Thuat Xu The Cua Nguoi Xua - 659

THUT X TH CUA NGI XA
MUC LUC
1. M U CU CHUYN ..................................................................................................4
2. HNH ANH MT X N NGAY XA..............................................................................7
3. NG GIA HO MA MUA... NGA HAY LA MING TH GIAN ........................................9
4. CHUYN CON VE SU VA NC NG ....................................................................... 12
5. TING AN BAN QUC S (TRU KY THUYT T UY VNG).............................. 14
6. THUN VU KHN TH TAI TRU KY ........................................................................ 17
7. QUAN D C KHEN, QUAN GIOI B CH ............................................................. 19
8. NHN VA TR................................................................................................................ 21
9. NI CHUNG NG A .................................................................................................... 23
10. BIN CA LN .............................................................................................................. 25
11. TH NAO LA N TRM .............................................................................................. 27
12. MAO BIN CU TRI KY .............................................................................................. 29
13. TN LNG QUN KT BAN ........................................................................................ 32
14. EP VA XU ................................................................................................................ 37
15. CAI GHEN CUA NANG TRNH TU ............................................................................. 38
16. CT CACH CUA MT NHN TAI ............................................................................... 40
17. DIN MAO CUA MT TNG TAI ............................................................................. 42
18. KHNG AI HIU CON BNG CHA............................................................................. 45
19. KHI TRIU QUAT C PHONG TNG................................................................. 47
20. QUY CC TH TAI HOC TRO ..................................................................................... 50
21. T TNG AN ANH, QUY TRONG V ....................................................................... 52
22. HO CHT V... QUA AO ............................................................................................ 53
http://ebooks.vdcmedia.com
Ng Nguyn Phi
23. TH NAO LA CNG PHAP BT V THN .................................................................. 56

24. V C HAI NGI LA CAI C T HAI MNH ........................................................... 59
25. MT BA HOANG GI TIT VA MT BA HOANG THT TIT ................................... 62
26. KHNG T VA CUC HOA HI L T ...................................................................... 64
27. CACH HI L VA NHN HI L CUA NGI XA ................................................. 67
28. TM LONG QUN THN NC BAI TRN ............................................................... 70
29. CUC CHUN B V AI HAY LA NGH THUT CHNH TR CUA CU TIN ....... 72
30. LO TRONG VA LO NGOAI (T CNG THUYT KHACH).......................................... 75
31. NGI NC S LAM DU TRN THUYN, TM GM DI SNG .................. 78
32. HA BA CI V .......................................................................................................... 79
33. LAM TH NAO DN NG LOAT THI HANH PHAP LNH? .............................. 83
34. KHEN CH CUNG U CO TI ................................................................................. 84
35. BANG QUYN HAI BAN ............................................................................................. 87
36. CON DI VI LOAI BIT BAY VA BIT CHAY (HAY LA: IU THU NGH HOA) ... 90
37. THUN VU KHN OI HOI S TNG XNG......................................................... 92
38. PHONG CACH UNG RU ...................................................................................... 94
39. MT N THUYT KHACH U TIN... .................................................................... 96
40. CAI T HAI CUA NHA LAM LUT N TH NAO? .................................................. 99
41. BY CHUT BAN CHUYN "TRANH MEO" ............................................................ 101
42. KHNG CNG MA C THNG, VIC ANG NG .......................................... 103
43. TRAO THIP CHO VUA ............................................................................................ 104
44. HU SINH KHA UY ................................................................................................... 107
45. MAO TIU KHIN VUA TN GI AO HIU.......................................................... 110
46. KHI YU TRAI U CUNG TRON .............................................................................. 112
47. HAI NGI NHA QU KT BAN .............................................................................. 114
48. LI T BIN CUA TRN CHN ............................................................................... 116
49. BNH NGUYN QUN VI NGI QUE ................................................................. 118
50. HIN S NH CAI DUI TRONG TUI ......................................................................... 122

51. LY T VA CON CHUT ............................................................................................. 125
52. PHNG THUC CHA BNH NC N DA ........................................................ 127
53. S PHI THNG CUA C TIN .............................................................................. 129
54. CU CHUYN "TRIU TAM M T" (SANG BA CHIU BN) ............................... 132
55. THUT BACH CHIN BACH THNG....................................................................... 133
56. KHI NG VUA MUN LAM THANH HIN .............................................................. 135
57. CON CHIM HOANG DA ............................................................................................. 138
58. CY V DUNG .......................................................................................................... 139
59. CUC TRANH LUN GIA NGI HAI CHN VA NGI MT CHN ................ 141
60. BAI HOC NGU NGN: TRAI VI T NHIN ........................................................... 144
61. TA CUNG MUN L CAI UI TRONG BUN .......................................................... 145
62. CHIM AC DOA CHIM UYN S ................................................................................ 147
63. TN THUY HOANG TM THUC TRNG SINH ................................................... 149
64. VONG TN GIA H DA ............................................................................................. 152
65. TRNG LNG THCH KHACH TN THUY HOA N G .......................................... 156
67. IU NAO NHUC HN ............................................................................................. 158
68. NHN AO HAY BT NHN .................................................................................... 159
69. HOC PHEP TRNG SINH BT T ......................................................................... 161
70. TRNG LNG GP HUYNH THACH CNG ....................................................... 163
71. LY T, TRIU CAO MU VIC PH LP ................................................................ 166
Ng Nguyn Phi
1. M U CU CHUYN
Mt hm Trang T dn hoc tro i ngao du, nhn luc ghe vao

nha mt ngi ban thm. Chu nha tay bt mt mng, noi:
- Ting tm tin sinh vang di nh sm bng tai. Hm nay
tin sinh ghe thm b phu tht la van hanh.
Noi ri quay lai goi mt gia inh, bao:
- Hm nay ta gp khach quy, m u cu chuyn ngi
hay tht mt con chim cho ta ai khach!
a hoi:
- Vng a! Nhng tha chu nhn, co hai con chim, mt con hot
hay, mt con khng bit hot, tht con nao?
Chu nhn chep ming:
- D nhin phai tht con chim khng bit hot, th v dung o
lam g?
Trang T cung chu nhn ngi nhm nhi ly ru vi tht
chim, lun vic th thai nhn tnh, oan t gia chu nha, dn hoc
tro ra i. Ho n ba rng, thy mt tiu phu chng bua nhn canh
rng nui bao la. Trc mt lao la mt cy c thu. Trang T thy
vy hoi:
- Tri chiu ma cha thy tiu ng n c cy nao. Gp
cy nay cao thng sao ng khng ha i?
Lao tiu th dai noi:
- Ti cung mun ha no, nhng ngt g no xp lm, th v
dung o n ma lam g?!
Mt hoc tro nghe vy, hoi thy:
- Cy v dung th bo qua, con chim v dung th git. Con tht

khng hiu ni thoi i?
Trang T mm ci noi:
- Ta vao khoang hu dung va v dung o. Ch co bc ao
c mi tranh khoi tai hoa ma thi.
LI BAN:
y la mt bai hoc ngu ngn nhm khuyn rn ngi i.
Cu kt lun cua Trang T noi nghe nh lac . V chim va cy
khng phai la ngi. Hu dung va v dung la hai mt n gian
cua cuc i...
Nhng ta y, lam th nao n mnh vao gia ln mt v
hnh hu dung va v dung o? Trang T noi: "Ch co bc ao c!"
Ngi v dung khng phai khng lam c vic g? t ra ho cung
bit h hoan (Nu cho ho canh ca), cung bit don dep git giu
(nu dung ho trong vic sai vt). Ngi v dung co th b ngi
khn kheo boc lt cng sc cho n khi hi th can kit. Con ngi
hu dung th sao? Ngi thy vic g cung lam c, thanh ra vic
g cung m ly, cang ang, vong ng, vong tng, cui cung cung
lam con ri cho bon quyn th cng hao. Tu trung, hu dung
hoc v dung cung u b dung.
Ngi ao c, theo ngi xa la ngi hin tr. Tr khng
ai li dung mnh. Hin khng ai ghet mnh. Ch co bc hin tr
mi tranh c cam by cua ngi khac. Co th chng minh mt
cu chuyn tng t.
Nc T co loan lac. i ban Bao phuc Nha va Quan Di Ng
(tc Quan Trong) pho hai v cng t chay ra nc ngoai. Bao Thuc
Nha em cng t Tiu Bach sang nc Cu, va noi: "Ch co my
nc nho mi khng tht tn". Quan Di Ng a cng t Cu chay
sang nc L, va noi: "L la cng quc cua thi nay. Va lai L la
qu ngoai cua cng t ". Vua T b git. Nh nc Cu gn T nn
Bao Thuc Nha em cng t Tiu Bach v kp a ln ngi. Cng t
Cu nc L rt xa khng v kp. Bao Thuc Nha noi vi cng t
Ng Nguyn Phi
Tiu Bach (by gi a ln ngi ly hiu la T Hoan Cng): "Trc

y Quan Di Ng mun git chua cng la bi "ai v chua ny". Luc
y Di Ng ang pho cng t Cu. Xin chua cng ng gin ng ta.
Di Ng la bc nht ky tai. Chua cng mun dng nghip ba,
khng co ng o, khng xong. Nay ti em binh ong bin gii lam
ap lc, buc vua L phai "x tr" ly Cu, va buc vua L giao Di
Ng cho chua cng".
Bn kia Di Ng va vua L tranh khng kp vi Tiu Bach,
long con ang tc. Bng nghe qun T keo n. Mu s nc L la
Thi Ba, hin k: " tranh binh ao vi T, chua cng nn git Cu
i, v Cu la tn v dung! Nhng chua cng phai tm moi cach trong
dung Quan Di Ng, v tai cua ng ta "kinh thin v a". Vua L
noi: "Di Ng mt long vi chu. Nay ta git Cu la chu hn, th hn
khng bao gi chu giup ta u. Va lai, Tiu Bach mt mc oi Di
Ng v T, t tay mnh tra thu". Thi Ba noi: "o la meo cua
Thuc Nha oi Di Ng v T dung. Chua cng khng dung th
git ch ng tra Di ng". Vua L khng nghe. Di Ng v T giup
cho T Hoan Cng, a nc T ln a v ba chu. Vua L n hn
mai.
Chuyn nay co phn hi khac chuyn Trang T trn y.
y ke v dung b git a anh, nhng ngi tai gioi vn b ngi
ta oi git. Cung may, Di Ng va Thuc Nha la nhng ngi k mu
tuyt tr nn khng b nhng ke tm thng ha sat. Nhng cai y
ngha cua no vn ging nhau, ch co bc ao c, hin tr mi gi
c mnh.
2. HNH ANH MT X N NGAY XA
Ngu T T t luc lu vong, xin n doc ng bung oi la.

n t Phin Dng thy mt thiu n ang ngi git lua trn
bn Lai Thuy, co em theo mo cm t bn canh.
T T noi:
- Ta trn bc ng cung nn mi xin n, xin nang giup cho!
Thiu n ngc ln nhn T T ri noi:
- Thip trng ngai khng phai la ngi thng, u dam v
chuyn nho mon ma khng cho n?
Ngi con gai m goi cm a cho Ngu Vin (tc Ngu T T)
va Thng (Thng la a be con Thai t Kin). Kin b vua cha
mun git bo trn tranh qua Trnh, sau phan Trnh b git
Trnh. T T phai mang Thng theo). Ngu Vin va Thng cung
n. Ngu Vin bit thiu n ngheo kh, lai ni vng ve, nn khng
dam n ht, lai cho nang mt phn. Thiu n noi:
- Hai ngi con i xa, hay dung ht i.
Ngu Vin va Thng n ht cm. Luc sp i, Ngu Vin noi:
- Ti khng bao gi qun n nang. Ti la ngi chay trn.
Nu gp ngi khac xin ng tit l.
Thiu n than:
- Ba chuc nm nay ta cha h tip chuyn vi ngi an ng
nao. Gi v ming n thanh ra tht tit! Thi, cac ngi i i!
Ngu T T i c my bc, ngoanh mt thy c gai git
lua y a m ly cuc a nhay xung sng ma trm mnh.
Ngu Vin bi thng qua i, cn ngon tay chay mau, vit hai
mi ch trn a: "Nh hoan sa, nga hanh kht. Nga phuc bao, nh
thn nch. Thp nin chi hu, thin kim bao ap" (Nang git lua,
Ng Nguyn Phi
ta n xin. Ta bung no, nang cht chm. Hen mi nm na ngan

vang bao n).
T T lp t hon a lai ri dt Thng vao nc Ng.
LI BAN:
Cho n by gi, co luc ngi ta gp canh ng tht thng
anh tam n xin qua ngay, th thi o vic n xin cua Ngu T T
cung khng co g ang ngac nhin. Vn y la mt thiu n
qu mua sau khi cho Ngu T T n mt ba cm, nang lai trm
mnh. Tai sao nang lai t sat? Co ngi noi, thiu n cht la bi
T T dn mt cu: "Nu gp ngi khac xin ng tit l". Nang
cht la Ngu T T yn tm. Tht ra o la y phu.
Ta xem cu nang noi: "Thip trng ngai khng phai la ngi
thng, u dam v chuyn nho mon ma khng cho n?" "khng
phai ngi thng" co y ch Ngu T T la nhn vt quan trong sau
nay. "u dam v chuyn nho mon ma khng cho n". Chuyn nho
mon y khng ch vic nang nhn oi mt ba, ma co y ch cho
vic "khng c tip xuc vi an ng ni vng ve". V vy nang
mi than: "Ba chuc nm nay ta cha h tip chuyn vi ngi an
ng nao. Gi v ming cm thanh ra tht tit!"
Ch noi chuyn vi an ng ma nang cho la "tht tit", u
hiu cai "tit" to ln n bc nao. "Tit" y la tit hanh, la s
trong trng t th xac n linh hn. Phm tit la cai din mao cua
Trinh tit. Phm tit khng co th cai "Trinh" cung bng tha. V
nhiu ngi khng thn dm ma y dm th sao? Phm tit cua
ngi con gai khng hn ch nhng nha quyn quy, khng hn
ch nhng tiu th, cng nng, khng hn ch nhng gia nh
th phit, trm anh. Ly theo con mt cua ngi nay, th cai cht
cua thiu n git lua la "cht dai", nhng vi con ngi phm
hanh cua ngi xa, ho cho rng: "danh tit con gia tr hn thn
xac". V thn xac co th mt i nhng danh tit vn con.
Hnh anh y va cao ca, va bi trang.
3. NG GIA HO MA MUA... NGA

HAY LA MING TH GIAN
Nha ho Ma ngay trc chuyn ngh nui day nga va ban

nga. Co mt dao gia nh ng suy sup v con ng b bnh nng, a
vet ht tin trong nha ma con ng vn khng khoi. ng ban ht s
nga nui thang thuc cho con. Con ng sng c. T o ng
bt u danh dum, tn tin c mt s tin.
Ngay no Ma ng nghe Hng Lm co ban mt ging nga
quy, ng n ni o xem tng nga tht ky, bit o la ging nga
hay, thuc loai Hoang Phiu, mc du no co phn hi gy. Ma ng
thch qua, nn chu mua vi gia t. ng v nha ban lai vi con:
- Phu thn xem bit no rt quy, du hi gy, thuc ging
Hoang Tuyt Phiu cua ngi Khng. Nha ta gy c ging nay
se lam giau khng my hi. Ngt v xa ngot ngay ng, qua eo
trung e co cp, nn cha con ta cung i.
Hai cha con ho Ma th nga va nga gia xong, tra yn cng,
cha con ng ln nga ra v, long thy hoan h.
Ho i qua mt xom nha, Ma ng khim tn cho nga i nc
kiu, dn lang on ng lai noi:
- Ma lao! ng la ngi nui nga, sao khng bit thng
nga? Con nga gy th kia, con cha con ng cop n bay ngay
khng ht, n nao ca hai lai e trn mnh no?
ng Ma noi vi con mnh:
- Ho noi phai y con a! Vy cha nhng cho con ci. Cha
cm cng cho.
Th la mt mnh Ma cng t ngi nga, ng Ma i b theo.
Ho yn tm i xom nha khac, by gi tri a kha tra, nhng
Ng Nguyn Phi
10
ngi ngi mat trn ng thy canh cha con ho Ma nh vy, ho

keo ra on u nga, x va ngi con:
- Ai day cng t v cach hiu ao nh th? Con th ngi nga
knh kiu, cha chay b theo m hi! Qua canh ng kia co
hoc hiu Khng Mn, chc ho anh cng t trao mau ra mt!
Ma cng t lt t nhay xung nga, chp tay tha vi cha:
- Ho noi phai y cha a! Nay gi con cung khoe ri, cha hay
ci no cho mt.
Ngi cha ln nga i, ngang qua "Khng Mn hoc hiu",
mt s hoc tro o bit mt ng gia, chung chay lai on ng noi:
- Ma lao ba! Lao ba lu nay manh gioi ch? Nghe noi lnh
lang lu nay bnh thp t nht sinh, nay mi va hi bnh phuc
lao ba lnh lang nhoc nhoai cho anh.
Ma lao nhay xung nga nhn con ri th thm:
vy.
- K ra ho noi cung phai. K khng con bao xa, ta dt nga i
Hai cha con xung nga dt b, hi lu n xom khac, co ai

o nhn nga ri chi:
- ung la cha con mt lao v hoc. y la ging Hoang Tuyt
Phiu, mt loai thin ly ma, mua v ci hoc lam ging, nao
phai mua v th, sao co nga lai khng ci?
Cha con ho Ma thiu iu mun khoc. Lao noi vi con:
- Ci nga cung b chi, ma khng ci cung b chi! Ta
chu ht ni! Thi tha quach cho xong!
Hai ngi dt i mt oan cho khut mt moi ngi, ri thao
cng, ci yn, anh mt roi, nga dong tut vao rng mt dang.
V n nha, ba cu nghe on u ngo. ng cu thut lai moi chuyn.
Ba cu nghe qua m vao u bnh bch, va khoc va noi:
- Ngu sao la ngu! Co bao nhiu vet i mua nga, ri tha nga
i! Xa nay ming li th gian. Vic mnh mnh c lam, chiu y,
11
nghe li ho lam g? Ri y ly g ma sinh sng, ly g ma ci v

cho con? Ngu i la ngu!...
LI BAN:
Qua la, khng " sao cho va long ngi"! ng gia ho Ma
hin hu n mc thiu t tin. Nhng ngi ngoai nhn vao lam
sao hiu c tnh trang cua ho Ma va con nga kia nh th nao?
Y kin nao ho noi cung phai, nhng trc nht ho Ma phai bit
anh gia c cai vic cua mnh. Tuc ng co cu: "Chn ngi mi
y", th y th mi la y mnh vy. Mua nga la quyt tm, ma gi
c "quyt tm" (ch con nga) la thiu quyt nh. Thiu mt
trong hai cai u hong.
Ng Nguyn Phi
12
4. CHUYN CON VE SU VA NC NG
Mt sm, Thai t Hu mang cung tn vao cung, va gp vua

