;
- Li nhun t hot ng kinh doanh;
- Chnh lch nh gi li ti sn.
2. Ke ton khng ghi nhn vn gp theo vn iu l trn giy php ng k
kinh doanh. Khon vn gp huy ng, nhn t cc ch s hu lun c ghi nhn
theo s thc gp, tuyt i khng ghi nhn theo s cam kt s gp ca cc ch s
hu. Trng hp nhn vn gp bng ti sn phi tin t th k ton phi ghi nhn
theo gi tr hp l ca ti sn phi tin t ti ngy gp vn.
3. Vic nhn vn gp bng cc loi ti sn v hnh nh bn quyn, quyn
khai thc, s dng ti sn, thng hiu, nhn hiu... ch c thc hin khi c quy
nh c th ca php lut hoc c quan c thm quyn cho php. Khi php lut
cha c quy nh c th v vn ny, cc giao dch gp vn bng nhn hiu,
thng hiu c k ton nh vic i thu ti sn hoc nhng quyn thng mi,
theo :
- i vi bn gp vn bng thng hiu, nhn hiu, tn thng mi: Ghi
nhn s tin thu c t vic cho bn kia s dng nhn hiu, tn thng mi l
308
doanh thu cho thu ti sn v hnh, nhng quyn thng mi, khng ghi nhn
tng gi tr khon u t vo n v khc v thu nhp hoc vn ch s hu tng
ng vi gi tr khon u t;
- i vi bn nhn vn gp bng thiu hiu, nhn nhiu, tn thng mi:
Khng ghi nhn gi tr thng hiu, nhn hiu, tn thng mi v ghi tng vn ch
s hu tng ng vi gi tr thng hiu, nhn hiu, tn thng mi nhn vn gp.
Khon tin tr cho vic s dng nhn hiu, thng hiu, tn thng mi c ghi
nhn l chi ph thu ti sn, chi ph nhng quyn thng mi.
4. Vic s dng vn u t ca ch s hu, chnh lch nh gi li ti sn,
qu u t pht trin b l kinh doanh c thc hin theo quyt nh ca ch
s hu, doanh nghip phi thc hin y cc th tc theo quy nh ca php
lut.
5. Vic phn phi li nhun ch thc hin khi doanh nghip c li nhun sau
thu cha phn phi. Mi trng hp tr c tc, li nhun cho ch s hu qu
mc s li nhun sau thu cha phn phi v bn cht u l gim vn gp, doanh
nghip phi thc hin y cc th tc theo quy nh ca php lut v iu chnh
giy ng k kinh doanh.
iu 67. Ti khon 411 - v n u t ca ch s hu
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh vn do ch s hu u t hin c v tnh

hnh tng, gim vn u t ca ch s hu. Cc cng ty con, n v c t cch
php nhn hch ton c lp phn nh s vn c cng ty m u t vo ti
khon ny.
Ty theo c im hot ng ca tng n v, ti khon ny c th c s
dng ti cc n v khng c t cch php nhn hch ton ph thuc phn nh
s vn kinh doanh c cp bi n v cp trn (trng hp khng hch ton vo
ti khon 3361 - Phi tr ni b v vn kinh doanh).
b) Vn u t ca ch s hu bao gm:
- Vn gp ban u, gp b sung ca cc ch s hu;
- Cc khon c b sung t cc qu thuc vn ch s hu, linhun sau
thu ca hot ng kinh doanh;
- Cu phn vn ca tri phiu chuyn i (quyn chn chuyn i tri phiu
thnh c phiu);
- Cc khon vin tr khng hon li, cc khon nhn c khc c c
quan c thm quyn cho php ghi tng vn u t ca ch s hu.
309
c) Cc doanh nghip ch hch ton vo TK 411 - Vn u t ca ch s

hu theo s vn thc t ch s hu gp, khng c ghi nhn theo s cam kt,
s phi thu ca cc ch s hu.
d) Doanh nghip phi t chc hch ton chi tit vn u t ca ch s hu
theo tng ngun hnh thnh vn (nh vn gp ca ch s hu, thng d vn c
phn, vn khc) v theo di chi tit cho tng t chc, tng c nhn tham gia gp
vn.
) Doanh nghip ghi gim vn u t ca ch s hu khi:
- Doanh nghip np tr vn cho Ngn sch Nh nc hoc b iu ng vn
cho doanh nghip khc theo quyt nh ca c quan c thm quyn;
- Tr li vn cho cc ch s hu, hy b c phiu qu theo quy nh cua
php lut;
- Gii th, chm dt hot ng theo quy nh ca php lut;
- Cc trng hp khc theo quy nh ca php lut.
e) Xc nh phn vn gp ca nh u t bng ngoi t
- Khi giy php u t quy nh vn iu l ca doanh nghip c xc
nh bng ngoi t tng ng vi mt s lng tin Vit Nam ng, vic xc
nh phn vn gp ca nh u t bng ngoi t (tha, thiu, so vi vn iu l)
c cn c vo s lng ngoi t thc gp, khng xem xt ti vic quy i
ngoi t ra Vit Nam ng theo giy php u t.
- Trng hp doanh nghip ghi s k ton, lp v trnh by Bo co ti
chnh bng Vit Nam ng, khi nh u t gp vn bng ngoi t theo tin , k
ton phi p dng t gi giao dch thc t ti tng thi im thc gp quy i ra
Vit Nam ng v ghi nhn vo vn u t ca ch s hu, thng d vn c phn
(nu c).
- Trong qu trnh hot ng, khng c nh gi li s d C ti khon
411 Vn u t ca ch s hu c gc ngoi t.
g) Trng hp nhn vn gp bng ti sn phi phn nh tng v n u t
ca ch s hu theo gi nh gi li ca ti sn c cc bn gp vn chp nhn.
i vi cc ti sn v hnh nh thng hiu, nhn hiu, tn thng mi, quyn
khai thc, pht trin d n... ch c ghi tng vn gp nu php lut c lin quan
cho php.
h) i vi cng ty c phn, vn gp c phn ca cc c ng c ghi theo
gi thc t pht hnh c phiu, nhng c phn nh chi tit theo hai ch tiu
ring: vn gp ca ch s hu v thng d vn c phn:
310
- v n gp ca ch s hu c phn nh theo mnh gi ca c phiu ng

thi c theo di chi tit i vi c phiu ph thng c quyn biu quyt v c
phiu u i. Doanh nghip phi k ton chi tit ring 2 loi c phiu u i:
+ C phiu u i c phn loi l vn ch s hru nu ngi pht hnh
khng c ngha v phi mua li c phiu u i .
+ C phiu u i c phn loi l n phi tr nu bt buc ngi pht
hnh phi mua li c phiu u i ti mt thi im c xc nh trong
tng lai v ngha v mua li c phiu phi c ghi r ngay trong h s pht
hnh ti thi im pht hnh c phiu.
- Thng d vn c phn phn nh khon chnh lch gia mnh gi v gi
pht hnh c phiu (k c cc trng hp ti pht hnh c phiu qu) v c th l
thng d dng (nu gi pht hnh cao hn mnh gi) hoc thng d m (nu gi
pht hnh thp hn mnh gi).
i)
Nguyn tc xc nh v ghi nhn quyn chn chuyn i tri phiu thnh
c phiu (cu phn vn ca tri phiu chuyn i):
- Quyn chn chuyn i tri phiu thnh c phiu pht sinh khi doanh
nghip pht hnh loi tri phiu c th chuyn oi thnh mt s lng c phiu
xc nh c quy nh sn trong phng n pht hnh.
- Gi tr cu phn von ca tri phiu chuyn i c xc nh l phn
chnh lch gia tng so tin thu v t vic pht hnh tri phiu chuyn i v gi
tr cu phn n ca tri phiu chuyn i (xem quy nh ca ti khon 343 - Tri
phiu pht hnh).
- Ti thi im ghi nhn ban u, gi tr quyn chn c phiu ca tri phiu
chuyn i c ghi nhn ring bit trong phn vn u t ca ch s hu. Khi
o hn tri phiu, k ton chuyn quyn chn ny sang ghi nhn l thng d vn
c phn.
2.
ch s hu
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 411 - v n u t ca
Bn N: v n u t ca ch s hu gim do:
- Hon tr vn gp cho cc ch s hu vn;
- iu chuyn vn cho n v khc;
- Pht hnh c phiu thp hn mnh gi;
- Gii th, chm dt hot ng doanh nghip;
- B l kinh doanh theo quyt nh ca c quan c thm quyn;
- Hu b co phiu qu (i vi cng ty co phn).
Bn C: Vn u t ca ch s hu tng do:
- Cc ch s hu gp vn;
- B sung vn t li nhun kinh doanh, t cc qu thuc vn ch s hu;
- Pht hnh c phiu cao hn mnh gi;

- Pht sinh quyn chn chuyn i tri phiu thnh c phiu;
- Gi tr qu tng, biu, ti tr (sau khi tr cc khon thu phi np) c
ghi tng Vn u t ca ch s hu theo quyt nh ca c quan c thm quyn.
S d bn C: v n u t ca ch s hu hin c ca doanh nghip.
Ti khon 411- vn u t ca ch s hu, c 4 ti khon cp 2:

- TK 4111- Vn gp ca ch s hu: Ti khon ny phn nh khon vn
thc u t ca ch s hu theo iu l cng ty ca cc ch s hu vn. i
vi cc cng ty co phn th vn gp t pht hnh c phiu c ghi vo ti khon
ny theo mnh gi.
i vi cng ty c phn, ti khon 4111 - v n gp ca ch s hu c 2 ti
khon cp 3:
+ Ti khon 41111 - c phiu ph thng c quyn biu quyt'. Ti khon
ny phn nh tng mnh gi ca c phiu ph thng c quyn biu quyt;
+ Ti khon 41112 - Co phiu u i: Ti khon ny phn nh tng mnh
gi ca c phiu u i. Doanh nghip phi chi tit c phiu u i thnh 2 nhm
chnh: Nhm c phn loi v trnh by l vn ch s hu (ti ch tiu 41 la ca
Bng cn i k ton); Nhm c phn loi v trnh by l n phi tr (ti ch
tiu 342 ca Bng cn i k ton)
- TK 4112- Thng d vn c phn: Ti khon ny phn nh phn chnh lch
gia gi pht hnh v mnh gi c phiu; Chnh lch gia gi mua li c phiu
qu v gi ti pht hnh c phiu qu (i vi cc cng ty c phn). Ti khon ny
c th c s d C hoc s d N
- TK 4113- Quyn chn chuyn i tri phiu: Ti khon ny ch s dng ti
bn pht hnh tri phiu chuyn i, dng phn nh cu phn vn (quyn chn
c phiu) ca tri phiu chuyn i ti thi im bo co.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 4113 - Quyn chn chuyn
i tri phiu
Bn N: Kt chuyn gi tr quyn chn c phiu ghi tng thng d vn
c phn ti thi im o hn tri phiu.
Bn C: Gi tr quyn chn c phiu ca tri phiu chuyn i ghi nhn ti
thi im pht hnh.
s d bn C: Gi tr quyn chn c phiu ca tri phiu chuyn i ti

thi im bo co.
TK 4118- Vn khc: Ti khon ny phn nh s vn kinh doanh c hnh
thnh do b sung t kt qu hot ng kinh doanh hoc do c tng, biu, ti tr,
nh gi li ti sn (nu cc khon ny c php ghi tng, gim v n u t ca
ch s hu).
3.1. Khi thc nhn vn gp ca cc ch s hu, ghi:

N cc TK 111, 112 (nu nhn vn gp bng tin)
N cc TK 121, 128, 228 (nu nhn vn gp bng c phiu, tri phiu, cc
khon u t vo doanh nghip khc)
N cc TK 152, 155, 156 (nu nhn vn gp bng hng tn kho)
N cc TK 211, 213, 217, 241 (nu nhn vn gp bng TSC, BST)
N cc TK 331, 338, 341 (nu chuyn vay, n phi tr thnh vn gp)
N cc TK 4112, 4118 (chnh lch gia gi tr ti sn, n phi tr c
chuyn thnh vn nh hn gi tr phn vn c
tnh l vn gp ca ch s hu).
C TK 4111- Vn gp ca ch s hu
C cc TK 4112, 4118 (chnh lch gia gi tr ti sn, n phi tr
c chuyn thnh vn ln hn gi tr phn
vn c tnh l vn gp ca ch s hu).
3.2. Trng hp cng ty c phn pht hnh c phiu huy ng vn t cc c
ng
a) Khi nhn c tin mua c phiu ca cc c ng vi gi pht hnh theo
mnh gi c phiu, ghi:
N cc TK 111, 112 (mnh gi)
C TK 4111 - Vn gp ca ch s hu (mnh gi).
Cng ty c phn ghi nhn chi tit mnh gi c phiu ph thng c quyn
biu quyt trn TK 41111 ; Mnh gi c phiu u i trn TK 41112.
b) Khi nhn c tin mua c phiu ca cc c ng c chnh lch gia gi
pht hnh v mnh gi c phiu, ghi:
N cc TK 111,112 (gi pht hnh)
N TK 4112 - Thng d vn c phn (gi pht hnh nh hn mnh gi)
C TK 4111 - Vn gp ca ch s hu (mnh gi)
C TK 4112 - Thng d vn c phn (gi pht hnh > mnh gi)
313
c) Cc chi ph trc tip lin quan n vic pht hnh c phiu, ghi:
C cc TK 111, 112.
3.3. Trng hp cng ty c phn pht hnh c phiu t cc ngun thuc vn
ch s hu:
a) Trng hp cng ty c phn c pht hnh thm c phiu t ngun
thng d vn c phn, k ton cn c vo h s, chng t k ton lin quan, ghi:
C TK 4111 - Vn gp ca ch s hu.
b) Trng hp cng ty c phn c pht hnh thm c phiu t ngun Qu
u t pht trin, ghi:
N TK 414 - Qu u t pht trin
C TK 4112 - Thng d vn c phn (nu c).
c) Trng hp cng ty c phn c pht hnh thm c phiu t ngun li
nhun sau thu cha phn phi (tr c tc bng c phiu) ghi:
C TK 4111 - Vn gp ca ch s hu;
3.4. Trng hp cng ty c phn pht hnh c phiu u t vo doanh
nghip khc (k c trng hp hp nht kinh doanh di hnh thc pht hnh c
phiu)
a) Nu gi pht hnh c phiu ln hn mnh gi, ghi:
C TK 4111 - Vn gp ca ch s hu;
b) Nu gi pht hnh c phiu nh hn mnh gi, ghi:
N TK 4112 - Thng d vn c phn (nu c)
3.5. Trng hp cng ty c phn c pht hnh cphiu thng t qu
khen thng tng vn u t ca ch s hu, ghi:
N TK 3531 - Qu khen thng
N TK 4112 - Thng d vn c phn (gi pht hnh thp hn mnh gi)
314
C TK 4112 - Thng d vn c phn (gi pht hnh > mnh gi).
3.6. K ton c phiu qu

a) Khi mua c phiu qu, k ton phn nh theo gi thc t mua, ghi:
N TK 419 - C phiu qu
C cc TK 111, 112.
b) Khi ti pht hnh c phiu qu, ghi:
N cc TK 111,112 (gi ti pht hnh)
N TK 4112 - Thng d vn c phn (gi ti pht hnh nh hn gi ghi s)
C TK 419 - C phiu qu (theo gi ghi s)
C TK 4112 - Thng d vn c phn (gi ti pht hnh ln hn gi
ghi s c phiu qu).
c) Khi cng ty c phn hu b c phiu qu:
N TK 4111 - Vn gp ca ch s hu (theo mnh gi)
N TK 4112 - Thng d vn c phn (gi mua li ln hn mnh gi)
C TK 419 - C phiu qu (theo gi ghi s)
C TK 4112 - Thng d vn c phn (gi mua li nh hon mnh gi).
3.7. Khi doanh nghip b sung vn iu l t cc ngun vn hp php khc,
doanh nghip phi kt chuyn sang v n u t ca ch s hu, ghi:
N cac TK 412, 414, 418, 421, 441
C TK 411 - Vn u t ca ch s hu (4111).
3.8 Khi cng trnh xy dng c bn bng ngun vn u t XDCB hon
thnh hoc cng vic mua sm TSC xong a vo s dng cho hot ng sn
xut, kinh doanh, quyt ton vn u t c duyt, k ton ghi tng nguyn gi
TSC, ng thi ghi tng v n u t ca ch s hu:
3.9. Khi nhn c qu biu, tng, ti tr v c quan c thm quyn yu cu
ghi tng vn Nh nc, ghi:
N cc TK 111,112,153,211...
C TK 411 - Vn u t ca ch s hu (4118).
Cc trng hp khc m c quan c thm quyn khng yu cu ghi tng
vn Nh nc th phn nh qu biu, tng, ti tr vo thu nhp khc.
3.10. Khi hon tr vn gp cho cc ch s hu, ghi:
N TK 411 - Vn u t ca ch s hu (4111,4112)
C cc TK 111,112.
315
3.11. Khi tr li vn gp cho ch s hu, ghi:

- Tr li vn gp bng tin, hng tn kho, ti sn ghi:
N TK 4111 - Vn gp ca ch s hu
C ccT K 111, 112,152, 155, 156... (gi tr ghi s).
- Tr li vn gp bng TSC, ghi:
C cc TK 211,213.
- Phn chnh lch gia gi tr ghi s ca ti sn tr cho ch s hu vn v s
vn gp ca ch s hu c ghi nhn vo lm tng, gim vn khc ca ch s
hu.
3.12. K ton quyn chn chuyn i tri phiu
- Ti thi im pht hnh tri phiu c quyn chuyn i thnh c phiu, k
ton xc nh gi tr phn n gc v quyn chn c phiu ca tri phiu chuyn i
bng cch chit khau gi tr danh ngha ca khon thanh ton trong tng lai v
gi tr hin ti, ghi:
N cc TK 111, 112 (tng s thu t pht hnh tri phiu chuyn i)
C TK 3432 - Tri phiu chuyn i (phn n gc)
C TK 4113 - Quyn chn chuyn i tri phiu (chnh lch gia s
tin thu c v n gc tri phiu chuyn i).
- Khi o hn tri phiu, trng hp ngi nm gi tri phiu thc hin
quyn chn chuyn i tri phiu thnh c phiu, k ton ghi gim phn n gc
ca tri phiu chuyn i v ghi tng vn u t ca ch s hu, ghi:
C TK 4112 - Thng d vn c phn (phn chnh lch gia gi tr c
phiu pht hnh thm tnh theo mnh gi
v gi tr n gc tri phiu chuyn i).
- Khi o hn tri phiu, k ton kt chuyn gi tr quyn chn c phiu ca
tri phiu chuyn i vo thng d vn c phn (k c trng hp tri ch khng
thc hin quyn chn), ghi:
3.13. Hng dn k ton tng, gim vn Nh nc ti doanh nghip 100%
vn Nh nc trc khi chuyn thnh cng ty c phn
316
a) i vi ti sn pht hin tha qua kim k, cn c vo Bin bn x l ti

sn tha, thiu qua kim k, ghi:
C TK 338 - Phi tr, phi np khc(3388)
C TK 411 - Vn u t ca ch s hu (i vi ti sn tha khng
xc nh c nguyn nhn v khng tm c ch s hu).
b) Ke ton chuyn giao vt t, ti sn khng cn dng, ti sn ng, ti
sn ch thanh l cha c x l cho tp on, tng cng ty nh nc, cng ty
m, cng ty nh nc c lp khc:
- Trng hp doanh nghip chuyn giao vt t, hng ho khng cn dng,
ng, ch thanh l cha c x l cho tp on, tng cng ty nh nc, cng ty
m, cng ty nh nc c lp khc, ghi:
C cc TK 152, 153, 155.
- Trng hp doanh nghip chuyn giao ti sn c nh khng cn dng,
ch thanh l cho tp on, tng cng ty nh nc, cng ty m, cng ty nh nc
c lp khc, ghi:
C TK211 -TSC hu hnh.
c) Ke ton chuyn giao ti sn l cc cng trnh phc li
i vi ti sn l cng trnh phc li c u t bng ngun vn Nh
nc, nu doanh nghip c phn ho tip tc s dng cho mc ch kinh doanh th
k ton ghi nh sau:
N TK 466 - Ngun kinh ph hnh thnh ti sn c nh
d) K ton x l cc khon n phi tr trc khi chuyn thnh Cng ty c
phn: Trc khi chuyn thnh cng ty c phn, doanh nghip c phn ho phi x
l cc khon n phi tr, tu thuc tng khon n v quyt nh x l:
- i vi cc khon n phi tr nhng khng phi thanh ton m c hch
ton tng vn nh nc, ghi:
N cc TK 331, 338,...
- i vi cc khon n phi tr phi thanh ton bng tin, ti sn, ghi:
N cc TK 331,338,...
N TK 214 - Hao mn TSC (phn hao mn ly k TSC dng tr n)
C cc TK 111, 112, 152, 153, 155, 156,211,213...
Phn chnh lch gia gi tr ghi s hoc gi tr cn li ca ti sn dng
tr n v gi tr ghi s ca khon n phi tr c x l theo quyt nh ca c
quan c thm quyn.
) Ke ton x l cc khon d phng trc khi doanh nghip chuyn thnh
Cng ty co phn: Cc khon d phng sau khi b p tn tht, nu cn s c
hch ton tng vn nh nc, ghi:
N cc TK 229, 352
e) Ke ton x l s d chnh lch t gi hi oi (nu c)
- Nu li t gi c ghi tng vn nh nc, ghi:
- Nu l t gi c ghi gim vn nh nc, ghi:
Trng hp c quan c thm quyn c quyt nh khc th cc khon li, l
chnh lch t gi hi oi ang phn nh trong TK 413 c x l theo quyt nh
ca c quan c thm quyn.
g) K ton x l vn u t di hn vo doanh nghip khc
- Trng hp doanh nghip c phn ho k tha vn u t di hn vo
doanh nghip khc th n v phi xc nh li gi tr vn u t di hn ti thi
im chuyn giao theo quy nh ca php lut.
- Trng hp doanh nghip c phn ho khng k tha cc khon u t di
hn vo doanh nghip khc v chuyn giao cho doanh nghip nh nc khc lm
i tc, cn c vo bin bn bn giao ghi:
C cc TK 222, 228...
h) Ke ton khon chnh lch gia gi tr thc t v gi tr ghi s ca vn
Nh nc: Chnh lch ca vn Nh nc gia gi tr thc t v gi tr ghi trn s
318
k ton c hch ton nh l mt khon li th kinh doanh ca doanh nghip,

c ghi nhn nh sau:
i)
K ton chnh lch tin thu t tr trc: Trng hp n v np tin
thu t mt ln cho c thi gian thu t hoc np trc tin thu t cho
nhiu nm trc ngy 01/07/2004 (ngy Lut t ai c hiu lc thi hnh) m c
chnh lch tng do xc nh li n gi thu t ti thi im nh gi i vi thi
gian cn li ca Hp ng thu t hoc thi gian cn li tr tin thu t th k
ton ghi nhn nh sau:
- Trng hp tin thu t tr trc tiu chun ghi nhn ti sn c
nh v hnh, s chnh lch tng ghi:
N TK 213 - Ti sn c nh v hnh
- Trng hp tin thu t tr trc khng tiu chun ghi nhn ti sn c
nh v hnh, s chnh lch tng ghi:
k) K ton chuyn cc ngun vn, qu thuc ngun vn ch s hu thnh
vn nh nc ti doanh nghip ti thi im chnh thc chuyn sang cng ty c
phn:
Ti thi im doanh nghip chnh thc chuyn thnh cng ty c phn, k
ton chuyn ton b s d C Qu u t pht trin, Cc qu khc thuc vn ch
s hu, Li nhun sau thu cha phn phi, Ngun vn u t xy dng c bn,
Chnh lch nh gi li ti sn v Chnh lch t gi hi oi sang v n u t ca
ch s hu, ghi:
N cc TK 412, 413, 414, 418, 421, 441
1) Ke ton tin thu t c phn ha
- Khi thu tin t bn c phn thuc vn Nh nc ti doanh nghip, ghi:
N ccT K 111, 112. .
- Khi thu tin t pht hnh thm c phn tng vn kinh doanh, ghi:
N cc TK 111, 112 (gi pht hnh)
N TK 4112 - Thng d vn c phn (phn chnh lch gia gi pht hnh
319
nh hom mnh gi c phiu)

C TK 4111 - v n gp ca ch s hu (mnh gi)
C TK 4112 - Thng d vn c phn (phn chnh lch gia gi pht
hnh ln hn mnh gi co phiu).
m) Bn giao ti sn, vn cho cng ty c phn
- Trng hp c phn ho doanh nghip c lp: Trng hp c phn ha
doanh nghip c lp, k ton thc hin cc th tc bn giao theo ng quy nh
hin hnh v bn giao ti sn, n phi tr v ngun vn cho cng ty c phn. Ton
b chng t k ton, s k ton v Bo co ti chnh ca doanh nghip c phn
ho thuc din phi lu tr c chuyn giao cho Cng ty c phn lu tr tip
- Trng hp c phn ha n v hch ton ph thuc ca Cng ty Nh

nc c lp, Tp on, Tng cng ty, Cng ty m, Cng ty thnh vin hch ton
c lp ca Tng cng ty: Khi bn giao ti sn, n phi tr v ngun vn cho Cng
ty c phn, cn c vo bin bn bn giao ti sn, cc ph lc chi tit v ti sn bn
giao cho Cng ty c phn v cc chng t, s k ton c lin quan, k ton phn
nh gim gi tr ti sn bn giao cho Cng ty c phn, ghi;
N cc TK 336, 411
N cc TK 331,335, 336, 338, 341...
C cc TK 111,112,121,131,152,153,154,155,156,211,213,221,222,...
n) Ke ton ti cng ty c phn c chuyn i t doanh nghip 100% vn
Nh nc.
- M s k ton mi: Khi nhn ti sn, n phi tr, ngun vn v h s km
theo, Cng ty c phn phi m s k ton mi (bao gm cc s k ton tng hp
v cc s k ton chi tit) phn nh gi tr ti sn v ngun vn nhn bn giao.
- Ke ton nhn bn giao ti sn, n phi tr v ngun vn, cng ty c
phn: Khi nhn bn giao ti sn, n phi tr v ngun vn, cn c vo h s, bin
bn bn giao, k ton ghi:
N cc TK 111,112,121,131,138,141,152,153,154,155,156,157,211,221...
C cc TK 331, 333, 334, 335, 338, 341,...
- K ton ti doanh nghip c n v trc thuc c c phn ha
+ K ton ti cng ty m ca tp on c cng ty con c c phn ha: Khi
doanh nghip thnh vin ca Tp on c co phn ho, cng ty m cn c
320
vo gi tr phn vn nh nc bn ra ngoi ghi gim gi tr khon u t v gim

Vn u t ca ch s hu, ghi:
N TK 4 1 1 - Vn u t ca ch s hu
C TK 221 - u t vo Cng ty con.
+ K ton ti doanh nghip c cc n v trc thuc khng c t cch php
nhn c co phn ho: Khi n v trc thuc ca Tng cng ty, Cng ty c
c phn ha, Tng cng ty, Cng ty cn c vo gi tr phn vn
nh ncbn ra
ngoi ghi gim vn kinh doanh n v trc thuc, ghi:
C TK 1361 - Vn kinh doanh n v trc thuc.
iu 68. Ti khon 412 - Chnh lch nh gi li ti sn
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh s chnh lch do nh gi li ti sn

hin c v tnh hnh x l s chnh lch doanh nghip. Ti sn c nh gi
li ch yu l TSC, bt ng sn u t, mt s trng hp c th v cn thit
nh gi li vt t, cng c, dng c, thnh phm, hng ha, sn phm d dang...
b) Chnh lch nh gi li ti sn c phn nh vo ti khon ny trong
cc trng hp sau:
- Khi c quyt nh ca Nh nc v nh gi li ti sn;
- Khi thc hin c phn ha doanh nghip Nh nc;
- Cc trng hp khc theo quy nh ca php lut
c) Ti khon ny khng phn nh s chnh lch nh gi li khi a ti sn
i gp vn u t vo n v khc, thay i hnh thc s hu. Khon chnh lch
nh gi li trong cc trng hp ny c phn nh vo TK 711 - Thu nhp khc
(nu l li) hoc TK 811 - Chi ph khc (nu l l).
d) Gi tr ti sn c xc nh li trn c s bng gi Nh nc quy nh,
Hi ng nh gi ti sn hoc c quan thm nh gi chuyn nghip xc nh.
) S chnh lch gi do nh gi li ti sn c hch ton v x l theo
php lut hin hnh.
2.Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 412 Chnh lch nh
gi li ti sn
Bn N':
- S chnh lch gim do nh gi li ti sn;
321
- X l s chnh lch tng do nh gi li ti sn.

Bn C:
- S chnh lch tng do nh gi li ti sn;
- X l s chnh lch gim do nh gi li ti sn.
Ti khon 412 - Chnh lch nh gi li ti sn, c th c s d bn N

hoc s d bn C:
S d bn N: s chnh lch gim do nh gi li ti sn cha c x l.
S d bn C: s chnh lch tng do nh gi li ti sn cha c x l.
a)
Khi c quyt nh ca Nh nc v nh gi li ti sn c nh, bt ng
sn u t, vt t, hng ha... hoc nh gi khi tin hnh c phn ha doanh
nghip Nh nc, doanh nghip tin hnh kim k, nh gi li ti sn v phn
nh s chnh lch do nh gi li ti sn vo s k ton.
- nh gi li vt t, hng ha:
+ Neu gi nh gi li cao hn tr gi ghi s k ton th schnh lch gi
tng, ghi:
N ccT K 152, 153, 155, 156
C TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn.
+ Nu gi nh gi li thp hn tr gi ghi s k ton th s chnh lch gi
gim, ghi:
N TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn
C cc TK 152, 153, 155, 156.
- nh gi li TSC v bt ng sn u t: Cn c vo bng tng hp kt
qu kim k v nh gi li TSC, bt ng sn u t:
+ Phn nguyn gi, gi tr cn li, gi tr hao mn iu chnh tng, ghi:
N cc TK 211,213,217 (phn nguyn gi iu chnh tng)
C TK 214 - Hao mn TSC (phn gi tr hao mn iu chnh tng)
C TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn (gi tr cn li tng).
+ Phn nguyn gi, gi tr cn li, gi tr hao mn iu chnh gim, ghi:
N TK 412 - Chnh lch nh gi li ti sn (gi tr cn li iu chnh gim)
N TK 214 - Hao mn TSC (phn gi tr hao mn iu chnh gim)
C cc TK 2 1 1 ,2 1 3 ,2 1 7 (phn nguyn gi iu chnh gim)
b)
Cui nm ti chnh x l chnh lch nh gi li ti sn theo quyt nh
ca c quan hoc cp c thm quyn:
- Nu ti khon 412 c s d bn C, v c quyt nh b sung v n u t
ca ch s hu, ghi:
N TK 4 1 2 - Chnh lch nh gi li ti sn
C TK 411 - v n u t ca ch s hu.
- Nu ti khon 412 c s d bn N, v c quyt nh ghi gim v n u t
ca ch s hu, ghi:
C TK 4 1 2 - Chnh lch nh gi li ti sn.
i u 6 9 . T i k h o n 413 C h n h lch t g i h i o i
1. Quy nh chung v t gi hi oi v chnh lch t gi hi oi
1.1. Chnh lch t gi hi oi l chnh lch pht sinh t vic trao i thc
t hoc quy i cng mt s lng ngoi t sang n v tin t k ton theo t gi
hi oi khc nhau. Chnh lch t gi hi oi ch yu pht sinh trong cc trng
hp:
- Thc t mua bn, trao i, thanh ton cc nghip v kinh t pht sinh bng
ngoi t trong k;
- nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t ti thi im lp Bo
co ti chnh;
- Chuyn i Bo co ti chnh c lp bng ngoi t sang ng Vit
Nam.
1.2. Cc loi t gi hi oi (sau y gi tt l t gi) s dng trong k ton
Cc doanh nghip c nghip v kinh t pht sinh bng ngoi t phi thc
hin ghi s k ton v lp Bo co ti chnh theo mt n v tin t thng nht l
ng Vit Nam, hoc n v tin t chnh thc s dng trong k ton. Vic quy
i ng ngoi t ra ng Vit Nam phi cn c vo:
- T gi giao dch thc t;
- T gi ghi s k ton.
Khi xc nh ngha v thu (k khai, quyt ton v np thu), doanh nghip
thc hin theo cc quy nh ca php lut v thu.
1.3. Nguyn tc xc nh t gi giao dch thc t:
323
a) T gi giao dch thc t i vi cc giao dch bng ngoi t pht sinh

trong k:
- T gi giao dch thc t khi mua bn ngoi t (hp ng mua bn ngoi t
giao ngay, hp ng k hn, hp ng tng lai, hp ng quyn chn, hp ng
hon i): L t gi k kt trong hp ne mua, bn ngoi t gia doanh nghip v
ngn hng thng mi;
- Trng hp hp ng khng quy nh t gi thanh ton th doanh nghip
ghi s k ton theo nguyn tc:
+ T gi giao dch thc t khi gp vn hoc nhn vn gp: L t gi mua
ngoi t ca ngn hng ni doanh nghip m ti khon nhn vn ca nh u t
ti ngy gp vn;
+ T gi giao dch thc t khi ghi nhn n phi thu: L t gi mua ca ngn
hng thng mi ni doanh nghip ch nh khch hng thanh ton ti thi im
giao dch pht sinh;
+ T gi giao dch thc t khi ghi nhn n phi tr: L t gi bn ca ngn
hng thng mi ni doanh nghip d kin giao dch ti thi im giao dch pht
sinh.
+ i vi cc giao dch mua sm ti sn hoc cc khon chi ph c thanh
ton ngay bng ngoi t (khng qua cc ti khon phi tr), t gi giao dch thc t
l t gi mua ca ngn hng thng mi ni doanh nghip thc hin thanh ton.
b) T gi giao dch thc t khi nh gi li cc khon mc tin t c gc
ngoi t ti thi im lp Bo co ti chnh: L t gi cng b ca ngn hng
thng mi ni doanh nghip thng xuyn c giao dch (do doanh nghip t la
chn) theo nguyn tc:
- T gi giao dch thc t khi nh gi li cc khon mc tin t c gc
ngoi t c phn loi l ti sn: L t gi mua ngoi t ca ngn hng thng
mi ni doanh nghip thng xuyn c giao dch ti thi im lp Bo co ti
chnh. i vi cc khon ngoi t gi ngn hng th t gi thc t khi nh gi li
l t gi mua ca chnh ngn hng ni doanh nghip m ti khon ngoi t.
- T gi giao dch thc t khi nh gi li cc khon mc tin t c gc
ngoi t c phn loi l n phi tr: L t gi bn ngoi t ca ngn hng thng
mi ti thi im lp Bo co ti chnh;
324
- Cc n v trong tp on c p dng chung mt t gi do Cng ty m

quy nh (phi m bo st vi t gi giao dch thc t) nh gi li cc khon
mc tin t c gc ngoi t pht sinh t cc giao dch ni b.
1.4. Nguyn tc xc nh t gi ghi s: T gi ghi s gm: T gi ghi s
thc t ch danh hoc t gi ghi s bnh qun gia quyn di ng (t gi bnh qun
gia quyn sau tng ln nhp).
- T gi ghi s thc t ch danh: L t gi khi thu hi cc khon n phi
thu, cc khon k cc, k qu hoc thanh ton cc khon n phi tr bng ngoi
t, c xc nh theo t gi ti thi im giao dch pht sinh hoc ti thi im
nh gi li cui k ca tng i tng.
- T gi ghi s bnh qun gia quyn di ng l t gi c s dng ti bn
C ti khon tin khi thanh ton tin bng ngoi t, c xc nh trn c s ly
tng gi tr c phn nh ti bn N ti khon tin chia cho s lng ngoi t
thc c ti thi im thanh ton.
1.5. Nguyn tc p dng t gi trong k ton
a)
Khi pht sinh cc giao dch bng ngoi t, t gi giao dch thc t ti thi
im giao dch pht sinh c s dng quy i ra ng tin ghi s k ton i
- Cc ti khon phn nh doanh thu, thu nhp khc. Ring trng hp bn

hng ho, cung cp dch v hoc thu nhp c lin quan n doanh thu nhn trc
hoc giao dch nhn trc tin ca ngi mua th doanh thu, thu nhp tng ng
vi s tin nhn trc c p dng t gi giao dch thc t ti thi im nhn
trc ca ngi mua (khng p dng theo t gi giao dch thc t ti thi im ghi
nhn doanh thu, thu nhp).
- Cc ti khon phn nh chi ph sn xut, kinh doanh, chi ph khc. Ring
trng hp phn b khon chi ph tr trc vo chi ph sn xut, kinh doanh trong
k th chi ph c ghi nhn theo t gi giao dch thc t ti thi im tr trc
(khng p dng theo t gi giao dch thc t ti thi im ghi nhn chi ph).
- Cc ti khon phn nh ti sn. Ring trng hp ti sn c mua c lin
quan n giao dch tr trc cho ngi bn th gi tr ti sn tng ng vi s tin
tr trc c p dng t gi giao dch thc t ti thi im tr trc cho ngi
bn (khng p dng theo t gi giao dch thc t ti thi im ghi nhn ti sn).
- Ti khon loi vn ch s hu;
325
- Bn N cc TK phi thu; Bn N cc TK vn bng tin; Bn N cc TK

phi tr khi pht sinh giao dch tr trc tin cho ngi bn.
- Bn C cc TK phi tr; Bn C cc TK phi thu khi pht sinh giao dch
nhn trc tin ca ngi mua;
b) Khi pht sinh cc giao dch bng ngoi t, t gi ghi s thc t ch danh
c s dng quy i ra ng tin ghi s k ton i vi cc loi ti khon sau:
- Bn C cc TK phi thu (ngoi tr giao dch nhn trc tin ca ngi
mua); Bn N TK phi thu khi tt ton khon tin nhn trc ca ngi mua do
chuyn giao sn phm, hng ha, TSC, cung cp dch v, khi lng c
nghim thu; Bn C cc TK khon k cc, k qu, chi ph tr trc;
- Bn N cc TK phi tr (ngoi tr giao dch tr trc tin cho ngi bn);
Bn C TK phi tr khi tt ton khon tin ng trc cho ngi bn do nhn
c sn phm, hng ha, TSC, dch v, nghim thu khi lng.
- Trng hp trong k pht sinh nhiu khon phi thu hoc phi tr bng
ngoi t vi cng mt i tng th t gi ghi s thc t ch danh cho tng i
tng c xc nh trn c s bnh qun gia quyn di ng ca cc giao dch vi
i tng .
c) Khi thc hin thanh ton bng ngoi t, t gi ghi s bnh qun gia quyn
di ng c s dng quy i ra ng tin ghi s k ton bn C cc TK tin.
1.6.
Nguyn tc xc nh cc khon mc tin t c gc ngoi t: L cc ti
sn c thu hi bng ngoi t hoc cc khon n phi tr bng ngoi t. Cc
khon mc tin t c gc ngoi t c th hao gm:
a) Tin mt, cc khon tng ng tin, tin gi c k hn bng ngoi t;
b) Cc khon n phi thu, n phi tr c gc ngoi t, ngoi tr:
- Cc khon tr trc cho ngi bn v cc khon chi ph tr trc bng
ngoi t. Trng hp ti thi im lp bo co c bng chng chc chn v vic
ngi bn khng th cung cp hng ho, dch v v doanh nghip s phi nhn li
cc khon tr trc bng ngoi t th cc khon ny c coi l cc khon mc
tin t c gc ngoi t.
- Cc khon ngi mua tr tin trc v cc khon doanh thu nhn trc
bng ngoi t. Trng hp ti thi im lp bo co c bng chng chc chn v
vic doanh nghip khng th cung cp hng ho, dch v v s phi tr li cc
326
khon nhn trc bng ngoi t cho ngi mua th cc khon ny c coi l cc
khon mc tin t c gc ngoi t.
c) Cc khon i vay, cho vay di mi hnh thc c quyn thu hi hoc
c ngha v hon tr bng ngoi t.
d) Cc khon t cc, k cc, k qu c quyn nhn li bng ngoi t;
Cc khon nhn k cc, k qu phi hon tr bng ngoi t.
2. Nguyn tc k ton chnh lch t gi
a) Doanh nghip ng thi phi theo di nguyn t trn s k ton chi tit
cc ti khon: Tin mt, tin gi Ngn hng, tin ang chuyn, cc khon phi thu,
cc khon phi tr.
b) Tt c cc khon chnh lch t gi u c phn nh ngay vo doanh
thu hot ng ti chnh (nu li) hoc chi ph ti chnh (nu l) ti thi im pht
sinh.
Ring khon chnh lch t gi trong giai on trc hot ng ca cc
doanh nghip do Nh nc nm gi 100% vn iu l c thc hin d n, cng
trnh trng im quc gia gn vi nhim v n nh kinh t v m, an ninh, quc
phng c tp hp, phn nh trn TK 413 v c phn b dn vo doanh thu
hot ng ti chnh hoc chi ph ti chnh khi doanh nghip i vo hot ng theo
nguyn tc:
- Khon l t gi ly k trong giai on trc hot ng c phn b trc
tip t TK 413 vo chi ph ti chnh, khng thc hin kt chuyn thng qua TK
242 - chi ph tr trc;
- Khon li t gi ly k trong giai on trc hot ng c phn b trc
tip t TK 413 vo doanh thu hot ng ti chnh, khng thc hin kt chuyn
thng qua TK 3387 - Doanh thu cha thc hin;
- Thi gian phn b thc hin theo quy nh ca php lut i vi loi hnh
doanh nghip do Nh nc nm gi 100% vn iu l. Ring s phn bo khon l
t gi ti thiu trong tng k phi m bo khng nh hn mc li nhun trc
thu trc khi phn b khon l t gi (sau khi phn b l t gi, li nhun trc
thu ca bo co kt qu hot ng kinh doanh bng khng).
c) Doanh nghip phi nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t
theo t gi giao dch thc t ti tt c cc thi im lp Bo co ti chnh theo quy
nh ca php lut. i vi cc doanh nghip s dng cng c ti chnh d
327
phng ri ro hi oi th khng c nh gi li cc khon vay, n phi tr c

gc ngoi t s dng cng c ti chnh e d phng ri ro hi oi.
d)
Doanh nghip khng c vn ha cc khon chnh lch t gi vo gi
tr ti sn d dang.
3.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 413 - Chnh lch t gi
hi oi
Bn N:
- L t gi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t;
- L t gi trong giai on trc hot ng ca doanh nghip do Nh nc
nam gi 100% vn iu l c thc hin d n, cng trnh trng im quc gia gn
vi nhim v n nh kinh t v m, an ninh, quc phng.
- Kt chuyn li t gi vo doanh thu hot ng ti chnh;
Bn C:
- Li t gi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t;
- Li t gi trong giai on trc hot ng ca doanh nghip do Nh nc
nm gi 100% vn iu l c thc hin d n, cng trnh trng im quc gia gn
vi nhim v on nh kinh t v m, an ninh, quc phng.
- Ket chuyn l t gi vo chi ph ti chnh;
Ti khon 413 c th c s d bn N hoc s d bn C.
S d bn N: L t gi trong giai on trc hot ng ca doanh nghip

do Nh nc nam gi 100% vn iu l c thc hin d n, cng trnh trng im
quc gia gn vi nhim v n nh kinh t v m, an ninh, quc phng.
S d bn C: Li t gi trong giai on trc hot ng ca doanh nghip
do Nh nc nm gi 100% vn iu l c thc hin d n, cng trnh trng im
quc gia gn vi nhim v n nh kinh t v m, an ninh, quc phng.
Ti khon 413 - Chnh lch t gi hi oi, c 2 ti khon cp 2:

- Ti khon 4131 - Chnh lch t gi nh gi li cc khon mc tin t c
gc ngoi t: Phn nh s chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc
tin t c gc ngoi t (li, l t gi) cui nm ti chnh ca hot ng kinh doanh,
k c hot ng u t XDCB (doanh nghip SXKD c c hot ng u t
XDCB).
- Ti khon 4132 - Chnh lch t gi hi oi giai on trc hot ng:
Phn nh s chnh lch t gi hi oi pht sinh v chnh lch t gi do nh gi
328
li cc khon mc tin t c gc ngoi t trong giai on trc hot ng. Ti

khon ny ch p dng cho doanh nghip do Nh nc nm gi 100% vn iu l
c thc hin d n, cng trnh trng im quc gia gn vi nhim v n nh kinh
t v m, an ninh, quc phng.
4.1.
Ke ton chnh lch t gi hi oi pht sinh trong k (k c chnh lch
t gi trong giai on trc hot ng ca cc doanh nghip khng do Nh nc
nm gi 100% vn iu l):
a) Khi mua vt t, hng ho, TSC, dch v thanh ton bng ngoi t:
N cc TK 151, 152, 153, 156, 157, 211,213,217, 2 4 1 ,6 2 3 ,6 2 7 641,642
(t gi giao dch thc t ti ngy giao dch)
C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (theo t gi ghi s k ton).
b) Khi mua vt t, hng ho, TSC, dch v ca nh cung cp cha thanh
ton tin, khi vay hoc nhn n ni b... bng ngoi t, cn c t gi hi oi giao
dch thc t ti ngy giao dch, ghi:
N cc TK 111, 112, 152, 153, 156,211,627, 641,642...
C cc TK 331,341, 336...
c) Khi ng trc tin cho ngi bn bng ngoi t mua vt t, hng ha,
TSC, dch v:
- K ton phn nh s tin ng trc cho ngi bn theo t gi giao dch
thc t ti thi im ng trc, ghi:
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (t gi thc t ti ngy ng trc)
C cc TK 111 (1112), 112(1122) (theo t gi ghi s k ton)
- Khi nhn vt t, hng ha, TSC, dch v t ngi bn, k ton phn nh
theo nguyn tc:
+ i vi gi tr vt t, hng ha, TSC, dch v tng ng vi s tin
bng ngoi t ng trc cho ngi bn, k ton ghi nhn theo t gi giao dch
thc t ti thi im ng trc, ghi:
N ccT K 151, 152, 153, 156, 157,211,213,217, 241, 623,627, 641,642
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (t gi thc t ngy ng trc).
329
+ i vi gi tr vt t, hng ha, TSC, dch v cn n cha thanh ton

tin, k ton ghi nhn theo t gi giao dch thc t ti thi im pht sinh (ngy
giao dch), ghi:
N cacT K 151, 152, 153, 156, 157,211,213,217, 241,623,627, 641,642
(t gi giao dch thc t ti ngy giao dch)
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (t gi thc t ngy giao dch).
d) Khi thanh ton n phi tr bng ngoi t (n phi tr ngi bn, n vay,
n thu ti chnh, n ni b...), ghi:
N cc TK 331, 336, 341,... (t gi ghi s k ton)
C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (t gi ghi s k ton).
e) Khi pht sinh doanh thu, thu nhp khc bng ngoi t, cn c t gi hi
oi giao dch thc t ti ngy giao dch, ghi:
N cc TK 111(1112), 112(1122), 131... (t gi thc t ti ngy giao dch)
C cc TK 511,711 (t gi thc t ti ngy giao dch).
g) Khi nhn trc tin ca ngi mua bng ngoi t cung cp vt t,
hng ha, TSC, dch v:
- K ton phn nh s tin nhn trc ca ngi mua theo t gi giao dch
thc t ti thi im nhn trc, ghi:
N cc TK 111 (1112), 112(1122)
- Khi chuyn giao vt t, hng ha, TSC, dch v cho ngi mua, k ton
phn nh theo nguyn tc:
+ i vi phn doanh thu, thu nhp tng ng vi s tin bng ngoi t
nhn trc ca ngi mua, k ton ghi nhn theo t gi giao dch thc t ti thi
im nhn trc, ghi:
N TK 131 - Phi thu ca khch hng (t gi thc t thi im nhn trc)
C cc TK 511, 711.
+ i vi phn doanh thu, thu nhp cha thu c tin, k ton ghi nhn
theo t gi giao dch thc t ti thi im pht sinh, ghi:
C cc TK 511,711.
h) Khi thu c tin n phi thu bng ngoi t, ghi:
N cc TK 111 (1112), 112 (1122) (t gi thc t ti ngy giao dch)
330

C cc TK 131, 136, 138 (t gi ghi s k ton).
i) Khi cho vay, u t bng ngoi t, ghi:
N cc TK 121, 128, 221, 222, 228 (t gi thc t ti ngy giao dch)
C cc TK 111 (1112), 112(1122) (t gi ghi s k ton)
k) Cc khon k cc, k qu bng ngoi t
- Khi mang ngoi t i k cc, k qu, ghi:
N TK 244 - Cm c, th chp, k cc, k qu
C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (t gi ghi s k ton).
- Khi nhn li tin k cc, k qu, ghi:
N cc TK 111 (1112), 112(1122) (t gi giao dch thc t khi nhn li)
C TK 244 - Cm c, th chp, k cc, k qu (t gi ghi s)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (li t gi).
4.2.
Ke ton chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li cc khon
mc tin t c gc ngoi t
a) Khi lp Bo co ti chnh, k ton nh gi li cc khon mc tin t c
gc ngoi t theo t gi hi oi giao dch thc t ti thi im bo co:
N cc TK 1112, 1122, 128,228, 131, 136, 138,331,341,..
C cc TK 1112, 1122, 128,228, 131, 136, 138,331,341,...
b) Ke ton x l chnh lch t gi hi oi pht sinh do nh gi li cc
khon mc tin t c gc ngoi t: K ton kt chuyn ton b khon chnh lch t
gi hi oi nh gi li (theo s thun sau khi b tr s pht sinh bn N v bn
C ca TK 4131) vo chi ph ti chnh (nu l t gi hi oi), hoc doanh thu
hot ng ti chnh (nu li t gi hi oi) xc nh kt qu hot ng kinh
doanh:
331
- Kt chuyn li t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh vo doanh

thu hot ng ti chnh, ghi:
C TK 51 5 - Doanh thu hot ng ti chnh (nu li t gi hi oi).
- Kt chuyn l t gi hi oi nh gi li cui nm ti chnh vo chi ph
ti chnh, ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh (nu l t gi hi oi)
C TK 413 - Chnh lch t gi hoi oi (4131).
c) K ton chnh lch t gi pht sinh trong giai on trc hot ng ca
doanh nghip do Nh nc nam gi 100% vn iu l c thc hin d n, cng
trnh trng im quc gia gn vi nhim v n nh kinh t v m, an ninh, quc
phng:
n v p dng tt c cc quy nh v t gi v nguyn tc k ton nh i
vi cc doanh nghip khc, ngoi tr:
- Vic ghi nhn khon li t gi khi pht sinh c phn nh vo bn C TK
413 - Chnh lch t gi hi oi;
- Vic ghi nhn khon l t gi khi pht sinh c phn nh vo bn N TK
413 - Chnh lch t gi hi oi;
Khi doanh nghip i vo hot ng, k ton kt chuyn khon chnh lch t
gi vo doanh thu hot ng ti chnh hoc chi ph ti chnh.
d) X l s chnh lch t gi cn li trn TK 242 - Chi ph tr trc v TK
3387 - Doanh thu cha thc hin:
- Cc doanh nghip cha phn b ht khon l chnh lch t gi ca giai
on trc hot ng (ang phn nh trn ti khon 242 trc thi im thng t
ny c hiu lc) phi kt chuyn ton b s l chnh lch t gi vo chi ph ti
chnh xc nh kt qu kinh doanh trong k, ghi:
- Cc doanh nghip cha phn b ht khon li chnh lch t gi ca giai
on trc hot ng (ang phn nh trn ti khon 3387 trc thi im thng t
ny c hiu lc) phi kt chuyn ton b s li chnh lch t gi vo doanh thu
hot ng ti chnh xc nh kt qu kinh doanh trong k, ghi:
iu 70. Ti khon 414 - Qu u t pht trin

1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh tng, gim qu

u t pht trin ca doanh nghip.
b) Qu u t pht trin c trch lp t li nhun sau thu thu nhp doanh
nghip v c s dng vo vic u t m rng quy m sn xut, kinh doanh
hoc u t chiu su ca doanh nghip.
c) Vic trch v s dng qu u t pht trin phi theo chnh sch ti chnh
hin hnh i vi tng loi doanh nghip hoc quyt nh ca ch s hu.
d) Doanh nghip khng tip tc trch Qu d phng ti chnh. Ch s hu
doanh nghip ra quyt nh chuyn s d Qu d phng ti chnh vo Qu u t
pht trin.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 414 - Qu u t pht
trin
Bn N: Tnh hnh chi tiu, s dng qu u t pht trin ca doanh

nghip.
Bn C: Qu u t pht trin tng do c trch lp t li nhun sau thu.
S d bn C: s qu u t pht trin hin c.
a) Trong k, khi tm trch lp qu u t pht trin t li nhun sau thu thu

nhp doanh nghip, ghi:
C TK 41 4 - Qu u t pht trin.
b) Cui nm, xc nh s qu u t pht trin c trch, k ton tnh s
c trch thm, ghi:
C TK 41 4 - Qu u t pht trin.
c) Trng hp cng ty c phn pht hnh thm c phiu t ngun Qu u
t pht trin, ghi:
C TK 4111 - v n gp ca ch s hu (theo mnh gi)

C TK 4112 - Thng d vn c phn (phn chnh lch gia gi pht
hnh cao hn mnh gi, nu c).
d)
Chuyn s d qu d phng ti chnh: s d qu d phng ti chnh hin
c ti doanh nghip c kt chuyn sang qu u t pht trin, ghi:
N TK 415 - Qu d phng ti chnh
C TK 414 - Qu u t pht trin.
) Khi doanh nghip b sung vn iu l t Qu u t pht trin, doanh
nghip phi kt chuyn sang v n u t ca ch s hu, ghi:
N TK 4 1 4 - Qu u t pht trin
iu 71. Ti khon 417 - Qu h tr sp xp doanh nghip
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh tnh hnh trch lp v s dng Qu H

tr sp xp doanh nghip ti cc cng ty TNHH mt thnh vin do Nh nc s
hu 100% vn iu l theo quy nh ca php lut.
b) Vic qun l v s dng Qu; Bo co, quyt ton; Lu tr h s, chng
t phi thc hin theo ng quy nh ca php lut hin hnh. n v qun l Qu
phi m ti khon ring theo di cc khon thu, chi ca Qu; M s k ton
hch ton r rng, y , kp thi cc giao dch pht sinh.
c) Ngun thu ca Qu c th bao gm cc khon, nh:
- Thu t c phn ha; Thu t cc hnh thc sp xp, chuyn i doanh
nghip;
- Kinh ph h tr theo quyt nh ca c quan c thm quyn;
- Li tin gi ca Qu ti ngn hng;
- Tin pht chm np;
- Cc khon khc theo quy nh ca php lut.
d) Ni dung chi Qu
- H tr cc doanh nghip thc hin sp xp, chuyn i s hu, gii quyt
chnh sch i vi lao ng di d v x l cc vn ti chnh theo quy nh ca
php lut;
- B sung vn iu l cho cc n v theo quy nh ca php lut;
334
- iu chuyn, u t vo doanh nghip theo quyt nh ca c quan c

thm quyn;
- Cc khon chi khc theo quy nh ca php lut.
2. Kt cu v ni dng phn nh ca ti khon 417 - Qu h tr sp xp
doanh nghip
Bn N: Cc khon chi t Qu theo quy nh ca php lut.

Bn C: Cc khon thu ca Qu
S d bn C: s d Qu H tr sp xp doanh nghip hin c cui k.
a) K ton s thu v c phn ha:

N TK 1385 - Phi thu v c phn ho
C TK 417 - Qu H tr sp xp doanh nghip.
b) Ke ton phn nh s thu ca Qu theo quyt nh ca cp c thm quyn,
ghi:
N cc TK 111,112, 138
C TK 417 - Qu H tr sp xp doanh nghip.
c) Cn c vo bo co quyt ton cc khon chi thc hin chnh sch i vi
ngi lao ng ti doanh nghip c phn ho v chi ph co phn ho do doanh
nghip c phn ha lp, k ton ti Cng ty m, Tp on, Tng Cng ty Nh
nc phn nh s thu t chnh lch thu, chi c phn ho doanh nghip v phn nh
s chi tr cho ngi lao ng, s chi ph c phn ho, ghi:
N cc TK 111, 112
N TK 4 1 7 - Qu H tr sp xp doanh nghip.
C TK 1385 - Phi thu v c phn ho.
d) Khi iu chuyn Qu hoc chi tin t Qu theo quyt nh ca c quan
c thm quyn, ghi:
N TK 417 - Qu H tr sp xp doanh nghip
C cc TK 111, 112.
) Khi c ph duyt ca Th tng Chnh ph v vic b sung vn iu l
cho cc Tp on, tng cng ty Nh nc, Cng ty m, k ton ghi:
N TK 4 1 7 - Qu H tr sp xp doanh nghip
335
iu 72. Ti khon 418 - Cc qu khc thuc vn ch s hu

1. Nguyn tc k ton
Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh tng, gim cc qu

khc thuc ngun vn ch s hu. Cc qu khc thuc ngun vn ch s hu
c hnh thnh t li nhun sau thu. Vic trch v s dng qu khc thuc
ngun vn ch s hu phi theo chnh sch ti chnh hin hnh i vi tng loi
doanh nghip hoc theo quyt nh ca ch s hu.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 418 - Cc qu khc
thuc vn ch s hu
Bn N: Tnh hnh chi tiu, s dng cc qu khc thuc vn ch s hu ca

doanh nghip.
Bn C: Cc qu khc thuc vn ch s hu tng do c trch lp t li
nhun sau thu.
S d bn C: s qu khc thuc vn ch s hu hin c.
a) Trch lp qu khc thuc vn ch s hu t li nhun sau thu thu nhp

doanh nghip, ghi:
C TK 418 - Cc qu khc thuc vn ch s hu.
b) Khi s dng qu, ghi:
N TK 418 - Cc qu khc thuc vn ch s hu
C cc TK111, 112.
c) Khi doanh nghip b sung vn iu l t cc Qu khc thuc vn ch s
hu, doanh nghip phi kt chuyn sang v n u t ca ch s hu, ghi:
N TK 418 - Cc qu khc thuc vn ch s hu
C TK 411 - Vn u t ca ch s hu (4111).
iu 73. Ti khon 419 - c phiu qu
1. Nguyn tc k ton
a)
Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng tng
gim ca s c phieu do cc cng ty c phn mua li trong s c phiu do cng ty
pht hnh ra cng chng sau s ti pht hnh li (gi l c phiu qu).
336
c phiu qu l c phiu do cng ty pht hnh v c mua li bi chnh

cng ty pht hnh, nhng n khng b hu b v s c ti pht hnh tr li trong
khong thi gian theo quy nh ca php lut v chng khon. Cc c phiu qu
do cng ty nm gi khng c nhn c tc, khng c quyn bu c hay tham gia
chia phn ti sn khi cng ty gii th. Khi chia c tc cho cc c phn, cc c
phiu qu ang do cng ty nm gi c coi l c phiu cha bn.
b) Gi tr c phiu qu c phn nh trn ti khon ny theo gi thc t
mua li bao gm gi mua li v cc chi ph lin quan trc tip n vic mua li c
phiu, nh chi ph giao dch, thng tin ...
c) Cui k k ton, khi lp Bo co ti chnh, gi tr thc t ca c phiu
qu c ghi gim v n u t ca ch s hu trn Bng CKT bng cch ghi s
m (...).
d) Ti khon ny khng phn nh tr gi c phiu m cng ty mua ca cc
cng ty c phn khc v mc ch nm gi u t
) Tr gi vn ca c phiu qu khi ti pht hnh, hoc khi s dng tr c
tc, thng... c tnh theo phng php bnh qun gia quyn.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 419 - c phiu qu
Bn n: Tr gi thc t c phiu qu khi mua vo.

