TMMOB Tekstil Mhendisleri Odas

UCTEA The Chamber Of Textile Engineers

Tekstil ve Mhendis
The Journal Of Textiles and Engineers

YIL 15
SAYI 70-71

KAPLAMA VEYA LAMNASYON TEKNKLER

LE RETLEN KUMALARIN
GENEL ZELLKLER VE PERFORMANS TESTLER
Yasemin BULUT, Vildan SLAR
Dokuz Eyll niversitesi, Tekstil Mhendislii Blm/zmir

ZET
Kaplama ve laminasyon, saladklar grn ve estetik zelliklerinden daha ok teknik performanslar ve fonksiyonel
zellikleri ile n plana kan tekstil rnlerinin retim yntemlerindendir. Kaplama veya lamine kumalarn zirai
tekstillerden tbbi tekstillere, ev tekstillerinden koruyucu giysilere kadar pek ok kullanm alan bulunmaktadr. Bu
yntemlerle retilen kumalarn performans ve fonksiyonel zellikleri, kullanlan kaplama maddesine, uygulanan
teknie ve tekstil yzeyinin yapsna ve zelliklerine gre farkllklar gstermektedir. Bu alma kapsamnda kaplama
ve laminasyon yntemleri, kaplanm ve lamine edilmi kumalarn kullanm alanlar, retim teknikleri ve performans
testleri hakknda genel bilgiler verilmektedir.
Anahtar kelimeler: kaplama, laminasyon, performans testleri, kaplama teknikleri, kaplama kuma

GENERAL PROPERTIES AND PERFORMENCE

TESTS OF
FABRICS PRODUCED BY COATING AND
LAMINATION TECHNIQUES
ABSTRACT
Coating and lamination processes are the production of methods which lead due to the functional properties and
technical performances rather than their aesthetic properties or appearance that they provide. Coated or laminated
fabrics have several end-uses changing from agrotech to medtech, from hometech to protective clothes. The functional
properties and the performances of fabrics produced by these production methods, vary with coating resin, production
method, surface structure and general properties of fabric. In the context of this study, general knowledge about coating
and lamination production methods, end-uses of products and the performance tests of coated and laminated fabrics are
given.
Keywords: coating, lamination, performance tests, coating methods, coated fabric.

The Journal of Textiles and Engineer

Tekstil ve Mhendis

Kaplama veya Laminasyon Teknikleri

ile retilen KumalarIn
Genel zellikleri ve Performans Testleri

Yasemin BULUT
Vildan SLAR

1.GR
Kt hava koullar gibi d etkenlerden korunmak iin
ya, vaks gibi maddeler kuma zerine aktarlarak,
geirgenlik zellikleri belli oranda kstlanm kuma elde
edilerek kaplama kuma teknolojisine ilk adm atlmtr.
Kauuk ve polimer maddelerin kefi ve kimya
sektrndeki gelimelerle birlikte farkl zellikte ve farkl
kullanm alanlarna sahip rnler elde edilmeye
balanmtr.
Teknik tekstiller, kimyasallara, hava artlarna,
mikroorganizmalara dayankl, stn performans ve
fonksiyonel zelliklere sahip, katma deeri yksek pahal
rn grubudur. Laminasyon ve kaplama, teknik tekstil
retiminde kullanlan kumalara fonksiyonel zellik
kazandrmak ve kullanm alanlarn arttrmak amal
uygulanan tekniklerdir. D etkenlerden korunmak
amacyla retilen kaplanm ve lamine edilmi kumalar
ziraat tekstillerinden medikal tekstillere, inaat alanndan
koruyucu giysilere kadar pek ok kullanm alanna
sahiptir. Bu kumalarn fonksiyonel zellikleri, kullanlan
kaplama maddesine, uygulanan retim tekniine ve tekstil
yzeyinin yapsna ve zelliklerine gre varyasyon
gsterebilmektedir.
2. KAPLAMA KUMALAR VE KULLANIM
ALANLARI
Kaplama kumalar; dokuma, rme ya da dokusuz yzey
olarak retilen kuman bir ya da her iki yzeyini kimyasal
bir madde ile kaplayarak elde edilmektedir. Kaplama ve
laminasyon, kumalarn fiziksel ve estetik zelliklerini
gelitirmek ve deitirmek, kumalarn, polimer, kpk ve
filmlerin avantajlarn kombine ederek, kullanm alann
geniletmek amacyla uygulanmaktadr.
Kaplama ve laminasyon prosesleri sonucu elde edilen
tekstil rnleri bugn tekstil endstrisinin nemli bir
blmn oluturmaktadr. Teknik tekstillere olan talebin
art zellikle son yllarda kaplanm kumalara olan
talebi de arttrmtr. 1995 ylnda 2038,5 bin ton olan
kaplama kuma kullanmnn, yllar baznda art
gstererek 2005 ylnda 2685,6 bin tona ykseldii
grlmektedir. 2005 yl esas alndnda; retilen
kumalarn %36,6' snn tatlarda kullanld, bunu %27
ile sportif amalarn izledii, daha sonra da endstriyel
kullanmnn yaygn olduu tespit edilmektedir. 2010
ylna ait tahminlere gre; kaplama kuma kullanmnn
art gstermeye devam edecei, 3144,2 bin ton seviyesine
ulaaca ngrlmekte, toplam kullanmda srasyla
tatlara ynelik mamullerin sportif malzemelerin ve
endstriyel mamullerin alaca dnlmektedir[7].

The Journal of Textiles and Engineer

Tm dnyada tekstil sanayi, teknik tekstil olarak bilinen ve

btn tekstil uygulamalar ierisinde en hzl byyen
segment olan tekstillere doru esasl bir ynelim
halindedir. Teknik tekstillerin konfeksiyon iin retilen
tekstillerden yaklak 2 kat daha hzl byd tahmin
edilmektedir[14]. 2000 ylndan 2007 ylna kadar olan
sekiz yllk srete, Trkiye'nin teknik tekstil ihracat
dolar baznda yaklak 2,5 katna kmtr. 2007 ylnda
107,1 milyar dolarlk Trkiye genel ihracat ierisinde
teknik tekstil ihracatnn pay %1 olmutur. Son sekiz yl
ierisinde Trkiye'nin teknik tekstil ihracat %4 ile %22
arasnda deien oranlarda dalgalanarak artmtr.
hracatn yllk ortalama art oran %15'dir.[15]
Kaplama veya laminasyon ilemi sonucu rzgarlk,
montluk, pantolonluk gibi gnlk giysilik kumalar
retilecei gibi, zirai tekstillerden tbbi tekstillere, ev
tekstillerinden koruyucu giysilere kadar farkl kullanm
amalar iin teknik tekstil rnlerinin retilmesi
mmkndr. Temel olarak bu kullanm alanlar giysilik
rnler, giysilik d kullanm alanna sahip rnler(suni
deri, inaat alannda kullanlan tekstil rnleri, hava
yast uygulamalar, hal arkas kaplamalar, otomobil i
demeleri iin uygulamalar gibi), yksek teknolojiye
sahip rnler(koruyucu veya kamuflaj giysiler, iletken
polimer kapl kumalar) olarak da incelenebilir. Kaplama
veya laminasyon ilemi sonucu elde edilecek rnn
zellikleri kullanm alanna uygun bir zemin kuma,
uygun kaplama materyali, uygun kaplama yada
laminasyon teknii seilerek belirlenmektedir.
2.1. Kaplamada Kullanlan Materyaller
Kaplama tekniklerinin ve kaplama materyalinin(sv, pat,
kpk) olas varyasyonlar, tekstil maddelerinin aada
belirtilen eitli uygulama amalar iin mmkn
modifikasyonlar ile hemen hemen snrsz bir alan
oluturmaktadr[13].
Kaplama, kumaa normal terbiye prosesleriyle
kazandrlamayan zel efektler iin uygulanan bir
ilemdir. stenilen efekte gre sv, hamur veya toz halde
bulunan kimyasallar toz, pasta veya kpk formunda
kumaa aktarlarak kuma zerinde bir film tabakas
oluturulmaktadr[8].
Zeminde kullanlan kumalar son rnde; kopma, yrtlma
ve uzama gibi zellikleri salarken, kaplama maddesi;
gzeneklilik, kuman kimyasal ve evresel etkilerden
korunmas ve baz durumlarda grnm iyiletirmesi
salamaktadr. Tekstil materyalinden beklenen su
geirmezlik, s yaltm, estetik grnm gibi baz
zellikler kumalarn polimer ile kaplanmasyla
salanabilmektedir[16].