Phu Sai. Nha vua hoi:
- Con mang cung tn i u ma ao qun t sung th nay?
Thai t noi:
- Con i sn v y b sup hm?
- Sao lai v y sup hm?
Thai t noi:
- Con thy con ve ang ku, con toan rnh bt. Bt ng con
thy con bo nga a cang ln bt con ve, lai thy con chim se u
gn o mun p con bo nga. Con ben lui lai chun b bt con
chim se, khng ng b sa xung snh!
Nha vua noi:
- Con ch bit ham cai li trc mt ma khng ngh n cai
hai pha sau. Thin ha co ai ngu nh con khng?
Thai t noi:
- Vy ma co ke ngu hn con! L vn la nc l nhac, trc co
Chu Cng, sau co Khng T, khng xm pham g n T, th ma
T vn ct qun anh, tng la ly c L. Ai ng nc Ng ta
vt ngan dm anh T, ai ng nc Vit em qun cam t anh
Ng!...
Phu Sai ni gin het:
- Cut! Cut... o la lun iu cua thng gic gia Ngu Vin!
Thng gic y tao a git ri! Nu may la con tao t nay ng noi
ti vic o na!
Thai t Hu s hai lui ra.
13
LI BAN:
Trc y Ngu T T kh tm, kh cng can gian Phu Sai v
vic nay, ng b Phu Sai git i, v vn inh ninh rng nc Vit
khng bao gi dam phan. Thai t hu mn hnh anh con ve, con
bo nga, con chim se ch nc L, T, Ng, Vit. Ngi ta noi:
"Khng ke nao ic bng long ngi khng mun nghe, khng ke
nao mu bng ke khng mun thy". Ng Phu Sai khng ngu
nhng ng khng mun nghe nhng li can phai. Ng Phu Sai
khng git con mnh nhng ct qun i anh T va hi ch hu
ln na, nc Vit anh up nc Ng va git cht Hu! Cha khac
nao Ng Phu Sai a git con.
Ng Nguyn Phi
14
5. TING AN BAN QUC S

(TRU KY THUYT T UY VNG)
T Uy Vng ln ngi 9 nm, ngay nao cung an quyn ca

vang, m say tu sc. Mt hm co ngi tn Tru Ky la ngi
nc T, xin vao yt kin T Uy Vng, noi:
n.
- Ti bit gay an, nghe ai vng thch m lut, nn tm
Uy Vng cho ngi mang an ra. Tru Ky ln dy, nhng

khng gay. Uy Vng hoi:
- Tin sinh cho ta nghe mt ban ch?
Tru Ky noi:
- Bit cm ly (ly thuyt v an) mi la quan trong, con ting
an chng qua la do si t phat m ma thi.
Vua hoi:
- Vy th nao la cm ly?
Tru Ky nghim trang noi:
- Cm la Cm! La cm ngt! La cm ch nhng s m say
tu sc gi cho chanh ao. Trong an, dy ln nht ch vua, con
cac dy nho la b ti. i Phuc Hi ch an co 5 dy. n Chu Vn
thm mt dy, sang Chu Vu thm mt dy na hp tnh y gia
vua ti, vy u bit an dung vao vic chnh s.
Uy Vng noi:
- Phai! Tt nhin tin sinh phai bit cm m?
Tru Ky noi:
- Ti hoc an tt phai bit chi an, cung nh ai vng lo
nghip nc, ha lai khng bit tr quc hay sao? Nay ai vng
15
cm mnh t nc ma khng tr, co khac g ti cm an ma

khng gay? Ti m an ma khng gay th ai vng khng bng
long. ai vng bo nc khng tr th trm ho khng bng long!
Uy Vng ngac nhin noi:
- Th ra tin sinh mn ting an khuyn ta? !
Sau o Uy Vng mi Tru Ky lam tng quc, Tru Ky
chn hng nc T thanh mt cng quc.
LI BAN:
y cung la thut thuyt khach. Uy Vng thch m nhac.
Tru Ky xng mnh bit chi an nn mi c Uy Vng tip.
Nu Tru Ky noi: "Ti vao khuyn nha vua khng nn am m tu
sc", th cha chc c Uy Vng mi vao.
Qua nh li Tru Ky noi, m nhac dung vao vic l nghi
chnh s, m hng cua no khin ngi ta th thai, an lac, vui
hoa. "Nhac" la iu an, con m la "lac" la vui hoa. Cac triu ai
thi c (trc nha Chu) u dung m nhac trong vic t l, thit
triu. n i Tru Vng nha n, vua Tru sai mt ai nhac s la
S Din ch ra mt loai m nhac cho cac ca n hat hoa an
theo, dn dn bin thanh hai th m nhac song hanh: o la m
nhac cho triu nh va m nhac trong cung nh. Nhac cung nh
la nhac m theocac iu mua cua cung n, tin cua no i n
"dm nhac". Chnh S Din la tac gia khuc Mi-mi, mt ban dm
nhac bt hu vao thi o, S noi: "T khi vua Tru cho dao khuc Mimi, nha vua bt u bo b triu chnh, sa vao con ng tu sc,
nhuc duc". Khi Chu Vu Vng anh chim triu ca, git vua Tru,
S Din chay v ng n nc V, t t trn sng Bc... Nhng
m khuya vng, ngi dn vung sng Bc thng nghe khuc
Mi-mi rt ma quai, quyn ru. Mt thanh ng con sot lai ngay nay
la "Bc thng tang trung" (Trn sng Bc, trong am du, ch cho
vic trai gai gian dm. Truyng Kiu co cu: "Ra tung trn Bc
trong du / Th con ngi y ai cu ma chi")
Ng Nguyn Phi
16
Li cua Tru Ky noi, la noi v nguyn uy cua m nhac. Con

noi "cm", hai t y ngha khac nhau nhng oc cung m, Tru Ky
dung nhn manh cho nha vua thc tnh. Tru Ky la v tng
quc gioi cua thi o. Sau thi An Anh, nc T cha co v tng
quc nao sanh ngang vi Tru Ky.
17
6. THUN VU KHN TH TAI TRU KY
Thun Vu Khn vn la mt bin s (bin s: Ngi bin bac

gioi) li lac nht cua T, nghe Tru Ky un ba tc li ma c
phong lam Tng quc, co y khng phuc, ben dn bon tay chn n
yt kin Tru Ky. Tru Ky tip ai t t, Thun Vu Khn vi ve
mt cc ky kiu ngao noi vi Tru Ky:
- Ti co my iu th lu co th trnh bay vi Tng quc
c khng?
Tru Ky chp tay ap:
- Khng dam! Xin tin sinh cho nghe!
Thun Vu Khn noi:
- Con khng la me, v khng la chng!
Tru Ky ap:
- Xin vng li! T nay ti khng xa vua na bc!
Khn noi:
- a dung g gai lam banh xe ma bi thm m th la trn
lm, nhng nu ma uc l vung kho ma vn chuyn c!
Ky ap:
- Xin vng li! Ti khng lam iu g trai vi thng tuc.
Khn noi:
- Canh cung du cng cung co luc tr, cac dong sng u
chay ra b, t nhin ma hoa hp!
Ky ap:
- Xin vng li! Ti se chon ngi hin ma dung, quyt khng
em ke bt tai vao chn miu ng.
Ng Nguyn Phi
18
Khn noi:
- Cm st khng so dy th khng thanh m lut.
Ky ap:
- Xin vng li! Ti se sa lai phap lut xem xet nhng ke
gian ln.
Thun Vu Khn s hai sup lay ri lui ra. Bon tay chn thy
b mt cua ng meo xnh lin hoi:
- Sao vy?
Thun Vu Khn th ra, noi:
- Ta dung n ngha hoi nm iu, quan Tng quc tra li
c ht. Ngai la bc ai tai ta khng th sanh bng.
Sau o Tru Ky lp tc ap dung nhng iu ma Thun Vu
Khn a noi.
LI BAN:
Thun Vu Khn dung phep n y ban v phep lam chanh tr
cua T Tng, Tru Ky hiu c nn giai ap ht moi thc mc.
Cu ap bao gi cung ng dang vi cu xng, n khp vi nhau.
Ngi ta tng chng hai b oc lin thng vi nhau. Trong 5 iu,
mi iu la mt chi tit trong vic xy dng t nc, khng iu
nao ngoai vn . Thun Vu Khn hoi, nhng cu hoi b phu
phim, khng bt b, moi vn u t vao triu chnh, nh vy
ma Tru Ky co th lin tng kp thi. Gia s, Khn hoi mt cu
vu v nao o nh: "Trng sang vng vc, cung n nghu ngao" th
Tru Ky tra li sao y? S noi: "Thun Vu Khn co tai trng mt
ma oc ht t tng ngi i din". Gi nay gp phai tay i thu,
net mt ng tiu nghu, n ni bon t ch ng: "Sao vy?", th
tht la thu v.
19
7. QUAN D C KHEN, QUAN GIOI B CH
Tru Ky ghi nh li Thun Vu Khn nn ng lam vic ht

sc sing nng va cn thn. By gi ai cung n v quan trn thu
t A la ngi hin, va ch quan trn thu t Tc Mc u iu.
Tru Ky tm n vic o, cho ngi xem xet h thc ri tu lai
cho T Uy Vng bit.
Uy Vng cho triu tp qun thn, lai oi hai v quan trn
thu kia. Trc mt ba quan, v quan t Tc Mc b coi bng "na
con mt". Vua goi lao ra hoi:
- Ngi trn thu Tc Mc c sao cac quan triu ch
ngi?
Lao ap:
- Thn ch bit lam ht chc trach cua mnh, con vic khen
ch thn khng c bit.
Uy Vng ln ting:
- Ta cho ngi do xet t Tc Mc thy rung vn ti tt,
ngi dn giau co, vic quan khng b tr, ca mt vung phng
ng y yn n, mi hay nha ngi mt long v dn, khng ut lot
cho bon quan lai triu, v le o ma nha ngi b ch. Ngi tht
xng ang la mt lng thn.
Noi ri lin gia phong cho v quan t Tc Mc. Lai goi v
quan t A, noi:
- Ngi trn thu t A th nao ma ngay nao triu cung
thy li khen ngi v ngi. Ta cho ngi n do xet th thy
rung vn bo hoang ngi dn oi rach. Qun Triu xm ln b
coi ngi khng chu cu. Nha ngi boc lt tin cua dn chung
ut lot cho ke ta hu cua ta c ting khen. Ngi la tn tham
quan c ac.
Ng Nguyn Phi
20
Quan t A sup lay xin tha ti. Uy Vng truyn em hn bo

vao chao du si. Cac quan xanh mt. Vua truyn nhng tn tng
khen ch bt cng o ra mng:
- Cac ngi la tai mt cua ta lai n bn, phai trai ao ln.
Nay em cac ngi cho vao vac du.
Uy Vng truyn em nhng ke thn tn nht cua mnh bo
vao vac du lam rn! Ch hu thy s cai cach cua Uy Vng
u s.
LI BAN:
Vic nay nhan nhan moi xa hi. i nay co khac g i xa?
Th sinh i thi thy mnh yu kem ben ut lot c im cao.
Thm ch co ngi khng i thi ma vn cp bng lam mt cng
nha vua phai "lt s b" ra tra.
Nguyn Khuyn noi:
"Co tin vic y th xong nh?
i trc lam quan cung th a?"
May mn thay cho triu nao minh qun gp lng thn. Vu
an hai ng quan trn y la mt bai hoc cho nhng ngi co trach
nhim vi ngi dn.
21
8. NHN VA TR
Thy tro Khng T bo nc L lu vong ra nc ngoai. Mt

hm Khng T goi T Cng (mt trong 72 hoc tro hin cua Khng
T) hoi:
- Theo con, th nao la ngi nhn, th nao la ngi tr?
T Cng suy ngh mt lat ri ap:
- Tha thy, ngi nhn la ngi bit thng ngi; ngi tr
la ngi hiu ngi.
Khng T khen "hay". Ri ku Tng T vao hoi lai cu trn.
Tng T suy ngh mt hi ri ap:
- Tha thy, ngi nhn la ngi bit thng mnh; ngi tr
la ngi t bit mnh.
Khng T chu qua! oan ng goi T L vao hoi:
- Theo con, th nao langi nhn, th nao la ngi tr?
T L tha:
- Theo con, ngi nhn la ngi lam sao cho ngi khac
thng c mnh; con ngi tr la ngi lam sao cho ngi khac
hiu c mnh!...
Khng T rt i ngac nhin, nga mt khen rng:
- Bt ng thay!...
LI BAN:
Cung mt cn hoi nhng ba cu tra li hoan toan khac nhau,
y tht la iu thu v va bt ng.
Nhng ta thng thy vic i khng khac nao mt dong
sng, co luc t trn cao ao ao xung vc su, co luc trn mnh,
Ng Nguyn Phi
22
len lach qua hem nui, co luc thnh thang lng t gia bnh
nguyn... thin hnh van trang. Nhng mi dang trang u phu
hp vi mi hoan canh. Bi khng bao gi tri ma lut ma sng
can, tri nng han ma nc sng dng. Nui dng bat ngan dong
sng khng th khng un mnh ln theo th nui. Con ngi cung
th. Co luc ta v ngi va ngi v ta, co luc ta v ta, va ngi v
ngi, theo hoan canh ma hanh s. Nh th mi khng li.
Trong toan hoc cung co nhng vn nh trong nhn sinh.
Trc y 2300 nm, nha Toan hoc Hi Lap, Eulide phat biu: - "T
mt im ngoai ng thng, ta ch ve c mt va ch mt ng
thng song song vi ng thng a cho"!
Ai mun hoc toan ln cao bt buc phai chp nhn li yu
cu nay. V y la mt iu hin nhin. Th ma Anh, Remann lai
phat biu: - "T mt im ngoai ng thng, ta khng ve c
mt ng thng nao song song vi ng thng cho trc"!
Cha ht! Sau o nha toan hoc Laubatchewsky lai phat biu:
- "T mt im nm ngoai ng thng, ta co th ve c v s
ng thng song song vi ng thng cho trc"!
Th co trai ngc khng? Hai nh sau y phai la sai (v
sai u la nh !), toan cao cp ngi ta vn dung no. Tt
nhin mun dung no phai tuy theo iu kin. Ngi ta thng noi,
"chn ly bn nay Pyrrenees, sang bn kia tr thanh nghch ly".
ung hay khng ung con tuy theo hoan canh.
Qua cu hoi nhn tr cua Khng T, Ngu t T nc Ng
(ngi cung thi vi Khng T) noi:
- Khng thng mnh lam sao thng c ngi ngoai?
Khng thng ngi lam sao ngi thng ta? Mn cua Khng
T ch "che t si toc nhn ngha" (y noi phin din) ma thi!
Nhn va Tr t nhiu g vn a co sn trong mi ngi, ch s dung
co hp luc khng thi!
Do o bt ky vic g, ung hay sai, cng hay ti chung ta kho
ma em nhn xet chu quan ra phan xet c. Bi vic hanh x
cua tha nhn con tuy thuc hoan canh cua ho luc o.
23
9. NI CHUNG NGA
Ngay xa co mt han s n kinh ng th. Trong luc i

n ngay thi chang tam ngu tai mt quan rng rai b th. Nha
quan thy chang tung thiu tin lin cho ra ngu ngoai chung
nga.
Mt hm chang i thi v ghe lai chung nga bng thy chay
bung bung pha trc, chang han s va ku va cu la, va chay
tm dp la. La chay gy thit hai cho quan kha nhiu.
Chu quan dn chang ln cao quan, noi:
- Ga th sinh nay xin ngu nha ti, hn khng co tin bac g
nn ti khng cho ngu trong nha, cung khng n ui no, ch cho
no tam chung nga ma khng tnh tin. V th no m ra oan
hn t nha ti tra thu!
An quan hoi:
- Vic ga th sinh nay t nha mu, co ai thy, co ai lam
chng?
Mu quan noi:
- Bm quan, tra vng t khach vang lai, nhng chnh mt
ti thy hn t nha xong, ming th h "la chay", chn th chay
tm ch trn.
Luc y quan an ngh thm: "Co ly nao mu quan t iu
hai ga nay? V mu cho hn ngu ngoai chung nga, khng tnh
tin, vy la ngi tt ri".
An quan tin li mu khng cn nghe li bin bach cua ga th
sinh. An quan bt chang bo tu.
Hai nm sau man an, chang ghe lai kinh hoi thm th bit
tin mnh u. Nhng v khng co mt mnh luc o in th, th
Ng Nguyn Phi
24
cm bng cng cc. Chang bun va hn. Han s kia kim u c

b ao nho sinh lch s, chang ghe lai quan qung ra sau chung
nga bt la t nha kho ri chay ra pha trc, v nh thc
khach mi bc vao quan.
Chang va goi thc n va a mt nhn khoi pha sau cun
ln ngun ngut... ri mi h hoan ln: "Chay nha... Chay nha", ri
cung chay i tm gau muc nc di la.
Moi ngi xum lai dp tt ngon la. Chu quan dng nh
khng nh mt chang.
Han s bo i, con cam ram my ting:
- i cuc i! Ke co cng th bt bo tu, con ngi co ti c
thng!...
LI BAN:
Chang th sinh co ve nh cay cu vi cuc i. Xet ra mu
quan khng co g c ac, v nong rut ma thin cn mi oan cho
chang. Ngay xa, bc qun t khng my khi bin bach ni oan
khuc cua mnh. Hoc co bin bach ma ngi ta khng nghe th ho
cung khng them oan hn. Xet cho ky, oan hn cung khng li g.
Nha Pht noi: "Ni oan khng nn bin bach. V bin bach th
khng h xa". Nhng tac gia cua bai "Ni chung nga" co mt y
khac. Y tac gia mun noi, ngi i thng hay lm ln, hay co
nhng phan oan chu quan. Ke co cng ang ra phai c thng,
ngi co ti phai b trng tr. y th ngc lai. c cng
bnh, xet cng va ti cua mt ngi, ke co trach nhim xet vic
khng nn xet mt cach vo oan.
25
10. BIN CA LN
Tnh Quach Qun in Anh mun xy lai thanh Tit cho

tht uy nghi hung trang, am thc khach cua ng khuyn can,
nhng in Anh vn khng nghe, con ha lnh:
- Ai can, ta se chem!
Co mt ng khach n noi:
- Cho ti gp Tnh Quach Qun, ti se noi ba ting thi, nu
d ting nao th buc ti i!
Tnh Quach Qun goi vao. Khach noi:
- Bin ca ln!
Ri quay lng chay, Tnh Quach Qun goi theo:
- Mi khach lai! Mi khach lai!...
Khach va chay va noi:
- Ke hen nay khng dam ua vi cai cht!
in Anh noi:
- Khng sao! Xin hay noi tip!
Khach noi:
- Ngai khng nghe noi loai ca ln sao?
Li khng bua c no. Cu khng keo c no. Nhng nu
no mc can th loai kin ty teo kia cung xu xe no c. Nc T
vi ngai ging nh bin vi ca ln vy. Ngai con nc T th p
Tit nay co k chi? Nhng nu nc T mt th du thanh Tit nay
co xy ung tri cung v ch.
Tnh Quach Qun in Anh tnh ng ap:
- Phai!
Ng Nguyn Phi
26
Ri bo y nh xy dng thanh Tit.