Bn C: Tr gi thc t c phiu qu c ti pht hnh, chia c tc hoc
hu b.
S d bn N: Tr gi thc t c phiu qu hin ang do cng ty nm gi.
a) K ton mua li c phiu do chnh cng ty pht hnh:

- Khi cng ty hon tt cc th tc mua li s c phiu do chnh cng ty
pht hnh theo lut nh, k ton thc hin th tc thanh ton tin cho cc c ng
theo gi tho thun mua, bn v nhn c phiu v, ghi:
N TK 419 - C phiu qu (gi mua li c phiu)
C cc TK 111, 112.
- Trong qu trnh mua li c phiu, khi pht sinh chi ph lin quan trc tip
n vic mua li c phiu, ghi:
N TK 419 - C phiu qu
C cc TK 111, 112.
337
b) Ti pht hnh c phiu qu:

- Khi ti pht hnh c phiu qu vi gi cao hn gi thc t mua li, ghi:
N cc TK 111,112 (tng gi thanh ton ti pht hnh c phiu)
C TK 419 - C phiu qu (gi thc t mua li c phiu)
C TK 411 - Vn u t ca ch s hu (4112) (s chnh lch gia
gi ti pht hnh cao hn gi thc t mua li c phiu).
- Khi ti pht hnh c phiu qu ra th trng vi gi thp hn gi thc t
mua vo c phiu, ghi:
N cc TK 111,112 (tng gi thanh ton ti pht hnh c phiu)
N TK 4112- Thng d vn c phn (gi ti pht hnh thp hn gi mua li)
C TK 419 - C phiu qu (gi thc t mua li c phiu).
c) Khi hu b s c phiu qu, ghi:
N TK 4111 - Vn gp ca ch s hu (mnh gi ca s c phiu hu b);
N TK 4112 - Thng d vn c phn (gi mua li cao hn mnh gi)
C TK 419 - C phiu qu (gi thc t mua li c phiu).
d) Khi c quyt nh ca Hi ng qun tr ( thng qua i hi c ng)
chia c tc bng c phiu qu:
- Trng hp gi pht hnh c phiu qu ti ngy tr c tc bng c phiu
cao hn gi thc t mua vo ca c phiu qu, ghi:
N TK 421 - Li nhun sau thu cha phn phi (gi pht hnh c phiu)
C TK 419 - C phiu qu (theo gi thc t mua li c phiu qu)
C TK 4112 - Thng d vn c phn (s chnh lch gia gi mua li
c phiu qu thp hn gi pht hnh ti ngy tr c tc).
- Trng hp gi pht hnh c phiu qu ti ngy tr c tc bng c phiu
thp hn gi thc t mua vo ca c phiu qu, ghi:
N TK 421- Li nhun sau thu cha phn phi (gi pht hnh c phiu)
N TK 4112 - Thng d vn c phn (s chnh lch gia gi mua li c
phiu qu cao hn gi pht hnh ti ngy tr c tc).
C TK 419 - C phiu qu (theo gi thc t mua c phiu qu).
iu 74. Ti khon 421 - Li nhun sau thu cha phn phi
1. Nguyn tc k ton
a)
Ti khon ny dng phn nh kt qu kinh doanh (li, l) sau thu thu
nhp doanh nghip v tnh hnh phn chia li nhun hoc x l l ca doanh
nghip.
338
b) Vic phn chia li nhun hot ng kinh doanh ca doanh nghip phi
m bo r rng, rnh mch v theo ng chnh sch ti chnh hin hnh.
c) Phi hch ton chi tit kt qu hot ng kinh doanh ca tng nm ti
chnh (nm trc, nm nay), ng thi theo di chi tit theo tng ni dung phn
chia li nhun ca doanh nghip (trch lp cc qu, b sung v n u t ca ch s
hu, chia co tc, li nhun cho cc c ng, cho cc nh u t).
d) Khi p dng hi t do thay i chnh sch k ton v iu chnh hi t
cc sai st trng yu ca cc nm trc nhng nm nay mi pht hin dn n
phi iu chnh s d u nm phn li nhun cha phn chia th k ton phi iu
chnh tng hoc gim s d u nm ca TK 4211 Li nhun sau thu cha phn
phi nm trc trn s k ton v iu chnh tng hoc gim ch tiu Li nhun
sau thu cha phn phi trn Bng Cn i k ton theo quy nh ti Chun mc
k ton T hay i chnh sch k ton, c tnh k ton v cc sai st v Chun
mc k ton Thu thu nhp doanh nghip.
) Cng ty m c phn phi li nhun cho ch s hu khng vt qu
mc li nhun sau thu cha phn phi trn Bo co ti chnh hp nht sau kh
loi tr nh hng ca cc khon li do ghi nhn t giao dch mua gi r (bt li
thng mi hay cn gi l li th thng mi m). Trng hp mc li nhun sau
thu cha phn phi trn Bo co ti chnh hp nht cao hn mc li nhun sau
thu cha phn phi trn Bo co ti chnh ca ring cng ty m v nu s li
nhun quyt nh phn phi vt qu s li nhun sau thu cha phn phi trn
Bo co ti chnh ring, cng ty m ch thc hin vic phn phi sau khi iu
chuyn li nhun t cc cng ty con v cng ty m.
i vi tt c cc doanh nghip, khi phn phi li nhun cn cn nhc n
cc khon mc phi tin t nm trong li nhun sau thu cha phn phi c the nh
hng n lung tin v kh nng chi tr c tc, li nhun ca doanh nghip, nh:
- Khon li do nh gi li ti sn mang i gp vn; do nh gi li cc
khon mc tin t; do nh gi li cc cng c ti chnh;
- Cc khon mc phi tin t khc...
e) Trong hot ng hp ng hp tc kinh doanh (BCC) chia li nhun sau
thu, doanh nghip phi theo di ring kt qu ca BCC lm cn c phn phi
li nhun hoc chia l cho cc bn. Doanh nghip l bn np v quyt ton thu
TNDN thay cc bn trong BCC ch phn nh phn li nhun tng ng vi phn
ca mnh c hng, khng c phn nh ton b kt qu ca BCC trn ti
khon ny tr khi c quyn kim sot i vi BCC.
g)
i vi c tc u i phi tr: Doanh nghip phi loi khon c tc u
i phi tr theo bn cht ca c phiu u i v nguyn tc:
339
- Neu c phiu u i c phn loi l n phi tr, k ton khng ghi nhn
c tc phi tr t li nhun sau thu cha phn phi;
- Nu c phiu u i c phn loi l vn ch s hu, khon c tc u i
phi tr c k ton tng t nh vic tr c tc ca c phiu ph thng.
h)
Doanh nghip phi theo di trong h thng qun tr ni b s l tnh thu
v s l khng tnh thu, trong :
- Khon l tnh thu l khon l to ra bi cc khon chi ph c tr khi
xc nh thu nhp chu thu;
- Khon l khng tnh thu l khon l to ra bi cc khon chi ph khng
c tr khi xc nh thu nhp chu thu.
Khi chuyn l theo quy nh ca php lut, doanh nghip ch c chuyn
phn l tnh thu lm cn c gim tr s thu phi np trong tng lai.
2.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 421 Li nhun sau
thu cha phn phi
Bn N:
- S l v hot ng kinh doanh ca doanh nghip;
- Trch lp cc qu ca doanh nghip;
- Chia c tc, li nhun cho cc ch s hu;
- B sung vn u t ca ch s hu;
Bn C:
- S li nhun thc t ca hot ng kinh doanh ca doanh nghip trong k;
- S l ca cp di c cp trn cp b;
- X l cc khon l v hot ng kinh doanh.
Ti khon 421 c th c s d N hoc

s d c.
S d bn N: s l hot ng kinh doanh cha x l.

S d bn C: s li nhun sau thu cha phn phi hoc cha s dng.
Ti khon 421- Li nhun sau thu cha phn phi, c 2 ti khon cp 2:

- Ti khon 4211 - Li nhun sau thu cha phn phi nm trc: Phn nh
kt qu hot ng kinh doanh, tnh hnh phn chia li nhun hoc x l l thuc
cc nm trc. Ti khon 4211 cn dng phn nh s iu chnh tng hoc
340
gim s d u nm ca TK 4211 khi p dng hi t do thay i chnh sch k

ton v iu chnh hi t cc sai st trng yu ca nm trc, nm nay mi pht
hin.
u nm sau, k ton kt chuyn s d u nm t TK 4212 Li nhun sau
thu cha phn phi nm nay sang TK 4211 Li nhun sau thu cha phn phi
nm trc.
- Ti khon 4212 - Li nhun sau thu cha phn phi nm nay: Phn nh
kt qu kinh doanh, tnh hnh phn chia li nhun v x l l ca nm nay.
a) Cui k k ton, kt chuyn kt qu hot ng kinh doanh:

- Trng hp li, ghi:
C TK 421- Li nhun sau thu cha phn phi (4212).
- Trng hp l, ghi:
N TK 421 - Li nhun sau thu cha phn phi (4212)
b) Khi c quyt nh hoc thng bo tr c tc, li nhun c chia cho cc
ch s hu, ghi:
Khi tr tin c tc, li nhun, ghi:
C cc TK 111,112,... (s tin thc tr).
c) Trng hp Cng ty c phn tr c tc bng c phiu (pht hnh thm c
phiu t ngun Li nhun sau thu cha phn phi) ghi:
C TK 4111- Vn gp ca ch s hu (mnh gi)
C TK 4112 - Thng d vn c phn (s chnh lch gia gi pht
hnh cao hn mnh gi) (nu c).
d) Cc doanh nghip khng phi l cng ty c phn khi quyt nh b sung
vn u t ca ch s hu t li nhun hot ng kinh doanh (phn li nhun
li ca doanh nghip), ghi:
341
) Khi trch qu t kt qu hot ng kinh doanh (phn li nhun li ca

doanh nghip), ghi:
C TK 4 1 4 - Qu u t pht trin.
C TK 418 - Cc qu khc thuc vn ch s hu.
e)
u nm ti chnh, kt chuyn li nhun sau thu cha phn phi nm
nay sang li nhun sau thu cha phn phi nm trc, ghi:
- Trng hp TK 4212 c s d C (li), ghi:
N TK 4212 - Li nhun sau thu cha phn phi nm nay
C TK 4211 - Li nhun sau thu cha phn phi nm trc.
- Trng hp TK 4212 c s d N (l), ghi:
N TK 4211 - Li nhun sau thu cha phn phi nm trc
C TK 4212 - Li nhun sau thu cha phn phi nm nay.
g)
Ke ton x l li nhun sau thu cha phn phi trc khi chuyn doanh
nghip 100% vn Nh nc thnh cng ty c phn
- K ton x l cc khon n phi tr trc khi chuyn thnh cng ty c
phn
i vi cc khon n vay Ngn hng thng mi Nh nc v Ngn hng
Pht trin Vit Nam qu hn nhng do doanh nghip bl,khng cn vn nh
nc, khng thanh ton c, doanh nghip phi lm cc th tc, h s ngh
khoanh n, gin n, xo n li vay ngn hng theo quy nh ca php lut hin
hnh. Khi c quyt nh xo n li vay, ghi:
N TK 335 - Chi ph phi tr (li vay c xa)
C TK 421 - Li nhun sau thu cha phn phi (phn li vay
hch ton vo chi ph cc k trc nay c xa)
- K ton khon chnh lch gia gi tr thc t phn vn Nh nc ti thi
im doanh nghip 100% vn Nh nc chuyn sang Cng ty c phn so vi gi
tr thc t phn vn Nh nc ti thi im xc nh gi tr doanh nghip.
chuyn thnh Cng ty c phn ln hn gi tr thc t phn vn Nh nc ti thi
im xc nh gi tr doanh nghip th s chnh lch tng (li) phi np vo qu h
tr sp xp doanh nghip theo quy nh ca php lut (nh ti Tp on, Tng
342
cng ty, cng ty m hoc qu h tr sp xp doanh nghip ti Tng Cng ty u t

v kinh doanh vn Nh nc), ghi:
C TK 3385 - Phi tr v c phn ho.
+ Trng hp gi tr thc t phn vn nh nc ti thi im doanh nghip
chuyn sang Cng ty c phn nh hn gi tr thc t phn vn Nh nc ti thi
im xc nh gi tr doanh nghip th phn nh s chnh lch gim (l), ghi:
N TK 138 - Phi thu l c (1388)
+ Trng hp chnh lch gim do nguyn nhn khch quan, hoc ch quan
nhng v l do bt kh khng m ngi c trch nhim bi thng khng c kh
nng thc hin vic bi thng v c c quan c thm quyn xem xt, quyt
nh s dng s tin thu t bn c phn ny b p tn tht sau khi tr i phn
c bo him bi thng (nu c) ghi:
K ton chuyn li nhun sau thu cha phn phi thnh vn nh nc ti
doanh nghip ti thi im chnh thc chuyn sang cng ty c phn: Ti thi im
doanh nghip chnh thc chuyn thnh cng ty c phn, k ton chuyn ton b s
d C Li nhun sau thu cha phn phi sang v n u t ca ch s hu, ghi:
iu 75. Ti khon 441 - Ngun vn u t xy dng c bn
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh tng, gim ngun

vn u t XDCB ca doanh nghip. Ngun vn u t XDCB ca doanh nghip
c hnh thnh do Ngn sch cp hoc n v cp trn cp. v n u t XDCB
ca n v c dng cho vic u t xy dng mi, ci to, m rng c s sn
xut, kinh doanh v mua sm TSC i mi cng ngh. Cng tc u t
XDCB doanh nghip phi chp hnh v tn trng cc quy nh v qun l u t
v xy dng c bn hin hnh.
b) Mi khi cng tc xy dng v mua sm TSC hon thnh, ti sn c
bn giao a vo s dng cho sn xut, kinh doanh, k ton phi tin hnh cc th
tc quyt ton vn u t ca tng cng trnh, hng mc cng trnh. Khi quyt
ton vn u t c duyt, k ton phi ghi gim ngun vn u t XDCB, ghi
tng Vn u t ca ch s hu .
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 441 - Ngun vn u t

xy dng c bn
Bn N: s vn u t XDCB gim do:

- Xy dng mi v mua sm TSC hon thnh, bn giao a vo s dng
v quyt ton vn u t c duyt;
- Np li s vn u t XDCB s dng khng ht cho n v cp trn, cho
Nh nc.
Bn C: Ngun vn u t XDCB tng do:
- Ngn sch Nh nc hoc cp trn cp vn u t XDCB;
- Nhn vn u t XDCB do c ti tr, vin tr;
- B sung t qu u t pht trin.
S d bn C: s vn u t XDCB hin c ca doanh nghip cha s
dng hoc s dng nhng cng tc XDCB cha hon thnh hoc hon thnh
nhng quyt ton cha c duyt.
a) Nhn c vn u t XDCB bng tin mt, tin gi Ngn hng, ghi:

N cc TK 111, 112
C TK 441 - Ngun vn u t XDCB.
b) Trng hp nhn vn u t XDCB do Ngn sch cp theo d ton c
giao:
- Khi c giao d ton chi u t XDCB, doanh nghip ch ng theo di
v ghi chp thng tin v khon mc ny trong phn thuyt minh Bo co ti chnh.
- Khi rt d ton chi u t XDCB s dng, cn c vo tnh hnh s dng
d ton chi u t xy dng hch ton vo cc ti khon c lin quan, ghi:
N TK 111- Tin mt
N ccT K 152, 153,331,...
N TK 133- Thu GTGT c khu tr
N TK 241- XDCB d dang (rt d ton chi trc tip)
c) Khi cha c giao d ton chi u t XDCB, n v c Kho bc cho
tm ng vn u t, khi nhn c vn tm ng ca Kho bc, ghi:
N cc TK 111,112
C TK 338- Phi tr, phi np khc (3388).
344
d) Khi d ton chi u t XDCB c giao, n v phi thc hin cc th

tc thanh ton hon tr Kho bc khon vn tm ng. Khi c Kho bc chp
nhn cc chng t thanh ton, ghi:
N TK 338- Phi tr, phi np khc (3388)
) Nhn vn u t XDCB tr cc khon vay, n ghi:
N cc TK 336, 338, 341...
e) B sung vn u t XDCB bng qu u t pht trin, ghi:
g) Khi cng tc xy dng c bn v mua sm ti sn c nh bng ngun
vn u t XDCB hon thnh, bn giao a vo sn xut, kinh doanh: Ke ton ghi
tng gi tr TSC do u t XDCB, mua sm TSC hon thnh, ghi:
N TK 213 -TSC v hnh
h) Khi tr li vn u t XDCB cho Ngn sch Nh nc, cho n v cp
trn, ghi:
C ccT K 111, 112.
i) Khi doanh nghip b sung vn iu l t ngun vn u t XDCB, doanh
nghip phi kt chuyn sang v n u t ca ch s hu, ghi:
C TK 4111 - Vn gp ca ch s hu (4111).
iu 76. Ti khon 461 - Ngun knh ph s nghip
1. Nguyn tc k ton
a)
Ti khon ny dng phn nh tnh hnh tip nhn, s dng v quyt
ton s kinh ph s nghip, kinh ph d n ca n v. Ti khon ny ch s dng
cc n v c Nh nc hoc n v cp trn cp pht kinh ph s nghip, kinh
ph d n.
Ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n l khon kinh ph do Ngn sch
Nh nc hoc cp trn cp cho n v, hoc c Chnh ph, cc t chc, c
nhn trong nc v nc ngoi vin tr, ti tr trc tip thc hin cc chng
trnh mc tiu, d n c duyt, thc hin nhng nhim v kinh t, chnh

tr, x hi do Nh nc hoc cp trn giao khng v mc ch li nhun. Vic s
dng ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n phi theo ng d ton c duyt
v phi quyt ton vi c quan cp kinh ph. Ngun kinh ph s nghip cng c
th c hnh thnh t cc khon thu s nghip pht sinh ti n v, nh thu vin
ph ca cng nhn vin chc trong ngnh nm iu tr, iu dng ti bnh vin
ca om v, thu hc ph, thu l ph...
b) Ngun kinh ph s nghip, ngun kinh ph d n phi c hch ton
chi tit theo tng ngun hnh thnh: Ngn sch Nh nc cp, n v cp trn
cp, nhn vin tr, ti tr ca t chc, c nhn, t thu s nghip ca n v. ng
thi, phi hch ton chi tit, tch bch ngun kinh ph s nghip nm nay v kinh
ph s nghip nm trc.
c) Ngun kinh ph s nghip, ngun kinh ph d n phi c s dng ng
mc ch, ni dung hot ng, ng tiu chun, nh mc ca Nh nc, ca on
v cp trn v trong phm vi d ton c duyt.
d) Trng hp ngun kinh ph c NSNN cp th ty theo tng phng
thc cp pht kinh ph s nghip ca Ngn sch Nh nc ghi s k ton:
- Nu Ngn sch Nh nc cp kinh ph bng lnh chi tin, khi nhn c
giy bo C, s tin vo ti khon ca n v, k ton ng thi ghi tng tin
gi v ghi tng ngun kinh ph s nghip;
- Neu Ngn sch Nh nc cp kinh ph bng hnh thc giao d ton chi s
nghip, d n, khi nhn c thng bo hoc khi rt d ton chi s nghip, d n
chi, n v phi thuyt minh trn Bo co ti chnh, ng thi ghi C TK 461
"Ngun kinh ph s nghip" i ng vi cc TK c lin quan.
) Cui mi nm ti chnh, n v phi lm th tc quyt ton tnh hnh tip
nhn v s dng ngun kinh ph s nghip vi c quan ti chnh, c quan ch
qun v vi tng c quan, t chc cp pht kinh ph theo chnh sch ti chnh hin
hnh. S kinh ph s dng cha ht c x l theo quyt nh ca c quan c
thm quyn. n v ch c chuyn sang nm sau s kinh ph s nghip, d n
cha s dng ht khi c c quan hoc cp c thm quyn chp nhn.
e) Cui nm ti chnh, nu s chi hot ng bng ngun kinh ph s nghip
cha c duyt quyt ton, th k ton kt chuyn ngun kinh ph s nghip nm
nay sang ngun kinh ph s nghip nm trc.
346
2.
nghip
Kt cu v ni dung phi nh ca ti khon 461 - Ngun knh ph s
Bn N:
- S chi bng ngun kinh ph s nghip, ngun kinh ph d n c

duyt quyt ton vi ngun kinh ph s nghip, ngun kinh ph d n;
- S kinh ph s nghip, kinh ph d n s dng khng ht hon li cho
NSNN hoc np tr cp trn.
Bn C:
- S kinh ph s nghip, kinh ph d n thc nhn ca Ngn sch hoc

cp trn;
- Cc khon thu s nghip pht sinh ti n v c b sung ngun kinh ph
s nghip.
S d bn C: s kinh ph s nghip, kinh ph d n nhn ca Ngn
sch hoc cp trn cp nhng cha s dng hoc s dng nhng cha c
quyt ton.
Ti khon 461 - Ngun kinh p h s nghip, c 2 ti khon cp 2:

- Ti khon 4611 - Ngun kinh p h s nghip nm trc: Phn nh s kinh
ph s nghip, kinh ph d n thuc nm trc s dng nhng bo co quyt
ton nm trc cha c duyt v s kinh ph s nghip nm trc cha s dng
ht. Khi bo co quyt ton nm trc c duyt, s chi bng ngun kinh ph s
nghip, kinh ph d n nm trc s c chuyn tr vo ti khon 461 "Ngun
kinh ph s nghip" (4611- Ngun kinh ph s nghip nm trc). Cn s kinh ph
s nghip nm trc cha s dng ht, ty theo quyt nh ca c quan ti chnh
hoc cp c thm quyn, phi np li ngn sch hoc chuyn thnh ngun kinh ph
nm nay.
- Ti khon 4612 - Ngun kinh p h s nghip nm nay. Phn nh ngun kinh
ph s nghip, kinh ph d n c Ngn sch hoc cp trn cp trong nm nay,
k c cc khon kinh ph s nghip nm trc cha s dng ht khi xt duyt bo
co quyt ton c chuyn thnh khon kinh ph ca nm nay. Het nin k
ton, sang u nm sau s kinh ph thuc nm nay, nu cha c quyt ton s
c chuyn t ti khon 4612 "Ngun kinh ph s nghip nm nay" sang ti
khon 4611 "Ngun kinh ph s nghip nm trc" theo di cho n khi bo
co quyt ton nm trc c duyt.
347
a) Nhn kinh ph s nghip, kinh ph d n do Ngn sch Nh nc cp

bng lnh chi tin hoc kinh ph s nghip do cp trn cp bng tin, ghi:
N cc TK 111, 112
b) Khi rt d ton chi s nghip, d n v nhp qu hoc mua vt t, dng
c hoc thanh ton trc tip cho ngi bn hng, hoc chi trc tip, ghi:
N TK 111- Tin mt
N cc TK 152, 153,...
c) Cc khon thu s nghip pht sinh ti n v (nu c), ghi:
N cc TK 111, 112, .7.
) Nhn kinh ph s nghip bng TSC do Ngn sch cp, n v cp trn
cp hoc c vin tr khng hon li bng TSC dng cho hot ng s nghip,
hot ng d n, ghi:
N TK 213 -TSC v hnh
C TK 461 - Ngun kinh ph s nghip.
ng thi, ghi:
N TK 161 - Chi s nghip
) Cui k k ton nm, n v cn c s d tin mt, tin gi thuc ngun
kinh ph s nghip, kinh ph d n nu phi np tr s kinh ph s nghip s dng
khng ht cho Ngn sch Nh nc hoc cp trn, khi np tr, ghi:
N TK 461 - Ngun kinh ph s nghip
C cc TK 111, 112.
Nu s kinh ph s nghip, kinh ph d n s dng khng ht c gi li
chuyn thnh ngun kinh ph nm sau th khng thc hin bt ton trn.
e)
Khi bo co quyt ton chi s nghip, chi d n c duyt ngay trong
nm, ghi:
N TK 461 - Ngun kinh ph s nghip (4612)
C TK 161 - Chi s nghip (1612) (s chi c duyt).
g) Nu n cui nm bo co quyt ton chi s nghip, d n cha c

duyt:
- Kt chuyn chi s nghip, chi d n nm nay thnh chi s nghip, chi d
n nm trc, ghi:
N TK 161- Chi s nghip (1611 - Chi s nghip nm trc)
C TK 161- Chi s nghip (1612 - Chi s nghip nm nay).
- ng thi kt chuyn ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n nm nay
thnh ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n nm trc, ghi:
N TK 461- Ngun kinh ph s nghip (4612)
h) Khi bo co quyt ton chi s nghip, chi d n nm trc c duyt,
ghi:
N TK 461 - Ngun kinh ph s nghip (4611)
C TK 161 - Chi s nghip (1611).
i) Ngun kinh ph s nghip ca nm trc c xc nh cn tha khi xt
duyt bo co quyt ton nm, c chuyn thnh ngun kinh ph s nghip nm
nay, ghi:
N TK 461- Ngun kinh ph s nghip (4611)
C TK 461- Ngun kinh ph s nghip (4612).
iu 77. Ti khon 466 - Ngun kinh ph hnh thnh ti sn c nh
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng,

gim ngun kinh ph hnh thnh TSC. Ch ghi tng ngun kinh ph hnh
thnh TSC khi n v mua sm TSC, u t xy dng mi hoc nng cp, ci
to, m rng c ghi tng nguyn gi TSC bng ngun kinh ph s nghip,
kinh ph d n c cp t NSNN hoc nhn vin tr, ti tr, a vo s dng cho
hot ng s nghip, d n.
b) Ghi gim ngun kinh ph hnh thnh TSC khi tnh hao mn TSC
hoc nhng bn, thanh l, pht hin thiu TSC khi kim k, np tr Nh nc
hoc iu chuyn TSC cho n v khc theo lnh ca cp trn, ca Nh nc.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 466 - Ngun knh ph
hnh thnh ti sn c inh
Bn N: Ngun kinh ph hnh thnh TSC gim, gm:

349
- Np tr Nh nc hoc iu chuyn TSC dng cho hot ng s

nghip,hot ng d n theo quyt nh ca c quan Nh nc hoc cp c thm
quyn;
- Tnh hao mn TSC dng cho hot ng s nghip, d n;
- Nhng bn, thanh l TSC, pht hin thiu TSC dng cho hot ng
s nghip, d n;
- Gi tr cn li ca TSC gim do nh gi li.
Bn C: Ngun kinh ph hnh thnh TSC tng, gm:
- u t, mua sm TSC hon thnh a vo s dng hot ng s nghip,
d n:
- c cp kinh ph s nghip, kinh ph d n, c vin tr khng hon li
bng TSC;
- Gi tr cn li ca TSC tng do nh gi li.
S d bn C: Ngun kinh ph hnh thnh TSC hin c n v.
a) Trng hp c Ngn sch Nh nc, n v cp trn cp kinh ph bng

TSC hoc dng kinh ph s nghip, d n, vin tr khng hon li mua sm
TSC, u t XDCB, khi vic mua TSC, u t XDCB hon thnh ti sn c
a vo s dng cho hot ng s nghip, d n, ghi:
C cc TK 111, 112, 241,331,461,...
ng thi ghi:
N TK 161 - Chi s nghip
b) Cui k k ton nm tnh hao mn TSC u t, mua sm bng ngun
kinh ph s nghip, kinh ph d n dng cho hot ng s nghip, d n, ghi:
c) Khi nhng bn, thanh l TSC dng cho hot ng s nghip, d n:
- Ghi gim TSC nhng bn, thanh l:
C TK 211 - TSC hu hnh (nguyn gi)
350
- s thu, cc khon chi v chnh lch thu, chi v nhng bn, thanh l
TSC u t bng ngun kinh ph s nghip, kinh ph d n, c x l v hch
ton theo quyt nh thanh l, nhng bn TSC ca cp c thm quyn.
d)
K ton chuyn giao ti sn l cc cng trnh phc li: i vi ti sn l
cng trnh phc li c u t bng ngun vn ngn sch Nh nc, nu doanh
nghip c phn ha t doanh nghip 100% vn nh nc tip tc s dng cho mc
ch kinh doanh, k ton ghi:
iu 78. Nguyn tc k ton cc khon doanh thu
1. Doanh thu l li ch kinh t thu c lm tng vn ch s hu ca doanh

nghip ngoi tr phn ng gp thm ca cc c ng. Doanh thu c ghi nhn
ti thi im giao dch pht sinh, khi chc chn thu c li ch kinh t, c xc
nh theo gi tr hp l ca cc khon c quyn nhn, khng phn bit thu
tin hay s thu c tin.
2. Doanh thu v chi ph to ra khon doanh thu phi c ghi nhn ng
thi theo nguyn tc ph hp. Tuy nhin trong mt s trng hp, nguyn tc ph
hp c th xung t vi nguyn tc thn trng trong k ton, th k ton phi cn
c vo cht bn cht v cc Chun mc k ton phn nh giao dch mt cch
trung thc, hp l.
- Mt hp ng kinh t c th bao gm nhiu giao dch. K ton phi nhn
bit cc giao dch p dng cc iu kin ghi nhn doanh thu ph hp vi quy
nh ca Chun mc k ton Doanh thu.
- Doanh thu phi c ghi nhn ph hp vi bn cht hom l hnh thc hoc
tn gi ca giao dch v phi c phn b theo ngha v cung ng hng ha, dch
+ V d khch hng ch c nhn hng khuyn mi khi mua sn phm

hng ha ca n v (nh mua 2 sn phm c tng thm mt sn phm) th bn
cht giao dch l gim gi hng bn, sn phm tng min ph cho khch hng v
hnh thc c gi l khuyn mi nhng v bn cht l bn v khch hng s
khng c hng nu khng mua sn phm. Trng hp ny gi tr sn phm
tng cho khch hng c phn nh vo gi vn v doanh thu tng ng vi gi
tr hp l ca sn phm phi c ghi nhn.
+ V d: Trng hp bn sn phm, hng ha km theo sn phm, hng ha,
thit b thay th (phng nga trong nhng trng hp sn phm, hng ha b hng
351
hc) th phi phn b doanh thu cho sn phm, hng ha c bn v sn phm

hng ha, thit b giao cho khch hng d thay th phng nga hng hc. Gi tr
ca sn phm, hng ha, thit b thay th c ghi nhn vo gi vn hng bn.
- i vi cc giao dch lm pht sinh ngha v ca ngi bn thi im
hin ti v trong tng lai, doanh thu phi c phn b theo gi tr hp l ca
tng ngha v v c ghi nhn khi ngha v c thc hin.
3. Doanh thu, li hoc l ch c coi l cha thc
cn c trch nhim thc hin cc ngha v trong tng lai
thng thng) v cha chc chn thu c li ch kinh
khon li, l l thc hin hoc cha thc hin khng ph
sinh dng tin hay cha.
hin nu doanh nghip

(tr ngha v bo hnh
t; Vic phn loi cc
thuc vo vic pht
Cc khon li, l pht sinh do nh gi li ti sn, n phi tr khng c

coi l cha thc hin do ti thi im nh gi li, n v c quyn i vi ti
sn v c ngha v n hin ti i vi cc khon n phi tr, v d: Cc khon
li, l pht sinh do nh gi li ti sn mang i gp vn u t vo n v khc,
nh gi li cc ti sn ti chnh theo gi tr hp l, chnh lch t gi do nh gi
li cc khon mc tin t c gc ngoi t ... u c coi l thc hin.
4. Doanh thu khng bao gm cc khon thu h bn th ba, v d;
- Cc loi thu gin thu (thu GTGT, thu xut khu, thu tiu th c bit,
thu bo v mi trng) phi np;
- S tin ngi bn hng i l thu h bn ch hng do bn hng i l;
- Cc khon ph thu v ph thu thm ngoi gi bn n v khng c
hng;
- Cc trng hp khc.
Trng hp cc khon thu gin thu phi np m khng tch ring ngay c
ti thi im pht sinh giao dch th thun li cho cng tc k ton, c th ghi
nhn doanh thu trn s k ton bao gm c s thu gin thu nhng nh k k ton
phi ghi gim doanh thu i vi s thu gin thu phi np. Tuy nhin, khi lp Bo
co ti chnh k ton bt buc phi xc nh v loi b ton b s thu gin thu phi
np ra khi cc ch tiu phn nh doanh thu gp.
5. Thi im, cn c ghi nhn doanh thu k ton v doanh thu tnh thu
c th khc nhau ty vo tng tnh hung c th. Doanh thu tnh thu ch c s
dng xc nh s thu phi np theo lut nh; Doanh thu ghi nhn trn s k
ton lp Bo co ti chnh phi tun th cc nguyn tc k ton v ty theo tng
trng hp khng nht thit phi bng s ghi trn ha n bn hng.
352
6. Khi lun chuyn sn phm, hng ha, dch v gia cc n v hch ton
ph thuc trong ni b doanh nghip, ty theo c im hot ng, phn cp qun
l ca tng n v, doanh nghip c th quyt nh vic ghi nhn doanh thu ti cc
n v nu c s gia tng trong gi tr sn phm, hng ha gia cc khu m khng
ph thuc vo chng t km theo (xut ha n hay chng t ni b). Khi lp Bo
co ti chnh tng hp, tt c cc khon doanh thu gia cc n v trong ni b
doanh nghip u phi c loi tr.
7. Doanh thu c ghi nhn ch bao gm doanh thu ca k bo co. Cc ti
khon phn nh doanh thu khng c s d, cui k k ton phi kt chuyn doanh
thu xc nh kt qu kinh doanh.
iu 79. Ti khon 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v
1. Nguyn tc k ton
1.1. Ti khon ny dng phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch

v ca doanh nghip trong mt k k ton, bao gm c doanh thu bn hng ho,
sn phm v cung cp dch v cho cng ty m, cng ty con trong cng tp on.
1.2. Ti khon ny phn nh doanh thu ca hot ng sn xut, kinh doanh
t cc giao dch v cc nghip v sau:
a) Bn hng: Bn sn phm do doanh nghip sn xut ra, bn hng ho mua
vo v bn bt ng sn u t;
b) Cung cp dch v: Thc hin cng vic tho thun theo hp ng
trong mt k, hoc nhiu k k ton, nh cung cp dch v vn ti, du lch, cho
thu TSC theo phng thc cho thu hot ng, doanh thu hp ng xy dng....
c) Doanh thu khc.
1.3. iu kin ghi nhn doanh thu
a)
Doanh nghip ch ghi nhn doanh thu bn hng khi ng thi tha mn
cc iu kin sau:
- Doanh nghip chuyn giao phn ln ri ro v li ch gn lin vi quyn
s hu sn phm, hng ha cho ngi mua;
- Doanh nghip khng cn nm gi quyn qun l hng ha nh ngi s
hu hoc quyn kim sot hng ha;
- Doanh thu c xc nh tng i chc chn. Khi hp ng quy nh
ngi mua c quyn tr li sn phm, hng ho, mua theo nhng iu kin
c th, doanh nghip ch c ghi nhn doanh thu khi nhng iu kin c th
353
khng cn tn ti v ngi mua khng c quyn tr li sn phm, hng ho (tr

trng hp khch hng c quyn tr li hng ha di hnh thc i li ly
hng ha, dch v khc);
- Doanh nghip hoc s thu c li ch kinh t t giao dch bn hng;
- Xc nh c cc chi ph lin quan n giao dch bn hng.
b)
Doanh nghip ch ghi nhn doanh thu cung cp dch v khi ng thi
tha mn cc iu kin sau:
- Doanh thu c xc nh tng i chc chn. Khi hp ng quy nh
ngi mua c quyn tr li dch v mua theo nhng iu kin c th, doanh
nghip ch c ghi nhn doanh thu khi nhng iu kin c th khng cn tn
ti v ngi mua khng c quyn tr li dch v cung cp;
- Doanh nghip hoc s thu c li ch kinh t t giao dch cung cp
dch v ;
- Xc nh c phn cng vic hon thnh vo thi im bo co;
- Xc nh c chi ph pht sinh cho giao dch v chi ph hon thnh
giao dch cung cp dch v .
1.4. Trng hp hp ng kinh t bao gm nhiu giao dch, doanh nghip
phi nhn bit cc giao dch ghi nhn doanh thu ph hp vi Chun mc k
ton, v d:
- Trng hp hp ng kinh t quy nh vic bn hng v cung cp dch v
sau bn hng (ngoi iu khon bo hnh thng thng), doanh nghip phi ghi
nhn ring doanh thu bn hng v doanh thu cung cp dch v;
- Trng hp hp ng quy nh bn bn hng chu trch nhim lp t sn
phm, hng ha cho ngi mua th doanh thu ch c ghi nhn sau khi vic lp
t c thc hin xong.
- Trng hp doanh nghip c ngha v phi cung cp cho ngi mua hng
ha, dch v min ph hoc chit khu, gim gi trong giao dch dnh cho khch
hng truyn thng, k ton ch ghi nhn doanh thu i vi hng ha, dch v phi
cung cp min ph cho n khi thc hin ngha v vi ngi mua.
1.5. Doanh thu bn hng v cung cp dch v thun m doanh nghip thc
hin c trong k k ton c th thp hn doanh thu bn hng v cung cp dch v
ghi nhn ban u do cc nguyn nhn: Doanh nghip chit khu thng mi, gim
gi hng bn cho khch hng hoc hng bn b tr li (do khng m bo iu
kin v quy cch, phm cht ghi trong hp ng kinh t);
Trng hp sn phm, hng ho, dch v tiu th t cc k trc, n k
sau phi chit khu thng mi, gim gi hng bn, hoc hng bn b tr li th
doanh nghip c ghi gim doanh thu theo nguyn tc:
354
- Nu sn phm, hng ho, dch v tiu th t cc k trc, n k sau

phi gim gi, phi chit khu thng mi, b tr li nhng pht sinh trc thi
im pht hnh Bo co ti chnh, k ton phi coi y l mt s kin cn iu
chnh pht sinh sau ngy lp Bng cn i k ton v ghi gim doanh thu trn Bo
co ti chnh ca k lp bo co.
- Trng hp Sn phm, hng ho, dch v phi gim gi, phi chit khu
thng mi, b tr li sau thi im pht hnh Bo co ti chnh th doanh nghip
ghi gim doanh thu ca k pht sinh.
1.6. Doanh thu trong mt s trng hp c xc nh nh sau:
1.6.1. Doanh thu bn hng, cung cp dch v khng bao gm cc khon thu
gin thu phi np, nh thu GTGT (k c trng hp np thu GTGT theo phng
php trc tip), thu TTB, thu xut khu, thu bo v mi trng.
Trng hp khng tch ngay c s thu gin thu phi np ti thi im
ghi nhn doanh thu, k ton c ghi nhn doanh thu bao gm c s thu phi np
v nh k phi ghi gim doanh thu i vi s thu gin thu phi np. Khi lp bo
co kt qu kinh doanh, ch tiu Doanh thu bn hng, cung cp dch v v ch
tiu Cc khon gim tr doanh thu u khng bao gm s thu gin thu phi np
trong k do v bn cht cc khon thu gin thu khng c coi l mt b phn
ca doanh thu.
1.6.2. Trng hp trong k doanh nghip vit ho n bn hng v
thu tin bn hng nhng n cui k vn cha giao hng cho ngi mua hng, th
tr gi s hng ny khng c coi l bn trong k v khng c ghi vo ti
khon 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v m ch hch ton vo bn
C ti khon 131 Phi thu ca khch hng v khon tin thu ca khch hng.
Khi thc giao hng cho ngi mua s hch ton vo ti khon 51 l Doanh thu bn
hng v cung cp dch v v tr gi hng giao, thu trc tin bn hng, ph
hp vi cc iu kin ghi nhn doanh thu.
1.6.3. Trng hp xut hng ha khuyn mi, qung co nhng khch
hng ch c nhn hng khuyn mi, qung co km theo cc iu kin khc nh
phi mua sn phm, hng ha (v d nh mua 2 sn phm c tng 1 sn
phm....) th k ton phi phn b s tin thu c tnh doanh thu cho c hng
khuyn mi, gi tr hng khuyn mi c tnh vo gi vn hng bn (trng hp
ny bn cht giao dch l gim gi hng bn).
1.6.4. Trng hp doanh nghip c doanh thu bn hng v cung cp dch v
bng ngoi t th phi quy i ngoi t ra n v tin t k ton theo t gi giao
dch thc t ti thi im pht sinh nghip v kinh t. Trng hp c nhn tin ng
355
trc ca khch hng bng ngoi t th doanh thu tng ng vi s tin ng trc
c quy i ra n v tin t k ton theo t gi giao dch thc t ti thi im
nhn ng trc.
1.6.5.
Doanh thu bn bt ng sn ca doanh nghip l ch u t phi thc
hin theo nguyn tc:
a) i vi cc cng trnh, hng mc cng trnh m doanh nghip l ch u
t (k c cc cng trnh, hng mc cng trnh doanh nghip va l ch u t, va
t thi cng), doanh nghip khng c ghi nhn doanh thu bn bt ng sn theo
Chun mc k ton Hp ng xy dng v khng c ghi nhn doanh thu i vi
s tin thu trc ca khch hng theo tin . Vic ghi nhn doanh thu bn bt
ng sn phi m bo tho mn ng thi 5 iu kin sau:
- Bt ng sn hon thnh ton b v bn giao cho ngi mua, doanh
nghip chuyn giao ri ro v li ch gn lin vi quyn s hu bt ng sn cho
ngi mua;
- Doanh nghip khng cn nm gi quyn qun l bt ng sn nh ngi
s hu bt ng sn hoc quyn kim sot bt ng sn;
- Doanh thu c xc nh tng i chc chn;
- Doanh nghip thu c hoc s thu c li ch kinh t t giao dch
bn bt ng sn;
- Xc nh c chi ph lin quan n giao dch bn bt ng sn.
b) i vi cc cng trnh, hng mc cng trnh m doanh nghip l ch u
t (k c cc cng trnh, hng mc cng trnh doanh nghip va l ch u t, va
t thi cng), trng hp khch hng c quyn hon thin ni tht ca bt ng sn
v doanh nghip thc hin vic hon thin ni tht ca bt ng sn theo ng
thit k, mu m, yu cu ca khch hng th doanh nghip c ghi nhn doanh
thu khi hon thnh, bn giao phn xy th cho khch hng. Trng hp ny, doanh
nghip phi c hp ng hon thin ni tht bt ng sn ring vi khch hng,
trong quy nh r yu cu ca khch hng v thit k, k thut, mum, hnh
thc hon thin ni tht bt ng sn v bin bn bn giao phn xy thcho khch
hng.
c) i vi bt ng sn phn l bn nn, nu chuyn giao nn t cho
khch hng (khng ph thuc lm xong th tc php l v giy chng nhn
quyn s dng t hay cha) v hp ng khng hy ngang, ch u t c ghi
nhn doanh thu i vi nn t bn khi tha mn ng thi cc iu kin sau:
- chuyn giao ri ro v li ch gn lin vi quyn s dng t cho ngi
mua;
- Doanh thu c xc nh tng i chc chn;
- Xc nh c chi ph lin quan n giao dch bn nn t;
356
- Doanh nghip thu c hoc chc chn s thu c li ch kinh t t

giao dch bn nn t.
1.6.6. i vi hng ho nhn bn i l, k gi theo phng thc bn ng
gi hng hoa hng, doanh thu l phn hoa hng bn hng m doanh nghip c
hng.
1.6.7. i vi hot ng dch v y thc xut nhp khu, doanh thu l ph
y thc n v c hng.
1.6.8. i vi n v nhn gia cng vt t, hng ho, doanh thu l s tin
gia cng thc t c hng, khng bao gm gi tr vt t, hng ho nhn gia
cng.
1.6.9. Trng hp bn hng theo phng thc tr chm, tr gp, doanh thu
c xc nh theo gi bn tr tin ngay;
1.6.10. Nguyn tc ghi nhn doanh thu i vi giao dch bn hng ha, cung
cp dch v theo chng trnh dnh cho khch hng truyn thng:
a)
c im ca giao dch bn hng ha, cung cp dch v theo chng
trnh dnh cho khch hng truyn thng: Giao dch theo chng trnh dnh cho
khch hng truyn thng phi tha mn ng thi tt c cc iu kin sau:
- Khi mua hng ha, dch v, khch hng c tch im thng khi t
s im theo quy nh s c nhn mt lng hng ha, dch v min ph
hoc c gim gi chit khu;
- Ngi bn phi xc nh c gi tr hp l ca hng ha, dch v s phi
cung cp min ph hoc s tin s chit khu, gim gi cho ngi mua khi ngi
mua t c cc iu kin ca chng trnh (tch im thng);
- Chng trnh phi c gii hn v thi gian c th, r rng, nu qu thi
hn theo quy nh ca chng trnh m khch hng cha p ng c cc iu
kin t ra th ngi bn s khng cn ngha v phi cung cp hng ha, dch v
min ph hoc gim gi, chit khu cho ngi mua (s im thng ca ngi
mua tch ly ht gi tr s dng);
- Sau khi nhn hng ha, dch v min ph hoc c chit khu gim gi,
ngi mua b tr s im tch ly theo quy nh ca chng trnh (i im tch
ly ly hng ha, dch v hoc s tin chit khu, gim gi khi mua hng).
357
- Vic cung cp hng ha, dch v min ph hoc chit khu, gim gi cho
ngi mua khi t s im thng c th c thc hin bi chnh ngi bn
hoc mt bn th ba theo quy nh ca chng trnh.
b)
Nguyn tc k ton
- Ti thi im bn hng ha, cung cp dch v, ngi bn phi xc nh

ring gi tr hp l ca hng ha, dch v phi cung cp min ph hoc s tin phi
chit khu, gim gi cho ngi mua khi ngi mua t c cc iu kin theo
quy nh ca chng trnh.
- Doanh thu c ghi nhn l tng s tin phi thu hoc thu tr i gi tr
hp l ca hng ha, dch v phi cung cp min ph hoc s phi chit khu, gim
gi cho ngi mua. Gi tr ca hng ha, dch v phi cung cp min ph hoc s
phi chit khu, gim gi cho ngi mua c ghi nhn l doanh thu cha thc
hin. Neu ht thi hn ca chng trnh m ngi mua khng t iu kin
theo quy nh v khng c hng hng ha dch v min ph hoc chit khu
gim gi, khon doanh thu cha thc hin c kt chuyn vo doanh thu bn
hng, cung cp dch v.
- Khi ngi mua t c cc iu kin theo quy nh ca chng trnh,
vic x l khon doanh thu cha thc hin c thc hin nh sau:
+ Trng hp ngi bn trc tip cung cp hng ha, dch v min ph hoc
chit khu, gim gi cho ngi mua: Khon doanh thu cha thc hin tng ng
vi gi tr hp l ca s hng ha, dch v cung cp min ph hoc s phi gim
gi, chit khu cho ngi mua c ghi nhn l doanh thu bn hng, cung cp dch
v khi ngi mua nhn c hng ha, dch v min ph hoc c chit khu,
gim gi theo quy nh ca chng trnh.
+ Trng hp bn th ba c ngha v cung cp hng ha, dch v min ph
hoc chit khu, gim gi cho ngi mua: Neu hp ng gia ngi bn v bn
th ba khng mang tnh cht hp ng i l, khi bn th ba thc hin vic
cung cp hng ha, dch v, chit khu gim gi, khon doanh thu cha thc hin
c kt chuyn sang doanh thu bn hng, cung cp dch v. Nu hp ng mang
tnh i l, ch phn chnh lch gia khon doanh thu cha thc hin v s tin
phi tr cho bn th ba mi c ghi nhn l doanh thu. s tin thanh ton cho
bn th ba c coi nh vic thanh ton khon n phi tr.
1.6.11. Nguyn tc ghi nhn v xc nh doanh thu ca hp ng xy dng
a)Doanh thu ca hp ng xy dng bao gm:
- Doanh thu ban u c ghi trong hp ng;
358
- Cc khon tng, gim khi thc hin hp ng, cc khon tin thng v
cc khon thanh ton khc nu cc khon ny c kh nng lm thay i doanh thu,
v c th xc nh c mt cch ng tin cy:
+ Doanh thu ca hp ng c th tng hay gim tng thi k, v d: Nh
thu v khch hng c th ng vi nhau v cc thay i v cc yu cu lm tng
hoc gim doanh thu ca hp ng trong k tip theo so vi hp ng c chp
thun ln u tin; Doanh thu c tho thun trong hp ng vi gi c nh
c th tng v l do gi c tng ln; Doanh thu theo hp ng c th b gim do
nh thu khng thc hin ng tin hoc khng m bo cht lng xy dng
theo tho thun trong hp ng; Khi hp ng vi gi c nh quy nh mc gi
c nh cho mt on v sn phm hon thnh th doanh thu theo hp ng s tng
hoc gim khi khi lng sn phm tng hoc gim.
+ Khon tin thng l cc khon ph thm tr cho nh thu nu nh thu
thc hin hp ng t hay vt mc yu cu. Khon tin thng c tnh vo
doanh thu ca hp ng xy dng khi c 2 iu kin: (i) Chc chn t hoc
vt mc mt s tiu chun c th c ghi trong hp ng; (ii) Khon tin
thng c xc nh mt cch ng tin cy.
- Khon thanh ton khc m nh thu thu c t khch hng hay mt bn
khc b p cho cc chi ph khng bao gm trong gi hp ng. V d: S
chm tr do khch hng gy nn; Sai st trong cc ch tiu k thut hoc thit k
v cc tranh chp v cc thay i trong vic thc hin hp ng. Vic xc nh
doanh thu tng thm t cc khon thanh ton trn cn tu thuc vo rt nhiu yu
t khng chc chn v thng ph thuc vo kt qu ca nhiu cuc m phn. Do
, cc khon thanh ton khc ch c tnh vo doanh thu ca hp ng xy dng
khi:
+ Cc cuc tho thun t c kt qu l khch hng s chp thun bi
thng;
+ Khon thanh ton khc c khch hng chp thun v c th xc nh
c mt cch ng tin cy.
b) Ghi nhn doanh thu ca hp ng xy dng theo 1 trong 2 trng hp
- Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo

ng tin cy, th doanh thu ca hp ng xy dng c ghi nhn tng ng vi
phn cng vic hon thnh do nh thu t xc nh vo ngy lp Bo co ti
chnh m khng ph thuc vo ho n thanh ton theo tin k hoch lp
hay cha v s tin ghi trn ho n l bao nhiu;
gi tr khi lng thc hin, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c xc
359
nh mt cch ng tin cy v c khch hng xc nhn, th doanh thu v chi ph

lin quan n hp ng c ghi nhn tng ng vi phn cng vic hon
thnh c khch hng xc nhn trong k phn nh trn ho n lp.
c)
Khi kt qu thc hin hp ng xy dng khng th c tnh c mt
cch ng tin cy, th:
- Doanh thu ch c ghi nhn tng ng vi chi ph ca hp ng
pht sinh m vic c hon tr l tng i chc chn;
- Chi ph ca hrp ng ch c ghi nhn l chi ph trong k khi cc chi ph
ny pht sinh.
1.6.12. i vi trng hp cho thu ti sn, c nhn trc tin cho thu ca
nhiu k th vic ghi nhn doanh thu c thc hin theo nguyn tc phn b s
tin cho thu nhn trc ph hp vi thi gian cho thu.
Trng hp thi gian cho thu chim trn 90% thi gian s dng hu ch
ca ti sn, doanh nghip c th la chn phng php ghi nhn doanh thu mt ln
i vi ton b s tin cho thu nhn trc nu tha mn ng thi cc iu kin
sau:
+ Bn i thu khng c quyn hy ngang hp ng thu v doanh nghip
cho thu khng c ngha v phi tr li s tin nhn trc trong mi trng hp
v di mi hnh thc;
+ S tin nhn trc t vic cho thu khng nh hn 90% tng s tin cho
thu d kin thu c theo hp ng trong sut thi hn cho thu v bn i thu
phi thanh ton ton b s tin thu trong vng 12 thng k t thi im khi u
thu ti sn;
+ Hu nh ton b ri ro v li ch gn lin vi quyn s hu ti sn thu
chuyn giao cho bn i thu;
+ Doanh nghip cho thu phi c tnh c tng i y gi vn ca
hot ng cho thu.
Cc doanh nghip ghi nhn doanh thu trn tng s tin nhn trc trong
trng hp ny phi thuyt minh trn Bo co ti chnh v:
+ Chnh lch v doanh thu v li nhun nu ghi nhn theo phng php
phn b dn theo thi gian cho thu;
+ nh hng ca vic ghi nhn doanh thu trong k i vi kh nng to
tin, ri ro trong vic suy gim doanh thu, li nhun ca cc k trong tng lai.
1.6.13. i vi doanh nghip thc hin nhim v cung cp sn phm, hng
ho, dch v theo yu cu ca Nh nc, c Nh nc tr cp, tr gi theo quy
nh th doanh thu tr cp, tr gi l s tin c Nh nc chnh thc thng bo,
hoc thc t tr cp, tr gi.
360
1.6.14. Trng hp bn sn phm, hng ha km theo sn phm, hng ha,

thit b thay th (phng nga trong nhng trng hp sn phm, hng ha b hng
hc) th phi phn b doanh thu cho sn phm, hng ha c bn v sn phm
hng ha, thit b giao cho khch hng thay th phng nga hng hc. Gi tr
ca sn phm, hng ha, thit b thay th c ghi nhn vo gi vn hng bn.
1.6.15. i vi khon ph qun l u t xy dng:
- i vi cc doanh nghip c giao qun l cc d n u t, xy dng s
dng ngun vn NSNN hoc vn tri phiu Chnh ph, tri phiu a phng,
trng hp lp d ton chi ph qun l d n theo cc quy nh ca Nh nc v
u t xy dng s dng vn NSNN th khon kinh ph qun l d n c NSNN
bi hon khng c hch ton l doanh thu m ghi gim chi ph qun l d n.
- Trng hp doanh nghip lm nhim v qun l d n theo hp ng t
vn th s thu theo hp ng c ghi nhn l doanh thu cung cp dch v.
1.6.16. Khng ghi nhn doanh thu bn hng, cung cp dch v i vi:
- Tr gi hng ho, vt t, bn thnh phm xut giao cho bn ngoi gia cng
ch bin; Tr gi hng gi bn theo phng thc gi bn i l, k gi (cha c
xc nh l bn);
- S tin thu c t vic bn sn phm sn xut th;
- Cc khon doanh thu hot ng ti chnh;
- Cc khon thu nhp khc.
2.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 511 - Doanh thu bn
hng v cung cp dch v
Bn N:
- Cc khon thu gin thu phi np (GTGT, TTB, XK, BVMT);
- Doanh thu hng bn b tr li kt chuyn cui k;
- Khon gim gi hng bn kt chuyn cui k;
- Khon chit khu thng mi kt chuyn cui k;
- Kt chuyn doanh thu thun vo ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh
doanh".
Bn C: Doanh thu bn sn phm, hng ho, bt ng sn u t v cung

cp dch v ca doanh nghip thc hin trong k k ton.
Ti khon 511 khng c s d cui k.
361
Ti khon 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v, c 6 ti khon cp

2:
- Ti khon 5111 - Doanh thu bn hng ho: Ti khon ny dng phn
nh doanh thu v doanh thu thun ca khi lng hng ho c xc nh l
bn trong mt k k ton ca doanh nghip. Ti khon ny ch yu dng cho cc
ngnh kinh doanh hng ho, vt t, lng thc,...
- Ti khon 5112 - Doanh thu bn cc thnh phm: Ti khon ny dng
phn nh doanh thu v doanh thu thun ca khi lng sn phm (thnh phm,
bn thnh phm) c xc nh l bn trong mt k k ton ca doanh nghip.
Ti khon ny ch yu dng cho cc ngnh sn xut vt cht nh: Cng nghip,
nng nghip, xy lp, ng nghip, lm nghip,...
- Ti khon 5113 - Doanh thu cung cp dch v: Ti khon ny dng
phn nh doanh thu v doanh thu thun ca khi lng dch v hon thnh,
cung cp cho khch hng v c xc nh l bn trong mt k k ton. Ti
khon ny ch yu dng cho cc ngnh kinh doanh dch v nh: Giao thng vn
ti, bu in, du lch, dch v cng cng, dch v khoa hc, k thut, dch v k
ton, kim ton,...
- Ti khon 5114 - Doanh thu tr cp, tr gi: Ti khon ny dng phn
nh cc khon doanh thu t tr cp, tr gi ca Nh nc khi doanh nghip thc hin
cc nhim v cung cp sn phm, hng ho v dch v theo yu cu ca Nh nc.
- Ti khon 5117 - Doanh thu kinh doanh bt ng sn u tur. Ti khon ny
dng phn nh doanh thu cho thu bt ng sn u t v doanh thu bn, thanh l
bt ng sn u t.
- Ti khon 5118 - Doanh thu khc: Ti khon ny dng phn nh cc khon
doanh thu ngoi doanh thu bn hng ho, doanh thu bn thnh phm, doanh thu cung
cp dch v, doanh thu c tr cp tr gi v doanh thu kinh doanh bt ng sn nhu1:
Doanh thu bn vt liu, ph liu, nhng bn cng c, dng c v cc khon doanh thu
khc.
3.1.
Doanh thu ca khi lng sn phm (thnh phm, bn thnh phm),
hng ho, dch v c xc nh l bn trong k k ton:
a)
i vi sn phm, hng ho, dch v, bt ng sn u t thuc i tng
cc khon thu gin thu phi np (chi tit tng loi thu) c tch ring ngay khi
ghi nhn doanh thu (k c thu GTGT phi np theo phng php trc tip), ghi:
b)
Trng hp khng tch ngay c cc khon thu phi np, k ton ghi
3.2. Trng hp, doanh thu bn hng v cung cp dch v phtsinh bng
ngoi t:
- Ngoi vic ghi s k ton chi tit s nguyn t thu hoc phi thu, k
ton phi cn c vo t gi giao dch thc t ti thi im pht sinh nghip v kinh
t quy i ra n v tin t k ton hch ton vo ti khon 511 "Doanh thu
bn hng v cung cp dch v".
- Trng hp c nhn tin ng trc ca khch hng bng ngoi t th doanh
thu tng ng vi s tin ng trc c quy i ra n v tin t k ton theo t
gi giao dch thc t ti thi im nhn ng trc.
3.3. i vi giao dch hng i hng khng tng t:
Khi xut sn phm, hng ho i ly vt t, hng ho, TSC khngtng t,
k ton phn nh doanh thu bn hng i ly vt t, hng ho, TSC khc theo
gi tr hp l ti sn nhn v sau khi iu chnh cc khon tin thu thm hoc tr
thm. Trng hp khng xc nh c gi tr hp l ti sn nhn v th doanh thu
xc nh theo gi tr hp l ca ti sn mang i trao i sau khi iu chnh cc
khon tin thu thm hoc tr thm
- Khi ghi nhn doanh thu, ghi:
N TK 131 - Phi thu ca khch hng (tng gi thanh ton)
ng thi ghi nhn gi vn hng mang i trao i, ghi:
N T K 6 3 2 Gi vn hng bn
C cc TK 155, 156
- Khi nhn vt t, hng ho, TSC do trao i, k ton phn nh gi tr vt
t, hng ho, TSC nhn c do trao i, ghi:
363
N cc TK 152, 153, 156, 211,... (gi mua cha c thu GTGT)

- Trng hp c thu thm tin do gi tr hp l ca sn phm, hng ho
a i trao i ln hn gi tr hp l ca vt t, hng ho, TSC nhn c do
trao i th khi nhn c tin ca bn c vt t, hng ho, TSC trao i, ghi:
N cc TK 111, 112 (s tin thu thm)
- Trng hp phi tr thm tin do gi tr hp l ca sn phm, hng ho
a i trao i nh hn gi tr hp l ca vt t, hng ho, TSC nhn c do
trao i th khi tr tin cho bn c vt t, hng ho, TSC trao i, ghi:
C cc TK 111, 112,...
3.4. Khi bn hng ho theo phng thc tr chm, tr gp:
- Khi bn hng tr chm, tr gp, k ton phn nh doanh thu bn hng theo
gi bn tr tin ngay cha c thu, ghi :
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (gi bn tr
tin ngay cha c thu)
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331, 3332).
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (chnh lch gia tng s tin
theo gi bn tr chm, tr gp vi gi bn tr tin ngay).
nh k, ghi nhn doanh thu tin li bn hng tr chm, tr gp trong k,
ghi:
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (li tr chm, tr gp).
3.5. Trng hp bn sn phm, hng ha km theo sn phm, hng ha,
thit b thay th:
a) K ton phn nh gi vn hng bn bao gm gi tr sn phm, hng ha
c bn v gi tr sn phm, hng ha, thit b ph tng thay th, ghi:
C cc TK 153, 155, 156.
b) Ghi nhn doanh thu bn hng (va bn sn phm, hng ha, va bn sn
phm, hng ha, thit b ph tng thay th), ghi:
N cc TK 111, 112, 131
364

3.6.
Doanh thu pht sinh t chng trnh dnh cho khch hng truyn thng
a) Khi bn hng ha, cung cp dch v trong chng trnh dnh cho khch
hng truyn thng, k ton ghi nhn doanh thu trn c s tng s tin thu c tr
i phn doanh thu cha thc hin l gi tr hp l ca hng ha, dch v cung cp
min ph hoc s tin chit khu, gim gi cho khch hng:
N cc TK 112, 131
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin
b) Khi ht thi hn quy nh ca chng trnh, nu khch hng khng p
ng c cc iu kin hng cc u i nh nhn hng ha, dch v min ph
hoc chit khu gim gi, ngi bn khng pht sinh ngha v phi thanh ton cho
khch hng, k ton kt chuyn doanh thu cha thc hin thnh doanh thu bn
hng, cung cp dch v, ghi:
c) Khi khch hng p ng cc iu kin ca chng trnh c
hng u i, khon doanh thu cha thc hin c x l nh sau:
- Trng hp ngi bn trc tip cung cp hng ha, dch v min ph hoc
chit khu, gim gi cho ngi mua, khon doanh thu cha thc hin c kt
chuyn sang ghi nhn l doanh thu bn hng, cung cp dch v ti thi im thc
hin xong ngha v vi khch hng ( chuyn giao hng ha, dch v min ph
hoc chit khu, gim gi cho khch hng):
- Trng hp bn th ba l ngi cung cp hng ha, dch v hoc chit
khu gim gi cho khch hng th thc hin nh sau:
+ Trng hp doanh nghip ng vai tr l i l ca bn th ba, phn
chnh lch gia khon doanh thu cha thc hin v s tin phi thanh ton cho
bn th ba c ghi nhn l doanh thu bn hng cung cp dch v khi pht sinh
ngha v thanh ton vi bn th ba, ghi:
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (phn chnh
365
lch gia doanh thu cha thc hin v s tin tr cho bn

th ba c coi nh doanh thu hoa hng i l)
C cc TK 111, 112 (s tin thanh ton cho bn th ba).
+ Trng hp doanh nghip khng ng vai tr i l ca bn th ba (giao
dch mua t, bn on), ton b khon doanh thu cha thc hin s c ghi
nhn l doanh thu bn hng, cung cp dch v khi pht sinh ngha v thanh ton
cho bn th ba, s tin phi thanh ton cho bn th ba c ghi nhn vo gi vn
hng bn, ghi:
ng thi phn nh s tin phi thanh ton cho bn th ba l gi vn hng
ha, dch v cung cp cho khch hng, ghi:
C ccT K 112,331.
3.7. Khi cho thu hot ng TSC v cho thu hot ng bt ng sn u
t, k ton phn nh doanh thu phi ph hp vi dch v cho thu hot ng
TSC v cho thu hot ng bt ng sn u t hon thnh tng k. Khi pht
hnh ho n thanh ton tin thu hot ng TSC v cho thu hot ng bt
ng sn u t, ghi:
N TK 131 - Phi thu ca khch hng (nu cha nhn c tin ngay)
N cc TK 111, 112 (nu thu c tin ngay)
3.8. Trng hp thu trc tin nhiu k v cho thu hot ng TSC v cho
thu hot ng bt ng sn u t :
- Khi nhn tin ca khch hng tr trc v cho thu hot ng TSC v
cho thu hot ng bt ng sn u t cho nhiu k, ghi:
N cc TK 111, 112 (tng s tin nhn trc)
C TK 3387- Doanh thu cha thc hin (gi cha c thu GTGT)
C TK 3331- Thu GTGT phi np.
- nh k, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton, ghi:
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113, 5117).
- S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cho thu hot ng TSC
v cho thu hot ng bt ng sn u t khng c thc hin tip hoc thi
gian thc hin ngn hn thi gian thu tin trc (nu c), ghi:
366
N TK 3387- Doanh thu cha thc hin (gi cha c thu GTGT)
N TK 3331- Thu GTGT phi np (s tin tr li cho bn thu v thu
GTGT ca hot ng cho thu ti sn khng c thc hin)
C cc TK 111, 112,... (tng s tin tr li).
- Trng hp tha mn cc iu kin theo quy nh ti im 1.6.12 iu
ny th k ton c ghi nhn doanh thu i vi ton b s tin nhn trc.
3.9. Trng hp bn hng thng qua i l bn ng gi hng hoa hng
a) K ton n v giao hng i l:
- Khi xut kho sn phm, hng ho giao cho cc i l phi lp Phiu xut
kho hng gi bn i l. Cn c vo phiu xut kho hng gi bn i l, ghi:
C cc TK 155, 156.
- Khi hng ho giao cho i l bn c, cn c vo Bng k ho n
bn ra ca hng ho bn do cc bn nhn i l hng hoa hng lp gi v k
ton phn nh doanh thu bn hng theo gi bn cha c thu GTGT, ghi:
C TK 3331 - Thu GTGT phai np (33311)!
ng thi phn nh gi vn ca hng bn ra, ghi:
- S tin hoa hng phi tr cho n v nhn bn hng i l hng hoa
hng, ghi:
N TK 641 - Chi ph bn hng (hoa hng i l cha c thu GTGT)
C cc TK 111, 112, 131, ...
b) K ton n v nhn i l, bn ng gi hng hoa hng:
- Khi nhn hng i l bn ng gi hng hoa hng, doanh nghip ch
ng theo di v ghi chp thng tin v ton b gi tr hng ho nhn bn i l
trong phn thuyt minh Bo co ti chnh.
- Khi hng ho nhn bn i l bn c, cn c vo Ho n GTGT
hoc Ho n bn hng v cc chng t lin quan, k ton phn nh s tin bn
hng i l phi tr cho bn giao hng, ghi:
367
N cc TK 111, 112, 131,...