YIL 15 - SAYI 70-71

SAYFA 6

Tekstil ve Mhendis

Kaplama veya Laminasyon Teknikleri

ile retilen KumalarIn
Genel zellikleri ve Performans Testleri

Yasemin BULUT
Vildan SLAR

2.1.1. Kaplama Maddeleri

Kaplama maddelerinin hepsi uzun zincirli lineer molekller olan termoplastik polimerlerdir. Son rnn dayanklln
ve performansn, dorudan bu maddelerin zellikleri etkilemektedir. Kaplama ve laminasyon ilemi sresince, kuma
ve polimer madde sl ileme maruz kalmaktadr ve bu nedenle kumata ve polimer maddede nasl bir deiiklik
olacann daha nceden bilinmesi gerekmektedir.
Kaplama maddesinin seim kriteri, istenen zellie bal olarak kimyasal, evresel, mekaniksel gereklilikler, fiyat ve
ileme zellikleri olmaktadr [8]. Tablo 1'de kaplamada en ok kullanlan polimer maddeler ile ilgili genel bilgi ve
kullanm alanlar verilmektedir.
Tablo 1. Kaplamada kullanlan maddeler, zellikleri ve kullanm alanlar [5, 7, 8, 17]
Polimer madde
PVC(Polivinilklorid)

PU(Poliretan)

Doal kauuk

SBR(Stiren btadien kauuk)

Nitril kauuk
Btil kauuk

Neopren (Polikloropren kauuk)

Hypalon(Kloraslfonat kauuk)

Silikon

PTFE(Politetrafloroetilen, Teflon)

PVDC(Polivinilidenklorr)
EVA(Etilen vinil asetat)

Akrilik
Floroelastomer
Poliolefin

The Journal of Textiles and Engineer

Avantaj/Dezavantaj
Yksek elastikiyet ve anma
dayanm, ya ve zc direnci
yksek, g tutuur/dk s
performans, soukta atlama
Yksek uzama deeri, hava artlarna,
yrtlmaya ve anmaya dayankl, ya
itici/ gne altnda sararma eilimi

lave maddeler ile birlikte yksek hzda

kartrlp tekstil yzeyinde
yaylabilme, krlmaya ve anmaya
dayankl ve yksek elastikiyet
gsteren film oluturabilme/Gn
ve oksidasyon dayanm dk, yanc
ve ya itici zellii zayf.
Yksek anma dayanm, oksidasyon
ve mikroorganizmalar dayanm
yksek, havadan etkilenmez/yrtlma
direnci dk ve s dayanm aral dar
Is ve gn na dayanm yksek, iyi
bir ya itici, iyi kopma ve anma
dayanm
Oksidasyona, kimyasallara ve sya
dayanm(-50-125 oC yksek, gaz
geirmezlii yksek, g tutuurluu
dk
Kimyasallara, oksidasyona ve yaa
dayanm yksek, yksek ekme
mukavemeti, g tutuurluu iyi/
renklendirilmesi zor, s dayanm
dk ve scaklk st limiti 120 oC
Kimyasallara, oksidasyona ve yaa
dayanm yksek, yksek sya
dayankl ve dk s dayanm az,
renklendirme olana,
Mikroorganizmalara, kimyasallara ve
oksidasyona dayankl, kokusuz nefes
alma zellii kazandrma, gaz
geirgenlii yksek, yksek yrtlma ve
patlama dayanm/ balanmas, bask
ve renklendirmesi zor, pahal
yi ya ve su itici zellik, yksek sya,
kimyasallara ve zgenlere dayankl,
oksidasyona, hava artlarna ve
mikroorganizmalara dayankl, yksek
s dayanm aral(-70-250 oC) ideal
bir polimer/yksek maliyet
G tutuur, dk gaz geirgenlii,
parlak, sert, krlgan ve pahal
Tm liflere adhezyonu, dk
scaklklarda bile yksek esneme
kabiliyeti/ykamaya kar direnci
dk, solma eilimi
UV nlarna direnci yksek, g
tutuurluu dk
Hava artlarna, kimyasallara,
zclere ve sya dayanm yksektir
Asit, alkali ve dier kimyasallara
yksek dayanm, gramaj ve maliyeti
dk, evreye zararsz, erime scakl
dk, g tutuurluk zellii zayf abuk
eskime eilimi

YIL 15 - SAYI 70-71

SAYFA 7

Kullanm alanlar
Tente, adr bezi, koruyucu ve askeri
giysi, mobilya demeleri, mimari ve
inaat tekstilleri
Giysi, ayakkab ve el antalar, dk
gramajl naylon ceket, su geirmez ve
nefes alabilir giysiler, can yelekleri,
spor antalar, tente yapm ve deri
verniklemesi
Hal arkas malzemesi, oto lastii,
tayc bant ve koruyucu giysilerde

Hal arkas malzemesi, oto lastii,

tayc bant ve koruyucu giysilerde

Fueloil tanklar ve hortumlar, yal

blgelerde kullanlan kaylar, ya itici
kyafetler ve tayc bantlar
Asit ve kimyasallara kar koruyucu
giysiler, dk gramajl can yelekleri,
ime botlar ve pnmatik yaylar
Hava yastklarnda, can yeleklerinde,
koruyucu giysilerde, uak i
demeleri

