BAB 1

PENGENALAN KEPADA PERAKAUNAN

Pendedahan kepada Penyata Kewangan

Penyata Kewangan terbahagi kepada 2 jenis:
i) Penyata Pendapatan/Akaun Perdagangan dan Untungrugi
ii) Kunci kira-kira
Tujuan Penyata Kewangan:
Penyata Pendapatan disediakan untuk mencari Untung Kasar dan Untung Bersih.
Kunci kira-kira disediakan untuk menentukan kedudukan perniagaan pada akhir tahun
perakaunan.
Tajuk Penyata Kewangan
Tajuk penyata pendapatan ditulis sebagai Penyata Pendapatan bagi tahun berakhir 31 Disember
2010.
Tajuk kunci kira-kira ditulis sebagai Kunci Kira-Kira pada 31 Disember 2010.

Contoh:
SYARIKAT MERPATI PUTIH SDN. BHD.
PENYATA PENDAPATAN BAGI TAHUN BERAKHIR 31 DISEMBER 2012
Jualan
Jualan Bersih
Tolak Kos Jualan:
Stok awal
Belian

X
X
X

Kos barang untuk dijual

Tolak Stok akhir
Kos Jualan

X
X
X

Untung Kasar
Campur Hasil:
Komisen diterima
Faedah diterima
Diskaun diterima
Sewa diterima
Hutang lapuk terpulih
(Pengurangan peruntukan
hutang ragu)
Tolak Belanja :
Gaji
Iklan
Angkutan keluar
Kadar Bayaran
Insurans
Belanja am
Komisen jurujual/jualan
Sewa dibayar
Belanja membaiki
Alat tulis
Cukai pintu
Faedah dibayar
Diskaun diberi
Hutang lapuk
Belanja hutang ragu
Belanja pos
Caj bank
Belanja susut nilai
Untung Bersih (atau Rugi Bersih)

X
X
X
X
X
X
X

X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X

X
X

Utg Kasar = Jualan Kos Jualan

Utg Bersih = Hasil - Belanja
Penyata Pendapatan terdiri daripada komponen hasil dan belanja.

Nama dan
tajuk

Contoh Kunci Kira-Kira:

SYARIKAT MERPATI PUTIH SDN. BHD.
KUNCI KIRA-KIRA PADA 31 DISEMBER 2012
Aset Bukan Semasa
Kenderaan
Perabot
Alatan pejabat
Mesin

Nama dan
tajuk
X
X
X
X
X

Aset Semasa
Penghutang
Stok Akhir
Bank
Tunai

X
X
X
X
X

Tolak :Liabiliti Semasa

Pemiutang
Modal Kerja

X
X

Jumlah Aset

XX

Dibiayai oleh: Ekuiti Pemilik

Modal Awal
+ Utg Bersih
SAMA
- Ambilan
Modal Akhir

X
X
X
X
X

Liabiliti Bukan Semasa

Pinjaman

XX

Modal Kerja = Aset Senasa Liabiliti Semasa

Kunci Kira-kira terdiri daripada komponen Aset, Liabiliti dan Ekuiti Pemilik.
Pihak yang bertanggungjawab ke atas penyediaan Penyata Kewangan

Pemilik adalah orang yang bertanggungjawab di atas penyediaan Penyata Kewangan.

Pihak-pihak lain yang terlibat dalam penyediaan Penyata Kewangan ialah;
i)

Akauntan
memberi nasihat, merancang dan melaksanakan dasar sistem belanjawan, kawalan akaun dan
perakaunan lain.
Menyediakan dan mengesahkan Penyata Kewangan untuk dibentangkan kepada pihak-pihak
tertentu.

ii)

Pengurus Kewangan
Mengurus pelaporan kewangan supaya berjalan lancar.
Menyediakan akaun bulanan dan laporan kpd pihak atasan.
Menyediakan akaun tahunan.

iii)

Pengurus akaun
Menyelenggara rekod lengkap semua rekod transaksi kewangan sesebuah pernigaan dgn bimbingan
akauntan.
Mengesahkan ketepatan dokumen dan rekod yang berkaitan pembayaran, penerimaan dan transaksi
kewangan lain.
Menyediakan penyata dan laporan kewangan tempoh tertentu.
Menjalankan pengiraan perakaunan dgn menggunakan pakej perisian komputer yang standard.

SEJARAH PERAKAUNAN SECARA RINGKAS

Permulaan menyimpan rekod sejak tamadun purba.

Catatan tertua catatan pembayaran upah di Babylonia pada tahun 3500 S.M.
Pada peringkat awal, catatan dibuat pada kepingan tanah liat. Kemudian menjadi lebih maju setelah terciptanya
papyrus (kertas) dan calamus (pen) di Mesir pada tahun 400 S.M.
Wang digunakan sebagai alat perantaraan bagi penilaian dan pertukaran apabila sistem kewangan bermula pada
abad ke-5 dan ke 6 S.M. Rekod perakaunan menggunakan nilai wang sebagai ukuran.
Pada tahun 850 M, sistem angka Hindu-Arab digunakan yang dicipta oleh orang India.
Sistem catatan bergu bermula apabila perdagangan semakin pesat di Itali pada 1200-1500 S.M. Sistem ini dicipta
oleh seorang rahib dari Itali bernama Luca Pacioli bertujuan dapat menyimpan rekod yang lengkap dan sistematik.
Luca Pacioli dianggap sebagai bapa perakaunan kerana bukunya merupakan terbitan perakaunan yang pertama
dicetak dan beliau telah membentuk asas perakaunan yang diamalkan sehingga kini.
Revolusi Perindustrian di England pada abad ke 17 dan ke 18 telah memperkembangkan lagi sistem perakaunan.
Pengenalan kepada perakaunan kos.
Pada akhir abad ke 19 dan ke 20, bidang perakaunan mencapai taraf profesional.
Pada tahun 1973, Jawatankuasa Piawaian Perakaunan Antarabangsa (International Accounting Standards
Committee)-IASC ditubuhkan oleh badan perakaunan dunia di Sydney untuk menerbitkan Piawaian Perakaunan
Antarabangsa (International Accounting Standards)-IAS supaya akaun-akaun dan penyata kewangan disediakan
mengikut piawaian asas serta mengawal profesion perakaunan.

Perkembangan Sistem Perakaunan

i)

Falsafah Perakaunan Islam dan Konvensional

ii)

Sistem kewangan Islam telah berkembang maju dan menjadi bahagian penting dalam sistem kewangan
antarabangsa.
Sumber perakaunan Islam berlandaskan Al Quran dan Sunnah yang hanya menekankan keadah dan aktiviti
perakaunan yang dibenarkan syarak.
Perakaunan Islam menekankan aspek akhlak dan etika berpandukan konsep hibah.
Akauntan (Muhtasib) mesti seorang amanah, benar,b/jawab, adil dan berakhlak mulia dalam menjalankan
tugas.
Perakaunan Islam turut menekankan aspek halal dan kesan moral dan sosial.

Falsafah Perakaunan Konvensional

Mengambilkira perkara yang diukur dgn nilai kewangan.
Keputusan berdasarkan keuntungan semata-mata.
Kurang mengambilkira kesan tindakan ke atas masyarakat dan alam sekitar.

Konsep Pendedahan vs Konsep Penemuan (Disclosure vs Discovery)

Konsep pendedahan menyatakan bahawa semua maklumat penting perlu didedahkan dan tidak boleh
ditinggal atau disembunyikan.
Nilai yang dilaporkan dalam Penyata Kewangan sepatutnya adalah nilai yang memang sepatutnya dilaporkan.
Perkara yang perlu didedahkan adalah nota kpd Penyata Kewangan spt pengiraan susutnilai. Perkara lain
yang perlu didedahkan adalah seperti angggaran perakaunan dan liabiliti luarjangka.
Maklumat perlu disusun dgn teratur agar senang dibaca dan difahamiagar pengguna maklumat itu dapat
membantu mereka dalam membuat keputusan atau perancangan dgn firma itu,
Konsep penemuan pula menyatakan maklumat hanya didedahkan sekiranya perkara itu dibangkitkan
atau dipersoalkan oleh pihak luar.
Sebagai contoh, penjual tidak perlu mendedahkan kekurangan pada barang yang dijual kecuali dipersoalkan
oleh pembeli.

Falsafah Pelaporan Kos Sejarah dan Nilai Saksama

Kos sejarah adalah kos yang benar-benar berlaku dan bukannya anggaran.
Nilai saksama adalah anggaran nilai terhadap harga pasaran yang realistik dan munasabah.
Nilai kos sebenar masih digunakan sbg nilai utk direkod ke dalam jurnal namun pada tarikh Penyata
Kewangan disediakan nilai/angka dalam buku perlu disemak utk memastikan nilai dalm buku perakaunan
adalah nilai saksama.
Semua item kos sejarah perlu diselaraskan agar menunjukkan nilai saksama selaras dgn gambaran terkini
perniagaan.

Proses perakaunan (Manual dan berkomputer)

Secara manual media penyimpanan maklumat adalah buku-buku perakaunan spt Jurnal, Buku
Tunai dan Lejar.
Secara berkomputer media penyimpanan maklumat adalah media elektronik spt disket dan cakera
optik.
Perakaunan sebagai profesion
Maksud pekerjaan profesion atau ikthisas yang dilakukan seseorang yg memiliki kemahiran
tertentu dan terlatih dalm bidang itu.
Akauntan sebagai pemimpin
a) Mengkhusus dalam bidang perakaunan dan bertindak sbg penasihat perniagaan.
b) Perlu bertindak sbg pemimpin berakauntabiliti
c) Perlu ada ciri-ciri spt akauntabiliti, jujur, amanah dan berintegriti.
Antara t/jawab akauntan ialah:
a) Menyediakan Penyata Kewangan
b) Membuat keputusan
c) Merancang belanjawan
d) Juruaudit dalaman
e) Penasihat dan perancang percukaian
Keperluan Kod Etika Profesion Perakaunan
Berdasarkan Kod Etika utk Akauntan Profesional oleh IFAC.
Etika adalah perkara yang betul dalam apa jua keadaan.