C TK 3 3 1 - Phi tr cho ngi bn (tng gi thanh ton).
- nh k, khi xc nh doanh thu hoa hng bn hng i l c hng,
ghi:
- Khi tr tin bn hng i l cho bn giao hng, ghi:
C cc TK 111, 112.
3.10.
i vi sn phm, hng ho, dch v xut bn cho cc n v hch ton
ph thuc trong ni b doanh nghip.
3.10.1.
Trng hfp khng ghi nhn doanh thu gia cc khu trong ni b
doanh nghip, ch ghi nhn doanh thu khi thc bn hng ra bn ngoi:
a) Ke ton ti on v bn
- Khi xut sn phm, hng ho, dch v n cc n v hch ton ph thuc
trong ni b doanh nghip, k ton lp Phiu xut kho kim vn chuyn ni b
hoc ha n GTGT, ghi:
N TK 136 - Phi thu ni b (gi vn)
C c c T K 155, 156
- Khi nhn c thng bo t n v mua l sn phm, hng ha c
tiu th ra bn ngoi, n v bn ghi nhn doanh thu, gi vn:
+ Phn nh gi vn hng bn, ghi:
C 136 - Phi thu ni b.
+ Phn nh doanh thu, ghi:
b) Ke ton ti on v mua
368
- Khi nhn c sn phm, hng ho, dch v do n v hch ton ph thuc

trong ni b doanh nghip chuyn n, k ton cn c vo cc chng t c lin
quan, ghi:
N cc TK 155, 156 (gi vn)
- Khi bn sn phm, hng ho, dch v ra bn ngoi, k ton ghi nhn doanh
thu, gi vn nh giao dch bn hng thng thng.
- Trng hyp n v hch ton ph thuc khng c phn cp hch ton
n kt qu kinh doanh sau thu, k ton phi kt chuyn doanh thu, gi vn cho
n v cp trn:
+ Kt chuyn gi vn, ghi:
+ Kt chuyn doanh thu, ghi:
3.10.2.
Trng hp doanh nghip ghi nhn doanh thu bn hng cho cc n
v trong ni b doanh nghip, ghi:
N cc TK 136 - Phi thu ni b
C TK 5 1 1 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (chi tit giao
dch bn hng ni b)
- Ghi nhn gi vn hng bn nh giao dch bn hng thng thng.
3.11. i vi hot ng gia cng hng ho:
a)
Ke ton ti n v giao hng gia cng:
- Khi xut kho giao hng gia cng, ghi:

C c c T K 152, 156.
- Ghi nhn chi ph gia cng hng ho v thu GTGT c khu tr:
C cc TK 111, 112,331,...
- Khi nhn li hng gi gia cng ch bin hon thnh nhp kho, ghi:
N cc TK 152, 156
b)
K ton ti n v nhn hng gia cng:
- Khi nhn hng gia cng, doanh nghip ch ng theo di v ghi chp
thng tin v ton b gi tr vt t, hng ho nhn gia cng trong phn thuyt
minh Bo co ti chnh.
- Khi xc nh doanh thu t s tin gia cng thc t c hng, ghi:
N cc TK 111, 112, 131,...
C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v
3.12. K ton doanh thu hp ng xy dng.
ng tin cy, th k ton cn c vo chng t phn nh doanh thu tng ng vi
phn cng vic hon thnh (khng phi ho n) do nh thu t xc nh ti
thi im lp Bo co ti chnh, ghi:
C TK 5 1 1 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5111).
- Cn c vo Ho n GTGT c lp theo tin k hoch phn nh s
tin khch hng phi tr theo tin k hoch ghi trong hp ng, ghi:
- Khi nhn c tin do khch hng tr, hoc nhn tin khch hng ng
trc, ghi:
N cc TK 111, 112, ...
gi tr khi lng thc hin, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c xc
nh mt cch ng tin cy v c khch hng xc nhn, th k ton phi lp Ho
on GTGT trn c s phn cng vic hon thnh c khch hng xc nhn,
cn c vo Ho n GTGT, ghi:
N cc TK 111, 112, 131, ...
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5111)
370
- Khon tin thng thu c t khch hng tr ph thm cho nh thu khi
thc hin hp ng t hoc vt mt s ch tiu c th c ghi trong hp
ng, ghi:
N c cT K 111, 112, 131,...
- Khon bi thng thu c t khch hng hay bn khc b p cho cc
chi ph khng bao gm trong gi tr hp ng (v d: S chm tr do khch hng
gy nn; sai st trong cc ch tiu k thut hoc thit k v cc tranh chp v cc
thay i trong vic thc hin hp ng), ghi:
N cc TK 111, 112, 131,...
- Khi nhn c tin thanh ton khi lng cng trnh hon thnh hoc
khon ng trc t khch hng, ghi:
N cc TK 111, 112,...
3.13. K ton doanh thu t cc khon tr cp, tr gi ca Nh nc cho
doanh nghip:
- Khi nhn c thng bo ca Nh nc v tr cp, tr gi, ghi:
C TK 51 1 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5114).
- Khi nhn c tin ca Ngn sch Nh nc thanh ton, ghi:
N cc TK 111, 112,... ^
3.14. K ton bn, thanh l bt ng sn u t
- Ghi nhn doanh thu bn bt ng sn u t
C TK 5117- Doanh thu kinh doanh bt ng sn u t
C TK 3331 - Thu GTGT (33311 - Thu GTGT u ra).
- Ghi nhn gi vn bt ng sn u t, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (gi tr cn li)
N TK 214 - Hao mn ly k (2147) (nu c)
371
3.15. Trng hp tr lng cho cng nhn vin v ngi lao ng khc
bng sn phm, hng ho: Ke ton phi ghi nhn doanh thu i vi sn phm,
hng ha nh i vi giao dch bn hng thng thng, ghi:
3.16. Trng hp s dng sn phm, hng ho biu, tng cho cn b
cng nhn vin c trang tri bng qu khen thng, phc li: K ton phi ghi
nhn doanh thu i vi sn phm, hng ha nh i vi giao dch bn hng thng
thng, ghi:
3.17. Cui k k ton, kt chuyn doanh thu ca hng bn b tr li, khon
gim gi hng bn v chit khu thng mi pht sinh trong k tr vo doanh thu
thc t trong k xc nh doanh thu thun, ghi:
C TK 521 - Cc khon gim tr doanh thu.
3.18. Cui k k ton, kt chuyn doanh thu thun sang TK 911 Xc nh
kt qu kinh doanh, ghi:
iu 80. Ti khon 515 - Doanh thu hot ng ti chnh
1. Nguyn tc k ton
a)
Ti khon ny dng phn nh doanh thu tin li, tin bn quyn, c tc,
li nhun c chia v doanh thu hot ng ti chnh khc ca doanh nghip, gm:
- Tin li: Li cho vay, li tin gi Ngn hng, li bn hng tr chm, tr
gp, li u t tri phiu, tn phiu, chit khu thanh ton c hng do mua
hng ho, dch v;...
- C tc, li nhun c chia cho giai on sau ngy u t;
372
- Thu nhp v hot ng u t mua, bn chng khon ngn hn, di hn; Li

chuyn nhng vn khi thanh l cc khon vn gp lin doanh, u t vo cng ty
lin kt, u t vo cng ty con, u t vn khc;
- Thu nhp v cc hot ng u t khc;
- Li t gi hi oi, gm c li do bn ngoi t;
- Cc khon doanh thu hot ng ti chnh khc.
b) i vi vic nhng bn cc khon u t vo cng ty con, cng ty lin
doanh, cng ty lin kt, hot ng mua, bn chng khon kinh doanh, doanh thu
c ghi nhn l s chnh lch gia gi bn ln hn gi vn, trong gi vn l
gi tr ghi s c xc nh theo phng php bnh qun gia quyn, gi bn c
tnh theo gi tr hp l ca khon nhn c. Trng hp mua, bn chng khon
di hnh thc hon i c phiu (nh u t hon i c phiu A ly c phiu
B), k ton xc nh gi tr c phiu nhn v theo gi tr hp l ti ngy trao i
nh sau:
- i vi c phiu nhn v l c phiu nim yt, gi tr hp l ca c phiu
l gi ng ca nim yt trn th trng chng khon ti ngy trao i. Trng
hp ti ngy trao i th trng chng khon khng giao dch th gi tr hp l ca
c phiu l gi ng ca phin giao dch trc lin k vi ngy trao i.
- i vi c phiu nhn v l c phiu cha nim yt c giao dch trn
sn UPCOM, gi tr hp l ca c phiu l gi ng ca cng b trn sn PCOM
ti ngy trao i. Trng hp ngy trao i sn UPCOM khng giao dch th gi
tr hp l ca c phiu l gi ng ca phin giao dch trc lin k vi ngy trao
i.
- i vi c phiu nhn v l c phiu cha nim yt khc, gi tr hp l ca
c phiu l gi tha thun gia cc bn hoc gi tr s sch ti thi im trao i
hoc gi tr s sch ti thi im cui qu trc lin k vi ngy trao i. Vic xc
nh gi tr s sch ca c phiu c thc hin theo cng thc:
Gi tr s sch
ca c phiu
Tng vn ch s hu
S lng c phiu hin c ti thi im trao i
c) i vi khon doanh thu t hot ng mua, bn ngoi t, doanh thu c

ghi nhn l s chnh lch li gia gi ngoi t bn ra v gi ngoi t mua vo.
373
d) i vi li tin gi: Doanh thu khng bao gm khon li tin gi pht

sinh do hot ng u t tm thi ca khon vay s dng cho mc ch xy dng
ti sn d dang theo quy nh ca Chun mc k ton chi ph i vay.
) i vi tin li phi thu t cc khon cho vay, bn hng tr chm, tr
gp: Doanh thu ch c ghi nhn khi chc chn thu c v khon gc cho vay,
n gc phi thu khng b phn loi l qu hn cn phi lp d phng.
e) i vi khon tin li u t nhn c t khon u t c phiu, tri
phiu th ch c phn tin li ca cc k m doanh nghip mua li khon u t
ny mi c ghi nhn l doanh thu pht sinh trong k, cn khon li u t nhn
c t cc khon li u t dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t
th ghi gim gi gc khon u t tri phiu, c phiu .
g) i vi khon c tc, li nhun c chia s dng nh gi li gi
tr khon u t khi xc nh gi tr doanh nghip c phn ho: Khi xc nh gi
tr doanh nghip c phn ho, nu cc khon u t ti chnh c nh gi
tng tng ng vi phn s hu ca doanh nghip c phn ho trong li nhun sau
thu cha phn phi ca bn c u t, doanh nghip c phn ho phi ghi tng
vn Nh nc theo quy nh ca php lut. Sau , khi nhn dc phn c tc, li
nhun c dng nh gi tng vn Nh nc, doanh nghip c phn ho
khng ghi nhn doanh thu hot ng ti chnh m ghi gim gi tr khon u t ti
chnh.
h) Khi nh u t nhn c tc bng c phiu, nh u t ch theo di s
lng c phiu tng thm trn thuyt minh BCTC, khng ghi nhn gi tr c phiu
c nhn, khng ghi nhn doanh thu hot ng ti chnh, khng ghi nhn tng gi
tr khon u t vo cng ty.
Cc doanh nghip do nh nc s hu 100% vn iu l th vic k ton
khon c tc nhn c bng c phiu thc hin theo quy nh ca php lut dnh
ring cho loi hnh doanh nghip thuc s hu Nh nc (nu c).
2.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 515 - Doanh thu hot
ng ti chnh
Bn N:
- S thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip (nu c);
- Ket chuyn doanh thu hot ng ti chnh thun sang ti khon 911 - Xc
nh kt qu kinh doanh.
Bn C: Cc khon doanh thu hot ng ti chnh pht sinh trong k.
374

a) Phn nh doanh thu c tc, li nhun c chia bng tin pht sinh trong
k t hot ng gp vn u t:
- Khi nhn c thng bo v quyn nhn c tc, li nhun t hot ng
u t, ghi:
- Trng hp nu c tc, li nhun c chia bao gm c khon li u t
dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t th doanh nghip phi
phn b s tin li ny, ch c phn tin li ca cc k m doanh nghip mua khon
u t ny mi c ghi nhn l doanh thu hot ng ti chnh, cn khon tin li
dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t th ghi gim gi tr ca
chnh khon u t tri phiu, c phiu , ghi:
N TK 138 - Phi thu khc (tng s c tc, li nhun thu c)
C cc TK 121, 221, 222, 228 (phn c tc, li nhun dn tch trc
khi doanh nghip mua li khon u t)
C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh (phn c tc, li nhun
ca cc k sau khi doanh nghip mua khon u t ny).
- i vi khon c tc, li nhun c chia s dng nh gi li gi
tr khon u t khi xc nh gi tr doanh nghip c phn ho: Khi xc nh gi
tr doanh nghip c phn ho, nu cc khon u t ti chnh c nh gi
tng tng ng vi phn s hu ca doanh nghip c phn ho trong li nhun sau
thu cha phn phi ca bn c u t, doanh nghip c phn ho phi ghi tng
vn Nh nc theo quy nh ca php lut. Sau , khi nhn c phn c tc, li
nhun c dng nh gi tng vn Nh nc, doanh nghip c phn ho
khng ghi nhn doanh thu hot ng ti chnh m ghi gim gi tr khon u t ti
chnh:
N TK 138 - Phi thu khc (tng s c tc, li nhun thu c)
C cc TK 121, 221, 222, 228 (phn tin li u t dn tch trc khi
doanh nghip mua li khon u t).
b) nh k, khi c bng chng chc chn thu c khon li cho vay (bao
gm c li tri phiu), li tin gi, li tr chm, tr gp, ghi:
N TK 13 8 - Phi thu khc
N cc TK 121, 128 (nu li cho vay nh k c nhp gc)
375
Bng chng chc chn thu c cc khon phi thu ny bao gm:
- Khon phi thu gc khng b coi l n kh i thuc i tng phi trch

lp d phng hoc n khng c kh nng thu hi, khng thuc din b khoanh n,
gin n;
- C xc nhn n v cam kt tr n ca bn nhn n;
- Cc bng chng khc (nu c).
c) Khi nhng bn hoc thu hi cc khon u t ti chnh, ghi:
N cc TK 111, 112, 131...
N TK 635 - Chi ph ti chnh (nu bn b l)
C cc TK 121,221,222, 228
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (nu bn c li).
d) Trng hp hon i cphiu, k ton cn c gi tr hp l ca c phiu
nhn v v gi tr ghi s ca c phiu
mang i trao i, ghi
N cc TK 121, 228 (chi tit c phiu nhn v theo gi tr hp l)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (chnh lch gia gi tr hp l ca c phiu
nhn v nh hn gi tr ghi s ca c phiu mang i trao i)
C cc TK 121, 228 (c phiu mang i trao i theo gi tr ghi s)
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (chnh lch gia gi tr
hp l ca c phiu nhn v ln hn gi tr
ghi s ca c phiu mang i trao i).
) Ke ton bn ngoi t, ghi:
N cc TK 111 (1111), 112 (1121) (t gi thc t bn)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (s chnh lch gia t gi thc t bn nh
hon t gi trn s k ton).
C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (theo t gi trn s k ton)
C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh (s chnh lch t gi
thc t bn ln hn t gi trn s k ton).
e) Khi mua vt t, hng ho, TSC, dch v, chi tr cc khon chi ph bng
ngoi t, nu t gi giao dch thc t ti thi im pht sinh ln hn t gi trn s
k ton cc TK 111, 112, ghi:
N cc TK lin quan (Theo t gi giao dch thc t)
C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (t gi ghi s k ton TK 111,112)
g)
Khi thanh ton n phi tr bng ngoi t, nu t gi trn s k ton cc
TK 111, 112 nh hn t gi trn s k ton ca cc TK N phi tr, ghi:
N cc TK 331, 341... (t gi trn s k ton)
C TK 5 1 5 - Doanh thu hot ng ti chnh (li t gi hi oi)
C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (t gi tren s TK 111, 112).
h) Khi thu c tin n phi thu bng ngoi t, nu t gi giao dch thc
t ti thi im thu tin cao hn t gi ghi s k ton ca cc TK phi thu, ghi:
N cc TK 111 (1112), 112(1122) (t gi giao dch thc t)
C cc TK 131, 136, 138... (t gi trn s k ton).
i) Khi bn sn phm, hng ho theo phng thc tr chm, tr gp th ghi
nhn doanh thu bn hng v cung cp dch v ca k k ton theo gi bn tr tin
ngay, phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp vi gi bn tr tin ngay ghi
vo ti khon 3387 "Doanh thu cha thc hin", ghi:
N cc TK 111, 112, 131,...
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (theo gi bn
tr tin ngay cha c thu GTGT)
C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (phn chnh lch gia gi
bn tr chm, tr gp v gi bn tr
tin ngay cha c thu GTGT)
nh k, xc nh v kt chuyn doanh thu tin li bn hng tr chm, tr
gp trong k, ghi:
k) Hng k, xc nh v kt chuyn doanh thu tin li i vi cc khon cho
vay hoc mua tri phiu nhn li trc, ghi:
1) Trng hp mua tri phiu Chnh ph theo hp ng mua bn li (repo):
- Khi bn mua thanh ton cho bn bn s coupon m bn mua nhn h bn
bn ti (cc) thi im nm trong thi hn hp ng, bn bn ghi:
N cc TK 111, 112, 138
- Khi phn b s chnh lch gia gi bn li vi gi mua tri phiu Chnh ph
theo hp ng mua bn li tri phiu Chnh ph vo doanh thu nh k ph hp
vi thi gian ca hp ng, bn mua ghi:
N TK 171 - Giao dch mua bn li tri phiu chnh ph
m) S tin chit khu thanh ton c hng do thanh ton tin mua hng
trc thi hn c ngi bn chp thun, ghi:
377

n) Trng hp gi nh gi li vng tin t pht sinh li (gi vng th trng
trong nc ln hn gi tr ghi s), k ton ghi nhn chi ph ti chnh, ghi:
N cc TK 1113, 123
o)
Khi x l chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d cc khon mc
tin t c gc ngoi t, k ton kt chuyn ton b khon li chnh lch t gi hi
oi nh gi li, ghi:
C TK 5 1 5 Doanh thu hot ng ti chnh.
p) Cui k k ton, kt chuyn doanh thu hot ng ti chnh xc nh
kt qu kinh doanh, ghi:
N TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh
iu 81. Ti khon 521 - Cc khon gim tr doanh thu
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh cc khon c iu chnh gim tr vo

doanh thu bn hng, cung cp dch v pht sinh trong k, gm: Chit khu thng
mi, gim gi hng bn v hng bn b tr li. Ti khon ny khng phn nh cc
khon thu c gim tr vo doanh thu nh thu GTGT u ra phi np tnh theo
phng php trc tip.
b) Vic iu chnh gim doanh thu c thc hin nh sau:
- Khon chit khu thng mi, gim gi hng bn, hng bn b tr li pht
sinh cng k tiu th sn phm, hng ha dch v c iu chnh gim doanh thu
ca k pht sinh;
- Trng hp sn phm, hng ho, dch v tiu th t cc k trc, n
k sau mi pht sinh chit khu thng mi, gim gi hng bn hoc hng bn b
tr li th doanh nghip c ghi gim doanh thu theo nguyn tc:
+ Nu sn phm, hng ho, dch v tiu th t cc k trc, n k sau
phi gim gi, phi chit khu thng mi, b tr li nhng pht sinh trc thi
im pht hnh Bo co ti chnh, k ton phi coi y l mt s kin cn iu
378
chnh pht sinh sau ngy lp Bng cn i k ton v ghi gim doanh thu, trn Bo
co ti chnh ca k lp bo co (k trc).
+ Trng hp sn phm, hng ho, dch v phi gim gi, phi chit khu
thng mi, b tr li sau thi im pht hnh Bo co ti chnh th doanh nghip
ghi gim doanh thu ca k pht sinh (k sau).
c) Chit khu thng mi phi tr l khon doanh nghip bn gim gi nim
yt cho khch hng mua hng vi khi lng ln. Bn bn hng thc hin k ton
chit khu thng mi theo nhng nguyn tc sau:
- Trng hp trong ha n GTGT hoc ha n bn hng th hin
khon chit khu thng mi cho ngi mua l khon gim tr vo s tin ngi
mua phi thanh ton (gi bn phn nh trn ho n l gi tr chit khu
thng mi) th doanh nghip (bn bn hng) khng s dng ti khon ny, doanh
thu bn hng phn nh theo gi tr chit khu thng mi (doanh thu thun).
- Ke ton phi theo di ring khon chit khu thng mi m doanh
nghip chi tr cho ngi mua nhng cha c phn nh l khon gim tr s tin
phi thanh ton trn ha n. Trng hp ny, bn bn ghi nhn doanh thu ban
u theo gi cha tr chit khu thng mi (doanh thu gp). Khon chit khu
thng mi cn phi theo di ring trn ti khon ny thng pht sinh trong cc
trng hp nh:
+ S chit khu thng mi ngi mua c hng ln hn s tin bn
hng c ghi trn ho n ln cui cng. Trng hp ny c th pht sinh do
ngi mua hng nhiu ln mi t c lng hng mua c hng chit khu
v khon chit khu thng mi ch c xc nh trong ln mua cui cng;
+ Cc nh sn xut cui k mi xc nh c s lng hng m nh phn
phi (nh cc siu th) tiu th v t mi c cn c xc nh c s
chit khu thng mi phi tr da trn doanh s bn hoc s lng sn phm
tiu th.
d) Gim gi hng bn l khon gim tr cho ngi mua do sn phm, hng
ho km, mt phm cht hay khng ng quy cch theo quy nh trong hp ng
kinh t. Bn bn hng thc hin k ton gim gi hng bn theo nhng nguyn tc
- Trng hp trong ha on GTGT hoc ha n bn hng th hin

khon gim gi hng bn cho ngi mua l khon gim tr vo s tin ngi mua
phi thanh ton (gi bn phn nh trn ho n l gi gim) th doanh nghip
(bn bn hng) khng s dng ti khon ny, doanh thu bn hng phn nh theo
gi gim (doanh thu thun).
- Ch phn nh vo ti khon ny cc khon gim tr do vic chp thun

gim gi sau khi bn hng ( ghi nhn doanh thu) v pht hnh ho n (gim
gi ngoi ho n) do hng bn km, mt phm cht...
) i vi hng bn b tr li, ti khon ny dng phn nh gi tr ca s
sn phm, hng ha b khch hng tr li do cc nguyn nhn: Vi phm cam kt, vi
phm hp ng kinh t, hng b km, mt phm cht, khng ng chng loi, quy
cch.
e)
K ton phi theo di chi tit chit khu thng mi, gim gi hng bn,
hng bn b tr li cho tng khch hng v tng loi hng bn, nh: bn hng (sn
phm, hng ho), cung cp dch v. Cui k, kt chuyn ton b sang ti khon
511- "Doanh thu bn hng v cung cp dch v" xc nh doanh thu thun ca
khi lng sn phm, hng ho, dch v thc t thc hin trong k bo co.
2.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 521 - Cc khon gim
tr doanh thu
Bn N:
- S chit khu thng mi chp nhn thanh ton cho khch hng;
- S gim gi hng bn chp thun cho ngi mua hng;
- Doanh thu ca hng bn b tr li, tr li tin cho ngi mua hoc tnh
tr vo khon phi thu khch hng v s sn phm, hng ha bn
Bn C: Cui k k ton, kt chuyn ton b s chit khu thng mi,

gim gi hng bn, doanh thu ca hng bn b tr li sang ti khon 511 Doanh
thu bn hng v cung cp dch v xc nh doanh thu thun ca k bo co.
Ti khon 521 - Cc khon gim tr doanh thu khng c s d cui k.
Ti khon 521 c 3 ti khon cp 2
- Ti khon 5211 - Chit khu thng mi: Ti khon ny dng phn nh

khon chit khu thng mi cho ngi mua do khch hng mua hng vi khi
lng ln nhng cha c phn nh trn ha n khi bn sn phm hng ha,
cung cp dch v trong k
- Ti khon 5212 - Hng bn b tr li: Ti khon ny dng e phn nh
doanh thu ca sn phm, hng ha, dch v b ngi mua tr li trong k.
- Ti khon 5213 - Gim gi hng bn: Ti khon ny dng phn nh
khon gim gi hng bn cho ngi mua do sn phm hng ha dch v cung cp
km quy cch nhng cha c phn nh trn ha n khi bn sn phm hng
ha, cung cp dch v trong k
a) Phn nh s chit khu thng mi, gim gi hng bn thc tpht sinh
trong k, ghi:
- Trng hp sn phm, hng ho bn phi gim gi, chit khu thng
mi cho ngi mua thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu
tr, v doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php khu tr, ghi:
N TK 521 - Cc khon gim tr doanh thu (5211, 5213)
N TK 3331 - Thu GTGT phi np (thu GTGT u ra c gim)
C cc TK 111,112,131,...
- Trng hp sn phm, hng ho bn phi gim gi, chit khu thng
mi cho ngi mua khng thuc i tng chu thu GTGT hoc thuc i tng
chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip th khon gim gi hng bn cho
ngi mua, ghi:
N TK 521 - Cc khon gim tr doanh thu (5211, 5213)
C cc TK 111, 112, 131,...
b) Ke ton hng bn b tr li
- Khi doanh nghip nhn li sn phm, hng ha b tr li, k ton phn nh
gi vn ca hng bn b tr li:
+ Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php k khai
thng xuyn, ghi:
N TK 155 - Thnh phm
N TK 1 5 6 -H ng ha
+ Trng hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php kim
k nh k, ghi:
N TK 611 - Mua hng (i vi hng ha)
N TK 631 - Gi thnh sn xut (i vi sn phm)
- Thanh ton vi ngi mua hng v s tin ca hng bn b tr li:
381
+ i vi sn phm, hng ha thuc i tng chu thu GTGT tnh theo

phng php khu tr v doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php
khu tr, ghi:
N TK 5212 - Hng bn b tr li (gi bn cha c thu GTGT)
N TK 3331- Thu GTGT phi np (33311) (thu GTGT hng b tr li)
C cc TK 111, 112, 131,...
+ i vi sn phm, hng ha khng thuc i tng chu thu GTGT hoc
thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip, s tin thanh
ton vi ngi mua v hng bn b tr li, ghi:
N TK 5212 - Hng bn b tr li
C ccT K 111, 112, 131,'...
- Cc chi ph pht sinh lin quan n hng bn b tr li (nu c), ghi:
C cc TK 111, 112, 141,334,...
c)
Cui k k ton, kt chuyn tng s gim tr doanh thu pht sinh trong
k sang ti khon 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v, ghi:
C TK 521 - Cc khon gim tr doanh thu.
iu 82. Nguyn tc k ton cc khon chi ph
1. Chi ph l nhng khon lm gim li ch kinh t, c ghi nhn ti thi

im giao dch pht sinh hoc khi c kh nng tng i chc chn s pht sinh
trong tng lai khng phn bit chi tin hay cha.
2. Vic ghi nhn chi ph ngay c khi cha n k hn thanh ton nhng c
kh nng chc chn s pht sinh nhm m bo nguyn tc thn trng v bo ton
vn. Chi ph v khon doanh thu do n to ra phi c ghi nhn ng thi theo
nguyn tc ph hp. Tuy nhin trong mt s trng hp, nguyn tc ph hp c
th xung t vi nguyn tc thn trng trong k ton, th k ton phi cn c vo
bn cht v cc Chun mc k ton phn nh giao dch mt cch trung thc,
hp l.
3. Mi doanh nghip ch c th p dng mt trong hai phng php k ton
hng tn kho: K khai thng xuyn hoc kim k nh k. Doanh nghip khi
la chn phng php k ton th phi p dng nht qun trong mt nm ti chnh.
Trng hp p dng phng php kim k nh k, cui k k ton phi kim k
xc nh gi tr hng tn kho cui k.
382
4. K ton phi theo di chi tit cc khon chi ph pht sinh theo yu t, tin
lng, nguyn vt liu, chi ph mua ngoi, khu hao TSC...
5. Cc khon chi ph khng c coi l chi ph tnh thu TNDN theo quy
nh ca Lut thu nhng c y ha n chng t v hch ton ng theo
Ch k ton th khng c ghi gim chi ph k ton m ch iu chnh trong
quyt ton thu TNDN lm tng s thu TNDN phi np.
6. Cc ti khon phn nh chi ph khng c s d, cui k k ton phi kt
chuyn tt c cc khon chi ph pht sinh trong k xc nh kt qu kinh doanh.
iu 83. Ti khon 611 - Mua hng
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh tr gi nguyn liu, vt liu, cng c,

dng c, hng ho mua vo, nhp kho hoc a vo s dng trong k. Ti khon
611 "Mua hng" ch p dng i vi doanh nghip k ton hng tn kho theo
phng php kim k nh k.
b) Gi tr nguyn liu, vt liu, cng c, dng c, hng ho mua vo phn nh
trn ti khon 611 "Mua hng" phi thc hin theo nguyn tc gi gc.
c) Trng hp hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k,
doanh nghip phi t chc kim k hng tn kho vo cui k k ton xc nh s
lng v gi tr ca tng nguyn liu, vt liu, hng ho, sn phm, cng c, dng c
tn kho n cui k k ton xc nh gi tr hng tn kho xut vo s dng v xut
bn trong k.
d) Phng php hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k:
Khi mua nguyn liu, vt liu, cng c, dng c, hng ho, cn c vo ho on mua
hng, Ho n vn chuyn, phiu nhp kho, thng bo thu nhp khu phi np
(hoc bin lai thu thu nhp khu,...) ghi nhn gi gc hng mua vo ti khon
611 "Mua hng". Khi xut s dng, hoc xut bn ch ghi mt ln vo cui k k
ton cn c vo kt qu kim k.
) Ke ton phi m s chi tit hch ton gi gc hng tn kho mua vo
theo tng th nguyn liu, vt liu, cng c, dng c, hng ho.
2. Kt cu v ni dng phn nh ca ti khon 611 - Mua hng
Bn N:
- Ket chuyn gi gc hng ho, nguyn liu, vt liu, cng c, dng c tn
383
kho u k (theo kt qu kim k);

- Gi gc hng ho, nguyn liu, vt liu, cng c, dng c, mua vo trong
k;
Bn C:
- Ket chuyn gi gc hng ho, nguyn liu, vt liu, cng c, dng c tn
kho cui k (theo kt qu kim k);
- Gi gc hng ho, nguyn liu, vt liu, cng c, dng c xut s dng trong
k, hoc gi gc hng ho xut bn (cha c xc nh l bn trong k);
- Gi gc nguyn liu, vt liu, cng c, dng c, hng ho mua vo tr li
cho ngi bn, hoc c gim gi.
Ti khon 611 - Mua hng, c 2 ti khon cp 2:

- Ti khon 6111 - Mua nguyn liu, vt liu: Ti khon ny dng phn
nh gi tr nguyn liu, vt liu, cng c, dng c mua vo, xut s dng trong k
k ton v kt chuyn gi tr nguyn liu, vt liu, cng c, dng c tn kho u
k v cui k k ton;
- Ti khon 6112 - Mua hng ho: Ti khon ny dng phn nh gi tr
hng ho mua vo, xut bn trong k k ton v kt chuyn gi tr hng ho tn
kho u k, tn kho cui k k ton.
3.Phng php k ton mt s giao dch kinh t ch yu
a)
i vi doanh nghip sn xut cng nghip, nng nghip, lm nghip, xy
- u k k ton, kt chuyn tr gi nguyn liu, vt liu, cng c, dng c

tn kho u k (theo kt qu kim k cui k trc), ghi:
N TK 611 - Mua hng (6111 - Mua nguyn liu, vt liu)
- Khi mua nguyn liu, vt liu, cng c, dng c, nuthu GTGT u vo
c khu tr th gi gc nguyn liu, vt liu, cng c, dng c mua vo c
phn nh vo TK 611 khng c thu GTGT, ghi:
N TK 611 - Mua hng (gi mua cha c thu GTGT)
C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (3311).
384
- Khi thanh ton tin mua hng, nu c hng chit khu thanh ton, ghi:
C cc TK 111, 112,1
C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (chit khu thanh ton).
- Trng hp doanh nghip mua nguyn liu, vt liu, cng c, dng c
khng ng quy cch, chng loi, phm cht ghi trong hp ng kinh t, hoc cam
kt phi tr li cho ngi bn, hoc c gim gi:
+ Cn c vo tr gi hng mua tr li cho ngi bn, ghi:
N cc TK 111, 112 (nu thu ngay bng tin)
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (tr vo s n cn phi tr ngi bn)
C TK 611 - Mua hng (6111) (tr gi NVL, cng c, dng c tr
li ngi bn)
+ Nu doanh nghip chp nhn khon gim gi hng ca l hng mua, s
tin c gim gi, ghi:
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (tr vo s n cn phi tr ngi bn)
C TK 611 - Mua hng (6111) (khon gim gi c chp thun)
C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c).
- Cui k k ton, cn c vo kt qu kim k thc t, k ton phi xc nh
tr gi thc t nguyn liu, vt liu tn kho cui k v tr gi thc t nguyn liu,
vt liu, cng c, dng c xut vo s dng hoc xut bn.
+ Kt chuyn tr gi thc t nguyn liu, vt liu, cng c tn kho cui k
(theo kt qu kim k), ghi:
C TK611 - M uah ng (6111).
+ Tr gi thc t nguyn liu, vt liu, cng c, dng c xut s dng cho
sn xut, kinh doanh trong k, ghi:
N cc TK 621, 623, 627, 641, 642, 241,...
C TK611 - Mua hng (6111).
+ Tr gi thc t nguyn liu, vt liu, cng c, dng c thiu ht, mt mt,
cn c vo bin bn xc nh thiu ht, mt mt ch x l, ghi:
C TK 611 - Mua hng (6111).
b)
i vi doanh nghip kinh doanh hng ho

385
- u k k ton, kt chuyn gi tr hng ho tn kho u k, ghi:

N TK 611 - Mua hng (6112)
C TK 156 - Hng ho.
- Trong k k ton, khi mua hng ho nu c khu tr thu GTGT u
vo, cn c vo ho n v cc chng t mua hng:
+ Tr gi thc t hng ho mua vo, ghi:
N TK 611 - Mua hng (6112)
C cc TK 111, 112, 141; hoc
+ Chi ph mua hng thc t pht sinh, ghi:
N TK 611 - Mua hng (6112)
C cc TK 111, 112, 141,331,...
+ Khi thanh ton trc hn, nu doanh nghip c nhn khon chit khu
thanh ton trn l hng mua, ghi:
N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (khu tr vo n phi tr ngi bn)
C cc TK 111, 112,7..
+ Tr gi hng ho tr li cho ngi bn, ghi:
C TK 611 - Mua hng (6112) (tr gi hng ho tr li ngi bn)
+ Khon gim gi hng mua c ngi bn chp thun do hng ho khng
ng phm cht, quy cch theo hp ng, ghi:
C TK 611 - Mua hng (6112)
- Cui k k ton, cn c vo kt qu kim k thc t tnh, xc nh tr gi
hng tn kho, tr gi hng ho gi bn nhng cha xc nh l bn, tr gi
hng ho xc nh l bn:
+ Kt chuyn tr gi hng ho tn kho v hng gi i bn cui k, ghi:
N T K 1 5 6 -H n g h o
CTK611 - Mua hng.
+ Kt chuyn gi vn hng bn, ghi:
C TK 611 - Mua hang (6112).
iu 84. Ti khon 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh chi ph nguyn liu, vt liu s dng

trc tip cho hot ng sn xut sn phm, thc hin dch v ca cc ngnh cng
nghip, xy lp, nng, lm, ng nghip, giao thng vn ti, bu chnh vin thng,
kinh doanh khch sn, du lch, dch v khc.
b) Ch hch ton vo ti khon 621 nhng chi ph nguyn liu, vt liu (gm
c nguyn liu, vt liu chnh v vt liu ph) c s dng trc tip sn xut
sn phm, thc hin dch v trong k sn xut, kinh doanh. Chi ph nguyn liu,
vt liu phi tnh theo gi thc t khi xut s dng.
c) Trong k k ton thc hin vic ghi chp, tp hp chi ph nguyn liu, vt
liu trc tip vo bn N ti khon 621 Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip"
theo tng i tng s dng trc tip cc nguyn liu, vt liu ny (nu khi xut
nguyn liu, vt liu cho qu trnh sn xut sn phm, thc hin dch v, xc nh
c c th, r rng cho tng i tng s dng); hoc tp hp chung cho qu
trnh sn xut, ch to sn phm, thc hin dch v (nu khi xut s dng nguyn
liu, vt liu cho qu trnh sn xut sn phm, dch v khng th xc nh c th,
r rng cho tng i tng s dng).
d) Cui k k ton, thc hin kt chuyn (nu nguyn liu, vt liu c
tp hp ring bit cho i tng s dng), hoc tin hnh tnh phn b v kt
chuyn chi ph nguyn liu, vt liu (Neu khng tp hp ring bit cho tng i
tng s dng) vo ti khon 154 phc v cho vic tnh gi thnh thc t ca sn
phm, dch v trong k k ton. Khi tin hnh phn b tr gi nguyn liu, vt liu
vo gi thnh sn phm, doanh nghip phi s dng cc tiu thc phn b hp l
nh t l theo nh mc s dng,...
) Khi mua nguyn liu, vt liu, nu thu GTGT u vo c khu tr th
tr gi nguyn liu, vt liu s khng bao gm thu GTGT. Nu thu GTGT u
vo khng c khu tr th tr gi nguyn liu, vt liu bao gm c thu GTGT.
387
e)
Phn chi ph nguyn liu, vt liu trc tip vt trn mc bnh thng
khng c tnh vo gi thnh sn phm, dch v m phi kt chuyn ngay vo TK
632 Gi vn hng bn.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 621 - Chi ph nguyn
liu, vt liu trc tip
I A
A J
1* A
Bn N: Tr gi thc t nguyn liu, vt liu xut dng trc tip cho hot
ng sn xut sn phm, hoc thc hin dch v trong k hch ton.
Bn C:
- Ket chuyn tr gi nguyn liu, vt liu thc t s dng cho sn xut, kinh
doanh trong k vo TK 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" hoc TK 631
Gi thnh sn xut v chi tit cho cc i tng tnh gi thnh sn phm, dch
v.
- Ket chuyn chi ph nguyn vt liu trc tip vt trn mc bnh thng
vo TK 632 - Gi vn hng bn.
- Tr gi nguyn liu, vt liu trc tip s dng khng ht c nhp li kho.
a) Khi xut nguyn liu, vt liu s dng cho hot ng sn xut sn phm,
hoc thc hin dch v trong k, ghi:
b) Trng hp mua nguyn liu, vt liu s dng ngay (khng qua nhp
kho) cho hot ng sn xut sn phm, hoc thc hin dch v v thu GTGT
u vo c khu tr, ghi:
C cc TK 331, 141, l i l , 112,...
c) Trng hp s nguyn liu, vt liu xut ra khng s dng ht vo hot
ng sn xut sn phm, hoc thc hin dch v cui k nhp li kho, ghi:
d) i vi chi ph nguyn vt liu trc tip vt trn mc bnh thng
hoc hao ht c tnh ngay vo gi vn hng bn, ghi:
e)
kinh doanh
i vi chi ph nguyn vt liu s dng chung cho hp ng hp tc
- Khi pht sinh chi ph nguyn vt liu s dng chung cho hp ng hp tc

kinh doanh, cn c ho n v cc chng t lin quan, ghi:
N TK 621 - Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip (chi tit tng hp ng)
C c c T K 111, 112,331...
- nh k, k ton lp Bng phn b chi ph chung (c s xc nhn ca cc
bn) v xut ho n GTGT phn b chi ph nguyn vt liu s dng chung cho
hp ng hp tc kinh doanh cho cc bn, ghi:
Trng hp khi phn b chi ph khng phi xut ha n GTGT, k ton
ghi gim thu GTGT u vo bng cch ghi C TK 133 - Thu GTGT c
khu tr.
g)
Cui k k ton, cn c vo Bng phn b vt liu tnh cho tng i
tng s dng nguyn liu, vt liu (phn xng sn xut sn phm, loi sn
phm, cng trnh, hng mc cng trnh ca hot ng xy lp, loi dch v,...)
theo phng php trc tip hoc phn b, ghi:
N TK 631 - Gi thnh sn xut (phng php kim k nh k)
N TK 632 - Gi vn hng bn (phn vt trn mc bnh thng)
iu 85. Ti khon 622 - Chi ph nhn cng trc tip
1. Nguyn tc k ton
a)
Ti khon ny dng phn nh chi ph nhn cng trc tip tham gia vo
hot ng sn xut, kinh doanh trong cc ngnh cng nghip, xy lp, nng, lm,
ng nghip, dch v (giao thng vn ti, bu chnh vin thng, du lch, khch sn,
t vn,...).
Chi ph nhn cng trc tip bao gm cc khon phi tr cho ngi lao ng
trc tip sn xut sn phm, thc hin dch v thuc danh sch qun l ca doanh
nghip v cho lao ng thu ngoi theo tng loi cng vic, nh: Tin lng, tin
389
cng, cc khon ph cp, cc khon trch theo lng (bo him x hi, bo him y
t, kinh ph cng on, bo him tht nghip).
b) Khng hch ton vo ti khon ny nhng khon phi tr v tin lng,
tin cng v cc khon ph cp... cho nhn vin phn xng, nhn vin qun l,
nhn vin ca b my qun l doanh nghip, nhn vin bn hng.
c) Ring i vi hot ng xy lp, khng hch ton vo ti khon ny
khon tin lng, tin cng v cc khon ph cp c tnh cht lng tr cho cng
nhn trc tip iu khin xe, my thi cng, phc v my thi cng, khon trch bo
him x hi, bo him y t, kinh ph cng on, bo him tht nghip tnh trn qu
lng phi tr cng nhn trc tip ca hot ng xy lp, iu khin my thi cng,
phc v my thi cng, nhn vin phn xng.
d) Ti khon 622 phi m chi tit theo i tng tp hp chi ph sn xut, kinh
doanh.
) Phn chi ph nhn cng trc tip vt trn mc bnh thng khng c
tnh vo gi thnh sn phm, dch v m phi kt chuyn ngay vo TK 632 Gi
vn hng bn.
2.
cng trc tip
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 622 - Chi ph nhn
Bn N1: Chi ph nhn cng trc tip tham gia qu trnh sn xut sn phm,
thc hin dch v bao gm: Tin lng, tin cng lao ng v cc khon trch trn
tin lng, tin cng theo quy nh pht sinh trong k.
Bn C:
- Ket chuyn chi ph nhn cng trc tip vo bn N TK 154 Chi ph sn
xut, kinh doanh d dang" hoc vo bn N TK 631 Gi thnh sn xut;
- Kt chuyn chi ph nhn cng trc tip vt trn mc bnh thng vo TK
632.
a)
Cn c vo Bng phn b tin lng, ghi nhn s tin lng, tin cng v
cc khon khc phi tr cho nhn cng trc tip sn xut sn phm, thc hin dch
v, ghi:
390
b) Tnh, trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on, bo him

tht nghip, cc khon h tr (nh bo him nhn th, bo him hu tr t
nguyn...) ca cng nhn trc tip sn xut sn phm, thc hin dch v (phn tnh
vo chi ph doanh nghip phi chu) trn s tin lng, tin cng phi tr theo ch
quy nh, ghi:
N TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip.
c) Khi trch trc tin lng ngh php ca cng nhn sn xut, ghi:
d) Khi cng nhn sn xut thc t ngh php, k ton phn nh s phi tr v
tin lng ngh php ca cng nhn sn xut, ghi:
) i vi chi ph nhn cng s dng chung cho hp ng hp tc kinh
doanh
- Khi pht sinh chi ph nhn cng s dng chung cho hp ng hp tc kinh
doanh, cn c ho n v cc chng t lin quan, ghi:
N TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip (chi tit cho tng hp ng)
C cc TK 111, 1 1 2,334...'
bn) v xut ho n GTGT phn b chi ph nhn cng s dng chung cho hp
ng hp tc kinh doanh cho cc bn, ghi:
C TK 622 - Chi ph nhn cng trc tip
khu tr.
e) Cui k k ton, tnh phn b v kt chuyn chi ph nhn cng trc tip
vo bn N TK 154 hoc bn N TK 631 theo i tng tp hp chi ph, ghi:
N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang, hoc
N TK 631 - Gi thnh sn xut (phng php kim k nh k)
N TK 632 - Gi vn hng bn (phn vt trn mc bnh thng)
391
iu 86. Ti khon 623 - Ch ph s dng my thi cng

1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng tp hp v phn b chi ph s dng xe, my thi

cng phc v trc tip cho hot ng xy, lp cng trnh trong trng hp doanh
nghip thc hin xy, lp cng trnh theo phng thc thi cng hn hp va th
cng va kt hp bng my.
b) Trng hp doanh nghip thc hin xy lp cng trnh hon ton theo
phng thc bng my th khng s dng ti khon 623 "Chi ph s dng my thi
cng" m hch ton ton b chi ph xy lp trc tip vo cc TK 621, 622, 627.
c) Khng hch ton vo TK 623 khon trch v bo him x hi, bo him y
t, kinh ph cng on, bo him tht nghip tnh trn lng phi tr cng nhn s
dng xe, my thi cng. Phn chi ph s dng my thi cng vt trn mc bnh
thng khng tnh vo gi thnh cng trnh xy lp m c kt chuyn ngay vo
TK 632.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 623 - Chi ph s dng
my thi cng
Bn N: Cc chi ph lin quan n hot ng ca my thi cng (chi ph vt

liu cho my hot ng, chi ph tin lng v cc khon ph cp lng, tin cng
ca cng nhn trc tip iu khin my, chi ph bo dng, sa cha xe, my thi
cng...). Chi ph vt liu, chi ph dch v khc phc v cho xe, my thi cng.
Bn C:
- Ket chuyn chi ph s dng xe, my thi cng vo bn N ti khon 154
"Chi ph sn xut, kinh doanh d dang".
- Ket chuyn chi ph s dng my thi cng vt trn mc bnh thng vo
TK 632.
Ti khon 623 - Chi p h s dng my thi cng, c 6 ti khon cp 2:

- Ti khon 6231 - Chi p h nhn cng: Dng phn nh lng chnh,
lng ph, ph cp lng phi tr cho cng nhn trc tip iu khin xe, my thi
cng, phc v my thi cng nh: Vn chuyn, cung cp nhin liu, vt liu... cho
xe, my thi cng.
Ti khon ny khng phn nh khon trch bo him x hi, bo him y t, kinh
ph cng on theo quy nh hin hnh c tnh trn lng ca cng nhn s
dng xe, my thi cng. Cc khon trch ny c phn nh vo ti khon 627 "Chi
392
ph sn xut chung".
- Ti khon 6232 - Chi p h vt liu: Dng phn nh chi ph nhin liu
(xng, du, m...), vt liu khc phc v xe, my thi cng.
- Ti khon 6233 - Chi p h dng c sn xut: Dng phn nh cng c,
dng c lao ng lin quan ti hot ng ca xe, my thi cng.
- Ti khon 6234 - Ch p h khu hao my thi cng: Dng phn nh chi
ph khu hao xe, my thi cng s dng vo hot ng xy lp cng trnh.
- Ti khon 6237 - Chi p h dch v mua ngoi: Dng phn nh chi ph
dch v mua ngoi nh thu ngoi sa cha xe, my thi cng; tin mua bo him
xe, my thi cng; chi ph in, nc, tin thu TSC, chi ph tr cho nh thu
ph,...
- Ti khon 6238 - Chi p h bng tin khc: Dng phn nh cc chi ph
bng tin phc v cho hot ng ca xe, my thi cng.
Hch ton chi ph s dng xe, my thi cng ph thuc vo hnh thc s
dng my thi cng: T chc i my thi cng ring chuyn thc hin cc khi
lng thi cng bng my hoc giao my thi cng cho cc i, x nghip xy lp:
a)
Nu t chc i xe, my thi cng ring, c phn cp hch ton v c t
chc k ton ring, th cng vic k ton c tin hnh nh sau:
- Hch ton cc chi ph lin quan ti hot ng ca i xe, my thi cng,
ghi:
N cc TK 621,622, 627
C cc TK 111, 112, 152, 331,334,214,...
- Hch ton chi ph s dng xe, my v tnh gi thnh ca xe, my thc hin
trn ti khon 154 "Chi ph sn xut, kinh doanh d dang" cn c vo gi thnh ca
my (theo gi thnh thc t hoc gi khon ni b) cung cp cho cc i tng
xy, lp (cng trnh, hng mc cng trnh); tu theo phng thc t chc cng tc
k ton v mi quan h gia i xe my thi cng vi n v xy, lp cng trnh
ghi s:
+ Nu doanh nghip thc hin theo phng thc cung cp dch v xe, my
ln nhau gia cc b phn, ghi:
N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6238 - Chi ph bng tin khc)
393
+ Nu doanh nghip thc hin theo phng thc bn dch v xe, my ln

nhau gia cc b phn trong ni b, ghi:
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (33311) (thu
GTGT phi np tnh trn gi bn ni
b v ca xe, my bn dch v)
C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (chi tit cung
cp dch v trong ni b).
b)
Nu khng t chc i xe, my thi cng ring; hoc c t chc i xe,
my thi cng ring nhng khng t chc k ton ring cho i th ton b chi ph
s dng xe, my (k c chi ph thng xuyn v chi ph tm thi nh: ph cp
lng, ph cp lu ng ca xe, my thi cng) s hch ton nh sau:
- Cn c vo s tin lng, tin cng v cc khon khc phi tr cho cng
nhn iu khin xe, my, phc v xe, my, ghi:
N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6231 - Chi ph nhn cng)
- Khi xut kho vt liu, cng c, dng c s dng cho hot ng ca xe,
my thi cng trong k, ghi:
N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6232 - Chi ph vt liu)
C cc TK 152, 153.
- Trng hp mua vt liu, cng c s dng ngay (khng qua nhp kho) cho
hot ng ca xe, my thi cng trong k, ghi:
N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6232)
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c khu tr thu)
C cc TK 331, 111, 112,...
- Trch khu hao xe, my thi cng s dng i xe, my thi cng, ghi:
N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6234 - Chi ph khu hao my
thi cng)
- Chi ph dch v mua ngoi pht sinh (sa cha xe, my thi cng, in,
nc, tin thu TSC, chi ph tr cho nh thu ph,...), ghi:
N TK 623 - Chi ph s dng my thi cng (6237)
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c khu tr thu GTGT)
C cc TK 111, 112,331,...
394
- Chi ph bng tin khc pht sinh, ghi:

N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c khu tr thu GTGT)
C cc TK 111, 112,...
- Cn c vo Bng phn b chi ph s dng xe, my (chi ph thc t ca xe,
my) tnh cho tng cng trnh, hng mc cng trnh, ghi:
N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (khon mc chi ph
s dng my thi cng)
N TK 632 - Gi vn hng bn (phn chi ph vt trn mc bnh thng)
C TK 623 - Chi ph s dng my thi cng.
iu 87. Ti khon 627 - Chi ph sn xut chung
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh chi ph phc v sn xut, kinh doanh

chung pht sinh phn xng, b phn, i, cng trng,...phc v sn xut sn
phm, thc hin dch v, gm: Chi ph lng nhn vin qun l phn xng, b
phn, i; Khu hao TSC s dng trc tip sn xut, Khon trch bo him x
hi, bo him y t, kinh ph cng on, bo him tht nghip c tnh theo t l
quy nh trn tin lng phi tr ca nhn vin phn xng, b phn, i sn xut
v cc chi ph c lin quan trc tip khc n phn xng;
b) Ring i vi hot ng kinh doanh xy lp, khon trch bo him x hi,
bo him y t, kinh ph cng on, bo him tht nghip cn tnh trn c lng ca
cng nhn trc tip xy, lp, nhn vin s dng my thi cng v nhn vin qun l
i (thuc danh sch lao ng trong doanh nghip); khu hao TSC dng cho
phn xng, b phn sn xut; chi ph i vay nu c vn ho tnh vo gi tr ti
sn ang trong qu trnh sn xut d dang; chi ph sa cha v bo hnh cng trnh
xy lp v nhng chi ph khc lin quan ti hot ng ca phn xng, b phn,
t, i sn xut,...
c) Ti khon 627 ch s dng cc doanh nghip sn xut cng nghip,
nng, lm, ng nghip, XDCB, giao thng, bu in, du lch, dch v.
d) Ti khon 627 c hch ton chi tit cho tng phn xng, b phn, t,
i sn xut.
) Chi ph sn xut chung phn nh trn TK 627 phi c hch ton chi tit
theo 2 loi: Chi ph sn xut chung c nh v chi ph sn xut chung bin i
trong :
395
- Chi ph sn xut chung c nh l nhng chi ph sn xut gin tip, thng

khng thay i theo s lng sn phm sn xut, nh chi ph bo dng my mc
thit b, nh xng,... v chi ph qun l hnh chnh cc phn xng, b phn, t,
i sn xut...
+ Chi ph sn xut chung c nh phn b vo chi ph ch bin cho mi n
v san phm c da trn cne sut bnh thng ca my mc sn xut. Cng
sut bnh thng l s lng sn phm t c mc trung bnh trong cc iu
kin sn xut bnh thng;
+ Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra cao hn cng sut bnh
thng th chi ph sn xut chung c nh c phn b cho mi n v sn
phm theo chi ph thc t pht sinh;
+ Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra thp hn cng sut bnh
thng th chi ph sn xut chung c nh ch c phn b vo chi ph ch bin
cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh thng. Khon chi ph sn xut
chung khng phn b c ghi nhn vo gi vn hng bn trong k.
- Chi ph sn xut chung bin i l nhng chi ph sn xut gin tip, thng
thay i trc tip hoc gn nh trc tip theo s lng sn phm sn xut, nh chi
ph nguyn liu, vt liu gin tip, chi ph nhn cng gin tip. Chi ph sn xut
chung bin i c phn b ht vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm
theo chi ph thc t pht sinh.
e)
Trng hp mt quy trnh sn xut ra nhiu loi sn phm trong cng
mt khong thi gian m chi ph sn xut chung ca mi loi sn phm khng
c phn nh mt cch tch bit, th chi ph sn xut chung c phn b cho cc
loi sn phm theo tiu thc ph hp v nht qun gia cc k k ton.
g) Cui k, k ton tin hnh tnh ton, phn b kt chuyn chi ph sn
xut chung vo bn N ti khon 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
hoc vo bn N ti khon 631 "Gi thnh sn xut".
h) Ti khon 627 khng s dng cho hot ng kinh doanh thng mi.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 627 - Chi ph sn xut
chung
Bn N: Cc chi ph sn xut chung pht sinh trong k.