Koruyucu giysilerde, hava yast, can

yelei, uak i demeleri

Hava yast, parat, gda ve salk

sektr

Gda ve salk sektr, mimari ve

inaat uygulamalar

Koruyucu giysilerde atee dayankllk

gereken yerlerde
Hal
arkas
malzemesi,
duvar
kaplamalar

Oto demeleri, tente ve yapkan

madde yapm
zel koruyucu giysi, anta, valiz
Spor ve srt antas, tente yapm

Tekstil ve Mhendis

Kaplama veya Laminasyon Teknikleri

ile retilen KumalarIn
Genel zellikleri ve Performans Testleri

Yasemin BULUT
Vildan SLAR

2.1.2. Kaplamada Kullanlan Zemin Kumalar

Kaplama ilemi uygulanacak olan kuma dokuma, rme kuma olabildii gibi liflerden dorudan retilen dokusuz
yzey kumalar da olabilmekte ve ayrca iplik formunda da kaplama uygulanabilmektedir [7].
yi bir kaplama ileminin yaplabilmesi iin seilen kumatan temel baz zellikler beklenmektedir. Bunlar zemin
kumann,
Temiz, dzgn, przsz yzey ve sk bir yap
Dayankl olmas
Boyutsal stabilitesinin olmas
Asit ve kimyasallara kar dayankl olmas
Adhezyon ve dk maliyettir.
Zemin kumanda en ok tercih edilen lifler ve bu liflerden retilmi kumalarn kaplama ilemleri asndan avantaj ve
dezavantajlar Tablo 2'de verilmektedir.
Tablo 2. Kaplamada en ok kullanlan zemin kuma ve zellikleri [5]

Lif
Pamuk

Avantaj
Mkemmel kaplama adhezyonu
Ara balayc madde gereksinimi yok
Dk termal ekme

Dezavantaj
Bozulmaya, kflenmeye ve bceklere
kar dayanksz

Poliester

Yksek scakla dayankl, dk ekme zellii

Bozulmaya, kflenmeye ve bceklere kar
dayankl
Yksek anma direnci
Giysilik ve dier kullanm alanlar iin pamukla
kartrlabilme,

Dk nem absorbe etme zellii

Snrl elastikiyet
Pahal oluu

Poliamid

Yksek scakla dayankl

yi elastikiyet
Yksek anma dayanm
Bozulmaya, kflenmeye ve bceklere kar
dayankl
yi s absorbe etme zellii(hava yastklar)
Dk arlkta
Kimyasal olarak etkisiz
Bozulmaya, kflenmeye ve bceklere kar
dayankl, ucuz
Yksek erime scakl
Yksek gerilme mukavemeti, g tutuurluk

Dk UV direnci
Nem absorpsiyonuna bal olarak
sarkma yada kme
PES ile kyaslandnda daha pahal

Yksek UV dayanm
Nem absorbe etmez
Bozulmaya, kflenmeye ve bceklere kar
dayankl
yi boyut stabilitesi
yi g tutuurluk
Dayankl
Yksek scaklk dayanm

Nispeten ar
Krlgan ve zayf uzama zellii
Adhezyon gl

Polietilen, Polipropilen

Aramid
Cam Lifi

Dk erime scakl (zellikle

polietilen)
Baz maddelere adhezyonu gl
Pahal, Gne na ve UV nlarna
dayanksz

Zemin kumann ve kaplama maddesinin seiminin yannda kaplama ilemi iin uygulanacak olan yntem, son
rnn performans zelliklerini belirlemektedir. Bu nedenle performans zelliklerinin belirlenmesinden nce
ksaca kaplama tekniklerini aklamak yararl olacaktr.

The Journal of Textiles and Engineer

YIL 15 - SAYI 70-71

SAYFA 8

Tekstil ve Mhendis

Kaplama veya Laminasyon Teknikleri

ile retilen KumalarIn
Genel zellikleri ve Performans Testleri

Yasemin BULUT
Vildan SLAR

Modern kaplama yntemleri

Kaplama maddesinin kat olduu

kaplama metotlar

Kaplama maddesinin sv olduu

kaplama metotlar

2.2. Kaplama Teknikleri

Kaplama, farkl tekniklerle yaplabilmesiyle beraber,
kullanlmas planlanan teknik, kaplamann yaplaca
malzemenin cinsine ve elde edilmesi istenen zellie
baldr. Kaplama malzemesi, iplik ve lif yzeylerinde
yaylmasna olanak salayacak viskozitede olmal ve
kaplama sonras kuma yzeyi dz ve przsz olmaldr.
Her teknikte kaplama ncesi kuma tam en almal,
gerilim kontroll beslenme yaplmal, kaplanm kuma,
kaplama sonras kuma ierisinde bulunan zclerin
buharlaarak uzaklatrlabilmesi iin, soutulup
sarlmadan nce bir kurutucuda ileme tabi tutulmaldr.

Klasik kaplama tekniklerinin temelini; emdirme, hemen

sonrasnda kuru scak hava ortamnda ve ounlukla
ramzde sabit ende kurutma oluturmaktadr. Klasik
kaplama tekniklerinin yan sra son yllarda kullanm
giderek artan plazma ve sol-jel teknolojisi de kaplama
konusunda yeni yntemler olarak kabul edilmektedir.
Kaplama yntemlerini, kaplama maddesinin sv olduu
metotlar, kat olduu metotlar ve ayrca plazma ve sol-jel
teknolojisi ile yaplan modern kaplama metotlar olmak
zere blmde incelemek mmkndr. Bu blmde
kaplama yntemleri hakknda ksa bilgiler Tablo 3'de

Tablo 3. Kaplamada kullanlan teknikler [1, 4, 5, 8, 9, 12, 18]

Bilinen en eski yntemlerden biridir.Kaplama maddesi kumaa direkt
Kaplama maddesinin Bakl
olarak aktarlarak sabit bir rakle ile niform bir ekilde srlmektedir.
sonradan
(rakleli
Genellikle dzgn, niform dokuma kumalara uygulanmaktadr.
dozajland metotlar kaplama)
Tel sarl
Dk viskozitede ve dk gramajda kaplamalarda tercih edilir.
rulo ile
kaplama
Silindir
Dk viskoziteli kaplamalarda tercih edilir.
Kaplama maddesinin kaplama
nceden dozajland Dner
Rotasyon bask prosesine benzemektedir.
metotlar
ablon ile
kaplama
Pskrtme Bu metotta kaplama maddesi, tayc silindirler ile ynlendirilen
ile
kumaa pskrtc jetler tarafndan aktarlmaktadr. Dk viskoziteli,
kaplama
su bazl ve ok ince kaplamalar iin uygundur.
Scak eriyik ile
kaplama