BADAN PERAKAUNAN PROFESIONAL DI MALAYSIA

a. Lembaga Piawaian Perakaunan Malaysia (Malaysian Accounting Standard Board) MASB
Ditubuhkan

di bawah Akta Laporan Kewangan 1977

Lembaga

ini mempunyai kuasa tersendiri untuk memaju dan menerbitkan piawaian perakaunan dan laporan
kewangan di Malaysia.
Fungsi

dan kuasa MASB;

o Menerbit piawaian perakaunan baru
o Menyemak dan membaiki piawaian perakaunan sedia ada
o Menentukan skop dan penggunaan piawaian perakaunan
o Melaksanakan tugas sebagai penasihat awam
o Menentukan kehendak minimum dan garis panduan utk penyediaan laporan kewangan di Malaysia.
b. Institut Akauntan Awam Bertauliah Malaysia (Malaysian Institute of Certified Publics Accountants)
MICPA
Ditubuhkan pada tahun 1965 di bawah Akta Syarikat 1965.
Bertujuan untuk memajukan profesion perakaunan di Malaysia dengan memberi latihan dan peperiksaan.
Antara syarat ntuk menjadi ahli MICPA;
1. Lulus semua bahagian peperiksaan yang dikendalikan oleh MICPA>
2. Mempunyai pengalaman bekerja sekurang-kurangnya 3 tahun.
c. Institut Akauntan Malaysia (Malaysia Institute of Accountants) MIA
Ditubuhkan

pada tahun 1969 di bawah Akta Akauntan 1967.

Bertujuan

untuk memperkembangkan profesion di Malaysia dan bertindak sebagai pendaftar akauntan.

Ahli-ahli

MIA digelar akauntan awam (PA), akauntan berdaftar (RA) dan akauntan berlesen (LA

SIMPAN KIRA VS PERAKAUNAN

SIMPAN KIRA VS
PERAKAUNAN CIRI-CIRI
Takrif

SIMPAN KIRA

PERAKAUNAN

Proses mengenal pasti dan

merekod urus niaga perniagaan
secara teratur dan tepat mengikut
sistem catatan bergu.

Proses mengenal pasti, merekod,

mentafsir, menganalisis,
melaporkan maklumat kewangan
dan merancang serta mengawal
kegiatan perniagaan.

a. Bukti urus niaga berlaku

b. Mengumpul maklumat
c. Membuat keputusan dan
perancangan
d. Mencatat urus niaga
e. Mencatat nama penghutang,
pemiutang dan nilai hutang

a. Mengumpulkan maklumat
berdasarkan etika yang ditetapkan.
b. Menganalisis dan mentafsir
maklumat.
c. Menyediakan laporan
kewangan bagi membantu
membuat keputusan.

Tujuan

BENTUK-BENTUK ORGANISASI PERNIAGAAN

Terbahagi kepada empat jenis iaitu Milikan Tunggal, Perkongsian ,Syarikat Berhad dan Koperasi.
CIRI-CIRI

MILIKAN TUNGGAL
Seorang pemilik
Pemilik sendiri

PERKONGSIAN
2 20 orang
2 50 orang (perkongsian
profesional)
Sumbangan pekongsi

Didaftar dengan Pendaftar

Perniagaan dan Majlis
Kerajaan Tempatan

Didaftar dengan Pendaftar

Perniagaan dan Majlis
Kerajaan Tempatan

Pemilik sendiri

Pekongsi aktif menyumbangkan modal dan

ambil bahagian pengurusan

Tidak terhad

Tidak terhad (kecuali

pekongsi berhad)

Diperoleh oleh pemilik

7. Cukai

Cukai pendapatan
perseorangan

Dibahagikan kepada pekongsi

mengikut perjajnian
perkongsian
Cukai pendapatan
perseorangan

8. Mesyuarat Agong Tahunan

Tidak wajib

Tidak Wajib

1. Pemilikan
2. Modal

3. Pembentukan
4. Kawalan dan Pengurusan
5. Liabiliti

6. Keuntungan

***Pekongsi lelap - hanya menyumbangkan modal sahaja dan tidak mengambil bahagian
dalam pengurusan.
***Pekongsi namaan/nominal hanya menyumbangkan nama sahaja.
*** Pekongsi aktif melibatkan diri dalam perniagaan perkongsian

KOPERASI
Ciri-ciri
1.Tujuan

Memberi kebajikan kepada ahli-ahli/anggota

koperasi.
Didaftarkan dgn Ketua Pendaftar Koperasi.

2.Penubuhan

Tidak Terhad
3. Liabiliti
Sumbangan saham oleh setiap ahli/anggota
4.Modal
Satu undi untuk setiap ahli/anggota.
5. Kuasa dan keahlian

Ditadbir oleh ALK yang dilantik semasa

MAT.

6.Pentadbiran/Kawalan
Berdasarkan jumlah saham disumbang oleh
ahli/anggota koperasi sekiranya mendapat
keuntungan.

7. Dividen
SYARIKAT BERHAD

- Dibahagikan kepada dua jenis iaitu Syarikat Sendirian Berhad dan Syarikat Awam Berhad.
- Didaftarkan dengan Suruhanjaya Syarikat Malaysia (SSM) mengikut Akta Syarikat 1965.
- Modal syarikat berhad dikumpulkan melalui terbitan saham kepada orang awam.
- Pemegang saham akan menerima untung dalam bentuk dividen.
- Liabiliti syarikat berhad adalah terhad kepada jumlah modal.
- Cukai pendapatan syarikat.

Ciri-ciri
1. Bilangan
ahli

Syarikat Sendirian Berhad

Minimum 2 orang dan maksimum 50
orang.

Syarikat Awam Berhad

Minimum 2 orang dan maksimum tiada
had.

2. Pemilikan
saham

Terhad kepada individu tertentu.

Terbuka kepada orang ramai.

3. Pindah
milik saham

Saham tidak boleh dipindah milik tanpa

persetujuan daripada pemegang saham
yang lain.

Bebas dipindah milik dan mudah dijual

beli melalui broker saham di Bursa
Saham.

4. Status
saham

Saham tidak boleh disenaraikan atau diurus

niaga di bursa saham.

Saham boleh disenaraikan dan

diniagakan secara bebas di bursa saham.

5. Laporan
kewangan

Penyata kewangan tidak perlu didedahkan

kepada orang ramai.

Penyata kewangan perlu didedahkan

kepada orang awam dalam akhbar.
Laporan kewangan dibentang dan
diluluskan dalam MAT.

Laporan kewangan tahunan perlu

diserahkan kpd SSM

SUB BIDANG PERAKAUNAN

Terdiri daripada:
Perakaunan Kewangan
> Pelaporan prestasi perniagaan (untung atau rugi) dalam sesuatu tempoh perakaunan,
pelaporan kedudukan kewangan, aliran masuk dan keluar yg berkaitan dgn perniagaan.
> Maklumat berguna utk mereka yang berkepentingan.
Perakaunan Pengurusan
>
khusus kpd penyediaan maklumat utk kegunaan dalaman perniagaan spt pihak pengurusan
dan kakitangan.
> digunakan utk perancangan, kawalan dan membuat keputusan.
Audit
> proses sistematik utk memperoleh dan menilai bukti secara objektif berkaitan dgn kegiatan
perniagaan.
> proses pemeriksaan dokumen-dokumen perniagaan yang megesahkan urusniaga yang direkod
itu memang sebenarnya berlaku.
> dilakukan oleh juruaudit yang bertauliah.
Percukaian
> perundingan percukaian, perancangan percukaian dan penyediaan penyata cukai.
Sistem Maklumat Perakaunan
> sistem penjanaan maklumat perakaunan .
> satu rangkaian prosedur yang berhubungan antara satu maklumat perakaunan dgn satu yang
lain.
> memproses data agar dpt digunakan oleh perniagaan dalam membuat keputusan.

KONSEP DAN PRINSIP ASAS PERAKAUNAN

1. Wang sebagai Ukuran
- Semua urus niaga perniagaan direkod dan dilaporkan dalam nilai wang; Ringgit Malaysia (RM).
2. Catatan Bergu
- Setiap urus niaga harus direkod di sebelah debit dan kredit dengan jumlah dan tarikh yang sama di
dalam sekurang-kurangnya dua akaun.
3. Entiti Berasingan
- Sesebuah perniagaan dianggap sebagai satu unit yang tersendiri dan terpisah dengan pemiliknya dari
segi perakaunan.
- Sebarang urusan antara perniagaan dengan pemiliknya dianggap dua pihak yang berasingan.
- Hanya urus niaga perniagaan dicatat dalam buku perniagaan.
4. Tempoh Perakaunan
- Pembahagian hayat perniagaan kepada suatu jangka masa yang tetap bagi tujuan laporan perakaunan.
- Contoh 6 bulan atau setahun.