LI BAN:
y la oan vn noi v ngh thut thuyt phuc. Ba ting
"Bin ca ln" cha u y ngha mun noi, nhng ng khach phai noi
vy gy s to mo cua ngi nghe. o la iu tin quyt. K n
ng khach quay lng chay cang lam tng thm s chu y, o la iu
th nh "hp dn" ngi nghe. Kt qua in Anh phai bo y nh
xy thanh Tit.
Trn phng din lch s, ta bit, p Tit la t phong cua
vua T cho Tng Quc in Anh. Ta co th hnh dung o la mt
quc gia trong mt quc gia. Xy thanh kin c chng gic cung
khng n ni phung ph; nhng ch lam ring cho mt p Tit
thi, th o la "v nha" ch khng phai "v nc". Xy ring cho p
phong cua mnh ma hao tn cua ngi dn, thm lam cng quy,
khng mang tnh toan din va quc phong th bt li u iu:
Triu nh se nghi ky ng, dn chung se kh cc v ng... Li ng
khach thuyt in Anh nhm vao ch nay.
Sau khi in Anh mt, in Vn la con ln ni nghip c
vua T phong la Manh Thng Qun, p Tit vn la p phong nh
cu.
27
11. TH NAO LA N TRM
Nc T co ho Quc la ch phu.
Nc Tng co ho Hng la bn cung. Ho Hng n hoc cach
lam giau cua ho Quc. Ho Quc noi:
- Ti gioi v ngh trm. Trm nm u th u n, n nm
hai th giau co, nm th ba th ai phu. Nh cua cai d tha ti
mi giup c ngi ngheo kh.
Ho Hng nghe vy mng lm, ben v lam ngh trm cp.
Ngay nao ho Hng cung rnh mo chc uc tng khoet vach,
chng may b ngi ta bt c, bo tu va gia san b tch bin. Ho
Hng rt au kh. Ra tu, ng n nha ho Quc trach hn. Ho
Quc hoi:
- ng n trm th nao noi ti nghe?
Ho Hng thut lai vic lam cua mnh. Ho Quc nghe xong
giang cho ng nghe: Tri co bn mua, t co vt san. Nh o ma
rung vn mau m tt ti, ti thu hoach no, cht thanh kho
un. Lai na, trn b ti n trm cm thu, di nc ti n
trm ca tm u la san vt cua Tri t, ch u phai cua ring
ai? n trm cua Tri t khng b tai va. Con ng n trm tai san
cua t nhn tt nhin phai mc ti, con trach ai c?
Ho Hng nghe ri long vn nghi hoc, bem tm ti mt v
tin sinh thnh giao. Tin sinh giang giai nh li ho Quc.
LI BAN:
oan vn trn cua nha t tng Lit Ng Khu, dung li n
du noi rng cuc sng thng nht cua mi ngi la phai chm
lao ng. Moi san vt do con ngi tao ra, gc gac cua no vn co
sn trong thin nhin, co iu ngi ta co chu lam vic hay khng
Ng Nguyn Phi
28
ma thi. Ta y, cy ci ng mt ch ma vn sng c la v
trong t co cht b dng cho cy ci, nhng r cy phai "chu"
lam vic hut cht b vao. Hoa la co u mau xanh, hng, tm, bach
la do trong khng kh co cht b dng, hoa la co tip nhn nhng
cht o hay khng. Trong nc sng, nc bin, nc ao h... Co v
van loai thuy tc th nc co cht b dng. Moi loai cung tranh
sng u phai lam vic. Ho Quc noi vic "n trm" la noi theo
ngha bong, Hng hiu theo ngha en.
oc lch s thi Xun Thu ta thy, ho Quc la quan thng
khanh cua T, giau co khac g mt tiu vng lai chm lo lam vic
va co long t thin. Tng co ho Hng (in hnh nh Hng
Thu) cung la mt ai phu chuyn v mt quc chnh, sut i ng
chuyn nghin cu v thut an dn. Hng Thu khng y n
gia canh cua mnh, sut i ht Tn lai sang S, gia canh c cc.
y tac gia noi v ngu ngn. Rt tic ho Hng khng hoi
ro cach n trm th nao trc khi hanh ng.
Ngay nay, phng tin, t ai... Con di dao ma vn co
ngi khng chu lam vic, ch mong "mt m n trm bng ba
nm lam", co ang bun khng.
29
12. MAO BIN CU TRI KY
Mao Bin nc T la thc khach cua Tnh Quach Qun in

Anh, Bin co nhiu tt xu nhng lai c Tnh Quach Qun yu
v. Thc khach trong nha ai ny khng vui lin xum lai can, k ca
Manh Thng Qun in Vn (con cua in Anh). Tnh Quach
Qun ni gin noi:
- Cac ngi cht i ng pha nha ta! Du sau nay ta co v
Mao Bin lam h hai ta vn c lam!
Ri cho Mao Bin phong nht, bt con trng mnh phai
hu ha, cm nc mi ngay ba ln. Vai nm sau, T Uy Vng
mt, T Tuyn Vng thay. Tuyn Vng rt ghet Tnh Quach
Qun. Khng bao lu Tnh Quach Qun b bai chc T tng, tr
v p Tit vi Mao Bin. Sau o Mao Bin xin gp T Tuyn
Vng. Tnh Quach Qun noi:
- Tuyn Vng ghet in Anh m. Tin sinh n o t cht!
Mao Bin ci bun:
- Mao Bin nay vn khng mun sng. C ti i.
Mao Bin ti gp vua T, T Tuyn Vng gin, co y mun
git ng ta, hoi:
- Ta nghe, ngi c Tnh Quach Qun yu quy, noi g cung
nghe phai khng?
Mao Bin ap:
- Yu quy th co, con nghe th khng.
Vua gn:
- Co g lam bng chng?
Mao Bin noi:
Ng Nguyn Phi
30
- Co o! Hi ai vng con la Thai t, Bin ti co bao vi

Tnh Quach Qun: "Thai t co tng bt nhn, ma ph mt hp
ging nh u heo luc, hay ph i, lp cng t Giao S (con ba
V C)". Tnh Quach Qun khoc, noi: "Ti khng nhn tm lam
vic o c!". ai vng ngh xem, nu Tnh Quach Qun nghe
li ti th u co ngay hm nay? Con mt chuyn na, T tng
Chiu Dng cua S mun em p phong cua mnh rng gp my
ln p Tit i ly p Tit, ti xui nn i, Tnh Quach Qun
than: "p Tit la cua tin vng phong cho. By gi tuy b chua
cng ghet bo, nhng nu em i i, th khi xung sui vang, bit
tra li sao vi tin vng y? ". o la bng chng.
T Tuyn Vng nghe vy cam ng noi:
- Tnh Quach Qun i vi qua nhn tt nh vy ? Qua
nhn con tre khng hiu c vic i. Tin sinh co th v qua
nhn ma vi Tnh Quach Qun v triu c khng?
Mao Bin ap:
- Xin tun mnh!
Tnh Quach Qun mc ao, i mao mang kim bau, tt ca
u cua tin vng ban cho, v triu gp Tuyn Vng. Tuyn
Vng xin li ri mi ng lam Tng Quc. ng t chi mai khng
c ben nhn li.
Ngi ta khen Mao Bin a v tuy thp hen nhng vn vui
ve, sn sang cu c n nhn tri ky trong luc hoan nan.
LI BAN:
Mao Bin co nhiu tt xu nhng khng ro la tt g. Co iu,
ngi d tt nhiu khi hay co d tai. Bon thc khach dem pha Mao
Bin vi in Anh co le v nhan quan cua ho khng thy c cai
hay cua Mao Bin. Bao nhiu khach u ghet Mao Bin, ch ring
in Anh nhn Mao Bin lam tri ky, th in Anh vn co ch hn
ngi. Ch co anh hung mi bit c anh hung.
31
in Anh b tht sung. Bao nhiu thc khach khng ai hin

k g giup in Anh. Ch co Mao Bin ca gan gp Tuyn
Vng. Chung ta ngac nhin khi vua hoi: "Ta nghe, ngi c
Tnh Quach Qun yu quy noi g cung nghe phai khng? ". Cu hoi
la "trung y" Mao Bin ri. Mao Bin lin dn nhng iu in Anh
khng nghe mnh. Mt cu ma Mao Bin noi gn nh chi Tuyn
Vng: "Thai T co tng bt nhn, ma ph mt hp ging nh u
heo luc". Trong trng hp nay, Mao Bin cang qua li cang tt
cho in Anh.
Gia nh Tuyn Vng khng hoi cu o, ma hoi mt cu nao
khac bt ky, v du cu: "Tn Mao Bin kia, ngi n y xin xo
cho in Anh a? "hoc: "Cut ngay! Ta se ct li qun thuyt
khach"... th Mao Bin co thuyt phuc c khng? Vic y khng
xay ra, nhng ta dam qua quyt rng "c"! La v, nhng ngi
n noi gioi th bt ky cu nao ho cung co tai tra li.
Va lai, theo s, T Tuyn Vng la mt ng vua co nhiu c
tnh la. Rt thch vui thu, lai cung thch ban lun v vn hoc, trit
hoc. T Mao Bin la tay gan da, mu tr a khng phu long in
Anh. iu nay cho ta mt bai hoc kinh nghim, khng nn anh
gia ai mt cach vi vang, a kt ban vi ai th phai em ht long
thanh ra ma i x vi ho. Trong i ch cn mt vic lam cao ca
va ung ch cung u bu vao trm ngan ln mnh a nh ho...
Ng Nguyn Phi
32
13. TN LNG QUN KT BAN
Tn Lng Qun la cng t Nguy V Ky (ngi hoang tc), vn

la ngi co tm hn cao khit, nhn hu, tnh thiuch chiu hin
ai s, khng phn bit giau ngheo, thng ly l giao tip vi
ke s.
Nc Nguy co ke n s tn la Hu Doanh, tui a 70, nha
ngheo, lam ngh gi ca thanh Di Mn ai Lng. Nguy cng t
nghe ting, tm n knh cn kt giao. Long cng t ch thanh
khin Hu Doanh khng th t chi.
Hu Doanh gii thiu vi cng t mt ngi m heo ch tn
la Chu Hi. Nguy cng t vn thanh tm lui ti thm ving Chu
Hi, Hi cha tng ap l, cng t khng h co y phin.
Ngay kia, nha cng t co t tic mi cac tn khach. Cng t
t mnh anh xe mi Hu Doanh, ri vao ch on Chu Hi. Gia
tic ng ao moi ngi cao quy, hoang thn quc thch, T tng,
ai phu, tng qun, phu nhn, kiu n vong tc... Cng t vn
xem Hu Doanh va Chu Hi la thng khach. Nhiu ngi thy
vy chi thm Hu Doanh va Chu Hi.
By gi nc Tn sai ai tng Vng Hat em qun vy
kn Ham an cua Triu anh pha sut ngay m. Tng quc cua
Triu la Bnh Nguyn Qun Triu Thng c lm le u hang.
Trc nay Triu Thng vn kt thn vi Tn Lng Qun (Nguy V
Ky), lai quen bit vi vua Nguy la An Ly Vng. Triu Thng sai
s gia sang Nguy vng mn qun. Vua Nguy sai tng Tn B
em 10 van qun sang cu Triu. Vua Tn bit vy hm:
- Nc nao cu Triu ta dit nc o.
Nguy Vng nghe vy ca s, lin ra lnh cho Tn B an binh
bt ng Nghip Ha. Con Tn Lng Qun Nguy V Ky vn co mi
33
giao tnh thm m vi Bnh Nguyn Qun, nn ng c vao triu

c thuyt phuc vua Nguy tin qun. Vua Nguy quyt khc t.
Tn Lng Qun au n khng bit lam cach nao giup ban
mnh, lin noi vi am thc khach:
- Cac v co v ta ma hy sinh cu Triu khng?
Ca ngan tn khach u hng ng li hiu triu o.
Tn Lng Qun dn am thc khach i ngang qua Di Mn,
ghe lai thm Hu Doanh, Hu Doanh noi:
c.
- Chuc cng t c gng. Doanh nay gia ri khng theo cng t
Thy Hu Doanh khng noi g thm, Tn Lng Qun t gia

ra i long bun vn v. i c my dm, Tn Lng Qun cht
ngh iu g o, ben quay lai, thy Hu Doanh ng trc ca on
mnh. Hu Doanh mm ci noi:
- Ti oan cng t th nao cung tr lai.
V Ky (Tn Lng Qun) hoi:
- Sao bit?
Hu Doanh noi:
- Cng t ai Doanh nay rt hu. Gi nay cng t vao ni
nguy him ma Doanh nay khng co mt y kin g, tt cng t se
gin, nn tr lai hoi cho ra le? !
V Ky noi:
- Ti ng rng ai tin sinh co iu g s sot nn tin sinh
mi gin ma ghet bo, v th ti quay lai hoi cho bit.
Hu Doanh noi:
- Cng t nui ba ngan thc khach a vai chuc nm ri th
ma khng co v nao ngh ra diu k. Cng t va am thc khach
liu mang xng vao trai Tn co khac nao nem tht cho h oi? Co
phai trc y cng t co n vi Vng Phi Nh C khng?
Ng Nguyn Phi
34
Tn Lng Qun cht nh ra... Lin quay v thanh Nguy gp

Vng Phi Nh C, nh Vng Phi ly cp binh phu a cho mnh
ri tc tc tr lai gp Hu Sinh (tc Hu Doanh), Hu Sinh noi:
- Tng ngoai mt trn co th khng tun theo mnh vua.
Cng t phai mi Chu Hi mi c.
Tn Lng Qun cung Hu Doanh n gp Chu Hi. Hi noi:
- Ti la a m heo ch, thn phn hen ha, by lu i n
cng t ha c. S d Hi ti khng noi li n ngha vun vt la i
n luc nay y.
Hu Doanh noi:
- Binh hung chin nguy! Doanh nay a gia khng i cung
cng t c. Khi cng t ti trn, y Doanh nay xin ly cai
cht ta n cng t.
Ba ngi bai bit nhau. Tn Lng Qun n Nghip Ha cung
vi Chu Hi vao yt kin lao tng Tn B. Tn Lng Qun noi:
- ai vng thy tng qun my mi nm dm sng dai
gio cc kh v binh nghip, nay sai V Ky n cm qun thay cho
lao tng.
Noi ri a binh phu ra, hai bn so, n khp nhau. Nhng
Tn B noi:
- Lam tng ngoai mt trn co luc v tnh th ma khng tun
theo mnh vua, tuy rng cng t co binh phu nay nhng hay ch t
hm, ti lam s sach va cho ngi v hoi lai nha vua ln na.
Tn Lng Qun noi:
- Cu binh nh cu la. Thanh Ham an ang khc khoai
tng giy phut le nao phai ch tin i tin lai?
Chu Hi het:
- Nguyn soai khng tun theo mnh vua, y mun lam phan
chng?
Noi ri ly dui st p u Tn B cht ngay.
35
Tn Lng Qun cung Chu Hi oat ly binh quyn, anh vao

trai Tn. Tng Tn la Vng Hat ai bai, keo tan qun chay v
Ham Cc quan ong kn ca ai. Cng t Nguy V Ky cu c
nc Triu, danh ting ly lng.
LI BAN:
Vao cui thi chin quc nhiu ng hoang thn hay nhng
quan lai cao cp nhng tre trung, thng hay m ca on tn
khach nh: T co Manh Thng Qun in Vn, Triu co Bnh
Nguyn Qun Triu Thng, S co Xun Thn Qun Hoang Yt.
o la cha k nhng tn v lai, con bun nh Lao Ai, La Bt Vi
Tn. Thc khach cua ho co n ba ngan! am thc khach y bu
bam vao cac ng hoang thn n n mi my nm.
vi.
Cng t Nguy V Ky (Tn Lng Qun) la trang cng t tuyt
Thc khach cua ng ta hu ht la nhng ngi co dung kh.