Bn C:
- Cc khon ghi gim chi ph sn xut chung;

- Chi ph sn xut chung c nh khng phn b c ghi nhn vo gi
vn hng bn trong k do mc sn phm thc t sn xut ra thp hn cng sut
bnh thng;
- Kt chuyn chi ph sn xut chung vo bn N ti khon 154 Chi ph sn
xut, kinh doanh d dang" hoc vo bn N TK 631 Gi thnh sn xut.
Ti khon 627 - Chi p h sn xut chung, c 6 ti khon cp 2:

- Ti khon 6271 - Chi p h nhn vin phn xng: Phn nh cc khon
tin lng, cc khon ph cp phi tr cho nhn vin qun l phn xng, b
phn sn xut; tin n gia ca ca nhn vin qun l phn xng, phn xng,
b phn sn xut; khon trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng
on, bo him tht nghip c tnh theo t l quy nh hin hnh trn tin
lng phi tr cho nhn vin phn xng, b phn, t, i sn xut,...
- Ti khon 6272 - Chi p h vt liu: Phn nh chi ph vt liu xut dng cho
phn xng, nh vt liu dng sa cha, bo dng TSC, cng c, dng c
thuc phn xng qun l v s dng, chi ph ln tri tm thi,...
- Ti khon 6273 - Chi p h dng c sn xut: Phn nh chi ph v cng c,
dng c xut dng cho hot ng qun l ca phn xng, b phn, to, i sn
xut,...
- Ti khon 6274 - Chi p h khu hao TSC: Phn nh chi ph khu hao
TSC dng trc tip cho hot ng sn xut sn phm, thc hin dch v v
TSC dng chung cho hot ng ca phn xng, b phn, t, i sn xut,...
- Ti khon 6277 - Ch p h dch v mua ngoi: Phn nh cc chi ph dch v
mua ngoi phc v cho hot ng ca phn xng, b phn sn xut nh: Chi ph
sa cha, chi ph thu ngoi, chi ph in, nc, in thoi, tin thu TSC, chi
ph tr cho nh thu ph (i vi doanh nghip xy lp).
- Ti khon 6278 - Chi p h bng tin khc: Phn nh cc chi ph bng tin
ngoi cc chi ph k trn phc v cho hot ng ca phn xng, b phn, t,
i sn xut.
a)
Khi tnh tin lng, tin cng, cc khon ph cp phi tr cho nhn vin
ca phn xng; tin n gia ca ca nhn vin qun l phn xng, b phn, t,
397
i sn xut, ghi:
b) Khi trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on, bo him
tht nghip, cc khon h tr ngi lao ng (nh bo him nhn th, bo him
hu tr t nguyn) c tnh theo t l quy nh hin hnh trn tin lng phi tr
cho nhn vin phn xng, b phn sn xut, ghi:
c) K ton chi ph nguyn liu, vt liu xut dng cho phn xng (trng
hp doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php k khai thng
xuyn):
- Khi xut vt liu dng chung cho phn xng, nh sa cha, bo dng
TSC dng cho qun l iu hnh hot ng ca phn xng, ghi:
- Khi xut cng c, dng c sn xut c tng gi tr nh s dng cho phn
xng, b phn, t, i sn xut, cn c vo phiu xut kho, ghi:
- Khi xut cng c, dng c sn xut c tng gi tr ln s dng cho phn
xng, b phn, t, i sn xut, phi phn b dn, ghi:
- Khi phn b gi tr cng c, dng c vo chi ph sn xut chung, ghi:
d) Trch khu hao my mc, thit b, nh xng sn xut,...thuc
xng, b phn, t, i sn xut, ghi:
phn
) Chi ph in, nc, in thoi,... thuc phn xng, b phn, t, i sn

xut, ghi:
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nuc khu tr thu GTGT)
C ccT K 111, 112,331,...

e)
Trng hp s dng phng php trch trc hoc phn b dn s chi
v chi ph sa cha ln TSC thuc phn xng, tnh vo chi ph sn xut chung:
- Khi chi ph sa cha ln TSC thc t pht sinh, ghi:
N TK 2413 - Sa cha ln TSC
C cc TK 331, 111, 112,...
- Khi chi ph sa cha ln TSC hon thnh, ghi:
N cc TK 242, 352
C TK 2413 - Sa cha ln TSC.
- Khi trch trc hoc phn b dn s chi v chi ph sa cha ln TSC,
ghi:
C cc TK 352, 242.
g) Trng hp doanh nghip c TSC cho thu hot ng, khi pht sinh chi
ph lin quan n TSC cho thu hot ng:
- Khi pht sinh cc chi ph trc tip ban u lin quan n cho thu hot
ng, ghi:
C cc TK 111, 112,331,...
- nh k, tnh, trch khu hao TSC cho thu hot ng vo chi ph
SXKD, ghi:
C TK 214 - Hao mn TSC (hao mn TSC cho thu hot ng).
h) doanh nghip xy lp, khi xc nh s d phng phi tr v
cng trnh xy lp, ghi:
bohnh
- Khi pht sinh chi ph sa cha, bo hnh cng trnh xy lp, ghi:
N cc TK 621, 622, 623, 627
C cc TK 111, 112, 152,214,334,...
- Cui k, kt chuyn chi ph sa cha, bo hnh cng trnh xy lp, ghi:
399

C cc TK 621, 622, 623, 627.
- Khi sa cha, bo hnh cng trnh xy lp hon thnh, ghi:
C TK 154 -Chi
ph sn xut, kinh doanh d dang.
i) Cui k k ton,xc nh li tin vay phi tr, tr c vn ho cho ti
sn sn xut d dang, khi tr li tin vay, ghi:
N TK 627 - Chi ph sn xut chung (ti sn ang sn xut d dang)
C cc TK 111, 112
C TK 242 - Chi ph tr trc (nu tr trc li vay).
C TK 335 - Chi ph phi tr (li tin vay phi tr)
C TK 343 - Tri phiu pht hnh (chi ph pht hnh tri phiu v s
chnh lch gia s li tri phiu phi tr tnh theo
li sut thc t cao hn s li phi tr tnh theo li
sut danh ngha c ghi tng gc tri phiu).
k) Nu pht sinh cc khon gim chi ph sn xut chung, ghi:
N cc TK 111, 112, 138,...
1) i vi chi ph sn xut chung s dng chung cho hp ng hp tc kinh
doanh
- Khi pht sinh chi ph sn xut chung s dng chung cho hp ng hp tc
kinh doanh, cn c ho n v cc chng t lin quan, ghi:
N TK 627 - Chi ph sn xut chung (chi tit cho tng hp ng)
C cc TK 111, 112,331...
bn) v xut ho n GTGT phn b chi ph sn xut chung s dng chung cho
hp ng hp tc kinh doanh cho cc bn, ghi:
N TK 13 8 - Phi thu khc (chi tit cho tng i tc)
C cc TK 627 - Chi ph sn xut chung
khu tr.
m) Cui k k ton, cn c vo Bng phn b chi ph sn xut chung kt
chuyn hoc phn b chi ph sn xut chung vo cc ti khon c lin quan cho
tng sn phm, nhm sn phm, dch v theo tiu thc ph hp:
- i vi doanh nghip p dng phng php k khai thng xuyn, cui k
kt chuyn chi ph sn xut chung, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (chi ph s x c c nh khng phn b)
- i vi doanh nghip p dng phng php kim k nh k, cui k kt
chuyn chi ph sn xut chung, ghi.
N TK 632 - Gi vn hng bn (chi ph s x c c nh khng phn b)
iu 88. Ti khon 631 - Gi thnh sn xut
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh tng hp chi ph sn xut v tnh gi

thnh sn phm, dch v cc on v sn xut cng nghip, nng nghip, lm
nghip v cc n v kinh doanh dch v vn ti, bu in, du lch, khch sn,...
trong trng hp hch ton hng tn kho theo phng php kim k nh k.
b) i vi doanh nghip hch ton hng tn kho theo phng php k khai
thng xuyn khng s dng ti khon ny.
c) Ch hch ton vo ti khon 631 cc loi chi ph sn xut, kinh doanh sau:
- Chi ph nguyn liu, vt liu trc tip;
- Chi ph nhn cng trc tip;
- Chi ph s dng my thi cng (i vi ccdoanh nghip xy lp);
- Chi ph sn xut chung.
d) Khng hch ton vo ti khon 631 cc loi chi ph sau:
- Chi ph bn hng;
- Chi ph ti chnh;
- Chi ph khc;
- Chi s nghip.
) Chi ph ca b phn sn xut, kinh doanh phc v cho sn xut, kinh
doanh, tr gi vn hng ha, nguyn liu, vt liu v chi ph thu ngoi gia cng
ch bin (thu ngoi, hay t gia cng, ch bin) cng c phn nh trn ti khon
631.
401
e)
Ti khon 631 Gi thnh sn xut phi c hch ton chi tit theo ni
pht sinh chi ph (phn xng, t, i sn xut,...) theo loi, nhm sn phm, dch
v...
g)
i vi ngnh nng nghip, gi thnh thc t ca sn phm c xc
nh vo cui v hoc cui nm. Sn phm thu hoch nm no th tnh gi thnh
trong nm , ngha l chi ph chi ra trong nm nay nhng nm sau mi thu hoch
sn phm th nm sau mi tnh gi thnh.
- i vi ngnh trng trt, chi ph phi c hch ton chi tit theo 3 loi
cy:
+ Cy ngn ngy;
+ Cy trng mt ln thu hoch nhiu ln;
+ Cy lu nm.
i vi cc loi cy trng 2,3 v trong mt nm, hoc trng nm nay, nm
sau mi thu hoch, hoc loi cy va c din tch trng mi, va c din tch chm
sc thu hoch trong cng mt nm,... th phi cn c vo tnh hnh thc t ghi
chp, phn nh r rng chi ph ca v ny vi v khc, ca din tch ny vi din
tch khc, ca nm trc vi nm nay v nm sau,...Khng phn nh vo ti khon
631 Gi thnh sn xut chi ph trng mi v chm sc cy lu nm ang trong
thi k XDCB.
i vi mt s loi chi ph c lin quan n nhiu i tng hch ton hoc
lin quan n nhiu v, nhiu thi k th phi c theo di chi tit ring, sau
phn b vo gi thnh tng loi sn phm c lin quan nh: Chi ph ti tiu
nc, chi ph chun b t v trng mi nm u ca nhng cy trng mt ln, thu
hoch nhiu ln (chi ph ny khng thuc vn u t XDCB).
Trn cng mt din tch canh tc, nu trng xen k t hai loi cy cng
nghip ngn ngy tr ln th nhng chi ph pht sinh c lin quan trc tip n cy
no s tp hp ring cho cy (nh ht ging, chi ph gieo trng, thu hoch) chi
ph pht sinh chung cho cc loi cy (nh chi ph cy, ba, ti tiu nc...) c
tp hp ring v phn b cho tng loi cy theo din tch gieo trng.
i vi cy lu nm, cc cng vic t khi lm t, gieo trng, chm sc n
khi bt u c sn phm c xem nh qu trnh u t XDCB hnh thnh nn
TSC c tp hp chi ph vo TK 241 XDCB d dang.
- Hch ton chi ph chn nui phi theo di chi tit cho tng ngnh chn
nui (ngnh chn nui tru b, ngnh chn nui ln...), theo tng nhm hoc theo
tng loi gia sc, gia cm. i vi sc vt sinh sn khi o thi chuyn thnh sc
402
vt nui ln, nui bo c hch ton vo TK 631 Gi thnh sn xut theo gi

tr cn li.
h) Ti khon 631 Gi thnh sn xut p dng i vi ngnh giao thng
vn ti phi c hch ton chi tit theo tng loi hot ng (vn ti hnh khch,
vn ti hng ha...). Trong qu trnh vn ti, sm lp b hao mn vi mc
nhanh hn mc khu hao u xe nn thng phi thay th nhiu ln nhng gi tr
sm lp thay th khng tnh vo gi thnh vn ti ngay mt lc khi xut dng thay
th, m phi trch trc hoc phn b dn vo chi ph sn xut, kinh doanh hng
k.
i) Trong hot ng kinh doanh khch sn, hch ton ti khon 631 phi
c theo di chi tit theo tng loi hot ng nh: Hot ng n ung, dch v
bung ngh, phc v vui chi gii tr, phc v khc (git, l, ct tc, in tn,
massage...).
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 631 - Gi thnh sn xut
Bn N:
- Chi ph sn xut, kinh doanh dch v d dang u k;
- Chi ph sn xut, kinh doanh dch v thc t pht sinh trong k.
Bn C:
- Gi thnh sn phm nhp kho, dch v hon thnh kt chuyn vo ti
khon 632 Gi vn hng bn.
- Chi ph sn xut, kinh doanh dch v d dang cui k kt chuyn vo ti
khon 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang.
3. Phng php k ton mt s giao dch knh t ch yu:
a) Kt chuyn chi ph sn xut, kinh doanh, chi ph dch v d dang u k

vo bn N ti khon 631 Gi thnh sn xut, ghi:
b) Cui k k ton, kt chuyn chi ph nguyn liu, vt liu trc tip vo ti
khon gi thnh sn xut, ghi:
403
c) Cui k k ton, kt chuyn chi ph nhn cng trc tip vo ti khon gi

thnh sn xut, ghi:
d) Cui k, tnh ton phn b v kt chuyn chi ph sn xut chung vo ti
khon gi thnh sn xut theo tng loi sn phm, lao v, dch v ,... ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn (chi ph sxc c nh khng c phn b)
) Cui k k ton, tin hnh kim k v xc nh gi tr sn phm, dch v
d dang cui k, ghi;
e) Gi thnh sn phm nhp kho, dch v hon thnh, ghi:
iu 89. Ti khon 632 - Gi vn hng bn
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh tr gi vn ca sn phm, hng ha, dch

v, bt ng sn u t; gi thnh sn xut ca sn phm xy lp (i vi doanh
nghip xy lp) bn trong k. Ngoi ra, ti khon ny cn dng phn nh cc
chi ph lin quan n hot ng kinh doanh bt ng sn u t nh: Chi ph khu
hao; chi ph sa cha; chi ph nghip v cho thu BS u t theo phng thc
cho thu hot ng (trng hp pht sinh khng ln); chi ph nhng bn, thanh l
BS u t...
b) Trng hp doanh nghip l ch u t kinh doanh bt ng sn, khi
cha tp hp c y h s, chng t v cc khon chi ph lin quan trc tip
ti vic u t, xy dng bt ng sn nhng pht sinh doanh thu nhng bn
bt ng sn, doanh nghip c trch trc mt phn chi ph tm tnh gi vn
hng bn. Khi tp hp h s, chng t hoc khi bt ng sn hon thnh ton
b, doanh nghip phi quyt ton s chi ph trch trc vo gi vn hng bn.
Phn chnh lch gia s chi ph trch trc cao hn s chi ph thc t pht sinh
c iu chnh gim gi vn hng bn ca k thc hin quyt ton. Vic trch
trc chi ph tm tnh gi vn bt ng sn phi tun th theo cc nguyn tc
404

- Doanh nghip ch c trch trc chi ph tm tnh gi vn hng bn
cho phn bt ng sn hon thnh, c xc nh l bn trong k v tiu
chun ghi nhn doanh thu.
theo tng chi ph d ton ca phn hng ha bt ng sn c xc nh l bn
(c xc nh theo din tch).
c) Khon d phng gim gi hng tn kho c tnh vo gi vn hng bn
trn c s s lng hng tn kho v phn chnh lch gia gi tr thun c th thc
hin c nh hn gi gc hng tn kho. Khi xc nh khi lng hng tn kho b
gim gi cn phi trch lp d phng, k ton phi loi tr khi lng hng tn
kho k c hp ng tiu th (c gi tr thun c th thc hin c khng
thp hn gi tr ghi s) nhng cha chuyn giao cho khch hng nu c bng
chng chc chn v vic khch hng s khng t b thc hin hp ng.
d) Khi bn sn phm, hng ha km thit b, ph tng thay th th gi tr
thit b, ph tng thay th c ghi nhn vo gi vn hng bn.
) i vi phn gi tr hng tn kho hao ht, mt mt, k ton phi tnh
ngay vo gi vn hng bn (sau khi tr i cc khon bi thng, nu c).
e) i vi chi ph nguyn vt liu trc tip tiu hao vt mc bnh thng,
chi ph nhn cng, chi ph sn xut chung c nh khng phn b vo gi tr sn
phm nhp kho, k ton phi tnh ngay vo gi vn hng bn (sau khi tr i cc
khon bi thng, nu c) k c khi sn phm, hng ha cha c xc nh l
tiu th.
g) Cc khon thu nhp khu, thu tiu th c bit, thu bo v mi trng
tnh vo gi tr hng mua, nu khi xut bn hng ha m cc khon thu
c hon li th c ghi gim gi vn hng bn.
h) Cc khon chi ph khng c coi l chi ph tnh thu TNDN theo quy
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 632 - Gi vn hng bn
405
2.1.
Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php
k khai thng xuyn.
Bn N:
- i vi hot ng sn xut, kinh doanh, phn nh:

+ Tr gi vn ca sn phm, hng ha, dch v bn trong k.
+ Chi ph nguyn liu, vt liu, chi ph nhn cng vt trn mc bnh thng
v chi ph sn xut chung c nh khng phn b c tnh vo gi vn hng bn
trong k;
+ Cc khon hao ht, mt mt ca hng tn kho sau khi tr phn bi thng do
trch nhim c nhn gy ra;
+ Chi ph xy dng, t ch TSC vt trn mc bnh thng khng c tnh
vo nguyn gi TSC hu hnh t xy dng, t ch hon thnh;
+ S trch lp d phng gim gi hng tn kho (chnh lch gia s d phng
gim gi hng tn kho phi lp nm nay ln hn s d phng lp nm trc cha
s dng ht).
- i vi hot ng kinh doanh BS u t, phn nh:
+ S khu hao BS u t dng cho thu hot ng trch trong k;
+ Chi ph sa cha, nng cp, ci to BS u t khng iu kin tnh
vo nguyn gi BS u t;
+ Chi ph pht sinh t nghip v cho thu hot ng BS u t trong k;
+ Gi tr cn li ca BS u t bn, thanh l trong k;
+ Chi ph ca nghip v bn, thanh l BS u t pht sinh trong k;
+ Chi ph trch trc i vi hng ha bt ng sn c xc nh l bn.
Bn C:
- Ket chuyn gi vn ca sn phm, hng ha, dch v bn trong k sang
ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh;
- Ket chuyn ton b chi ph kinh doanh BS u t pht sinh trongk
xc nh kt qu hot ng kinh doanh;
- Khon hon nhp d phng gim gi hng tn kho cui nm ti chnh
(chnh lch gia s d phng phi lp nm nay nh hn s lp nm trc);
- Tr gi hng bn b tr li nhp kho;
- Khon hon nhp chi ph trch trc i vi hng ha bt ng sn c
xc nh l bn (chnh lch gia s chi ph trch trc cn li cao hn chi ph
thc t pht sinh).
- Khon chit khu thng mi, gim gi hng bn nhn c sau khi hng
mua tiu th.
406
- Cc khon thu nhp khu, thu tiu th c bit, thu bo v mi trng

tnh vo gi tr hng mua, nu khi xut bn hng ha m cc khon thu
c hon li.
2.2.
Trng hp doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php
kim k nh k.
2.2.1, i vi doanh nghip kinh doanh thng mi.
Bn N:
,
- Tr gi vn ca hng ha xut bn trong k.
- S trch lp d phng gim gi hng tn kho (chnh lch gia s d phng
phi lp nm nay ln hon s lp nm trc cha s dng ht).
Bn C:
- Kt chuyn gi vn ca hng ha gi bn nhng cha c xc nh l
tiu th;
- Hon nhp d phng gim gi hng tn kho cui nm ti chnh (chnh
lch gia s d phng phi lp nm nay nh hn s lp nm trc);
- Kt chuyn gi vn ca hng ha xut bn vo bn N ti khon 911
Xc nh kt qu kinh doanh.
2.2.2. i vi doanh nghip sn xut v kinh doanh dch v.

Bn N:
- Tr gi vn ca thnh phm tn kho u k;
- S trch lp d phng gim gi hng tn kho (chnh lch gia s d phng
phi lp nm nay ln hn s lp nm trc cha s dng ht);
- Tr gi vn ca thnh phm sn xut xong nhp kho v dch v hon
thnh.
Bn C:
- Kt chuyn gi vn ca thnh phm tn kho cui k vo bn N TK 155
Thnh phm;
- Hon nhp d phng gim gi hng tn kho cui nm ti chnh (chnh
lch gia s d phng phi lp nm nay nh hn s lp nm trc cha s dng
ht);
- Kt chuyn gi vn ca thnh phm xut bn, dch v hon thnh c
xc nh l bn trong k vo bn N TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
407
3.1.
i vi doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php k
khai thng xuyn.
a) Khi xut bn cc sn phm, hng ha (k c sn phm dng lm thit b,
ph tng thay th i km sn phm, hng ha), dch v hon thnh c xc nh
l bn trong k, ghi:
C ccT K 154, 155, 156, 157,...
b) Phn nh cc khon chi ph c hch ton trc tip vo gi vn hng
bn:
- Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra thp hn cng sut bnh
thng th k ton phi tnh v xc nh chi ph sn xut chung c nh phn b
vo chi ph ch bin cho mt n v sn phm theo mc cng sut bnh thng.
Khon chi ph sn xut chung c nh khng phn b (khng tnh vo gi thnh
sn phm s chnh lch gia tng s chi ph sn xut chung c nh thc t pht
sinh ln hn chi ph sn xut chung c nh tnh vo gi thnh sn phm) c ghi
nhn vo gi vn hng bn trong k, ghi:
C TK 154 - Chi ph SXKD d dang; hoc
- Phn nh khon hao ht, mt mt ca hng tn kho sau khi tr (-) phn bi
thng do trch nhim c nhn gy ra, ghi:
C cc TK 152, 153, 156, 138 (1381),...
- Phn nh chi ph t xy dng TSC vt qu mc bnh thng khng
c tnh vo nguyn gi TSC hu hnh hon thnh, ghi:
c) Hch ton khon trch lp hoc hon nhp d phng gim gi hng tn
kho
- Trng hp s d phng gim gi hng tn kho phi lp k ny ln hn s
lp k trc, k ton trch lp b sung phn chnh lch, ghi:
408
- Trng hp s d phng gim gi hng tn kho phi lp k ny nh hn

s lp k trc, k ton hon nhp phn chnh lch, ghi:
d)
Cc nghip v kinh t lin quan n hot ng kinh doanh BS u t:
- nh k tnh, trch khu hao BS u t ang cho thu hot ng, ghi:
C TK 2147 - Hao mn BS u t.
- Khi pht sinh chi ph lin quan n BS u t sau ghi nhn ban u nu
khng tho mn iu kin ghi tng gi tr BS u t, ghi:
N TK 242 - Chi ph tr trc (nu phi phn b dn)
C ccT K 111, 112, 152, 153,334,...
- Cc chi ph lin quan n cho thu hot ng BS u t, ghi:
C ccT K 111, 112,331,334,...
- Ke ton gim nguyn gi v gi tr hao mn ca BS u t (nu c) do
bn, thanh l, ghi:
N TK 214 - Hao mn TSC (2147 - Hao mn BS u t)
N TK 632 - Gi vn hng bn (gi tr cn li ca BS u t)
- Cc chi ph bn, thanh l BS u t pht sinh, ghi:
C cc TK 111, 112,331,...
) Phng php k ton khon chi ph trch trc tm tnh gi vn hng
ha bt ng sn c xc nh l bn i vi doanh nghip l ch u t:
- Khi trch trc chi ph tm tnh gi vn hng ha bt ng sn bn
trong k, ghi:
- Cc chi ph u t, xy dng thc t pht sinh c h s ti liu v
c nghim thu tp hp tnh chi ph u t xy dng bt ng sn, ghi:
409

- Khi ton b d n bt ng sn hon thnh, k ton phi quyt ton v ghi
gim s d khon chi ph trch trc cn li, ghi:
C TK 632 - Gi vn hng bn (phn chnh lch gia s chi ph trch
e) Trng hp dng sn phm sn xut ra chuyn thnh TSC s dng,
ghi:
g) Hng bn b tr li nhp kho, ghi:
N ccT K 155,156
h) Trng hp khon chit khu thng mi hoc gim gi hng bn nhn
c sau khi mua hng, k ton phi cn c vo tnh hnh bin ng ca hng tn
kho phn b s chit khu thng mi, gim gi hng bn c hng da trn
s hng tn kho cha tiu th, s xut dng cho hot ng u t xy dng
hoc xc nh l tiu th trong k:
N cc TK 111, 112,331...
C cc TK 152, 153, 154,, 155, 156 (gi tr khon CKTM, GGHB ca
s hng tn kho cha tiu th trong k)
C TK 241 - Xy dng c bn d dang (gi tr khon CKTM, GGHB
ca s hng tn kho xut dng cho hot ng u t
xy dng)
C TK 632 - Gi vn hng bn (gi tr khon CKTM, GGHB ca s
hng tn kho tiu th trong k).
k) Kt chuyn gi vn hng bn ca cc sn phm, hng ha, bt ng sn
u t, dch v c xc nh l bn trong k vo bn N ti khon 911 Xc
nh kt qu kinh doanh, ghi:
410
3.2) i vi doanh nghip k ton hng tn kho theo phng php kim
k nh k
a) i vi doanh nghip thng mi:
- Cui k, xc nh v kt chuyn tr gi vn ca hng ha xut bn,
c xc nh l bn, ghi:
N TK 632 - Gi vn hng bn.
C TK 611 - Mua hng.
- Cui k, kt chuyn gi vn hng ha xut bn c xc nh l bn
vo bn N ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh, ghi:
b) i vi doanh nghip sn xut v kinh doanh dch v :
- u k, kt chuyn tr gi vn ca thnh phm tn kho u k vo ti
khon 632 Gi vn hng bn, ghi:
CTK 155 - Thnh phm.
- u k, kt chuyn tr gi ca thnh phm, dch v gi bn nhng cha
c xc nh l bn vo ti khon 632 Gi vn hng bn, ghi:
- Gi thnh ca thnh phm hon thnh nhp kho, gi thnh dch v hon
thnh, ghi:
C TK 631 - Gi thnh sn phm.
- Cui k, kt chuyn gi vn ca thnh phm tn kho cui k vo bn N
ti khon 155 Thnh phm, ghi:
N T K 155 - Thnh phm
- Cui k, xc nh tr gi ca thnh phm, dch v gi bn nhng cha
c xc nh l bn, ghi:
411
- Cui k, kt chuyn gi vn ca thnh phm, dch v c xc nh l

bn trong k vo bn N ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh, ghi:
iu 90. Ti khon 635 - Chi ph ti chnh
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny phn nh nhng khon chi ph hot ng ti chnh bao
gm cc khon chi ph hoc cc khon l lin quan n cc hot ng u t ti
chnh, chi ph cho vay v i vay vn, chi ph gp vn lin doanh, lin kt, l
chuyn nhng chng khon ngn hn, chi ph giao dch bn chng khon; D
phng gim gi chng khon kinh doanh, d phng tn tht u t vo n v
khc, khon l pht sinh khi bn ngoi t, l t gi hi oi...
b) Ti khon 635 phi c hch ton chi tit cho tng ni dung chi ph.
Khng hch ton vo ti khon 635 nhng ni dung chi ph sau y:
- Chi ph phc v cho vic sn xut sn phm, cung cp dch v;
- Chi ph bn hng;
- Chi ph kinh doanh bt ng sn;
- Chi ph u t xy dng c bn;
- Cc khon chi ph c trang tri bng ngun kinh ph khc;
- Chi ph khc.
c) Chi ph pht hnh tri phiu c phn b dn ph hp vi k hn tri
phiu v c ghi nhn vo chi ph ti chnh nu vic pht hnh tri phiu cho
mc ch sn xut, kinh doanh thng thng.
d) Li phi tr ca tri phiu chuyn i c tnh vo chi ph ti chnh
trong k c xc nh bng cch ly gi tr phn n gc u k ca tri phiu
chuyn i nhn (x) vi li sut ca tri phiu tng t trn th trng nhng
khng c quyn chuyn i thnh c phiu hoc li sut i vay ph bin trn th
trng ti thi im pht hnh tri phiu chuyn i (xem quy nh chi tit ti
phn hng dn ti khon 343 - Tri phiu pht hnh).
) Nu c phiu u i c phn loi l n phi tr, khon c tc u i
v bn cht l khon li vay v phi c ghi nhn vo chi ph ti chnh.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 635 - Chi ph ti chnh
Bn N:
412
- Chi ph li tin vay, li mua hng tr chm, li thu ti sn thu ti chnh;

- L bn ngoi t;
- Chit khu thanh ton cho ngi mua;
- Cc khon l do thanh l, nhng bn cc khon u t;
- L t gi hi oi pht sinh trong k; L t gi hi oi do nh gi li
cui nm ti chnh cc khon mc tin t c gc ngoi t;
- S trch lp d phng gim gi chng khon kinh doanh, d phng tn tht
u t vo n v khc;
- Cc khon chi ph ca hot ng u t ti chnh khc.
Bn C:
- Hon nhp d phng gim gi chng khon kinh doanh, d phng tn tht
u t vo n v khc (chnh lch gia s d phng phi lp k ny nh hn s
d phng trch lp nm trc cha s dng ht);
- Cc khon c ghi gim chi ph ti chnh;
- Cui k k ton, kt chuyn ton b chi ph ti chnh pht sinh trong k
xc nh kt qu hot ng kinh doanh.
3.
Phng php k ton mt s giao dch kinh t ch yu
3.1. Khi pht sinh chi ph lin quan n hot ng bn chng khon, cho
vay vn, mua bn ngoi t..., ghi:
C cc TK 111, 112, 141,...
3.2. Khi bn chng khon kinh doanh, thanh l nhng bn cc khon u t
vo cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt pht sinh l, ghi:
N cc TK 111, 112,... (gi bn tnh theo gi tr hp l ca ti sn nhn
c)
N TK 635 - Chi ph ti chrih (l)
C cc TK 121, 221, 222, 228 (gi tr ghi s).
3.3. Khi nhn li vn gp vo cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt m
gi tr hp l ti sn c chia nh hn gi tr vn gp, ghi:
N cc TK 111, 112, 152, 156, 211,...(gi tr hp l ti sn c chia)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (s lo)
C cc TK 221, 222.
3.4. Trng hp doanh nghip bn khon u t vo c phiu ca doanh
nghip khc di hnh thc hon i c phiu, doanh nghip phi xc nh gi tr
413
hp l ca c phiu nhn v ti thi im trao i. Phn chnh lch (nu c) gia

gi tr hp l ca c phiu nhn v nh hn gi tr ghi s ca c phiu mang i trao
i c k ton l chi ph ti chnh, ghi:
N cc TK 121, 221, 222, 228 (gi tr ghi s c phiu nhn v)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (phn chnh lch gia gi tr hp l ca c
phiu nhn v thp hn gi tr ghi s ca c
phiu mang i trao i)
C cc TK 121, 221, 222, 228 (gi tr hp l c phiu mang trao i).
3.5. Ke ton d phng gim gi chng khon kinh doanh v d phng tn
tht u t vo n v khc khi lp Bo co ti chnh:
- Trng hp s d phng phi lp k ny ln hn s d phng lp k
C TK 229 - D phng tn tht ti sn (2291, 2292).
- Trng hp s d phng phi lp k ny nh hn s d phng lp k
trc cha s dng ht, k ton hon nhp phn chnh lch, ghi:
N TK 229 - D phng tn tht ti sn (2291, 2292)
3.6. Khon chit khu thanh ton cho ngi mua hng ho, dch v c
hng do thanh ton trc hn phi thanh ton theo tha thun khi mua, bn hng,
ghi:
C cc TK 131, 111, 112,...
3.7. Chi ph lin quan trc tip n khon vay (ngoi li vay phi tr), nh
chi ph kim ton, thm nh h s vay vn..., nu c tnh vo chi ph ti chnh:
- i vi khon vay di hnh thc pht hnh tri phiu, ghi:
N cc TK 635 - Chi ph ti chnh
C TK 343 - Tri phiu pht hnh (3431, 3432)
- i vi khon vay di hnh thc vay theo hp ng, kh c thng
thng, ghi:
C cc TK 111, 112
3.8. Trng hp n v phi thanh ton nh k li tin vay, li tri phiu
cho bn cho vay, ghi:
C cc TK 111, 112,...
3.9. Trng hp n v tr trc li tin vay, li tri phiu cho bn cho vay,
ghi:
...X
N TK 242 - Chi ph tr trc (nu tr trc li tin vay)

C ccT K 111, 112,...
nh k, khi phn b li tin vay, li tri phiu theo s phi tr tng k vo

chi ph ti chnh, ghi:
3.10. Trng hp vay tr li sau:
- nh k, khi tnh li tin vay, li tri phiu phi tr trong k, nu c tnh
vo chi ph ti chnh, ghi:
C TK 341 - Vay v n thu ti chnh (3411) (nu li vay nhp gc)
- Ht thi hn vay, khi n v tr gc vay v li tin vay, ghi:
N TK 341 - Vay v n thu ti chnh (gc vay cn phi tr)
N TK 335 - Chi ph phi tr (li tin vay ca cc k trc)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (li tin vay ca k o hn)
C cc TK 111, 112,...
3.11. Trng hp doanh nghip pht hnh tri phiu c chit khu hoc ph
tri huy ng vn vay dng vo SXKD, nh k khi tnh chi ph li vay vo chi
ph SXKD trong k, ghi:
C cc TK 111,112,... (nu tr li vay nh k)
C TK 242 - Chi ph tr trc (chi ph i vay phi tr trong k)
C TK 335 - Chi ph phi tr (trch trc chi ph i vay phi tr trong
k - nu chi ph i vay tr sau).
- Nu pht hnh tri phiu c chit khu, nh k, khi phn b chit khu
tri phiu tng k ghi vo chi ph i vay, ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh ^
C TK 34312 - Chit khu tri phiu (s phn b tng k).
- Nu pht hnh tri phiu c ph tri, nh k khi phn b ph tri tri
phiu tng k ghi gim chi ph i vay, ghi:
N TK 34313 - Ph tri tri phiu (s phn b tng k)
415
3.12. nh k, k ton ghi nhn chi ph ti chnh hoc vn ho i vi s li

tri phiu phi tr tnh theo li sut ca tri phiu tng t khng c quyn chuyn
i hoc tnh theo li sut i vay ph bin trn th trng ng thi iu chnh gi
tr phn n gc ca tri phiu chuyn i ghi:
N TK 241 - Xy dng c bn d dang (nu vn ho)
C TK 335 - Chi ph phi tr (s li tri phiu phi tr trong k tnh
theo li sut danh ngha)
C TK 3432 - Tri phiu chuyn i (phn chnh lch gia li tri
phiu c ghi nhn vo chi ph ti chnh (hoc vn ho)
v s li tri phiu phi tr trong k tnh theo li sut
danh ngha).
3.13. Trng hp doanh nghip thanh ton nh k tin li thu ca TSC
thu ti chnh, khi bn thu nhn c ho n thanh ton ca bn cho thu, ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh (tin li thu tr tng k)
C cc TK 111, 112 (nu tr tin ngay)
C TK 341 - Vay v n thu ti chnh (3412) (nu nhn n).
3.14. Khi mua vt t, hng ha, TSC theo phng thc tr chm, tr gp
v s dng ngay cho hot ng SXKD, ghi:
N cc TK 152, 153, 156, 211, 213 (theo gi mua tr tin ngay)
N TK 242 - Chi ph tr trc {phn li tr chm l s chnh lch gia tng
s tin phi thanh ton tr (-) Gi mua tr tin
ngay tr Thu GTGT (nu c khu tr)}
nh k, tnh vo chi ph ti chnh s li mua hng tr chm, tr gp phi tr,
ghi:
3.15. Ke ton cc khon l t gi
a)
Khi mua hng ho, dch v, ti sn, chi tr cc khon chi ph... thanh ton
bng ngoi t nu t gi giao dch thc t nh hn t gi trn s k ton ca TK
111, 112, ghi:
N cc TK 151, 152, 153, 156, 157,211,213,217, 241, 623,627, 641,642,
(theo t gi giao dch thc t)
416
C cc TK 1112, 1122 (theo t gi trn s k ton).
b) Khi thanh ton cc khon n phi tr bng ngoi t, nu t gi trn s k

ton cc ti khon n phi tr nh hn t gi trn s k ton TK 111, 112, ghi:
N cc TK 331, 336, 341,... (t gi ghi s k ton)
C cc TK 1112, 1122 (theo t gi trn s k ton).
c) Khi thu c tin N phi thu bng ngoi t, nu t gi trn s k ton
ca cc TK N phi thu ln hn t gi giao dch thc t ti thi im thu tin, ghi:
N cc TK 111 (1112), 112 (1122) (t gi giao dch thc t)
C cc TK 131, 136, 138 (t gi trn s k ton).
d) Khon l pht sinh khi bn ngoi t ca hot ng kinh doanh, ghi:
N cc TK 111 (1111), 112(1121) (theo t gi bn)
N TK 635 - Chi ph ti chnh (khon l - Nu c)
C cc TK 111 (1112), 112 (1122) (theo t gi ghi s k ton).
e) Kt chuyn l t gi hi oi nh gi li cc khon mc tin t c gc
ngoi t vo chi ph ti chnh, ghi:
N TK 635 - Chi ph ti chnh (nu l t gi hi oi)
g)
Cc trng hp khc pht sinh l t gi thc hin theo quy nh ca cc
ti khon lin quan.
3.16. Cc doanh nghip cha phn b ht khon l chnh lch t gi ca
giai on trc hot ng (ang phn nh trn ti khon 242 - Chi ph tr trc),
phi kt chuyn ton b s l chnh lch t gi vo chi ph ti chnh xc nh
kt qu kinh doanh trong k, ghi:
3.17. Trng hp gi nh gi li vng tin t pht sinh l (gi vng th
trng trong nc nh hn gi tr ghi s), k ton ghi nhn chi ph ti chnh, ghi:
C cc TK 1113, 1123.
3.18. i vi trng hp bn tri phiu Chnh ph theo hp ng mua bn
li (repo), khi thc hin phn b s chnh lch gia gi bn v gi mua li tri
phiu Chnh ph ca hp ng mua bn li tri phiu Chnh ph vo ch ph nh
k theo thi gian ca hp ng , ghi:
417

3.19.
Trng hp doanh nghip nh nc trc khi chuyn thnh cng ty c
phn phi x l cc khon n phi tr:
- i vi cc khon n vay Ngn hng thng mi Nh nc v Ngn hng
Pht trin Vit Nam qu hn nhng do doanh nghip b l, khng cn vn nh
nc, khng thanh ton c, doanh nghip phi lm cc th tc, h s ngh
khoanh n, gin n, xo n li vay ngn hng theo quy nh ca php lut hin
hnh. Khi c quyt nh xo n li vay, ghi:
N TK 335 - Chi ph phi tr (li vay c xo)
C TK 421 - Li nhun sau thu cha phn phi (phn li vay hch
ton vo chi ph cc k trc nay c xo)
- i vi cc khon chi ph li vay phi tr cho nh u t mua c phn:
Trong trng hp thi gian tnh t khi nh u t np tin mua c phn n thi
im cng ty c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh trn 3 thng th
doanh nghip c tnh li vay tr cho cc nh u t. Trng hp nu tin thu
bn c phn huy ng thm vn thuc ti khon ca n v v n v c s
dng, ghi:
3.20. Trng hp c phiu u i c phn loi l n phi tr, doanh
nghip phi tr c tc theo mt t l nht nh m khng khng ph thuc vo kt
qu kinh doanh trong k l li hay l, khon c tc u i v bn cht l khon
li vay v phi c ghi nhn vo chi ph ti chnh, ghi:
C TK 338 - Phi tr, phi np khc
3.21. Cui k, kt chuyn ton b chi ph ti chnh pht sinh trong k sang
ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh, ghi:
iu 91. Ti khon 641 - Chi ph bn hng
1. Nguyn tc k ton
a)
Ti khon ny dng phn nh cc chi ph thc t pht sinh trong qu

418
trnh bn sn phm, hng ho, cung cp dch v, bao gm cc chi ph cho hng,
gii thiu sn phm, qung co sn phm, hoa hng bn hng, chi ph bo hnh
sn phm, hng ho (tr hot ng xy lp), chi ph bo qun, ng gi, vn
chuyn,...
b) Cc khon chi ph bn hng khng c coi l chi ph tnh thu TNDN
theo quy nh ca Lut thu nhng c y ha n chng t v hch ton
ng theo Ch k ton th khng c ghi gim chi ph k ton m ch iu
chnh trong quyt ton thu TNDN lm tng s thu TNDN phi np.
c) Ti khon 641 c m chi tit theo tng ni dung chi ph nh: Chi ph
nhn vin, vt liu, bao b, dng c, dng, khu hao TSC; dch v mua ngoi,
chi ph bng tin khc. Tu theo c im kinh doanh, yu cu qun l tng
ngnh, tng doanh nghip, ti khon 641 c th c m thm mt s ni dung
chi ph. Cui k, k ton kt chuyn chi ph bn hng vo bn N ti khon 911
"Xc nh kt qu kinh doanh".
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 641 - Chi ph bn hng
Bn N: Cc chi ph pht sinh lin quan n qu trnh bn sn phm, hng

ho, cung cp dch v pht sinh trong k.
Bn C:
- Khon c ghi gim chi ph bn hng trong k;
- Kt chuyn chi ph bn hng vo ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh
doanh" tnh kt qu kinh doanh trong k.
Ti khon 641 - Chi p h bn hng, c 7 ti khon cp 2:

- Ti khon 6411 - Ch p h nhn vin: Phn nh cc khon phi tr cho nhn
vin bn hng, nhn vin ng gi, vn chuyn, bo qun sn phm, hng ho,...
bao gm tin lng, tin n gia ca, tin cng v cc khon trch bo him x hi,
bo him y t, kinh ph cng on, bo him tht nghip,...
- Ti khon 6412 - Ch p h vt liu, bao b: Phn nh cc chi ph vt liu,
bao b xut dng cho vic gi gn, tiu th sn phm, hng ho, dch v, nh chi
ph vt liu ng gi sn phm, hng ho, chi ph vt liu, nhin liu dng cho bo
qun, bc vc, vn chuyn sn phm, hng ho trong qu trnh tiu th, vt liu
dng cho sa cha, bo qun TSC,... dng cho b phn bn hng.
- Ti khon 6413 - Ch p h dng c, dng: Phn nh chi ph v cng c,
419
dng c phc v cho qu trnh tiu th sn phm, hng ho nh dng c o lng,

phng tin tnh ton, phng tin lm vic,...
- Ti khon 6414 - Ch p h khu hao TSC: Phn nh chi ph khu hao
TSC b phn bo qun, bn hng, nh nh kho, ca hng, bn bi, phng tin
bc d, vn chuyn, phng tin tnh ton, o lng, kim nghim cht lng,...
- Ti khon 6415 - Chi p h bo hnh: Dng phn nh khon chi ph bo
hnh sn phm, hng ho. Ring chi ph sa cha v bo hnh cng trnh xy lp
phn nh TK 627 Chi ph sn xut chung m khng phn nh TK ny.
- Ti khon 6417 - Chi p h dch v mua ngoi: Phn nh cc chi ph dch v
mua ngoi phc v cho bn hng nh chi ph thu ngoi sa cha TSC phc v
trc tip cho khu bn hng, tin thu kho, thu bi, tin thu bc vc, vn chuyn
sn phm, hng ho i bn, tin tr hoa hng cho i l bn hng, cho n v nhn
u thc xut khu,...
- Ti khon 6418 - Ch p h bng tin khc: Phn nh cc chi ph bng tin
khc pht sinh trong khu bn hng ngoi cc chi ph k trn nh chi ph tip
khch b phn bn hng, chi ph gii thiu sn phm, hng ho, qung co, cho
hng, chi ph hi ngh khch hng...
a) Tnh tin lng, ph cp, tin n gia ca v tnh, trch bo him x hi,
bo him y t, kinh ph cng on, bo him tht nghip, cc khon h tr khc
(nh bo him nhn th, bo him hu tr t nguyn...) cho nhn vin phc v trc
tip cho qu trnh bn cc sn phm, hng ho, cung cp dch v, ghi:
C cc TK 334, 338,...
b) Gi tr vt liu, dng c phc v cho qu trnh bn hng, ghi:
C cc TK 152, 153,242.
c) Trch khu hao TSC ca b phn bn hng, ghi:
d) Chi ph in, nc mua ngoi, chi ph thng tin (in thoi, fax...), chi
ph thu ngoi sa cha TSC c gi tr khng ln, c tnh trc tip vo chi ph
bn hng, ghi:
420

C cc TK 111, 112, 141,331,...
) i vi chi ph sa cha TSC phc v cho bn hng
- Trng hp s dng phng php trch trc chi ph sa cha ln TSC:
+ Khi trch trc chi ph sa cha ln TSC vo chi ph bn hng, ghi:
C TK 335 - Chi ph phi tr (nu vic sa cha thc hin trong k
nhng cha nghim thu hoc cha c ha n).
C TK 352 - D phng phi tr (Nu n v trch trc chi ph sa
cha cho TSC theo yu cu k thut phi
bo dng, duy tu nh k)
+ Khi chi ph sa cha ln TSC thc t pht sinh, ghi:
N cc TK 335, 352
C cc TK 331, 241, l i l , 112, 152,...
- Trng hp chi ph sa cha ln TSC pht sinh mt ln c gi tr ln v
lin quan n vic bn sn phm, hng ho, dch v trong nhiu k, nh k k
ton tnh vo chi ph bn hng tng phn chi ph sa cha ln pht sinh, ghi:
e)
Hch ton chi ph bo hnh sn phm, hng ha (khng bao gm bo
hnh cng trnh xy lp):
- Trng hp doanh nghip bn hng cho khch hng c km theo giy bo
hnh sa cha cho cc hng hc do li sn xut c pht hin trong thi gian bo
hnh sn phm, hng ho, doanh nghip phi xc nh cho tng mc chi ph sa
cha cho ton b ngha v bo hnh. Khi xc nh s d phng phi tr v chi ph
sa cha, bo hnh sn phm, hng ho k ton ghi:
- Cui k k ton sau, doanh nghip phi tnh, xc nh s d phng phi tr
v sa cha bo hnh sn phm, hng ho cn lp:
+ Trng hfp s d phng phi tr cn lp k k ton ny ln hn s d
phng phi tr v bo hnh sn phm, hng ho lp k k ton trc nhng
cha s dng ht th s chnh lch c trch thm ghi nhn vo chi ph, ghi:
421
N TK 641 - Chi ph bn hng (6415)

+ Trng hp s d phng phi tr cn lp k k ton ny nh hn s d'

phng phi tr v bo hnh sn phm, hng ho lp k k ton trc nhng
cha s dng ht th s chnh lch c hon nhp ghi gim chi ph:
C TK 641 - Chi ph bn hng (6415).
g) i vi sn phm, hng ha dng khuyn mi, qung co
- i vi hng ha mua vo hoc sn phm do doanh nghip sn xut ra
dng khuyn mi, qung co:
+ Trng hp xut sn phm, hng ha khuyn mi, qung co khng
thu tin, khng km theo cc iu kin khc nh phi mua sn phm, hng ha,
g h i:
N TK 641- Chi ph bn hng (chi ph s x sn phm, gi vn hng ho)

C cc TK 155, 156.
+ Trng hp xut hng ha khuyn mi, qung co nhng khch hng

mua sn phm, hng ha (v d nh mua 2 sn phm c tng 1 sn phm....) th
k ton phn nh gi tr hng khuyn mi, qung co vo gi vn hng bn (trng
hp ny bn cht giao dch l gim gi hng bn).
- Trng hp doanh nghip c hot ng thng mi c nhn hng ho
(khng phi tr tin) t nh sn xut, nh phn phi qung co, khuyn mi cho
khch hng mua hng ca nh sn xut, nh phn phi:
+ Khi nhn hng ca nh sn xut (khng phi tr tin) dng khuyn mi,
qung co cho khch hng, nh phn phi phi theo di chi tit so lng hng
trong h thng qun tr ni b ca mnh v thuyt minh trn Bn thuyt minh Bo
co ti chnh i vi hng nhn c v s hng dng khuyn mi cho ngi
mua (nh hng ha nhn gi h).
+ Khi ht chng trnh khuyn mi, nu khng phi tr li nh sn xut s
hng khuyn mi cha s dng ht, k ton ghi nhn thu nhp khc l gi tr s
hng khuyn mi khng phi tr li, ghi:
N TK 156 - Hng ho (theo gi tr hp l)
h) i vi sn phm, hng ho tiu dng ni b cho hot ng bn hng,
cn c vo chng t lin quan, k ton ghi:

N TK 641 - Chi ph bn hng (6412, 6413, 6417, 6418)
C cc TK 155, 156 (chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng ho).
Nu phi k khai thu GTGT cho sn phm, hng ho tiu dng ni b (gi tr
k khai thc hin theo quy nh ca php lut v thu), ghi:
N T K 133 - Thu G TG Tckhutr
i) Trng hp sn phm, hng ho dng biu, tng
- Trng hp sn phm, hng ho dng biu, tng cho khch hng bn
ngoi doanh nghip c tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh:
N TK 641 - Chi ph bn hng (chi ph SX sn phm, gi vn hng ho)
C ccT K 152, 153, 155, 156.
Nu phi k khai thu GTGT u ra, ghi:
- Trng hp sn phm, hng ho dng biu, tng cho cn b cng nhn
vin c trang tri bng qu khen thng, phc li:
ng thi ghi nhn gi vn hng bn i vi gi tr sn phm, hng ho,
NVL dng biu, tng cng nhn vin v ngi lao ng:
C cc TK 152, 153, 155, 156.
k) S tin phi tr cho n v nhn u thc xut khu v cc khon chi h
lin quan n hng u thc xut khu v ph u thc xut khu, cn c cc chng t
lin quan, ghi:
1) Hoa hng bn hng bn giao i l phi tr cho bn nhn i l, ghi:
423
m) Khi pht sinh cc khon ghi gim chi ph bn hng, ghi:

N ccT K 111, 112,...
n) Cui k k ton, kt chuyn chi ph bn hng pht sinh trong k vo ti
khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh", ghi:
iu 92. Ti khon 642 - Chi ph qun l doanh nghip

1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng phn nh cc chi ph qun l chung ca doanh

nghip gm cc chi ph v lng nhn vin b phn qun l doanh nghip (tin
lng, tin cng, cc khon ph cp,...); bo him x hi, bo him y t, kinh ph
cng on, bo him tht nghip ca nhn vin qun l doanh nghip; chi ph vt
liu vn phng, cng c lao ng, khu hao TSC dng cho qun l doanh nghip;
tin thu t, thu mn bi; khon lp d phng phi thu kh i; dch v mua
ngoi (in, nc, in thoi, fax, bo him ti sn, chy n...); chi ph bng tin
khc (tip khch, hi ngh khch hng...).
b) Cc khon chi ph qun l doanh nghip khng c coi l chi ph tnh
thu TNDN theo quy nh ca Lut thu nhng c y ha n chng t v
hch ton ng theo Ch k ton th khng c ghi gim chi ph k ton m
ch iu chnh trong quyt ton thu TNDN lm tng s thu TNDN phi np.
c) Ti khon 642 c m chi tit theo tng ni dung chi ph theo quy nh.
Tu theo yu cu qun l ca tng ngnh, tng doanh nghip, ti khon 642 c th
c m thm cc ti khon cp 2 phn nh cc ni dung chi ph thuc chi ph
qun l doanh nghip. Cui k, k ton kt chuyn chi ph qun l doanh nghip
vo bn N ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh".
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 642 - Chi ph qun l
doanh nghip
Bn N:
- Cc chi ph qun l doanh nghip thc t pht sinh trong k;
- S d phng phi thu kh i, d phng phi tr (Chnh lch gia s d
phng phi lp k ny ln hn s d phng lp k trc cha s dng ht);
424
Bn C:
- Cc khon c ghi gim chi ph qun l doanh nghip;
- Hon nhp d phng phi thu kh i, d phng phi tr (chnh lch gia
s d phng phi lp k ny nh hn s d phng lp k trc cha s dng
h^ ;
- Kt chuyn chi ph qun l doanh nghip vo ti khon 911 "Xc nh kt

qu kinh doanh".
Ti khon 642 - Chi ph qun l doanh nghip, c 8 ti khon cp 2:

- Ti khon 6421 - Chi p h nhn vin qun l: Phn nh cc khon phi tr
cho cn b nhn vin qun l doanh nghip, nh tin lng, cc khon ph cp,
bo him x hi, bo him y t, kinh ph cng on, bo him tht nghip ca Ban
Gim c, nhn vin qun l cc phng, ban ca doanh nghip.
- Ti khon 6422 - Ch p h vt liu qun : Phn nh chi ph vt liu xut
dng cho cng tc qun l doanh nghip nh vn phng phm... vt liu s dng
cho vic sa cha TSC, cng c, dng c,... (gi c thu, hoc cha c thu
GTGT).
- Ti khon 6423 - Chi p h dng vn phng: Phn nh chi ph dng c,
dng vn phng dng cho cng tc qun l (gi c thu, hoc cha c thue
GTGT)?
- Ti khon 6424 - Ch p h khu hao TSC: Phn nh chi ph khu hao
TSC dng chung cho doanh nghip nh: Nh ca lm vic ca cc phng ban,
kho tng, vt kin trc, phng tin vn ti truyn dn, my mc thit b qun l
dng trn vn phng,...
- Ti khon 6425 - Thu, p h v l ph: Phn nh chi ph v thu, ph v l
ph nh: thu mn bi, tin thu t,... v cc khon ph, l ph khc.
- Ti khon 6426 - Chi p h d phng: Phn nh cc khon d phng phi
thu kh i, d phng phi tr tnh vo chi ph sn xut, kinh doanh ca doanh
nghip.
- Ti khon 642 7 - Ch p h dch v mua ngoi: Phn nh cc chi ph dch v
mua ngoi phc v cho cng tc qun l doanh nghip; cc khon chi mua v s
dng cc ti liu k thut, bng sng ch,... (khng tiu chun ghi nhn TSC)
c tnh theo phng php phn b dn vo chi ph qun l doanh nghip; tin
thu TSC, chi ph tr cho nh thu ph.
- Ti khon 6428 - Chi p h bng tin khc: Phn nh cc chi ph khc thuc
qun l chung ca doanh nghip, ngoi cc chi ph k trn, nh: Chi ph hi
ngh, tip khch, cng tc ph, tu xe, khon chi cho lao ng n,...
3.1. Tin lng, tin cng, ph cp v cc khon khc phi tr cho nhn
425
vin b phn qun l doanh nghip, trch bo him x hi, bo him y t, kinh ph
cng on, bo him tht nghip, cc khon h tr khc (nh bo him nhn th,
bo him hu tr t nguyn...) ca nhn vin qun l doanh nghip, ghi:
C cc TK 334, 338.
3.2. Gi tr vt liu xut dng, hoc mua vo s dng ngay cho qun l
doanh nghip nh: xng, du, m chy xe, vt liu dng cho sa cha TSC
chung ca doanh nghip,..., ghi:
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (nu c khu tr)
C cc TK 111, 112,242,331,...'
3.3. Tr gi dng c, dng vn phng xut dng hoc mua s dng ngay
khng qua kho cho b phn qun l c tnh trc tip mt ln vo chi ph qun l
doanh nghip, ghi:
C TK 153 - Cng c. dng c
C cc TK 111, 112,331,..7
3.4. Trch khu hao TSC dng cho qun l chung ca doanh nghip, nh:
Nh ca, vt kin trc, kho tng, thit b truyn dn,..., ghi:
3.5. Thu mn bi, tin thu t,... phi np Nh nc, ghi:
3.6. L ph giao thng, l ph qua cu, ph phi np, ghi:
C cc TK 111, 112,...
3.7. Ke ton d phng cc khon phi thu kh i khi lp Bo co ti chnh:
- Trng hp s d phng phi thu kh i phi trch lp k ny ln hn s
trch lp t k trc, k ton trch lp b sung phn chnh lch, ghi:
- Trng hp s d phng phi thu kh i phi trch lp k ny nh hn s
426
trch lp t k trc, k ton hon nhp phn chnh lch, ghi:

C TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (6426).
- Vic xc nh thi gian qu hn ca khon n phi thu c xc nh l
kh i phi trch lp d phng c cn c vo thi gian tr n gc theo hp
ng mua, bn ban u, khng tnh n vic gia hn n gia cc bn.
- Doanh nghip trch lp d phng i vi khon cho vay, k cc, k qu,
tm ng... c quyn nhn li tng t nh i vi cc khon phi thu theo quy
nh ca php lut.
3.8. Khi trch lp d phng phi tr v chi ph ti c cu doanh nghip, d
phng phi tr cn lp cho hp ng c ri ro ln v d phng phi tr khc (tr
d phng phi tr v bo hnh sn phm, hng ha, cng trnh xy dng), ghi:
Trng hp s d phng phi tr cn lp cui k k ton ny nh hn s
d phng phi tr lp cui k k ton trc cha s dng ht th s chnh
lch c hon nhp ghi gim chi ph, ghi:
3.9. Tin in thoi, in, nc mua ngoi phi tr, chi ph sa cha TSC
mt ln vi gi tr nh, ghi:
C ccT K 111, 112,331,335,...
3.10. i vi chi ph sa cha TSC phc v cho qun l
a)
Trng hp s dng phng php trch trc chi ph sa cha ln TSC:
- Khi trch trc chi ph sa cha ln TSC vo chi ph bn hng, ghi:

C TK 335 - Chi ph phi tr (nu vic sa cha thc hin trong k
nhng cha nghim thu hoc cha c ha n).
C TK 352 - D phng phi tr (Nu n v trch trc chi ph sa
cha cho TSC theo yu cu k thut phi
bo dng, duy tu nh k)
- Khi chi ph sa cha ln TSC thc t pht sinh, ghi:
427
N cc TK 335, 352
C cc TK 331, 241, 1 i l , 112, 152,.
b)
Trng hp chi ph sa cha ln TSC pht sinh mt ln c gi tr ln
v lin quan n b phn qun l trong nhiu k, nh k k ton tnh vo chi ph
qun l doanh nghip tng phn chi ph sa cha ln pht sinh, ghi:
3.11. Chi ph pht sinh v hi ngh, tip khch, chi cho lao ng n, chi cho
nghin cu, o to, chi np ph tham gia hip hi v chi ph qun l khc, ghi:
N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c khu tr thu)
C ccT K 111, 112,331,...
3.12. Thu GTGT u vo khng c khu tr phi tnh vo chi ph qun
l doanh nghip, ghi:
C TK 133 - Thu GTGT c khau tr (1331, 1332).
3.13. i vi sn phm, hng ho tiu dng ni b s dng cho mc ch
qun l, ghi:
C cc TK 155, 156 (chi ph sn xut sn phm hoc gi vn hng ho).
Nu phi k khai thu GTGT cho sn phm, hng ho tiu dng ni b (gi tr
k khai thc hin theo quy nh ca php lut v thu), ghi:
3.14. Khi pht sinh cc khon ghi gim chi ph qun l doanh nghip, ghi:
N ccT K 111, 112,...
3.15. i vi cc doanh nghip 100% vn nh nc khi chuyn thnh cng
ty c phn, k ton x l cc khon n phi thu kh i khi xc nh gi tr doanh
nghip nh sau:
a)
i vi cc khon n phi thu c cn c chng minh theo quy nh
l khng c kh nng thu hi c, k ton cn c cc chng t c lin quan nh
quyt nh xo n, quyt nh x l trch nhim t chc, c nhn phi bi thng,
ghi:
428
N cc TK 111, 112, 331, 334 (phn t chc, c nhn phi bi thng)