Ekstrzyon
ile
kaplama
Pudral
kaplama

Kalandr ile kaplama

Transfer kaplama

Sol-jel ile kaplama

Plazma ile kaplama

The Journal of Textiles and Engineer

Termoplastik polimer, ekstrder vastas ile kaplama iin uygun

scaklkta eriyik hale getirilir, silindirler arasnda skm halde
bulunan kuma ile birbirine yaptrlarak soutma silindiri ile
sabitlenmektedir.
Toz halde bulunan polimer madde kuma zerine serpilir ve radyasyon
stcl sistemde termoplastik madde eritilmektedir. Polietilen, naylon,
EVA gibi kaplama maddeleri kullanlr .
Istlm silindirle r arasndan geerek akkan hale gelen kat haldeki
kaplama maddesinin kumaa aktarm dnen silindirler ile
salanmaktadr.
Bu kaplama ynteminde daha nceden hazrlanm kesintisiz kaplama
tabakas syla ya da yaptrcyla kumaa aktarlr. Bu yntemin
avantaj, kaplama filmi gzeneksiz ve hatasz bir ekilde
hazrlanabilmesi, daha yumuak bir tutum sala yabilmesidir. Dokusuz
yzeyler, rme, likral ve hassas kumalar sorunsuz bir ekilde
kaplanabilmektedir.
zelti formundan yola klarak farkl uygulama alanlarna ynelik
olarak seramik, cam ve kompozit malzemeler retim tekniine verilen
genel isimdir.
Sol-jel kaplama ile anma dayanm, su, ya ve kir iticilik, g
tutuurluk, boyama, UV koruma, antimikrobiyel, elektrik iletkenlii,
kokularn kontroll salnm salanabilmektedir.
Tekstil materyallerinin yzeyini modifye eden bir teknolojidir . Plazma
ilemi, tp, biyotp, otomobil, elektronik, yar iletkenler ve tekstil
endstrisi gibi alanlarda kullanlmaktadr.
Plazma, evre dostu ve ekolojik bir teknolojidir. Ayrca tekstil
yzeyine dier konvansiyonel yntemlerle kazandrlamayan zellikler
kazandrlabilir. Plazma ile su absorpsiyonu, slanma, adhezyon,
boyanabilme, su, ya ve kir iticilik ve kimyasallara dayanm gibi
zellikler deitirilebilmektedir.

YIL 15 - SAYI 70-71

SAYFA 9

Tekstil ve Mhendis

Kaplama veya Laminasyon Teknikleri

ile retilen KumalarIn
Genel zellikleri ve Performans Testleri

Yasemin BULUT
Vildan SLAR

3. LAMNASYON
Laminasyon ilemi, kuma katmanlarn ya da kuma ve
materyali, kompozit bir materyal oluturmak iin
birletirme prensibine dayanmaktadr. Kaplama hamuru
halinde biimlendirilemeyen polimer maddeler ncelikle
film haline getirilip daha sonra kumaa lamine
edilmektedir. Kaplamada yaplabildii gibi laminasyonda
da, zelti ya da sulu dispersiyon olarak kimyasal madde
kpk formunda kumaa aktarlabilmektedir. Laminasyon
ilemi sonunda zemin kuma dahil olmak zere 2 veya
daha ok katmandan oluan bir yap elde edilmektedir.

2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Kuman yzey zellikleri

Kuma konstrksiyonu
Kuma stabilitesi (esneme ya da ekme)
Kuma bitim ilemleri ya da kuma zerinde
bulunabilecek ya maddeleri ve adhezyonu
etkileyebilecek herhangi bir faktr
Is dayanm
UV ve k dayanm
Kuma ile polimer madde arsndaki ban
dayankll (suya, yksek nem oranna dayanm)
Ba kuvveti
Migrasyon

3.1. Laminasyon Teknikleri

3.1.1.Alevli Laminasyon (Flame Lamination)
Alevli laminasyon, otomobil koltuk demelik kumalarn
retilmesinde kullanlmaktadr. Yzey kuma, poliretan
kpk ve alt taban kuma laminasyon makinesine beslenir
ve sonuta materyal birlemi olarak kmaktadr [5].
Yalayarak yzeyi geen alev yzeyde bulunan kp
eritmektedir. lem srasnda kpk kuma yzeyini kaplar
ve yaptrc olarak ilev grmektedir. Gereken
miktardaki kpkten biraz daha fazlasnn kullanm
ekil 1. Su geirmez nefes alabilen lamine kuma yapsna rnek [20] yanan kpk miktarn dengelemektedir.
Laminasyonda kullanlan ok eitli teknikler, farkl
yaplarda yaptrc maddeler vardr. Kuma ile film
arasnda yapma kuvvetini oluturabilmek iin, her
ikisine de uygun yaptrc maddeyi kullanmak
gerekmektedir. Laminasyonda kullanlan yaptrclar
genelde su bazl, solvent bazl maddeler ya da kat veya jel
halinde olup scakta eriyik halde bulunan maddelerdir.
Scakta eriyik halde bulunan bu maddeler film, granl, toz
ya da jel formunda retilmektedirler. Bu maddeler
polyolefin, poliretan, polyester, polyamid ya da farkl
polimer veya kopolimerlerin bileimi olabilmektedir [5].

Bu yntemle esnek lamine kuma retilmektedir.

zellikle otomobil i demelik kumalarda atlama
meydana gelmeden erilme ve kvrlma hareketlerini
gerekletirebilme en nemli gereksinimlerdendir.
3.1.2. Scak Eriyik Laminasyon
Scak eriyik laminasyonda, arada scakta eriyen yaptrc
film, a ya da toz olacak ekilde iki materyal
birletirilmektedir. Daha sonra sandvi formuna getirilen
bu materyaller, materyalleri stan ve lamine oluturacak
yaptrc maddeyi eriten silindirlere beslenmektedir.
Silindirler elektrik ile stlmaktadr ve materyaller sy
makineden alr fakat ayn zamanda s evreye
yaylmaktadr. Scak eriyik laminasyonda karlalan en
nemli problemlerden biri de yapkan maddenin ikinci
materyalle temasndan nce hzl bir ekilde souyarak
yapkanln kaybetmesidir.

Kaplama tekniine benzer ekilde, kullanlacak olan

yntem ve makine laminasyonda kullanlacak olan
yntemin ve makina, lamine kuman istenilen performans
zellikleri ile zemin kuman fiziksel zelliklerine gre
belirlenmektedir. Laminasyonda ama, zemin kuman
zelliklerini olduu gibi koruyarak istenilen tutumda,
estetik zellikte ve dayanmda esnek bir lamine kuma
retebilmektir.
4. PERFORMANS TESTLER
Laminasyon teknii su geirmez ve nefes alabilir
kumalarda, otomobil koltuk demelerinde ve ayakkab
retimi gibi birok alanda kullanlabilmektedir.
Laminasyon ayrca konfeksiyon sanayinde giysilerin
yaka, manet ya da kenar kvrmlarnda genellikle dikiin
yerine ya da dikii desteklemek amacyla, bunun yannda
otomotiv endstrisi ve yelken retiminde de diki yerine
de kullanlmaktadr.

Kaplanm veya lamine edilmi kumalarda dier

kumalarda olduu gibi zemin kumann sklk, kalnlk,
metrekare arl gibi temel yapsal zellikler nem
tamaktadr. Bunlarn yannda kaplamann veya
laminasyonun etkisini belirleyebilmek amacyla beklenen
performans zellikleri test edilmektedir. Lamine ve
kaplama kumalara yaygn olarak uygulanan testlere
ilikin bilgiler bu blmde aklanmaktadr.