5. Kos Sejarah
- Kos belian yang direkod kekal dalam buku perakaunan tanpa mengambil kira perubahan nilai dalam
pasaran .(direkod mengikut harga kos semasa belian di buat)
- Tujuan konsep ini adalah supaya rekod dan laporan kewangan dibuat dengan lebi objektif.
6. Usaha Berterusan
- Perniagaan diandaikan wujud untuk jangka masa yang panjang dan berterusan.
7. Asas Perakaunan Akruan
- Kos sebenar yang terlibat dibandingkan dengan hasil yang diperoleh untuk suatu tempoh tertentu.
8. Ketekalan
- dikenali sebagai malar atau konsistensi.
- Kaedah perakaunan yang sama digunakan secara berterusan untuk setiap tempoh perakaunan.
- bagi setiap tempoh perakaunan satu kaedah merekod perakaunan yang sama diamalkan dalam setiap
laporan penyata kewangan.
- tujuan konsep ini adalah untuk mengelakkkan kekeliruan dalam penyata kewangan dan dapat memberi
gambaran paling tepat tentang aktiviti perniagaan
9. Materialiti
- Suatu catatan perakaunan dianggap material sekiranya keciciran butiran tersebut memberikan kesan
terhadap penyata kewangan yang disediakan.
- Belanja perniagaan yang bukan kebendaan aKan direkod sebagai belanja.
- Belanja yang bersifat kebendaan direkod sebagai aset dalam penyata kewangan.
10. Konservatisme
- Hasil dan Untung perniagaan direkodkan jika benar-benar berlaku.
- Segala kerugian yang dijangka hendaklah diambilkira sebagai belanja dalam Penyata Pendapatan
tetapi segala keuntungan yang dijangka tidak boleh diiktiraf sbg keuntungan sehingga diperolehi.
11. Pelaporan Berasaskan Nilai Saksama
- Penyata Kewangan perlu memberikan maklumat yang tepat, tidak mempunyai sebarang kesilapan
yang material serta dapat memberikan gambaran yang benar dan saksama.
CIRI KUALITATIF PENYATA KEWANGAN
Kebolehfahaman
i) Pengguna maklumat mest dapat memahami isi kandungan maklumat yang disampaikan kepada
mereka.
Relevan
i) Mesti relevan/tepat dgn tujuan maklumat tersebut disediakan .
ii) Maklumat yang disediakan haruslah berkaitan dgn aktiviti-aktiviti perniagaan
masa kini dan hadapan.
iii) dapat mempengaruhi keputusan yang dilakukan oleh pengguna
Kebolehpercayaan
i) maklumat mestilah bebas daripada sebarang ralat atau kesilapan dan disertakan bukti kukuh.
ii) mesti bebas dari sebarang pengaruh dan tekanan pihak tertentu dan disahkan oleh juruaudit.
Kebolehbandingan
i) maklumat digunakan sebagai asas sesuatu perbandingan .
ii) Maklumat kewangan mudah dibandingkan dgn prestasi tahun-tahun lepas atau
perniagaan lain.

Tepat masa
i) maklumat harus diperoleh pada masa maklumat tersebut diperlukan dan perlu lebih kerap.

KITARAN PERAKAUNAN
Proses perakaunan yang dilaksanakan mengikut urutan yang bersistem dalam satu tempoh perakaunan.
1. Dokumen Sumber

2. Buku Catatan Pertama

3. Pengeposan ke Lejar

4. Penyediaan Imbangan Duga

5. Pelarasan

6. Imbangan Duga selepas Pelarasan

7. Penyediaan Penyata Kewangan

8. Catatan Penutup

BAB 2
ASET, LIABILITI, EKUITI PEMILIK, HASIL DAN BELANJA
ASET

Harta benda bernilai yang dimiliki oleh sesebuah syarikat yang digunakan untuk
menjalankan aktiviti perniagaan bagi mendapatkan keuntungan.

ASET BUKAN SEMASA

Digunakan untuk menjalankan perniagaan dan bukan untuk tujuan jualan semula.
Aset yang tahan lama dan kekal untuk beberapa tempoh perakaunan.
Contoh mesin, kenderaan, premis, lekapan dan lengkapan, perabot, alatan pejabat.
Bukan utk dijual bagi mendapatkan keuntungan tapi digunakan utk menjalankan aktiviti
perniagaan.
ASET SEMASA
Harta yang senang berubah bentuk dan nilai dalam sesuatu tempoh perakaunan.
Aset yang boleh bertukar menjadi wang tunai dalam tempoh yang cepat atau digunakan
dalam satu tempoh perakaunan.
Contoh tunai, stok akhir, penghutang, stok alatulis, hasil terakru dan belanja terdahulu.
LIABILITI

Tanggungan hutang perniagaan kepada pihak luar yang perlu dijelaskan dengan wang
tunai, barang atau perkhidmatan.
Tuntutan terhadap aset perniagaan kerana yang memberi pinjaman berhak untuk
menuntut bayaran daripada perniagaan.

LIABILITI BUKAN SEMASA

Tanggungan hutang yang perlu dibayar balik dalam tempoh masa yang lebih panjang iaitu lebih
daripada satu tahun.
Contoh pinjaman bank, gadai janji
LIABILITI SEMASA
Tanggungan hutang yang perlu dijelaskan dalam jangka masa pendek iaitu dalam satu tempoh
perakaunan atau setahun.
Contoh pemiutang, overdraf bank, belanja terakru, hasil terdahulu.
EKUITI PEMILIK

Pelaburan pemilik dalam perniagaan.

Tanggungan perniagaan kepada pemilik; jumlah modal yang dilaburkan oleh pemilik dalam
perniagaan dan untung yang diperolehi daripada aktiviti perniagaan.
Keuntungan akan menambahkan ekuiti pemilik.
Kerugian akan mengurangkan ekuti pemilik.
Ambilan akan mengurangkan ekuiti pemilik.

MODAL AWAL + UNTUNG BERSIH / (RUGI BERSIH) AMBILAN = MODAL AKHIR

HASIL
Pendapatan yang diterima atau yang akan diterima oleh perniagaan pada suatu tarikh daripada
aktiviti jualan barang niaga atau perkhidmatan yang diberikan.
HASIL BUKAN KENDALIAN
Pendapatan

yang diterima secara tidak langsung / tidak berkaitan dengan aktiviti utama sesuatu
perniagaan.
Contoh; sewa diterima, faedah atas simpanan bank, dividen pelaburan, untung pelupusan aset bukan
semasa.
HASIL KENDALIAN
Pendapatan yang diterima secara langsung daripada aktiviti utama sesuatu perniagaan.
Contoh; klinik, firma audit hasil daripada perkhidmatan yang diberi, kedai jam hasil
diperolehi daripada hasil jualan jam.
BELANJA
Wang yang dibayar atau akan dibayar oleh sesebuah perniagaan.
Kos perkhidmatan atau barangan yang digunakan untuk mendapatkan hasil.
BELANJA BUKAN KENDALIAN
Belanja yang tidak terlibat secara langsung dalam operasi urus niaga harian.
Contoh; belanja faedah pinjaman bank, rugi jualan aset bukan semasa, rugi daripada risiko banjir,
kerosakan, kecurian dan sebagainya.
BELANJA KENDALIAN
Belanja yang terlibat secara langsung dalam operasi urus niaga harian.
Contoh; sewa kedai,gaji pekerja, promosi, insurans, alat tulis dan sebagainya.
AKAUN KONTRA
Definisi
> akaun yang mengurangkan nilai dalam akaun induk
> memberi nilai bersih bagi akaun-akaun seperti Akaun ABS, Akaun Penghutang, Akaun
Pemiutang, Akaun Jualan, Akaun Belian dan Akaun Modal.
> Contoh: Akaun Susutnilai terkumpul/PSN
Akaun Peruntukan Hutang Ragu
Akaun Pulangan Belian
Akaun Pulangan Jualan
Akaun Diskaun diberi/Diskaun diterima
Akaun Ambilan
> Contoh:
Akaun Kontra
Akaun Susutnilai terkumpul
Akaun Peruntukan Hutang Ragu
Akaun Pulangan Belian dan Akaun
Diskaun Diterima

Akaun Induk
Akaun Aset Bukan Semasa
Akaun Penghutang
Akaun Belian

Akaun Pulangan Jualan dan Akaun

Akaun Jualan
Diskaun Diberi
> Akaun Induk perlu ditolak dengan akaun kontra apabila dicatat dalam Penyata Kewangan.
CARTA AKAUN

Penyenaraian tajuk dan nombor akaun secara sistematik yang digunakan dalam sistem
perakaunan berkomputer sesebuah perniagaan.
Pengelasan akaun disusun mengikut jenis akaun spt aset, liabiliti, ekuiti pemilik, hasil dan
belanja.
Menggunakan sistem nombor atau abjad atau kedua-duanya.

Fungsi
Tapak utk menukar nama , menambah akaun dan memberikan maklumat tambahan kpd akaun
yang ditambah.

Penyediaan Carta Akaun

Kenalpasti semua akaun berdasarkan urusniaga yg perlu direkod
mengikut pengelasan akaun.
Bandingkan senarai akaun tersebut dengan senarai akaun dalam
perisian.
Beri perhatian kpd nama akaun, klasifikasi akaun dan maklumat
lain.
Masukkan maklumat Carta Akaun ke dlm perisian.

Inventori
Item yang menjadi barang niaga sesebuah perniagaan.
Sistem Inventori

Inventori berkala
Tidak menyimpan rekod yang
terperinci utk mengesan semua
inventori yang diterima dan
dikeluarkan.
Ditentukan melalui pengiraan
fizikal inventori tersebut.
Biasanya digunakan oleh peruncit
yg barang berharga rendah.

Inventori Berterusan
Menyimpan rekod yang terperinci
utk mengesan semua inventori yang
diterima dan dikeluarkan.
Kuantiti dan nilai stok boleh
dipastikan bila-bila masa.

PERSAMAAN
PERAKAUNAN
1. Tanpa hasil dan belanja
ASET = LIABILITI + EKUITI PEMILIK
Aset

Ekuiti Pemilik
+ Liabiliti

Aset
+
+TK

Ekuiti Pemilik + Liabiliti

+
TK
+-

2. Mengambil kira hasil dan belanja

ASET = LIABILITI + (MODAL + HASIL BELANJA)
Butiran
Hasil
Belanja
Untung
Rugi
Ambilan
Modal tambahan
TK Tiada Kesan

Modal
+
+
+

Untung
+
+
TK
TK

Hasil menambahkan modal

Belanja/Ambilan mengurangkan modal
Sistem Catatan Bergu
1. Setiap urus niaga mesti melibatkan sekurang-kurangnya dua akaun yang berasingan.
2. Satu akaun didebitkan dan satu akaun dikreditkan dengan jumlah dan tarikh yang sama.
3. Ia adalah satu sistem merekod urus niaga yang tepat dan bersistematik.
4. Prinsip perakaunan sistem catatan bergu ialah debit akaun yang menerima dan kredit akaun yang memberi
sesuatu amaun.
5.Format Akaun Lejar
Nama Akaun
Debit

Jenis Akaun
Aset (Debit)
Liabiliti (Kredit)

Kredit

Debit
Bertambah
Berkurang

Kredit
Berkurang
Bertambah

Ekuiti Pemilik (Kredit)

Hasil (Kredit)
Belanja (Debit)

Berkurang
Berkurang
Bertambah

Bertambah
Bertambah
Berkurang

DOKUMEN PERNIAGAAN

sebagai sumber maklumat perakaunan.

memberi maklumat tentang sesuatu urus niaga .
dijadikan bukti bagi sesuatu urus niaga.
mengingatkan peniaga tentang hutang dalam urus niaga .
sebagai rujukan pada masa hadapan.

