HECTOR BERLIOZ

01/10/2010 2:41 CH. 31 lt xem

HECTOR BERLIOZ
(1803 1869)

Hector Berlioz l mt trong s cc ngh s c t tng tin b v dng cm nht

ca th k XIX. Nhng m hng ho hng ca m nhc cch mng qun chng
c nh hng mnh m n tr tu v tm hn ca nh son nhc Hector
Berlioz. Khng ch l mt nh cch tn, ng cn l i din xut sc ca Trng
phi lng mn trong m nhc nc Php th k XIX. Hector Berlioz cng l mt
trong s nhng nhc s ch trng lm cho m nhc gn gi hn vi ngi nghe
thng qua tnh tiu ca cc tc phm kh nhc.
Hector Berlioz sinh ngy 11 thng 12 nm 1803 thnh ph La Cte-St-Andr. Cha
ng l Louis Berlioz - mt bc s. M ng tn l Marie-Antoinette-Josephine. Di
nh hng ca ngi cha yu trit hc duy vt v quan tm n cc vn x hi,
Hector Berlioz ngay t nhng nm cn nh sm c thc cng dn. y cng
chnh l c tnh c xc nh trong nhiu tc phm ca ng lnh vc vn hc
cng nh trong m nhc sau .

Cha ca Hector Berlioz - Bc s Louis Berlioz (1776-1848)

T nh Hector Berlioz sng gn nng thn, nh vy ng hiu bit v rt yu ngh
thut dn gian ni ng qu. Thi th u Hector Berlioz khng c tip thu nn
hc vn m nhc chuyn nghip. Do iu kin gia nh cu ch c hc hai loi
nhc c ph bin ni ng qu khi l fluyt v ghita.
Nm 1821, Hector Berlioz c gia nh gi n Paris theo hc ngh
thy thuc theo truyn thng v nim hy vng ca gia nh. Th Paris mt
trong nhng trung tm vn ho ln ca th gii thi k , ln u tin cu c
nghe cc opera ca C.W. Gluck (1714 1787) v nhng ngi k nghip sau
nh: Salieri, Katel, Meguili, Sackini, Spontini. Vic t nghin cu mt cch su sc
cc tng ph ca Gluck c ghi nhn l mt giai on quan trng trong vic hnh
thnh phong cch sng to ngh thut ca ngi ngh s tr tui H. Berlioz.

Cho n nm 1826, khi 23 tui, cu mi c nhn vo hc ti Nhc vin Paris

sau 2 nm l sinh vin i hc y khoa theo mun ca ngi cha. y cu c
hc sng tc vi Lesiuer v i v vi Raykh. Ti Nhc vin Paris Hector Berlioz c
c hi tm thy v trang b cho mnh nhng tri thc m nhc cn thit i vi mt
ngi hot ng sng to ngh thut m nhc chuyn nghip. Ngoi ra, s gn gi
v phng din tinh thn vi Lesiuer mt trong nhng nh son nhc xut sc
ca nc Php cch mng, gp phn quan trng trong vic hng Hector
Berlioz ti ngh thut m nhc qun chng nhn dn. Hector Berlioz cng c
gp g vi nhng i din xut chng nht ca gii tr thc tin b Paris nh:
Hugo, Banzac, Goethe, v sau i vi Hain, Duma, List, Chopin, Paganini,
Giooc Sand. Ri cu c lm quen vi ngh thut m nhc ca Beethoven v i ngi c nh hng t tng ln nht n ton b cuc i lao ng sng to
ngh thut ca Hector Berlioz. Nhng nhng n tng mnh cng lng khm phc
l khi cu c tip xc vi cc tc phm ca Johann Wolfgang von Goethe (17491832) v William Shakespeare (1564-1616).
Tuy nhin, ngay t khi cha c vo hc ti Nhc vin Paris, Hector
Berlioz c cng chng yu m nhc Paris bit ti tc phm ca mnh vo nm
1825 vi bn Messa. Cn sau vo nm 1830 cu t chc m tc gi u
tin ca mnh vi thnh cng v cng rc r. Qua m biu din , Hector Berlioz
li n tng tt p cho ngi nghe v c cc ngh s cng tham gia biu din.
Tuy nhin, mi quan h ca Hetor Berlioz vi gii m nhc chuyn nghip li khng
c tt. Bn nm lin tc t 1827 n 1830, Hector Berlioz tham gia vo cuc thi
Gii thng ln Roma (Prix de Rome). Ba ln u Ban gim kho khng trao gii
thng cho Hector Berlioz v lo lng v khng hiu trc nhng ci mi ca phong
cch sng to ngh thut v s to bo trong ngn ng dn nhc ca ng. Ch n
ln th t, khi nh son nhc tr tui vit Cantat d thi theo phong cch kinh vin
truyn thng, th Hi ng gim kho mi ng trao gii thng cho Hector
Berlioz.
T nm 1830, Hector Berlioz bc vo giai on chn mui trong lao ng
sng to ngh thut. Bt u l Cantat Ophy khng nh phong cch sng to
hon thin ca ng. Cng vo ma xun nm 1830 xut hin Bn giao hng s
1 mang tn Symphonie fantastique ca ng. Tc phm m ra mt k nguyn