Laminasyonda dikkat edilmesi gereken faktrler [5]:

1. Kullanlacak malzemelerin kimyasal yaps

Tablo 4de kaplama ve lamine kumalara uygulanan temel

performans testleri ve ilikili standartlar verilmektedir.

The Journal of Textiles and Engineer

YIL 15 - SAYI 70-71

SAYFA 10

Tekstil ve Mhendis

Kaplama veya Laminasyon Teknikleri

ile retilen KumalarIn
Genel zellikleri ve Performans Testleri

Yasemin BULUT
Vildan SLAR

Tablo 4. Kaplama ve lamine kumalarn performans testleri ve standartlar[5, 17, 21, 22, 23, 24, 25, 26]
Kaplamal kumalar(genel)
Gramaj tespiti
Kalnlk tespiti
Patlama mukavemeti testi
Boncuklanma testi
Anma direnci testi

Boyutsal stabilite testi

Adhezyon testi

Yrtlma mukavemeti

Kopma mukavemeti ve uzama

Bklme testi
Su buhar geirgenlii testi

Su geirmezlik testi

Su iticilik testi
Dk scaklkta eilme testi
Dk scaklk direnci
Hava geirgenlii testi

The Journal of Textiles and Engineer

ASTM D 751-98 (90 blm)

BS 3424 (25 blm)
TS 251
ASTM D 751-06
TS 1534-2 EN ISO 2286-2
BS 2544:1967
ASTM D 751-06
TS 1534-3 EN ISO 2286-3
ASTM D 751-06
TS 393 EN ISO 13938-1(hidrolik metot)
TS EN 12332-1(elik bilye metodu)
ISO 12945-1(boncuklanma kutusu metodu)
ISO 12945-2(gelitirilmi martindale metodu)
ASTM D 3389-94 (rotary)
ASTM D 4966 (Martindale)
ASTM D 3884 (Taber)(rotary platform-double head method)
ASTM D 3885 (Flexing, Stoll)
BS 3424-24:1990 (1996) Metod 27A ve 27B
BS 5690(Martindale)
DIN 53864/2 (Schopper)
DIN 53528 (Frank Hauser)
ISO 12947-2(martindale)
TS 8103 EN ISO 5470-1 (taber andrcs)
TS EN ISO 5470-2 (martindale andrcs)
BS 3424-17:1987 (1996)(suya kar boyutsal stabilite)
TS EN ISO 5077
AATCC 136
ASTM D 751-98 (46-49)
BS 3424-7:1982 (1996) Metod 9
DIN 53357
TS EN ISO 2411
TS 4712 (dorudan ekme metodu)
ASTM D 1424 (Elmendorf)
BS 3424:1982 (1996) Metod 7A, 7B, 7C
TS EN 1875-3(trapezoidal metot)
TS 3241-2 EN ISO 4674-2(balistik sarka metodu)
BS 3424-21:1993 (1999) Metod 24
TS 2008 EN ISO 1421
BS 3424-9 (Crumple)
TS EN 1735
ASTM E 96-95
ASTM E96-00
ASTM E-96-80
ASTM F 1868-98(sweating hotplate)
BS 3424-34:1992(1999)
BS 7209:1990
BS 3177 (Desiccant)
DIN 53122 (Desiccant)
CGSB4-GP-2 Metod 49 (Turl)
EN 31092(sweating hotplate) Gore cup
AATCC 127 -1989
ASTM D 3393-91(1997)
ASTM D 751 (37)
BS EN 20811:1992 (BS 2823:1982)
BS 3424-26:1990 Metod 29A, 29B, 29C, 29D
BS EN 20811
ISO 811-1981
TS 257 EN 20811
Spreyleme Testi:
AATCC 22 -1989
BS EN 24920:1992
ASTM D-2136
IS 7016 Part 10
ASTM D 751-98(62-66)
BS 3424-8:1983(1996) Metod 10A,10B, 10C
ASTM D 737-75
BS 3424
BS 6538 Part 3 (Gurley)
BS EN ISO 9237:1995
TS 391 EN ISO 9237

YIL 15 - SAYI 70-71

SAYFA 11

Tekstil ve Mhendis

Kaplama veya Laminasyon Teknikleri

ile retilen KumalarIn
Genel zellikleri ve Performans Testleri

Yasemin BULUT
Vildan SLAR

4.1.Adhezyon Testi
Adhezyon testi, kuman taban kuma ile kaplamas
arasndaki balanma dayanklln performansn test
etmeye dayanmaktadr. Bu test, eer kaplama tabakasnn
zemin kumaa balanma kuvveti(adhezyon) yetersiz ise,
katmanlar aras ayrlma meydana gelebilmesi sebebiyle
nem tamaktadr[17]. Kaplama ya da lamine kumalarda
film tabakasn taban kumatan ayrmaya yetecek ekme
kuvveti llr. Bunun iin atk ve zg ynnde 5 ya da
2,5cm geniliinde 5'er tane kuma rnekleri
hazrlanmaktadr. Kaplama ya da film tabakas ile kuma
enelere ayr ayr tutturulabilmesi iin, kaplama tabakas
kumatan el yardmyla ekilip ayrlr, enelere
yerletirilen rnekte iki katman birbirinden ayrmaya
yetecek kuvvet miktar llmektedir. Adhezyon testi
yaygn olarak BS 3424 ya da ASTM D 751-98
standartlarna gre yaplmaktadr. Kaplama adhezyonu
iin gerekli olan kuvvet 50N/5cm.'dir. Bu test ya haldeki
kumalara uygulanmaktadr, daha dk deerler elde
edilmesine ramen kabul edilebilir adhezyon kuvveti 35
N/5 cm.dir.

scaklklarda stldktan sonra kumata meydana gelen

ekme yzdesini hesaplamaya dayanmaktadr. Kuman
bitim ilemleri esnasnda scaklk ayarlarnn etkili bir
ekilde yaplmas, kuman ekme ihtimalini nemli
derecede azaltmaktadr. Eer kuma kaplama ilemi
srasnda yksek gerilime maruz kalrsa, kumata
dinlenme esnasnda ekme gerekleebilmektedir[5].
4.4. Kuma Eilme Rijitlii Testi
Kaplama maddesinin kuman yapsna nfuz etmesi
kumata sertliin meydana gelmesine sebep olur ve
genellikle nfuz etme miktarnda art meydana geldike
kuman sertlii de artmaktadr. Bu durum kuman estetik
zelliklerini etkilemekle birlikte zellikle yrtlma
mukavemetinde azalma meydana getirmektedir. Eer
kaplama maddesinin kumaa nfuz etmesi kontrol altna
alnrsa, kuma sertlii de azalmaktadr. Kaplama ncesi
kumaa uygulanan florokarbon ilemi, kaplama
maddesinin nfuz etme miktarn kontrol altna almaya
yardmc olmaktadr. Genellikle Shirley Institute
tarafndan dizayn edilen eilme uzunluu test cihaz ile
test edilmektedir.
4.5. Patlama Mukavemeti Testi
Patlama mukavemeti testi daha ok rme ya da nonwoven
kumalara uygulanmaktadr. Kaplanm kumalarn
patlama mukavemeti genellikle, kauuk diyaframn
zerine tutturulan kuman altndan herhangi bir svyla
ok ynl basn uygulanmas srasnda kuman
patlamas ve bu srada kuma patlatmak iin gerekli
akkan basnc llerek belirlenmektedir.