N TK 229 - D phng tn tht ti sn (2293)(Phn lp d phng)
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (phn c tnh vo chi ph)
C ccT K 131, 138,...
b)
i vi cc khon phi thu qu hn c bn cho Cng ty Mua bn n
ca doanh nghip theo gi tho thun, tu tng trng hp thc t, k ton ghi
nhn nh sau:
+ Trng hp khon phi thu qu hn cha c lp d phng phi thu kh
i, ghi:
N cc TK 111, 112 (theo gi bn tho thun)
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (phn tn tht cn li)
C ccT K 131, 138,...
+ Trng hp khon phi thu kh i c lp d phng nhng s d
phng khng b p tn tht, khi bn n phi thu th s tn tht cn li c
hch ton vo chi ph qun l doanh nghip, ghi:
N cc TK 111, 112 (theo gi bn tho thun)
N TK 229 - D phng tn tht ti sn (2293) (phn trch lp d
phng cho cc khon n qu hn ny)
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (phn tn tht cn li)
C ccT K 131, 138...
i vi cc khon b xut ton, chi biu tng, chi cho ngi lao ng
ngh mt vic, thi vic trc thi im quyt nh c phn ho doanh nghip v
c c quan quyt nh gi tr doanh nghip x l nh khon phi thu khng c
kh nng thu hi, ghi:
N cc TK 111, 112, 334 (phn t chc, c nhn phi bi thng)
C TK 353 - Qu khen thng, phc li.
3.16. Ke ton phn b khon li th kinh doanh pht sinh t vic c phn
Li th kinh doanh pht sinh khi c phn ha doanh nghip Nh nc c

phn nh trn TK 242 - Chi ph tr trc v phn b dn ti a khng qu 3 nm,
ghi
3.17. Cui k k ton, kt chuyn chi ph qun l doanh nghip tnh vo ti
khon 911 xc nh kt qu kinh doanh trong k, ghi:
429

iu 93. Ti khon 711 - Thu nhp khc
1.Nguyn tc k ton
a)
Ti khon ny dng phn nh cc khon thu nhp khc ngoi hot
ng sn xut, kinh doanh ca doanh nghip, gm:
- Thu nhp t nhng bn, thanh l TSC;
- Chnh lch gia gi tr hp l ti sn c chia t BCC cao hn chi ph
u t xy dng ti sn ng kim sot;
- Chnh lch li do nh gi li vt t, hng ho, ti sn c nh a i gp
vn lin doanh, u t vo cng ty lin kt, u t di hn khc;
- Thu nhp t nghip v bn v thu li ti sn;
- Cc khon thu phi np khi bn hng ha, cung cp dch v nhng sau
c gim, c hon (thu xut khu c hon, thu GTGT, TTB, BVMT
phi np nhng sau c gim);
- Thu tin c pht do khch hng vi phm hp ng;
- Thu tin bi thng ca bn th ba b p cho tisn btn tht (v d
thu tin bo him c bi thng, tin n b di di c s kinh doanh v cc
khon c tnh cht tng t);
- Thu cc khon n kh i x l xa s;
- Thu cc khon n phi tr khng xc nh c ch;
- Cc khon tin thng ca khch hng lin quan n tiu th hng ha,
sn phm, dch v khng tnh trong doanh thu (nu c);
- Thu nhp qu biu, qu tng bng tin, hin vt ca cc t chc, c nhn
tng cho doanh nghip;
- Gi tr s hng khuyn mi khng phi tr li;
- Cc khon thu nhp khc ngoi cc khon nu trn.
430
b)
Khi c kh nng chc chn thu c cc khon tin pht vi phm hp
ng, k ton phi xt bn cht ca khon tin pht k ton ph hp vi tng
trng hp c th theo nguyn tc:
- i vi bn bn: Tt c cc khon tin pht vi phm hp ng thu c t
bn mua nm ngoi gi tr hp ng c ghi nhn l thu nhp khc.
- i vi bn mua:
+ Cc khon tin pht v bn cht l khon gim gi hng mua, lm gim
khon thanh ton cho ngi bn c hch ton gim gi tr ti sn hoc khon
thanh ton (khng hch ton vo thu nhp khc) tr khi ti sn c lin quan
c thanh l, nhng bn.
V d khi nh thu thi cng chm tin , ch u t c pht nh thu
theo c quyn thu hi li mt phn s tin thanh ton cho nh thu th s
tin thu hi li c ghi gim gi tr ti sn xy dng. Tuy nhin nu khon tin
pht thu c sau khi ti sn c thanh l, nhng bn th khon tin pht
c ghi vo thu nhp khc.
+ Cc khon tin pht khc c ghi nhn l thu nhp khc trong k pht
sinh, v d: Ngi mua c quyn t chi nhn hng v c pht ngi bn nu
giao hng khng ng thi hn quy nh trong hp ng th khon tin pht phi
thu c ghi nhn l thu nhp khc khi chc chn thu c. Trng hp ngi
mua vn nhn hng v s tin pht c gim tr vo s tin phi thanh ton th
gi tr hng mua c ghi nhn theo s thc phi thanh ton, k ton khng ghi
nhn khon tin pht vo thu nhp khc.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 711 - Thu nhp khc
Bn N:
- S thu GTGT phi np (nu c) tnh theo phng php trc tip i vi
cc khon thu nhp khc doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php
trc tip.
- Cui k k ton, kt chuyn cc khon thu nhp khc pht sinh trong k
sang ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
Bn C: Cc khon thu nhp khc pht sinh trong k.
Ti khon 711 - "Thu nhp khc" khng c s d cui k.
431
a) K ton thu nhp khc pht sinh t nghip v nhng bn, thanh l
TSC:
- Phn nh s thu nhp v thanh l, nhng bn TSC:
C TK 71 1 - Thu nhp khc (s thu nhp cha c thu GTGT)
- Cc chi ph pht sinh cho hot ng thanh l, nhng bn TSC, ghi:
- ng thi ghi gim nguyn gi TSC thanh l, nhng bn, ghi:
C TK 2 1 1 - TSC hu hnh (nguyn gi)
b) K ton thu nhp khc pht sinh khi nh gi li vt t, hng ho, TSC
a i u t vo cng ty con, cng ty lin kt, gp vn u t di hn khc:
- Khi u t vo cng ty con, cng ty lin doanh, cng ty lin kt, u t di
hn khc di hnh thc gp vn bng vt t, hng ha, cn c vo gi nh gi
li vt t, hng ho, c tho thun gia cng ty m v cng ty con, gia nh u
t v cng ty lin doanh, lin kt, trng hp gi nh gi li ca vt t, hng ho
ln hn gi tr ghi s ca vt t, hng ho, ghi:
N cc TK 221, 222, 228 (gi nh gi li)
C cc TK 152, 153, 155, 156 (gi tr ghi s)
C TK 711- Thu nhp khc (chnh lch gia gi nh gi li ln hn
gi tr ghi s ca vt t, hng ho ).
- Khi u t vo cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt u t di hn
khc di hnh thc gp vn bng TSC, cn c vo gi tr nh gi li TSC
c tho thun gia cng ty m v cng ty con, gia nh u t v cng ty lin
kt, trng hp gi nh gi li ca TSC ln hn gi tr cn li ca TSC, ghi:
N cc TK 221, 222, 228 (gi tr nh gi li)
N TK 214 - Hao mn TSC (gi tr hao mn lu k)
C cc TK 211,213 (nguyn gi)
C TK 71 1 - Thu nhp khc (chnh lch gia gi tr nh gi li ca
TSC ln hn gi tr cn li ca TSC).
432
c)
K ton thu nhp khc pht sinh t giao dch bn v thu li TSC l
thu ti chnh:
Trng hp giao dch bn v thu li TSC vi gi bn cao hon gi tr cn
li ca TSC, khi hon tt th tc bn ti sn c nh, cn c vo ho on v cc
chng t lin quan, ghi:
C TK 711- Thu nhp khc (gi tr cn li ca TSC bn v thu li)
C TK 3387- Doanh thu cha thc hin (chnh lch gia gi bn ln
hn gi tr cn li ca TSC)
ng thi, ghi gim TSC:
N TK 811 - Chi ph khc (gi tr cn li ca TSC bn v thu li)
N TK 214 - Hao mn TSC (nu c) '
C TK 211 - TSC hu hnh (nguyn gi TSC).
- Trng hp giao dch bn v thu li vi gi thp hn gi tr cn li ca
TSC, khi hon tt th tc bn ti sn, cn c vo ho n v cc chng t lin
quan, ghi:
C TK 711- Thu nhp khc (gi bn TSC)
ng thi, ghi gim TSC:
N TK 811 - Chi ph khc (tnh bng gi bn TSC)
N TK 242 - Chi ph tr trc (gi bn nh hn gi tr cn li ca TSC)
N TK 214 - Hao mn TSC (nu c)
C TK 21 1 - TSC hu hnh (nguyn gi TSC).
Cc bt ton ghi nhn ti sn thu v n phi tr v thu ti chnh, tr tin
thu tng k thc hin theo quy nh ti TK 212 - Ti sn c nh thu ti chnh.
d)
Ke ton thu nhp khc pht sinh t giao dch bn v thu li TSC l
thu hot ng: Khi bn TSC v thu li, cn c vo Ha n GTGT v cc
chng t lin quan n vic bn TSC, k ton phn nh giao dch bn theo cc
trng hp sau:
- Nu gi bn c tha thun mc gi tr hp l th cc khon l hay li
phi c ghi nhn ngay trong k pht sinh. Phn nh s thu nhp bn TSC, ghi:
N cc TK 111, 112, 131,...
C TK 711- Thu nhp khc (gi bn TSC)
C TK 3331 - Thu GTGT phai np (nu c).
433
ng thi, ghi gim TSC (nh im c nu trn)
- Trng hp gi bn v thu li TSC thp hon gi tr hp l nhng mc

gi thu thp hn gi thu th trng th khon l ny khng c ghi nhn ngay
m phi phn b dn ph hp vi khon thanh ton tin thu trong thi gian thu
ti sn. Cn c vo Ho n GTGT v cc chng t lin quan n vic bn TSC,
phn nh thu nhp bn TSC, ghi:
N cc TK 111, 112,...
C TK 711 - Thu nhp khc (gi bn TSC)
C TK 3331 - Thu GTGT phai np.
- ng thi, ghi gim TSC nh sau:
N TK 214 - Hao mn TSC (nu c)
C TK 2 1 1 - TSC hu hnh (nguyn gi TSC).
- nh k, phn b s l v giao dch bn v thu li TSC l thu hot
ng (chnh lch gia gi bn nh hn gi tr hp l) vo chi ph sn xut, kinh
doanh trong k ph hp vi khon thanh ton tin thu trong sut thi gian m ti
sn d kin s dng, ghi:
N cc TK 623, 627, 641, 642
- Nu gi bn v thu li ti sn cao hn gi tr hp l th khon chnh lch
cao hn gi tr hp l khng c ghi nhn ngay l mt khon li trong k m
c phn b dn trong sut thi gian m ti sn c d kin s dng, cn s
chnh lch gia gi tr hp l v gi tr cn li c ghi nhn ngay l mt khon
li trong k.
+ Cn c vo Ho n GTGT bn TSC, ghi:
N cc TK 111, 112, 131,...
C TK 711 - Thu nhp khc (tnh bng gi tr hp l ca TSC)
C TK 3387- Doanh thu cha thc hin (chnh lch gia gi bn cao
hn gi tr hp l ca TSC)
C TK 3331 - Thu GTGT phi np (nu c)7
ng thi, ghi gim gi tr TSC bn v thu li (nh im c nu trn)
+ nh k, phn b chnh lch gia gi bn cao hn gi tr hp l ca
TSC bn v thu li ghi gim chi ph sn xut, kinh doanh trong k ph hp vi
khon thanh ton tin thu trong sut thi gian m ti sn d kin s dng, ghi:
434

C cc TK 623, 627, 641, 642.
) Khi ht thi hn bo hnh cng trnh xy lp, nu cng trnh khng phi
bo hnh hoc s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp ln hn chi ph
thc t pht sinh th s d phng phi tr v bo hnh cng trnh xy lp khng s
dng ht phi hon nhp, ghi:
e) Phn nh cc khon thu tin pht
- Trng hp cc khon tin pht c ghi gim gi tr ti sn, ghi:
N cc TK lin quan
C cc TK 151, 153, 154, 156, 241,211...
- Trng hp cc khon tin pht c ghi nhn vo thu nhp khc, ghi:
N cc TK lin quan
C TK 711 - thu nhp khc.
g) Phn nh cc khon c bn th ba bi thng (nh tin bo him c
bi thng, tin n b di di c s kinh doanh...), ghi:
N cc TK 111, 112,...
- Cc khon chi ph lin quan n x l cc thit hi i vi nhng trng
hp mua bo him, ghi:
C cc TK 111, 112, 152,...
h) Hch ton cc khon phi thu kh i x l xa s, nay thu li c
tin:
- Nu c khon n phi thu kh i thc s khng th thu n c phi x
l xo s, cn c vo bin bn x l xo n, ghi:
N TK 229 - D phng tn tht ti sn (2293) (nu lp d phng)
N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (nu cha lp d phng)
- Khi truy thu c khon n kh i x l xo s, ghi:
N cc TK 111, 112,...
435
i)
Cc khon n phi tr khng xc nh c ch n, quyt nh xo v
tnh vo thu nhp khc, ghi:
k) Ke ton cc khon thu phi np khi bn hng ha, cung cp dch v
nhng sau c hon, c gim:
- Khi nhn c quyt nh ca c quan c thm quyn v s thu c
hon, c gim, ghi:
N cc TK 3331, 3332, 3333, 33381
- Khi NSNN tr li bng tin, ghi:
N cc TK 111, 112
C cc TK 3331, 3332, 3333, 33381.
1) Trng hp doanh nghip c ti tr, biu, tng vt t, hng ho, TSC
... ghi:
N ccT K 152, 156,211,...
CTK711 - Thu nhp khc.
m) Trng hp chuyn i hnh thc s hu doanh nghip (tr trng hp
chuyn i doanh nghip c 100% vn nh nc thnh cng ty c phn), nu c
php tin hnh xc nh li gi tr doanh nghip ti thi im chuyn i, i vi
cc ti sn c nh gi tng, ghi:
N cc TK lin quan
n) Trng hp doanh nghip c hot ng thng mi c nhn hng ho
(khng phi tr tin) t nh sn xut, nh phn phi qung co, khuyn mi cho
khch hng mua hng ca nh sn xut, nh phn phi. Khi ht chng trnh
khuyn mi, nu khng phi tr li nh sn xut s hng khuyn mi cha s dng
ht, k ton ghi nhn thu nhp khc l gi tr s hng khuyn mi khng phi tr
li, ghi:
N TK 156- Hng ho (gi tr tng ng ca sn phm cng loi)
o)
Cui k k ton, tnh v phn nh s thu GTGT phi np theo phng
php trc tip ca s thu nhp khc, ghi:
N TK 711- Thu nhp khc
436
C TK 3331- Thu GTGT phi np.
p) Cui k, kt chuyn cc khon thu nhp khc pht sinh trong k vo ti

khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh", ghi:
N TK 7 1 1 - Thu nhp khc
iu 94. Ti khon 811 - Chi ph khc
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny phn nh nhng khon chi ph pht sinh do cc s kin hay

cc nghip v ring bit vi hot ng thng thng ca cc doanh nghip. Chi
ph khc ca doanh nghip c th gm:
- Chi ph thanh l, nhng bn TSC (gm c chi ph u thu hot ng
thanh l), s tin thu t bn h s thu hot ng thanh l, nhng bn TSC
c ghi gim chi ph thanh l, nhng bn TSC;
- Chnh lch gia gi tr hp l ti sn c chia t BCC nh hn chi ph
u t xy dng ti sn ng kim sot;
- Gi tr cn li ca TSC b ph d;
- Gi tr cn li ca TSC thanh l, nhng bn TSC (nu c);
- Chnh lch l do nh gi li vt t, hng ho, TSC a i gp vn vo
cng ty con, cng ty lin doanh, u t vo cng ty lin kt, u t di hn khc;
- Tin pht phi tr do vi phm hp ng kinh t, pht hnh chnh;
- Cc khon chi ph khc.
b) Cc khon chi ph khng c coi l chi ph tnh thu TNDN theo quy
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 811 - Ch ph khc
Bn N: Cc khon chi ph khc pht sinh.

Bn C: Cui k, kt chuyn ton b cc khon chi ph khc pht sinh trong
k vo ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
a) Hch ton nghip v nhng bn, thanh l TSC:

437
- Ghi nhn thu nhp khc do nhng bn, thanh l TSC, ghi:
N cc TK 111, 112, 131,...
C TK 71 1 - Thu nhp khc
- Ghi gim TSC dng vo SXKD nhng bn, thanh l, ghi:
C TK 211 - TSC hu hnh (nguyn gi)
- Ghi nhn cc chi ph pht sinh cho hot ng nhng bn, thanh l TSC,
ghi:
C cc TK 111, 112, 141,...
Ghi nhn khon thu t bn h s thu lin quan n hot ng thanh l,
nhng bn TSC, ghi:
N cc TK 111, 112, 138...
C TK 811 - Chi ph khc.
b) Khi ph d TSC, ghi:
C TK 21 1 - TSC hu hnh (nguyn gi)
c) Ke ton chi ph khc pht sinh khi nh gi li vt t, hng ho, TSC
u t vo cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt: Thc hin theo quy nh ca
cc TK 221, 222, 228.
d) Trng hp chuyn i hnh thc s hu doanh nghip (tr trng hp
chuyn i doanh nghip 100% vn nh nc thnh cng ty c phn) nu c
php tin hnh xc nh li gi tr doanh nghip ti thi im chuyn i, i vi
cc ti sn c nh gi gim ghi:
C cc TK lin quan.
) Hch ton cc khon tin b pht do vi phm hp ng kinh t, pht vi
phm hnh chnh, ghi:
438
C cc TK 111, 112
C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3339)
e)
Cui k k ton, kt chuyn ton b chi ph khc pht sinh trong k
xc nh kt qu kinh doanh, hi:
iu 95. Ti khon 821 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip
1. Nguyn tc k ton
a) Nguyn tc chung
- Ti khon ny dng phn nh chi ph thu thu nhp doanh nghip ca
doanh nghip bao gm chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh v chi ph
thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong nm lm cn c xc nh kt
qu hot ng kinh doanh sau thu ca doanh nghip trong nm ti chnh hin
hnh.
- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh l s thu thu nhp doanh
nghip phi np tnh trn thu nhp chu thu trong nm v thu sut thu thu nhp
doanh nghip hin hnh.
- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li l s thu thu nhp doanh
nghip s phi np trong tng lai pht sinh t vic:
+ Ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr trong nm;
+ Hon nhp ti sn thu thu nhp hon li c ghi nhn t cc nm
trc.
- Thu nhp thu thu nhp doanh nghip hon li l khon ghi gim chi ph
thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh t vic:
+ Ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li trong nm;
+ Hon nhp thu thu nhp hon li phi tr c ghi nhn t cc nm
trc.
b) Nguyn tc k ton chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
439
- Hng qu, k ton cn c vo t khai thu thu nhp doanh nghip ghi
nhn s thu thu nhp doanh nghip tm phi np vo chi ph thu thu nhp doanh
nghip hin hnh. Cui nm ti chnh, cn c vo t khai quyt ton thu, nu s
thu thu nhp doanh nghip tm phi np trong nm nh hn s phi np cho nm
, k ton ghi nhn s thu thu nhp doanh nghip phi np thm vo chi ph thu
thu nhp doanh nghip hin hnh. Trng hp s thu thu nhp doanh nghip tm
phi np trong nm ln hn s phi np ca nm , k ton phi ghi gim chi ph
thu thu nhp doanh nghip hin hnh l s chnh lch gia s thu thu nhp
doanh nghip tm phi np trong nm ln hn s phi np.
- Trng hp pht hin sai st khng trng yu lin quan n khon thu
thu nhp doanh nghip phi np ca cc nm trc, doanh nghip c hch ton
tng (hoc gim) s thu thu nhp doanh nghip phi np ca cc nm trc vo
chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca nm pht hin sai st.
- i vi cc sai st trng yu, k ton iu chnh hi t theo quy nh ca
Chun mc k ton - Thay i chnh sch k ton, c tnh k ton v cc sai
st.
- Khi lp Bo co ti chnh, k ton phi kt chuyn chi ph thu thu nhp
doanh nghip hin hnh pht sinh vo ti khon 911 - Xc nh kt qu kinh
doanh xc nh li nhun sau thu trong k k ton.
c) Nguyn tc k ton chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li
- Khi lp Bo co ti chnh, k ton phi xc nh chi ph thu thu nhp
hon li theo quy nh ca Chun mc k ton Thu thu nhp doanh nghip.
- Ke ton khng c phn nh vo ti khon ny ti sn thu thu nhp hon
li hoc thu thu nhp hon li phi tr pht sinh t cc giao dch c ghi nhn
trc tip vo von ch s hu.
- Cui k, k ton phi kt chuyn s chnh lch gia s pht sinh bn N
v s pht sinh bn C TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li
vo ti khon 911 - Xc nh kt qu kinh doanh.
2.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 821 - Chi ph thu thu
nhp doanh nghip
a) Kt cu v ni dung phn nh chung
Bn N:
440
- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh pht sinh trong nm;
- Thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca cc nm trc phi np b
sung do pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi tng chi ph
thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca nm hin ti;
- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong nm t vic
ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr (l s chnh lch gia thu thu nhp hon
li phi tr pht sinh trong nm ln hn thu thu nhp hon li phi tr c hon
nhp trong nm);
- Ghi nhn chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li (s chnh lch gia
ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm ln hn ti sn thu thu
nhp hon li pht sinh trong nm);
- Kt chuyn chnh lch gia s pht sinh bn C TK 8212 - Chi ph thu
thu nhp doanh nghip hon li ln hn s pht sinh bn N TK 8212 - Chi ph
thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong k vo bn C ti khon 911
- Xc nh kt qu kinh doanh.
Bn C:
- S thu thu nhp doanh nghip hin hnh thc t phi np trong nm nh
hn s thu thu nhp doanh nghip hin hnh tm phi np c gim tr vo chi
ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh ghi nhn trong nm;
- S thu thu nhp doanh nghip phi np c ghi gim do pht hin sai
st khng trng yu ca cc nm trc c ghi gim chi ph thu thu nhp doanh
nghip hin hnh trong nm hin ti;
- Ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li v ghi nhn ti sn
thu thu nhp hon li (s chnh lch gia ti sn thu thu nhp hon li pht sinh
trong nm ln hn ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm);
- Ghi gim chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li (s chnh lch gia
thu thu nhp hon li phi tr c hon nhp trong nm ln hn thu thu nhp
hon li phi tr pht sinh trong nm);
- Kt chuyn s chnh lch gia chi ph thu thu nhp doanh nghip hin
hnh pht sinh trong nm ln hn khon c ghi gim chi ph thu thu nhp
doanh nghip hin hnh trong nm vo ti khon 911 - Xc nh kt qu kinh
doanh;
- Kt chuyn s chnh lch gia s pht sinh bn N TK 8212 ln hn s
pht sinh bn C TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li pht
sinh trong k vo bn N ti khon 911 - Xc nh kt qu kinh doanh.
441
Ti khon 821 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip khng c s d

cui k.
Ti khon 821- Chi p h thu thu nhp doanh nghip c 2 ti khon cp 2:

- Ti khon 8211 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh;
- Ti khon 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li.
b) Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 8211 - Chi ph thu thu
nhp doanh nghip hin hnh
Bn N:
- Thu thu nhp doanh nghip phi np tnh vo chi ph thu thu nhp doanh
nghip hin hnh pht sinh trong nm;
- Thu thu nhp doanh nghip ca cc nm trc phi np b sung do pht

hin sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi tng chi ph thu thu
nhp doanh nghip hin hnh ca nm hin ti.
Bn C:
- S thu thu nhp doanh nghip hin hnh thc t phi np trong nm nh
hon s thu thu nhp doanh nghip tm phi np c gim tr vo chi ph thu
thu nhp doanh nghip hin hnh ghi nhn trong nm;
- S thu thu nhp doanh nghip phi np c ghi gim do pht hin sai
st khng trng yu ca cc nm trc c ghi gim chi ph thu thu nhp doanh
nghip hin hnh trong nm hin ti;
- Kt chuyn chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh vo bn N ti
khon 911 - Xc nh kt qu kinh doanh.
Ti khon 8211 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
khng c s d cui k.
c) Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 8211 - Chi ph thu thu
nhp doanh nghip hon li
Bn N:
442
li phi tr pht sinh trong nm ln hon thu thu nhp hon li phi tr c hon
nhp trong nm);
- S hon nhp ti sn thu thu nhp doanh nghip hon li ghi nhn t
cc nm trc (l s chnh lch gia ti sn thu thu nhp hon li c hon
nhp trong nm ln hn ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm);
thu nhp doanh nghip hon li ln hon s pht sinh bn N TK 8212 - Chi ph
thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong k vo bn C ti khon 911
Bn C:
ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln hn ti sn thu thu nhp
hon li c hon nhp trong nm);
hon li phi tr pht sinh trong nm);
thu nhp doanh nghip hon li nh hn s pht sinh bn N TK 8212 - Chi ph
thu thu nhp doanh nghip hon li pht sinh trong k vo bn N ti khon 911
Ti khon 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li khng
c s d cui k.
a)Phng php k ton chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
- Hng qu, khi xc nh thu thu nhp doanh nghip tm phi np theo quy
nh ca Lut thu thu nhp doanh nghip, k ton phn nh sthu thu nhp
doanh nghip hin hnh tm phi np vo ngn sch Nh nc vochi ph thu
thu nhp doanh nghip hin hnh, ghi:
N TK 8211- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
Khi np thu thu nhp doanh nghip vo NSNN, ghi:
CTK 111, 112,...
- Cui nm ti chnh, cn c vo s thu thu nhp doanh nghip thc t phai

np theo t khai quyt ton thu hoc s thu do c quan thu thng bo phi np:
+ Neu s thu thu nhp doanh nghip thc t phi np trong nm ln hn s
thu thu nhp doanh nghip tm phi np, k ton phn nh b sung s thu thu
nhp doanh nghip hin hnh cn phi np, ghi:
+ Nu s thu thu nhp doanh nghip thc t phi np trong nm nh hn s
thu thu nhp doanh nghip tm phi np, k ton ghi gim chi ph thu thu nhp
doanh nghip hin hnh, ghi:
C TK 8211- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh.
- Trng hp pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc lin quan
n thu thu nhp doanh nghip phi np ca cc nm trc, doanh nghip c
hch ton tng (hoc gim) s thu thu nhp doanh nghip phi np ca cc nm
trc vo chi ph thu thu nhp hin hnh ca nm pht hin sai st.
+ Trng hp thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca cc nm trc phi
np b sung do pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi tng
chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh ca nm hin ti, ghi:
N TK 8211 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
+ Trng hp s thu thu nhp doanh nghip phi np c ghi gim do
pht hin sai st khng trng yu ca cc nm trc c ghi gim chi ph thu
thu nhp doanh nghip hin hnh trong nm hin ti, ghi:
C TK 8211 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh.
- Cui k k ton, kt chuyn chi ph thu thu nhp hin hnh, ghi:
+ Nu TK 8211 c s pht sinh N ln hn s pht sinh C th s chnh
lch, ghi:
C TK 8211- Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh.
+ Nu TK 8211 c s pht sinh N nh hn s pht sinh C th s chnh
lch, ghi:
444
b) Phng php k ton chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li
li phi tr pht sinh trong nm ln hn thu thu nhp hon li phi tr c hon
nhp trong nm), ghi:
C TK 347 - Thu thu nhp hon li phi tr.
hon nhp ti sn thu thu nhp doanh nghip hon li ghi nhn t cc nm
trc (l s chnh lch gia ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong
nm ln hn ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm), ghi:
C TK 243 - Ti sn thu thu nhp hon li.
ti sn thu thu nhp hon li pht sinh trong nm ln hn ti sn thu thu nhp
hon li c hon nhp trong nm), ghi:
N TK 243 - Ti sn thu thu nhp hon li
hon li phi tr pht sinh trong nm), ghi:
N TK 347 - Thu thu nhp doanh nghip hon li phi tr
- Cui k k ton, kt chuyn s chnh lch gia s pht sinh bn N v s
pht sinh bn C TK 8212 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li:
+ Nu TK 8212 c s pht sinh N ln hn s pht sinh C, th s chnh
lch ghi:
+ Nu TK 8212 c s pht sinh N nh hn s pht sinh C, th s chnh
lch ghi:
iu 96. Ti khon 911 - Xc nh kt qu kinh doanh
445
1. Nguyn tc k ton
a) Ti khon ny dng xc nh v phn nh kt qu hot ng kinh

doanh v cc hot ng khc ca doanh nghip trong mt k k ton nm. Kt qu
hot ng kinh doanh ca doanh nghip bao gm: Ket qu hot ng sn xut,
kinh doanh, kt qu hot ng ti chnh v kt qu hot ng khc.
- Ket qu hot ng sn xut, kinh doanh l s chnh lch gia doanh thu
thun v tr gi vn hng bn (gm c sn phm, hng ha, bt ng sn u t v
dch v, gi thnh sn xut ca sn phm xy lp, chi ph lin quan n hot ng
kinh doanh bt ng sn u t, nh: chi ph khu hao, chi ph sa cha, nng cp,
chi ph cho thu hot ng, chi ph thanh l, nhng bn bt ng sn u t), chi
ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip.
- Ket qu hot ng ti chnh l s chnh lch gia thu nhp ca hot ng
ti chnh v chi ph hot ng ti chnh.
- Kt qu hot ng khc l s chnh lch gia cc khon thu nhp khc v
cc khon chi ph khc v chi ph thu thu nhp doanh nghip.
b) Ti khon ny phi phn nh y , chnh xc kt qu hot ng kinh
doanh ca k k ton. Ket qu hot ng kinh doanh phi c hch ton chi tit theo
tng loi hot ng (hot ng sn xut, ch bin, hot ng kinh doanh thng mi,
dch v, hot ng ti chnh...). Trong tng loi hot ng kinh doanh c th cn hch
ton chi tit cho tng loi sn phm, tng ngnh hng, tng loi dch v.
c) Cc khon doanh thu v thu nhp c kt chuyn vo ti khon ny l
s doanh thu thun v thu nhp thun.
2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 911 - Xc nh kt qu
knh doanh
Bn N:
- Tr gi vn ca sn phm, hng ha, bt ng sn u t v dch v bn;
- Chi ph hot ng ti chnh, chi ph thu thu nhp doanh nghip v chi phi khc;
- Chi ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip;
- Kt chuyn li.
Bn C:
- Doanh thu thun v s sn phm, hng ha, bt ng sn u t v dch v
bn trong k;
446
- Doanh thu hot ng ti chnh, cc khon thu nhp khc v khon ghi
gim chi ph thu thu nhp doanh nghip;
- Kt chuyn l.
a) Cui k k ton, thc hin vic kt chuyn s doanh thu bn hng thun
vo ti khon Xc nh kt qu kinh doanh, ghi:
b) Kt chuyn tr gi vn ca sn phm, hng ha, dch v tiu th trong
k, chi ph lin quan n hot ng kinh doanh bt ng sn u t, nh chi ph
khu hao, chi ph sa cha, nng cp, chi ph cho thu hot ng, chi ph thanh l
nhng bn bt ng sn u t, ghi:
c) Cui k k ton, kt chuyn doanh thu hot ng ti chnh v cc khon
thu nhp khc, ghi:
N TK 5 1 5 - Doanh thu hot ng ti chnh
N TK 71 1 - Thu nhp khc
d) Cui k k ton, kt chuyn chi ph hot ng ti chnh v cc khon chi
ph khc, ghi:
C TK 635 - Chi ph ti chnh
) Cui k k ton, kt chuyn chi ph thu thu nhp doanh nghip hin
hnh, ghi:
C TK 8211 - Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh.
e) Cui k k ton, kt chuyn s chnh lch gia s pht sinh bn N v s
pht sinh bn C TK 8212 Chi ph thu thu nhp hon li:
- Nu TK 8212 c s pht sinh bn N ln hn s pht sinh bn C, th s
chnh lch, ghi:

C TK 8212 - Chi ph thu thu nhp hon li.
- Nu s pht sinh N TK 8212 nh hn s pht sinh C TK 8212, k ton
kt chuyn s chnh lch, ghi:
g) Cui k k ton, kt chuyn chi ph bn hng pht sinh trong k, ghi:
h) Cui k k ton, kt chuyn chi ph qun l doanh nghip pht sinh trong
k, ghi:
i) Kt chuyn kt qu hot ng kinh doanh trong k vo li nhun sau thu
cha phn phi:
- Ket chuyn li, ghi:
- Kt chuyn l, ghi:
k) nh k, n v hch ton ph thuc c phn cp theo di kt qu kinh
doanh trong k nhng khng theo di n li nhun sau thu cha phn phi thc
hin kt chuyn kt qu kinh doanh trong k ln n v cp trn:
- Kt chuyn li, ghi:
N TK 911- Xc nh kt qu kinh doanh
- Kt chuyn l, ghi:
448
CHNG III
BO CO TI CHNH
MC 1
QUY NH CHUNG
iu 97. M uc ch ca Bo co ti chnh
1. Bo co ti chnh dng cung cp thng tin v tnh hnh ti chnh, tnh

hnh kinh doanh v cc lung tin ca mt doanh nghip, p ng yu cu qun l
ca ch doanh nghip, c quan Nh nc v nhu cu hu ch ca nhng ngi s
dng trong vic a ra cc quyt nh kinh t. Bo co ti chnh phi cung cp
nhng thng tin ca mt doanh nghip v:
a) Ti sn;
b) N phi tr;
c) Vn ch s hu;
d) Doanh thu, thu nhp khc, chi ph sn xut kinh doanh v chi ph khc;
) Li, l v phn chia kt qu kinh doanh;
e) Cc lung tin.
2. Ngoi cc thng tin ny, doanh nghip cn phi cung cp cc thng tin
khc trong Bn thuyt minh Bo co ti chnh nhm gii trnh thm v cc ch
tiu phn nh trn cc Bo co ti chnh tng hp v cc chnh sch k ton
p dng ghi nhn cc nghip v kinh t pht sinh, lp v trnh by Bo co ti
chnh.
iu 98. K lp Bo co ti chnh
1. K lp Bo co ti chnh nm: Cc doanh nghip phi lp Bo co ti

chnh nm theo quy nh ca Lut k ton.
2. K lp Bo co ti chnh gia nin : Bo co ti chnh gia nin
gm Bo co ti chnh qu (bao gm c qu IV) v Bo co ti chnh bn nin.
3. K lp Bo co ti chnh khc
a) Cc doanh nghip c th lp Bo co ti chnh theo k k ton khc (nh
tun, thng, 6 thng, 9 thng...) theo yu cu ca php lut, ca cng ty m hoc
ca ch s hu.
b) om v k ton b chia, tch, hp nht, sp nhp, chuyn i hnh thc s
hu, gii th, chm dt hot ng, ph sn phi lp Bo co ti chnh ti thi im
449
chia, tch, hp nht, sp nhp, chuyn i hnh thc s hu, gii th, chm dt
hot ng, ph sn.
4. Xc nh nin tng hp Bo co ti chnh ca c quan ti chnh, thng
k
Khi tng hp thng k, trng hp nhn c Bo co ti chnh ca cc
doanh nghip c nm ti chnh khc nm dng lch, c quan qun l Nh nc
thc hin theo nguyn tc:
a) Trng hp Bo co ti chnh nm ca doanh nghip bt u t 1/4, kt
thc vo 31/3 hng nm th s liu trn Bo co ti chnh c tng hp thng k
vo s liu ca nm trc lin k;
b) Trng hp Bo co ti chnh nm ca doanh nghip bt u t 1/7, kt
thc vo 30/6 hng nm, Bo co ti chnh dng tng hrp thng k l Bo co
ti chnh bn nin;
c) Trng hp Bo co ti chnh nm ca doanh nghip bt u t 1/10, kt
thc vo 30/9 hng nm th s liu trn Bo co ti chnh c tng hp thng k
vo s liu ca nm sau.
iu 99. i tng p dng, trch nhim lp v ch k trn Bo co ti
chnh
1. i tng lp Bo co ti chnh nm:

H thng Bo co ti chnh nm c p dng cho tt c cc loi hnh
doanh nghip thuc cc ngnh v cc thnh phn kinh t. Bo co ti chnh nm
phi lp theo dng y .
2. i tng lp Bo co ti chnh gia nin (Bo co ti chnh qu v
Bo co ti chnh bn nin):
a) Doanh nghip do Nh nc s hu 100% vn iu l hoc nm gi c
phn chi phi, on v c li ch cng chng phi lp Bo co ti chnh gia nin
;
b) Cc doanh nghip khc khng thuc i tng ti im a nu trn c
khuyn khch lp Bo co ti chnh gia nin (nhng khng bt buc).
c) Bo co ti chnh gia nin c lp di dng y hoc tm lc.
Ch s hu n v quyt nh vic la chn dng y hoc tm lc i vi
450
Bo co ti chnh gia nin ca n v mnh nu khng tri vi quy nh ca

php lut m n v thuc i tng b iu chnh.
3. Doanh nghip cp trn c cc n v trc thuc khng c t cch php
nhn phi lp Bo co ti chnh ca ring n v mnh v Bo co ti chnh tng
hp. Bo co ti chnh tng hp c lp trn c s bao gm s liu ca ton
b cc n v trc thuc khng c t cch php nhn v m bo loi tr tt c
s liu pht sinh t cc giao dch ni b gia n v cp trn v n v cp di,
gia cc n v cp di vi nhau.
Cc n v trc thuc khng c t cch php nhn phi lp Bo co ti
chnh ca mnh ph hp vi k bo co ca n v cp trn phc v cho vic
tng hp Bo co ti chnh ca n v cp trn v kim tra ca c quan qun l
Nh nc.
4. Vic lp v trnh by Bo co ti chnh ca cc doanh nghip ngnh c
th tun th theo quy nh ti ch k ton do B Ti chnh ban hnh hoc chp
thun cho ngnh ban hnh.
5. Vic lp, trnh by v cng khai Bo co ti chnh hp nht nm v Bo
co ti chnh hp nht gia nin thc hin theo quy nh ca php lut v Bo
co ti chnh hp nht.
6. Vic k Bo co ti chnh phi thc hin theo Lut k ton. i vi n
v khng t lp Bo co ti chnh m thu dch v k ton lp Bo co ti chnh,
ngi hnh ngh thuc cc om v dch v k ton phi k v ghi r s chng ch
hnh ngh, tn v a ch n v cung cp dch v k ton. Ngi hnh ngh c
nhn phi ghi r s chng ch hnh ngh.
iu 100. H thng Bo co ti chnh ca doanh nghip
H thng Bo co ti chnh gm Bo co ti chnh nm v Bo co ti chnh

gia nin . Biu mu Bo co ti chnh km theo ti Ph lc 2 Thng t ny.
Nhng ch tiu khng c s liu c min trnh by trn Bo co ti chnh, doanh
nghip ch ng nh li s th t cc ch tiu ca Bo co ti chnh theo nguyn
tc lin tc trong mi phn.
1. Bo co ti chnh nm gm:
- Bng cn i k ton
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh
- Bo co lu chuyn tin t
- Bn thuyt minh Bo co ti chnh
Mu
Mau
Mau
Mu
s B
s B
s B
s B
01
02
03
09
- DN
- DN
- DN
- DN
451
2. Bo co ti chnh gia nin :
a) Bo co ti chnh gia nin dng y , gm:

- Bng cn i k ton gia nin
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh gia
nin
- Bo co lu chuyn tin t gia nin
- Bn thuyt minh Bo co ti chnh chn lc
Mu s B Ola - DN
Mu s B 02a - DN
Mu s B 03a - DN
Mu s B 09a - DN
b) Bo co ti chnh gia nin dng tm lc, gm:

- Bng cn i k ton gia nin
Mu s B 0 lb - Bo co kt qu hot ng kinh doanh gia nin
Mu s B 02b
- Bo co lun chuyn tin t gia nin
Mau s B 03b - Bn thuyt minh Bo co ti chnh chn lc
Mu s B 09a -
DN
DN
DN
DN
iu 101. Yu cu i vi thng tin trnh by trong Bo co ti chnh
1.
Thng tin trnh by trn Bo co ti chnh phi phn nh trung thc, hp
l tnh hnh ti chnh, tnh hnh v kt qu kinh doanh ca doanh nghip. e m
bo s trung thc, thng tin phi c 3 tnh cht l y , khch quan, khng c sai
st.
- Thng tin c coi l y khi bao gm tt c cc thng tin cn thit
gip ngi s dng Bo co ti chnh hiu c bn cht, hnh thc v ri ro ca
cc giao dch v s kin. i vi mt s khon mc, vic trnh by y cn
phi m t thm cc thng tin v cht lng, cc yu t v tnh hung c th nh
hng ti cht lng v bn cht ca khon mc.
- Trnh by khch quan l khng thin v khi la chn hoc m t cc
thng tin ti chnh. Trnh by khch quan phi m bo tnh trung lp, khng ch
trng, nhn mnh hoc gim nh cng nh c cc thao tc khc lm thay i mc
nh hng ca thng tin ti chnh l c li hoc khng c li cho ngi s
dng Bo co ti chnh.
- Khng sai st c ngha l khng c s b st trong vic m t hin tng
v khng c sai st trong qu trnh cung cp cc thng tin bo co c la chn
v p dng. Khng sai st khng c ngha l hon ton chnh xc trong tt c cc
kha cnh, v d, vic c tnh cc loi gi c v gi tr khng quan st c kh
xc nh l chnh xc hay khng chnh xc. Vic trnh by mt c tnh c coi
l trung thc nu gi tr c tnh c m t r rng, bn cht v cc hn ch ca
qu trnh c tnh c gii thch v khng c sai st trong vic la chn s liu
452
ph hp trong qu trnh c tnh.

2. Thng tin ti chnh phi thch hp gip ngi s dng Bo co ti
chnh d on, phn tch v a ra cc quyt nh kinh t.
3. Thng tin ti chnh phi c trnh by y trn mi kha cnh trng
yu. Thng tin c coi l trng yu trong trng hp nu thiu thng tin hoc
thng tin thiu chnh xc c th lm nh hng ti quyt nh ca ngi s dng
thng tin ti chnh ca n v bo co. Tnh trng yu da vo bn cht v
ln, hoc c hai, ca cc khon mc c lin quan c trnh by trn bo co ti
chnh ca mt n v c th.
4. Thng tin phi m bo c th kim chng, kp thi v d hiu.
5. Thng tin ti chnh phi c trnh by nht qun v c th so snh gia
cc k k ton; So snh c gia cc doanh nghip vi nhau.
iu 102. Nguyn tc lp v trnh by Bo co ti chnh ca doanh
nghip p ng gi nh hot ng ln tc
1. Vic lp v trnh by Bo co ti chnh phi tun th cc quy nh ti

Chun mc k ton Trnh by Bo co ti chnh v cc chun mc k ton
khc c lin quan. Cc thng tin trng yu phi c gii trnh gip ngi c
hiu ng thc trng tnh hnh ti chnh ca doanh nghip.
2. Bo co ti chnh phi phn nh ng bn cht kinh t ca cc giao dch
v s kin hon l hnh thc php l ca cc giao dch v s kin (tn trng
bn cht hn hnh thc).
3. Ti sn khng c ghi nhn cao hn gi tr c th thu hi; N phi tr
khng c ghi nhn thp hn ngha v phi thanh ton.
4. Phn loi ti sn v n phi tr: Ti sn v n phi tr trn Bng cn i
k ton phi c trnh by thnh ngn hn v di hn; Trong tng phn ngn
hn v di hn, cc ch tiu c sp xp theo tnh thanh khon gim dn.
a) Ti sn hoc n phi tr c thi gian o hn cn li khng qu 12 thng
hoc mt chu k sn xut, kinh doanh thng thng k t thi im bo co c
phn loi l ngn hn;
b) Nhng ti sn v n phi tr khng c phn loi l ngn hn th c
phn loi l di hn.
453
c)
Khi lp Bo co ti chnh, k ton phi thc hin ti phn loi ti sn v
n phi tr c phn loi l di hn trong k trc nhng c thi gian o hn
cn li khng qu 12 thng hoc mt chu k sn xut, kinh doanh thng thng k
t thi im bo co thnh ngn hn.
5. Ti sn v n phi tr phi c trnh by ring bit. Ch thc hin b tr
khi ti sn v n phi tr lin quan n cng mt i tng, c vng quay nhanh,
thi gian o hn ngn, pht sinh t cc giao dch v s kin cng loi.
6. Cc khon mc doanh thu, thu nhp, chi ph phi c trnh by theo
nguyn tc ph hp v m bo nguyn tc thn trng. Bo co kt qu hot
ng kinh doanh v bo co lu chuyn tin t phn nh cc khon mc doanh
thu, thu nhp, chi ph v lung tin ca k bo co. Cc khon doanh thu, thu
nhp, chi ph ca cc k trc c sai st lm nh hng n kt qu kinh doanh
v lu chuyn tin phi c iu chnh hi t, khng iu chnh vo k bo co.
7. Khi lp Bo co ti chnh tng hp gia doanh nghip v cc n v cp
di khng c t cch php nhn hch ton ph thuc, s d cc khon mc ni
b ca Bng cn i k ton, cc khon doanh thu, chi ph, li, l c coi l
cha thc hin pht sinh t cc giao dch ni b u phi c loi tr.
iu 103. Nguyn tc lp v trnh by Bo co ti chnh khi thay i k
k ton
Khi thay i k k ton, v d i k k ton t nm dng lch sang k k

ton khc nm dng lch, doanh nghip phi tin hnh kho s k ton, lp Bo
co ti chnh theo nguyn tc sau:
1. Vic thay i k k ton phi tun th theo quy nh ca Lut k ton.
Khi thay i k k ton nm, k ton phi lp ring Bo co ti chnh cho giai
on gia 2 k k ton ca nm ti chnh c v nm ti chnh mi, v d:
Doanh nghip c k k ton nm 2014 theo nm dng lch. Nm 2015,
doanh nghip chuyn sang p dng k k ton nm bt u t 1/4 nm trc n
31/3 nm sau. Trng hp ny, doanh nghip phi lp Bo co ti chnh ring cho
giai on t 1/1/2015 n 31/3/2015.
2. i vi Bng Cn i k ton: Ton b s d ti sn, n phi tr v vn
ch s hu k tha ca k k ton trc khi chuyn i c ghi nhn l s d
u k ca k k ton mi v c trnh by trong ct S u nm.
3. i vi Bo co Kt qu hot ng kinh doanh v bo co lu chuyn
tin t: S liu k t thi im thay i k k ton n cui k bo co u tin
454
c trnh by trong ct K ny. Ct k trc trnh by s liu ca 12 thng

trc tng ng vi k k ton nm hin ti.
V d: Tip theo v d trn, khi trnh by ct K trc trong bo co kt
qu hot ng kinh doanh bt u t ngy 1/4/2015 v kt thc ngy 31/3/2016,
doanh nghip phi trnh by s liu ca giiai on t 1/4/2014 n 31/3/2015.
iu 104. Nguyn tc lp v trnh by Bo co ti chnh khi chuyn i
hnh thc s hu doanh nghip
Khi chuyn i hnh thc s hu, doanh nghip phi tin hnh kho s k
ton, lp Bo co ti chnh theo quy nh ca php lut. Trong k k ton u tin
sau khi chuyn i, doanh nghip phi ghi s k ton v trnh by Bo co ti
chnh theo nguyn tc sau:
1. i vi s k ton phn nh ti sn, n phi tr v vn ch s hu: Ton
b s d ti sn, n phi tr v vn ch s hu trn s k ton ca doanh nghip c
c ghi nhn l s d u k trn s k ton ca doanh nghip mi.
ch s hu k tha ca doanh nghip c trc khi chuyn i c ghi nhn l s
d u k ca doanh nghip mi v c trnh by trong ct S u nm.
3. i vi Bo co Kt qu hot ng kinh doanh v Bo co lu chuyn
tin t: S liu k t thi im chuyn i n cui k bo co u tin c trnh
by trong ct K ny. Ct k trc trnh by s liu lu k k t u nm bo
co n thi im chuyn i hnh thc s hu.
iu 105. Nguyn tc lp v trnh by Bo co ti chnh khi chia tch,
sp nhp doanh nghip
Khi chia tch mt doanh nghip thnh nhiu doanh nghip mi c t cch
php nhn hoc khi sp nhp nhiu doanh nghip thnh mt doanh nghip khc,
doanh nghip b chia tch hoc b sp nhp phi tin hnh kho s k ton, lp Bo
co ti chnh theo quy nh ca php lut. Trong k k ton u tin sau khi chia
tch, sp nhp, doanh nghip mi phi ghi s k ton v trnh by Bo co ti
chnh theo nguyn tc sau:
1.
i vi s k ton phn nh ti sn, n phi tr v vn ch s hu: Ton
b s d ti sn, n phi tr v vn ch s hu trn s k ton ca doanh nghip c
c ghi nhn l s pht sinh trn s k ton ca doanh nghip mi. Dng s d
u k trn s k ton ca doanh nghip mi khng c s liu.
455

ch s hu k tha ca doanh nghip c trc khi chuyn i c ghi nhn l s
pht sinh ca doanh nghip mi v c trnh by trong ct S cui nm. Ct
S u nm khng c s liu.
3. i vi Bo co Kt qu hot ng kinh doanh v Bo co Lu chuyn
tin t: Ch trnh by s liu k t thi im chuyn i n cui k bo co u
tin trong ct K ny. Ct K trc khng c s liu.
iu 106. Lp v trnh by Bo co ti chnh kh doanh nghip khng
p ng gi nh hot ng lin tc
1. Khi lp v trnh by Bo co ti chnh, doanh nghip phi xem xt gi

nh v s hot ng lin tc. Doanh nghip b coi l khng hot ng lin tc nu
ht thi hn hot ng m khng c h s xin gia hn hot ng, d kin chm dt
hot ng (phi c vn bn c th gi c quan c thm quyn) hoc b c quan c
thm quyn yu cu gii th, ph sn, chm dt hot ng trong vng khng qu
12 thng k t ngy lp Bo co ti chnh. i vi doanh nghip c chu k sn
xut, kinh doanh thng thng hon 12 thng th khng qu mt chu k sn xut
kinh doanh thng thng.
2. Trong mt s trng hp sau n v vn c coi l hot ng lin tc:
- Vic c phn ha mt doanh nghip Nh nc thnh cng ty c phn. Vic
x l ti chnh khi c phn ha l trng hp c bit, mc d phi tin hnh xc
nh li gi tr doanh nghip, nh gi li ti sn v n phi tr nhng v bn cht
doanh nghip vn duy tr hot ng sn xut, kinh doanh nh bnh thng;
- Vic thay i hnh thc s hu doanh nghip, v d chuyn mt cng ty
TNHH thnh cng ty c phn hoc ngc li;
- Vic chuyn mt on v c t cch php nhn hch ton c lp thnh mt
n v khng c t cch php nhn hch ton ph thuc hoc ngc li (v d
chuyn mt cng ty con thnh mt chi nhnh hoc ngc li) vn c coi l hot
ng lin tc.
3. Khi khng p ng gi nh hot ng lin tc, doanh nghip vn phi
trnh by cc Bo co ti chnh v ghi r l:
- Bng cn i k ton p dng cho doanh nghip khng p ng gi nh
hot ng lin tc - Mu B01/CDH - DNKLT v c trnh by theo mu ring;
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh p dng cho doanh nghip khng
p ng gi nh hot ng lin tc - Mu B02/CDH - DNKLT v c trnh
by theo mu chung tng t doanh nghip hot ng bnh thng;
456
- Bo co lu chuyn tin t p dng cho doanh nghip khng p ng gi

nh hot ng lin tc - Mau B03/CDH - DNKLT v c trnh by theo mu
chung tng t doanh nghip hot ng bnh thng;
- Thuyt minh Bo co ti chnh p dng cho doanh nghip khng p ng
gi nh hot ng lin tc - Mau B09/CDH - DNKLT v c trnh by theo
mu ring.
4. Trng hp gi nh v s hot ng lin tc khng cn ph hp ti thi
im bo co, doanh nghip phi ti phn loi ti sn di hn v n phi tr di
hn thnh ti sn ngn hn v n phi tr ngn hn.
5. Trng hp gi nh v s hot ng lin tc khng cn ph hp ti thi
im bo co, doanh nghip phi nh gi li ton b ti sn v n phi tr tr
trng hp c mt bn th ba k tha quyn i vi ti sn hoc ngha v i vi
n phi tr theo gi tr s sch. Doanh nghip phi ghi nhn vo s k ton theo
gi nh gi li trc khi lp Bng Cn i k ton.
5.1. Khng phi nh gi li ti sn, n phi tr nu bn th ba k tha
quyn i vi ti sn hoc ngha v i vi n phi tr trong mt s trng hp c
th nh sau:
a) Trng hp mt n v gii th sp nhp vo n v khc, nu n v
nhn sp nhp cam kt k tha mi quyn v ngha v ca om v b gii th theo
gi tr s sch;
b) Trng hp mt n v gii th chia tch thnh cc n v khc, nu
on v sau khi chia tch cam kt k tha mi quyn v ngha v ca om v b gii
th theo gi tr s sch;
c) Tng khon mc ti sn c th c mt bn khc cam kt, bo lnh thu
hi cho n v b gii th theo gi tr s sch v vic thu hi din ra trc thi
im n v chnh thc ngng hot ng;
d) Tng khon mc n phi tr c th c mt bn th ba cam kt, bo
lnh thanh ton cho n v b gii th v n v b gii th ch c ngha v thanh
ton li cho bn th ba theo gi tr s sch;
5.2. Vic nh gi li c thc hin i vi tng loi ti sn v n phi tr
theo nguyn tc:
(a) i vi ti sn:
457
- Hng tn kho, chi ph sn xut, kinh doanh d dang di hn, thit b, vt

t, ph tng thay th di hn c nh gi thp hn gia gi gc v gi tr thun
c th thc hin c ti thi im bo co;
- TSC hu hnh, TSC v hnh, bt ng sn u t c nh gi theo
gi thp hn gia gi tr cn li v gi tr c th thu hi ti thi im bo co (l
gi thanh l tr cc chi ph thanh l c tnh). i vi TSC thu ti chnh neu c
iu khon bt buc phi mua li th nh gi li tng t nh TSC ca doanh
nghip, nu c tr li cho bn cho thu th nh gi li theo s n thu ti chnh
cn phi tr cho bn cho thu;
- Chi ph xy dng c bn d dang c nh gi theo gi thp hn gia gi
tr ghi s v gi tr c th thu hi ti thi im bo co (l gi thanh l tr chi ph
thanh l c tnh);
- Chng khon kinh doanh c nh gi theo gi tr hp l. Gi tr hp l
ca chng khon nim yt hoc chng khon trn sn UPCOM c xc nh l
gi ng ca ca phin giao dch ti ngy bo co (hoc phin trc lin k nu th
trng khng giao dch vo ngy bo co);
- Cc khon u t vo cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt v n v
khc c ghi nhn theo gi thp hn gia gi tr ghi s v gi tr c th thu hi ti
thi im bo co (gi c th bn tr chi ph bn c tnh);
- Cc khon u t nm gi n ngy o hn, cc khon phi thu c
nh gi theo s thc t c th thu hi.
b)
i vi n phi tr: Trng hp c s tha thun gia cc bn bng vn
bn v s phi tr th nh gi li theo s tha thun. Trng hp khng c tha
thun c th thc hin nh sau:
- N phi tr bng tin c nh gi li theo gi cao hn gia gi tr ghi s
khon n phi tr v gi tr khon n tr trc thi hn theo quy nh ca hp
ng;
- N phi tr bng ti sn ti chnh c nh gi li theo gi cao hn gia
gi tr ghi s ca khon n phi tr v gi tr hp l ca ti sn ti chnh ti thi
im bo co;
- N phi tr bng hng tn kho c nh gi li theo gi cao hn gia gi
tr ghi s khon n phi tr v gi mua (cng cc chi ph lin quan trc tip) hoc
gi thnh sn xut hng tn kho ti thi im bo co;
458
- N phi tr bng TSC c nh gi li theo gi cao hn gia gi tr ghi

s n phi tr v gi mua (cng cc chi ph lin quan trc tip) hoc gi tr cn li
ca TSC ti thi im bo co.
c)
Cc khon mc tin t c gc ngoi t c nh gi li theo t gi thc
t ti thi im bo co nh bnh thng.
6. Phng php k ton mt s khon mc ti sn khi doanh nghip khng
p ng gi nh hot ng lin tc:
a) Vic trch lp d phng hoc nh gi tn tht ti sn c ghi gim trc
tip vo gi tr ghi s ca ti sn, khng thc hin trch lp d phng trn TK 229
- D phng tn tht ti sn;
b) Vic tnh khu hao hoc ghi nhn tn tht ca TSC, Bt ng sn u
t c ghi gim trc tip vo gi tr ghi s ca ti sn, khng s dng TK 214
phn nh hao mn ly k.
7. Khi gi nh hot ng lin tc khng cn ph hp, doanh nghip phi x
l mt s vn ti chnh sau:
- Thc hin trch trc vo chi ph xc nh kt qu kinh doanh i vi
cc khon l d kin pht sinh trong tng lai nu kh nng pht sinh khon l l
tng i chc chn v gi tr khon l c c tnh mt cch ng tin cy; Ghi
nhn ngha v hin ti i vi cc khon phi tr k c trong trng hp cha c
y h s ti liu (nh bin bn nghim thu khi ng ca nh thu..) nhng
chc chn phi thanh ton;
- i vi khon chnh lch nh gi li ti sn lu k thuc phn vn ch s
hu, sau khi x l TSC hu hnh, v hnh, BST, phn cn li c kt
chuyn vo thu nhp khc (nu li) hoc chi ph khc (nu l);
- i vi khon chnh lch t gi ang phn nh lu k trn Bng cn i
k ton (nh chnh lch t gi pht sinh t vic chuyn i bo co ti chnh),
doanh nghip kt chuyn ton b vo doanh thu ti chnh (nu li) hoc chi ph ti
chnh (nu l);
- Cc khon chi ph tr trc cha phn b ht nh li th thng mi pht
sinh t hp nht kinh doanh khng dn n quan h cong ty m-cng ty con, li
th kinh doanh khi c phn ha, cng c dng c xut dng, chi ph thnh lp
doanh nghip, chi ph trong giai on trin khai... c ghi gim ton b tnh
vo chi ph trong k. Ring chi ph tr trc lin quan n vic thu ti sn, tr
459
trc li vay c tnh ton v phn b ph hp vi thi gian tr trc thc t

cn li cho n khi chnh thc dng hot ng;
- Cng ty m dng ghi nhn li th thng mi trn Bo co ti chnh hp
nht, phn li th thng mi cha phn b ht c tnh ngay vo chi ph qun
l doanh nghip;
- Cc khon chnh lch li, l khi nh gi li ti sn v n phi tr sau khi
b tr vi s d phng trch lp (nu c) c ghi nhn vo doanh thu hot
ng ti chnh, thu nhp khc hoc chi ph ti chnh, chi ph khc ty tng khon
mc c th tng t nh vic ghi nhn ca doanh nghip ang hot ng lin tc.
8.
Trng hp gi nh v s hot ng lin tc khng cn ph hp ti thi
im bo co, doanh nghip phi thuyt minh chi tit v kh nng to tin v thanh
ton n phi tr, vn ch s hu cho cc c ng v gii thch l do v s khng
so snh c gia thng tin ca k bo co v thng tin k so snh, c th:
- S tin c kh nng thu hi t vic thanh l, nhng bn ti sn, thu hi n
phi thu;
- Kh nng thanh ton n phi tr theo th t u tin, nh kh nng tr n
ngn sch Nh nc, tr n ngi lao ng, tr n vay, n nh cung cp;
- Kh nng thanh ton cho ch s hu, i vi cng ty c phn cn cng b
r kh nng mi c phiu s nhn c bao nhiu tin;
- Thi gian tin hnh thanh ton cc khon n phi tr v vn ch s hu.
- L do khng so snh c thng tin k bo co v k so snh: Do k trc
doanh nghip trnh by Bo co ti chnh theo nguyn tc ca doanh nghip hot
ng lin tc; K bo co v doanh nghip chun b gii th, ph sn, chm dt
hot ng theo quyt nh ca c quan c thm quyn (ghi r tn c quan, s
quyt nh) hoc do Ban gim c c d nh theo vn bn (s, ngy, thng, nm)
nn trnh by Bo co ti chnh theo nguyn tc khc.
iu 107. ng tin s dng lp Bo co ti chnh khi cng b ra
cng chng v np cc c quan chc nng qun l Nh nc ti Vit Nam
1. Bo co ti chnh c s dng cng b ra cng chng v np cc c

quan chc nng qun l Nh nc ti Vit Nam phi c trnh by bng ng
Vit Nam.Trng hp doanh nghip lp Bo co ti chnh bng ng ngoi t th
phi chuyn i Bo co ti chnh ra ng Vit Nam khi cng b ra cng chng
v np cc c quan chc nng qun l Nh nc ti Vit Nam.
2. Phng php chuyn i Bo co ti chnh lp bng ngoi t sang ng
Vit Nam cng b thng tin ra cng chng v np cc c quan qun l Nh
nc:
460
a) Khi chuyn i Bo co ti chnh c lp bng ng ngoi t ra ng

Vit Nam, k ton phi quy i cc ch tiu ca Bo co ti chnh theo nguyn tc
sau:
- Ti sn v n phi tr c quy i ra ng Vit Nam theo t gi giao
dch thc t cui k (l t gi chuyn khon ca mt ngn hng thng mi ni
doanh nghip thng xuyn c giao dch ti thi im bo co);
- Vn ch s hu (vn gp ca ch s hu, thng d vn c phn, vn khc,
quyn chn chuyn i tri phiu) c quy i ra ng Vit Nam theo t gi
giao dch thc t ti ngy gp vn;
- Chnh lch t gi v chnh lch nh gi li ti sn c quy ira ng
Vit Nam theo t gi giao dch thc t ti ngy nh gi;
- Li nhun sau thu cha phn phi, cc qu trch t li nhun sau thu
cha phn phi pht sinh sau ngy u t c quy i ra ng Vit Nam bng
cch tnh ton theo cc khon mc ca Bo co kt qu hot ng kinh doanh;
- Li nhun, c tc tr c quy i ra ng Vit Nam theo t gi giao
dch thc t ti ngy tr li tc, c tc;
- Cc khon mc thuc Bo co kt qu hot ng kinh doanh v Bo co
lu chuyn tin t c quy i ra ng Vit Nam theo t gi giao dch thc t ti
thi im pht sinh giao dch. Trng hp t gi bnh qun k k ton xp x vi
t gi thc t ti thi im pht sinh giao dch (chnh lch khng vt qu 3%) th
c th p dng theo t gi bnh qun (nu la chn).
b) Phng php k ton chnh lch t gi do chuyn i Boco ti
c lp bng ng ngoi t ra ngVit Nam.
chnh
Chnh lch t gi pht sinh khi chuyn i Bo co ti chnh c lp bng

ng ngoi t ra Vit Nam ng c ghi nhn trn ch tiu Chnh lch t gi
hi oi - M s 417 thuc phn vn ch s hu ca Bng cn i k ton.
iu 108. Nguyn tc lp Bo co ti chnh khi thay i n v tin t
trong k ton
1.
Khi thay i n v tin t k ton, ti k u tin k t khi thay i, k
ton thc hin chuyn i s d s k ton sang n v tin t trong k ton mi
theo t gi chuyn khon ca mt ngn hng thng mi ni doanh nghip thng
xuyn c giao dch ti ngy thay i n v tin t trong k ton.
461
2. T gi p dng i vi thng tin so snh (ct k trc) trn Bo co kt

qu hot ng kinh doanh v Bo co lu chuyn tin t:
Khi trnh by thng tin so snh trn bo co kt qu hot ng kinh doanh
v bo co lu chuyn tin t ca k c s thay i n v tin t trong k ton,
n v p dng t gi chuyn khon bnh qun k trc lin k vi k thay i
(nu t gi bnh qun xp x t gi thc t).
3. Khi thay i n v tin t trong k ton, doanh nghip phi trnh by r
trn Bn thuyt minh Bo co ti chnh l do thay i n v tin t trong k ton
v nhng nh hng (nu c) i vi Bo co ti chnh do vic thay i n v
tin t trong k ton.
iu 109. Thi hn np Bo co ti chnh
1. i vi doanh nghip nh nc
a) Thi hn np Bo co ti chnh qu:
- n v k ton phi np Bo co ti chnh qu chm nht l 20 ngy, k t
ngy kt thc k k ton qu; i vi cng ty m, Tng cng ty Nh nc chm
nht l 45 ngy;
- n v k ton trc thuc doanh nghip, Tng cng ty Nh nc np Bo
co ti chnh qu cho cng ty m, Tng cng ty theo thi hn do cng ty m, Tng
cng ty quy nh.
b) Thi hn np Bo co ti chnh nm:
- n v k ton phi np Bo co ti chnh nm chm nht l 30 ngy, k
t ngy kt thc k k ton nm; i vi cng ty m, Tng cng ty nh nc
chm nht l 90 ngy;
- n v k ton trc thuc Tng cng ty nh nc np Bo co ti chnh
nm cho cng ty m, Tng cng ty theo thi hn do cng ty m, Tng cng ty quy
nh.
2. i vi cc loi doanh nghip khc
a)
n v k ton l doanh nghip t nhn v cng ty hp danh phi np
Bo co ti chnh nm chm nht l 30 ngy, k t ngy kt thc k k ton nm;
i vi cc n v k ton khc, thi hn np Bo co ti chnh nm chm nht l
90 ngy;
462
b)
n v k ton trc thuc np Bo co ti chnh nm cho n v k ton
cp trn theo thi hn do n v k ton cp trn quy nh.
iu 110. N nhn Bo co ti chnh
CC LOI
DOANH NGHIP
(4)
1. Doanh nghip Nh nc
2. Doanh nghip c vn u t
nc ngoi
3. Cc loi doanh nghip khc
Noi nhn bo co
DN
C quan
C
quan
cp
Thu
Thng
trn
(2)
k
(3)
C quan
ng k
kinh
doanh
K lp
bo
co
C quan
ti chnh
(1)
Qu,
Nm
Nm
Nm
1. i vi cc doanh nghip Nh nc ng trn a bn tnh, thnh ph

trc thuc Trung ng phi lp v np Bo co ti chnh cho S Ti chnh tnh,
thnh ph trc thuc Trung ng. i vi doanh nghip Nh nc Trung ng
cn phi np Bo co ti chnh cho B Ti chnh (Cc Ti chnh doanh nghip).
- i vi cc loi doanh nghip Nh nc nh: Ngn hng thng mi,
cng ty x s kin thit, t chc tn dng, doanh nghip bo him, cng ty kinh
doanh chng khon phi np Bo co ti chnh cho B Ti chnh (V Ti chnh
ngn hng hoc Cc Qun l gim st bo him).
- Cc cng ty kinh doanh chng khon v cng ty i chng phi np Bo
co ti chnh cho ban Chng khon Nh nc v S Giao dch chng khon.
2. Cc doanh nghip phi gi Bo co ti chnh cho c quan thu trc tip
qun l thu ti a phng. i vi cc Tng cng ty Nh nc cn phi np Bo
co ti chnh cho B Ti chnh (Tng cc Thu).
3. Doanh nghip c n v k ton cp trn phi np Bo co ti chnh cho
n v k ton cp trn theo quy nh ca om v k ton cp trn.
4. i vi cc doanh nghip m php lut quy nh phi kim ton Bo co
ti chnh th phi kim ton trc khi np Bo co ti chnh theo quy nh. Bo
co ti chnh ca cc doanh nghip thc hin kim ton phi nh km bo co
kim ton vo Bo co ti chnh khi np cho cc c quan qun l Nh nc v
doanh nghip cp trn.
463
5. C quan ti chnh m doanh nghip c vn u t trc tip nc ngoi