mi trong lch s sng to ngh thut khng ch Php, m cn l tc phm mang

tm c th gii.
Thi gian Italia theo Gii thng Roma (1827 - 1830), c phn nh sau ny
trong hng lot tc phm m nhc xut sc ca ng nh: cc Bn giao hng
Harol Italia, Romeo v Jiuliet, opera Benvenuto Trellini.
T cui nm 1832, sau khi tr v nc t Italia, bt u mt giai on sng
tc y thnh cng mi ca Hector Berlioz. l s hon thnh 3 Bn giao hng
Harold en Italie, Romo v Juliette v Tang l; Rekiem, Opera Benvenuto
Cellini .v.v

Harriet Constance Smithson (1800-1854),

ngi v th nht ca H. Berlioz

Marie-Genevive Martin, b danh l Marie Recio (1814-1862)

- v th hai ca H. Berlioz.
T nm 1843 cho n khi qua i, Hector Berlioz lin tc tham gia cc hot ng
biu din vi t cch ngi ch huy dn nhc biu din cc tc phm ca mnh
nc ngoi. ng c nhiu chuyn cng din cc nc c, o, Tip,
Hungary, Nga v Anh.
V tr hng u trong di sn m nhc ca Hector Berlioz thuc v cc sng
tc m nhc giao hng ca ng. Cc sng tc giao hng ca ng c sng tc
vo nhng nm 30 v na u nhng nm 40 ca th k XIX. Mt trong nhng c
im u tin cn c ni ti m nhc giao hng ca Hector Berlioz l s gn
gi vi nhiu th loi m nhc khc nh opera, thanh xng kch (oratorio). Ni mt
cch khc, chnh l khuynh hng sn khu ha m nhc giao hng trong
sng to ngh thut m nhc.
Bn cnh , cho n ngy nay, ngi ta vn cn ni nhiu n ngh thut
phi kh cho dn nhc giao hng ca Hector Berlioz. ng rt ch n vic
m rng thnh phn ca dn nhc giao hng qua vic b sung thm mt s nhc

c vn c v mi c song song vi vic tn dng kh nng din tu phong ph ca

cc nhc c trong dn nhc.
Bn giao hng s 1 Symphonie fantastique (Giao hng o tng)
(1830 1831) c coi l Tuyn ngn ca ch ngha lng mn trong m nhc
Php. V tr ca tc phm ny tng t nh tiu thuyt Li th ti ca ngi con
th k ca Musse hay l v kch Ernani ca V. Hugo. Cc ngh s tin b ca
Paris coi tc phm giao hng ny l s bt u ca mt trng phi mi trong
ngh thut sng to m nhc.
Tng ph ca Bn giao hng s 1 c ni dung vn hc ghi chp rt t m,
chi tit ni dung ca chnh tc phm trong dng kch bn di tiu Mt on i
ca ngi ngh s. Theo gii cc nh ph bnh m nhc th tc phm ny khi
ngun cm hng/mang trong n c tnh yu ca Berlio vi ngh s Harriet
Constance Smithson (1800-1854). Bn giao hng Fantasie hay Mt on i ca
ngi ngh s l s phn nh bng hnh tng m nhc th gii ni tm y phc
tp ca nhn vt thi i th k XIX. l con ngi a cm, y kht vng vi
khng t nhng nghi ng/hoi nghi v tng lai cuc sng. Con ngi lun tim n
trong mnh nhng kht vng ca mt s ni lon.
Bn giao hng gm 5 chng vi cc tiu ca tng chng nh sau:
-

Chng I: Nim m c, kht vng.

Chng II: V hi

Chng III: Trn cnh ng

Chng IV: n ni x t

Chng V: Gic m trong m d hi ma qu.

Nhng nm cui i Hector Berlioz sng trong bun ru v c n. ng mt

dn nhng ngi gn gi nht: ngi v th nht, ngi v th hai, em gi v
ngi con trai yu thng duy nht.
ng mt ngy 8 thng 3 nm 1869 ti Paris v au nng do suy sp thn
kinh.
MT S TC PHM CA HECTOR BERLIOZ
I. Tc phm giao hng
Giao hng "o tng" op.14 (1830-1831)

"Harold Italia" (Harold en Italie) op.16 (1834)

Romo v Juliette op.17 (1838-1839)
Giao hng "Tang l op.15 (1840)
Uverture "Vua Lia" op.4 (1831)
Uverture "Ngy hi ho trang Rome" op.9 (1844)
II. Thanh nhc
"Ci cht ca Orphey" (1827)
III. Cng trnh l lun
"Hnh trnh m nhc c v Italia" (1844)
"Nhng bui ti bn dn nhc" (1853)
"m nhc v ngi nhc s" (xut bn nm 1903)