ekil 2. Lamine kuma katmanlar: a) d kuma

b)membran ya da film c)astar kuma[20]

4.6. Yrtlma Mukavemeti Testi

Yrtlma mukavemeti, kuman dayankll ve
performans iin dikkate alnan temel zelliklerdendir.
Kaplamann, kuman zelliklerini deitiren, zellikle
zg ynnde kuman eilme rijitliini ve gerilme
modln arttran bir ilem olmas sebebiyle, kuman
yrtlma mukavemeti zerine nemli bir etkisi
bulunmaktadr. Eer kuma rijit ve sert bir yapya sahipse,
kumaa bir kuvvet uygulandnda iplikler birer birer
kopar ve yrtlma mukavemeti dmektedir. Kuman
yapsna nfuz eden ve iplikleri bir arada tutan kaplama
maddesi genellikle yrtlma mukavemetinin dmesine ve
kuma sertliinin meydana gelmesine sebep olmaktadr.
Eer iplikler uygulanan yrtlma kuvveti altnda bir araya
gelip hareket ederlerse, birka ipliin beraber kopmasna
ramen daha yksek yrtlma mukavemeti salamaktadr.
Bu durum genellikle przsz yzeye sahip kumalarda ve
kumaa baz yalayclar kullanldnda gereklemektedir. Fakat bu yalayc maddelerin kuma ile
polimer tabaka arasndaki ba kuvvetini azaltmas
sebebiyle, zellikle laminasyonda bu maddelerin
kullanmna dikkat edilmelidir. Silikon bazl terbiye ve
ekil 3. Anma direnci leri[20]
kaplama maddeleri nemli derecede kuma yrtlma
4.3. Boyutsal Stabilite Testi
mukavemetini ve patlama dayanklln arttrmasna
Boyutsal stabilite testi, kaplanm kuman souk su ramen bu maddelerin kaplanacak ya da lamine edilecek
ierisinde iyice slatldktan ya da etvde farkl kumalara uygulanmas tavsiye edilmemektedir.
4.2.Anma Direnci Testi
Kaplanm kumata, kaplama tabakasnn anma
dayanmnn test edilmesi, zellikle kuman su
geirmezliini etkilemesi sebebiyle, byk nem
tamaktadr. Kaplanm kuman anma direnci, kuman
kaplanm yzeyinin bir andrc yardmyla
andrlmas sonucu belirlenmektedir. Yaygn olarak test,
Martindale anma direnci leri ile yaplmaktadr.
Andrma sonras kumata meydana gelen arlk kayb
miktar kaplamann anma direnci hakknda fikir
vermektedir[17]. Anma direncinin yannda kullanm
alanna gre kaplanm kuma rnei 5000 tur srtme
sonras su geirmez zellie sahip olmas beklenmektedir.

The Journal of Textiles and Engineer

YIL 15 - SAYI 70-71

SAYFA 12

Tekstil ve Mhendis

Kaplama veya Laminasyon Teknikleri

ile retilen KumalarIn
Genel zellikleri ve Performans Testleri

Yasemin BULUT
Vildan SLAR

4.7. ekme Testi

Kaplamal ve lamine kumalarn ekme zelliklerinin
belirlenmesi iin uygun kapasiteli bir ekme cihaznda test
yaplmaktadr. Farkl konstrksiyonda, kaplama maddesi
ve hammaddeye sahip kumalar standart atmosfer
koullarnda kondisyonlanarak testler gerekletirilmektedir.

kumalar etkin olarak nefes alabilir zellikleri

2
bulunmamaktadr. 24 saatlik zaman diliminde 1 m
kumatan geen nem miktarnn gram cinsinden deeri
lerek nefes alabilirlik performansn tayin eden farkl
yntemler vardr.ortaya konan objektif test yntemlerinin
yan sra kiilerin algsn dorudan belirlemeye dayanan
giyim denemeleri de bu amala kullanlmaktadr.

Kaplanm kumalarn deformasyon altndaki davranlar

zellikle kaplama sonras sertlemeleri sebebiyle,
deimektedir. Kuman zellikle zg ynnde eilme
rijitliini ve gerilme modln arttrmaktadr. Kaplanm
kumalarda zg ve atk ynnn yannda, farkl alarda
hazrlanan rnekler de hazrlanarak kaplanm kumalarn
anizotropi derecesi deerlendirilebilir. Uygun bir
o
kapasitede ekme cihaz kullanlarak zg, atk ve 22,5 ,
o
o
45 ve 67,5 ynlerde hazrlanan rnekler test edilmektedir.
Test parametreleri; maksimum kuvvet, maksimum
kuvvette uzama miktar, kopma uzamas, gerilme modl
ve enerjisidir. Lamine kumalarda, katmanlarn yrtlmas
aniden gereklemez. nce ve elastik film ve kaln ve sert
zemin kumaa sahip lamine kumata, nce kuma, daha
sonra film kopmaya balamaktadr. Maksimum kuvvette
o
en yksek uzama miktar dokuma kumata 45 , rme
kumata ise atk ynnde elde edilmektedir. Test
sonularna gre kaplama ve laminasyon, kumalarn
sertliini arttrmasnn yannda kuma anizotropisini de
azaltmaktadr[10]. Kaplama kuman kopma mukavemeti
ve kopma uzamas gibi ekme zelikleri, kuman hava
geirgenlii performans zerinde byk bir etkiye
sahiptir. Nefes alabilir kaplama kumata bulunan
gzeneklerin boyut deiimi sebebiyle, kuman hava
geirgenlii, uzama miktar attka art gstermektedir.[11]

Su buhar geirgenlii lmnde en ok kullanlan ve

uygulanmas en kolay olan objektif yntem buharlama
esasna dayanan test metodudur. Belirli ortam koullarnda
kuman iinden geen su buhar miktarn lmeye
dayanr. Bu testlerin yaplmas srasnda rnek kuman
scakl, laboratuardaki ortamn scakl ve nem miktar
mmkn olduu kadar sabit tutulmaldr[6].