Terbahagi kepada dua jenis iaitu:

1) Dokumen untuk rujukan
(tidak perlu dicatat dalam buku perakaunan)
1. Surat tanya
2. Sebut harga
3. Katalog
4. Nota pesanan / Pesanan belian
5. Nota serahan
6. Penyata akaun
2) Dokumen sebagai sumber maklumat
(perlu dicatat dalam buku perakaunan)
1. Invois
2. Nota kredit
3. Nota debit
4. Resit
5. Cek atau keratan cek
6. Baucar Pembayaran
7. Bil tunai
8. Makluman debit
9. Makluman kredit
10. Memo
11. Borang wang masuk
12. Penyata Gaji
13.Folio Pelanggan
14.Slip Pindahan Wang

DOKUMEN PERNIAGAAN DAN FUNGSINYA

Jenis Dokumen

Urus niaga

Buku Catatan Pertama

Surat tanya

Dihantar oleh pembeli kepada

penjual untuk mendapatkan
maklumat barang-barang yang
hendak dibeli.
Maklumat yang diperlukan; harga
barang, cara pembekalan, diskaun
dan cara pembayaran.

Tiada

Sebut Harga

Dihantar oleh penjual kepada

pembeli sebagai jawapan kepada
surat tanya.
Maklumat yang diberi; harga
barang yang hendak dibeli, syarat
penghantaran dan pembayaran.

Tiada

Penjual hantar bersama dengan

sebut harga.
Senarai harga bagi semua barang
yang dibekalkan oleh penjual.

Tiada

Katalog

Nota pesanan atau Pesanan belian

Nota serahan

Dihantar oleh pembeli kepada

penjual yang mengandungi
maklumat tentang barang yang
hendak dibeli.
Maklumat yang perlu ada; jenis
barang, jenama, kuantiti, harga,
syarat serahan, syarat pembayaran
dan kadar diskaun.
Dihantar oleh penjual kepada
pembeli bersama-sama dengan
barang.
Membolehkan pembeli menyemak
barang-barang yang dihantar dan
sebagai perakuan bahawa barangbarang telah dihantar dengan
selamat.
Jenis barang dan kuantiti sahaja
disenaraikan. Harga barang tidak
dinyatakan.

Tiada

Tiada

Penyata Akaun

Invois

Dihantar oleh penjual kepada

pembeli.
Nota makluman dan peringatan
kepada penghutang yang dihantar
setiap akhir bulan.
Maklumat terdiri daripada baki
hutang pada awal bulan, jumlah
jualan, pulangan, bayaran dan baki
hutang akhir bulan yang perlu
dijelaskan.

Dihantar oleh penjual kepada

pembeli apabila penjual
membenarkan pembeli membeli
barang niaga atau aset secara kredit.
Maklumat yang ada; nama dan
alamat pembeli dan penjual, tarikh
urus niaga, nombor invois, kuantiti
dan harga, jumlah belian, syarat
serahan dan bayaran dan K. & K. di
K.
Disediakan dalam tiga salinan.
Salinan asal dihantar kepada
pembeli dan salinan pendua
disimpan oleh penjual

Nota Kredit
Dihantar oleh penjual kepada
pembeli untuk memberitahu
pembeli bahawa hutangnya akan
dikurangkan (akaun dikreditkan)
dihantar disebabkan oleh;
1. terdapat pulangan barang yang
rosak, salah jenama atau tidak
berkualiti.
2. bayaran yang dikenakan terlebih
daripada harga sepatutnya.
3. terdapat pulangan bekas kosong
yang telah dikenakan bayaran
dalam invois.
4. jumlah hutang terlebih kerana
salah pengiraan.
5. pembeli diberi elaun atau
komisen.
Resit Rasmi

Cek atau keratan cek

Tiada

Belian barang niaga kredit;

Invois Asal Jurnal Belian
Invois Salinan Jurnal Jualan
Belian aset kredit Jurnal Am

Nota Kredit Asal Jurnal Pulangan

Belian
Nota Kredit Salinan Jurnal
Pulangan Jualan

Dikeluarkan oleh penjual apabila

menerima bayaran daripada
pembeli.
Bukti penerimaan dan pembayaran
yang telah dibuat.

Resit Asal Buku Tunai (Kt) /

Jurnal Pembayaran Tunai

Cek digunakan untuk membuat

pembayaran.

Buku Tunai (Kt) lajur bank

Resit Salinan Buku Tunai (Dt) /

Jurnal Penerimaan Tunai

Buku Tunai catatan kontra

Keratan cek digunakan sebagai
rujukan dan sumber rekod.

Baucar Pembayaran

Dokumen dalaman yang disediakan

oleh peniaga untuk merekodkan
segala jenis pembayaran.
Bukti pembayaran telah dibuat.

Buku Tunai (Kt) / Jurnal

Pembayaran Tunai

Bil Tunai / Slip Daftar Tunai

Dikeluarkan oleh penjual kepada

pembeli bagi pembayaran untuk
belian barang niaga dengan wang
tunai atau cek.
Bukti bagi aset yang dibeli secara
tunai atau perkhidmatan yang dibuat
secara tunai.

Bil Tunai Asal Buku Tunai (Kt) /

Jurnal Pembayaran Tunai (Belian
Tunai)

Nota Debit (Invois tambahan)

Dihantar oleh penjual kepada

pembeli apabila bayaran yang
dikenakan dalam invois terkurang.
Akaun pembeli akan didebitkan
untuk menambahkan harga pada
invois (hutang bertambah).
Digunakan apabila;
1. Ada ketinggalan catatan dalam
invois (kos angkutan)
2. Bayaran yang dikenakan
terkurang
3. Faedah dikenakan ke atas
bayaran lewat oleh pembeli
4. Jumlah hutang terkurang
(kesilapan pengiraan)
5. Bayaran tambahan (pertukaran
barang)

Bil Tunai Salinan Buku Tunai (Dt)

/ Jurnal Penerimaan Tunai (Jualan
tunai)

Nota Debit Asal Jurnal Belian

Nota Debit Salinan Jurnal Jualan

Makluman Debit

Satu penyata yang dikeluarkan oleh

pihak bank.
Memaklumkan akaun pemilik telah
didebitkan (dikurangkan) dengan
satu jumlah tertentu berserta dengan
sebab.
Cth; Caj bank, Buku Cek.

Buku Tunai (Kt)

Makluman Kredit

Satu penyata yang dikeluarkan oleh

pihak bank.
Memaklumkan akaun pemilik telah
dikreditkan (ditambahkan) dengan
satu jumlah tertentu berserta dengan
sebab.
Cth: Faedah, Dividen.

Buku Tunai (Dt)

Memo

Digunakan untuk merekod

pengeluaran barang niaga atau
wang untuk kegunaan peribadi atau
kegunaan perniagaan atau
memasukkan modal tambahan
dalam perniagaan.

Jurnal Am

Borang Wang Masuk / Slip Bank

Borang yang dikeluarkan oleh bank

untuk merekod urus niaga
menyimpan atau mengeluarkan
wang oleh pelanggan.

Buku Tunai catatan kontra

Baucer Pembayaran termasuk

Penyata Gaji

Dokumen dikeluarkan peniaga

kepada pekerja sekali atau dua kali
sebulan.

Buku Tunai (kt)

Folio pelanggan

Mengandungi maklumat jumlah

pendapatan pekerja dan potongan
gaji dlm tempoh tersebut.

Slip Pindahan Wang

Penyata yang menunjukkan rekod

caj yg dikeluarkan oleh perniagaan
perkhidmatan kepada pelanggan.
Contohnya perhotelan.
Dokumen yg digunakan utk
memindahkan wang pelanggan
kepada pihak ketiga secara
elektronik.
Dibuat antara dua bank yang
berbeza.

ALIRAN DOKUMEN ANTARA PEMBELI DAN PENJUAL

Buku Tunai (kt)

Buku Tunai (kt)

Surat Tanya
Surat Jawapan
Pesanan
Belian

E
N
J
U
A
L

Nota Serahan
Nota Debit
Nota Kredit
Cek
Resit

P
E
M
B
E
L
I

Penyata
Akaun

DISKAUN NIAGA
Potongan harga ke atas harga senarai, harga katalog atau harga kos.
Diberi oleh penjual kepada pembeli dalam bentuk peratus.
Untuk menggalakkan pembeli membeli dengan banyak. (belian secara pukal)
Semakin banyak barang dibeli semakin tinggi kadar diskaun niagayang diberikan.
Ditunjukkan hanya dalam jurnal sahaja.
Diskaun Niaga = Harga Senarai X Kadar Diskaun
DISKAUN TUNAI
Potongan daripada jumlah bersih dalam invois sekiranya bayaran dibuat dalam tempoh diskaun
yang ditetapkan.
Bertujuan menggalakkan pelanggan membayar hutang mereka dengan segera bagi mengelakkan
masal pusingan modal.
Semakin singkat tempoh kredit semakin tinggi kadar diskaun tunai.
2 jenis diskaun tunai:
a) diskaun diberi diskaun tunai yang diberi kepada penghutang yang menjelaskan hutangnya
dlm tempoh kredit ditetapkan.
b) diskaun diterima diskaun tunai yang diterima daripada pemiutang jika peniaga memenuhi
syarat kredit ditetapkan pemiutang
A) KENALPASTI DOKUMEN

BCP

Kata Kunci

Dokumen

Catatan

BUKU TUNAI (BT) Tunai, Cek atau Bank

JURNAL AM (JA)

Menjelaskan Invois (Diskaun

RMxxx)

Resit Rasmi ASAL

Kt Pemiutang,
Kt Diskaun

Menjelaskan Invois (Diskaun

RMxxx)

Resit Rasmi SALINAN

Dt Penghutang, Dt
Diskaun

Kegunaan Perniagaan
(Kontra)