C xem vic ngan khach o xung phong cung Tn Lng Qun i
anh bao Tn, u hiu. S d c nh vy la nh Tn Lng Qun
i x vi ho ht long. in hnh nh Hu Doanh, Chu Hi. Hu
Doanh la ng gia gi cng thanh Di Mn, Chu Hi la anh chang
m heo ch. Ho sng nh nhng ke v danh. a v cua ho thp
hen, nhng kh tit va phm cht cua ho cha hn a thp.
Vua Nguy ha giup qun cho Triu, nhng v s Tn ma
khng dam tn binh. Nguy V Ky thuyt phuc th nao cung khng
xong. am mn khach cua cng t khng ai co mu k g. Cui
cung, cng t va am mn khach anh phai i liu mang vi Tn.
Th hoi ba ngan khach so vi 15 van qun Tn khac nao nem tht
vao ming thu d? By gi Hu Doanh mi bay diu k. Nguyn
nang Nh C (v vua Nguy) trc y co mt mi thu vi ke git
cha mnh. Mi thu y cho n vua Nguy cung tra khng c. Th
ma Nguy V Ky giup nang tra thu c. Vic y t ngi bit. Du
bit cha chc ai ngh ra c diu phap sau o. Hu Doanh a
bay cho V Ky vao thanh nh Nh C trm binh phu sai khin
Ng Nguyn Phi
36
tng Tn B. ng con cho bit thm, co th Tn B khng giao

binh quyn. Vy th lam cach nao? Chu Hi la ngi m heo ch,
co sc khoe tt lai gan da. S noi: "Tn Lng Qun ha mnh kt
thn vi Chu Hi, tng giup cho Chu Hi, nhng Hi cha bao
gi noi c mt ting cam n, Tn Lng Qun khng tm n
vic o". Gi nay Chu Hi v ngha ma i lam vic ln. Chu Hi
git Tn B oat binh quyn. Tn Lng Qun keo 10 van binh
Nguy i anh gic Tn. giai vy cho Ham an!
Tai sao Hu Doanh noi: "Khi cng t ti trn, y Doanh
nay ly cai cht ta n cng t"? Cu noi o co hai ngha. Theo
ngay xa, ngi ta kt thn vi nhau, co vic g trong ai ma ho
khng giup c, th ngi khng giup c phai t sat linh
hn ym tr ngi kia. Con mt ngha na: Hu Doanh a bay cho
Nguy V Ky mt vic pham phap co ti vi triu nh. Ti y x t
ca ho cung khng u. Nn Hu Doanh phai t sat. Cai cht o con
cht thay cho V Ky na. Tn Lng Qun qua tht tuyt vi mi co
nhng ngi ban nh vy.
37
14. EP VA XU
Mt hm thy Dng Chu i qua nc Tng tru tam mt

khach im. ng chu im co hai ba v. Mt ba rt ep va mt ba
rt xu. Th nhng ba xu c chng yu quy hn. Dng Chu
hoi duyn c, ng chu ap:
- Ngi ep t cho mnh ep, ti chng thy ep ch nao.
Con ngi xu t cho mnh la xu, ti chng thy xu chut nao.
Dng Chu quay lai noi vi t:
- Cac con thy o, mnh lam c vic tt, ch nn khoe mnh
la tt, th n ni nao lai khng c ngi ta yu quy?
LI BAN:
Thng tm ly ngi thch khoe nhng g mnh c y hn
ngi: Khoe giau, khoe gioi, khoe ep... o la nguyn c gy bt
man cho nhng ngi xung quanh. Nhng cai c th, c v o
cung ging nh nhuy hoa, n luc khai hng mi toat, nhuy mi
l ra, va ngi ta mi chu y n. Hoa khng th cng khai c.
Cung nh cai tai, cai ep cai giau t mnh phi bay ra tt phai co
tac dung ngc. Tuc ng co cu: "Cai nt anh cht cai ep". n
gian nh th nhng khng phai ai cung ap dung c no.
Ng Nguyn Phi
38
15. CAI GHEN CUA NANG TRNH TU
S Hoai Vng la ng vua a tnh nhng rt ngu dt v vic

tr nc. Vua co mt ai phi la Trnh Tu, ep nhng him c va
tham lam.
S Hoai Vng tin cung mt n nhn nhan sc chim sa ca
ln. N nhn y nt na m thm ai cung yu mn. Trnh Tu
thng lui ti ving thm nang, biu tng nang ngoc nga chu
bau, may cho nang v s xim y lng ly.
Mt hm Trnh Tu noi vi my nhn:
- ai vng rt ghet ngi th hi vao mnh.
My nhn ing long hoi:
- Th th phai lam sao? Xin ch giup em vi!
Trnh Tu noi:
- Mun vy th khi gn vua em hay kheo leo che mui lai.
My nhn nghe theo k y.
Mt thi gian sau vua ghe cung thm Trnh Tu. Trnh Tu
liu chng nha vua tin mnh, lin noi:
- Ngoc th b ha co mui hng cao quy nh th nay ma "tn
nhn" cua b ha noi rng b ha hi nh chut xa, th co ang hn
khng?
S Hoai Vng nh ra, nang my nhn noi chuyn vi mnh,
thng ly tay che mui. S Hoai Vng tc gin het vang nh s
t!
Nha vua lin truyn lnh cho ni th li my nhn ra xeo mui,
loc tht hanh hnh cho n cht.
39
LI BAN:
Noi v ghen th thin hnh van trang cach ghen. Co ngi
ghen bng cach cho ngi phuc kch anh p, m chem, cho
ngi tat nc c, nc bn vao mt. Cai ghen cua Trnh Tu mi
tht co "ni cng thm hu". Trc nht Trnh Tu ly long my
nhn, c lam cho my nhn tin mnh, ri bay k c "hoa giai".
c k cua Trnh Tu trn tru, co ly nh th, ai ma khng
lm! Ch ang trach S Hoai Vng, ng vua ni ting la hn am
cua thi chin quc. Sao vua khng ku my nhn ra tra hoi? Sao
khng t mnh nghe co mui hng hay mui hi? Sao khng chu
hiu Trnh Tu la th phi trong cung vua S lai i t thng vi s
Tn, triu nh lai khng ai bit?
Ngay xa, nhiu my nhn rt s b tin cung. Gi thn vao
ni o co khac nao canh hoa tri giat trn dong nc.
Ng Nguyn Phi
40
16. CT CACH CUA MT NHN TAI
Triu Xa ngi nc Triu la nhn vin i thu thu. Mt

hm Triu Xa vao thu thu nha Bnh Nguyn Qun Triu Thng,
tn quan ly cua Bnh Nguyn Qun y mnh la ke co thn th nht
nh khng chu np thu. Triu Xa ben git tn quan ly o. Bnh
Nguyn Qun toan git Triu Xa. Triu Xa noi:
- Ngai la quy cng t cua Triu, khng ly y mnh la ngi
thn khng coi phep nc vao u? Quc phap ma mt hiu lc th
th nc suy yu. Nc khac thy vy em qun n anh phong
nc Triu co gi c khng? Nc Triu ma mt th t Bnh
Nguyn Qun cung khng con. Ngai la hoang thn cang gi c
phep cng, cang lam gng cho thin ha, co nh th trn di mi
cng bnh, t nc mi phu cng.
Bnh Nguyn Qun nghe Triu Xa noi cht tnh ng va cho
Triu Xa la bc hin tai, ben gii thiu vi nha vua. Vua phong
Triu Xa lam quan nm tron quyn thu thu ca nc. Nh c
tnh lim khit va cng bnh cua Triu Xa, kho un cua nc y
u, nha nha no m.
LI BAN:
Cai thoi cy th y thn dng nh thi nao va ni nao cung
co. Nc nao cung co tham vong tr dit no i, nhng iu o tht
kho. Phong kh cua nc nha sang sua, lut phap nghim minh,
dn tr m mang th nan hi mai, ca quyn t nhin giam i, v
luc y mi ca nhn u y thc c bn phn va trach nhim cua
mnh.
Qua truyn nay ta bit, co le t luc Bnh Nguyn Qun Triu
Thng cho mnh la quan cao cp (Tng Quc) trong triu dung
tung cho am b ha lam iu ngc vi phep nc, bi vy tn
41
quan ly mi khng chu np thu. Triu Xa v phep nc mi git

tn quan ly cua Tng Quc, vic y tuy qua quyn nhng khng
sai nguyn tc. Trc o co ngi noi: "Loan tc cua nc nao cung
la loan tc cua thin ha, ai cung co quyn git no".
Triu Xa oi lai quyn cng bnh cho dn cho nc.
Ng Nguyn Phi
42
17. DIN MAO CUA MT TNG TAI
By gi Tn la mt cng quc, sai ai tng H Thng

em qun vy thanh D cua nc Han giap bin gii Triu.
Nc Han cho ngi cu cu Triu. Cac danh tng cua Triu ai
ny u cho rng a th D rt him hoc ma binh lc cua Tn
th qua manh, khng th cu Han c. Vua hoi Triu Xa, Triu
Xa noi:
- D him va hep, nu cu Han th ta va Tn phai choi
nhau, khng khac g hai con chut choi nhau trong hang. Bn nao
gan va manh th thng.
Vua phong Triu Xa lam tng em 5 van qun i cu Han.
Triu Xa keo qun ra ca ng, khoi kinh thanh Ham an 30
dm ha trai. Triu Xa ha lnh:
- Ke nao noi n vic binh ta chem u!
Trong khi o qun Tn rm r tip tuc keo qun n D
lam nha nha rung chuyn. Mt tn qun bit vic o, noi:
- Qun Tn ng lm, thanh D lm nguy trong sm ti!
Triu Xa cho chem u tn qun o ngay lp tc. Ri cho ao
cng s, p luy ong qun dai han o.
Tng Tn la H Thng cho qun i tham thnh, Triu Xa
bt c mt tn, ai no cm ru no n ri tha ra. Triu Xa liu
chng tn tham thnh kia v ti D, lin cp tc tn binh. H
Thng nghe c lin chia mt na qun tm qun Triu Xa ma
anh.
By gi trong qun Triu co mt tn lnh tn la Ha Lch,
vit vao tm bang ghi la "Xin Can", n quy trc ca dinh dng
ln.
Triu Xa thy la truyn cho vao, hoi:
43
- Mun noi g?
Ha Lch noi:
- Qun Tn khng ng qun Triu ta n y. Khi bit c
t no em ai qun n vi kh th ngt tri. Vy, Nguyn Soai
cn phai tp trung qun lc lai, i ngu chnh t i no. Nu
khng lam vy t se thua!
Triu Xa noi:
- Vng lnh!
Ha Lch noi:
- Ti a pham qun lnh, xin chu chem!
Triu Xa noi:
- Hay i lnh sau.
Khi xut trn, Ha Lch lai noi:
- Theo binh phap ai chim c a li th thng. Hnh th
D ch co Bc Sn la nh cao ma tng Tn khng bit chim.
Nguyn Soai hay chim ngay i.
Triu Xa nghe li, sai Ha Lch em mt van qun ln chim
nh Bc Sn. Nh vy qun Tn co ng tnh g Ha Lch u
thy va dung c hiu bao cho Triu Xa bit.
H Thng ni gin em ai qun (10 van) tn cng vao trai
Triu. Triu Xa em qun thin chin ra c, va Ha Lch cho qun
trn nui tran xung vi kh th nh x non dc bin. Qun Tn ai
bai chay tut v Ham Dng.
Qua trn nay Ha Lch c phong lam Quc uy.
LI BAN:
Triu Xa la mt danh tng thi o. i binh nghip cua ng
cha bao gi bit bai. Triu Xa dung binh rt nghim, nhiu mu
tr. Cai vic ng ha lnh: "Ai ban n vic binh th chem", mi
nghe nh phan binh phap. Tht ra, o la h chiu. Binh s ban
Ng Nguyn Phi
44
phai co ni co chn, khng phai ung ni nao cung noi. Triu Xa

cm ngt nh vy la qun Tn khng co ng mo. Triu Xa
nh binh v nh khng dam gy s vi Tn. Tng Tn c ngh
Triu Xa s, nn khng phong.
Ha Lch ch la anh lnh quen, ai ng o la mt nhn tai
(cung ging nh Triu Xa trc y ch la mt nhn vin thu
thu). Ha Lch bit vic binh, can gian Triu Xa ma khng s
cht. Trong thin ha "a hnh" Tn T noi: "Tn bt cu danh,
thoai bt tr ti, duy nhn th bao, nhi li hip vu chu, quc chi bao
da" (tin ln khng cu danh, lui v khng tranh ti, v ngi ma
bao v, ma lam li cho nc). Ha lch la con ngi o. Ha Lch
lam ung binh phap khin mt tng uy nghim lanh lung nh
Triu Xa phai nghe theo.
Triu Xa co tac phong cua mt Nguyn Soai a anh, Ha
Lch lai cang co phong cach cua mt tng lnh. Triu Xa va Ha
Lch mi ngi u co mt din mao khac thng.
45
18. KHNG AI HIU CON BNG CHA
Triu Xa co ngi con trai tn la Triu Quat, ngay t be a

oc va ban lun rt nhiu. Triu quat ve tri vach t giang giai
lung tung, coi thin ha khng ra g, du b la Triu Xa cung khng
bt be c, nhng Triu Xa vn khng cho la phai. Triu mu
thy con c nh vy rt mng, ba noi:
- Qua la... tng mn xut tng!
Triu Xa khng vui, noi:
- Quat khng th lam tng c. Nc Triu khng dung no
la ai phuc cho xa tc.
Triu mu noi:
- Quat oc ht binh th, ban rt thu ao v binh s. Thin
ha khng ai bng no, sao bao la lam tng khng c?
Triu Xa noi:
- Chnh v Quat t cho thin ha khng ai bng mnh, ti mi
noi rng no lam tng khng c. Vic binh cm bng cai cht
trong tay, lo lng, s hai, cn thn tng bc, hoc hoi tng ngi
ma vn con nhiu sai sot. Th ma Quat lai cho la d dang. Nu no
c gi binh quyn th no se t y ma lam, do o nhng k hay
khng lot vao tay no, chc chn chuc ly s tham bai.
Triu mu em li noi vi Quat. Quat noi:
- Cha nay a gia nn nhat.
Hai nm sau Triu Xa bnh nng, trc luc lm chung ku
Quat n dn.
- Binh hung chin nguy, ngi xa ly o lam rn. Cha may
my nm lam tng gi mi kp mng tranh c cai nhuc thua
Ng Nguyn Phi
46
trn. May khng co tai lam tng ch nn dy vao cai nghip o

ma lam hai nc, h nha, thit dn.
Triu Xa lai dn v:
- Sau nay nu vua phong cho no lam tng, ba nn k lai
nhng li cua ti va t chi. Mt qun nhuc nc la cai ti rt ln.
Vua Triu, sau khi Triu Xa mt, cho Triu Quat lam Ma
Phuc Qun, ni chc cha!
LI BAN:
Thng mt xa hi tin b th th h sau phai hn th h
trc. Tuy nhin trn cng v ngh nghip cha chc con a hn
cha hay em a hn anh.
Trong ao lam tng, ngoai tai nng thin phu, ngi y con
phai mai luyn trn chin trng ly kinh nghim xng mau,
bit a hnh a th, khng th ngi trong thap nga ma noi
chuyn chin tranh.
Qua cung cach cua Triu Quat, ta bit Quat khng th lam
tng c. Tac phong lam tng phai trm hung, lanh lung, t
noi ma hiu vic su sc. Con noi nhiu chng to Quat khng co
chiu su, ch co thin cn, nng ni. Mt le d hiu, noi nhiu la
l cai s h cua mnh cho ch bit. Lam tng ma a ngn, lam
ngn la iu ti ky trong binh gia.
Ta bit, trc y Tn Thuc Ngao lam lnh doan nc S,
trc khi lm chung goi con la Tn An lai dn: "Con i! Tai con th
thin, con khng th chen vao am quan trng c. Nu ai
vng co phong p cho con th con nn t chi. Nu t chi khng
c, con xin t Tam Khu. t o cn ci khng ai tranh
gianh". Tn Thuc Ngao mt, vua S phong chc cho Tn An, An t
chi, vng li cha lui v lam dn.
Xem th u bit Triu Quat khng bng Tn An.
47
19. KHI TRIU QUAT C PHONG TNG
By gi Triu Hu Vng a qua i, Hiu Thanh Vng ln

k v. Tn sai ai Tng Vng Hat em qun tin anh 17 qun
Thng ang (cua nc Han), tng Phung nh liu sc khng
gi c ben dng t y cho Triu. Ngi n tip nhn t
Thng ang Bnh Nguyn Qun Triu Thng. Phung nh noi
vi Triu Thng:
- Cng t v Triu c danh tng va em ai qun n y
mi gi c t nay.
Th nhng khi tip quan xong, Bnh Nguyn Qun v Triu
ngay m tic tung vui mng "chin li ln", 17 qun Thng
ang khng anh ma c. Trong luc o tng Tn vy anh n
hai thang, Phung nh khng gi ni anh phai bo thanh ma
chay, vua Triu lin c tng Lim Pha n th Tn a ly xong
Thng ang va ang tin qun n Trng Bnh.
Lim Pha phn qun chng c vi Tn hn na nm bt
phn thng bai. Vua Triu con nho khng hiu bit vic binh
nhung li hai th nao c xui Lim Pha xut qun ma khng c
phep thu. Luc o Tn dung k phan gian nh cac gian thn cua
Triu phao tin: "Tn ch s Ma Phuc Qun Triu Quat. Nu Ma
Phuc Qun cm binh th Tn se rut binh v".
Vua Triu hoi Triu Quat:
- Khanh co th anh Tn c khng?
Triu Quat noi:
- Nu Tn dung Vo An Qun Bach Khi th thn co th tn t
cng phu tru mu quyt k, ch Tn dung Vng Hat th thn coi
chung khng ra g.
Ng Nguyn Phi
48
Vua Triu nghe Triu Quat noi cng nh th rt ep long,

ben phong Triu Quat lam tng chun b ra trn thay cho Lim
Pha.
Lan Tng Nh ang nm bnh nghe vy lin vao triu can:
- ai vng dung Triu Quat lam tng ch v nghe ting
sung cua ng y ma thi, ging nh gay an khng dy. Triu
Quat ch oc sach ch khng co tai ng bin.
Nha vua khng nghe.
Triu Quat thng ra giao trng duyt 20 van qun s. Duyt
binh xong, Triu Quat lin ch my xe vang lua em v nha chao
me. Triu mu noi:
- Luc lm chung, phu thn con day nhng g, nay con qun
ri sao?
Triu Quat noi:
nay!
- Con cung mun t chi, ngt ni khng co ai gioi bng Quat
Triu mu dng th cho vua, ai y: "Xin c vua ch dung