4.8. Su Buhar Geirgenliinin lm

Kuman, su buharnn geiine izin verme kabiliyeti
genellikle 'nefes alabilirlik' olarak adlandrlmaktadr.
Nefes alabilen kuma tasarm, su buhar geirgenlii ve su
geirmezlik mekanizmalarnn oluturulmasyla
salanabilmektedir. zellikle giysilik kumalarda
laminasyon teknii ile nefes alabilir ancak su geirmez,
rzgar geirmez zellikler salanmaktadr. zellikle
giysilik rnlerde aranan nefes alabilirlik, bugn artk
ayakkablarda ve zel amal kullanlan eldivenlerde de
beklenen bir zelik haline gelmitir.
Nefes alabilirlik testi, gerek kullanma uygun kontroll
laboratuar koullarnda, giysinin ierisindeki terin su
buhar olup atmosfere karan miktarn tayin etmek iin
uygulanmaktadr. Kaplama yaplmayan kumalar nefes
alabilir olmalarna ramen suya dayankl deildirler. Suya
dayankl PVC, neopren, poliretan ve akrilik kapl

The Journal of Textiles and Engineer

4.9. Su Geirmezlik Testi:

Suya ya da yamura kar koruma salayabilme yetenei
olarak da adlandrlan kuman su geirmezlik
performans, gerek laboratuar testleri gerekse giyim
denemeleriyle test edilmektedir. Kuma rneinin
altndan gittike artan su basncna kar dayanm esas
alnarak llmektedir. Bu amala yaygn olarak
hidrostatik basn testi uygulanmaktadr. Hidrostatik
basn testine ek olarak 1 dk. bana ayarlanan basn
miktarn ykselterek kuma yzeyinde 3. damlann
kt ana kadar srdrlen bir yntem gelitirilmitir.

ekil 4. Hidrostatik basn testi[19]

Giyim denemelerinde bitmi bir giysinin, yamur odas

ad verilen kabinlerde yapay yamur altndaki performans
test edilmektedir. Burada yamur odas ierisinde
kullancnn yrmesi, komas, sabit durmas gibi eitli
aktiviteler sonrasndaki giysinin su geirmezlik
performans deerlendirilmekte ve bu rnlerde diki
yerlerinin su geirmezlik performans da kontrol
edilmektedir. Diki yerlerindeki su geirmezliin
salanabilmesi iin bu amala kullanlacak kumata giysi
oluumu srasnda kaynak band uygulamas yaplmakta,
dikilerde su geirmezlie uygun diki iplii kullanlmakta ve kaynak bandnn uyguland blgelerdeki su
geirmezlik de ayrca incelenmektedir.

YIL 15 - SAYI 70-71

SAYFA 13

Tekstil ve Mhendis

Kaplama veya Laminasyon Teknikleri

ile retilen KumalarIn
Genel zellikleri ve Performans Testleri

Yasemin BULUT
Vildan SLAR

4.10.2. Sprey test

Sprey test aparat ngiliz Standardna gre adapte
edilmitir. Standart miktarda su, bir huni ierisine
konulduktan sonra, yavaa taban delikli effaf su
haznesine doru akar. Delikli taban zerine deliklere
doru su akn yavalatmak iin bir filtre kd
ekil 5. Yamur odas [20]
yerletirilir. Su, daha sonra farkl damlalar oluturur ve su
haznesinin tabannn altndan belirli bir mesafede
yerletirilmi numune zerine der. Kuma numunesi,
gergin bir ekilde eimli bir kutunun st yzeyinde
bulunan delikli cam plakalar zerine yerletirilir.
Kumatan szan su delikli plakalardan geerek kutuya ve
ekil 6. a) zemin kuma ve film tabakas b) lamine kuma
3
daha sonra 10 cm 'lk lm silindirine gelir. lm
c) diki uygulamas d) diki blgesine kaynak band uygulamas [20]
silindiri su ile dolarsa, su behere taar ve szan suyun
toplam hacmi llr. Bu aparat ile ktle prensibine gre
4.10. Su ticilik Testi
absorplanan yzde miktar, kumatan geen toplam su
Tekstil materyalinde doal olarak bulunan ya da sonradan hacmi ve ilk 10 cm3'lk penetrasyon iin geen sre elde
kazandrlm olan nemi uzaklatrma veya suyun edilebilmektedir [2].
absorpsiyonuna kar koyma zelliidir. Su iticilik
ileminde esas, mamuldeki lif ve ipliklerin etrafnda ok
ince bir hidrofob zar oluturarak ayn zamanda deri
solunumu ve ter nakli gerekleebilmektir. Ancak ok
kuvvetli ve uzun yamur sonucunda zamanla su ak
gzeneklerden ieri girebilir. Su iticilik performansnn
llmesinde en ok kullanlan 2 tane standart yntem
vardr. Yamur ve sprey testleri kullanlmaktadr.
4.10.1.AATCC Yamur Testi
AATCC test metodunda nerilen aparatta, belirli sayda ve
boyutta delikler ieren yatay konumdaki sprey azla
basnl su salamak iin, dikey konumdaki cam bir tp
ierisinde sabit ykseklikte duran bir su kolonu mevcuttur.
Test numunesi dik bir ekilde standart bir kurutma kd
ile desteklenerek azln nne belirli bir mesafede
yerletirilir. Numune 5 dakika spreylemeye maruz
braklr. Kurutma kdndaki arlk art, numunenin su
penetrasyonunun gstergesi olarak deerlendirilmektedir ekil 8a. Sprey test aparat[19]
[2].

ekil 7. AATCC yamur testi[6]

The Journal of Textiles and Engineer

ekil 8b. Sprey test aparat[6]

YIL 15 - SAYI 70-71

SAYFA 14

Tekstil ve Mhendis

Kaplama veya Laminasyon Teknikleri

ile retilen KumalarIn
Genel zellikleri ve Performans Testleri

Yasemin BULUT
Vildan SLAR

Kaplama ve lamine kumalarn ykama sonras su iticilik etkilidir ve daha fazla g tutuur kimyasal madde
ve su geirmezlik zellikleri, gerekli performans iermektedir. Kaplanm kuman g tutuurluk zellii
gsterebilecek dzeyde olmaldr.
daha dayankldr. lem sonras kuma daha ar, kaln ve
daha az esnek bir materyale dnmektedir.
4.11. Bklme testi
Bklme, giysilerin kullanm sresince diz ve dirsek Kaplama ya da lamine kumalar en az iki tane farkl
ksmlarnda karlalan mekaniksel zorlanmalarn simle materyal ierdii iin, bu materyallerin ayr ayr g
edilerek, kaplama maddesinin yapma kuvvetinin tutuur zelliklerinin bilinmesinden, kombinasyonun g
belirlenmesi amacyla yaplr. Bu amala materyali srekli tutuur zelliinin tahmin edilmemektedir. Ancak test
olarak bu ekilde zorlayacak bklme test cihaz edilerek bu zellikleri tayin edilebilir. Eer polimer ile
kullanlmaktadr. Bu test cihaz, silindir haldeki kuma kuma arasnda farkl g tutuurluk zellii gsteren,
o
rneklerini 87 dndrerek ayn zamanda hem esnetir hem nc bir materyal olarak yaptrc madde kullanlrsa,
dier iki bileenin davran deikenlik gstermekde bker. Bklen rneklerde delaminasyon (tabakalara tedir[5]. Kaplama kuman g tutuurluk zellikleri,
ayrlma) ya da baka zarar meydana gelip gelmediini kaplama tekniinden, kaplama maddesinin cinsi ve
tespit etmek iin kumalar muayene edilir ve suya viskozitesinden, penetrasyon miktarndan ve bu
dayankl kumalarn suya dayankllk performans daha deikenlere bal ve ilgisi olan baka faktrlerden de
nceden belirlenmi sayda bkme dngsnden sonra test etkilenmektedir.
edilmektedir. Giysilik kumalarda 200000 bkme, tente
kumalarnda ise 500000 bkme says gereklidir[5].
G tutuurluk zelliinin test edilmesi amacyla tekstil
rnlerinin yanma davran incelenmektedir.