(FDI) phi np Bo co ti chnh l S Ti chnh cc tnh, thnh ph trc thuc
Trung ng ni doanh nghip ng k tr s kinh doanh chnh.
6. i vi cc doanh nghip Nh nc s hu 100% vn iu l, ngoi cc
c quan ni doanh nghip phi np Bo co ti chnh theo quy nh trn, doanh
nghip cn phi np Bo co ti chnh cho cc c quan, t chc c phn cng,
phn cp thc hin quyn ca ch s hu theo Ngh nh s 99/2012/N-CP v
cc vn bn sa oi, b sung, thay th.
7. Cc doanh nghip (k c cc doanh nghip trong nc v doanh nghip
c vn u t nc ngoi) c tr s nm trong khu ch xut, khu cng nghip,
khu cng ngh cao cn phi np Bo co ti chnh nm cho Ban qun l khu ch
xut, khu cng nghip, khu cng ngh cao nu c yu cu.
MC 2
NI DUNG V PHNG PHAP LP BO CO TI CHNH
iu 111. Nhng thng tin chung v doanh nghip
Trong Bo co ti chnh nm, doanh nghip phi trnh by cc thng tin

chung sau:
- Tn v a ch ca doanh nghip bo co;
- Nu r Bo co ti chnh ny l Bo co ti chnh ring ca doanh nghip,
Bo co ti chnh tng hp hay Bo co ti chnh hp nht ca cng ty m, tp
on;
- Ngy kt thc k k ton;
- Ngy lp Bo co ti chnh;
- n v tin t dng ghi s k ton;
- n v tin t dng lp v trnh by Bo co ti chnh.
iu 112. Hng dn lp v trnh by Bng cn i k ton nm
1. Lp v trnh Bng cn i k ton ca doanh nghip p ng gi
nh hot ng lin tc
1.1. Mc ch ca Bng cn i k ton

Bng cn i k ton l Bo co ti chnh tng hp, phn nh tng qut ton
b gi tr ti sn hin c v ngun hnh thnh ti sn ca doanh nghip ti mt
thi im nht nh, s liu trn Bng cn i k ton cho bit ton b gi tr ti
sn hin c ca doanh nghip theo c cu ca ti sn v c cungun vn hnh
464
thnh cc ti sn . Cn c vo Bng cn i k ton c th nhn xt, nh gi

khi qut tnh hnh ti chnh ca doanh nghip.
1.2. Nguyn tc lp v trnh by Bng cn i k ton

1.2.1. Theo quy nh ti Chun mc k ton Trnh by Bo co ti chnh
khi lp v trnh by Bng cn i k ton phi tun th cc nguyn tc chung v
lp v trnh by Bo co ti chnh. Ngoi ra, trn Bng cn i k ton, cc khon
mc Ti sn v N phi tr phi c trnh by ring bit thnh ngn hn v di
hn, tu theo thi hn ca chu k kinh doanh bnh thng ca doanh nghip, c
th nh sau:
a ) 0 i vi doanh nghip c chu k kinh doanh bnh thng trong vng 12
ting, th Ti sn v N phi tr c phn thnh ngn hn v di hn theo nguyn
tc sau:
- Ti sn v N phi tr c thu hi hay thanh ton trong vng khng qu
12 thng ti k t thi im bo co c xp vo loi ngn hn;
- Ti sn v N phi tr c thu hi hay thanh ton t 12 thng tr ln k
t thi im bo co c xp vo loi di hn.
b)
i vi doanh nghip c chu k kinh doanh bnh thng di hon 12
thng, th Ti sn v N phi tr c phn thnh ngn hn v di hn theo iu
kin sau:
-T i sn v N phi tr c thu hi hay thanh ton trong vng mt chu k
kinh doanh bnh thng c xp vo loi ngn hn;
-T i sn v N phi tr c thu hi hay thanh ton trong thi gian di hn
mt chu k kinh doanh bnh thng c xp vo loi di hn.
Trng hp ny, doanh nghip phi thuyt minh r c im xc nh chu
k kinh doanh thng thng, thi gian bnh qun ca chu k kinh doanh thng
thng, cc bng chng v chu k sn xut, kinh doanh ca doanh nghip cng
nh ca ngnh, lnh vc doanh nghip hot ng.
c) i vi cc doanh nghip do tnh cht hot ng khng th da vo chu
k kinh doanh phn bit gia ngn hn v di hn, th cc Ti sn v N phi
tr c trnh by theo tnh thanh khon gim dn.
1.2.2. Khi lp Bng cn i k ton tng hp gia cc n v cp trn v
n v cp di trc thuc khng c t cch php nhn, n v cp trn phi thc
465
hin loi tr tt c s d ca cc khon mc pht sinh t cc giao dch ni b, nh

cc khon phi thu, phi tr, cho vay ni b.... gia on v cp trn v n v cp
di, gia cc n v cp di vi nhau.
K thut loi tr cc khon mc ni b khi tng hp Bo co gia n v
cp trn v cp di hch ton ph thuc c thc hin tng t nh k thut
hp nht Bo co ti chnh.
1.2.3. Cc ch tiu khng c s liu c min trnh by trn Bng cn i
k ton. Doanh nghip ch ng nh li s th t ca cc ch tiu theo nguyn tc
lin tc trong mi phn.
1.3. C s lp Bng cn i k ton

- Cn c vo s k ton tng hp;
- Cn c vo s, th k ton chi tit hoc Bng tng hfp chi tit;
- Cn c vo Bng cn i k ton nm trc ( trnh by ct u nm).
1.4. Ni dung v phng php lp cc ch tiu trong Bng cn i k
ton ca doanh nghip p ng gi nh hot ng lin tc (Mau B01-DN)
a)
Ti sn ngn hn (M s 100)
Ti sn ngn hn phn nh tng gi tr tin, cc khon tng ng tin v

cc ti sn ngn hn khc c the chuyn i thnh tin, c th bn hay s dng
trong vng khng qu 12 thng hoc mt chu k kinh doanh bnh thng ca
doanh nghip ti thi im bo co, gm: Tin, cc khon tng ng tin, cc
khon u t ti chnh ngn hn, cc khon phi thu ngn hn, hng tn kho v ti
sn ngn hn khc.
M s 100 = M s 110 + M s 120 + M s 130 + M s 140 + M s 150.
- Tin v cc khon tng ng tin (M s 110)
L ch ti tng hp phn nh ton b s tin v cc khon tng ng

tin hin c ca doanh nghip ti thi im bo co, gm: Tin mt ti qu, tin
gi ngn hng (khng k hn), tin ang chuyn v cc khon tng ng tin
ca doanh nghip. M s 110 = M s 111 + M s 112.
+ Tin (M s 111)
L ch tiu phn nh ton b s tin hin c ca doanh nghip ti thi im
bo co, gm: Tin mt ti qu ca doanh nghip, tin gi ngn hng khng k
hn v tin ang chuyn, s liu ghi vo ch tiu Tin l tng s d N ca
466
cc Ti khon 111 Tin mt, 112 Tin gi ngn hng v 113 Tin ang
chuyn.
+ Cc khon tng ng tin (M s 112)
Ch tiu ny phn nh cc khon u t ngn hn c thi hn thu hi khng
qu 3 thng k t ngy u t c kh nng chuyn i d dng thnh mt lng
tin xc nh v khng c ri ro trong vic chuyn i thnh tin ti thi im bo
S liu ghi vo ch tiu ny cn c ch yu vo s d N chi tit ca ti

khon 1281 Tin gi c k hn (chi tit cc khon tin gi c k hn gc khng
qu 3 thng) v ti khon 1288 Cc khon u t khc nm gi n ngy o
hn (chi tit cc khon tiu chun phn loi l tng ng tin). Ngoi ra,
trong qu trnh lp bo co, nu nhn thy cc khon c phn nh cc ti
khon khc tha mn nh ngha tng tng tin th k ton c php trnh by
trong ch tiu ny. Cc khon tng cmg tin c the bao gm: K phiu ngn
hng, tn phiu kho bc, tin gi ngn hng c k hn gc khng qu 3 thng...
Cc khon trc y c phn loi l tng ng tin nhng qu hn
cha thu hi c phi chuyn sang trnh by ti cc ch tiu khc, ph hp vi
ni dung ca tng khon mc.
Khi phn tch cc ch tiu ti chnh, ngoi cc khon tng ng tin trnh
by trong ch tiu ny, k ton c th coi tng ng tin bao gm c cc khon
c thi hn thu hi cn li di 3 thng k t ngy bo co (nhng c k hn gc
trn 3 thng) c kh nng chuyn i d dng thnh mt lng tin xc nh v
khng c ri ro trong vic chuyn i thnh tin.
- u t ti chnh ngn hn (M s 120)
L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr ca cc khon u t ngn hn

(sau khi tr i d phng gim gi chng khon kinh doanh), bao gm: Chng
khon nm gi v mc ch kinh doanh, cc khon u t nm gi n ngy o
hn v cc khon u t khc c k hn cn li khng qu 12 thng k t thi
im bo co.
Cc khon u t ngn hn c phn nh trong ch tiu ny khng bao
gm cc khon u t ngn hn c trnh by trong ch tiu Cc khon tng
ng tin, ch tiu Phi thu v cho vay ngn hn .
M s 120 = M s 121+ M s 122 + M s 123.
+ Chng khon kinh doanh (M s 121)
467
Ch tiu ny phn nh gi tr cc khon chng khon v cc cng c ti

chnh khc nm gi v mc ch kinh doanh ti thi im bo co (nm gi vi
mc ch ch tng gi bn ra kim li). Ch tiu ny c th bao gm c cc
cng c ti chnh khng c chng khon ha, v d nh thng phiu, hp ng
k hn, hp ng hon i... nm gi v mc ch kinh doanh, s liu ghi vo
ch tiu ny l s d N ca ti khon 121 - Chng khon kinh doanh.
+ D phng gim gi chng khon kinh doanh (M so 122)
Ch tiu ny phn nh khon d phng gim gi ca cc khon chng khon
kinh doanh ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d C ca
Ti khon 2291 D phng gim gi chng khon kinh doanh v c ghi bng
s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
+ u t nm gi n ngy o hn (M s 123)
Ch tiu ny phn nh cc khon u t nm gi n ngy o hn c k
hn cn li khng qu 12 thng k t thi im bo co, nh tin gi c k hn,
tri phiu, thng phiu v cc loi chng khon n khc. Ch tiu ny khng bao
gm cc khon u t nm gi n ngy o hn c trnh by trong ch tiu
Cc khon tng ng tin, ch tiu Phi thu v cho vay ngn hn, s liu
ghi vo ch tiu ny l s d N ca TK 1281, TK 1282, 1288 (chi tit cc khon
c k hn cn li khng qu 12 thng v khng c phn loi l tng ng
tin).
- Cc khon phi thu ngn hn (M s 130)
L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr ca cc khon phi thu ngn

hn c k hn thu hi cn li khng qu 12 thng hoc trong mt chu k kinh
doanh thng thng ti thi im bo co (sau khi tr i d phng phi thu ngn
hn kh i), nh: Phi thu ca khch hng, tr trc cho ngi bn, phi thu ni
b, phi thu theo tin k hoch hp ng xy dng, phi thu v cho vay v phi
thu ngn hn khc. M s 130 = M s 131 + M s 132 + M s 133 + M s 134
+ M s 135 + M s 136 + M s 137 + M s 139.
+ Phi thu ngn hn ca khch hng (M s 131)
Ch tiu ny phn nh s tin cn phi thu ca khch hng c k hn thu hi
cn li khng qu 12 thng hoc trong mt chu k kinh doanh thng thng ti
thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny cn c vo tng s d N chi
tit ca Ti khon 131 Phi thu ca khch hng m theo tng khch hng.
+ Tr trc cho ngi bn ngn hn (M s 132)
468
Ch tiu ny phn nh s tin tr trc cho ngi bn khng qu 12 thng

hoc trong mt chu k kinh doanh thng thng mua ti sn nhng cha nhn
c ti sn ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny cn c vo tng
s pht sinh N chi tit ca Ti khon 331 Phi tr cho ngi bn m theo tng
ngi bn.
+ Phi thu ni b ngn hn (M s 133)
Ch tiu ny phn nh cc khon phi thu gia n v cp trn v cc on v
trc thuc khng c t cch php nhn hch ton ph thuc v gia cc n v
trc thuc khng c t cch php nhn hch ton ph thuc vi nhau trong cc
quan h thanh ton ngoi quan h giao vn, c k hn thu hi cn li khng qu 12
thng hoc trong mt chu k kinh doanh thng thng ti thi im bo co. s
liu de ghi vo ch tiu ny l s d N chi tit ca cc Ti khon 1362, 1363,
1368 trn s k ton chi tit Ti khon 136. Khi n v cp trn lp Bo co ti
chnh tng hp vi n v cp di hch ton ph thuc, ch tiu ny c b tr
vi ch tiu Phi tr ni b ngn hn trn Bng cn i k ton ca cc n v
hch ton ph thuc.
+ Phi thu theo tin k hoch hp ng xy dng (M s 134)
Ch tiu ny phn nh s chnh lch gia tng s doanh thu ghi nhn lu
k tng ng vi phn cng vic hon thnh ln hn tng s tin lu k khch
hng phi thanh ton theo tin k hoch n cui k bo co ca cc hp ng
xy dng d dang, s liu ghi vo ch tiu ny cn c vo s d N TK 337
Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng.
+ Phi thu v cho vay ngn hn (M s 135)
Ch tiu ny phn nh cc khon cho vay (khng bao gm cc ni dung
c phn nh ch tiu u t nm gi n ngy o hn) c k hn thu hi
cn li khng qu 12 thng hoc trong mt chu k kinh doanh thng thng ti
thi im bo co, nh cho cc khon vay bng kh c, hp ng vay gia 2 bn.
S liu ghi vo ch tiu ny l s d N chi tit ca TK 1283 - Cho vay.
+ Phi thu ngn hn khc (M s 136)
Ch tiu ny phn nh cc khon phi thu khc c k hn thu hi cn li
khng qu 12 thng hoc trong mt chu k kinh doanh thng thng ti thi im
bo co, nh: Phi thu v cc khon chi h, tin li, c tc c chia, cc khon
tm ng, cm c, k cc, k qu, cho mn tm thi...m doanh nghip c
quyn thu hi khng qu 12 thng, s liu ghi vo ch tiu ny l s d N chi
tit ca cc Ti khoan: TK 1385, TK1388, TK334, TK338, TK 141, TK 244.
469
+ D phng phi thu ngn hn kh i (M s 137)
Ch tiu ny phn nh khon d phng cho cc khon phi thu ngn hn kh

i ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d C chi tit ca
Ti khon 2293 D phng phi thu kh i, chi tit d phng cho cc khon
phi thu ngn hn kh i v uc ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc
n (...)
+ Ti sn thiu ch x l (m s 139)
Ch tiu ny phn nh cc ti sn thiu ht, mt mt cha r nguyn nhn
ang ch x l ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d N
TK 1381 - Ti sn thiu ch x l.
- Hng tn kho (M s 140)
L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr hin c cc loi hng tn kho

d tr cho qu trnh sn xut, kinh doanh ca doanh nghip (sau khi tr i d
phng gim gi hng tn kho) n thi im bo co. M s 140 = M s 141 +
M s 149.
+ Hng tn kho (M s 141)
Ch tiu ny phn nh tng gi tr ca hng tn kho thuc quyn s hu ca
doanh nghip, c lun chuyn trong mt chu k kinh doanh thng thng ti
thi im bo co. Ch tiu ny khng bao gm gi tr chi ph sn xut kinh doanh
d dang di hn v gi tr thit b, vt t, ph tng thay th di hn. s liu ghi
vo ch tiu ny l s d N ca cc ti khon 151 - Hng mua ang i ng,
ti khon 152 - Nguyn liu, vt liu, ti khon 153 - Cng c, dng c, ti
khon 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang, ti khon 155 - Thnh
phm, ti khon 156 - Hng ho, ti khon 157 - Hng gi i bn, ti khon
158 - Hng ho kho bo thu.
Khon chi ph sn xut, kinh doanh d dang vt qu mt chu k kinh
doanh thng thng khng tha mn nh ngha v hng tn kho theo Chun mc
k ton th khng c trnh by trong ch tiu ny m trnh by ti ch tiu Chi
ph sn xut kinh doanh d dang di hn - M s 241.
Khon thit b, vt t, ph tng thay th trn 12 thng hoc vt qu mt
chu k kinh doanh thng thng khng tha mn nh ngha v hng tn kho theo
Chun mc k ton th khng c trnh by trong ch tiu ny m trnh by ti ch
tiu Thit b, vt t, ph tng thay th di hn - M s 263.
470
+ D phng gim gi hng tn kho (M s 149)

Ch tiu ny phn nh khon d phng gim gi ca cc loi hng tn kho
ti thi im bo co sau khi tr s d phng gim gi lp cho cc khon chi
ph sn xut, kinh doanh d dang di hn. s liu ghi vo ch tiu ny l s d
C ca Ti khon 2294 D phng gim gi hng tn kho, chi tit d phng cho
cc khon mc c trnh by l hng tn kho trong ch tiu M s 141 v c
ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n: (...).
Ch tiu ny khng bao gm s d phng gim gi ca chi ph sn xut,
kinh doanh d dang di hn v thit b, vt t, ph tng thay th di hn.
- Ti sn ngn hn khc (M s 150)
L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr cc ti sn ngn hn khc c thi

hn thu hi hoc s dng khng qu 12 thng ti thi im bo co, nh chi ph tr
trc ngn hn, thu GTGT cn c khu tr, cc khon thu phi thu, giao dch
mua bn li tri phiu Chnh ph v ti sn ngn hn khc ti thi im bo co.
M s 150 = M s 151 + M s 152 + M s 153 + M s 154 + M s 155.
+ Chi p h tr trc ngn hn (M s 151)
Ch tiu ny phn nh s tin tr trc c cung cp hng ha, dch v
trong khong thi gian khng qu 12 thng hoc mt chu k sn xut kinh doanh
thng thng k t thi im tr trc, s liu ghi vo ch tiu Chi ph tr
trc ngn hn l s d N chi tit ca Ti khon 242 Chi ph tr trc.
+ Thu gi tr gia tng c khu tr (M s 152)
Ch tiu ny phn nh s thu GTGT cn c khu tr v s thu GTGT
cn c hon li n cui nm bo co. s liu ghi vo ch tiu Thu gi tr
gia tng c khu tr cn c vo s d N ca Ti khon 133 Thu gi tr gia
tng c khu tr.
+ Thu v cc khon khc phi thu nh nc (M s 153)
Ch tiu ny phn nh thu v cc khon khc np tha cho Nh nc ti
thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu Thu v cc khon khc phi thu
nh nc cn c vo s d N chi tit Ti khon 333 Thu v cc khon phi
np Nh nc trn s k ton chi tit TK 333.
+ Giao dch mua bn li tri phiu Chnh ph (M s 154)
471
Ch tiu ny phn nh gi tr tri phiu Chnh ph ca bn mua khi cha kt

thc thi hn hp ng mua bn li ti thi im bo co. s liu ghi vo ch
tiu Giao dch mua bn li tri phiu Chnh ph l s d N ca Ti khon 171
- Giao dch mua bn li tri phiu Chnh ph.
+ Ti sn ngn hn khc (M s 155)
Ch tiu ny phn nh gi tr ti sn ngn hn khc, nh: Kim kh qu,
qu (khng c phn loi l hng tn kho), cc khon u t nm gi ch tng
gi bn kim li khng c phn loi l bt ng sn u t, nh tranh, nh,
vt phm khc c gi tr. s liu ghi vo ch tiu ny l s d N chi tit ca
TK 2288 - u t khc.
b) Ti sn di hn (M s 200)
Ch tiu ny phn nh tr gi cc loi ti sn khng c phn nh trong ch
tiu ti sn ngn hn. Ti sn di hn l cc ti sn c thi hn thu hi hoc s
dng trn 12 thng ti thi im bo co, nh: Cc khon phi thu di hn, ti sn
c nh, bt ng sn u t, cc khon u t ti chnh di hn v ti sn di hn
khc. M s 200 = M s 210 + M s 220 + M s 230 + M s 240 + M s 250
+ M s 260.
- Cc khon phi thu di hn (M s 210)
L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr ca cc khon phi thu c k

hn thu hi trn 12 thng hoc hn mt chu k sn xut, kinh doanh ti thi im
bo co, nh: Phi thu ca khch hng, vn kinh doanh om v trc thuc, phi
thu ni b, phi thu v cho vay, phi thu khc (sau khi tr i d phng phi thu di
hn kh i). M s 210 = M s 2 1 1 + M s 212 + M s 213 + M s 214 +
M s 215 + M s 216 + M s 219.
+ Phi thu di hn ca khch hng (M s 211)
Ch tiu ny phn nh s tin cn phi thu ca khch hng c k hn thu hi
trn 12 thng hoc hn mt chu k sn xut, kinh doanh thng thng ti thi
im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny cn c vo chi tit s d N ca Ti
khon 131 Phi thu ca khch hng, m chi tit theo tng khch hng.
+ Tr trc cho ngi bn di hn (M s 212)
Ch tiu ny phn nh s tin tr trc cho ngi bn trn 12 thng hoc
hon mt chu k kinh doanh thng thng mua ti sn nhng cha nhn c
ti sn ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny cn c vo tong s
472
pht sinh N chi tit ca Ti khon 331 Phi tr cho ngi bn m theo tng
ngi bn.
+ Von knh doanh n v trc thuc (M s 213)
Ch tiu ny ch ghi trn Bng cn i k ton ca n v cp trn phn nh
s vn kinh doanh giao cho cc n v trc thuc khng c t cch php nhn
hch ton ph thuc. Khi lp Bng cn i k ton tng hp ca ton doanh
nghip, ch tiu ny c b tr vi ch tiu Phi tr ni b v vn kinh doanh
(M s 333) hoc ch tiu Vn gp ca ch s hu (M s 411) trn Bng cn
i k ton ca cc n v hch ton ph thuc, chi tit phn vn nhn ca n v
cp trn. S liu ghi vo ch tiu ny cn c vo s d N ca ti khon 1361
Vn kinh doanh cc n v trc thuc.
+ Phi thu ni b di hn (M s 214)
Ch tiu ny phn nh cc khon phi thu gia n v cp trn v cc n v
trc thuc khng c t cch php nhn hch ton ph thuc v gia cc on v
trc thuc khng c t cch php nhn hch ton ph thuc vi nhau trong cc
quan h thanh ton ngoi quan h giao vn, c k hn thu hi cn li trn 12 thng
hoc hn mt chu k kinh doanh thng thng ti thi im bo co. s liu
ghi vo ch tiu ny cn c vo s d N chi tit ca cc Ti khon 1362, 1363,
1368 trn s k ton chi tit Ti khon 136. Khi n v cp trn lp Bo co ti
chnh tng hp vi n v cp di hch ton ph thuc, ch tiu ny c b tr
vi ch tiu Phi tr ni b di hn trn Bng cn i k ton ca cc on v
hch ton ph thuc.
+ Phi thu v cho vay di hn (M s 215)
Ch tiu ny phn nh cc khon cho vay bng kh c, hp ng, tha
thun vay gia 2 bn (khng bao gm cc ni dung c phn nh ch tiu u
t nm gi n ngy o hn) c k hn thu hi cn li hn 12 thng ti thi
im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny cn c vo s d N chi tit TK
1283 - Cho vay.
+ Phi thu di hn khc (M s 216)
Ch tiu ny phn nh cc khon phi thu khc c k hn thu hi cn li trn
12 thng hoc hn mt chu k kinh doanh thng thng ti thi im bo co,
nh: Phi thu v cc khon chi h, tin li, c tc c chia; Cc khon tm
ng, cm c, k cc, k qu, cho m n...m doanh nghip c quyn thu hi.
S liu ghi vo ch tiu ny cn c vo s d N chi tit ca cc ti khon: TK
1385 TK1388, TK334, TK338, TK 141, TK 244.
473
+ D phng phi thu di hn kh i (M s 219)
Ch tiu ny phn nh khon d phng cho cc khon phi thu di hn kh

i ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d C chi tit ca
Ti khon 2293 D phng phi thu kh i, chi tit d phng cho cc khon
phi thu di hn kh i v c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc
on (...).
- Ti sn c nh ( M s 220)
L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr cn li (Nguyn gi tr gi tr

hao mn ly k) ca cc loi ti sn c nh ti thi im bo co. M s 220 =
M s 221 + M s 224 + M s 227.
- Ti sn c nh hu hnh (M s 221)
L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr cn li ca cc loi ti sn c

nh hu hnh ti thi im bo co. M s 221 = M s 222 + M s 223.
+ Nguyn gi (M s 222)
Ch tiu ny phn nh ton b nguyn gi cc loi ti sn c nh hu hnh
ti thi im bo co. S liu ghi vo ch tiu ny l s d N ca Ti khon
211 Ti sn c nh hu hnh.
+ Gi tr hao mn u k (M s 223)
Ch tiu ny phn nh ton b gi tr hao mn ca cc loi ti sn c nh
hu hnh lu k ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d C
ca Ti khon 2141 Hao mn TSC hu hnh v c ghi bng s m di
hnh thc ghi trong ngoc om (...)
- Ti sn c nh thu ti chinh (M s 224)
L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr cn li ca cc loi ti sn c

nh thu ti chnh ti thi im bo co. M s 224 = M s 225 + M s 226.
Ch tiu ny phn nh ton b nguyn gi cc loi ti sn c nh thu ti
chnh ti thi im bo co. S liu ghi vo ch tiu ny l s d N ca Ti
khon 212 Ti sn c nh thu ti chnh.
474
+ Gi tr hao mn lu k (M s 226)
thu ti chnh lu k ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d
C ca Ti khon 2142 Hao mn ti sn c nh thu ti chnh v c ghi
bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
- Ti sn c nh v hnh (M s 227)
L ch tiu tng hyp phn nh ton b gi tr cn li ca cc loi ti sn c

nh v hnh ti thi im bo co. M s 227 = M s 228 + M s 229.
Ch tiu ny phn nh ton b nguyn gi cc loi ti sn c nh v hnh ti
thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d N ca Ti khon 213
Ti sn c nh v hnh.
+ Gi tr hao mn u k (M s 229)
v hnh lu k ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d C
ca Ti khon 2143 Hao mn TSC v hnh v c ghi bng s m di hnh
thc ghi trong ngoc n (...).
- Bt ng sn u t (M s 230)
L ch tiu tng hp phn nh ton b gi tr cn li ca cc loi bt ng

sn u t ti thi im bo co. M s 230 = M s 231 + M s 232.
Ch tiu ny phn nh ton b nguyn gi ca cc loi bt ng sn u t
ti thi im bo co sau khi tr s tn tht do suy gim gi tr ca bt ng
sn u t nm gi ch tng gi. s liu phn nh vo ch tiu ny l s d N
ca Ti khon 217 Bt ng sn u t.
+ Gi tr hao mn lu k (M s 232)
Ch tiu ny phn nh ton b gi tr hao mn ly k ca bt ng sn u
t dng cho thu ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d
C ca Ti khon 2147 Hao mn bt ng sn u t v c ghi bng s m
di hnh thc ghi trong ngoc n (...)
475
Ti sn d dang di hn (M s 240)
L ch tiu tng hp phn nh gi tr chi ph sn xut, kinh doanh d dang
di hn v chi ph xy dng c bn d dang di hn ti thi im bo co. M s
240 = M s 241 + M s 242.
+ Ch p h sn xut, kinh doanh d dang di hn (M s 241)
Chi ph sn xut, kinh doanh d dang di hn l cc chi ph d nh sn
xut hng tn kho nhng vic sn xut b chm tr, gin on, tm ngng, vt
qu mt chu k kinh doanh thng thng ca doanh nghip ti thi im bo co.
Ch tiu ny thng dng trnh by cc d n d dang ca cc ch u t xy
dng bt ng sn bn nhng chm trin khai, chm tin .
Ch tiu ny phn nh gi tr thun c th thc hin c (l gi gc tr i
s d phng gim gi trch lp ring cho khon ny) ca chi ph sn xut, kinh
doanh d dang vt qu mt chu k kinh doanh, khng tha mn nh ngha v
hng tn kho theo Chun mc k ton, s liu ghi vo ch tiu ny cn c vo
s d N chi tit ca ti khon 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang v s
d C chi tit ca ti khon 2294 - D phng gim gi hng tn kho.
+ Chi p h xy dng c bn d dang (M s 242)
Ch tiu ny phn nh ton b tr gi ti sn c nh ang mua sm, chi ph
u t xy dng c bn, chi ph sa cha ln ti sn c nh d dang hoc hon
thnh cha bn giao hoc cha a vo s dng, s liu ghi vo ch tiu ny l
s d N ca Ti khon 241 Xy dng c bn d dang.
- u t ti chnh di hn (M s 250)
L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr cc khon u t ti chnh di hn

ti thi im bo co (sau khi tr i khon d phng tn tht u t vo n v
khc), nh: u t vo cng ty con, u t vo cng ty lin kt, lin doanh, u t
gp vn vo n v khc, u t nm gi n ngy o hn c k hn cnli trn
12 thng hoc hn mt chu k sn xut, kinh doanh. M s250 = M s 251 +
M s 252 + M s 253 + M s 254 + M s 255.
+ u t vo cng ty con (M s 251)
Ch tiu ny phn nh gi tr cc khon u t vo cng ty con v cc n v
trc thuc c t cch php nhn hch ton c lp v bn cht l cng ty con
(khng ph thuc vo tn gi hoc hnh thc ca n v) ti thi im bo co.
476
s liu ghi vo ch tiu ny l s d N ca Ti khon 221 u t vo cng

ty con.
+ u t vo cng ty lin doanh, lin kt (M s 252)
Ch tiu ny phn nh gi tr khon u t vo cng ty lin doanh, lin kt
ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l tng s d N ca Ti
khon 222 u t vo cng ty lin doanh, lin kt.
+ u t gp vn vo n v khc (M s 253)
Ch tiu ny phn nh cc khon u t vo vn ch s hu ca n v khc
nhng doanh nghip khng c quyn kim sot, ng kim sot, nh hng ng
k (ngoi cc khon u t vo cng ty con, lin doanh, lin kt), s liu trnh
by vo ch tiu ny l s d N chi tit ca ti khon 2281 - u t gp vn vo
n v khc.
+ D phng u t ti chnh di hn (M s 254)
Ch tiu ny phn nh khon d phng tn tht u t vo n v khc do
n v c u t b l v nh u t c kh nng mt vn ti thi im bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny l s d C ca Ti khon 2292 D phng tn tht
u t vo n v khc v c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc
n (...).
+ u t nm gi n ngy o hn (M s 255)
Ch tiu ny phn nh cc khon u t nm gi n ngy o hn c k
hn cn li trn 12 thng k t thi im bo co, nh tin gi c k hn, tri
phiu, thng phiu v cc loi chng khon n khc. Ch tiu ny khng bao gm
cc khon cho vay c trnh by trong ch tiu Phi thu v cho vay di hn, s
liu ghi vo ch tiu ny l s d N ca cc TK 1281, TK 1282, 1288.
- Ti sn di hn khc (M s 260)
L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr cc ti sn di hn khc c thi

hn thu hi hoc s dng trn 12 thng ti thi im bo co, nh: Chi ph tr
trc di hn, ti sn thu thu nhp hon li v ti sn di hn cha c trnh by
cc ch tiu khc ti thi im bo co. M s 260 = M s 261 + M s 262 +
M s 268.
+ Ch p h fr trc di hn (M s 261)
All
Ch tiu ny phn nh s tin tr trc c cung cp hng ha, dch v

c thi hn trn 12 thng hoc hn mt chu k sn xut kinh doanh thng thng
k t thi im tr trc; Li th thng mi v li th kinh doanh cn cha phn
b vo chi ph ti thi im bo co. s liu ghi vo vo ch tiu Chi ph tr
trc di hn l s d N chi tit ca Ti khon 242 Chi ph tr trc. Doanh
nghip khng phi ti phn loi chi ph tr trc di hn thnh chi ph tr trc
ngn hn.
+ Ti sn thu thu nhp hon li (M s 262)
Ch tiu ny phn nh gi tr ti sn thu thu nhp hon li ti thi im bo
co. S liu ghi vo ch tiu Ti sn thu thu nhp hon li c cn c vo
s d N Ti khon 243 Ti sn thu thu nhp hon li.
Nu cc khon chnh lch tm thi chu thu v chnh lch tm thi c
khu tr lin quan n cng mt i tng np thu v c quyt ton vi cng
mt c quan thu th thu hon li phi tr c b tr vi ti sn thu hon li.
Trng hp ny, ch tiu Ti sn thu thu nhp hon li phn nh s chnh lch
gia ti sn thu thu nhp hon li ln hn thu thu nhp hon li phi tr.
+ Thit b, vt t, ph tng thay th di hn (M s 263)
Ch tiu ny phn nh gi tr thun (sau khi tr d phng gim gi) ca
thit b, vt t, ph tng dng d tr, thay th, phng nga h hng ca ti sn
nhng khng tiu chun phn loi l ti sn c nh v c thi gian d tr
trn 12 thng hoc hom mt chu k sn xut kinh doanh thng thng nn khng
c phn loi l hng tn kho. s liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo s
d chi tit ti khon 1534 - Thit b, ph tng thay th (chi tit s ph tng, thit
b thay th d tr di hn) v s d C chi tit ca ti khon 2294 - D phng
gim gi hng tn kho.
+ Ti sn di hn khc (M s 268)
Ch tiu ny phn nh gi tr ti sn di hn khc ngoi cc ti sn di hn
nu trn, nh cc vt phm c gi tr trng by, bo tng, gii thiu truyn
thng, lch s... nhng khng c phn loi l TSC v khng d nh bn
trong vng 12 thng k t thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny c
cn c vo s d chi tit ti khon 2288.
c) Tng cng ti sn (M s 270)

L ch tiu tng hp phn nh tng tr gi ti sn hin c ca doanh nghip
ti thi im bo co, bao gm ti sn ngn hn v ti sn di hn.
478
M s 270 = M s 100 + M s 200.
d) N phi tr (M s 300)
L ch tiu tng hp phn nh ton b s n phi tr ti thi im bo co,
gm: N ngn hn v n di hn. M s 300 = M s 310 + M s 330.
e) N ngn hn (M s 310)
L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr cc khon n cn phi tr c thi
hn thanh ton khng qu 12 thng hoc di mt chu k sn xut, kinh doanh
thng thng, nh: Cc khon vay v n thu ti chnh ngn hn, phi tr ngi
bn, thu v cc khon phi np Nh nc, phi tr ngi lao ng, chi ph phi
tr, phi tr ni b, doanh thu cha thc hin, d phng phi tr... ti thi im
bo co. M s 310 = M s 311 + M s 312 + M s 313 + M s 314 + M s
315 + M s 316 + M s 317 + M s 318 + M s 319 + M s 320 + M s 321
+ M s 322 + M s 323 + M s 324.
+ Phi tr ngi bn ngn hn (M s 311)
Ch tiu ny phn nh s tin cn phi tr cho ngi bn c thi hn thanh
ton cn li khng qu 12 thng hoc trong mt chu k sn xut, kinh doanh thng
thng ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny cn c vo s d C
chi tit ca ti khon 331 Phi tr cho ngi bn m chi tit cho tng ngi bn.
+ Ngi mua tr tin trc ngn hn (M s 312)
Ch tiu ny phn nh s tin ngi mua ng trc mua sn phm, hng
ha, dch v, ti sn c nh, bt ng sn u t v doanh nghip c ngha v
cung cp khng qu 12 thng hoc trong mt chu k sn xut, kinh doanh thng
thng ti thi im bo co (khng bao gm cc khon doanh thu nhn trc), s
liu ghi vo ch tiu ny cn c vo s pht sinh C chi tit ca ti khon 131
Phi thu ca khch hng m chi tit cho tng khch hng.
+ Thu v cc khon phi np Nh nc (M s 313)
Ch tiu ny phn nh tng s cc khon doanh nghip cn phi np cho
Nh nc ti thi im bo co, bao gm c cc khon thu, ph, l ph v cc
khon phi np khc. S liu ghi vo ch tiu ny cn c vo s d C chi tit
ca Ti khon 333 Thu v cc khon phi np nh nc.
+ Phi tr ngi lao ng (M s 314)
479
Ch tiu ny phn nh cc khon doanh nghip cn phi tr cho ngi lao

ng ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny cn c vo s d C chi
tit ca Ti khon 334 Phi tr ngi lao ng.
+ Chi p h phi tr ngn hn (M s 315)
Ch tiu ny phn nh gi tr cc khon n cn phi tr do nhn hng ha,
dch v nhng cha c ha n hoc cc khon chi ph ca k bo co cha c
h s, ti liu nhng chc chn s pht sinh cn phi c tnh trc vo chi ph
sn xut, kinh doanh v s phi thanh ton trong vng 12 thng hoc trong chu k
sn xut, kinh doanh thng thng tip theo ti thi im bo co, nh trch trc
tin lng ngh php, li vay phi tr... s liu ghi vo ch tiu ny cn c vo
s d C chi tit ca Ti khon 335 Chi ph phi tr.
+ Phi tr ni b ngn hn (M s 316)
Ch tiu ny phn nh cc khon phi tr ni b c k hn thanh ton cn li
khng qu 12 thng hoc trong mt chu k sn xut, kinh doanh thng thng ti
thi im bo co (ngoi phi tr v vn kinh doanh) gia n v cp trn v n
v trc thuc khng c t cch php nhn hch ton ph thuc v gia cc n v
hch ton ph thuc trong mt doanh nghip, s liu ghi vo ch tiu ny cn
c vo s d C chi tit ca cc ti khon 3362, 3363, 3368. Khi n v cp trn
lp Bo co ti chnh tng hp vi cc n v cp di hch ton ph thuc, ch
tiu ny c b tr vi ch tiu Phi thu ni b ngn hn trn Bng cn i k
ton ca cc om v hch ton ph thuc.
+ Phi tr theo tin k hoch hp ng xy dng (M s 317)
Ch tiu ny phn nh s chnh lch gia tng s tin lu k khch hng
phi thanh ton theo tin k hoch ln hn tng s doanh thu ghi nhn lu
k tng ng vi phn cng vic hon thnh n cui k bo co ca cc hp
ng xy dng d dang, s liu ghi vo ch tiu ny cn c vo s d C ca
Ti khon 337 Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng.
+ Doanh thu cha thc hin ngn hn (M s 318)
Ch tiu ny phn nh cc khon doanh thu cha thc hin tng ng vi
phn ngha v m doanh nghip s phi thc hin trong vng 12 thng tip theo
hoc trong mt chu k sn xut, kinh doanh thng thng ti thi im bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny l s d C chi tit ca ti khon 3387 - Doanh
thu cha thc hin.
+ Phi tr ngn hn khc (M s 319)
480
Ch tiu ny phn nh cc khon phi tr khc c k hn thanh ton cn li

khng qu 12 thng hoc trong mt chu k sn xut, kinh doanh thng thng ti
thi im bo co, ngoi cc khon n phi tr c phn nh trong cc ch tiu
khc, nh: Gi tr ti sn pht hin tha cha r nguyn nhn, phi np cho c
quan BHXH, KPC, cc khon nhn k cc, k qu ngn hn... s liu ghi
vo ch tiu ny cn c vo s d C chi tit ca cc ti khon: TK 338, 138, 344.
+ Vay v n thu ti chnh ngn hn (M s 320)
Ch tiu ny phn nh tng gi tr cc khon doanh nghip i vay, cn n
cc ngn hng, t chc, cng ty ti chnh v cc i tng khc c k hn thanh
ton cn li khng qu 12 thng ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu
ny cn c vo s d C chi tit ca TK 341 v 34311 (chi tit phn n hn thanh
ton trong 12 thng tip theo).
+ D phng phi tr ngn hn (M s 321)
Ch tiu ny phn nh khon d phng cho cc khon d kin phi tr
khng qu 12 thng hoc trong chu k sn xut, kinh doanh thng thng tip theo
ti thi im bo co, nh d phng bo hnh sn phm, hng ha, cng trnh xy
dng, d phng ti c cu, cc khon chi ph trch trc sa cha TSC nh
k, chi ph hon nguyn mi trng trch trc... Cc khon d phng phi tr
thng c c tnh, cha chc chn v thi gian phi tr, gi tr phi tr v
doanh nghip cha nhn c hng ha, dch v t nh cung cp. s liu ghi
vo ch tiu ny cn c vo s d C chi tit ca Ti khon 352 D phng phi
tr.
+ Qu khen thng, phc li (M s 322)
Ch tiu ny phn nh Qu khen thng, Qu phc li, Qu thng ban
qun l iu hnh cha s dng ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu
ny l s d C ca Ti khon 353 Qu khen thng, phc li.
+ Qu bnh n gi (M s 323)
Ch tiu ny phn nh gi tr Qu bnh n gi hin c ti thi im bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny l s d C ca Ti khon 357 - Qu bnh n gi.
+ Giao dch mua bn li tri phiu Chnh ph (M s 324)
Ch tiu ny phn nh gi tr tri phiu Chnh ph ca bn bn khi cha kt
thc thi hn hp ng mua bn li ti thi im bo co. s liu ghi vo ch
481
tiu ny l s d C ca Ti khon 171 Giao dch mua bn li tri phiu Chnh

ph. '
g) N di hn (M s 330)
L ch tiu tng hp phn nh tng gi tr cc khon n di hn ca doanh
nghip bao gm nhng khon n c thi hn thanh ton cn li t 12 thng tr ln
hoc trn mt chu k sn xut, kinh doanh thng thng ti thi im bo co,
nh: Khon phi tr ngi bn, phi tr ni b, cc khon phi tr di hn khc,
vay v n thu ti chnh di hn... ti thi im bo co. M s330 = M s 331 +
Ma s 332 + M s 333 + M s 334 + M s 335 + M s 336 + M s 337 + M
s 338 + M s 339 + M s 340 + M s 341 + M s 342 + M s 343.
+ Phi tr ngi bn di hn (M s 331)
Ch tiu ny phn nh s tin cn phi tr cho ngi bn c thi hn thanh
ton cn li trn 12 thng hoc hn mt chu k sn xut, kinh doanh thng thng
ti thi im bo co. So liu e ghi vo ch tiu ny cn c vo s d C chi tit
ca ti khon 331 Phi tr cho ngi bn, m cho tng ngi bn.
+ Ngi mua tr tin trc di hn (M s 332)
Ch tiu ny phn nh s tin ngi mua ng trc mua sn phm, hng
ha, dch v, ti sn c nh, bt ng sn u t v doanh nghip c ngha v
cung cp trn 12 thng hoc hn mt chu k sn xut, kinh doanh thng thng ti
thi im bo co (khng bao gm cc khon doanh thu nhn trc), s liu
ghi vo ch tiu ny cn c vo s pht sinh C chi tit ca ti khon 131 Phi thu
ca khch hng m chi tit cho tng khch hng.
+ Chi p h phi tr di hn (M s 333)
Ch tiu ny phn nh gi tr cc khon n cn phi tr do nhn hng ha,
dch v nhng cha c ha n hoc cc khon chi ph ca k bo co cha c
h s, ti liu nhng chc chn s pht sinh cn phi c tnh trc vo chi ph
sn xut, kinh doanh v ch phi thanh ton sau 12 thng hoc sau chu k sn xut,
kinh doanh thng thng tip theo ti thi im bo co, nh li vay phi tr ca
k bo co nhng chi phi thanh ton khi hp ng vay di hn o hn. s liu
ghi vo ch tiu ny cn c vo s d C chi tit ca Ti khon 335 Chi ph
phi tr.
+ Phi tr ni b v vn kinh doanh (M s 334)
482
Ty thuc vo c im hot ng v m hnh qun l ca tng n v,

doanh nghip thc hin phn cp v quy nh cho n v hch ton ph thuc ghi
nhn khon vn do doanh nghip cp vo ch tiu ny hoc ch tiu Vn gp ca
ch s hu - M s 411.
Ch tiu ch ghi Bng cn i k ton n v cp di khng c t cch
php nhn hch ton ph thuc, phn nh cc khon n v cp di phi tr cho
n v cp trn v vn kinh doanh.
S liu ghi vo ch tiu ny cn c vo chi tit s d C Ti khon 3361
Phi tr ni b v vn kinh doanh. Khi n v cp trn lp Bng cn i k ton
tng hp ton doanh nghip, ch tiu ny c b tr vi ch tiu Vn kinh doanh
n v trc thuc trn Bng cn i k ton ca n v cp trn.
+ Phi tr ni b di hn (M s 335)
Ch tiu ny phn nh cc khon phi tr ni b c k hn thanh ton cn li
im bo co (ngoi phi tr v vn kinh doanh) gia n v cp trn v n v
trc thuc khng c t cch php nhn hch ton ph thuc v gia cc n v
hch ton ph thuc trong mt doanh nghip, s liu ghi vo ch tiu ny cn
c vo s d C chi tit ca cc ti khon 3362, 3363, 3368. Khi n v cp trn
lp Bo co ti chnh tng hp vi cc n v cp di hch ton ph thuc, ch
tiu ny c b tr vi ch tiu Phi thu ni b di hn trn Bng cn i k
ton ca cc n v hch ton ph thuc.
+ Doanh thu cha thc hin di hn (M s 336)
Ch tiu ny phn nh cc khon doanh thu cha thc hin tng ng vi
phn ngha v m doanh nghip s phi thc hin trong sau 12 thng hoc sau mt
chu k sn xut, kinh doanh thng thng tip theo ti thi im bo co. s liu
ghi vo ch tiu ny l s d C chi tit ca ti khon 3387 - Doanh thu cha
thc hin.
+ Phi tr di hn khc (M s 33 7)
Ch tiu ny phn nh cc khon phi tr khc c k hn thanh ton cn li
im bo co, ngoi cc khon n phi tr c phn nh trong cc ch tiu
khc, nh: Cc khon nhn k cc, k qu di hn, cho mn di hn, khon
chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp theo cam kt vi gi bn tr ngay di
hn... S liu ghi vo ch tiu ny cn c vo s d C chi tit ca cc ti
khon: TK 338, 344.
483
+ Vay v n thu ti chnh di hn (M so 338)
Ch tiu ny phn nh cc khon doanh nghip vay, n ca cc ngn hng,

t chc, cng ty ti chnh v cc i tng khc, c k hn thanh ton cn li trn
12 ti thi im bo co, nh: s tin Vay ngn hng, khon phi tr v ti sn c
nh thu ti chnh, tin thu pht hnh tri phiu thng... s liu ghi vo ch
tiu ny l s d C chi tit cc ti khon: TK 341 v kt qu tm c ca s d
C TK 34311 tr (-) d N TK 34312 cng (+) d C TK 34313.
+ Tri phiu chuyn i (M s 339)
Ch tiu ny phn nh gi tr phn n gc ca tri phiu chuyn i do
doanh nghip pht hnh ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s
d C chi tit ca ti khon 3432 - Tri phiu chuyn i.
+ C phiu u i (M s 340)
Ch tiu ny phn nh gi tr c phiu u i theo mnh gi m bt buc
ngi pht hnh phi mua li ti mt thi im c xc nh trong tng lai.
S liu ghi vo ch tiu ny cn c vo s d C chi tit TK 41112 - c phiu
u i (chi tit loi c phiu u i c phn loi l n phi tr).
+ Thu thu nhp hon li phi tr (M s 341)
Ch tiu ny phn nh s thu thu nhp doanh nghip hon li phi tr ti
thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d C Ti khon 347
Thu thu nhp hon li phi tr.
Nu cc khon chnh lch tm thi chu thu v chnh lch tm thi c
khu tr lin quan n cng mt i tng np thu v c quyt ton vi cng
mt c quan thu th thu thu nhp hon li phi tr c b tr vi ti sn thu
hon li. Trng hp ny ch tiu Thu thu nhp hon li phi tr phn nh s
chnh lch gia thu thu nhp hon li phi tr ln hn ti sn thu hon li.
+ D phng phi tr di hn (M s 342)
Ch tiu ny phn nh khon d phng cho cc khon d kin phi tr sau
12 thng hoc sau chu k sn xut, kinh doanh thng thng tip theo ti thi
im bo co, nh d phng bo hnh sn phm, hng ha, cng trnh xy dng,
d phng ti c cu, cc khon chi ph trch trc sa cha TSC nh k, chi
ph hon nguyn mi trng trch trc... Cc khon d phng phi tr thng
c c tnh, cha chc chn v thi gian phi tr, gi tr phi tr v doanh
484
nghip cha nhn c hng ha, dch v t nh cung cp. s liu ghi vo ch
tiu ny cn c vo s d C chi tit ca Ti khon 352 D phng phi tr.
+ Qu pht trin khoa hc v cng ngh (M s 343)
Ch tiu ny phn nh s Qu pht trin khoa hc v cng ngh cha s
dng ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d C ca ti
khon 356 Qu pht trin khoa hc v cng ngh.
h) Vn ch s hu (M s 400 = M s 410 + M s 430)

- Vn ch s hu (M s 410)
L ch tiu tng hp phn nh cc khon vn kinh doanh thuc s hu ca
c ng, thnh vin gp vn, nh: v n u t ca ch s hu, cc qu trch t li
nhun sau thu v li nhun sau thu cha phn phi, chnh lch nh gi li ti
sn, chnh lch t gi...
M s 410 = M s 411 + M s 412 + M s 413 + M s 414 + M s 415
+ M s 416 + M s 417 + M s 418 + M s 419 + M s 420 + M s 421 +
M s 422.
- Vn gp ca ch s hu (M s 411)
Ch tiu ny phn nh tng s vn thc gp ca cc ch s hu vo
doanh nghip (i vi cng ty c phn phn nh vn gp ca cc c ng theo
mnh gi c phiu) ti thi im bo co. Ti n v hch ton ph thuc, ch tiu
ny c th phn nh s vn c cp nu doanh nghip quy nh n v hch ton
ph thuc ghi nhn vo TK 411. s liu ghi vo ch tiu ny l s d C ca ti
khon 4111 Vn gp ca ch s hu. i vi cng ty c phn, M s 411 = M
s 41 la + M s 41 lb
+ C phiu ph thng c quyn biu quyt (M s 41 la )
Ch tiu ny ch s dng ti cng ty c phn, phn nh mnh gi ca c
phiu ph thng c quyn biu quyt, s liu ghi vo ch tiu ny l s d C
TK 41111 - C phiu ph thng c quym biu quyt.
+ C phiu u i (M s 41 lb)
Ch tiu ny phn nh gi tr c phiu u i theo mnh gi nhng ngi
pht hnh khng c ngha v phi mua li. s liu ghi vo ch tiu ny cn c
vo s d C chi tit TK 41112 - c phiu u i (chi tit loi c phiu u i
c phn loi vn ch s hu).
485
- Thng d vn c phn (M s 412)
Ch tiu ny phn nh thng d vn c phn thi im bo co ca cng ty

c phn. S liu ghi vo ch tiu ny l s d C ca Ti khon 4112 Thng
d vn c phn. Neu TK 4112 c s d N th ch tiu ny c ghi bng s m
di hnh thc ghi trong ngoc n (...)
- Quyn chn chuyn i tri phiu (M s 413)
Ch tiu ny phn nh gi tr cu phn vn ca tri phiu chuyn i do

doanh nghip pht hnh ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s
d C chi tit ca ti khon 4113 - Quyn chn chuyn i tri phiu
- Vn khc ca ch s hu (M s 414)
Ch tiu ny phn nh gi tr cc khon vn khc ca ch s hu ti thi

im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d C Ti khon 4118 Vn
khc.
- C phiu qu (M s 415)
Ch tiu ny phn nh gi tr c phiu qu hin c thi im bo co ca
cng ty c phn. S liu ghi vo ch tiu ny l s d N ca Ti khon 419
C phiu qu v c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...)
- Chnh lch nh gi li ti sn (M s 416)
Ch tiu ny phn nh tng s chnh lch do nh gi li ti sn c ghi

nhn trc tip vo vn ch s hu hin c ti thi im bo co. s liu ghi vo
ch tiu ny l s d C ca Ti khon 412 Chnh lch nh gi li ti sn.
Trng hp ti khon 412 c s d N th ch tiu ny c ghi bng s m di
hnh thc ghi trong ngoc n (...).
- Chnh lch t gi hi oi (M s 417)
Ch tiu ny phn nh s chnh lch t gi hi oi pht sinh trong giai on

trc hot ng ca doanh nghip do Nh nc s hu 100% vn iu l thc
hin nhim v an ninh, quc phng, on nh kinh t v m cha c x l ti thi
im bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny l s d C ca ti khon 413 Chnh lch t
gi hi oi. Trng hp TK 413 c s d N th ch tiu ny c ghi bng s
m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
486
Trng hp on v s dng ngoi t lm n v tin t trong k ton, ch

tiu ny cn phn nh khon chnh lch t gi hi oi do chuyn i Bo co ti
chnh lp bng ngoi t sang ng Vit Nam.
- Qu u t pht trin (M s 418)
Ch tiu ny phn nh s Qu u t pht trin cha s dng ti thi im

bo co. S liu ghi vo ch tiu ny l s d C ca ti khon 414 Qu u t
pht trin.
- Qu h tr sp xp doanh nghip (M s 419)
Ch tiu ny phn nh s Qu h tr sp xp doanh nghip cha s dng ti

thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d C ca ti khon 417
Qu h tr sp xp doanh nghip.
- Qu khc thuc vn ch s hu (M s 420)
Ch tiu ny phn nh s qu khc thuc vn ch s hu doanh nghip trch

lp t li nhun sau thu cha phn phi hin c ti thi im bo co. s liu
ghi vo ch tiu ny l s d C ti khon 418 Cc qu khc thuc vn ch s
hu.
- Li nhun sau thu cha phn phi (M s 421)
Ch tiu ny phn nh s li (hoc l) sau thu cha c quyt ton hoc

cha phn phi ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d C
ca ti khon 421 Li nhun sau thu cha phn phi. Trng hp ti khon 421
c s d N th s liu ch tiu ny c ghi bng s m di hnh thc ghi trong
ngoc n (...). M s 421 = M s 421a + M s 421b
+ Li nhun sau thu cha phn phi ly k n cui k trc (M s 42la)
Ch tiu ny phn nh s li (hoc l) cha c quyt ton hoc cha phn
phi ly k n thi im cui k trc (u k bo co).
S liu ghi vo ch tiu Li nhun sau thu cha phn phi ly k n
cui k trc trn Bng cn i k ton qu l s d C ca ti khon 4211 Li
nhun sau thu cha phn phi nm trc cng vi s d C chi tit ca Ti
khon 4212 Li nhun sau thu cha phn phi nm nay, chi tit s li nhun
ly k t u nm n u k bo co. Trng hp ti khon 4211, 4212 c s d
N th s liu ch tiu ny c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc
n (...).
487
s liu ghi vo ch tiu Li nhun sau thu cha phn phi n cui k
trc trn Bng cn i k ton nm l s d C ca ti khon 4211 Li nhun
sau thu cha phn phi nm trc. Trng hp ti khon 4211, 4212 c s d
N th s liu ch tiu ny c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc
n (...).
+ Li nhun sau thu cha phn phi k ny (M s 42 lb)
Ch tiu ny phn nh s li (hoc l) cha c quyt ton hoc cha phn
phi pht sinh trong k bo co.
S liu ghi vo ch tiu Li nhun sau thu cha phn phi k ny trn
Bng cn i k ton qu l s d C ca ti khon 4212 Li nhun sau thu
cha phn phi nm nay, chi tit s li nhun pht sinh trong qu bo co.
Trng hp ti khon 4212 c s d N th s liu ch tiu ny c ghi bng s
m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
S liu ghi vo ch tiu Li nhun sau thu cha phn phi k ny trn
Bng cn i k ton nm l s d C ca ti khon 4212 Li nhun sau thu
cha phn phi nm nay. Trng hp ti khon 4212 c s d N th s liu ch
tiu ny c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
- Ngun vn u t xy dng c bn (M s 422)
Ch tiu ny phn nh tng s ngun vn u t xy dng c bn hin c ti

thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d C ca ti khon 441
Ngun vn u t xy dng c bn.
) Ngun knh p h v qu khc (M s 430)

L ch tiu tng hp phn nh tng s kinh ph s nghip, d n c cp
chi tiu cho hot ng s nghip, d n (sau khi tr i cc khon chi s nghip, d
n); Ngun kinh ph hnh thnh TSC ti thi im bo co. M s 430 = M
s 431 + M s 432.
+ Ngun kinh p h (M s 431)
Ch tiu ny phn nh ngun kinh ph s nghip, d n c cp nhung
cha s dng ht, hoc s chi s nghip, d n ln hn ngun kinh ph s nghip,
d n. S liu ghi vo ch tiu ny l s chnh lch gia s d C ca ti khon
461 Ngun kinh ph s nghip vi s d N ti khon 161 Chi s nghip.
Trng hp s d N TK 161 ln hn s d C TK 461 th ch tiu ny c ghi
488
+ Ngun kinh p h hnh thnh TSC (M s 432)

Ch tiu ny phn nh tng s ngun kinh ph hnh thnh TSC hin c
ti thi im bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l s d C ca ti khon 466
Ngun kinh ph hnh thnh TSC.
k) Tng cng ngun vn (M s 440)

Phn nh tng s cc ngun vn hnh thnh ti sn ca doanh nghip ti thi
im bo co. M s 440 = M s 300 + M s 400.
Ch tiu Tng cng Ti sn
M so 270
Ch tiu Tng cng Ngun vn