Keratan Cek

Dt Tunai, Kt Bank

Nama Pemiutang

Keratan Cek

Kt Pemiutang

Bayar untuk Belanja/ABS

Keratan Cek

Kt Belanja/ABS

Catatan Kontra

Borang Wang Masuk

SALINAN

Dt Bank, Kt Tunai

Ambilan Tunai/Bank

Memo

Kt Ambilan

Belanja

Baucer Pembayaran

Kt Belanja

Bayar tambang hantar barang

Baucer Pembayaran

Kt Angkutan Keluar

Caj Bank, Buku Cek

Makluman Debit

Kt Caj Bank/Buku
Cek

Faedah

Makluman Kredit

Dt Faedah

Kepada 'Peniaga' (KITA)

Bil Tunai / Mesin Daftar

Tunai

Kt Belian

Bayar gaji pekerja

Kepada 'Sykt X'

Penyata Gaji
Bil Tunai / Mesin Daftar
Tunai

KT Gaji
Dt Jualan

Perhotelan

Folio Pelanggan

Kt Caj Hotel

Bayaran secara elektronik

Slip pindahan Wang

Kt Nama pemiutang

Catatan Pembukaan

Permulaan soalan

Dt Aset Kt
Liabiliti/Epemilik

Belian ABS

Invois ASAL

Dt Belian, Kt
Pemiutang

Jualan

ABS Invois SALINAN

Dt Penghutang
Kt Jualan

Caj angkutan

Nota Debit ASAL

Dt Angkutan
/Angkutan Masuk,
Kt Pemiutang

a) Barang Niaga

Memo

b) ABS

Memo

Dt Ambilan Kt
Belian
Dt Ambilan, Kt
ABS

- Ambilan untuk Kegunaan

Sendiri

Bukan Barang Niaga

Contoh Aset Bukan
Semasa

-Ambilan untuk Kegunaan

Perniagaan
a) Promosi

Memo

Dt Promosi, Kt
Belian

b) Sumbangan/

Memo

Dt Sumbangan, Kt
Belian

c) Derma

Memo

Dt Derma, Kt Belian

Invois ASAL

Butiran : Nama
Pemiutang

Nota Debit ASAL

Butiran : Nama
Pemiutang

Invois SALINAN

Butiran : Nama
Penghutang

Nota Debit SALINAN

Butiran : Nama
Penghutang

JURNAL BELIAN

JURNAL JUALAN

JURNAL KHAS - Barang

Niaga sahaja

B) PINDAH KE LEJER DARI BCP

-Setiap lejer mesti diimbang dan ditutup pada setiap hujung hulan.
BIL
1
2
3
4
5
6
7

BUKU TUNAI
BUKU TUNAI
JURNAL AM
JURNAL AM
JURNAL BELIAN
JURNAL JUALAN
JURNAL PULANGAN BELIAN

BCP
DT
KT
DT
KT
-

LEJAR
KT
DT
DT
KT
Dt Belian, Kt Pemiutang
Dt Penghutang, Kt Jualan
Dt Pemiutang, Kt Pulangan
Belian

JURNAL PULANGAN JUALAN

Dt Pulangan Jualan, Kt
Penghutang

C) PINDAH DARI LEJER KE IMBANGAN DUGA

Semua baki akhir setiap lejer dipindahkan ke Imbangan Duga
Imbangan Duga mestilah dijumlahkan bagi kedua-dua Dt dan Kt

Baki akhir / Baki b/b

Baki akhir / Baki b/b

LEJER
DT
KT

IMBANGAN DUGA
DT
KT

BUKU CATATAN PERTAMA

Terdiri daripada Jurnal, Buku Tunai dan Buku Tunai Runcit.
Semua urus niaga dicatatkan terlebih dahulu ke dalam Buku Catatan Pertama sebelum
dipindahkan ke dalam lejar dengan mengikut urutan tarikh urus niaga.
Urusniaga tunai direkodkan ke dalam Buku Tunai, Buku tunai Runcit, Jurnal Penerimaan
Tunai dan Jurnal Pembayaran Tunai.
Urusniaga kredit pula direkodkan ke dalam Jurnal Am dan Jurnal Khas.
BAB 4
JURNAL
Terbahagi dua iaitu;
Jurnal Am dan
Jurnal Khas (Jurnal Belian, Jurnal Jualan, Jurnal Pulangan Jualan,
Pulangan Belian)
Menunjukkan catatan yang lengkap tentang satu urus niaga mengikut urutan tarikh beserta
butir dan keterangan.
Memudahkan membuat rujukan dan memberi panduan catatan pindahan ke lejar.
Dapat mengesan kesilapan dengan cepat dan mengelakkan penipuan.

JURNAL

URUS NIAGA

1. JURNAL AM

a. Catatan permulaan atau

pembukaan perniagaan .

DOKUMEN

b. Catatan penutupan dan

pemindahan baki-baki akaun
c. Membeli dan menjual aset
bukan semasa secara kredit.
Memo
d. Ambilan barang niaga
untuk kegunaan peribadi atau
perniagaan .
e. Membawa masuk modal

Invois (belian/jualan aset

tambahan.

bukan semasa secara

kredit)

f. Catatan pelarasan .
g. Membetulkan kesilapan .
h. Merekodlan pembubaran
perniagaan.

FORMAT JURNAL AM

Tarikh
21/10/2009

Butir

Folio

Debit
RM
6,000

Alatan Kedai
Modal
( Membawa masuk mesin fotostat
untuk kegunaan perniagaan )

Kredit
RM
6,000

2. JURNAL KHAS Merekod urus niaga berkaitan dengan barangniaga dan kekerapannya
berlaku dalam perniagaan adalah tinggi.
JURNAL
a. Jurnal Belian
b. Jurnal Jualan
c. Jurnal Pulangan
Belian
d. Jurnal Pulangan
Jualan

URUSNIAGA
Belian barang niaga secara kredit daripada
pembekal
Jualan barang niaga secara kredit kepada
pelanggan
Merekodkan pulangan barang niaga kepada
pembekal
Merekodkan pulangan barang niaga
daripada pelanggan

DOKUMEN TERLIBAT
Invois Asal
Nota Debit Asal
Invois Salinan
Nota Debit Salinan
Nota Kredit Asal
Nota Kredit Salinan

FORMAT JURNAL KHAS

JURNAL BELIAN
TARIKH
02/06/2009
22/06/2009
30/06/2009

BUTIRAN
Syarikat Samudera Lautan
Salju Sdn Bhd.
Akaun Belian

FOLIO

JUMLAH

DT

RM 4 800
5 200
10 000

JURNAL JUALAN
TARIKH
08/06/2009
26/06/2009
30/06/2009

BUTIRAN
Sejati Enterprise
Encik Ahmad
Akaun Jualan

FOLIO

JUMLAH

KT

RM 6 000
1 200
7 200

JURNAL PULANGAN JUALAN

TARIKH
11/06/2009
29/06/2009
30/06/2009

BUTIRAN
Sejati Enterprise
Encik Ahmad
Akaun Jualan

FOLIO

JUMLAH

DT

RM 80
120
200

JURNAL PULANGAN BELIAN

TARIKH
06/06/2009
25/06/2009
30/06/2009

BUTIRAN
Samudera Lautan
Salju Sdn. Bhd.
Akaun Pulangan Belian

FOLIO

JUMLAH

KT

RM 400
350
750

BUKU TUNAI
Gabungan

Akaun Tunai dan Akaun Bank

Merekod

semua urus secara tunai dan cek termasuk penerimaan dan pembayaran secara cek.
Kebaikan

Buku Tunai;
- Catatan dalam lejar dapat dikurangkan.
- Peniaga lebih mudah dalam mengawal tunai perniagaannya.
- Mudah membuat rujukan bagi Akaun Tunai dan Akaun Bank.

Buku Tunai Tiga Lajur

Mengandungi

tiga lajur utama iaitu lajur tunai, lajur bank dan lajur diskaun di sebelah debit dan
kredit.
Debit lajur tunai

Semua penerimaan wang tunai

Debit lajur bank

Semua penerimaan yang dibankkan

Debit lajur diskaun

Semua diskaun diberi

Kredit lajur tunai

Semua pembayaran dengan wang tunai

Kredit lajur bank

Semua pembayaran dengan cek

Kredit lajur diskaun

Semua diskaun diterima

Lajur tunai dan bank perlu diimbangkan pada akhir suatu tempoh perakaunan
Lajur diskaun tidak perlu diimbangkan tetapi dijumlahkan sahaja dan jumlah diskaun ini akan
diposkan ke lejar dalam Akaun Diskaun yang berkenaan.
Format

Buku Tunai Tiga Lajur;

BUKU TUNAI
Tarikh Butir

Fol

Diskaun

Tunai

Bank

Tarikh

Butir

Fo
l

Diskaun Tunai

Catatan Kontra
Catatan pemindahan wang tunai dari pejabat ke bank atau dari bank ke pejabat.
M
elibatkan catatan dalam lajur tunai dan lajur bank Buku Tunai yang sama iaitu satu akaun
didebitkan dan satu lagi akaun dikreditkan.
D
ua keadaan;
1. Pindahan wang tunai dari pejabat ke bank
Dokumen perniagaan Borang Wang Masuk
Dt lajur bank, Kt lajur tunai
2. Pindahan wang tunai dari bank ke pejabat
Dokumen perniagaan Keratan Cek
Dt lajur tunai, Kt lajur bank

BUKU TUNAI RUNCIT

Bank

Kegunaan Buku Tunai Runcit ;

1) Membayar belanja yang amaunnya kecil spt alatulis, belanja pos, tambang dan pelbagai belanja
lain yang kecil amaunnya dan tidak sesuai menggunakan cek.
2) Membolehkan pembahagian tugas dilakukan(juruwang ditugaskan utk menjaga Buku Tunai
Runcit)
3) Mengelakkan daripada terlalu banyak catatan dalam buku tunai 3 lajur.