Triu Quat. Quat ch bit oc sach ch khng bit le bin thng,
khng th lam tng c".
Nha vua oi Triu mu vao triu. Ba noi:
- Gia nay tng th cha no, c bit mi khi c vua ban
thng vt g u phn phat ht cho tng s, cung chu kho kh
vi qun s. n khi thu phong lam tng th ng khng y g
n vic nha na. Con Quat lam tng th ngi ngoanh mt v
pha ng tip khach, khng chu nghe y kin ai. Vang lua cua vua
ban u em v nha ct. Hng ngay xem cai g co li th mua ban.
Trc luc lm chung b no co dn: "Nu Quat lam tng th hai
cho nc Triu". Xin c vua hay chon tng khac.
Nha vua vn khng nghe.
Triu Quat dn binh n Trng Bnh thay cho Lim Pha.
Bn kia Tn cung cho Bach Khi thay cho Vng Hat. Trn u
Bach Khi xut ba ngan qun, Triu Quat xut qun mt van
49
qun nn thng c trn o. Quat t c khoa tay mua chn

vach tri, ve t thuyt giang om som, bao tip v triu!...
Qua trn th nh, Quat em qun ui theo qun Tn, b
Bach Khi tung qun ra vy cht qun triu trong 46 ngay. Kt
qua Triu Quat b git tai trn. Qun Triu u hang. m o
Bach Khi chn sng 45 van qun Triu. Dong sng xanh Cc
Dng t o bin thanh mau o thm!
LI BAN:
Ta min ban Tng Quc Triu Thng bo mt Thng ang,
Triu Thng ch la ng hoang lam canh ma thi.
Triu Quat khng nghe li cha dn, me day, vi tnh cach t
cao t ai, Quat a chn 45 van qun Triu trong mt m. Vua
Triu tin dung Triu Quat ma khng chu tin Lim Pha va Lan
Tng Nh, Triu mu cung v xa tc ma vao triu can, th ma
Bnh Nguyn Qun Triu Thng ang lam Tng Quc khng co
mt li can gian. Nc Triu bai trn nay khin cho binh lc cua
sau nc phng ng (S, Han, Nguy, Triu, Yn, T) phai xung
dc, nc Tn co c hi thn tnh sau nc. y la mt bai hoc ln
cho cac bc tr quc ngan i. Ke co tai nng (nht la tai nng v
qun s) th ho co thai im tnh, noi rt t, nghe rt nhiu. Mi
li noi cua ho vng nh nui. Ch co bon iu mm mep bt tai
v dung mi khoa dai ma thi. T o ta co th suy ra nhng vic
khac...
Ng Nguyn Phi
50
20. QUY CC TH TAI HOC TRO
Quy Cc Tn s co hai hoc tro xut sc la Tn Tn va Bang

Quyn. Mt hm Quy Cc mun th tai hoc tro ben ku ho lai, bao:
- Ta ngi trong ng, tro nao co th mi ta ra ngoai c?
Bang Quyn vi vang gianh mi trc, noi:
ep!
- Bach T s, ngoai ca ng co rng chu phng mua rt

Quy Cc noi:
- Hm nay hung nht, lam g co vic o?
Bang Quyn lai noi:
- Co Bach Hac ng T mi thy i anh c.
Quy Cc lc u, noi:
- Hm qua ta a chi c vi ho ri.
Bang Quyn trng trao:
- Nu thy khng ra th con ni la t ng!
Quy Cc mm ci.
n lt Tn Tn mi. Tn T n thanh knh tha:
- t khng th mi thy t trong ra ngoai c. Nhng

nu thy ngoai ng t co cach mi thy vao trong c.
Quy Cc ly lam la ben truyn em gh ra ngoai ngi, ct
xem Tn Tn se mi bng cach nao.
Khi Tn S an toa, Tn T vi quy xung:
- Vy t mi thy ra ngoai c ri!
Quy Cc phuc cai tr cua Tn Tn.
51
LI BAN:
Hai ln Bang Quyn mi Quy Cc la hai ln la gat mt cach
l liu thp kem. Gia s co rng chu phng mua, hoc co Bach
Hac ng T ngoai ng, Quy Cc vn khng ra th sao? n ln
th ba, Bang Quyn khng cn mi na, ben dung cai k "t
ng", Quyn bc l ht cai ac tm cua mnh. Qua tht, ngay sau
do ghet Tn Tn, Quyn a uc ly banh xng che cua Tn Tn.
Quyn a la thy hai ban.
Tn Tn khng ngh n n chuyn xa vi, ch ly s tht
lam k (v khng k nao hay bng s tht, khng co b mt nao kn
bng cng khai). Bc Tn s nh Quy Cc cung phai mc meo nay.
Tn Tn ngay sau lam qun s cho T hai ln anh bai qun
Nguy do Bang Quyn ch huy. Cui cung Bang Quyn t sat Ma
Lng. Qua cuc th tr trn y, ta co th oan c tm hn cua
mi ngi.
Ng Nguyn Phi
52
21. T TNG AN ANH, QUY TRONG V

An Anh co nhiu cng trang i vi nc T, T Canh cng
tng ao h cu, phong thc p... An Anh nht mc t chi. Canh
Cng thy mt ngi an ba lin hoi:
- Co phai la ni t cua quan T Tng o khng?
An Anh ap:
- Bm phai!
Canh Cng ci bao:
- Ba nha a gia ma con xu na. Ta co mt ai n co th cho
T Tng c.
An Anh chp tay noi:
- Luc tre ngi ta ly mnh la mong rng luc gia co th nh
cy c. V ti tuy gia xu nhng ti vn quy trong, khng dam
phu.
T Canh Cng rt knh phuc An Anh.
LI BAN:
Nhn gian chuyn mt chng mt v t thu ci nhau n
rng long bac toc la chuyn bnh thng. Nhng trong am quan
lai ngay xa ma ban vic mt chng mt v th him lm. Hi xa
co cu: "Trai nm th bay thip, gai chnh chuyn mt chng".
"Th" la v chnh, "Thip" la v le. Nha vua ga ai n cho An Anh,
t a v mt ngi nao o, ho cho vic y la vinh d, la cao quy,
nhng An Anh chi t. Khng co cao quy nao bng tm long i
ai thuy chung vi nhau. "Giau i ban, sang i v", thoi o a
thanh "vn ban". Vi thi cach y hn 2500 nm, An Anh qua la
mt nhn vt cp tin. "Phu quy bt nng dm, bn tin bt nng
gian, uy vu bt nng khut". An Anh la mt trang qun t, ang
lam gng cho moi ngi.
53
22. HO CHT V... QUA AO
Mt hm L Chiu Cng cung quan ai phu Thuc Tn Nhc

qua thm T Canh Cng bay tic chiu ai. Bon Tam Kit (ba
dung s ni ting o la Cng Tn Tip, C Gia T, in Khai C)
chng kim ng hu di thm, co y kiu ngao.
Nguyn ba ngi nay vn co sc manh lai co cng ln,
thng hay y mnh nn kiu ngao vi ba quan. Ba tn o lin kt
vi nhau, lai con lin kt mt s cng thn trong triu co y bt
hao. T lu An Anh mun tr chung ma cha co dp.
Nhn dp nay An Anh tu:
- Nay vn kim ao a co qua chn, xin chua cng cho try
chuc tho hai vua.
Nha vua sai ngi i hai, An Anh theo giam sat. Mt luc An
Anh em ao vao, noi:
- Ging ao quy nay co tn la "Van tho Kim ao", con goi la
Ban ao. Ngun gc no Sach Sn ngoai bin, trng a ba
mi nm, tng ra hoa ma cha tng kt trai. May sao nm nay
c la u tin. Toan cy ao co chn qua, ch co sau qua chn,
ti hai vao y.
An Anh dng ru va mi L Chiu Cng mt qua ao. Tip
o An Anh dng ru va mi T Canh Cng mt qua. Canh Cng
lai ban cho Thuc Tn Nhc va An Anh mi ngi mt qua. Ai ny
n vao thy mui v ngon ngot sang khoai.
An Anh quay xung cac quan, noi:
- Theo lnh chua cng truyn cho cac quan, quan nao thy
mnh co nhiu cng trang c phep tu ln lanh ao.
Dung s Cng Tn Tip ng ra noi:
Ng Nguyn Phi
54
- Ngay xa chua cng i sn b con cop gm chup, ti ra sc

git no, cu c chua cng, cng y nh th nao?
An Anh noi:
- Cai cng bao gia y cao ngt tri, con g hn, ang c n
ao lm.
Noi ri cho Cng Tn Tip mt qua.
C Gia T ng ra noi:
- Ngay xa chua cng qua sng Hoang Ha b con giai yu
quai lam ni song, sp m thuyn hai chua cng, ti nhay xung
nc git giai. Cng y th nao?
T Canh Cng noi:
- o mi la cai cng to ln nht i. ang c ung ru va
n ao.
An Anh cho C Gia T ung ru va n ao. ao a ht.
in Khai Cng gi bc ra noi:
- Ti phung mnh chua cng i anh nc T, bt c tng
s nc T. Cac vua T, am, C ca s mi tn chua cng ti lam
minh chu. Cai cng y co xng ang c n ao khng?
An Anh noi:
- Cng cua trang s ln gp mi so vi hai ngi trc,
nhng gi ao a ht, tam ung chen ru, ch nm khac vy.
in Khai noi:
- Git h, chem giai ch la cai cng vt, con ta xng pha di
tn an, bit bao kho nhoc, th ma khng c n ao, chu nhuc
trc mt hai vua, ting ci v sau, con mt mui nao sng
na.
Noi ri rut gm t vn.
Cng Tn Tip git mnh noi ln:
- Cng ta nho mon ma c n ao, khng nhng cho ban
sao goi la lim, khng cht theo ban sao goi la dung?
55
Cng Tn Tip cung m c cht theo.

C Gia T la ln:
- Ba ta a kt ngha vi nhau. Nay hai ban a cht ri, ta
sng lam g?
Noi ri cung t sat.
LI BAN:
Cac dung s y thng cho mnh la ai dung s nn nng cht
hao danh, khinh sinh. Cng trang cua ba ngi, ch co in Khai
Cng la v dn v nc nhiu hn, co tnh cht la "v tng qun
cua triu nh" hn hn hai ngi kia. Cng noi sau nn khng
c n ao, v t ai ma m ra h then, dn n t sat. Hai dung
s con lai cam thy h then tht s, nn cung t sat theo. y la
An Anh nghin cu cach tr ho. Thc ra nu An Anh khng mun
git ho, th c b i qua ao cho mi ngi mt na va ung
chung ru. Giai thch cn ke, th khng n i cai cht a xay
ra. Bon Tam Kit ngay thng hay t hao thanh tch va sc lc
mnh, lin kt vi am Lng Khu C, Trn V Vu la nhng ke
quy quyt, chuyn nem a giu tay. Tam Kit khinh mit ba quan.
Bon ho co thoi vu phu nhng khng thm c nh hai ng quan
trn y. Tuy vy nu chung sng dai cung bt li cho triu
nh. Meo cua An Anh git ho rt kn ao va nhe nhang, khng ai
bt be c.
Ng Nguyn Phi
56
23. TH NAO LA CNG PHAP BT V THN
Nc Tn, nc Yn nghe tin Tam Kit cua T a cht, lin

em qun anh su vao t T, qun T nhiu phen tham bai.
Trc y An Anh nhiu ln tin c ln vua bc hin tai in
Nhng Th, nhng Canh Cng vn khng oai hoai n. Gi t
nc co nguy bin, Canh Cng mi bit s, sai An Anh mang l vt
n ng Hai rc in Nhng Th v triu. in Nhng Th
giang giai binh phap cho T Canh Cng nghe, Canh Cng rt phuc
ng, ben phong lam ai T Ma thng lanh qun i, em qun
dep gic. in Nhng Th noi:
- Thn xut thn t chn dn da, nay chua cng giao binh
quyn, chc tc ng trn ba quan, e rng long ngi khng
phuc. Xin chua cng chon cho mt ngi ma trong nc ai cung
knh trong lam giam qun, co vy hiu lnh cua thn mi thi
hanh c.
T Canh Cng chon quan ai phu Trang Gia lam giam qun.
in Nhng Th bao Trang Gia:
- Gi ngo ngay mai luc mt tri ng bong, cm cy g
xem gi.
Qua ngo ma Trang Gia vn cha n. Nhng Th cht gay
ct, bc ln ai ban hiu lnh. Mai n chiu Trang Gia ngt
ngng n. Nhng Th hoi:
- C g quan giam qun by gi mi n?
ap:
Trang Gia cy mnh c vua yu, nn ve mt kiu ngao,

- Ho hang thn hu bay tic tin hanh nn n chm.
in Nhng Th noi:
57
- ao lam tng khi a thu mnh vua th phai qun nha, khi
xng trn th phai qun mnh. Nay nc nha co gic xm ln, chua
cng lo lng em vic qun uy thac cho hai ta, th ma ng v chen
ru ma qun phn s.
Trang Gia vn t c noi:
- Gi con kp chan, nguyn soai bt tt phai lm li!
in Nhng Th hoi chc Qun chnh:
- Lam tng n tr, pham vao im nao?
Qun chnh noi:
- Qun pham! Chem!
in Nhng Th thet vo s troi Trang Gia lai em ra qun
mn x t. Ba qun khip va. Ke thn tn cua Trang Gia vi chay
v phi bao vi Canh Cng. T Canh Cng ca s sai Lng Khu C
cm c tit n xin in Nhng Th tha ti cho Trang Gia. C
giuc xe vao qun mn th Trang Gia b chem ri.
in Nhng Th lai hoi Qun Chnh:
- Ti giuc xe vao qun mn nh th nao?
- Cung phai chem!
in Nhng Th noi:
- Ly ra phai chem. Nhng Lng ai Phu co c tit cua chua
cng, nn min cho ti cht.
Noi ri truyn chem u nga va p b xe. Cac tng ai ny
xanh mt. Nhng Th ra qun, Tn, Yn khng kp giao tranh bo
chay v nc, Nhng Th truyn qun ui theo chem hn van
u gic. Nc Tn, nc Yn sai s sang giang hoa.
LI BAN:
in Nhng Th la hnh anh mu mc cua v tng lanh.
Va loai ngi nh Trang Gia cung la hnh anh cua ngi ca
quyn cy thn y th. t nc ang b chin loan, am con ng
Ng Nguyn Phi
58
chau cha a khng chut bn tm lo lng lai con can tr cng vic
cua nhng ngi co tm long v nc v dn.
T khi loai ngi bit thit lp mt nn hanh chanh th ho
cung a co nhng khu hiu nh: "Ch cng v t", "Cng minh
lim chnh", "V quc vong thn"... ai qun a nh gi ln ng
tr gic, y vy ma phai nh lai ch mt ngi ang bn
"nhu" la ngha g? Mt qun i hung cng la qun i co lut
phap nghim minh, ba qun tin va n trong tng lnh.
Hi Tn Vu luyn qun Ng, du la i n binh in hnh
hp hoan toan nhng cung n, hai vin i trng ngh mnh la
cung nga c vua yu, coi thng qun lut, vn b Tn Vu git
nh thng. Vin giam qun n Cai cua Lu Bang trong bui Han
Tn duyt binh cho mnh la ke thn tn khng chu chp hanh
qun lut, cung b Han Tn chem u.
Bao gi t nc ht nan ca quyn, be phai, da dm th luc
o lut phap mi c thng tn, t nc mi thc s hung
cng va tin b. T Ma Nhng Th la v tng lanh tiu biu
vy.
Nhng Th vit lai cho i b"T Ma Binh Phap" la mt
trong bay b binh th co gia tr cua Trung Hoa.
59
24. V C HAI NGI LA CAI C T HAI MNH
Tn Ph V Cc cua nc S trc y a tng hai quan

Lnh Doan u Thanh Nhin, gia nh Thai T Kin, gia nh
Ngu Xa (cha cua Ngu T T). Gi hn mun hai n gia nh Ba
Khc Uyn. Ba Khc Uyn ni ting la ngi hin cua nc S.
Ph V Cc m ra cay ghet. Hn lp mu cung Yn Tng S vu
khng cho Ba Khc Uyn lp mu git quan Lnh Doan Nang
Ngoa.
Nang Ngoa la ngi khng co tr, nghe vy cho ngi ti nha
ho Ba tra xet, qua thy co giap binh cua cua Ba Khc Uyn
ang bay bin bn trong, con bn ngoai ang bay tic linh nh
mi Nang Ngoa n d theo li dn cua Ph V Cc. Ngi kham
v bao lai. Nang Ngoa ni gin tc tc keo binh n vy nha Ba
Khc Uyn. Khc Uyn bit mnh lm k c cua Ph V Cc,
nn t sat. Nang Ngoa lnh cho dn chung phong la t nha Ba
Khc Uyn. Dn chung khng ai chu phong la. Lao hm git.
Ngi ta anh bop bung nem la vao t nha. Ngi nha Ba
Khc Uyn chay ra, lao git sach. Ph V Cc ly lam ha h. Mt
m lao nghe co ting hat y o:
"Ti cho Ba Khc, trung ma b ham oan,
Thn a ung ma xng cung tan.
Lnh Doan Nang Ngoa tr nhu g,
Tri co linh bao ng lin lin... "
Nang Ngoa sinh nghi mi dn lnh i do xet th thy nha nao
cung co hng khoi th cung Ba Khc Uyn. Nang Ngoa phn
vn mi hoi cac quan co uy tn nh Cng t Thn Thm Doan
Ng Nguyn Phi
60
Thu... Ho u noi: "Ba Khc Uyn cht oan. Ngi trong nc ai

cung oan Ph V Cc va Yn Tng S". Nang Ngoa s hai noi:
- Tht la li ln cua ti. Xin Thm T Ma giup ti mt tay
tr hai thng gic o.
Thm Doan Thu nhn li. Doan Thu sai ngi tuyn cao vi
dn chung rng: Ba Khc Uyn b thac oan do Ph V Cc va Yn
Tng S.
Dn chung hng ng rm r, cm vu kh vy nha Ph V
Cc va Yn Tng S, bt hai tn o ra chem bu u. Dn chung
t ng phong hoa t nha Ph V Cc va Yn Tng S, git ht
tc ang cua chung. Ai ny u ha long.
LI BAN:
Mt ngi, lm khi co s thch lu dai bin thanh mt th
bnh tt. Co v s bnh tt la lung.
Tn xim thn Ph V Cc co le mang chng bnh "hai ngi
hin". Trong vong hai mi nm S, hn hai khng bit bao
nhiu la ngi hin, du cac nhn vt o ang cach xa hn ca ngan
dm (nh cha con Ngu Xa), ho khng h gy n oan g vi hn.
Nu hn khng mc chng quai bnh o th khng co ly do g giai
thch. anh rng, co nhng nhn vt goi la "nnh thn", hn mun
hai ai khi nhm rng ngi y lam hai n quyn li, uy tn hoc
hoc sinh mang hn. Tn Ph V Cc trc y tng hai u
Thanh Thin, Ngu Xa, ri n hai con Ngu Xa, Thai t Kin... Lu
dn m ra nghin "hai ngi".
Ba Khc Uyn hay Dng Lp Trung khng h ng cham
g n hn, hn cung git hai c, ngi ta thy hn nh thy
thn cht, hay mt con rn c, nn ho hp sc tr mi hai o i!
n cui i Chin Quc, nc S con co nhng tn nh
Ngn Thng, cng t Lan, Hung Phu S cung cung mt chng
61
bnh nh vy. Nhng tn o khng bao gi co c mt cai cht

nh ngi bnh thng. Bon chung y nhan nhan moi triu ai.
Noi chung nhng ngi co tm a c ac, co mau hai ngi,
thng ho t tao cho mnh cai nguyn nhn dn n s cht tham.
Ngay nay loai ngi tin b, phap lut nghim minh, nhng
vic phi nhn y thy a giam i nhiu lm.
Ng Nguyn Phi
62
25. MT BA HOANG GI TIT VA MT BA HOANG