Tekstil rnlerinin yanma davranlarn belirleyen

zellikler:
Kuman tutuabilirlii
Alev yaylma hz
Aa kan s miktar
Erime ya da bzme durumu
Duman, is aa karma durumu
Zehirli gaz aa karma durumu[3]
Uygulanan test metotlarn; dikey yakma testi, yatay
o
yakma testi, 45 'lik eik yakma testi, LOI test yntemi,
sigara test yntemi, yastklarn, yatak rtlerinin alevli ya
da iin iin yanmayla tutuabilirlii eklinde zetlemek
mmkndr.

ekil 9. Bklme test cihaz[20]

4.12. G tutuurluk zellii ve test metotlar

Giysi termal olarak yaltkan ve su buhar geirmez olursa,
vcut ssnn ykselmesi ve terin buharlap
uzaklaamamas sebebiyle, giyen kii rahatszlk hisseder
ve ac ekmeye balayabilir. Bu negatif etkileri azaltmak
ve ortadan kaldrmak iin, s ve aleve kar koruyucu ve
ayn zamanda herhangi bir rahatszla yol amayan
giysiler gelitirilmektedir.
G tutuur kumalar giysilik dnda koltuk
demelerinde, yatak ve stor perdelerde kullanlmakta,
zellikle kamu alanlarnda daha yksek standartlarda
olmas istenmektedir.
G tutuurluk, kaplanm ve lamine edilmi kumalarda
kullanm alanna gre olmas istenen bir performans
zelliidir. Kaplama maddesi, klasik bir kumaa
uygulanan g tutuurluk terbiye ilemine kyasla daha
The Journal of Textiles and Engineer

6.13. Dier testler

Kaplama ve lamine kumalara yaygn olarak uygulanan
performans testlerinin dnda, istee ve kullanm alanna
bal olarak farkl testler de uygulanmaktadr. Souk
atlama testi zellikle PVC kaplamal tente gibi rnlerde
o
-20 C'de gerekletirilmektedir, nk PVC uygun bir
o
ekilde formlize edilip hazrlanmamsa 0 C'nin
altndaki scaklklarda soutulursa atlayabilir. Suya
daldrma sonras yaplan boyutsal stabilite testleri ise
ykama ve genellikle slanma koullarn simule etmek
amacyla gerekletirilmektedir[5]. Bu test yntemlerinin
%100 bal nemli ortamda kaplama kumalarn suya
direncini test eden yntem de bulunmaktadr. Bu test
genellikle savunma sanayinde kullanlacak kumalara
uygulanmaktadr. ASTM D 2247-02' ye gre %100 bal
o
nemde 38 C'ye ayarlanan test odalarnda kaplama
yaplm kumalar belirli bir sre bekletilmektedir. Test
sonucunda test rneinde renk deiimi, adhezyon kayb
ya da yumuama gibi meydana gelen deiim
incelenmektedir.

YIL 15 - SAYI 70-71

SAYFA 15

Tekstil ve Mhendis

Kaplama veya Laminasyon Teknikleri

ile retilen KumalarIn
Genel zellikleri ve Performans Testleri

Yasemin BULUT
Vildan SLAR

KAYNAKLAR
1. Cireli, A., Kutlu, B., Plasma Technology in Textile
Processing
2. Cireli, A., (2008), Dokuz Eyll niversitesi
Fonksiyonel Tekstiller Ders Notlar
3. oban, S., (1999),Genel Tekstil Terbiyesi ve Bitim
lemleri, E.. Tekstil ve Konfeksiyon AratrmaUygulama Merkezi Yayn, Yayn No:10, zmir.
4. Evcin, A., (2006), Afyon Karahisar Kocatepe
niversitesi Kaplama Teknikleri Ders Notlar.
5. Fung, W., (2002), Coated and Laminated Textiles,
CRC Pres, Woodhead Publishing Limited, England.
6. Horrocks, A.R., Anand, S.C., (2000), Handbook of
Technical Textiles, The Textile Institute, CRC Pres,
England.
7. Kaplan, E., Ko, E., (2007), Kuma Kaplama
Teknikleri ve Kaplanm Kuma zelliklerinin
ncelenmesi, II. Tekstil Teknolojileri ve Tekstil
Makineleri Kongresi, Gaziantep.
8. Kut, D., Gneolu, C., (2005), Poliretan ve
Poliakrilat Kaplanm Kumalarn Performans
zelliklerinin Karlatrlmas, Tekstil Maraton, Yl: 15,
Say:80.
9. Mahltig, B., Haufe, H., Bttcher, H., (2005),
Functionalisation of textiles by inorganic sol-gel
coatings, Journal of Materials Chemistry, 15, 4385-4398.
10. Masteikaite, V., Saceviciene, V., (2004), Study on
Tensile Properties of Coated Fabrics and Laminates,
Indian Journal of Fibre & Textile Research, Vol. 30, 267272.
11. Padleckiene, I., Petrulis, D., (2008), The Change of
Air Permeability and Structure of Breathable-Coated
Textile Materials after Cycling Stretching, Materials
Science, Vol.14, No.2
12. Rosato, D.V., Rosato, D.V., Rosato, M.V., (2004),
Plastic Product Material and Process Selection
Handbook, Elsevier.
13. Schilk, R., (2002), Yksek Deerli ve Modern
Tekstillerin Anahtar Olarak Tekstil Kaplamalar,
I.Uluslararas Teknik Tekstiller Kongresi, zmir
14. Teknik Tekstiller zerine Genel ve Gncel
Bilgiler (2005), AR&GE ve Mevzuat ubesi, TKB.
15. Trkiye'de ve Dnya'da teknik tekstiller zerine
genel ve gncel bilgiler (2008), AR&GE ve Mevzuat
ubesi, TKB.
16. Yldrm, K., Aydn, N., Kstem, A.M., Ger, .,
(2005), Poliretan Kaplamal Tekstil Yzeylerinde
Ortaya kan Sorunlar ve zm nerileri, II.
Uluslararas Teknik Tekstiller Kongresi, stanbul.
17. Sen, A.K., Damewood, J., (2001), Coated Textiles:
Principles and Applications, Illustrated edition, CRC
Press
18. http://tr.wikipedia.org/wiki/Plazma_(fizik), Ocak,
2009
The Journal of Textiles and Engineer

19. http://www.mullion.be,Austos, 2009

20. http://www.gore-tex.co.uk/,Austos, 2009
21. http://www.astm.org/,Austos, 2009
22. http://www.bsi-global.com/,Austos, 2009
23. http://www.tse.org.tr/,Austos, 2009
24. http://www.din.de/,Austos, 2009
25. http://www.iso.org.tr/,Austos, 2009
26. http://www.aatcc.org/,Austos, 2009

YIL 15 - SAYI 70-71

SAYFA 16

Tekstil ve Mhendis