Penerimaan Tarikh
Dt

Butir

Folio

No
Pembayaran
Baucer
Kt

Analisis Pembayaran
Alatulis Tambang Pos

Pelbagai

SISTEM PANJAR

Ketua juruwang akan memberikan sejumlah wang tertentu untuk membiayai semua perbelanjaan
runcit bagi satu tempoh tertentu dan pada akhir tempoh, ketua juruwang akan membayar semula
jumlah yang dibelanjakan oleh juruwang runcit.
Jumlah wang yang biasanya diperuntukkan adalah antara RM 100 ke RM 250 bergantung
kepada polisi perniagaan.

BAB 5
LEJAR
Buku akaun paling utama yang digunakan untuk merekodkan urus niaga perniagaan.
Akaun

berbentuk T ;
Format:
Debit
Tarikh

Butir

Folio

Nama Akaun
Jumlah
Tarikh

Butir

Kredit
Folio

Jumlah

Lajur tarikh - Mencatat tarikh urus niaga

Lajur butir mencatat nama akaun
Lajur folio mencatat nombor rujukan Buku Catatan Pertama (mengesan catatan dalam akaun)
Lajur jumlah mencatat nilai wang sesuatu urus niaga
Akaun lejar terbahagi dua iaitu;
1. Akaun Perorangan penghutang, pemiutang, ambilan dan modal.
2. Akaun Bukan Perorangan akaun nyata (akaun aset) dan akaun nominal/namaan (akaun hasil
dan belanja).

Mengimbang dan Menutup Akaun

Untuk mengetahui baki setiap akaun di akhir suatu tempoh (biasanys setiap hujung bulan)
Mengimbang akaun mencari perbezaan di antara jumlah debit dan jumlah kredit dalam akaun.
Menutup akaun hasil dan belanja dengan memindahkannya ke Akaun Perdagangan atau Akaun
Untung Rugi.
Tujuan menutup akaun untuk ;
1) memulakan akaun hasil dan belanja dengan baki sifar pada suatu tempoh perakaunan.
2) mengemaskini Akaun Modal; hasil menambahkan ekuiti pemilik dan belanja mengurangkan
ekuiti pemilik.
Folio
Rujukan untuk mengesan sumber catatan pertama atau pasangan catatan bergu rujukan muka surat
akaun dalam Buku Catatan Pertama dan lejar.
M
engurangkan kesilapan merekod atau terlupa melengkapkan catatan bergu.
D
iisi jika pengeposan telah dilakukan iaitu memindahkan catatan dalam Buku Catatan Pertama ke
lejar.
lajur folio akaun lejar dicatatkan dalam halaman jurnal dari mana pengeposan dibuat,

LEJAR AM
(a) Akaun Nominal
PEMBAHAGIAN LEJAR
(akaun hasil dan
LEJAR SUBSIDIARI
belanja)
(b) Akaun Nyata
(akaun aset semasa
(a) Lejar Belian /
dan aset bukan
Lejar Pemiutang
semasa)
(c) Akaun penghutang
[barangniaga shj]
dan pemiutang aset
bukan semasa (akaun
(b) Lejar Jualan /
kawalan penghutang
Lejar Penghutang
dan akaun kawalan
[barangniaga shj]
pemiutang)
(d) Akaun Modal
(e) Akaun Ambilan

 Tujuan pembahagian lejar;

a. Dapat menjalankan pengkhususan dan pembahagian kerja
b. Dapat menugaskan seorang eksekutif akaun untuk mengendalikan satu bahagian lejar sahaja.
c. Mudah untuk menguruskan pengurusan dan pengawalan.
d. Dapat meningkatkan kecekapan dan mengurangkan kesilapan merekod.
e. Dapat mengurangkan bilangan akaun dalam lejar yang terlalu banyak dalam lejar am.

AKAUN KAWALAN
TUJUAN
a. Memudahkan jabatan kredit memperoleh jumlah baki keseluruhan penghutang dan pemiutang.
b. Kesilapan dan kesalahan Imbangan Duga mudah dan cepat dikesan.
c. Dapat menentukan ketepatan dan kesahihan catatan di dalam lejar.
d. Penipuan atau pemalsuan dapat dikesan dan dicegah.
JENIS
a) Akaun Kawalan Penghutang
b) Akaun Kawalan Pemiutang
AKAUN KAWALAN PENGHUTANG
Akaun Belum Terima / Akaun Kawalan Lejar Jualan
Menunjukkan jumlah penghutang yang terdapat di dalam Lejar Jualan bagi
satu tempoh tertentu.
FORMAT AKAUN KAWALAN

Tambah
Akaun Kawalan Penghutang
Kurang
Baki b/b
XX
Baki b/b (kredit)
Jualan (kredit)
XX
Bank
Bank (cek tak layan) XX
(Penerimaan)
Diskaun diberi
XX
Diskaun diberi
(dibatalkan)
Pulangan Jualan
Faedah
XX
Hutang Lapuk
Angkutan keluar
XX
Kontra (Pindahan
Baki h/b
XX
ke Lejar Belian)
Kontra (Pindahan
dari Lejar Belian)
Baki h/b
XX
Baki b/b
XX
Baki b/b (kredit)

XX
XX
XX
XX
XX
(a)
(b)
XX
XX
XX

Sumber Rujukan;
i) Jurnal Am - Baki b/b, diskaun diberi (dibatalkan), faedah, hutang lapuk, angkutan keluar dan
kontra/pindahan.
ii)Jurnal Jualan - Jualan (kredit).
iii). Jurnal Pulangan Jualan - pulangan jualan.
iv) Buku Tunai - bank (cek tak laku), bank (penerimaan), dan diskaun diberi.

AKAUN KAWALAN PEMIUTANG

Akaun Belum Bayar / Akaun Kawalan Lejar Belian
Menunjukkan jumlah pemiutang yang terdapat di dalam Lejar Belian bagi satu tempoh tertentu.
KURANG
AKAUN KAWALAN PEMIUTANG
TAMBAH
Baki b/b (debit)
XX
Baki b/b
XX
Bank (Pembayaran)
XX
Belian (kredit)
XX
Diskaun di Terima
XX
Faedah
XX
Pulangan Belian
XX
Angkutan masuk
XX
Kontra (Pindahan dari
(a)
Baki h/b
XX
Lejar Jualan)
Kontra (Pindahan ke
Lejar Jualan)
(b)
Baki h/b
XX
XXX
XXX
Baki b/b (debit)
XX
Baki b/b
XX
Sumber Rujukan;
i) Jurnal Am - baki b/b, kontra, faedah, kontra/pindahan dan angkutan masuk.
ii). Jurnal Belian - belian (kredit).
iii). Jurnal Pulangan Belian - pulangan belian.
iv) Buku Tunai - bank (pembayaran), dan diskaun diterima.
TIPS

Kedua-dua Pindahan (a) dan (b) mesti disebelah yang

mengurangkan.
Hanya jualan kredit dan belian kredit barangniaga sahaja direkodkan.
Jualan tunai dan belian tunai hendaklah diabaikan,
Butiran mestilah nama akaun.
Peruntukan Hutang Ragu tidak dimasukkan.
Hutang lapuk terpulih tidak direkod dalam Akaun Kawalan Penghutang dan perlu ditolak
daripada jumlah penerimaan tunai daripada penghutang.

CATATAN KONTRA
Berlaku apabila sesebuah perniagaan menjual secara kredit dan juga membeli secara kredit daripada
pihak yang sama.
Peniaga adalah penghutang dan pemiutang kepada perniagaan pada masa yang sama.
Hutang di antara penghutang dengan pemiutang diselaraskan pembayarannya melalui catatan kontra.
Dengan cara memindahkan baki akaun yang mempunyai baki yang lebih kecil ke akaun yang
mempunyai baki yang lebih besar.
Hanya satu amaun sahaja yang wujud dan perlu dibayar atau diterima oleh perniagaan.
Terdapat 2 jenis Catatan Kontra :
1) Dari Lejar Jualan ke Lejar Belian.
a. debit Akaun Pemiutang dan kredit Akaun Penghutang
2) Dari Lejar Belian ke Lejar Jualan.
b. debit Akaun Pemiutang dan kredit Akaun Penghutang

BAKI KREDIT (AKAUN KAWALAN PENGHUTANG)

Penghutang terlebih bayar kepada perniagaan.
Penghutang memulangkan barang (pulangan jualan) selepas akaunnya dijelaskan.
Pemberian elaun kepada penghutang atau potongan harga selepas akaunnya dijelaskan.
BAKI DEBIT (AKAUN KAWALAN PEMIUTANG)

Perniagaan terlebih bayar kepada pemiutang.

Peniaga memulangkan barang (pulangan belian) selepas akaunnya dijelaskan.
Pemiutang memberi elaun atau potongan harga ke atas barang yang dibeli dan telah dibayar.

Bab 6
IMBANGAN DUGA
M
erupakan satu senarai baki-baki debit dan kredit akaun yang diambil daripada lejar am, lejar
subsidiari dan Buku Tunai pada suatu tempoh tertentu.

Fungsi Imbangan Duga untuk;

Menyemak ketepatan kemasukan catatan bergu.
Menguji ketepatan pengiraan.
Membolehkan penyediaan Akaun Perdagangan, Akaun Untung Rugi dan Kunci Kira-kira
Menyemak ketepatan pengeposan drpd BCP ke lejar.
Jumlah di sebelah debit mesti sama dengan jumlah di sebelah kredit.
Mempunyai batasan atau had/pengehadan.
(Imbangan Duga yang seimbang tidak bererti semua catatan dalam lejar betul kerana mungkin
terdapat beberapa kesilapan yang ketara atau tidak ketara dalam Imbangan Duga tersebut)
PENYEDIAAN IMBANGAN DUGA
a) Catatkan semua baki debit di sebelah debit Imbangan Duga.
b) Catatkan semua baki kredit di sebelah kredit Imbangan Duga..
Penyediaan Imbangan Duga dalam Bentuk Lajur:
Syarikat Maju Sejahtera
Imbangan Duga pada 31 Disember 2010
Butiran

Debit

Akaun Aset
Akaun Belanja
Akaun Liabiliti
Akaun Modal
Akaun Hasil

Kredit

RM 5 000
RM 3 000
RM 1 000
RM 3 000
RM 4 000
RM 8 000

RM 8 000

PEMBETULAN KESILAPAN

Pada akhir tahun kewangan, sebelum Akaun Penamat dan Kunci Kira-Kira disediakan, satu
Imbangan Duga (ID) perlu disediakan dengan tujuan untuk menentukan ketepatan sistem catatan
bergu dalam lejar am.
Imbangan duga yang tidak seimbang menunjukkan kesilapan telah berlaku dan perlu diingatkan
juga Imbangan Duga yang seimbang TIDAK semestinya menunjukkan TIADA kesilapan.
Kesilapan apabila berlaku perlu dibetulkan dengan melalui catatan jurnal.
Pembetulan mesti dilakukan sebelum Akaun Penamat dan Kunci Kira-Kira disediakan

KESILAPAN KETARA

Cara pembetulan; Dibetulkan dengan

membatalkan angka yang salah dan
kemudian menurunkan tandatangan
ringkas di tepinya.

o Imbangan Duga tidak seimbang/sama.

o Jumlah debit TIDAK SAMA dengan jumlah kredit .
Jenis Kesilapan Ketara dalam Imbangan Duga.