THT TIT
Ng Vng Hap L xm chim c nc S. S Chiu

Vng (con ut S Bnh Vng) cung ba quan bo chay khng kp
mang theo Thai hu va Hoang hu (Thai hu la me Chiu Vng,
tc v cua Bnh Vng; Hoang hu la v Chiu Vng). B ha cua
Hap L lung bt c S Chiu Hu. Vua Hap L bt ba phai
"hu". m y vua Hap L ngu trong cung vi S Chiu Hu.
Hm sau co ngi noi vi Hap L:
- Nang Ba Doanh ang ly la v cua Th t Kin, khng ng
S Bnh Vng v ao thy nang nhan sc nguyt then hoa
nhng lin oat ly.
Ba Doanh tc la Thai Hu cua nc S. Nhan sc ba hin gi
vn mn ma. Vua Hap L thch qua, sai ngi i goi ba n hu.
Ba Ba Doanh khng chu ra khoi ca.
Vua Hap L sai ngi n bt. Ba Ba Doanh vn ong kn
ca, cm kim go vao ca ma noi:
- Ta nghe, ng vua la tiu biu cho mt nc. Nay nha vua
bay vic v ao. Ke v vong nay tha m c ma cht, quyt khng
chu theo tn hn qun o!
Vua Hap L h then xin li va cm ngt moi chuyn i bai
Hoang cung.
LI BAN:
Ng Hap L ai thng qun S, vua S bn ao. Dn S
nhn nhao. Nc S hin gi nm trong canh u ri mau .
Quyn sinh sat hin gi nm trong tay vua quan nc Ng.
63
m trc vua Hap L bt S Chiu Hu "hu" mnh (hu,

ngn ng lch s, tht ra vua Hap L "ly" Chiu hu). Co le
Chiu Hu khng dam phan i. "Khng dam phan i" ng
ngha vi "khng phan i", tc la bng long. S Chiu Hu a
tht tit!
m hm sau Hap L lai sai ni th a S Bnh Hu n.
Ba khng n, lai con chi Hap L la hn qun. Ba sn sang cht
gi phm tit. Trc s kin cng o vua Hap L hi tm.
Trc y ba Ba Doanh b cha chng cng oat, chc chn
ba Ba Doanh bit c va au long lm. Nu ai co chut t tm,
hay co mau ngha hip, khng nn lam cho ba au long mt ln
na. Li bnh cua tac gia Ng Nguyn Phi trong b "Khao lun v
thi ai Xun Thu Chin Quc".
"ng vua c nc i din vi hai ba Hoang hu mt nc,
mt ba th ng thun, mt ba th phan i, th phai hiu rng ke
ng thun kia la tiu biu cho s mt nc, ngi phan i o la
linh hn cua t nc. Quc gia co tn tai hay khng la nhng
ngi co phm tit nay. Ke chin thng bit gi s din cho ke
chin bai la mt chin thng toan din".
Ng Nguyn Phi
64
26. KHNG T VA CUC HOA HI L T
T Canh Cng gi th mi nh Cng nc L hi hop Giap

Cc ban vic giang hoa. Lnh Cng chon Khng T lam tng
i hi hop. Khng T noi:
- a co vn th phai co vo, khng th thiu mt c. Xin
chua cng sai quan T Ma em qun i theo.
L Di la ai phu nc T mu k xao quyt (thay chc cho
L Khu C) ban vi T Canh Cng:
- Mai khai hi chua cng nn cho tu nhac ng Di. Lai cho
300 qun ng Di gia lam nhac cng, nhn o ma bt vua quan
nc L. Con thn em qun anh ui qun L ong bn ngoai l
ai.
bit.
T Canh Cng nghe theo. Vic nay vua T khng cho An Anh
Ngay hoa hi, hai vua T, L gp nhau trn ai. Tng l

cua hai nc An Anh va Khng T cung gp nhau. Hai bn chao
hoi nhau theo nghi l.
T Canh Cng truyn i nhac ng Di ln ai. Ca 300 tn
cm vu mao kim kch ln ai ming het ly l. L nh Cng ca s.
Lin o, Khng T tin ti trc mt Canh Cng noi:
- Hai nc hi nhau to long giao hao, nn dung l nhac
Trung Hoa mi phai, sao nha vua lai dung th nhac moi r?
An Anh khng bit o la k cua L Di, nn cung noi:
- Li Khng Khu noi ung, xin chua cng bo nhac y i!
T Canh Cng ca then truyn i nhac r lui xung. L Di
di ca gin, ku i nhac nc T dn lai:
65
- H khi hai vua va cac quan dung tic, cac ngi ng thanh
hat bai "T Cu" va cho hoa nhac.
L Di truyn i nhac ln ai, phng nhac nhay mua va hat
nhng iu dm loan. Khng T nhn T Canh Cng noi:
- Nhng a tht phu dam ct nha vua ch hu. Xin nha vua
sai T Ma nc T em phep nc ra tr chung.
T Canh Cng lam thinh, cho qua. Bon con hat cang lam gia
ti. Khng T nhn xung ai vy quan T Ma nc L bt hai
a nhac trng em xung chem u. am nhac s hai bo chay.
Khng T noi:
- Hai nc a giao hao vi nhau nh anh em, th T Ma cua
nc L cung nh T Ma cua nc T.
Noi ri vua quan nc L ra v. An Anh noi vi T Canh
Cng:
- Cuc hoa hi nay nc T a tht l vi L. Vy th hay
dung thanh tm ma ta li, bng cach em rung Vn Dng tra lai
cho L. T Canh Cng nghe theo.
LI BAN:
oan nay co my phn chnh:
- Khng T noi: "a co vn th phai co vo". Y ng mun noi,
vn va vo phai song hanh. Ngi i xa noi: "Tt tin nng chin,
hu nng hoa". Y ngha thc tin cua no la trc nht mnh phai
u kha nng chin u, luc o ban n chuyn hoa, i phng
mi nghe. Nu lc lng i bn khng cn sc, th hip c hoa
bnh se la hip c bt bnh ng.
- Nhac trong vn ngoai giao la nhac trong nghi l. iu y
ngi Trung Hoa a co trc o hai ngan nm. Va hm nay moi
quc gia trn th gii cung u nh vy. Phn nhac trong nghi l
c xem la cng phap quc t. Tn L Di him c nhng lai ngu
Ng Nguyn Phi
66
dt, vy ma T Canh Cng lai i nghe theo li hn, ch lam tro

ci cho vua quan nc L va ngi dn hai nc ma thi.
- "T Cu" la mt bai dn ca rt ph bin trong nc T va
nc L cung nhiu ngi bit. Nguyn nhn cua no la, nang T
Vn Khng (cng n nc T) trc y la loan dm vi anh rut
la Ch Nhi, sau ga nang cho cng t nc L nang vn con thng
dm vi anh rut, xui anh rut git chng mnh, ri ca hai cung
truy hoan ni bin gii hai nc. Dn T thy gin va then ben
t ra bai "T Cu" (T nh cho), th ma L Di khng bit nhuc,
T Canh Cng khng bit h then con bu cai xu cua mnh ra.
Ngu dt ma ln lam vua, t nht phai c vai ng quan gioi va
chn chnh mi che ni.
67
27. CACH HI L VA NHN HI L

CUA NGI XA
Vua Ng Phu Sai em binh i anh nc Vit bao thu cho

vua Hap L. Nc Vit b anh pha ti bi. Vit Vng Cu Tin
anh khng lai phn ut mun t sat. ai phu Vn Chung ngh
vi Cu Tin nn hoa. Cu Tin khng con cach nao khac anh
nghe li cu may. Vn Chung i s sang trai Ng, n ni i bng
hai u gi vao, trnh bay moi iu moi le. Ng Phu Sai ng long
mun cho hoa, nhng T tng Ngu T T noi:
- Tri em nc Vit cho Ng ma ai vng khng nhn la
tri phat o!
Phu Sai lin ui Vn Chung v. Cu Tin nghe li Vn
Chung thut lai, ut kh xng ln, mun em git ht v con, t
kho tang chu bau ri dn nm ngan tinh binh xng vao anh liu
mt trn. Vn Chung ngn lai, noi:
- Ti nghe Thai t nc Ng la Ba Ph tham lam hiu sc.
ti qua dinh Ba Ph dng l vt noi hn xem sao!
Vua Vit Cu Tin cho chon mt s my n va bau vt em
sang dinh Ba Ph, vao yt kin, Ba Ph cho ngi do xet thy l vt
rt nhiu lin cho vao... Vn Chung bay l vt ln ban noi:
- Chua cng ti co ti vi quy quc, nay bit li, nguyn em
ca nc lam ti cho Ng. Nay co vt mon dng ngai, nh ngai noi
dum b trn mt li. Se con nhiu n ngha v sau.
Ba Ph lam mt gin mng:
- Nc Vit ngi se b tiu dit trong phut giy, luc o cai g
cua Vit khng thuc v Ng? Ngi dam em chut t vt mon nay
qua nhem ta y a?
Vn Chung nghim sc mt noi:
Ng Nguyn Phi
68
- Nc Vit ti thua, nhng hin nay vn con hn nm ngan

binh tinh nhu Ci Kh, va mt khi dn my trm van long
quyt t th quyt anh mt trn ln, may c th khng cn
ban, con thua, vua ti t ht kho tang, ri chay ra nc ngoai cu
vin, cha chc Vit a thuc v Ng, va luc o ngai mun ring
mt vt quy g cung khng co!
Ba Ph ng ln noi:
- ai phu khng sang dinh Tng quc (ch Ngu T T) ma
lai sang y la a bit ti co y tt mun giup ngi. Sang mai ti
se a ai phu vao yt kin nha vua.
Ba Ph thu nhn l vt va my n, bay tic khoan ai. Hm
sau, Ba Ph dung nhng my ngn xui vua Phu Sai cho vua Vit
u hang...
LI BAN:
Ba Ph la con cua Ba Khc Uyn trc y b Nang Ngoa
git v nghe theo li dem pha cua Ph V Cc, hn chay sang Ng,
Ngu T T cam canh, xin vua Ng cho hn lam quan, khng ng
cang ngay hn cang ging Ph V Cc.
Trc khi Ba Ph cho Vn Chung vao, hn a cho ngi quan
sat l vt nhiu hay t. thy l vt nhiu hn con m li hm doa,
co y mun voi thm na. Vn Chung qua hiu thut n hi l cua
nhng tn tham quan chuyn nghip, nn mi noi cng vi li le
qua quyt. Ba Ph cung bit, nu khng nhn by gi th mai nay
nu nc Ng chim c nc Vit, th tai san kia se sung cng
hn se khng c g.
Nhng tay hi l chuyn nghip, ngn ng co luc nhon nh
mui tn, co luc ngot nh mt, nhng cui cung cung ch la nhng
manh khoe la ao. Ai thit thoi mc ai, ring nha chung bac lot
ng, vang lot ngo, t nc suy sup th chung m vang ra nc
ngoai.
69
Nhng ke n hi l qun suy tnh mt iu, khi cht hn

khng c hng mt ng nao cua th gian!
Ba Ph nhn hi l ri, th phai ra sc "bao k" cho vua Vit,
tnh trm mu ngan k hai Ngu T T va nhng bc trung
ngha cua nc Ng. Kt qua sau bay nm, Vit Vng Cu Tin
anh bai nc Ng, Phu Sai t vn, Cu Tin tru dit ca dong ho
Ba Ph.
Ng Nguyn Phi
70
28. TM LONG QU N THN NC BAI TRN
Trc khi v chng Vit Vng Cu Tin t bit qun thn

nc Vit sang Ng lam con tin. Cu Tin khoc vi cac quan:
- Tnh th buc ta phai v Ng, ta anh giao nc nha lai cho
cac khanh, ch phu tm long trng cy cua ta.
Pham Lai noi:
- Vic ni tr Lai khng bng Vn Chung, nhng xng pha
trn mac, ng bin bn ngoai th Vn Chung khng bng Lai ti.
Ti xin theo chua cng.
Vn Chung noi:
- Li cua Pham tng cng noi rt co ly. Ti nha ra sc
chm lo vic nc.
Quan thai t Kh Hanh noi:
- Truyn mnh lnh to c cua ai Vng, khin dn bit
an phn la vic cua ti.
Quan T ma Gia K Dnh noi:
- Chiu m tn binh, luyn tp s tt, chn chnh qun i la
nhim vu cua ti.
Quan t nng la Cao Nh noi:
- Day dn chung cay rung tit kim tai san la nhim vu cua
Cao Nh nay.
Quan Thai s K Ngh noi:
- Thin vn a ly, m mang vn hoa... ti xin am nhn.
...
Cu Tin ly lam cam ng noi:
71
- Th la ta yn tm ri!
Vua ti chia tay tai C Lng.
LI BAN:
Cuc chia tay nay rt bi khai. Cai la y, trn t Vit hin
nay khng co vua, lai cung khng co qun Ng chim ong. Ngi
ta thng noi: "Nc mt ngay khng th khng vua", th ma
trong ba nm ng ng nc Vit vn vng bong vua, tch mch
lam sao! Dn Vit vn sng yn n trong s chm lo cua cac quan.
Mun c canh o, t ra cac quan phai yu thng um boc cung
nhau xy dng, va nht la trong thm tm mi ngi u hnh
dung ho co mt ng vua ht mc nhn ai ang cung ho chm lo cho
dn.
Mt triu nh khng co vua, cac quan chia nhau mi ngi
mt vic tr cho dn, day dn cung nhau gi gn ky cng xa
tc. Binh b, kinh t giao duc, phap lut... Ho u khng b tr.
Tt ca u sng mt cach tin tng va u hng n mt cuc
chun b v ai cho ngay mai.
Trong sut lch s, ta cha thy mt quc gia nao co mt tnh
trang la lung nh thi o. Nc khng vua ma vn khng loan.
Trong b s ky cua T Ma Thin (mt s gia v ai cua Han sau
nay) danh mt chng noi v Cu Tin: "Vit Cu Tin Th Gia".
Ng Nguyn Phi
72
29. CUC CHU N B V AI HAY LA NGH THUT

CHNH TR CUA CU TIN
Cu Tin Ng ba nm co bc hin tai la Pham Lai giup sc,

vua ti la nhng tu nhn cua Ng chu mun ngan cay ng, nay
c vua Ng tha v. Cu Tin v lai Ci Kh, trm quan ra on,
vua ti gp nhau mng mng tui tui. Cu Tin then s bai nhuc
cua mnh lin quyt ch canh tn t nc va tra mi thu vong
quc o.
Pham Lai xy lai thanh Ci Kh tht kin c rng trn 50
dm, boc ca nui Ci Kh vao bn trong, mt ng Bc thanh cha
trng, phao tin o la con ng i cng (tht ra o la con ng
chin lc ngay sau tin binh dit Ng).
Cu Tin cho tuyn tn binh, luyn qun i, nui gia, day
tre, cu ngheo trm ho yn vui. Cu Tin s mnh qun i cai thu
nc Ng nn treo qua mt bn canh ch ngi, thnh thoang nm
vao nghe v ng cua no ma nh! T tay ng thao B lut Hn
Nhn: "Thanh nin khng c ly v gia. ng gia khng c ly
v tre. Trai hai mi tui khng chu ci v, gai mi bay tui
khng chu ly chng th bt ti cha me. an ba gn n ngay sinh
phai bao cho quan bit, quan sai lng y n nha chm soc (nu
sinh nam th thng bu ru va con cho, sinh gai th c thng
bu ru va con heo). Sinh ba con tr ln, quan nui hai, gia nh
ch nui mt".
Vua nghe nha nao co ngi cht th thn hanh i am ma.
Mi khi i u vua cung mang theo cm, h gp tre nho th cho n,
hoi tn va lam quen vi no. n ngay mua, vua vn cay ba trng
trot, con phu nhn th dt ci, may va, n mc tit kim, min
thu cho dn trong bay nm. Vua khng qun em l vt ving
73
thm vua Ng ( Ng khoi nghi). Vua Ng tin tm long thanh cua