M s 440
2.
Lp v trnh Bng cn i k ton ca doanh nghip khng p ng
gi nh hot ng lin tc (Mu s B 01/CDH - DNKLT)
2.1. Vic trnh by cc ch tiu ca Bng cn i k ton khi doanh nghip

khng p ng gi nh hot ng lin tc c thc hin tng t nh Bng cn
i k ton ca doanh nghip khi ang hot ng ngoi tr mt s iu chnh sau:
(a) Khng phn bit ngn hn v di hn: Cc ch tiu c lp khng cn
c vo thi hn cn li k t ngy lp bo co l trn 12 thng hay khng qu 12
thng hoc hon mt chu k kinh doanh thng thng hay trong mt chu k kinh
doanh thng thng;
(b) Khng trnh by cc ch tiu d phng do ton b ti sn, n phi tr
c nh gi li theo gi tr thun c th thc hin c, gi tr c th thu hi
hoc gi tr hp l;
2.2. Mt s ch tiu c phng php lp khc vi Bng cn i k ton ca
doanh nghip ang hot ng lin tc nh sau:
a) Ch tiu Chng khon kinh doanh (M s 121)
Ch tiu ny phn nh gi tr ghi s ca chng khon kinh doanh sau khi
nh gi li. Doanh nghip khng phi trnh by ch tiu D phng gim gi
chng khon kinh doanh do s d phng gim gi c ghi gim trc tip vo
gi tr ghi s ca chng khon kinh doanh.
b) Cc ch tiu lin quan n cc khon u t vo cng ty con, cng ty lin
doanh, lin kt, gp vn u t vo n v khc phn nh theo gi tr ghi s sau
khi nh gi li cc khon u t trn. Doanh nghip khng phi trnh by ch
489
tiu D phng u t ti chnh di hn do s d phng c ghi gim trc tip

vo gi tr ghi s ca cc khon u t.
c) Cc ch tiu lin quan n cc khon phi thu phn nh theo gi tr ghi s
sau khi nh gi li cc khon phi thu. Doanh nghip khng phi trnh by ch
tiu D phng phi thu kh i do s d phng c ghi gim trc tip vo gi
tr ghi s ca cc khon phi thu.
d) Ch tiu Hng tn kho M s 140:
Ch tiu ny phn nh gi tr ghi s ca hng tn kho sau khi nh gi li.
S liu ch tiu ny bao gm c cc khon chi ph sn xut, kinh doanh d dang v
thit b, vt t, ph tng thay th c phn loi l di hn trn Bng Cn i k
ton ca doanh nghip ang hot ng lin tc. Doanh nghip khng phi trnh
by ch tiu D phng gim gi hng tn kho do s d phng gim gi c ghi
gim trc tip vo gi tr ghi s ca hng tn kho.
e) Cc ch tiu lin quan n TSC hu hnh, TSC v hnh, TSC thu ti
chnh, Bt ng sn u t phn nh theo gi tr ghi s sau khi nh gi li cc
ti sn trn. Doanh nghip khng phi trnh by ch tiu Nguyn gi do gi tr s
sch l gi nh gi li, khng trnh by ch tiu Hao mn ly k do s khu hao
c ghi gim trc tip vo gi tr s sch ca ti sn.
2.3.
Cc ch tiu khc c lp trnh by bng cch gp ni dung v s liu
ca cc ch tiu tng ng phn di hn v ngn hn ca doanh nghip ang hot
ng lin tc.
iu 113. Hng dn lp v trnh by Bo co kt qu hot ng kinh
doanh (M u s B02-DN)
1. Ni dung v kt cu bo co:
a) Bo co kt qu hot ng kinh doanh phn nh tnh hnh v kt qu hot

ng kinh doanh ca doanh nghip, bao gm kt qu t hot ng kinh doanh
chnh v kt qu t cc hot ng ti chnh v hot ng khc ca doanh nghip.
Khi lp Bo co kt qu hot ng kinh doanh tng hp gia doanh nghip
v n v cp di khng c t cch php nhn hch ton ph thuc, doanh nghip
phi loi tr ton b cc khon doanh thu, thu nhp, chi ph pht sinh t cc giao
dch ni b.
b) Bo co kt qu hot ng kinh doanh gm c 5 ct:
490
- Ct s 1: Cc ch tiu bo co;
- Ct s 2: M s ca cc ch tiu tng ng;
- Ct s 3: S hiu tng ng vi cc ch tiu ca bo co ny c th hin
ch tiu trn Bn thuyt minh Bo co ti chnh;
- Ct s 4: Tng s pht sinh trong k bo co nm;
- Ct s 5: S liu ca nm trc ( so snh).
2. C s lp bo co
- Cn c Bo co kt qu hot ng kinh doanh ca nm trc.
- Cn c vo s k ton tng hp v s k ton chi tit trong k dng cho
cc ti khon t loi 5 n loi 9.
3. Ni dung v phng php lp cc ch tiu trong Bo co Kt qu
hot ng kinh doanh
3.1. Doanh thu bn hng v cung cp dch v (M s 01):

- Ch tiu ny phn nh tng doanh thu bn hng ha, thnh phm, bt ng
sn u t, doanh thu cung cp dch v v doanh thu khc trong nm bo co ca
doanh nghip, s liu ghi vo ch tiu ny l lu k s pht sinh bn C ca Ti
khon 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v trong k bo co.
Khi n v cp trn lp bo co tng hp vi cc n v cp di khng c t
cch php nhn, cc khon doanh thu bn hng v cung cp dch v pht sinh t cc giao
dch ni b u phi loi tr.
- Ch tiu ny khng bao gm cc loi thu gin thu, nh thu GTGT (k c
thu GTGT np theo phng php trc tip), thu tiu th c bit, thu xut
khu, thu bo v mi trng v cc loi thu, ph gin thu khc.
3.2. Cc khon gim tr doanh thu (M s 02):

Ch tiu ny phn nh tng hp cc khon c ghi gim tr vo tng
doanh thu trong nm, bao gm: Cc khon chit khu thng mi, gim gi hng
bn, hng bn b tr li trong k bo co. S liu ghi vo ch tiu ny l lu k
s pht sinh bn N TK 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v i ng
vi bn C cc TK 521 Cc khon gim tr doanh thu trong k bo co.
Ch tiu ny khng bao gm cc khon thu gin thu, ph m doanh nghip
khng c hng phi np NSNN (c k ton ghi gim doanh thu trn s k
ton TK 511) do cc khon ny v bn cht l cc khon thu h Nh nc, khng
nm trong c cu doanh thu v khng c coi l khon gim tr doanh thu.
491
3.3. Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v (M s 10):

Ch tiu ny phn nh s doanh thu bn hng ha, thnh phm, BS u t,
doanh thu cung cp dch v v doanh thu khc tr cc khon gim tr (chit
khu thng mi, gim gi hng bn, hng bn b tr li) trong k bo co, lm
cn c tnh kt qu hot ng kinh doanh ca doanh nghip. M s 10 = M s 01
- M s 02.
3.4. Gi vn hng bn (M s 11):
Ch tiu ny phn nh tng gi vn ca hng ha, BS u t, gi thnh sn
xut ca thnh phm bn, chi ph trc tip ca khi lng dch v hon thnh
cung cp, chi ph khc c tnh vo gi vn hoc ghi gim gi vn hng bn
trong k bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l lu k s pht sinh bn C ca
Ti khon 632 Gi vn hng bn trong k bo co i ng bn N ca Ti
khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh.
Khi n v cp trn lp bo co tng hp vi cc n v cp di khng c
t cch php nhn, cc khon gi vn hng bn pht sinh t cc giao dch ni b
u phi loi tr.
3.5. Li nhun gp v bn hng v cung cp dch v (M s 20):

Ch tiu ny phn nh s chnh lch gia doanh thu thun v bn hng ho,
thnh phm, BS u t v cung cp dch v vi gi vn hng bn pht sinh trong
k bo co, M s 20 = M s 10 - M s 11.
3.6. Doanh thu hot ng ti chnh (M s 21):

Ch tiu ny phn nh doanh thu hot ng ti chnh thun pht sinh trong
k bo co ca doanh nghip, s liu ghi vo ch tiu ny l lu k s pht sinh
bn N ca Ti khon 515 Doanh thu hot ng ti chnh i ng vi bn C
TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh trong k bo co.
t cch php nhn, cc khon doanh thu hot ng ti chnh pht sinh t cc giao
dch ni b u phi loi tr.
3.7. Chi p h ti chnh (M s 22):

Ch tiu ny phn nh tng chi ph ti chnh, gm tin li vay phi tr, chi
ph bn quyn, chi ph hot ng lin doanh,... pht sinh trong k bo co ca
doanh nghip, s liu ghi vo ch tiu ny l lu k s pht sinh bn C TK 635
492
Chi ph ti chnh i ng vi bn N TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh

trong k bo co.
t cch php nhn, cc khon chi ph ti chnh pht sinh t cc giao dch ni b
u phi loi tr.
3.8. Chi p h li vay (M s 23):

Ch tiu ny phn nh chi ph li vay phi tr c tnh vo chi ph ti chnh
trong k bo co. s liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo s k ton chi
tit Ti khon 635.
3.9. Chi p h bn hng (M s 25):

Ch tiu ny phn nh tng chi ph bn hng ha, thnh phm bn, dch
v cung cp pht sinh trong k bo co. s liu ghi vo ch tiu ny l tng
cng s pht sinh bn C ca Ti khon 641 Chi ph bn hng, i ng vi bn
N ca Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh trong k bo co.
3.10. Chi p h qun l doanh nghip (M s 26):

Ch tiu ny phn nh tng chi ph qun l doanh nghip pht sinh trong k
bo co. S liu ghi vo ch tiu ny l tng cng s pht sinh bn C ca Ti
khon 642 Chi ph qun l doanh nghip, i ng vi bn N ca Ti khon 911
Xc nh kt qu kinh doanh trong k bo co.
3.11. Li nhun thun t hot ng kinh doanh (M s 30):

Ch tiu ny phn nh kt qu hot ng kinh doanh ca doanh nghip trong
k bo co. Ch tiu ny c tnh ton trn c s li nhun gp v bn hng v
cung cp dch v cng (+) Doanh thu hot ng ti chnh tr (-) Chi ph ti chnh,
chi ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip pht sinh trong k bo co. M
s 30 = M s 20 + (M s 21 - M s 22) - M s 25 - M s 26.
3.12. Thu nhp khc (M s 31):

Ch tiu ny phn nh cc khon thu nhp khc, pht sinh trong k bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo tng s pht sinh bn N ca Ti
khon 711 Thu nhp khc i ng vi bn C ca Ti khon 911 Xc nh kt
qu kinh doanh trong k bo co.
493
Ring i vi giao dch thanh l, nhng bn TSC, BST, th s liu

ghi vo ch tiu ny l phn chnh lch gia khon thu t vic thanh l, nhng
bn TSC, BST cao hn gi tr cn li ca TSC, BST v chi ph thanh l.
t cch php nhn, cc khon thu nhp khc pht sinh t cc giao dch ni b u
phi loi tr.
3.13. Chi p h khc (M s 32):

Ch tiu ny phn nh tng cc khon chi ph khc pht sinh trong k bo
co. S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo tng s pht sinh bn C ca
Ti khon 811 Chi ph khc i ng vi bn N ca Ti khon 911 Xc nh
kt qu kinh doanh trong k bo co.
Ring i vi giao dch thanh l, nhng bn TSC, BST, th s liu
ghi vo ch tiu ny l phn chnh lch gia khon thu t vic thanh l, nhng
bn TSC, BST nh hn gi tr cn li ca TSC, BST v chi ph thanh l.
t cch php nhn, cc khon chi ph khc pht sinh t cc giao dch ni b u
phi loi tr.
3.14. Li nhun khc (M s 40):

Ch tiu ny phn nh s chnh lch gia thu nhp khc (sau khi tr thu
GTGT phi np tnh theo phng php trc tip) vi chi ph khc pht sinh trong
k bo co. M s 40 = M s 31 - M s 32.
3.15. Tng li nhun k ton trc thu (M s 50):

Ch tiu ny phn nh tng s li nhun k ton thc hin trong nm bo
co ca doanh nghip trc khi tr chi ph thu thu nhp doanh nghip t hot
ng kinh doanh, hot ng khc pht sinh trong k bo co. M s 50 = M s 30
+ M s 40.
3.16. Chi p h thu thu nhp doanh nghip hin hnh (M s 51):
Ch tiu ny phn nh chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh pht
sinh trong nm bo co. s liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo tong s
pht sinh bn C Ti khon 8211 Chi ph thu thu nhp doanh nghip hin hnh
i ng vi bn N TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh trn s k ton chi tit
TK 8211, hoc cn c vo s pht sinh bn N TK 8211 i ng vi bn C TK
494
911 trong k bo co, (trng hp ny s liu c ghi vo ch tiu ny bng s

m di hnh thc ghi trong ngoc n (...) trn s k ton chi tit TK 8211).
3.17. Chi p h thu thu nhp doanh nghip hon li (M s 52):

Ch tiu ny phn nh chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li hoc thu
nhp thu thu nhp hon li pht sinh trong nm bo co. s liu ghi vo ch
tiu ny c cn c vo tng s pht sinh bn C Ti khon 8212 Chi ph thu
thu nhp doanh nghip hon li i ng vi bn N TK 911 Xc nh kt qu
kinh doanh trn s k ton chi tit TK 8212, hoc cn c vo s pht sinh bn N
TK 8212 i ng vi bn C TK 911 trong k bo co, (trng hp ny s liu
c ghi vo ch tiu ny bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...) trn
s k ton chi tit TK 8212).
3.18. Li nhun sau thu thu nhp doanh nghip (M s 60):
Ch tiu ny phn nh tng s li nhun thun (hoc l) sau thu t cc hot
ng ca doanh nghip (sau khi tr chi ph thu thu nhp doanh nghip) pht sinh
trong nm bo co. M s 60 = M s 50 - (M s 51+ M s 52).
3.19. Li c bn trn c phiu (M s 70):

Ch tiu ny phn nh li c bn trn c phiu, cha tnh n cc cng c
c pht hnh trong tng lai c kh nng pha long gi tr c phiu. Ch tiu
ny c trnh by trn Bo co ti chnh ca cng ty c phn l doanh nghip c
lp. i vi cng ty m l cng ty c phn, ch tiu ny ch c trnh by trn
Bo co ti chnh hp nht, khng trnh by trn Bo co ti chnh ring ca cng
ty m.
Trng hp Qu khen thng, phc li c trch t li nhun sau thu, li
c bn trn c phiu c xc nh theo cng thc sau:
Li c bn
trn c phiu
Li nhun hoc l phn b cho

s trch qu
c ng s hu c phiu ph thng - khen thng, phc li
------------------------------------------------------------------------------S lng bnh qun gia quyn ca
c phiu ph thng ang lu hnh trong k
Vic xc nh li nhun hoc l phn b cho c ng s hu c phiu ph

thng v s lng bnh qun gia quyn ca c phiu ph thng ang lu hnh
trong k c thc hin theo hng dn ca Thng t s 21/2006/TT-BTC ngy
20/3/2006 ca B Ti chnh v cc vn bn sa i, b sung thay th.
3.20. Li suy gim trn c phiu (M s 71)
495
3.20.1. Ch tiu ny phn nh li suy gim trn c phiu, c tnh n s tc

ng ca cc cng c trong tng lai c th c chuyn i thnh c phiu v
pha long gi tr c phiu.
Ch tiu ny c trnh by trn Bo co ti chnh ca cng ty c phn l
doanh nghip c lp. i vi cng ty m l cng ty c phn, ch tiu ny ch
c trnh by trn Bo co ti chnh hp nht, khng trnh by trn Bo co ti
chnh ring ca cng ty m.
3.20.2. Li suy gim trn c phiu c xc nh nh sau
Li nhun hoc l phn b cho
s trch qu
Li
suy
c ng s hu c phiu ph thng - khen thng, phc li
gim trn = ------------------------------------------------------------------------------c phiu
S bnh qun gia quyn ca c phiu + s lng c phiu ph thng
ph thng ang lu hnh trong k
d kin c pht hnh thm
3.20.3. Xc nh li nhun (hoc l) phn b cho c ng s hu c phiu
ph thng tnh li suy gim trn c phiu
Li nhun hoc l
= Li nhun hoc l Cc khon
+ Cc khon
phn b cho c phiu
sau thu TNDN
iu chnh gim
iu chnh tng
ph thng
Trng hp cng ty trnh by li c bn trn c phiu trn Bo co ti
chnh hp nht th li nhun hoc l sau thu thu nhp doanh nghip trong k l
li nhun hoc l sau thu thu nhp doanh nghip c tnh trn c s thng tin
hp nht. Trng hp cng ty trnh by trn Bo co ti chnh ring th li nhun
hoc l sau thu thu nhp doanh nghip trong k l li nhun hoc l sau thu
ca ring cng ty.
a.
Cc khon iu chnh gim li nhun hoc l sau thu thu nhp doanh
nghip tnh li nhun hoc l phn b cho c phiu ph thng khi xc nh li
suy gim trn c phiu
a l . C tc ca c phiu u i: c tc ca c phiu u i bao gm: c
tc ca c phiu u i khng ly k c thng bo trong k bo co v c
tc ca c phiu u i lu k pht sinh trong k bo co. c tc ca c phiu
u i c tnh nh sau:
C tc ca c
phiu u i
T l c tc ca
c phiu u i
Mnh gi c
phiu u i
496
- Khon chnh lch ln hn gia gi tr hp l ca khon thanh ton cho

ngi s hu vi gi tr ghi s ca c phiu u i khi cng ty c phn mua li c
phiu u i ca ngi s hu.
- Khon chnh lch ln hn gia gi tr hp l ca c phiu ph thng hoc
cc khon thanh ton khc thc hin theo iu kin chuyn i c li ti thi im
thanh ton vi gi tr hp l ca c phiu ph thng c pht hnh theo iu kin
chuyn i gc.
- Cc khon c tc hoc cc khon khc lin quan ti c phiu ph thng
tim nng c tc ng suy gim;
- Cc khon li c ghi nhn trong k lin quan ti c phiu ph thng
tim nng c tc ng suy gim; v
- Cc yu t khc lm gim li nhun sau thu nu chuyn i c phiu ph
thng tim nng c tc ng suy gim thnh c phiu ph thng.V d, cc khon
chi ph chuyn i tri phiu chuyn i thnh c phiu ph thng lm gim li
nhun sau thu thu nhp doanh nghip trong k.
b. Xc nh cc khon iu chnh tng li nhun hoc l sau thu thu nhp
doanh nghip:
- Khon chnh lch ln hn gia gi tr hp l ca khon thanh ton cho
ngi s hu vi gi tr ghi s ca c phiu u i khi cng ty c phn mua li c
phiu u i ca ngi s hu.
- Cc yu t lm tng li nhun sau thu nu chuyn i c phiu ph thng
tim nng c tc ng suy gim thnh c phiu ph thng.V d, khi chuyn i
tri phiu chuyn i thnh c phiu ph thng th doanh nghip s c gim chi
ph li vay lin quan ti tri phiu chuyn i v vic lm tng li nhun sau thu
thu nhp doanh nghip trong k.
3.20.4. S lng c phiu tnh li suy gim trn c phiu
S lng c phiu tnh li suy gim trn c phiu c xc nh l s
bnh qun gia quyn ca c phiu ph thng lu hnh trong k cng (+) vi s
bnh qun gia quyn ca c phiu ph thng s c pht hnh thm trong trng
hp tt c cc c phiu ph thng tim nng c tc ng suy gim u c
chuyn i thnh c phiu ph thng.
a. Vic xc nh s lng bnh qun gia quyn ca c phiu ph thng ang
lu hnh trong k c thc hin theo hng dn ca Thng t s 21/2006/TTBTC ngy 20/3/2006 ca B Ti chnh v cc vn bn sa i, b sung, thay th.
b. Xc nh s lng bnh qun gia quyn ca c phiu ph thng s c
pht hnh thm trong k
497
c phiu ph thng s c pht hnh thm trong k c coi l c phiu

ph thng tim nng c tc ng lm suy gim li trn c phiu; gm:
- Quyn chn mua chng quyn v cc cng c tng ng;
- Cng c ti chnh c th chuyn i;
- C phiu ph thng pht hnh c iu kin;
- Hp ng c thanh ton bng c phiu ph thng hoc bng tin;
- Cc quyn chn c mua;
- Quyn chn bn pht hnh.
Vic xc nh s lng c phiu ph thng s c pht hnh thm trong k
c thc hin theo quy nh ca Chun mc k ton Li trn c phiu.
iu 114. Hng dn lp v trnh by Bo co lu chuyn tin t (Mu
s B03 - DN)
1.Nguyn tc lp v trnh by Bo co lu chuyn tin t
1.1. Vic lp v trnh by bo co lu chuyn tin t hng nm v cc k k

ton gia nin phi tun th cc quy nh ca Chun mc k ton Bo co lu
chuyn tin t v Chun mc k ton Bo co ti chnh gia nin . Phng
php lp Bo co lu chuyn tin t c hng dn cho cc giao dch ph bin
nht, doanh nghip cn c bn cht tng giao dch trnh by cc lung tin mt
cch ph hp nu cha c hng dn c th trong Thng t ny. Cc ch tiu
khng c s liu th khng phi trnh by, doanh nghip c nh li s th t
nhng khng c thay i m s ca cc ch tiu.
1.2. Cc khon u t ngn hn c coi l tng ng tin trnh by trn
bo co lu chuyn tin t ch bao gm cc khon u t ngn hn c thi hn thu
hi hoc o hn khng qu 3 thng c kh nng chuyn i d dng thnh mt
lng tin xc nh v khng c ri ro trong chuyn i thnh tin k t ngy mua
khon u t ti thi im bo co. V d k phiu ngn hng, tn phiu kho
bc, chng ch tin gi... c thi hn thu hi hoc o hn khng qu 3 thng k
t ngy mua.
1.3. Doanh nghip phi trnh by cc lung tin trn Bo co lu chuyn
tin t theo ba loi hot ng: Hot ng kinh doanh, hot ng u t v hot
ng ti chnh theo quy nh ca chun mc "Bo co lu chuyn tin t":
- Lung tin t hot ng kinh doanh l lung tin pht sinh t cc hot
ng to ra doanh thu ch yu ca doanh nghip v cc hot ng khc khng phi
l cc hot ng u t hay hot ng ti chnh;
- Lung tin t hot ng u t l lung tin pht sinh t cc hot ng
mua sm, xy dng, thanh l, nhng bn cc ti sn di hn v cc khon u t
khc khng c phn loi l cc khon tng ng tin;
498
- Lung tin t hot ng ti chnh l lung tin pht sinh t cc hot ng

to ra cc thay i v quy m v kt cu ca vn ch s hu v vn vay ca doanh
nghip.
1.4. Doanh nghip c trnh by lung tin t cc hot ng kinh doanh,
hot ng u t v hot ng ti chnh theo cch thc ph hp nht vi c im
kinh doanh ca doanh nghip.
1.5. Cc lung tin pht sinh t cc hot ng kinh doanh, hot ng u t
v hot ng ti chnh sau y c bo co trn c s thun:
- Thu tin v chi tr tin h khch hng nh tin thu thu h, chi h v tr
li cho ch s hu ti sn;
- Thu tin v chi tin i vi cc khon c vng quay nhanh, thi gian o
hn ngn nh: Mua, bn ngoi t; Mua, bn cc khon u t; Cc khon i vay
hoc cho vay ngn hn khc c thi hn thanh ton khng qu 3 thng.
1.6. Cc lung tin pht sinh t cc giao dch bng ngoi t phi c quy
i ra ng tin chnh thc s dng trong ghi s k ton v lp Bo co ti chnh
theo t gi hi oi ti thi im pht sinh giao dch.
1.7. Cc giao dch v u t v ti chnh khng trc tip s dng tin hay
cc khon tng ng tin khng c trnh by trong Bo co lu chuyn tin
t, V d:
- Vic mua ti sn bng cch nhn cc khon n lin quan trc tip hoc
thng qua nghip v cho thu ti chnh;
- Vic mua mt doanh nghip thng qua pht hnh c phiu;
- Vic chuyn n thnh vn ch s hu.
1.8. Cc khon mc tin v tng ng tin u k v cui k, nh hng
ca thay i t gi hi oi quy i tin v cc khon tng ng tin bng ngoi
t hin c cui k phi c trnh by thnh cc ch tiu ring bit trn Bo co
lu chuyn tin t i chiu s liu vi cc khon mc tng ng trn Bng
Cn i k ton.
1.9. Doanh nghip phi trnh by gi tr v l do ca cc khon tin v
tng ng tin c s d cui k ln do doanh nghip nm gi nhng khng
c s dng do c s hn ch ca php lut hoc cc rng buc khc m doanh
nghip phi thc hin.
1.10. Trng hp doanh nghip i vay thanh ton thng cho nh thu,
ngi cung cp hng ho, dch v (tin vay c chuyn thng t bn cho vay
sang nh thu, ngi cung cp m khng chuyn qua ti khon ca doanh nghip)
th doanh nghip vn phi trnh by trn bo co lu chuyn tin t, c th:
499
- s tin i vay c trnh by l lung tin vo ca hot ng ti chnh;

- S tin tr cho ngi cung cp hng ho, dch v hoc tr cho nh thu
c trnh by l lung tin ra t hot ng kinh doanh hoc hot ng u t ty
thuc vo tng giao dch.
1.11.
Trng hp doanh nghip pht sinh khon thanh ton b tr vi cng
mt i tng, vic trnh by bo co lu chuyn tin t c thc hin theo
nguyn tc:
- Neu vic thanh ton b tr lin quan n cc giao dch c phn loi
trong cng mt lung tin th c trnh by trn c s thun (v d trong giao
dch hng i hng khng tng t ..
- Neu vic thanh ton b tr lin quan n cc giao dch c phn loi
trong cc lung tin khc nhau th doanh nghip khng c trnh by trn c s
thun m phi trnh by ring r gi tr ca tng giao dch (V d b tr tin bn
hng phi thu vi khon i vay.. .)
12. i vi lung tin t giao dch mua, bn li tri phiu chnh ph v cc
giao dch REPO chng khon: Bn bn trnh by l lung tin t hot ng ti
chnh; Bn mua trnh by l lung tin t hot ng u t.
2. C s lp Bo co lu chuyn tin t
Vic lp Bo co lu chuyn tin t c cn c vo:

- Bng Cn i k ton;
- Bo co kt qu hot ng kinh doanh;
- Bn thuyt minh Bo co ti chnh;
- Bo co lu chuyn tin t k trc;
- Cc ti liu k ton khc, nh: s k ton tng hp, s k ton chi tit cc
ti khon Tin mt, Tin gi Ngn hng, Tin ang chuyn; s k ton tng
hp v s k ton chi tit ca cc ti khon lin quan khc, bng tnh v phn b
khu hao TSC v cc ti liu k ton chi tit khc...
3. Yu cu v m v ghi s k ton phc v lp Bo co lu chuyn tin
t
- S k ton chi tit cc ti khon phi thu, phi tr, hng tn kho phi c
theo di chi tit cho tng giao dch c th trnh by lung tin thu hi hoc
thanh ton theo 3 loi hot ng: Hot ng kinh doanh, hot ng u tu v hot
ng ti chnh. V d: Khon tin tr n cho nh thu lin quan n hot ng
XDCB c phn loi l lung tin t hot ng u t, khon tr tin n ngi
bn cung cp hng ha dch v cho sn xut, kinh doanh c phn loi l lung
tin t hot ng kinh doanh.
500
- i vi s k ton chi tit cc ti khon phn nh tin phi c chi tit

theo di cc lung tin thu v chi lin quan n 3 loi hot ng: Hot ng kinh
doanh, hot ng u t v hot ng ti chnh lm cn c tng hp khi lp Bo
co lu chuyn tin t. V d, i vi khon tin tr ngn hng v gc v li vay,
k ton phi phn nh ring s tin tr li vay l lung tin t hot ng kinh
doanh hoc u t v s tin tr gc vay l lung tin t hot ng ti chnh.
- Ti thi im cui nin k ton, khi lp Bo co lu chuyn tin t,
doanh nghip phi xc nh cc khon u t ngn hn c thi hn thu hi hoc
o hn khng qu 3 thng k t ngy mua tho mn nh ngha c coi l tng
ng tin ph hp vi quy nh ca Chun mc Bo co lu chuyn tin t
loi tr ra khi lung tin t hot ng u t. Gi tr ca cc khon tng ng
tin c cng (+) vo ch tiu Tin v cc khon tng ng tin cui k trn
Bo co lu chuyn tin t.
4. Phng php lp Bo co lu chuyn tin t nm
4.1. Lp bo co cc ch tiu lung tin t hot ng kinh doanh:

Lung tin t hot ng kinh doanh phn nh cc lung tin vo v lung
tin ra lin quan n hot ng sn xut, kinh doanh trong k, bao gm c lung
tin lin quan n chng khon nm gi v mc ch kinh doanh.
Lung tin t hot ng kinh doanh c lp theo mt trong hai phng
php: Phng php trc tip hoc phng php gin tip.
4.1.1. Lp bo co cc ch tiu lung tin t hot ng kinh doanh theo

phng php trc tip (Xem Mu s B 03-DN)
a. Nguyn tc lp:
Theo phng php trc tip, cc lung tin vo v lung tin ra t hot
ng kinh doanh c xc nh v trnh by trong Bo co lu chuyn tin t bng
cch phn tch v tng hp trc tip cc khon tin thu vo v chi ra theo tng ni
dung thu, chi t cc s k ton tng hp v chi tit ca doanh nghip.
b. Phng php lp cc ch tiu c th
- Tin thu t bn hng, cung cp dch v v doanh thu khc (M s 01)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin thu (tng gi thanh ton)

trong k do bn hng ha, thnh phm, cung cp dch v, tin bn quyn, ph, hoa
hng v cc khon doanh thu khc (nh bn chng khon kinh doanh), k c cc
khon tin thu t cc khon n phi thu lin quan n cc giao dch bn hng
ho, cung cp dch v v doanh thu khc pht sinh t cc k trc nhng k ny
mi thu c tin v s tin ng trc ca ngi mua hng ho, dch v.
501
Ch tiu ny khng bao gm cc khon tin thu t thanh l, nhng bn

TSC, BST, tin thu hi cc khon cho vay, gp vn u t vo n v khc,
c tc v li nhun c chia v cc khon tin thu khc c phn loi l lung
tin t hot ng u t; Cc khon tin thu c do i vay, nhn vn gp ca ch
s hu c phn loi l lung tin t hot ng ti chnh.
S liu ghi vo ch tiu ny c ly t s k ton cc TK 111, 112 (phn
thu tin), s k ton cc ti khon phi thu (chi tit tin thu t bn hng, cung cp
dch v chuyn tr ngay cc khon n phi tr), sau khi i chiu vi s k ton
cc TK 511, 131 (chi tit cc khon doanh thu bn hng, cung cp dch v thu tin
ngay, s tin thu hi cc khon phi thu hoc thu tin ng trc trong k) hoc cc
TK 515, 121 (chi tit s tin thu t bn chng khon kinh doanh).
- Tin chi tr cho ngi cung cp hng ho, dch v (M s 02)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin tr trong k do mua hng

ha, dch v, thanh ton cc khon chi ph phc v cho sn xut, kinh doanh, k c
s tin chi mua chng khon kinh doanh v s tin thanh ton cc khon n
phi tr hoc ng trc cho ngi bn hng ha, cung cp dch v lin quan n
hot ng sn xut, kinh doanh.
Ch tiu ny khng bao gm cc khon tin chi mua sm, xy dng
TSC, BST, XDCB (k c chi mua NVL s dng cho XDCB), tin chi cho
vay, gp vn u t vo n v khc, v cc khon tin chi khc c phn loi l
lung tin t hot ng u t; Cc khon tin chi tr n gc vay, tr li vn gp
cho ch s hu, c tc v li nhun tr cho ch s hu c phn loi l lung
tin t hot ng ti chnh.
S liu ghi vo ch tiu ny c ly t s k ton cc TK 111, 112
(phn chi tin), s k ton cc ti khon phi thu v i vay (chi tit tin i vay
nhn c hoc thu n phi thu chuyn tr ngay cc khon n phi tr), sau khi
i chiu vi s k ton cc TK 331, cc TK phn nh hng tn kho. Ch tiu ny
c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...)
- Tin ch tr cho ngi lao ng (M s 03)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin tr cho ngi lao ng

trong k bo co v tin lng, tin cng, ph cp, tin thng... do doanh nghip
thanh ton hoc tm ng.
S liu ghi vo ch tiu ny c ly t s k ton cc TK 111, 112 (chi
tit tin tr cho ngi lao ng), sau khi i chiu vi s k ton TK 334 (chi tit
s tr bng tin) trong k bo co. Ch tiu ny c ghi bng s m di hnh
thc ghi trong ngoc n (...).
- Tin li vay tr (M s 04)
502
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin li vay tr trong k bo

co, bao gm tin li vay pht sinh trong k v tr ngay k ny, tin li vay phi
tr ca cc k trc tr trong k ny, li tin vay tr trc trong k ny.
Ch tiu ny khng bao gm s tin li vay tr trong k c vn ha vo
gi tr cc ti sn d dang c phn loi l lung tin t hot ng u t. Trng
hp s li vay tr trong k va c vn ha, va c tnh vo chi ph ti
chnh th k ton cn c t l vn ha li vay p dng cho k bo co theo quy
nh ca Chun mc k ton Chi ph i vay xc nh s li vay tr ca
lung tin t hot ng kinh doanh v lung tin hot ng u t.
S liu ghi vo ch tiu ny c ly t s k ton cc TK 111,112, 113
(chi tit tin chi tr li tin vay); s k ton cc ti khon phi thu (chi tit tin tr
li vay t tin thu cc khon phi thu) trong k bo co, sau khi i chiu vi s
k ton TK 335, 635, 242 v cc Ti khon lin quan khc. Ch tiu ny c ghi
- Thu TNDN np (M s 05)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin np thu TNDN cho Nh

nc trong k bo co, bao gm s tin thu TNDN np ca k ny, s thu
TNDN cn n t cc k trc np trong k ny v s thu TNDN np trc
(nu c).
S liu ghi vo ch tiu ny c ly t s k ton cc TK 111, 112, 113
(chi tit tin np thu TNDN), sau khi i chiu vi s k ton TK 3334. Ch tiu
ny c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n ( ...).
- Tin thu khc t hot ng kinh doanh (M s 06)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin thu t cc khon khc t

hot ng kinh doanh, ngoi khon tin thu c phn nh M s 01, nh: Tin
thu t khon thu nhp khc (tin thu v c bi thng, c pht, tin thng
v cc khon tin thu khc...); Tin thu do c hon thu; Tin thu c do
nhn k qu, k cc; Tin thu hi cc khon a i k cc, k qu; Tin thu t
ngun kinh ph s nghip, d n (nu c); Tin c cc t chc, c nhn bn
ngoi thng, h tr; Tin nhn c ghi tng cc qu do cp trn cp hoc cp
di np...
S liu ghi vo ch tiu ny ly t s k ton cc TK 111, 112 sau khi i
chiu vi s k ton cc TK 711, 133, 141, 244 v s k ton cc ti khon khc
c lin quan trong k bo co.
- Tin chi khc cho hot ng kinh doanh (M s 07)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin chi cho cc khon khc,

ngoi cc khon tin chi lin quan n hot ng sn xut, kinh doanh trong k
bo co c phn nh M s 02, 03, 04, 05, nh: Tin chi bi thng, b pht
503
v cc khon chi ph khc; Tin np cc loi thu (khng bao gm thu TNDN);
Tin np cc loi ph, l ph, tin thu t; Tin np cc khon BHXH, BHYT,
BHTN, KPC; Tin chi a i k cc, k qu; Tin tr li cc khon nhn k
cc, k qu, tin chi trc tip bng ngun d phng phi tr; Tin chi trc tip t
qu khen thng, phc li; Qu pht trin khoa hc v cng ngh; Tin chi trc
tip t cc qu khc thuc vn ch s hu; Tin chi trc tip t ngun kinh ph s
nghip, kinh ph d n ,...
S liu ghi vo ch tiu ny ly t s k ton cc TK 111, 112, 113 trong
k bo co, sau khi i chiu vi s k ton cc TK 811, 161, 244, 333, 338, 344,
352, 353, 356 v cc Ti khon lin quan khc. Ch tiu ny c ghi bng s m
di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
- Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh (M s 20)
Ch tiu Lu chuyn tin thun t hot ng kinh doanh phn nh chnh

lch gia tong s tin thu vo vi tng s tin chi ra t hot ng kinh doanh trong
k bo co. s liu ghi vo ch tiu ny c tnh bng tng cng s liu cc
ch tiu t M s 01 n M s 07. Nu s liu ch tiu ny l s m th ghi trong
ngoc n (...).
M s 20 = M s 01 + M s 02 + M s 03 + M s 04 + M s 05 + M
s 06 + M s 07
4.1.2.
Lp bo co cc ch tiu lung tin t hot ng kinh doanh theo
phng php gin tip (Xem Mu s B03-DN)
a. Nguyn tc lp:
Theo phng php gin tip, cc lung tin vo v cc lung tin ra t hot
ng kinh doanh c tnh v xc nh trc ht bng cch iu chnh li nhun
trc thu TNDN ca hot ng kinh doanh khi nh hng ca cc khon mc
khng phi bng tin, cc thay i trong k ca hng tn kho, cc khon phi thu,
phi tr t hot ng kinh doanh v cc khon m nh hng v tin ca chng l
lung tin t hot ng u t, gm:
- Cc khon chi ph khng bng tin, nh: Khu hao TSC, d phng...
- Cc khon li, l khng bng tin, nh li, l chnh lch t gi hi oi,
gp vn bng ti sn phi tin t;
- Cc khon li, l c phn loi l lung tin t hot ng u t, nh:
Li, l v thanh l, nhng bn TSC v bt ng sn u t, tin li cho vay, li
tin gi, c tc v li nhun c chia...;
- Chi ph li vay ghi nhn vo Bo co kt qu hot ng kinh doanh
trong k.
504
- Lung tin t hot ng kinh doanh c iu chnh tip tc vi s thay

i vn lu ng, chi ph tr trc di hn v cc khon thu, chikhc t hot ng
kinh doanh, nh:
+ Cc thay i trong k bo co ca khon mc hng tn kho, cc khon
phi thu, cc khon phi tr t hot ng kinh doanh;
+ Cc thay i ca chi ph tr trc;
+ Li tin vay tr;
+ Thu TNDN np;
+ Tin thu khc t hot ng kinh doanh;
+ Tin chi khc t hot ng kinh doanh.
b.
Phng php lp cc ch tiu c th
- Li nhun trc thu (M s 01)
Ch tiu ny c ly t ch tiu Tng li nhun k ton trc thu (M s

50) trn Bo co kt qu hot ng kinh doanh trong k bo co. Nu s liu ny
l s m (trng hp l), th ghi trong ngoc n (...).
- Khu hao TSC v BST (M s 02)
+ Trng hp doanh nghip bc tch ring c s khu hao cn nm trong

hng tn kho v s khu hao c tnh vo bo co kt qu hot ng kinh
doanh trong k: Ch tiu Khu hao TSC v BST ch bao gm s khu hao
c tnh vo bo co kt qu hot ng kinh doanh trong k; Ch tiu Tng,
gim hng tn kho khng bao gm s khu hao nm trong gi tr hng tn kho
cui k (cha c xc nh l tiu th trong k);
+ Trng hp doanh nghip khng th bc tch ring c s khu hao cn
nm trong hng tn kho v khu hao s c tnh vo bo co kt qu hot
ng kinh doanh trong k th thc hin theo nguyn tc: Ch tiu Khu hao
TSC v BST bao gm s khu hao c tnh vo bo co kt qu hot
ng kinh doanh trong k cng vi s khu hao lin quan n hng tn kho cha
tiu th; Ch tiu Tng, gim hng tn kho bao gm c s khu hao TSC nm
trong gi tr hng tn kho cui k (cha c xc nh l tiu th trong k).
Trong mi trng hp, doanh nghip u phi loi tr khi Bo co lu
chuyn tin t s khu hao nm trong gi tr xy dng c bn d dang, s hao mn
ghi gim ngun kinh ph, qu khen thng phc li hnh thnh TSC, gim
Qu pht trin KH&CN hnh thnh TSC pht sinh trong k. s liu ch tiu
ny c cng (+) vo s liu ch tiu "Li nhun trc thu".
- Cc khon d phng (M s 03)
505
Ch tiu ny phn nh nh hng ca vic trch lp, hon nhp v s dng

cc khon d phng n cc lung tin trong k bo co. Ch tiu ny c lp
cn c vo s chnh lch gia s d u k v s d cui k ca cc khon d
phng tn tht ti sn (d phng gim gi chng khon kinh doanh, d phng tn
tht u t ti chnh, d phng gim gi hn tn kho, d phng n phi thu kh
i) v d phng phi tr trn Bng cn i k ton.
S liu ch tiu ny c cng (+) vo s liu ch tiu Li nhun trc
thu neu tng s d cui k ca cc khon d phng ln hn tng s d u k
hoc c tr vo s liu ch tiu Li nhun trc thu nu tng s d cui k
ca cc khon d phng nh hn tng s d u k v c ghi bng s m di
hnh thc ghi trong ngoc n (...).
- Ll chnh lch t gi hi oi do nh gi li cc khon mc tin t
c gc ngoi t (M s 04)
Ch tiu ny phn nh li (hoc l) chnh lch t gi hi oi do nh gi li
cc khon mc tin t c gc ngoi t c phn nh vo li nhun trc thu
trong k bo co. Ch tiu ny c lp cn c vo chnh lch s pht sinh C v
pht sinh N TK 4131 i chiu s k ton TK 515 (chi tit li do nh gi li cc
khon mc tin t c gc ngoi t) hoc TK 635 (chi tit l do nh gi li cc
khon mc tin t c gc ngoi t).
S liu ch tiu ny c tr (-) vo s liu ch tiu Li nhun trc thu,
nu c li chnh lch t gi hi oi, hoc c cng (+) vo ch tiu Li nhun
trc thu, nu c l chnh lch t gi hi oi.
- Li/l t hot ng u t (M s 05)
Ch tiu ny cn c vo tng s li, l pht sinh trong k c phn nh

vo li nhun trc thu nhng c phn loi l lung tin t hot ng u t,
gm:
+ Li, l t vic thanh l, nhng bn TSC, BST;
+ Li, l t vic nh gi li ti sn phi tin t mang i gp vn, u t vo
n v khc
+ Li, l t vic bn, thu hi cc khon u t ti chnh (khng bao gm li,
l mua bn chng khon kinh doanh), nh: Cc khon u t vo cng ty con, lin
doanh, lin kt; Cc khon u t nm gi n ngy o hn;
+ Khon tn tht hoc hon nhp tn tht ca cc khon u t nm gi n
ngy o hn;
+ Li cho vay, li tin gi, c tc v li nhun c chia.
506
Ch tiu ny c lp cn c vo s k ton cc TK 5117, 515, 711, 632,

635, 811 v cc ti khon khc c lin quan (chi tit phn li, l c xc nh l
lung tin t hot ng u t) trong k bo co.
S liu ch tiu ny c tr (-) vo s liu ch tiu Li nhun trc thu
nu hot ng u t c li thun v c ghi bng s m di hnh thc ghi trong
ngoc n (...); hoc c cng (+) vo ch tiu Li nhun trc thu, nu hot
ng u t c l thun.
- Chi p h li vay (M s 06)
Ch tiu ny phn nh chi ph li vay ghi nhn vo Bo co kt qu hot

ng kinh doanh trong k bo co, k c chi ph pht hnh tri phiu ca tri phiu
thng v tri phiu chuyn i; s chi ph li vay hng k tnh theo li sut thc
t c ghi tng cu phn n ca tri phiu chuyn i. Ch tiu ny c lp cn
c vo s k ton TK 635 (chi tit chi ph li vay k bo co) sau khi i chiu vi
ch tiu Chi ph li vay trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh.
S liu ch tiu ny c cng vo s liu ch tiu Li nhun trc thu.
- Cc khon iu chnh khc (M s 07)
Ch tiu ny phn nh s trch lp hoc hon nhp Qu Bnh n gi hoc

Qu pht trin khoa hc v cng ngh trong k. Ch tiu ny c lp cn c vo
so k ton cc TK 356, 357.
S liu ch tiu ny c cng vo s liu ch tiu Li nhun trc thu
nu trong k trch lp thm cc Qu hoc c tr khi ch tiu Li nhun trc
thu nu trong k hon nhp cc qu.
- Li nhun kinh doanh trc nhng thay i vn lu ng (M s 08)
Ch tiu ny phn nh lung tin c to ra t hot ng kinh doanh trong

k bo co sau khi loi tr nh hng ca cc khon mc thu nhp v chi ph
khng phi bng tin. Ch tiu ny c lp cn c vo li nhun trc thu
TNDN cng (+) cc khon iu chnh. M s 08 = M s 01 + M s 02 + M s
03 + M s 04 + M s 05 + M s 06 + M s 07. Nu s liu ch tiu ny l s
m th ghi trong ngoc n (...).
- Tng, gim cc khon phi thu (M s 09)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng cc chnh lch gia s d cui k v

s d u k ca cc ti khon phi thu (chi tit phn lin quan n hot ng sn
xut, kinh doanh), nh: TK 131, 136, 138, 133, 141, 244, 331 (chi tit s tr trc
cho ngi bn) trong k bo co.
Ch tiu ny khng bao gm cc khon phi thu lin quan n hot ng u
t, nh: s tin ng trc cho nh thu XDCB; Phi thu v cho vay (c gc v
li); Phi thu v li tin gi, c tc v li nhun c chia; Phi thu v thanh l,
507
nhng bn TSC, BST, cc khon u t ti chnh; Gi tr TSC mang i

cm co, th chp...
S liu ch tiu ny c cng (+) vo ch tiu Li nhun kinh doanh trc
nhng thay oi vn lu ng neu tng cc s d cui k nh hn tng cc s d
u k. S liu ch tiu ny c tr (-) vo s liu ch tiu Li nhun kinh doanh
trc nhng thay i vn lu ng nu tng cc s d cui k ln hn tng cc
s d u k v c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
- Tng, gim hng tn kho (M s 10)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng cc chnh lch gia s d cui k v

s d u k ca cc ti khon hng tn kho (khng bao gm s d ca ti khon
D phng gim gi hng tn kho trn c s loi tr: Gi tr hng tn kho
dng cho hot ng u t XDCB hoc hng tn kho dng trao i ly TSC,
BST; Chi ph sn xut th c tnh vo nguyn gi TSC hnh thnh t
XDCB. Trng hp trong k mua hng tn kho nhng cha xc nh c mc
ch s dng (cho hot ng kinh doanh hay u t XDCB) th gi tr hng tn
kho c tnh trong ch tiu ny.
Trng hp doanh nghip bc tch ring c s khu hao TSC cn nm
trong hng tn kho v khu hao s c tnh vo bo co kt qu hot ng
kinh doanh trong k (ch tiu Khu hao TSC - m s 02 ch bao gm s khu
hao TSC c tnh vo bo co kt qu hot ng kinh doanh trong k) th
ch tiu ny khng bao gm s khu hao TSC nm trong gi tr hng tn kho
cui k (cha c xc nh l tiu th trong k);
Trng hp doanh nghip khng th bc tch ring c s khu hao TSC
cn nm trong hng tn kho v khu hao so c tnh vo bo co kt qu hot
ng kinh doanh trong k (ch tiu Khu hao TSC - m s 02 bao gm c s
khu hao TSC lin quan n hng tn kho cha tiu th) th ch tiu ny bao
gm c s khu hao TSC nm trong gi tr hng tn kho cui k (cha c xc
nh l tiu th trong k).
nhng thay i vn lu ng nu tng cc s d cui k nh hn tng cc s d
u k. S liu ch tiu ny c tr (-) vo ch tiu Li nhun kinh doanh trc
nhng thay i vn lu ng nu tng cc s d cui k ln hn tng cc s d
u k v c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...)
- Tng, gim cc khon phi tr (M s 11)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng cc chnh lch gia s d cui k vi

s d u k ca cc ti khon n phi tr (chi tit phn lin quan n hot ng
sn xut, kinh doanh), nh: TK 331, 333, 334, 335, 336, 337, 338, 344, 131 (chi
tit ngi mua tr tin trc).
508
Ch tiu ny khng bao gm s thu TNDN phi np (pht sinh C TK

3334), li tin vay phi tr (pht sinh C TK 335, chi tit li vay phi tr).
Ch tiu ny khng bao gm cc khon phi tr lin quan n hot ng
u t, nh: s tin ngi mua tr trc lin quan n vic thanh l, nhng bn
TSC, BST; Cc khon phi tr lin quan n hot ng mua sm, xy dng
TSC, BST; Cc khon phi tr mua cc cng c vn v cng c n..; v cc
khon phi tr lin quan n hot ng ti chnh, nh: Phi tr gc vay, gc tri
phiu, n thu ti chnh; c tc, li nhun phi tr.
nhng thay i vn lu ng nu tng cc s d cui k ln hn tng s d u
k. S liu ch tiu ny c tr (-) vo s liu ch tiu Li nhun kinh doanh
trc nhng thay i vn lu ng nu tng cc s d cui k nh hn tng cc
s d u k v c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
- Tng, gim chi p h tr trc (M s 12)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng chnh lch gia s d cui k v s

d u k ca TK 242 Chi ph tr trc trong k bo co trn c s loi tr
khon chi ph tr trc lin quan n lung tin t hot ng u t, nh: Tin
thu t tiu chun ghi nhn l TSC v hnh v khon tr trc li vay c
vn ha.
nhng thay i vn lu ng nu s d cui k nh hn s d u k. s liu ch
tiu ny c tr (-) vo s liu ch tiu Li nhun kinh doanh trc nhng thay
i vn lu ng nu s d cui k ln hn s d u k v c ghi bng s m
di hnh thc ghi trong ngoc om (...).
- Tng, gim chng khon kinh doanh (M s 13)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng chnh lch gia s d cui k v s

d u k ca TK 121 Chng khon kinh doanh trong k bo co.
nhng thay i vn lu ng nu s d cui k nh hn s d u k. s liu ch
i vn lu ng nu s d cui k ln hn s d u k v c ghi bng s m
di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
- Tin li vay tr (M s 14)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin li vay tr trong k bo

co, bao gm tin li vay pht sinh trong k v tr ngay k ny, tin li vay phi
tr ca cc k trc tr trong k ny, li tin vay tr trc trong k ny.
509
Ch tiu ny khng bao gm s tin li vay tr trong k c vn ha vo

gi tr cc ti sn d dang c phn loi l lung tin t hot ng u t. Trng
hp s li vay tr trong k va c vn ha, va c tnh vo chi ph ti
chnh th k ton cn c t l vn ha li vay p dng cho k bo co theo quy
nh ca Chun mc k ton Chi ph i vay xc nh s li vay tr ca
lung tin t hot ng kinh doanh v lung tin hot ng u t.
(chi tit tin chi tr li tin vay); s k ton cc ti khon phi thu (chi tit tin tr
li vay t tin thu cc khon phi thu) trong k bo co, sau khi i chiu vi s
k ton TK 335, 635, 242 v cc Ti khon lin quan khc.
S liu ch tiu ny c tr (-) vo s liu ch tiu Li nhun kinh doanh
trc nhng thay i vn lu ng v c ghi bng s m di hnh thc ghi
trong ngoc n (...).
- Thu TNDN np (M s 15)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin np thu TNDN cho Nh

nc trong k bo co, bao gm s tin thu TNDN np ca k ny, s thu
TNDN cn n t cc k trc np trong k ny v s thu TNDN np trc
(nu c).
(chi tit tin np thu TNDN), sau khi i chiu vi s k ton TK 3334. s liu
ch tiu ny c tr (-) vo s liu ch tiu Li nhun kinh doanh trc nhng
thay i vn lu ng v c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc
n (...)
- Tin thu khc t hot ng kinh doanh (M s 16)
Ch tiu ny phn nh cc khon tin thu khc pht sinh t hot ng kinh
doanh ngoi cc khon nu cc M s t 01 n 14, nh: Tin thu t ngun
kinh ph s nghip, d n (nu c); Tin c cc t chc, c nhn bn ngoi
thng, h tr ghi tng cc qu ca doanh nghip; Tin nhn c ghi tng cc
qu do cp trn cp hoc cp di np; Li tin gi ca Qu bnh n gi (nu
khng c ghi nhn vo doanh thu hot ng ti chnh m ghi tng Qu trc
tip); Tin thu t c phn ha ti cc doanh nghip c c phn ha... trong k
bo co.
Ch tiu ny c lp cn c vo s k ton cc TK 111, 112, 113 sau khi
i chiu vi s k ton cc ti khon c lin quan trong k bo co. s liu ch
tiu ny c cng (+) vo s liu ch tiu Li nhun kinh doanh trc nhng
thay i vn lu ng.
- Tin ch khc cho hot ng kinh doanh (M s 17)
510
Ch tiu ny phn nh cc khon tin chi khc pht sinh t hot ng kinh
doanh ngoi cc khon nu cc M s t 01 n 14, nh: Tin chi t Qu
khen thng, phc li, Qu pht trin khoa hc v cng ngh; Tin chi trc tip
bng ngun kinh ph s nghip, d n; Tin chi trc tip t tin thu c phn ha
np ln cp trn, np cho ch s hu; Tin chi ph c phn ha, tin h tr ngi
lao ng theo chnh sch...
Ch tiu ny c lp cn c vo s k ton cc TK 111, 112, 113 sau khi
i chiu vi s k ton cc ti khon c lin quan trong k bo co. s liu ch
i vn lu ng.
- Lu chuyn tin thun t hot tg kinh doanh (M s 20)
Ch tiu Lu chuyn tin thun t hot ng kiih doanh phn nh chnh

lch gia tng s tin thu vo vi tng s tin chi ra t hot ng kinh doanh trong
k bo co. s liu ch tiu ny c tnh bng tng cng s liu cc ch tiu c
m s t M s 08 n M s 16. Nu s liu ch tiu ny l s m th s c ghi
di hnh thc trong ngoc n (...).
M s 20 = M s 08 + M s 09 + M s 10 + M s 11 + M s 12 +
M s 13 + M s 14 + M s 15 + M s 16 + M s 17
4.2. Lp bo co cc ch tiu lung tin t hot ng u t

a)
Nguyn tc lp:
- Lung tin t hot ng u t c lp v trnh by trn Bo co lu

chuyn tin t mt cch ring bit cc lung tin vo v cc lung tin ra, tr
trng hp cc lung tin c bo co trn c s thun cp trong on 18 ca
Chun mc Bo co lu chuyn tin t.
- Lung tin t hot ng u t c lp theo phng php trc tip hoc
trc tip c iu chnh.
+ Theo phng php trc tip, cc lung tin vo, ra trong k t hot ng
u t c xc nh bng cch phn tch v tng hp trc tip cc khon tin thu
vo v chi ra theo tng ni dung thu, chi t cc ghi chp k ton ca doanh nghip.
+ Theo phng php trc tip c iu chnh, cc lung tin vo v ra trong
k c xc nh bng s chnh lch gia s d cui k v s d u k ca cc
khon mc trn Bng cn i k ton c lin quan sau iu chnh cho nh
hng ca cc khon mc phi tin t.
+ Thng t ny hng dn lp lung tin t hot ng u t theo phng
php trc tip. Trng hp lp theo phng php trc tip c iu chnh, doanh
nghip vn dng phng php lp Bo co lu chuyn tin t hp nht c quy
nh ti Thng t s 202/2014/TT-BTC ngy 22/12/2014 ca B Ti chnh hng
511
dn phng php lp v trnh by Bo co ti chnh hp nht v cc vn bn sa

i, b sung, thay th.
b)
Phng php lp cc ch tiu c th theo phng php trc tip (Xem
Mu s B03-DN)
- Tin chi mua sm, xy dng TSC v cc ti sn di hn khc (M s
21)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin thc chi mua sm, xy
dng TSC hu hnh, TSC v hnh, tin chi cho giai on trin khai c
vn ho thnh TSC v hnh, tin chi cho hot ng u t xy dng d dang,
u t bt ng sn trong k bo co. Chi ph sn xut th sau khi b tr vi s
tin thu t bn sn phm sn xut th ca TSC hnh thnh t hot ng XDCB
c cng vo ch tiu ny (nu chi ln hn thu) hoc tr vo ch tiu ny (nu thu
ln hn chi).
Ch tiu ny phn nh c s tin thc tr mua nguyn vt liu, ti sn,
s dng cho XDCB nhng n cui k cha xut dng cho hot ng u t
XDCB; S tin ng trc cho nh thu XDCB nhng cha nghim thu khi
lng; s tin tr tr n ngi bn trong k lin quan trc tip ti vic mua
sm, u t XDCB.
Trng hp mua nguyn vt liu, ti sn s dng chung cho c mc ch
sn xut, kinh doanh v u t XDCB nhng cui k cha xc nh c gi tr
nguyn vt liu, ti sn s s dng cho hot ng u t XDCB hay hot ng sn
xut, kinh doanh th s tin tr khng phn nh vo ch tiu ny m phn nh
lung tin t hot ng kinh doanh.
Ch tiu ny khng bao gm s nhn n thu ti chnh, gi tr ti sn phi tin
t khc dng thanh ton khi mua sm TSC, BSDT, XDCB hoc gi tr
TSC, BST, XDCB tng trong k nhng cha c tr bng tin.
S liu ghi vo ch tiu ny ly t s k ton cc TK 111, 112, 113 (chi
tit s tin chi mua sm, xy dng TSC v cc ti sn di hn khc, k c s tin
li vay tr c vn ha), s k ton cc ti khon phi thu (chi tit tin thu 1
chuyn tr ngay cho hot ng mua sm, XDCB), s k ton TK 3411 (chi tit s
tin vay nhn c chuyn tr ngay cho ngi bn), s k ton TK 331 (chi tit
khon ng trc hoc tr n cho nh thu XDCB, tr n cho ngi bn TSC,
BST), sau khi i chiu vi s k ton cc TK 211,213,217, 241 trong k bo
co. Ch tiu ny c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
- Tin thu thanh l, nhng bn TSC v cc ti sn di hn khc M
s 22)
Ch tiu ny c lp cn c vo s tin thun thu t vic thanh l,
nhng bn TSC hu hnh, TSC v hnh v bt ng sn u t trong k bo
512
co, k c s tin thu hi cc khon n phi thu lin quan trc tip ti vic thanh
l, nhng bn TSC v ti sn di hn khc.
Ch tiu ny khng bao gm s thu bng ti sn phi tin t hoc s tin phi
thu nhng cha thu c trong k bo co t vic thanh l nhng bn TSC,
BST v ti sn di hn khc; Khng bao gm cc khon chi ph phi tin t lin
quan n hot ng thanh l nhng bn TSC, BST v gi tr cn li ca
TSC, BST do em i gp vn lin doanh, lin kt hoc cc khon tn tht.
S liu ghi vo ch tiu ny l chnh lch gia s tin thu v s tin chi
cho vic thanh l, nhng bn TSC, BST v cc ti sn di hn khc, s tin
thu c ly t s k ton cc TK 111, 112, 113, sau khi i chiu vi s k ton
cc TK 711,5117, 131 (chi tit tin thu thanh l, nhng bn TSC, BS u t
v cc ti sn di hn khc) trong k bo co. s tin chi c ly t s k ton
cc TK 111, 112, 113, sau khi i chiu vi s k ton cc TK 632, 811 (Chi tit
chi v thanh l, nhng bn TSC, BS u t) trong k bo co. Ch tiu ny
c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...) nu s tin thc thu
nh hn s tin thc chi.
- Tin chi cho vay v mua cc cng c n ca n v khc (M s 23)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin gi vo ngn hng c k

hn trn 3 thng, tin chi cho bn khc vay, tin chi ca bn mua trong giao
dch mua bn li tri phiu Chnh ph v REPO chng khon, chi mua cc cng c
n ca n v khc (tri phiu, thng phiu, c phiu u i phn loi l n phi
tr ...) v mc ch u t nm gi n ngy o hn trong k bo co.
Ch tiu ny khng bao gm tin chi mua cc cng c n c coi l cc
khon tng ng tin v mua cc cng c n nm gi v mc ch kinh doanh
(kim li t chnh lch gi mua, bn); Cc khon cho vay, mua cc cng c n
tr bng ti sn phi tin t hoc o n.
S liu ghi vo ch tiu ny ly t s k ton cc TK 111, 112, 113, sau
khi i chiu vi s k ton TK 128, 171 trong k bo co. Ch tiu ny c ghi
- Tin thu hi cho vay, bn li cng c n ca n v khc (M s 24)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin thu t vic rt tin gi ngn

hng c k hn trn 3 thng; Tin thu ca bn mua trong giao dch mua bn li tri
phiu Chnh ph v REPO chng khon; Tin thu hi li gc cho vay, gc tri
phiu, c phiu u i c phn loi l n phi tr v cc cng c n ca n v
khc trong k bo co.
Ch tiu ny khng bao gm tin thu t bn cc cng c n c coi l cc
khon tng ng tin v bn cc cng c n c phn loi l chng khon
513
kinh doanh; Khng bao gm cc khon thu hi bng ti sn phi tin t hoc
chuyn cng c n thnh cng c vn ca n v khc.
khi i chiu vi s k ton TK 128, 171 trong k bo co.
- Tin chi u t gp vn vo n v khc (M s 25)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin chi u t vo cng c

vn ca n v khc trong k bo co (k c tin chi tr n mua cng c von t
k trc), bao gm tin chi u t von di hnh thc mua c phiu ph thng c
quyn biu quyt, mua c phiu u i c phn loi l vn ch s hu, gp von
vo cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt,...
Ch tiu ny khng bao gm tin chi mua c phiu nm gi v mc ch
kinh doanh; Chi mua c phiu u i c phn loi l n phi tr, u t vo
n v khc bng ti sn phi tin t; u t di hnh thc pht hnh c phiu hoc
tri phiu; Chuyn cng c n thnh vn gp hoc cn n cha thanh ton.
khi i chiu vi s k ton cc TK 221, 222, 2281, 331 trong k bo co v c
ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
- Tin thu hi u t vn vo n v khc (M s 26)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin thu hi do bn li hoc

thanh l cc khon vn u t vo n v khc trong k bo co (k c tin thu
n phi thu bn cng c vn t k trc).
Ch tiu ny khng bao gm tin thu do bn c phiu nm gi v mc ch
kinh doanh; Gi tr khon u t c thu hi bng ti sn phi tin t, bng cng
c n hoc cng c vn ca n v khc; Hoc cha c thanh ton bng tin.
khi i chiu vi s k ton cc TK 221, 222, 2281, 131 trong k bo co.
- Thu li tin cho vay, c tc v li nhun c chia (M s 27)
Ch tiu ny c lp cn c vo s tin thu v cc khon tin li cho vay,

li tin gi, li tri phiu, c tc v li nhun nhn c t u t vn vo cc n
v khc trong k bo co. Ch tiu ny khng bao gm cc khon i, co tc nhn
c bng c phiu hoc bng ti sn phi tin t.
S liu ghi vo ch tiu ny ly t s k ton cc TK 111, 112, sau khi
i chiu vi s k ton TK 515.
- Lu chuyn tin thun t hot ng u t (M s 30)
Ch tiu Lu chuyn tin thun t hot ng u t phn nh chnh lch

gia tng s tin thu vo vi tng s tin chi ra t hot ng u t trong k bo
514
co. Ch tiu ny c tnh bng tng cng s liu cc ch tiu c m s t M s