1) Kesilapan Ketinggalan Salah Satu Catatan

Catatan

bergu tidak lengkap disebabkan ketinggalan catatan debit atau kredit. Ini bermakna sesuatu
urus niaga hanya dicatat sekali sahaja.
2) Kesilapan Catatan Di Sebelah Yang Sama
Dalam

sesuatu urus niaga, kedua-dua akaun yang terlibat dicatatkan di sebelah yang sama.
3) Kesilapan Catatan Amaun
Walaupun

prinsip catatan bergu betul, tetapi angka atau jumlah dari jurnal telah salah dicatatkan ke
lejar kerana salah kiraan.
4) Kesilapan Pengiraan
Pengiraan

yang salah semasa penyediaan jurnal, lejar atau ID.

5) Kesilapan Dalam Imbangan Duga
Jumlah

dalam ID tersalah tambah.

Tersilap

menyenaraikan baki sama ada sebelah debit atau kredit.

KESILAPAN TIDAK KETARA

Carapembetulan;
pembetulan;
Cara
Dibetulkanmelalui
melaluiJurnal
Jurnal
Dibetulkan
Amdan
dandiposkan
diposkanke
kelejar
lejar
Am
berkaitan.
berkaitan.

Imbangan Duga seimbang tapi masih berlaku kesilapan yang tidak dapat dilihat dalam Imbangan
Duga.
Jumlah debit MASIH SAMA dengan jumlah kredit.

Jenis Kesilapan tidak Ketara dalam Imbangan Duga.

1) Kesilapan Ketinggalan Satu Urus Niaga
Sesuatu

urus niaga tertinggal terus daripada catatan, di mana tidak direkodkan dalam mana-mana
buku.
2) Kesilapan Amaun
Satu

urus niaga telah direkodkan di sebelah debit dan kredit dengan amaun yang salah. Ia boleh
berlaku semasa catatan dibuat dalam buku catatan pertama.
3) Kesilapan Terbalik/Songsang
Catatan

bergu dibuat dalam akaun yang betul tetapi di sebelah yang salah.
4) Kesilapan Prinsip
Pembukuan

dibuat mengikut prinsip bergu yang betul tetapi catatan debit atau kredit direkodkan
dalam akaun yang salah.
5) Kesilapan Komisen
Ikut

prinsip catatan bergu dalam amaun yang betul tetapi catatan debit dan kredit direkodkan dalam
akaun perorangan yang salah.
6) Kesilapan Saling Mengimbangi
Suatu

kesilapan urus niaga yang salah direkodkan telah dimbangi oleh kesilapan yang lain.
Ia
diperbetulkan melalui cara pembetulan sahaja (tandatangan).

Kesilapan

sebelah debit sahaja, kesilapan sebelah kredit sahaja dan kesilapan sebelah kredit dan
debit.

PENUTUPAN AKAUN & PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN

PERAKAUNAN ASAS TUNAI VS PERAKAUNAN ASAS AKRUAN
Perakaunan Asas Tunai

Perakaunan Asas Akruan

Untung dikira dengan membuat
pemadanan hasil bagi tempoh perakaunan
tertentu kepada belanja yang terlibat.

Untung dikira dengan mencari perbezaan

antara tunai yang diterima sebagai hasil dan
tunai yang dibayar sebagai belanja bagi suatu
tempoh perakaunan

Perniagaan kecil-kecilan dan perniagaan

perkhidmatan.

Perniagaan kecil-kecilan dan perniagaan

perkhidmatan.

Hasil sepatutnya Belanja terlibat =

Untung
Hasil Diterima Belanja Dibayar = Untung

PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN

1. Belanja Terakru dan Belanja Terdahulu
2. Hasil Terakru dan Hasil Terdahulu
3. Hutang Lapuk
4. Hutang Lapuk Terpulih
5. Peruntukan Hutang Ragu
6. Susut Nilai dan Peruntukan Susut Nilai

Belanja Terakru dan Belanja Terdahulu

Maksud

Catatan Jurnal

Penyata Pendapatan

Kunci Kira-kira

Belanja Terakru
(Belanja yang dibuat
dalam tempoh
perakaunan semasa
tetapi belum dijelaskan
sehingga akhir tempoh
perakaunan tersebut)

Belanja Terdahulu
(Perbelanjaan bagi
tempoh perakaunan
yang akan datang tetapi
telahdijelaskan
pembayarannya dalam
tempoh perakaunan
semasa)

Dt Belanja
Tambah

Liabiliti semasa

Tolak

Aset Semasa

Penyata Pendapatan

Kunci kira-kira

Dt Hasil Terakru
Kt Hasil

Tambah

Aset Semasa

Dt Hasil
Kt Hasil Terdahulu

Tolak

Liabiliti Semasa

Kt Belanja Terakru

Dt Belanja Terdahulu
Dt Belanja

Hasil Terakru dan Hasil Terdahulu

Maksud
Hasil Terakru
(Hasil yang
diperolehi bagi
sesuatu tempoh tetapi
hasil tersebut belum
diterima)
Hasil Terdahulu
( Hasil yang
diperolehi bagi
tempoh perakaunan
yang akan datang
tetapi telah diterima
dalam tempoh
perakaunan semasa)

Catatan Jurnal

PERINGATAN
Butiran
BELANJA
TERAKRU
BELANJA
TERDAHULU

HASIL
TERAKRU
TAMBAH (PP)

HASIL
TERDAHULU
LIABILITI
SEMASA
( KKK )

ASET SEMASA TOLAK

( KKK)
( PP )

Hutang Lapuk, Peruntukan Hutang Ragu dan Hutang Lapuk Terpulih

Hutang lapuk
hutang yang pasti tidak dapat dikutip daripada penghutang.
Sebab-sebab berlakunya hutang lapuk

Penghutang menipu dan melarikan

diri.
Penghutang meninggal dunia.
Penghutang diisytiharkan
muflis/bankrap oleh mahkamah.
Penghutang tidak mampu bayar
hutangnya.
Akaun Penghutang perlu ditutup dengan mengkreditkan akaun penghutang itu.
Kerugian kepada perniagaan dan didebitkan ke dalam Akaun Untung rugi.
Hutang lapuk perlu ditolak daripada penghutang dalam Kinci kira-kira.
Cara merekod hutang lapuk

.Debit Akaun Hutang Lapuk

Apabila hutang lapuk berlakudihapuskan

berlaku

Kredit Akaun Penghutang

Debit Akaun Untung rugi

Hutang Lapuk Terpulih

Pemindahan hutang lapuk ke

Akaun Untung Rugi

Kredit Akaun Hutang lapuk

Hutang yang dapat dikutip semula setelah dihapuskan sebagai hutang lapuk.
Merupakan keuntungan kepada perniagaan dan dikreditkan ke Akaun Untung rugi (hasil).
Cara merekod:

Debit Akaun Bank

Kredit Akaun Hutang Lapuk Terpulih
Debit Akaun Hutang Lapuk Terpulih
Kredit Akaun Untung rugi

Peruntukan Hutang Ragu

Peruntukan yang di buat untuk hutang perniagaan yang mungkin tidak dapat dikutip balik.
Merupakan kerugian kepada perniagaan dan di debitkan ke adalam Akaun Untungrugi.
Dikira berdasarkan peratus daripada jumlah penghutang yang tidak berupaya menjelaskan
hutangnya.

Cara merekod Peruntukan Hutang Ragu

Mewujudkan Peruntukan Hutang

Ragu
Debit Akaun Untung Rugi
Kredit Akaun Peruntukan Hutang
Ragu
Penambahan Peruntukan Hutang
Ragu
Debit Akaun Untung Rugi
Kredit
Akaun Peruntukan
Hutang
Pengurangan
Peruntukan
Hutang
Ragu
Ragu
Debit Akaun Peruntukan Hutang
Ragu
Kredit Akaun Untung Rugi

Peruntukan Hutang ragu apabila terdapat Akaun Hutang lapuk

Peruntukan Hutang Ragu dilakukan berdasarkan jumlah bersih penghutang .
Jika butiran hutang lapuk hanya ada dalam Imbangan Duga sahaja maka penghutang dalam
Imbangan Duga adalah penghutang bersih.
Jika hutang lapuk terdapat dalam maklumat tambahan maka angka penghutang di dalam
Imbangan Duga perlu ditolak dengan jumlah hutang lapuk itu.

SUSUTNILAI DAN PERUNTUKAN SUSUTNILAI

Susutnilai
Susutnilai
Kejatuhan
nilai
Kejatuhan nilaiABS
ABSperniagaan.
perniagaan.
Kehabisan
sebahagian
Kehabisan sebahagianhayat
hayatABS
ABS
yang
digunakan
dalam
yang digunakan dalam
perniagaan.
perniagaan.
Akan
Akandidebitkan
didebitkanke
kedalam
dalamAkaun
Akaun
Untung
Rugi
sebagai
belanja
Untung Rugi sebagai belanja
susutnilai.
susutnilai.