Cu Tin nn phong thm t cho Vit rng hn 800 dm.
Bn Ng, Phu Sai nghe li Ba Ph cho xy ai C T tht
nguy nga trang l. Vua Ng yt bang: "Cn tm th g quy". Vn
Chung nghe c lin vao bao vi Cu Tin:
- Thn co 7 k pha Ng: 1) Chu tn tai vt vua ti nc
Ng khoi nghi. 2)Xut cua kho mua lua va co Ng thiu lng
thc cho ngi, thiu co cho nga. 3) Chon my n dng vua Ng
mua hoc. 4) Chon th kheo va g tt cho vua Ng xy lu ai. 5)
Ngm vn ng ke gian thn cua Ng lam nc Ng ri loan. 6) Ly
gian trung thn Ng suy. 7) Tch cua, luyn qun chun b
anh Ng.
Cu Tin nghe theo bay iu o. Nha vua ra lnh cho ngi
vao rng tm hai cy g quy goi la Thn mc, ln hai mi m, cao
50 trng cho ngi em sang nc Ng biu, vua Ng rt mng.
Vua Ng truyn xe g ct lu ai C T cao 300 trng rng 84
trng. Treo ln ai trng xa 200 dm! Trm ho lao dch ngay m
sut nm nm cht rt nhiu.
Cu Tin cho ngi tm c hai my nhn la Trnh an va
Ty Thi (Ty Thi la mt trong t ai my nhn cua lch s Trung
Hoa), moi ngi tranh nhau i xem ngi ep. Ai mun xem th bo
vao cng quy mt ng. Trong ba ngay s tin thu y kho. Cac
ai nhac s chuyn cn day hai ngi bit mua hat, ri em dng
ln vua Ng. Cu Tin cho ngi sang Ng vay lua v phat khng
cho dn, nm sau ng chon ging lua tt em luc i, ri phi tht
kh tra lai cho vua Ng. Vua Ng thy ging tt cho trm ho gieo
ging o, lua khng moc, nc Ng mt mua, Ngu T T ra sc
khuyn can nhng iu tht chnh cua vua Ng, nhng vua khng
nghe, cung bi b Ba Ph bt mt.
Cu Tin cho ngi rc ngi X N Nam Lm v day
kim cho qun i Vit. Ba day trong mt nm, phep anh kim
cua qun Vit thanh thuc. Cu Tin cho rc cung s Trn m v
day cung phap cho qun i. Qun i nc Vit thanh hung
Ng Nguyn Phi
74
cng vao cui thi Xun Thu... khng bao lu Vit dit Ng va
lam ba chu thin ha, dn ch hu vao triu tn Chu.
LI BAN:
y la oan vn kiu mu thut lai mt s n lc cua mt
ng vua a tng bai trn va mt nc. V ni tr, ng soan thao
mt b lut mi v Hn Nhn, ct lam sao cho nc mau ng dn,
bu vao s thiu hut dn s do chin tranh trc y va cung
d b vao cng vic quc phong. ng lam gng cho moi ngi
chm lo lao ng, san sut nc c hung cng.
Mt ban k hoach do Vn Chung soan thao gm bay iu vi
ni dung lam giau cho dn giau nc manh va nc ch ngay
cang suy thoai. Bt chp moi thu oan, bng cach nao mc, long
ng quyt a nc Vit ln hang ai cng quc.
iu mun noi y, ng vua khng con la " nht cng
dn", ng t coi mnh la mt thng dn nh moi ngi dn khac,
mi khi ra ngoai khng co tin h hu ung, khng co tic tung tn
kem, ng vn cay ba gieo cy, trng trot nh mt nng dn
chuyn nghip, ch khng phai "t vin a u tin" lam
king. Gung xy dng nc cua Cu Tin la mt trong nhng
hnh anh sng ng, bi trang, oanh lit nht cua Trung Hoa trong
25 th k qua.
75
30. LO TRONG VA LO NGOAI

(T CNG THUYT KHACH)
Ho Trn nc T mun oat nc, nhng thy ho Cao, ho

Quc, ho Tn con manh, nn cha dam. Trn Hng tru tnh k
hoach xong, vao tu vi T Gian Cng:
- Nc L da vao Ng em binh lam nhuc ta, thu y nay
phai tra.
T Gian Cng nghe li, phong Quc Th lam ai tng, Cao
V Bnh, Tn Lu lam pho, rm r keo ai binh i n bin gii
nc L.
By gi Khng T ang L san nh cac kinh Thi, Th,
nghe nc T keo qun anh L, than:
- L la t quc cua ta, phai cu!
Than ri hoi hoc tro:
- Co tro nao i ngn qun T ng anh L, c khng?
Hai t Cng Tn Long va Chuyn tn S xin i, ng ku
khng c.
T Cng noi:
- T con i c khng?
Khng T ap:
- c.
T Cng n Vn Thuy, xin vao yt kin Trn Hng. Hng
bit T Cng tn tht la oan Mc T la cao cua Khng T n
ythuyt khach cho L ben mi vao, hoi:
- Tin sinh n y thuyt khach cho L o chng?
T Cng noi:
Ng Nguyn Phi
76
- Ti n y v T ch khng phai v L! L la nc kho

anh sao ngai lai cho anh?
- Nc L kho anh ch nao?
- L thanh thp, hao nng, vua yu, quan hen, s tt khng
luyn tp, v vy mi la kho anh. Con Ng, thanh cao,, hao su,
binh hung tng manh, ma lai d anh!
Trn Hng ly lam kho chu noi, noi:
- Kho va d tin sinh noi ao in mt!
T Cng mm ci noi:
- Cho lui ke ta hu, ti se trnh bay.
Trn Hng cho ta hu lui ra ngoai, T Cng noi:
- Nay tng quc c binh anh L la ct lo "mt trong" ch
khng phai lo "mt ngoai". Ngi ta thng noi: "Nc, nu lo Mt
ngoai th anh nc yu, con lo Mt trong th anh nc manh".
Th cua ngai hm nay khng th ng s vi cac ai thn kia
c. Cac v y nay ma anh L, tt phai co cng. Cng cua ho mi
ngay mi to, th th lc cua ho mi ngay mi manh, con quan
Tng quc th khng co cng g, khng nguy sao c? Con nay
quan Tng quc quay sang anh Ng, cac v ai thn t kh,
quyn chnh trong nc thuc v ngai.
Trn Hng ti ngay net mt noi:
- Tin sinh hiu rut gan ti lm! Nhng T l ong qun
y ri, gi quay sang anh Ng sao tin?
T Cng noi:
Ng.
- Ti se thuyt phuc Ng em qun anh T, ngai co c anh

Noi ri lin sang Ng, vao yt kin Phu Sai noi:
- Trc y Ng va L hp binh anh T, T rt cm thu

Ng. Nay T khng dam anh Ng ma lai anh L, ri tha thng
keo xung anh Ng, o la chc. ai vng nn anh T cu
L. L la ch hu se phuc ngai!
77
Phu Sai noi:

- T la nc phan phuc sm u ti anh. Qua nhn mun
em binh phat T nhng s Vit anh up. Gi anh Vit trc ri
mi anh T sau.
T Cng noi:
- Khng nn! Nc Vit yu, nc T manh. anh nc Vit
ma tha nc T sao goi la tr dung? Nu ai vng co ngai vua
Vit, ti se bao vua Vit em qun theo hu ai vng.
Trn y Cu Tin co gi qun tham chin, va qun Ng ai
thng qun T Ngai Lng.
Li Ban:
oan nay noi tai hung bin cua T Cng. Thy cua T Cng
la Khng T ngi nc L, ma nc T xm lng nc L nn cac
t v thy ma ra sc cu nc L. T Cng khng dung binh
ao ma ch un ba tc li y lui qun T i ch khac.
T Cng hiu c tm ly cua Trn Hng, mun mn tay
nc ngoai tr ho Cao, ho Quc, ho Tn. Y Trn Hng la nh vy
ma khi binh anh nc L la qua vung, v anh nc L, tt
nhin T phai thng. T thng th cac quan ho y co cng, do o
Trn Hng nghe li T Cng nh binh lai va khng anh nc L.
Co iu, T Cng noi: "Lo trong th anh nc manh, lo
ngoai th anh nc yu". Nhng ta nhn thy, nh nc Ng hin
tai, khng phai tnh trang lo trong ma la lo ngoai, v Ng mun
lam ba chu, nh th T Cng co mu thun khng? Ta bit, Ba
Ph la tn bao ngc, xim thn. Phu Sai mt mc tn dung hn,
nn khng c ac cung tr thanh c ac. T Cng ghet thoi bao
ngc. T lai cang bao ngc hn na. T Cng c gai hai nc bao
ngc anh nhau, chung khng u lc hip ap cac nc nho
na.
Ng Nguyn Phi
78
31. NGI NC S LAM DU TRN THUYN,

TM GM DI SNG
Co mt ngi nc S i thuyn trn sng. Thuyn qua

nhng ni phong canh xinh ep anh ta co ve thch lm. Ngi ta
c tng anh ta la ngi rt sanh v ngoan canh. Anh ci va noi
huyn thuyn. Ch sng su anh ta cung nhay nhot, ch sng
nng anh ta cung khoa tay mua chn, bt ng thanh kim anh ta
eo bn hng ri xung nc! Anh mun nhay xung sng tm
thanh kim, nhng sng su qua nn khng dam. Anh mn
thanh kim ngi bn canh khc vao be thuyn lam du va ghi
my ch "Kim ri ch nay". Thuyn ti bn, ngi nc S y t
ch lam du khi nay nhay xung sng tm thanh kim a ri!
Ngi nc S i! Anh khng bit thuyn tri i ch kim khng
tri sao?
LI BAN:
Thanh kim ri xung sng, du v tr nhng ngi ngi trn
thuyn khng thay i, nhng thanh kim khng h song hanh vi
chic thuyn. Ngi nc S kia vn khng bit c iu o.
Thanh kim ri trn ngun, ln tm no cui ngun! i nay co ai
nh ngi y khng nh!.
79
32. HA BA CI V
Nguy Vn Hu sai Ty Mn Bao lam Thai Thu trn nhm

Nghip Qun. n ni, ng thy canh tiu iu x xac, dn chung
tha tht ht hoang. Ty Mn Bao hoi thm vai ngi, ho bao:
- Nghip Qun kh v Ha Ba ci v!
ng ngac nhin hoi:
- Ha Ba ci v ?
- Ha Ba la thn sng Chng nay. Thn rt thch v ep, mi
nm bt dn phai np mt thiu n nhan sc, thn mi cho ma
thun gio hoa. Nu khng thn se cho bao lut, dng nc cun tri
nha ca.
Ty Mn Bao hoi:
- Ai bay ra vic y?
- Bon ng ct va Tam lao (Tam lao la ba ng lao gia lang co
uy tn, thay mt chnh quyn a phng giai quyt vic lang).
Dn lang y rt s Ha Ba lam lu lut. Bon ng ct, tam lao, hao
trng bt dn phai nap my trm quan tin cung Ha Ba ci v.
Mi nm chung bt u i dao, nha nao co con gai th chung noi:
"ang lam v Ha Ba". Nhiu ngi s phai nap tin tht nhiu cho
chung, nha khng tin th phai nap con gai. Chung chon ngay tt
bt ke xu s kia i tm sach se, mc ep cho ngi vao thuyn
co y ra gia sng. Thuyn co chm, thiu n y cung bit tch.
Nhiu ngi khng tin anh trn i. Nghip Qun ngay cang
tha dn.
Ty Mn Bao noi:
- Ha Ba a thing nh vy, th hm nao ti ngay Ha Ba ly
v cho ta bit hp sc ma cu.
Ng Nguyn Phi
80
n ngay o Ty Mn Bao mc triu phuc ra b sng, thy

hao trng, ng ct, tam lao va dn chung ca ngan keo n xem.
Bon tam lao a mt ba ng ct n, ve mt cc ky kiu ngao,
theo sau chng hai chuc t, trang phuc cc ky dim dua.
Ty Mn Bao bao ba ng:
- Ha Ba la Phuc thn th phai tm mt thiu n cho ep mi
c, coi c gai nay khng xng. Phin mu xung noi vi Ha Ba
rng, vng mnh quan Thai thu i tm mt thiu n nhan sc se
nap sau!
Ty Mn Bao sai lnh nem ba ng xung sng, ng ngi im
ch i. Hi lu khng thy g, Ty Mn Bao noi:
- Ba ng nay tui a gia khng lam c vic, i a lu ma
khng thy tra li. Cac t giuc ba y ln cho ta!
Noi xong bt hai t nm tay nhau nhay xung sng. Ri
ng cung ngi im nh trc. Mt luc, Ty Mn Bao lai noi:
- Sao lai khng thy ln?
Ri sai hai t khac "i giuc", lai ch chm, ri lai bt i...
Ty Mn Bao noi vi Tam lao:
- Ho la nhng ngi yu ui, n noi khng ro rang. Phin
tam lao xung noi cho minh bach.
Tam lao khng chu i. Ty Mn Bao het:
- i mau, ri v noi lai cho bit!
Lnh li tam lao y xung sng. Moi ngi khip s, Ty
Mn Bao ng chp tay knh cn i ch, hi lu noi:
- Tam lao cung khng xong vic. Phin cac hao trng vy.
Cac hao trng ca s, vp u lay n chay mau. Ty Mn
Bao noi:
- Nc sng cun cun, Ha Ba ch nao? Cac ngi hai khng
bit bao nhiu thiu n v ti vung nay. Phai n mang cho ho!
Cac hao trng va lay va noi:
81
- Chung ti b ng ct la di.
Ty Mn Bao noi:
- Ba ng cht ri, t nay ke nao noi Ha Ba ci v ta se tr
ti. Con bon hao trng ly cua dn bao nhiu th phai tra lai cho
u.
T o vic ng ct Nghip Qun mi dt.
LI BAN:
ng ct la mt trong nhng vic m tn cua thi thng c,
thm ch cho n hm nay trn Vit Nam nhiu ni vn len lut
sinh hoat. Chuyn cam ng cha chc a khng co nhng no
khng sinh li cho nhn sinh. Qua truyn nay ta thy, am ng
ct la mt lu da man, phi nhn cu kt vi am cng hao hai
dn, hai nc. Chung li dung long tn ngng cht phac cua dn
a vao con ng m tn.
Ty Mn Bao n Nghip Qun thy canh vt tiu iu bun
ba, dn tnh khng co sinh kh, nhng gng mt heo ht su
tham, hoi ra mi bit nguyn nhn. ng khng vi vang hp tp,
hoc ra lnh bt b, v lam nh vy khng th ht c tron , va
cung co th va cham s tn ngng c hu cua dn. Hi o ho u
phn bit c u la tn ngng va m tn. ng phai chon cach
trng tr bon da man ma khng ai phan i, khng va cham n
tn ngng cua dn, ma con lam cho dn y thc c rng bon
ng ct la lu lng gat, bun thn ban thanh, la am git ngi
cp cua mt cach cng khai, ti con nng hn nhng tn cng
ao.
Ty Mn Bao tham d bui l "Ha Ba ci v", vi ve tranh
nghim knh cn, vn mc ai l va co mt vai tn cn v mang
hoa qua theo, v nh tin Ha Ba ci v la chuyn co tht. C
mu ng nhay nhot vi gng mt kiu ngao, nh bao nhiu ln
kiu ngao trc y. Vin Thai thu nhn gng mt c v Ha Ba
ri lc u noi: "Coi c gai nay khng xng. Phin ba ng xung
noi vi Ha Ba rng, vng lnh quan thai thu i tm mt thiu n
Ng Nguyn Phi
82
nhan sc se nap sau!". V Ha Ba di nc nn bt ba ng bo

xung nc, ri ngi i, v nh ba ng ln phuc ap tht. Cac ba
ng con son phn dim dua, gng mt t c khi nay vi i
mt trng nht, gi co le hi xung sc, cung ln lt ra i, ma
khng thy Ha Ba u, cung khng thy ai tr lai phuc ap! By
gi dn chung mi hiu rng, khng co s linh ng nao y ca.
Ro rang bon nay la lu lng gat hai ngi.
Ty Mn Bao a lam cuc hi sinh cho Nghip Qun. Nu
git nhng tn bt lng ma Nghip Qun vn con "nc dng
cun nha", th dn chung phai ngh la Ha Ba ni gin, bi vy ng
phai lam cho ra le. S noi: "Ty Mn Bao cho qun lnh hp vi
dn chung ao 12 con rach t sng Chng ra sng Hoang Ha
(cach nhau khoang 120 km), nh vy ma Nghip Qun khng con
lu lut na. n i Vu i Han, cac quan noi lam ng cho
vua i, ra lnh lp cac con knh o, dn chung ni ln phan i,
vi khu lnh "Phep tc cua bc tin hin lai khng c thay
i". Nghip Qun t o tr thanh khu tru mt, dn c sm ut, la
mt trung tm kinh t ln cua Nguy, nn ngi ta goi la Nghip
un la Nghip ".
Ty Mn Bao la ng quan sang sut va mu mc. S ky noi:
"Ty Mn Bao cai tr Nghip Qun dn khng dam di".
83
33. LAM TH NAO DN NG LOAT THI HANH