21 n M s 27. Nu s liu ch tiu ny l s m th c ghi di hnh thc ghi
trong ngoc n (...).
M s 30 = M s 21 + M s 22 + M s 23 + M s 24 + M s 25 + M
s 26 + M s 27
4.3. Lp bo co cc ch tiu lung tin t hot ng ti chnh

a. Nguyn tc lp:
- Lung tin t hot ng ti chnh c lp v trnh by trn Bo co lu
chuyn tin t mt cch ring bit cc lung tin vo v cc lung tin ra, tr
trng hp cc lung tin c bo co trn c s thun c cp trong Chun
mc "Bo co lu chuyn tin t".
- Lung tin t hot ng ti chnh c lp theo phng php trc tip
hoc trc tip c iu chnh.
+ Theo phng php trc tip, cc lung tin vo v ra trong k t hot
ng ti chnh c xc nh bng cch phn tch v tng hp trc tip cc khon
tin thu vo v chi ra theo tng ni dung thu, chi t cc ghi chp k ton ca
doanh nghip.
+ Theo phng php trc tip c iu chnh, cc lung tin vo v ra trong
k c xc nh bng s chnh lch gia s d cui k v s d u k ca cc
khon mc trn Bng cn i k ton c lin quan sau iu chnh cho nh
hng ca cc khon mc phi tin t.
+ Thng t ny hng dn lp lung tin t hot ng ti chnh theo
phng php trc tip. Trng hp lp theo phng php trc tip c iu chnh,
doanh nghip vn dng phng php lp Bo co lu chuyn tin t hp nht
c quy nh ti Thng t s 202/2014/TT-BTC ngy 22/12/2014 ca B Ti
chnh hng dn phng php lp v trnh by Bo co ti chnh hp nht v cc
vn bn sa i, b sung, thay the.
b. Phng php lp cc ch tiu c th theo phng php trc tip (Xem
Mu s B03-DN)
- Tin thu t pht hnh c phiu , nhn vn gp ca ch s hu (M s
31)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin thu do cc ch s hu ca
doanh nghip gp vn trong k bo co. Ch tiu ny khng bao gm cc khon
vay v n c chuyn thnh vn, khon li nhun sau thu cha phn phi
chuyn thnh vn gp (k c tr c tc bng c phiu) hoc nhn vn gp ca ch
s hu bng ti sn phi tin t.
515
i vi cng ty c phn, ch tiu ny phn nh s tin thu do pht hnh

c phiu ph thng theo gi thc t pht hnh, k ca tin thu t pht hnh c phiu
u i c phn loi l vn ch s hu v phn quyn chn ca tri phiu chuyn
i nhng khng bao gm s tin thu do pht hnh c phiu u i c phn
loi l n phi tr.
S liu ghi vo ch tiu ny ly t s k ton cc TK 111, 112, 113 sau
khi i chiu vi s k ton TK 411 trong k bo co.
- Tin tr li vn gp cho cc ch s hu, mua li c phiu pht hnh
(M s 32)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin tr do hon li vn gp cho
cc ch s hu ca doanh nghip di cc hnh thc hon tr bng tin hoc mua
li c phiu ca doanh nghip pht hnh bng tin hu b hoc s dng lm
c phiu qu trong k bo co.
Ch tiu ny khng bao gm cc khon tr li c phiu u i c phn
loi l n phi tr, vn gp ca ch s hu bng ti sn phi tin t hoc s dng
vn gp b l kinh doanh .
khi i chiu vi s k ton cc TK 411,419 trong k bo co. Ch tiu ny c
ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...)
- Tin thu t i vay (M s 33)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin nhn c trong k do

doanh nghip i vay cc t chc ti chnh, tn dng v cc i tng khc trong k
bo co, k c vay di hnh thc pht hnh tri phiu thng thng hoc tri
phiu chuyn i hoc pht hnh c phiu u i c iu khon bt buc ngi
pht hnh phi mua li ti mt thi im nht nh trong tng lai (c phn loi
l n phi tr). Ch tiu ny cng bao gm s tin bn bn nhn c trong giao
dch mua bn li tri phiu Chnh ph v cc giao dch Repo chng khon khc.
Ch tiu ny khng bao gm cc khon i vay bng ti sn phi tin t hoc n thu
ti chnh.
Trng hp vay di hnh thc pht hnh tri phiu thng, ch tiu ny
phn nh tng s tin nhn c trong k (bng mnh gi tri phiu iu chnh
vi cc khon chit khu, ph tri tri phiu hoc li tri phiu tr trc - nu c);
Trng hp vay di hnh thc pht hnh tri phiu chuyn i, ch tiu ny
phn nh s tin tng ng vi phn n gc ca tri phiu chuyn oi;
Trng hp vay di hnh thc pht hnh c phiu u i, ch tiu ny phn
nh tng s tin nhn c trong k do doanh nghip pht hnh c phiu u i
c phn loi l n phi tr do km theo iu kin ngi pht hnh phi mua li
c phiu ti mt thi im nht nh trong tng lai. Trng hp iu khon quy
516
nh ngi pht hnh ch c ngha v mua li c phiu t ngi nm gi theo

mnh gi, ch tiu ny ch phn nh s tin thu c theo mnh gi c phiu u i
(s tin thu c cao hn mnh gi c k ton l thng d vn c phn c
trnh by ch tiu Tin thu t pht hnh c phiu, nhn vn gp ca ch s hu
(M s 31));
Trng hp vay di trong giao dch mua bn li tri phiu Chnh ph, ch
tiu ny phn nh tng s tin nhn c trong k ti bn bn trong giao dch
mua, bn li tri phiu Chnh ph v REPO chng khon.
S liu ghi vo ch tiu ny ly t s k ton cc TK 111, 112, 113, cc
ti khon phi tr (chi tit tin vay nhn c chuyn tr ngay cc khon n phi
tr) sau khi i chiu vi s k ton cc TK 171, 3411, 3431, 3432, 41112 v cc
ti khon khc c lin quan trong k bo co.
- Tin tr n gc vay (M s 34)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin tr v khon n gc vay, k

c tin tr n gc tri phiu thng thng, tri phiu chuyn i hoc c phiu u
i c iu khon bt buc ngi pht hnh phi mua li ti mt thi im nht
nh trong tng lai (c phn loi l n phi tr) trong k bo co. Ch tiu ny
cng bao gm s tin bn bn tr li cho bn mua trong giao dch mua bn li
tri phiu Chnh ph v cc giao dch Repo chng khon khc.
Ch tiu ny khng bao gm cc khon tr gc vay bng ti sn phi tin t
hoc chuyn n vay thnh vn gp.
S liu ghi vo ch tiu ny ly t s k ton cc TK 111, 112, s k ton
cc ti khon phi thu (phn tin tr n vay t tin thu cc khon phi thu), sau khi
i chiu vi s k ton TK 171, 3411, 3431, 3432, 41112 trong k bo co. Ch
tiu ny c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
khi i chiu vi s k ton TK 171 trong k bo co. Ch tiu ny c ghi bng
s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
- Tin tr n gc thu ti chnh (M s 35)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin tr v khon n thu ti

chnh trong k bo co. Ch tiu khng bao gm khon tr n thu ti chnh bng
ti sn phi tin t hoc chuyn n thu ti chnh thnh vn gp.
S liu ghi vo ch tiu ny ly t s k ton cc TK 111, 112, 113, s k
ton cc ti khon phi thu (chi tit tin tr n thu ti chnh t tin thu cc khon
phi thu), sau khi i chiu vi s k ton TK 3412 trong k bo co. Ch tiu ny
c ghi bng s m di hnh thc ghi trong ngoc n (...).
- C tc, li nhun tr cho ch s hu (M s 36)
517
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s tin c tc v li nhun tr cho

cc ch s hu ca doanh nghip (k c s thu thu nhp c nhn np thay cho
ch s hu) trong k bo co.
Ch tiu ny khng bao gm khon li nhun c chuyn thnh vn gp
ca ch s hu, tr c tc bng c phiu hoc tr bng ti sn phi tin t v cc
khon li nhun dng trch lp cc qu.
khi i chiu vi s k ton cc TK 421, 338 (chi tit s tin tr v c tc v li
nhun) trong k bo co. Ch tiu ny c ghi bng s m di hnh thc ghi
trong ngoc n (...).
- Lu chuyn tin thun t hot ng ti chnh (M s 40)
Ch tiu lu chuyn tin thun t hot ng ti chnh phn nh chnh lch

gia tng s tin thu vo vi tong s tin chi ra t hot ng ti chnh trong k bo
co. Ch tiu ny c tnh bng tng cng s liu cc ch tiu c m s t M s
31 n M s 36. Neu s liu ch tiu ny l s m th ghi trong ngoc n (...)
M s 40 = M s 31 + M s 32 + M s 33 + M s 34 + M s 35 + M s 36.
4.4. Tng hp cc lung tin trong k Cem Mu s B03-DN)

- Lu chuyn tin thun trong k (M s 50)
Ch tiu Lu chuyn tin thun trong k phn nh chnh lch gia tng s
tin thu vo vi tng s tin chi ra t ba loi hot ng: Hot ng kinh doanh,
hot ng u t v hot ng ti chnh ca doanh nghip trong k bo co. M s
50 = M s 20 + M s 30 + M s 40. Nu s liu ch tiu ny l s m th ghi
trong ngoc n (...).
- Tin v tng ng tin u k (M s 60)
Ch tiu ny c lp cn c vo s liu ch tiu Tin v tng ng tin

u k bo co (M s 110, ct S u k trn Bng Cn i k ton).
- nh hng ca thay i t gi hi oi quy i ngoi t (M s 61)
Ch tiu ny c lp cn c vo tng s chnh lch t gi hi oi do nh

gi li s d cui k ca tin v cc khon tng ng tin bng ngoi t (M s
110 ca Bng cn i k ton) ti thi im cui k bo co.
S liu ghi vo ch tiu ny c ly t s k ton cc TK 111, 112, 113,
128 v cc ti khon lin quan (chi tit cc khon tho mn nh ngha l tng
ng tin), sau khi i chiu vi s k ton chi tit TK 4131 trong k bo co.
Ch tiu ny c ghi bng s dng nu c li t gi v c ghi bng s m
di hnh thc ghi trong ngoc n (...) nu pht sinh l t gi.
- Tin v tng ng tin cui k (M s 70)
518
Ch tiu ny c lp cn c vo s liu ch tiu Tin v tng ng tin

cui k bo co (M s 110, ct S cui k trn Bng Cn i k ton).
Ch tiu ny bng s Tng cng ca cc ch tiu M s 50, 60 v 61 v
bng ch tiu M s 110 trn Bng cn i k ton k . M s 70 = M s 50 +
M s 60 + M s 61.
iu 115. Phng php lp v trnh by Thuyt minh BCTC (Mau s
B09 - DN)
1. Mc ch ca Bn thuyt minh Bo co ti chnh:
a) Bn thuyt minh Bo co ti chnh l mt b phn hp thnh khng th

tch ri ca Bo co ti chnh doanh nghip dng m t mang tnh tng thut
hoc phn tch chi tit cc thng tin s liu c trnh by trong Bng Cn i
k ton, Bo co kt qu hot ng kinh doanh, Bo co lu chuyn tin t cng
nh cc thng tin cn thit khc theo yu cu ca cc chun mc k ton c th.
b) Bn thuyt minh Bo co ti chnh cng c th trnh by nhng thng tin
khc nu doanh nghip xt thy cn thit cho vic trnh by trung thc, hp l Bo
co ti chnh.
2. Nguyn tc lp v trnh by Bn thuyt minh Bo co ti chnh
a) Khi lp Bo co ti chnh nm, doanh nghip phi lp Bn thuyt minh

Bo co ti chnh theo ng quy nh ca Chun mc k ton Trnh by Bo co
ti chnh v hng dn ti Ch Bo co ti chnh ny.
b) Khi lp Bo co ti chnh gia nin (k c dng y v dng tm
lc) doanh nghip phi lp Bn thuyt minh Bo co ti chnh chn lc theo quy
nh ca Chun mc k ton Bo co ti chnh gia nin v Thng t hng
dn chun mc.
c) Bn thuyt minh Bo co ti chnh ca doanh nghip phi trnh by
nhng ni dung di y:
- Cc thng tin v c s lp v trnh by Bo co ti chnh v cc chnh sch
k ton c th c chn v p dng i vi cc giao dch v cc s kin quan
trng;
- Trnh by cc thng tin theo quy nh ca cc chun mc k ton cha
c trnh by trong cc Bo co ti chnh khc (Cc thng tin trng yu);
- Cung cp thng tin b sung cha c trnh by trong cc Bo co ti
chnh khc, nhng li cn thit cho vic trnh by trung thc v hp l tnh hnh ti
chnh ca doanh nghip.
d) Bn thuyt minh Bo co ti chnh phi c trnh by mt cch c h
thng. Doanh nghip c ch ng sp xp s th t trong thuyt minh Bo co
519
ti chnh theo cch thc ph hp nht vi c th ca mnh theo nguyn tc mi

khon mc trong Bng cn i k ton, Bo co kt qu hot ng kinh doanh v
Bo co lu chuyn tin t cn c nh du dn ti cc thng tin lin quan trong
Bn thuyt minh Bo co ti chnh.
3. C s lp Bn thuyt minh Bo co ti chnh
- Cn c vo Bng cn i k ton, Bo co kt qu hot ng kinh doanh,

Bo co lu chuyn tin t nm bo co;
- Cn c vo s k ton tng hp; s, th k ton chi tit hoc bng tng
hp chi tit c lin quan;
- Cn c vo Bn thuyt minh Bo co ti chnh nm trc;
- Cn c vo tnh hnh thc t ca doanh nghip v cc ti liu lin quan.
4. Ni dung v phng php lp cc ch tiu
4.1. c im hot ng ca doanh nghip

Trong phn ny doanh nghip nu r:
a) Hnh thc s hu vn: L cng ty Nh nc, cng ty c phn, cng ty
trch nhim hu hn, cng ty hp danh hay doanh nghip t nhn. i vi doanh
nghip c vn u t nc ngoi phi thuyt minh r: Tn quc gia v vng lnh
th ca tng nh u t trong doanh nghip (bao gm ch u t c quc tch VN
v quc tch nc ngoi) v bin ng v c cu vn ch s hu gia cc nh u
t (t l % gp vn) ti thi im kt thc nm ti chnh.
b) Lnh vc kinh doanh: Nu r l sn xut cng nghip, kinh doanh thng
mi, dch v, xy lp hoc tng hp nhiu lnh vc kinh doanh.
c) Ngnh ngh kinh doanh: Nu r hot ng kinh doanh chnh (Ni dung
thuyt minh v hot ng kinh doanh chnh dn chiu theo quy nh v h thng
ngnh kinh t ca Vit Nam) v c im sn phm sn xut hoc dch v cung
cp ca doanh nghip.
d) Chu k sn xut, kinh doanh thng thng: Trng hp chu k ko di
hn 12 thng th thuyt minh thm chu k sn xut kinh doanh bnh qun ca
ngnh, lnh vc.
) c im hot ng ca doanh nghip trong nm ti chnh c nh hng
n Bo co ti chnh: Nu r nhng s kin v mi trng php l, din bin th
trng, c im hot ng kinh doanh, qun l, ti chnh, cc s kin sp nhp,
chia, tch, thay i quy m... c nh hng n Bo co ti chnh ca doanh
nghip.
e) Cu trc doanh nghip
520
- Danh sch cc cng ty con: Trnh by chi tit tn, a ch, t l quyn biu
quyt, t l vn gp, t l li ch ca cng ty m ti tng cng ty con;
- Danh sch cc cng ty lin doanh, lin kt: Trnh by chi tit tn, a ch,
t l quyn biu quyt, t l vn gp, t l li ch ca doanh nghip ti tng cng
ty lin doanh, lin kt;
- Danh sch cc n v trc thuc hch ton ph thuc: Trnh by chi tit
tn, a ch tng om v
4.2. K k ton, n v tin t s dng trong k ton

a) K k ton nm ghi r k k ton nm theo nm dng lch bt u t
ngy 01/01/... n 31/12/... Nu doanh nghip c nm ti chnh khc vi nm
dng lch th ghi r ngy bt u v ngy kt thc k k ton nm.
b) n v tin t s dng trong k ton: ghi r l ng Vit Nam, hoc mt
n v tin t khc c la chn theo quy nh ca Lut Ke ton.
4.3. Chun mc v Ch k ton p dng

a) Ch k ton p dng: Nu r doanh nghip p dng ch k ton
no: Ch k ton doanh nghip, Ch k ton doanh nghip c th c B
Ti chnh chp thun bng vn bn, Ch k ton doanh nghip xy lp hoc
Ch k ton doanh nghip va v nh.
b) Tuyn b v vic tun th Chun mc k ton v Ch k ton: Nu r
Bo co ti chnh c c lp v trnh by ph hp vi cc Chun mc v Ch
k ton Vit Nam hay khng? Bo co ti chnh c coi l lp v trnh by ph
hp vi Chun mc v Ch k ton Vit Nam nu Bo co ti chnh tun th
mi quy nh ca tng chun mc, thng t hng dn thc hin Chun mc k
ton v Ch k ton hin hnh m doanh nghip ang pdng. Trng hp
khng p dng chun mc k ton no th phi ghi r.
4.4. Cc chnh sch k ton p dng trong trng hp doanh nghip p

ng gi nh hot ng lin tc
(1) Nguyn tc chuyn i Bo co ti chnh lp bng ngoi t sang ng
Vit Nam: Vic p dng t gi khi chuyn i Bo co ti chnh c tun th theo
ng hng dn ca Ch k ton doanh nghip khng (ti sn v n phi tr
theo t gi cui k, vn u t ca ch s hu theo t gi ti ngy gp vn, Bo
co kt qu hot ng kinh doanh v Bo co lu chuyn tin t theo t gi thc t
hay t gi bnh qun).
(2). Cc loi t gi hi oi p dng trong k ton
- Ngn hng la chn t gi p dng trong k ton;
- T gi p dng khi ghi nhn v nh gi li ti sn;
521
- T gi p dng khi ghi nhn v nh gi li n phi tr;

- Cc loi t gi p dng trong giao dch khc.
(3) Nguyn tc xc nh li sut thc t (hay cn gi l li sut hiu lc)
dng chit khu dng tin i vi cc khon mc c ghi nhn theo gi tr
hin ti, gi tr phn b, gi tr thu hi... (Mc thuyt minh ny ch cn thc hin
khi doanh nghip p dng cc loi li sut chit khu dng tin):
- Cn c xc nh li sut thc t (l li sut th trng hay li sut ngn
hng thng mi hay li sut p dng i vi cc khon doanh nghip i vay hoc
cn c khc);
- L do la chn li sut thc t.
(4) Nguyn tc ghi nhn cc khon tin v cc khon tng ng tin:
- Nu r tin gi ngn hng l c k hn hay khng k hn;
- Nu r vng tin t gm nhng loi no, c s dng nh hng tn kho hay
khng;
- Nu r cc khon tng ng tin c xc nh trn c s no? C ph
hp vi quy nh ca Chun mc k ton Bo co lu chuyn tin t hay khng?
(5) Nguyn tc k ton cc khon u t ti chnh
a) i vi chng khon kinh doanh:
- Thi im ghi nhn (i vi chng khon nim yt thuyt minh r l T+0
hay thi im khc)
- Gi tr ghi s c xc nh l gi tr hp l hay gi gc;
- Cn c trch lp d phng gim gi.
b) i vi cc khon u t nm gi n ngy o hn:
- Gi tr ghi s c xc nh l gi tr hp l hay gi gc;
- Cn c xc nh khon tn tht khng thu hi c;
- C nh gi li cc khon tha mn nh ngha cc khon mc tin t c
gc ngoi t khng?
c) i vi cc khon cho vay:
- Gi tr ghi s c xc nh l gi gc hay gi tr phn b;
- C nh gi li cc khon tha mn nh ngha cc khon mc tin t c
gc ngoi t khng?
- Cn c lp d phng phi thu kh i i vi cc khon cho vay.
522
d) i vi cc khon u t vo cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt:

- i vi cc cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt c mua trong k,
thi im ghi nhn ban u l thi im no? C tun th CMKT Hp nht kinh
doanh i vi cng ty con c mua trong k khng? C tun th CMKT u t
vo cng ty lin doanh, lin kt khng?
- Nguyn tc xc nh cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt (da theo t
l quyn biu quyt, t l vn gp hay t l li ch);
- Gi tr ghi s ca khon u t vo cng ty con c xc nh theo gi
gc, gi tr hp l hay gi tr khc? Gi tr ghi s ca khon u t vo cng ty lin
doanh, lin kt c xc nh theo gi gc, phng php vn ch s hu hay
phng php khc?
- Cn c lp d phng tn tht u t vo cng ty con, cng ty lin doanh,
lin kt; Bo co ti chnh xc nh tn tht (Bo co ti chnh hp nht hay
Bo co ti chnh ring ca cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt);
) i vi cc khon u t vo cng c vn ca on v khc:
- Gi tr ghi s ca khon u t vo n v khc c xc nh theo gi gc
hay phng php khc?
- Cn c lp d phng tn tht u t vo n v khc; Bo co ti chnh
xc nh tn tht (Bo co ti chnh hp nht hay Bo co ti chnh ring ca n
v c u t);
e) Cc phng php k ton i vi cc giao dch khc lin quan n u t
ti chnh:
- Giao dch hon i c phiu;
- Giao dch u t di hnh thc gp vn;
- Giao dch di hnh thc mua li phn vn gp;
- Phng php k ton i vi khon c tc c chia bng c phiu;
(6)
Nguyn tc k ton n phi thu
- Tiu ch phn loi cc khon n phi thu (phi thu khch hng, phi thu
khc, phi thu ni b)
- C c theo di chi tit theo k hn gc, k hn cn li ti thi im bo
co, theo nguyn t v theo tng i tng khng?
- C nh gi li cc khon tha mn nh ngha ca cc khon mc tin t
c gc ngoi t khng? T gi dng nh gi li l g?
- C ghi nhn n phi thu khng vt qu gi tr c th thu hi khng?
523
- Phng php lp d phng phi thu kh i.

(7) Nguyn tc ghi nhn hng tn kho
- Nuyn tc ghi nhn hng tn kho: Nu r hng tn kho c ghi nhn
theo gi gc hoc theo gi tr thun c th thc hin c.
- Phng php tnh gi tr hng tn kho: Nu r doanh nghip p dng
phng php no (Bnh qun gia quyn; nhp trc, xut trc; hay tnh theo gi
ch danh, phng php gi bn l).
- Phng php hch ton hng tn kho: Nu r doanh nghip p dng
phng php k khai thng xuyn hay phng php kim k nh k.
- Phng php lp d phng gim gi hng tn kho: Nu r doanh nghip
lp d phng gim gi hng ton kho trn c s chnh lch ln hon ca gi gc v
gi tr thun c th thc hin c ca hng tn kho. Gi tr thun c th thc hin
c ca hng tn kho c c xc nh theo ng quy nh ca Chun mc k
ton Hng tn kho hay khng? Phng php lp d phng gim gi hng tn
kho l lp theo s chnh lch gia s d phng phi lp nm nay vi s d phng
lp nm trc cha s dng ht dn n nm nay phi lp thm hay hon nhp.
(8) Nguyn tc k ton v khu hao TSC, TSC thu ti chnh, Bt ng
sn u t
a) Nguyn tc k ton TSC hu hnh, TSC v hnh:
- Nu r gi tr ghi s ca TSC l theo nguyn gi hay gi nh gi li.
- Nguyn tc k ton cc khon chi ph pht sinh sau ghi nhn ban u (chi
ph nng cp, ci to, duy tu, sa cha) c ghi nhn vo gi tr ghi s hay chi
ph sn xut, kinh doanh;
- Nu r cc phng php khu hao TSC; s phi khu hao tnh theo
nguyn gi hay bng nguyn gi tr gi tr c th thu hi c tnh t vic thanh l,
nhng bn TSC;
- Cc quy nh khc v qun l, s dng, khu hao TSC c c tun th
khng?
b) Nguyn tc k ton TSC thu ti chnh:
- Nu r gi tr ghi s c xc nh nh th no;
- Nu r cc phng php khu hao TSC thu ti chnh.
c) Nguyn tc k ton Bt ng sn u t.
- Gi tr ghi s BS u t c ghi nhn theo phng php no?
- Nu r cc phng php khu hao BS u t.
524
(9) Nguyn tc k ton cc hp ng hp tc kinh doanh (BCC)

a) i vi bn gp vn
- Cc khon vn (bng tin hoc ti sn phi tin t) gp vo BCC c ghi
nhn nh th no;
- Ghi nhn doanh thu, chi ph lin quan n hp ng c ghi nhn nh th
no?
b) i vi bn nhn vn gp (bn thc hin vic iu hnh, pht sinh chi
ph chung)
- Nguyn tc ghi nhn vn gp ca cc bn khc
- Nguyn tc phn chia doanh thu, chi ph, sn phm ca hp ng.
(10) Nguyn tc k ton thu TNDN hon li
a) Nguyn tc k ton ti sn thu thu nhp hon li
- Cn c ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li (chnh lch tm thi c
khu tr, l tnh thu hay u i thu cha s dng);
- Thu sut (%) c s dng xc nh gi tr ti sn thu thu nhp hon
li;
- C b tr vi thu thu nhp hon li phi tr khng?
- C xc nh kh nng c thu nhp chu thu trong tng lai khi ghi nhn
ti sn thu thu nhp hon li khng? C nh gi li ti sn thu thu nhp hon li
cha c ghi nhn khng?
b) Nguyn tc k ton thu TNDN hon li phi tr
- Cn c ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr (chnh lch tm thi chu
thu);
- Thu sut (%) c s dng xc nh gi tr thu thu nhp hon li phi
tr;
- C b tr vi ti sn thu thu nhp hon li khng?
(11) Nguyn tc k ton chi ph tr trc
- Nu r chi ph tr trc c phn b dn vo chi ph sn xut, kinh doanh
bao gm nhng khon chi ph no.
- Phng php v thi gian phn b chi ph tr trc;
- Phng php v thi gian phn b li th thng mi, li th kinh doanh
pht sinh khi c phn ha;
525
- C theo di chi tit chi ph tr trc theo k hn khng?

( 12) Nguyn tc k ton n phi tr
- Phn loi n phi tr nh th no?
- C theo di n phi tr theo tng i tng, k hn gc, k hn cn li ti
thi im bo co, theo nguyn t khng?
- C nh gi li n phi tr tha mn nh ngha cc khon mc tin t c
gc ngoi t khng?
- C ghi nhn n phi tr khng thp hn ngha v phi thanh ton khng?
- C lp d phng n phi tr khng?
(13) Nguyn tc ghi nhn vay v n phi tr thu ti chnh
- Gi tr khon vay v n thu ti chnh c ghi nhn nh th no?
- C theo di theo tng i tng, k hn, nguyn t khng?
- C nh gi li cc khon vay v n thu ti chnh bng ngoi t khng?
(14) Nguyn tc ghi nhn v vn ho cc khon chi ph i vay:
- Nguyn tc ghi nhn chi ph i vay: Nu r chi ph i vay c ghi nhn
vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k khi pht sinh, tr khi c vn ho theo
quy nh ca Chun mc k ton Chi ph i vay.
- T l vn ho c s dng xc nh chi ph i vay c vn ho trong
k: Nu r t l vn ho ny l bao nhiu (T l vn ho ny c xc nh theo
cng thc tnh quy nh trong Thng t hng dn k ton Chun mc s Chi ph
i vay.
(15) Nguyn tc ghi nhn chi ph phi tr: Nu r cc khon chi ph cha chi
nhng c c tnh ghi nhn vo chi ph sn xut, kinh doanh trong k l
nhng khon chi ph no? C s xc nh gi tr ca nhng khon chi ph .
( 16) Nguyn tc v phng php ghi nhn cc khon d phng phi tr:
- Nguyn tc ghi nhn d phng phi tr: Nu r cc khon d phng phi
tr ghi nhn c tho mn cc iu kin quy nh trong Chun mc k ton Cc
khon d phng, ti sn v n tim tng khng?.
- Phng php ghi nhn d phng phi tr: Nu r cc khon d phng phi
tr c lp thm (hoc hon nhp) theo s chnh lch ln hn (hoc nh hn)
gia s d phng phi tr phi lp nm nay so vi s d phng phi tr lp nm
trc cha s dng ang ghi trn s k ton.
(17) Nguyn tc ghi nhn doanh thu cha thc hin
- Doanh thu cha thc hin c ghi nhn trn c s no?
526
- Phng php phn b doanh thu cha thc hin.

(18) Nguyn tc ghi nhn tri phiu chuyn i
- C c ghi nhn ring cu phn n v cu phn vn khng?
- Li sut s dng chit khu dng tin c tin cy khng?
(19) Nguyn tc ghi nhn vn ch s hu:
- Vn gp ca ch s hu c c ghi nhn theo s vn thc gp khng;
Thng d vn c phn c ghi nhn nh th no? Khon quyn chn tri phiu
chuyn i c xc nh nh th no?
- L do ghi nhn khon chnh lch nh gi li ti sn v chnh lch t gi
hi oi?
- Li nhun cha phn phi c xc nh nh th no? Nguyn tc phn
phi li nhun, c tc.
(20) Nguyn tc v phng php ghi nhn doanh thu, thu nhp khc:
- Doanh thu bn hng v cung cp dch v: C tun th y cc iu kin
ghi nhn doanh thu quy nh ti Chun mc k ton Doanh thu v thu nhp khc
hay khng? Cc phng php no c s dng ghi nhn doanh thu.
- Doanh thu hp ng xy dng: C tun th Chun mc k ton Hp
ng xy dng khng? Cc phng php no c s dng ghi nhn doanh
thu hp ng xy dng).
- Cc phng php ghi nhn doanh thu hot ng ti chnh.
- Cc nguyn tc ghi nhn thu nhp khc.
(21) Nguyn tc k ton cc khon gim tr doanh thu
- Cc khon gim tr doanh thu gm nhng g?
- C tun th Chun mc k ton Cc s kin pht sinh sau ngy kt thc
k k ton nm iu chnh doanh thu khng?
(22) Nguyn tc k ton gi vn hng bn
- C m bo nguyn tc ph hp vi doanh thu khng?
- C m bo nguyn tc thn trng, ghi nhn ngay cc chi ph vt trn
mc bnh thng ca hng tn kho khng?
- Cc khon ghi gim gi vn hng bn l g?
(23) Nguyn tc v phng php ghi nhn chi ph ti chnh: C ghi nhn
y chi ph li vay (k c s trch trc), l chnh lch t gi ca k bo co
khng?
527
(24) Chi ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip

- C ghi nhn y chi ph bn hng v chi ph qun l doanh nghip pht
sinh trong k khng?
- Cc khon iu chnh gim chi ph bn hng v chi ph qun l doanh
nghip l g?
(25) Nguyn tc v phng php ghi nhn chi ph thu thu nhp doanh
nghip hin hnh, chi ph thu thu nhp doanh nghip hon li: Chi ph thu thu
nhp doanh nghip hin hnh c xc nh trn c s thu nhp chu thu v thu
sut thu TNDN trong nm hin hnh. Chi ph thu thu nhp doanh nghip hon
li c xc nh trn c s s chnh lch tm thi c khu tr, s chnh lch
tm thi chu thu v thu sut thu TNDN. Khng b tr chi ph thu TNDN hin
hnh vi chi ph thu TNDN hon li.
(26) Cc nguyn tc v phng php k ton khc: Nu r cc nguyn tc
v phng php k ton khc vi mc ch gip cho ngi s dng hiu c l
Bo co ti chnh ca doanh nghip c trnh by trn c s tun th h thng
chun mc k ton Vit Nam do B Ti chnh ban hnh.
4.5. Cc chnh sch k ton p dng trong trng hp doanh nghip

khng p ng gi nh hot ng lin tc
a) Chnh sch ti phn loi ti sn v n phi tr di hn thnh ngn hn
b) Nguyn tc xc nh gi tr
- Cc khon u t ti chnh;
- Cc khn phi thu;
- Cc khon phi tr;
- Hng tn kho;
- TSC, Bt ng sn u t;
- Cc ti sn v n phi tr khc.
4.6. Thng tin b sung cho cc khon mc trnh by trong Bng Cn i

k ton
- Trong phn ny, doanh nghip phi trnh by v phn tch chi tit cc s
liu c trnh by trong Bng Cn i k ton gip ngi s dng Bo co
ti chnh hiu r hn ni dung cc khon mc ti sn, n phi tr v vn ch s
hu.
- n v tnh gi tr trnh by trong phn Thng tin b sung cho cc khon
mc trnh by trong Bng Cn i k ton l n v tnh c s dng trong Bng
Cn i k ton, s liu ghi vo ct u nm c ly t ct Cui nm trong
528
Bn thuyt minh Bo co ti chnh nm trc, s liu ghi vo ct Cui nm

c lp trn c s s liu ly t:
+ Bng Cn i k ton nm nay;
+ S k ton tng hp;
+ S v th k ton chi tit hoc Bng tng hp chi tit c lin quan.
- Doanh nghip c ch ng nh s th t ca thng tin chi tit c
trnh by trong phn ny theo nguyn tc ph hyp vi s dn t Bng Cn i k
ton v m bo d i chiu v c th so snh gia cc k.
- Trng hp doanh nghip c p dng hi t thay i chnh sch k ton
hoc iu chnh hi t sai st trng yu ca cc nm trc th phi iu chnh s
liu so snh (s liu ct u nm) m bo nguyn tc c th so snh v
gii trnh r iu ny. Trng hp v l do no dn n s liu ct u nm
khng c kh nng so snh c vi s liu ct Cui nm th iu ny phi
c nu r trong Bn thuyt minh Bo co ti chnh.
- i vi cc khon mc yu cu thuyt minh theo gi tr hp l, trng hp
khng xc nh c gi tr hp l th phi ghi r l do.
4.7.
Thng tin b sung cho cc khon mc trnh by trong Bo co kt
qu hot ng kinh doanh.
- Trong phn ny, doanh nghip phi trnh by v phn tch chi tit cc s
liu c th hin trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh gip ngi
s dng Bo co ti chnh hiu r hn ni dung ca cc khon mc doanh thu, chi
ph.
- om v tnh gi tr trnh by trong phn Thng tin b sung cho cc khon
mc trnh by trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh l n v tnh c s
dng trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh, s liu ghi vo ct Nm
trc c ly t Bn thuyt minh Bo co ti chnh nm trc, s liu ghi vo
ct Nm nay c lp trn c s s liu ly t:
+ Bo co kt qu hot ng kinh doanh nm nay;
+ S k ton tng hp;
+ S v th k ton chi tit hoc Bng tng hyp chi tit c lin quan.
- Doanh nghip c ch ng nh s th t ca thng tin chi tit c
trnh by trong phn ny theo nguyn tc ph hp vi s dn t Bo co kt qu
hot ng kinh doanh v m bo d i chiu v c th so snh gia cc k.
- Trng hp v l do no dn n s liu ct u nm khng c kh
nng so snh c vi s liu ct Cui nm th iu ny phi c nu r
trong Bn thuyt minh Bo co ti chnh.
529
4.8. Thng tin b sung cho Bo co lu chuyn tin t

- Trong phn ny, doanh nghip phi trnh by v phn tch cc s liu
c th hin trong Bo co lu chuyn tin t gip ngi s dng hiu r hn
v cc yu t nh hng n lu chuyn tin trong k ca doanh nghip.
- Trng hp trong k doanh nghip c mua hoc thanh l cc khon u t
vo cng ty con hoc n v kinh doanh khc th nhng lung tin ny phi c
trnh by thnh nhng ch tiu ring bit trn Bo co lu chuyn tin t. Trong
phn ny phi cung cp nhng thng tin chi tit lin quan n vic mua hoc thanh
l cc khon u t vo cng ty con hoc n v kinh doanh khc.
- n v tnh gi tr trnh by trong phn Thng tin b sung cho cc khon
mc trnh by trong Bo co lu chuyn tin t l n v tnh c s dng trong
Bo co lun chuyn tin t. s liu ghi vo ct Nm trc c ly t Bn
thuyt minh Bo co ti chnh nm trc; s liu ghi vo ct Nm nay c lp
trn c s s liu ly t:
+ Bo co lu chuyn tin t nm nay
+ S k ton tng hp;
+ S v th k ton chi tit hoc Bng tng hp chi tit c lin quan.
4.9. Nhng thng tin khc

- Trong phn ny, doanh nghip phi trnh by nhng thng tin quan trng
khc (Nu c) ngoi nhng thng tin trnh by trong cc phn trn nhm cung
cp thng tin m t bng li hoc s liu theo quy nh ca cc chun mc k ton
c th nhm gip cho ngi s dng hiu Bo co ti chnh ca doanh nghip
c trnh by trung thc, hp l.
- Khi trnh by thng tin thuyt minh phn ny, tu theo yu cu v c
im thng tin theo quy nh t im 1 n im 7 ca phn ny, doanh nghip c
th a ra biu mu chi tit, c th mt cch ph hp v nhng thng tin so snh
cn thit.
- Ngoi nhng thng tin phi trnh by theo quy nh t phn 4.1 n phn
4.8, doanh nghip c trnh by thm cc thng tin khc nu xt thy cn thit
cho ngi s dng Bo co ti chnh ca doanh nghip.
CHNG IV
CHNG T K TON
iu 116. Quy nh chung v chng t k ton
Chng t k ton p dng cho cc doanh nghip phi thc hin theo ng
quy nh ca Lut K ton, Ngh nh s 129/2004/N-CP ngy 31/5/2004 ca
Chnh ph v cc vn bn sa i, b sung.
530
iu 117. H thng biu mu chng t k ton
1. Cc loi chng t k ton ti ph lc 3 Thng t ny u thuc loi

hng dn. Doanh nghip c ch ng xy dng, thit k biu mu chng t k
ton ph hp vi c im hot ng v yu cu qun l ca mnh nhng phi p
ng c cc yu cu ca Lut k ton v m bo nguyn tc r rng, minh bch,
kp thi, d kim tra, kim sot v i chiu.
2. Trng hp khng t xy dng v thit k biu mu chng t cho ring
mnh, doanh nghip c th p dng h thng biu mu v hng dn ni dung ghi
chp chng t k ton theo hng dn Ph lc 3 Thng t ny.
3. Cc doanh nghip c cc nghip v kinh t, ti chnh c th thuc i
tng iu chnh ca cc vn bn php lut khc th p dng theo quy nh v
chng t ti cc vn bn .
iu 118. Lp v k chng t k ton
1. Mi nghip v kinh t, ti chnh pht sinh lin quan n hot ng ca

doanh nghip u phi lp chng t k ton. Chng t k ton ch lp 1 ln cho
mt nghip v kinh t, ti chnh pht sinh. Ni dung chng t k ton phi y
cc ch tiu, phi r rng, trung thc vi ni dung nghip v kinh t, ti chnh pht
sinh. Ch vit trn chng t phi r rng, khng ty xo, khng vit tt. s tin
vit bng ch phi khp, ng vi s tin vit bng s.
2. Chng t k ton phi c lp s lin theo quy nh cho mi chng
t. i vi chng t lp nhiu lin phi c lp mt ln cho tt c cc lin theo
cng mt ni dung. Trng hp c bit phi lp nhiu lin nhng khng th vit
mt ln tt c cc lin chng t th c th vit hai ln nhng phi m bo thng
nht ni dung v tnh php l ca tt c cc lin chng t.
3. Mi chng t k ton phi c ch k theo chc danh quy nh trn
chng t mi c gi tr thc hin. Ring chng t in t phi c ch k in t
theo quy nh ca php lut. Tt c cc ch k trn chng t k ton u phi k
bng bt bi hoc bt mc, khng c k bng mc , bng bt ch, ch k trn
chng t k ton dng chi tin phi k theo tng lin. Ch k trn chng t k
ton ca mt ngi phi thng nht v phi ging vi ch k ng k theo quy
nh, trng hp khng ng k ch k th ch k ln sau phi khp vi ch k
cc ln trc .
4. Cc doanh nghip cha c chc danh k ton trng th phi c ngi
ph trch k ton giao dch vi khch hng, ngn hng, ch k k ton trng
c thay bng ch k ca ngi ph trch k ton ca n v . Ngi ph
trch k ton phi thc hin ng nhim v, trch nhim v quyn quy nh cho k
ton trng.
531
5. Ch k ca ngi ng u doanh nghip (Tng Gim c, Gim c

hoc ngi c u quyn), ca k ton trng (hoc ngi c u quyn) v
du ng trn chng t phi ph hp vi mu du v ch k cn gi tr ng k
ti ngn hng. Ch k ca k ton vin trn chng t phi ging ch k ng
k vi k ton trng.
6. Ke ton trng (hoc ngi c u quyn) khng c k tha u
quyn ca ngi ng u doanh nghip. Ngi c u quyn khng c u
quyn li cho ngi khc.
7. Cc doanh nghip phi m s ng k mu ch k ca th qu, th kho,
cc nhn vin k ton, k ton trng (v ngi c u quyn), Tng Gim c
(v ngi c u quyn), s ng k mu ch k phi nh s trang, ng du
gip lai do Th trng n v (hoc ngi c u quyn) qun l tin kim tra
khi cn. Mi ngi phi k ba ch k mu trong s ng k.
8. Nhng c nhn c quyn hoc c u quyn k chng t, khng c
k chng t k ton khi cha ghi hoc cha ghi ni dung chng t theo trch
nhim ca ngi k.
9. Vic phn cp k trn chng t k ton do Tng Gim c (Gim c)
doanh nghip quy nh ph hp vi lut php, yu cu qun l, m bo kim sot
cht ch, an ton ti sn.
iu 119. Trnh t lun chuyn v kim tra chng t k ton
1. Tt c cc chng t k ton do doanh nghip lp hoc t bn ngoi

chuyn n u phi tp trung vo b phn k ton doanh nghip. B phn k ton
kim tra nhng chng t k ton v ch sau khi kim tra v xc minh tnh php
l ca chng t th mi dng nhng chng t ghi s k ton.
2. Trnh t lun chuyn chng t k ton bao gm cc bc sau:
- Lp, tip nhn, x l chng t k ton;
- K ton vin, k ton trng kim tra v k chng t k ton hoc trnh
Gim c doanh nghip k duyt;
- Phn loi, sp xp chng t k ton, nh khon v ghi s k ton;
- Lu tr, bo qun chng t k ton.
3. Trnh t kim tra chng t k ton.
- Kim tra tnh r rng, trung thc, y ca cc ch tiu, cc yu t ghi
chp trn chng t k ton;
- Kim tra tnh hp php ca nghip v kinh t, ti chnh pht sinh ghi
trn chng t k ton, i chiu chng t k ton vi cc ti liu khc c lin
quan;
532
- Kim tra tnh chnh xc ca s liu, thng tin trn chng t k ton.
4.
Khi kim tra chng t k ton nu pht hin hnh vi vi phm chnh sch,
ch , cc quy nh v qun l kinh t, ti chnh ca Nh nc, phi t chi thc
hin (Khng xut qu, thanh ton, xut kho,...) ng thi bo ngay cho Gim c
doanh nghip bit x l kp thi theo php lut hin hnh. i vi nhng chng
t k ton lp khng ng th tc, ni dung v ch s khng r rng th ngi
chu trch nhim kim tra hoc ghi s phi tr li, yu cu lm thm th tc v
iu chnh sau mi lm cn c ghi s.
iu 120. Dch chng t k ton ra ting Vit
Cc chng t k ton ghi bng ting nc ngoi, khi s dng ghi s k

ton Vit Nam phi c dch ra ting Vit. Nhng chng t t pht sinh hoc
nhiu ln pht sinh nhng c ni dung khng ging nhau th phi dch ton b ni
dung chng t k ton. Nhng chng t pht sinh nhiu ln, c ni dung ging
nhau th bn u phi dch ton b, t bn th hai tr i ch dch nhng ni dung
ch yu nh: Tn chng t, tn n v v c nhn lp, tn n v v c nhn nhn,
ni dung kinh t ca chng t, chc danh ca ngi k trn chng t... Ngi dch
phi k, ghi r h tn v chu trch nhim v ni dung dch ra ting Vit. Bn
chng t dch ra ting Vit phi nh km vi bn chnh bng ting nc ngoi.
iu 121. S dng, qun l, n v pht hnh biu mu chng t k ton
1. Cc doanh nghip c th mua sn hoc t thit k mu, t in, nhng phi

m bo cc ni dung ch yu ca chng t quy nh ti iu 17 Lut Ke ton.
2. Chng t phi c bo qun cn thn, khng c h hng, mc nt.
Sc v giy t c gi phi c qun l nh tin. Cc doanh nghip c s dng
chng t in t cho hot ng kinh t, ti chnh v ghi s k ton th phi tun
th theo quy nh ca cc vn bn php lut v chng t in t.
CHNG V
S K TON V HNH THC K TON
iu 122. S k ton
1.
S k ton dng ghi chp, h thng v lu gi ton b cc nghip v
kinh t, ti chnh pht sinh theo ni dung kinh t v theo trnh t thi gian c
lin quan n doanh nghip. Mi doanh nghip ch c mt h thng s k ton cho
mt k k ton. Doanh nghip phi thc hin cc quy nh v s k ton trong
Lut K ton, Ngh nh s 129/2004/N-CP ngy 31/5/2005 ca Chnh ph quy
nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu ca Lut Ke ton trong lnh vc
kinh doanh, cc vn bn hng dn thi hnh Lut Ke ton v cc vn bn hng
dn sa i, b sung Lut k ton.
533
2. Doanh nghip c t xy dng biu mu s k ton cho ring mnh

nhng phi m bo cung cp thng tin v giao dch kinh t mt cch minh bch,
y , d kim tra, d kim sot v d i chiu. Trng hp khng t xy dng
biu mu s k ton, doanh nghip c th p dng biu mu s k ton theo hng
dn ti ph lc s 4 Thng t ny nu ph hp vi c im qun l v hot ng
kinh doanh ca mnh.
3. Ty theo c im hot ng v yu cu qun l, doanh nghip c t
xy dng hnh thc ghi s k ton cho ring mnh trn c s m bo thng tin v
cc giao dch phi c phn nh y , kp thi, d kim tra, kim sot v i
chiu. Trng hp khng t xy dng hnh thc ghi s k ton cho ring mnh,
doanh nghip c th p dng cc hnh thc s k ton c hng dn trong ph
lc s 4 Thng t ny lp Bo co ti chnh nu ph hp vi c im qun l
v hot ng kinh doanh ca mnh.
iu 123. Trch nhim ca ngi gi v ghi s k ton
S k ton phi c qun l cht ch, phn cng r rng trch nhim c
nhn gi v ghi s. s k ton giao cho nhn vin no th nhn vin phi chu
trch nhim v nhng iu ghi trong s v vic gi s trong sut thi gian dng s.
Khi c s thay i nhn vin gi v ghi s, k ton trng phi t chc vic bn
giao trch nhim qun l v ghi s k ton gia nhn vin c v nhn vin mi.
Bin bn bn giao phi c k ton trng k xc nhn.
iu 124. M, ghi s k ton v ch k
1. M s
S k ton phi m vo u k k ton nm. i vi doanh nghip mi
thnh lp, s k ton phi m t ngy thnh lp. Ngi i din theo php lut v
k ton trng ca doanh nghip c trch nhim k duyt cc s k ton, s k
ton c th ng thnh quyn hoc t ri. Cc t s khi dng xong phi ng
thnh quyn lu tr. Trc khi dng s k ton phi hon thin cc th tc sau:
- i vi s k ton dng quyn: Trang u s phi ghi t tn doanh nghip,
tn s, ngy m s, nin k ton v k ghi s, h tn, ch k ca ngi gi v
ghi s, ca k ton trng v ngi i din theo php lut, ngy kt thc ghi s
hoc ngy chuyn giao cho ngi khc, s k ton phi nh s trang t trang u
dn trang cui, gia hai trang s phi ng du gip lai ca n v k ton.
- i vi s t ri: u mi s t ri phi ghi r tn doanh nghip, s th t
ca tng t s, tn s, thng s dng, h tn ngi gi v ghi s. Cc t ri trc
khi dng phi c gim c doanh nghip hoc ngi c u quyn k xc
nhn, ng du v ghi vo s ng k s dng s t ri. Cc s t ri phi c
sp xp theo th t cc ti khon k ton v phi m bo s an ton, d tm.
2. Ghi s: Vic ghi s k ton phi cn c vo chng t k ton c
kim tra bo m cc quy nh v chng t k ton. Mi s liu ghi trn s k ton
bt buc phi c chng t k ton hp php, hp l chng minh.
534
3. Kho s: Cui k k ton phi kho s k ton trc khi lp Bo co ti

chnh. Ngoi ra phi kho s k ton trong cc trng hp kim k hoc cc
trng hp khc theo quy nh ca php lut.
4. i vi ngi ghi s thuc cc n v dch v k ton phi k v ghi r
S chng ch hnh ngh, tn v a ch n v cung cp dch v k ton. Ngi
ghi s k ton l c nhn hnh ngh ghi r s chng ch hnh ngh.
iu 125. Sa cha s k ton
1. Khi pht hin s k ton ca k bo co c sai st th phi sa cha bng

phng php ph hp vi quy nh ca Lut k ton.
2. Trng hp pht hin sai st trong cc k trc, doanh nghip phi iu
chnh hi t theo quy nh ca chun mc k ton Thay i chnh sch k ton,
c tnh k ton v cc sai st.
CHNG VI
T CHC THC HIN
iu 126. Chuyn i s d trn s k ton
1. Doanh nghip thc hin chuyn i s d cc ti khon sau:

- S d chi tit v vng, bc, kim kh qu, qu ang phn nh trn TK
1113 v 1123 c chuyn i nh sau:
+ Gi tr vng (loi khng c coi l vng tin t), bc, kim kh qu,
qu c s dng l hng tn kho c chuyn sang phn nh trn cc ti khon
c lin quan v hng tn kho, nh: TK 152 - Nguyn liu, vt liu hoc TK 156 Hng ha theo nguyn tc ph hp vi mc ch s dng v phn loi ti doanh
nghip;
+ Gi tr vng (loi khng c coi l vng tin t), bc, kim kh qu,
qu khng c s dng l hng tn kho c chuyn sang phn nh trn TK
2288 - u t khc;
- S d cc khon tri phiu, tn phiu, k phiu nm gi n ngy o hn,
khng nm gi v mc ch kinh doanh (mua vo bn ra vi mc ch kim li
qua chnh lch gi mua, bn) ang phn nh trn TK 1212 u t chng khon
ngn hn c chuyn sang TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (chi tit
cho tng TK cp 2);
- S d cc khon cho vay, tin gi c k hn di hn ang phn nh trn
TK 228 - u t di hn khc c chuyn sang TK 128 - u t nm gi n
ngy o hn (chi tit cho tng TK cp 2);
- Gi tr ca hng ha bt ng sn do doanh nghip xy dng, sn xut,
ang theo di trn TK 1567 - Hng ha bt ng sn c chuyn sang theo di
trn ti khon 1557 - Thnh phm bt ng sn. TK 1567 ch phn nh nhng bt
ng sn do doanh nghip mua vo bn ra nh nhng loi hng ha khc.
535
- s d TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn c chuyn sang TK 242 Chi ph tr trc;

- S d TK 144 cm c, k qu, k cc ngn hn c chuyn sang TK
244 - Cm c, th chp, k qu, k cc;
- S d cc khon d phng ang phn nh trn cc TK 129, 139, 159 c
chuyn sang TK 229 - D phng tn tht ti sn (chi tit cho tng TK cp 2 ph
hp vi ni dung d phng);
- Gi tr bt ng sn do doanh nghip u t, xy dng (khng phi mua
vo bn ra nh hng ha) ang phn nh l hng ha bt ng sn trn TK 1567
c chuyn sang Ti khon 1557 - Thnh phm bt ng sn;
- S d cc khon u t vo cng ty lin kt ang phn nh trn TK 223
c chuyn sang TK 222 - u t vo cng ty lin doanh, lin kt;
- S d TK 3 1 1 - N ngn hn, TK 315 - N di hn n hn tr, TK 342 N di hn chuyn sang TK 341 - Vay v n thu ti chnh;
- Khon trch trc chi ph sa cha, duy tr cho TSC hot ng bnh
thng (i vi nhng TSC theo yu cu k thut phi sa cha nh k), chi
ph hon nguyn mi trng, hon tr mt bng v cc khon c tnh cht tng t
ang phn nh trn TK 335 - Chi ph phi tr c chuyn sang TK 352 - D
phng phi tr (chi tit TK 3524);
- S d TK 415 - Qu d phng ti chnh chuyn sang TK 414 - Qu u t
pht trin;
2.
Cc ni dung khc ang phn nh chi tit trn cc ti khon c lin quan
nu tri so vi Thng t ny th phi iu chnh li theo quy nh ca Thng t ny.
iu 127. iu khon hi t
1. Cc doanh nghip l ch u t bt ng sn (k c trng hp t thi
cng bt ng sn) ghi nhn doanh thu i vi s tin thu trc ca khch hng
theo tin , nu cng trnh cha hon thnh trc thi im Thng t ny c hiu
lc th phi sa cha sai st do ghi nhn doanh thu v hi t Bo co ti chnh
theo quy nh ca Chun mc k ton Vit Nam Thay i chnh sch k ton,
c tnh k ton v cc sai st.
2. Cc doanh nghip ghi nhn doanh thu i vi khon c tc, li nhun
c chia s dng nh gi li gi tr khon u t khi xc nh gi tr doanh
nghip e co phn ho phi iu chnh hi t Bo co ti chnh phn nh khon
c tc, li nhun c chia ghi gim gi tr khon u t.
3. Doanh nghip khng tip tc trch khu hao i vi Bt ng sn u t
nm gi ch tng gi v khng phi hi t ton b chi ph khu hao ly k trch
t cc k trc.
4. Doanh nghip bo co li thng tin so snh trn Bo co ti chnh i vi
cc ch tiu c s thay i gia Thng t ny v Ch k ton doanh nghip ban
hnh theo quyt nh s 15/2006/Q-BTC ngy 20/3/2006 ca B trng B Ti
chnh v thuyt minh l do l c s thay i trong Ch k ton doanh nghip.
536
iu 128. Thng t ny c hiu lc p dng sau 45 ngy k t ngy k v

p dng cho nm ti chnh bt u hoc sau ngy 1/1/2015. Nhng quy nh tri
vi Thng t ny u bi b. Thng t ny thay th cho Ch k ton doanh
nghip ban hnh theo Quyt nh s 15/2006/Q-BTC ngy 20/3/2006 ca B
trng B Ti chnh v Thng t s 244/2009/TT-BTC ng 31/12/2009 ca B
Ti chnh. Nhng ni dung ti cc Thng t hng dn Chun mc k ton Vit
Nam khng tri vi Thng t ny vn cn hiu lc.
Trc khi Chun mc k ton v cng c ti chnh v cc vn bn hng
dn thc hin Chun mc k ton cng c ti chnh c ban hnh, khuyn khch
(nhng khng bt buc) n v trnh by v thuyt minh v cng c ti chnh theo
quy nh ca Thng t s 210/2009/TT-BTC ngy 6/11/2009 ca B Ti chnh
Hng dn p dng Chun mc k ton quc t v trnh by Bo co ti chnh v
thuyt minh thng tin i vi cng c ti chnh.
iu 129. Cc Tng cng ty, Cng ty c ch k ton c th c B
Ti chnh ban hnh Thng t ring hoc chp thun phi cn c vo Thng t ny
hng dn, b sung ph hp.
iu 130. Cc B, ngnh, U ban Nhn dn, S Ti chnh, Cc Thu cc
Tnh, Thnh ph trc thuc Trung ng c trch nhim trin khai hng dn cc
doanh nghip thc hin Thng t ny. Trong qu trnh thc hin nu c vng
mc ngh phn nh v B Ti chnh nghin cu gii quyt./.
Ni nhn:
Th tng, cc Ph Th tng Chnh ph;
- Vn phng TW ng;
- Vn phng Q uc hi;
- Vn phng Ch tch nc;
- V n phng Chnh ph;
- Cc B, c quan ngang B;
- To n ND TC ;
- V in K im st ND TC ;
- Kim ton N h nc;
- U B N D tnh, thnh ph trc thuc TW;
- C quan TW ca cc on th;
- Cc K im tra vn bn - B T php
- S Ti chnh, Cc Thu cc tnh, thnh ph trc thuc TW;
- Cc TCT, tp on kinh t;
- Cng bo;
- V Php ch - B Ti chnh;
- Cc n v thuc B Ti chnh;
- V n phng Ban chi o TW v phng, chng tham nhng;
- W ebsite Chnh ph; W ebsite B Ti chnh;
- Lu: VT, V CKT.
-
KT. B TRNG
-H TRNG
537

Thông Tư 200 - Năm 2014 B Tài Chính

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Thông Tư 200 - Năm 2014 B Tài Chính

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

B TI CHNH

CNG HO X HI CH NGHA VIT NAM

H Ni, ngy 22 thng 12 nm 2014

Cn c Lut K ton ngy 17 thng 06 nm 2003;

Thng t ny hng dn k ton p dng i vi cc doanh nghip thuc

Thng t ny hng dn vic ghi s k ton, lp v trnh by Bo co ti

iu 3. n v tin t trong k ton

em v tin t trong k ton l ng Vit Nam (k hiu quc gia l ;

1. Doanh nghip c nghip v thu, chi ch yu bng ngoi t cn c vo quy

1. Doanh nghip s dng ngoi t lm n v tin t trong k ton th ng

Bo co ti chnh mang tnh php l cng b ra cng chng v np cc

Khi c s thay i ln v hot ng qun l v kinh doanh dn n n v

1. Doanh nghip c trch nhim t chc b my k ton v phn cp hch

1. i vi h thng ti khon k ton

l ca tng ngnh v tng n v.

ca doanh nghip) th khng ghi vo bn N TK 111 Tin mt m ghi vo bn

- T gi giao dch thc t p dng khi nh gi li s d tin mt bng ngoi

Ti khon 111 - Tin mt, c 3 ti khon cp 2:

N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331)

3.19. Cc giao dch lin quan n ngoi t l tin mt.

C TK 515- Doanh thu hot ng ti chnh (li t gi hi oi)

Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng,

hoc bn sao k ca Ngn hng km theo cc chng t gc (u nhim chi, u

Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 112 - Tin gi ngn

Ti khon 112 - Tin gi Ngn hng, c 3 ti khon cp 2:

- Ti khon 1122 - Ngoi t: Phn nh s tin gi vo, rt ra v hin ang gi ti

N TK 353 - Qu khen thng, phc li

Ti khon ny dng phn nh cc khon tin ca doanh nghip np

Ti khon 113 - Tin ang chuyn, c 2 ti khon cp 2:

c) Lm th tc chuyn tin t ti khon Ngn hng tr cho ch n

a) Ti khon ny dng phn nh tnh hnh mua, bn v thanh ton cc

Bn N: Gi tr chng khon kinh doanh mua vo.

Ti khon 121 - Chng khon kinh doanh, c 3 ti khon cp 2:

N TK 121 - Chng khon kinh doanh

a) Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng,

c) Doanh nghip phi hch ton y , kp thi doanh thu hot ng ti

- T gi p dng i vi cc khon tin gi bng ngoi t l t gi mua ca

Ti khon 128 - u t nm gi n ngy o hn c 3 ti khon cp 2:

3.1. Khi gi tin c k hn, cho vay, mua cc khon u t nm gi n

b) Trng hp mua tri phiu nhn li nh k:

- Cc khon chi h bn th ba c quyn nhn li; Cc khon bn nhn y

a) Ti khon ny dng phn nh cc khon n phi thu v tnh hnh thanh

hoc c bin php x l i vi khon n phi thu khng i c.

Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 131 - Phi thu ca

ha, BS u t, TSC, dch v, cc khon u t ti chnh ;

Ti khon ny c th c s d bn C. s d bn C phn nh s tin nhn

N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v

Trng hp nhn ng trc bng ngoi t th bn C TK 131 ghi theo t gi

C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311).

iu 19. Ti khon 133 - Thu gi tr gia tng c khu tr

a) Ti khon ny dng phn nh s thu GTGT u vo c khu tr,

Ti khon 133 - Thu GTGT c khu tr, c 2 ti khon cp 2:

- Ti khon 1332 - Thu GTGT c khu tr ca ti sn c nh: Phn nh

3.1. Khi mua hng tn kho, TSC, BST, nu thu GTGT u vo c

3.5. Trng hp hng mua v tr li hoc hng mua c gim gi

N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311)

a) Ti khon ny dng phn nh cc khon n phi thu v tnh hnh thanh

Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 136 - Phi thu ni b

Ti khon 136 - Phi thu ni b, c 4 ti khon cap 2:

Ti khon ny khng phn nh s vn cng ty m u t vo cc cng ty

3.1. Ti n v cp di khng c tie cch php nhn hch ton ph

C ccT K 154, 155, 156.

- Trng hp n v hch ton ph thuc khng c phn cp ghi nhn