Peruntukan
PeruntukanSusutnilai
Susutnilai
Dikenali
sebagai
Dikenali sebagai Akaun
Akaun
Susutnilai
Terkumpul.
Susutnilai Terkumpul.
Akaun
AkaunLiabiliti
Liabilitidan
danditolak
ditolak
drpd
ABS
dalam
Kunci
drpd ABS dalam Kunci
kira-kira.
kira-kira.
Kemerosotan atau kerosakan fizikal disebabkan pendedahan kepada unur
semulajadi seperti faktor cuaca dan faktorfaktor lain seperti usia, haus, karat dan reput.

Sebab-sebab berlakunya
susutnilai
Kemerosotan atau
kerosakan fizikal
Model lama atau usang
Peredaran masa
Susutan/Kurangan

Kaedah pengiraan Susutnilai

Model lama - Kejatuhan nilai atau keusangan

apabila model baru yang lebih baik dan
berkualiti dipasarkan. Contoh adalah seperti
kenderaan, mesin dan komputer.
Peredaran masa usia yang ditetapkan oleh
undang-undang di mana nilinya semakin
Jumlah susutnilai adalah sama setiap tahun.
berkurang apabila tempoh pajakannya semakin
Susutnilai
pendek.Contoh adalah seperti pajakan, hak
Tahunan = Kos asal- Nilai Skrap
cipta dan hak paten.
____________________
Bil tahun penggunaan
Susutan/Kurangan Aset semulajadi atau
Jika tempoh hayat ABS tidak dapat ditentukan
sumber alam seprti lombong, kauri dan hutan.
maka :
Susutnilai tahunan= % susutnilai Abs x kos
Asal ABS

Garislurus

Baki
berkurangan

Peratus sustnilai dikenakan ke atas nilai

buku aset atau baki pada awal tahun
perakaunan.
Jumlah susutnilai tahunan semakin
berkurang kerana nilai buku aset apad
awal tahun semakin berkurang.
Penilaian
Semula
ABS dinilaikan pada awal
tahun perakaunan dan pada
akhir tahun perakaunan.
Jumlah pengurangan nilai
ABS adalah susutnilai.
Sesuai utk alat-alat kecil
Cara merekod sustnilai

Debit Akaun Belanja Sustnilai

Kredit Akaun Peruntukan
Susutnilai
Debit Akaun Untung Rugi
Kredit Akaun Belanja
Susutnilai
Pelupusan Aset Bukan Semasa

Debit Akaun Untung Rugi

Kredit Akaun Peruntukan
Susutnilai

Penjualan atau tukar beli Aset Bukan Semasa lama kepada yang baru.
ABS boleh dijual secara tunai atau ditukarbeli dengan ABS baru yang lebih canggih dan baik.
Akaun Pelupusan Aset dibuka apabila ada Aset Bukan Semasa yang ingin dilupuskan untuk
menentukan keuntungan atau kerugian daripada pelupusan tersebut.
Cara merekod proses pelupusan Aset Bukan semasa
Langkah
1) Memindahkan aset yang dijual
(pada harga kos) ke dalam Akaun
Pelupusan .
2) Memindahkan peruntukan susutnilai aset
yang telah dijual ke dalam Akaun
Pelupusan
3) Terima bayaran tunai atau cek daripada
pelupusan.
4) Mengira keuntungan atau kerugian
daripada pelupusan.

Cara merekod
Debit Akaun Pelupusan
Kredit Akaun Aset Bukan Semasa
Debit Akaun Peruntukan Susutnilai
Kredit Akaun Pelupusan
Debit Akaun Tunai/Bank
Kredit Akaun Pelupusan
Untung
Debit Akaun Pelupusan
Kredit Akaun Untung atas
Pelupusan

Debit Akaun Rugi atas

Pelupusan
Kredit Akaun Pelupusan

Debit Akaun Untung atas

Pelupusan

Debit Akaun Untungrugi

Kredit Akaun Rugi atas
Pelupusan

Kredit Akaun Untungrugi

PENYEDIAAN PENYATA PENDAPATAN

Disediakan oleh perniagaan dalam 2 bentuk
i) Bentuk T
ii) Bentuk Penyata

Akaun Perdagangan - utk mencari untung kasar

Bentuk T
Akaun Untung Rugi untuk mencari untung bersih
``

Rugi

Akaun Perdagangan
Merekod semua butiran yang berkaitan dengan belian dan jualan barangniaga secara langsung.
Disediakn untuk menentukan untung kasar atau rugi kasar.
Disediakan bagi tempoh perakaunan berakhir.
Format
Syarikat Makmur Sejahtera
Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 31 Disember 2009
Stok Awal

Belian
tolak Pul Belian
Tolak
Diskaun diterima

x
x
x
x

Tambah Angkutan
Masuk
Upah
Duti atas belian
Insurans belian
Kos belian
Kos brg utk dijual
Tolak Stok Akhir
Kos Jualan
Utg Kasar
`

x
x
x
x
x

Jualan
Tolak Pul Jualan
Tolak Diskaun diberi
Jualan bersih

x
x
x
x
x
X

x
x
X
X
X

Akaun Untung Rugi

Disediakan untuk mengetahui untung atau rugi bersih pada akhir tempoh perakaunan.
Merekod semua hasil di bahagian kredit dan belanja di bahagian debit.
Untung bersih = Jumlah Hasil Jumlah Belanja, jika jumlah belanja melebihi jumlah
hasil maka perniagaan menanggung rugi bersih.
Syarikat Makmur Sejahtera
Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2009

Alatulis

Untung Kasar

Angkutan Keluar
Kadarbayaran
Belanja Am
Belanja Runcit
Belanja Pos
Belanja Membaiki
Peruntukan Hutang Ragu
Belanja Susutnilai
Cukai Pintu
Caj Bank
Faedah pinjaman
Gaji
Hutang Lapuk
Insurans
Komisen Jualan
Rugi atas pelupusan
Untung Bersih

X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X

Faedah diterima
Komisen diterima
Sewa diterima
Hutang lapuk terpulih
Untung atas pelupusan
Peruntukan Hutang Ragu

X
X
X
X
X
X

Format bentuk Penyata

Syarikat Makmur Sejahtera
Penyata Pendapatan bagi tahun berakhir 31 Disember 2010
RM
RM
RM
Jualan
X
tolak Pul Jualan
X
X
X
Diskaun diberi
Jualan Bersiah
tolak Kos Jualan
Stok Awal
Belian
Tolak Pul Belian
Diskaun diterima
Belian bersih
Tambah Angkutan
Masuk
Upah
Duti atas belian
Insurans atas belian
Kos belian
Kos brg utk dijual

X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X

Tolak Stok Akhir

Kos Jualan
Untung Kasar
Tambah Hasil
Faedah diterima
Komisen diterima
Sewa diterima
Hutang lapuk pulih
Utg atas pelupusan
Peruntukan Hutang
Ragu

X
X
X
X
X
X
X
X
X
X

Tolak Belanja
Alatulis
Angkutan keluar
Kadarbayaran
Belanja Am/Belanja
Runcit
Belanja membaiki
Peruntukan Hutang
ragu
Belanja susutnilai
Cukai Pintu
Faedah atas pinjaman
Gaji
Hutang lapuk
Belanja iklan
Insurans
Komisen Jualan
Sewa
Untung Bersih

X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X

Kunci Kira-Kira
Disediakan pada akhir tempoh perakaunan selepas Akaun Penamat disediakan.
Penyata yang menunjukkan aset, liabiliti, ekuiti pemilik perniagaan pada satu tarikh tertentu.
Aset disenaraikan di sebelah kiri manakala liabiliti dan ekuiti pemilik di sebelah kanan.
Menunjukkan
kewangan
Dalam
Kunci kira-kirakedudukan
semua butir dikelaskan
mengikut kecairan( cepat aset ditukar kepada
bentuk
tunai)
perniagaan.

Menunjukkan kecairan kewangan

perniagaan.
Menunjukkan jumlah modal yang
telah dilabur oleh pemilik dan
keuntungan/kerugian diperoleh
perniagaan

Tujuan :

Boleh disediakan dalam bentuk T atau Penyata

Bentuk T
Syarikat Makmur Sejahtera
Kunci Kira-kira pada 31 Disember 2012
R
R
R
M M M
Aset Bukan Semasa
Ekuiti pemilik
Premis
X
Modal Awal
Campur Utg
Alatan Pejabat
X
Bersih
atau Tolak Rugi
Loji dan Mesin
X
Bersih
tolak Peruntukan
Susustnilai
X
X
kenderaan
X
Tolak Ambilan
tolak Peruntukan
Susustnilai
X
X
Modal Akhir
Kelengkapan
X
Perabot
X
Liabiliti bukan
X
Semasa
Aset Semasa
Pinjaman
Penghutang
X
Gadaijanji
tolak Peruntukan
Hutang Ragu
X
X
Liabiliti
Stok Akhir
X
Semasa
Hasil terakru
X
Pemiutang
Belanja terdahulu
X
Overdraf Bank
Bank
X
Belanja terakru
Tunai
X
X
Hasil Terdahulu
XX

RM

RM

X
X

X
X

X
X

X
X
X
X

X
XX

Bentuk Penyata
Syarikat Makmur Sejahtera
Kunci kira-kira pada 31 Disember 2012
R
M
Aset Bukan Semasa
Premis
Alatan Pejabat
Loji dan Mesin
tolak :Peruntukan Susustnilai
kenderaan
Tolak: Peruntukan Susustnilai
Kelengkapan
Perabot

R
M

R
M

X
X
X
X
X
X

X
X
X
X
X

Aset Semasa
Penghutang
Tolak: Peruntukan Hutang Ragu
Stok Akhir
Hasil terakru
Belanja terdahulu
Bank
Tunai
Tolak:
Liabiliti Semasa
Pemiutang
Overdraf Bank
Belanja terakru
Hasil Terdahulu
Modal Kerja
Ekuiti Pemilik
Modal Awal
Campur Utg Bersih
atau Tolak Rugi Bersih
Tolak Ambilan
Modal Akhir
Liabiliti bukan Semasa
Pinjaman
Gadaijanji

X
X

X
X
X
X

X
X
X
X
X
X
X

X
X
XX
X
X

X
X

X
X

X
XX