PHAP LNH?
V ng la hoang thn nc V, nn con co tn la Cng Tn
ng, hin ang lam T tng nc Tn, ng soan thao "Phap
lnh tht iu" (s goi o la Bin Phap cua V ng). V ng
cha dam tuyn b, v s dn chung khng tin. ng ben ngh mt
cach:
ng cho dng mt cy ct ma ai cung u sc vac, ri rao:
- Ai mang cy ct nay t pha bc ch se c 10 lang
vang!
Ai ny u ngac nhin, v ngh mnh vac no d dang, ch s
quan trn la mnh, nn khng ai dam vac. V ng thy vy
tng ln 50 lang vang. Co mt ke ngheo liu mang n vac cy ct
ra ca bc ch. Lp tc V ng thng 50 lang vang ma khng co
iu kin g. Ai ny u khen:
- Quan trn bit gi li!
V ng lin tuyn b "Bin Phap tht iu". Ai ny u
rm rp thi hanh phap lnh.
Li Ban:
i vi chnh phu ngay xa, ngi dn luc nao cung v
quyn. Dn chung ch tin vao t cach cac nha cm quyn, nn
nhm theo o ma... n .
V ng nm c iu o mi bay to mt c ch ep cho ai
ny u thy, u nghe lam tin. Khi dn chung a tin theo, th
vic thi hanh khng tr ngai.
iu cn noi thm y la V ng ch dung "thut" ch
khng phai la "Ngh thut".
Ng Nguyn Phi
84
34. KHEN CH CUNG U CO TI
Sau khi "Bin Phap tht iu" c cng b, hang ngan

ngi cho rng bin phap o bt tin, nhng ngi y b bin tn
vao s ch ngay tr ti! Thai t T phan nan:
- Tht la rc ri ccho th phap lut nay!
V ng noi:
- S d phap lut khng c thi hanh la do nhng ngi trn
vi pham.
V ng mun tr ti Thai t, nhng Thai t se la ngi ni
ngi vua, nn V ng phai tr ti thy day Thai t, o la hai v
hoang thn, bng cach thch ch vao mt. K t o moi ngi u
tun theo mnh.
Phap lnh thi hanh trong 10 nm dn Tn sng co n np,
trt t, ngoai ng khng ai nht cua ri, trong xom khng co s
gy g, u a, trong nui khng co trm cp. Nhng ngi ch
phap lut bt tin, gi lai khen, V ng noi:
- Khen cung la u mi cua s xao trn!
Ri bt nhng gia nh khen, ch o ay i bin gii. Dn
Tn im re!
LI BAN:
Cac nha chnh tr i sau cho V ng la nha ai Cach
Mang. trung tun Ty Han, Vng Man da vao Bin phap V
ng lam mt cuc cach mang toan din, nhng sau 17 nm th
tht bai. S tht bai o do am nho s lac hu sach ng. n
vng An Trach cua Tng, Khang Hu Vi cua Thanh cung lam
85
bin phap, nhng khng ai thanh cng. Bin Phap tht iu o

nh th nao?
1. T trong xo nui Ba Thuc, Tn di v Ham Dng.
2. Kin huyn: Tn chia nc ra lam nhiu khu vc tuy theo
hnh th cua nui sng, mi khu vc la mt huyn hanh chanh, co
vin huyn lnh ng u thi hanh lut phap, ai trai lnh th
chem!
3. Tnh th: Bt dn phai cay cy t hoang. Tun thu theo
cac n v o lng (thc, tc, lang, phn, u,... ) do chnh phu
ban b. Ai gian hoc trai lnh th chem.
4. ch thu: Bai bo ch tnh in (Tnh in: Rung co
dang ch Tnh, gm tam am xung quanh, va mt am gia).
Tam am ngoai la cua t nhn, am gia la cua vua, dn phai hp
lai lam cho vua, coi nh la ong thu. ("Tnh in bat Nht" la y
ngha trn), thu li theo tng mu. Khng ai c quyn co rung
ring.
5. Ban phu: Nam th canh tac, n th dt ci. Ai lam ra nhiu
cua cai th min su dch. Nhng ke li bing, nhng ke n gc
ban ngon (mai ban) u b bt lam n ty. Nhng ngi lam th th
b anh thu cao. Nhng nha co hai trai tr ln, khi ti tui trng
thanh th phai phn c ( ring) va np mt nh tin. Ai khng
chu phn c th phat tin gp i.
6. Khuyn chin: Ai chem c mt u gic c thng mt
cp. Cng nhiu th thng nhiu, tha h n mc, ai v cng th
lam tin dn. Nu bai th chem. Hoang tc nu v cng, cung trut
pho thng dn. Gy g nhau b phat ca hai. u a nhau b chem
ca hai bt chp phai quy.
7. Cm gian: C nm nha la mt bao, co bao trng coi ngo.
10 nha la mt lin, co lin trng quan xuyn. Nu mt nha co mt
li, ch cn mt trong chn nha khng t, th ca mi nha b chem!
Ai t cao c mt chuyn gian coi nh chem c mt u gic.
Cha ngi co ti, hoc ngi khng co giy t, th gia san b tch
bin, va chiu theo s nng nhe ma x phat.
Ng Nguyn Phi
86
D nhin bay iu trn y co phn khc nghit, nht la iu

th 7. Chnh v vy ma V ng noi: "Khen cung la u mi cua
s xao trn".
87
35. BANG QUYN HAI BAN
Tn Tn va Bang Quyn cung hoc thy la Quy Cc T.

Nhng khi Bang Quyn vao nui ly cui Tn Tn c thy day
nhng g, khi Bang Quyn v Tn Tn u trao ht lai cho ban.
Khi Tn i ly cui, Bang Quyn hoc c nhng g, Quyn tm
cach chi quanh khng h cho Tn Tn bit. Th nhng sau thi
gian hoc tp, Tn Tn vn gioi hn Bang Quyn.
Ba kia Quyn nghe c nc Nguy treo bang cu hin, vi
va vao tha Quy Cc xin v. Trc khi t gia, Quyn nm ly tay
Tn Tn noi:
- cn phai quay v trc coi th thi cuc th nao. Nu
c lam quan, lp tc gi th cho huynh bit, huynh nn v ni
o huynh ta cung lam quan trong mt triu vi nhau.
Tn Tn nhn li. Quyn em tai n noi cua mnh thuyt
phuc Nguy Vng, kt qua, Quyn c lam Nguyn soai nc
Nguy. Bang Quyn khng gi th cho Tn Tn nh li a ha v
bit Tn Tn gioi hn mnh, s Nguy Vng ly chc phong cho
Tn Tn.
Nhng co ng Mc ch la ban cua Quy Cc, thng lui ti
chi nn bit Tn Tn la bc hin tai, lin tin c cho Nguy Vng.
Nguy Vng cho ngi mi Tn Tn v triu. Bang Quyn v vui
mng noi:
- Tu chua cng! Tn huynh va ha thn vn la huynh
ng mn. Nay ha thn ng u trm quan, th khng con chc
nao cao hn phong cho Tn huynh. V Tn huynh la bc an
anh, tai c hn ha thn, khng ly chc v nho hn ha thn? Nn
tam thi Tn huynh c ch o, i khi co cng trang g chua cng
phong chc cho Tn huynh mi xng.
Nguy Hu Vng nghe theo.
Ng Nguyn Phi
88
Tn Tn khng, chng co vic g lam, c ra vao trng

ngong. Thnh thoang Bang Quyn ghe thm an ui. Mt hm kia co
mt thng nhn nc T n, vao thm Tn Tn. Tn Tn hoi ra
mi bit ngi y ba con xa vi mnh. Va hn noi:
- Chu cua tin sinh nh ti i tm tin sinh trao cho bc th
nay, co ba iu dn: Bng moi cach phai tm c tin sinh; Phai
bit chc ngi mnh gp la tin sinh mi giao th; Khi oc th
xong tin sinh phai vit th hi m.
Tn Tn xem th, ch thy noi vic nha, va bao Tn v T v
vua T ang trong dung hin tai.
Tn Tn vit th hi m, ni dung noi vua Nguy sp phong
chc cho mnh. Khi nao cng thanh danh toai mi tr lai qu nha
( T).
Khach thng lanh th ra i. My hm sau vua Nguy cho s
gia triu Tn Tn vao triu, vua h vo s bt. Tn Tn ku oan.
Nguy Vng thay bc th trc mt Tn Tn noi:
- Ta i x vi ngi khng bac, ngi phan phuc n hai
long, t thng vi T lam ni ng T anh ta!
Tn Tn xem lai qua la th mnh, nhng oan tai but do ai
mao ch mnh thm vao, ni dung ban vic pham phap. Tn Tn
ht ngo phn bua. Nha vua truyn sai Tn Tn ra chem. Bang
Quyn can:
- Ti Tn Tn khng n ni cht chem. Chua cng ph cp
chn cua hn la u.
Vua cho uc bo hai xng banh che cua Tn Tn, ri giam
Tn vao bit lao! Sau nay Tn Tn khng i ng c.
T o thnh thoang Bang Quyn n thm, to ra ai ng, sn
soc, an ui, nhn o bao Tn Tn vit b "Tn T binh phap", o la
tac phm cua Tn Vu, vn la ng t cua Tn Tn.
Tn Tn toan vit, nhng ke tay chn cua Bang Quyn ang
chm soc Tn Tn ( theo doi) thy Bang Quyn c ac lin
khuyn:
89
- Nu tin sinh vit xong b nay ri, th Bang tng qun se

git tin sinh lin!
Tn Tn hiu ht moi vic, ch th dai va sau o gia in
tm cach thoat thn!
LI BAN:
Xem li Bang Quyn tu vi Nguy Vng t khi mi gp Tn
Tn, ta bit Quyn la mt tn bt hao. Hn noi: "Tn huynh la bc
an anh, tai c hn ha thn, khng ly chc v nho hn ha thn",
y la xao ngn. Nu Quyn tht long i x tt vi Tn Tn, th
c sn sang nhng chc Nguyn soai cho Tn Tn, con mnh gi
chc v nho hn, tai sao khng c? Quyn con noi: "Tam thi
Tn huynh c ch o, i khi co cng trang g chua cng phong
chc cho Tn huynh mi"! o la s lng gat trng trn. Khng
c lam chc g th phng tin u ma cho Tn Tn
lp cng?
Hn la phnh nh vy ma Hu Vng vn tin hn. Do o ta bit
hai tn lai bun kia cung la do Bang Quyn sp t, bc th ho
cung do Quyn gia mao, li tai but cung do Quyn tao nn, c dn
Tn Tn vao ch cht.
S d Bang Quyn khng cho Tn Tn cht lin, la v Quyn
mun Tn chep cho Quyn b Binh phap cua Tn T.
Quyn i x vi ban be khng tht long a anh, lai con
manh tm mun hai mt bc anh tai, ngay sau Quyn phai tra gia
rt t Ma Lng ao.
Tri t bao gi cung co s cng bng, ai i trt ra ngoai
quy ao cng bnh o th cung ging nh chic xe b bay xung h:
T sat.
Ng Nguyn Phi
90
36. CON DI VI LOAI BIT BAY VA BIT CHAY

(HAY LA: IU THU NGH HOA)
Mt thi nao o, loai co canh (iu) va loai bn chn (thu)

anh nhau mu tri mu t. Sau trn th hung quyt lit y, loai
thu cht rt nhiu. Thu tht bai nng n nn phai ngh hoa. Hai
bn ang lp hip c bt bnh ng, bng u co chu di bay vao
d bn loai co canh. No noi:
- Ti la loai co canh nn c quyn tham d vao Vng
Quc co canh cua chung ti.
Thy no co ly khng ai phan i!
Sau o khng lu, co ke khng tun theo hip c, do o hai
vng quc iu va Thu lai kch chin vi nhau d di. Ln nay
loai thu c thng. Loai iu xin ngh hoa, chu ky iu c bt
bnh ng. Luc y bng xut hin mt chu di chay vao va ngi
vao loai thu. No noi:
- Ti la loai bn chn, nn ti c quyn tham d vao vng
quc thu cua chung ti.
Co ke bit mt no lin noi:
- Di may la tn ba phai, n co noi khng! Canh may la canh
mang da, chn may nm trong canh. May khng trung thanh vi
vng quc nao ca!
Vua loai thu ben ra lnh x t di va t tn cho no la ke
hoat u chnh tr!
Li Ban:
y la bai ngu ngn c cua Trung Hoa, triuch trong "S yu
hun mng". Tac gia mn hnh anh con di noi nhng ke
khng chn chnh. Nhng ke o chuyn "bt mach" thi cuc, thy
91
bn nao thng th nga theo. Chung khng h tn chut xng mau

nao cho t nc. Ai hy sinh mc ai, chung ch lo lam giau. Vi
thoi la loc o, bn nao thng chung u co li. Nhng ke o trong
thut ng chnh tr goi chung la ke hoat u, khng khac g loai
di x Bin Bc.
Ng Nguyn Phi
92
37. THUN VU KHN OI HOI S TNG XNG
Nm th 8 i T Uy Vng (371 trc Cng Nguyn), S

em ai binh anh T, qun T ai bai. Vua T nh Thun Vu
Khn qua cu vin nc Triu. Nha vua giao cho Khn 160 lng
vang, mi c t ma Khn lam thu lao cho Triu. Thun Vu
Khn ci bo ln loc, t ca dai mu.
Uy Vng thy nht hoi:
- L vt dng Triu nh vy t chng?
Khn ap:
- Thn u dam noi th.
Uy Vng hoi:
- Th tin sinh ci g?
Thun Vu Khn noi khi khi:
- Sang nay ti i qua canh ng, thy lao nng ang t thn
rung, trn ban t mt long gio heo va mt chung ru nho. Lao
vai:
- Xin thn phu h cho ti sao cho rung cao y b, rung
thp y xe, ngu cc tng trng, thu hoach y nha...
Ti ngh ma tc ci, em mt long gio heo va na ngum
ru ma cu nhiu nh vy. Tht la khng xng!
T Uy Vng h then phai a thm 1000 cn vang, 10 i
bach ngoc, 100 c t ma. Vua Triu nhn l vt, xut ai binh i
cu T. Qun Triu cha n ni, qun S nghe tin bo trn v
nc.
93
LI BAN:
Thng ngi ta ch bit cai li cua mnh ma khng chu
ngh n quyn li cua ngi khac. o la thoi ch ky. Thoi ch ky
y ln ln se tr thanh thoi tham tan. ai binh T anh khng lai
S, nu khng co vin binh th qun S se tan sat bit bao sinh
mang cua dn T, theo y se mt bit bao tai san cua t? Th ma
cuc cu vin co tnh cht chin tranh to ln, ph khoan nho nh
th, tht la bun xn. Thun Vu Khn ci la phai.
Cung cn noi thm, sut i Thun Vu Khn khng them
lam quan nhng chuyn quc gia ai s ng thng co mt tai
triu 5 nc T, Nguy, Han, Triu, Yn. Ai nh ng iu g th l
vt tng xng ng mi lam, con khng th thi. Thun Vu Khn
la tay bin thuyt tai ba, ng thi cung la nha u mc uyn thm.
Ng Nguyn Phi
94
38. PHONG CACH UNG RU
Mt hm T Uy Vng don tic mi Thun Vu Khn. Nha

vua hoi:
- Tu lng cua tin sinh th nao?
Khn ap:
- Cai o con tuy! Mt u cung va say, 10 u cung va say!
Uy Vng ngac nhin hoi:
- Sao la vy?
Khn noi:
- Nu ngi ung vi bc vua chua, quan giam tu ng bn
canh, quan ng s rnh sau lng. Khn s hai, ung chng mt
u u say chan.
Nu nha, cha me co khach, Khn phai ng hu, thnh
thoang nhm nhap my giot ru tha, dn lai cung c vai u,
chng y cung u say.
Con ban be thn nhau lu ngay mi gp, th cung ung c
5, 6 u.
Nhng bui hi he nha qu, gai trai ngi chung, mi ru
anh bac, l nm tay nhau khng ai trach phat, pha trc co bng
tai anh ri, pha sau co cai trm bo sat co th ung c 8 u
cung nga nga.
Khi tri chiu ranh vic, dn chen ngi k, trai gai ngi
chung chiu, tren thm uc tt, chu nhn tin khach ra v ma
khng lu Khn lai, ao la ci bo hng thm phng phc, long
Khn lng lng, co th Khn chi ht 10 u!...
V vy ma noi: Ru qua hoa loan, vui qua hoa bun, thai
qua bt cp...
95
LI BAN:
oan vn nay rt linh ng va khuc chit. Nhng ke a tng
ung ru th mi bit oan vn trn y la chnh xac. 24 th ky
tri qua cai khng kh tu hng khng h thay i. Cuc sng ru
cuu Lu Linh (i Tn) cua Trng Huc (i ng) tuy la tuyt
vi nhng phong thai ung ru linh ng theo tng nhp cua
cam xuc th Thun vu tin sinh chc la chim giai quan qun! Qua
la mt u cung say ma mi u cung say!
Du vy vi cu: "Ru qua hoa loan (a tu bai tm), vui qua
hoa bun (cc lac sinh bi)" la li khuyn ung n. T Uy Vng
ung ru thu m sut ngay, nghe li khuyn nay cua Thun
Vu Khn, ben cha ru! Tht la mt chuyn bt ng.
Ng Nguyn Phi
96
39. MT N THUYT KHACH U TIN...
T Tuyn Vng (u th ky 3 trc Cng Nguyn) la mt

ng vua ni ting "Tung dm", m tn nnh thn Vng Hoan,
ham ru, chi ngng, cho xy Tuyt Cung, m vn lip uyn
(vn sn). Ngoai ra vua con tn nhim nhom Tc Ha. Nhom nay
quy tu cac trit gia, vn gia, chnh tr gia, chuyn am thin
thuyt a, khng co g thc tin. 76 thanh vin Tc Ha c n
lng ai phu nhng khng giup vic triu nh.
Hm no, T Tuyn Vng m ai yn vi by my n my
miu co cac quan tham d. By gi ngoai ngo mn co mt ngi
an ba tran rng mt su, hu l, mui cao, rng li c banh, xng
thng vao triu. Lnh ngo mn thy ngi c quai nh vy chn ba
ta lai. Ba y noi:
- Ta huyn V Dim, ho Chung Ly tn la xun, tui gn 40
con ken chng. Nghe ai vng m yn Tuyt cung, ta n yt
kin, xin vao hu cung quet don.
Bon lnh bng ming ci, vao tu vi Tuyn Vng. Vua cho
vao. Ba quan thy mu xu qua chng u m bung ci.
Tuyn Vng noi:
- Phi tn trong cung qua nhiu, ngi nao cung ep, mu th
xu qua. Chn hng ang chng ai hoi ti mu. Gi mu n y
xin xo ta iu g? Hoc mu co tai g la khng?
Chung Ly Xun (Chung Ly V Dim) li trn mt hch rng,
v vao gi bnh bch noi:
- Nguy lm! Nguy lm!... thip trn mt la thay vua nhn vao
cai nan binh la; hch rng, thay vua tr ti nhng ke chng lai li
can gian; ct tay thay vua i ke sam nnh; v gi thay vua ap
pha yn nay!
97
Tuyn Vng ni gin mng:

- Qua nhn lam sao co bn iu y? Mu nha qu dam noi
can. Hay li c ra ngoai.
Chung Ly V Dim noi:
- Khoan! thip k bn ti o cua ai vng ri se chu
cht. Thip nghe, V ng nc Tn dung bin phap canh tn
nc Tn thanh mt cng quc, khng bao lu ho se anh ra ai
Ham Cc, cung vi T quyt khang. Tt nhin T khng c lai
Tn. Nay, ai vng trong triu khng co lng tng, ngoai bin
thiu canh phong. Thn thip tng mt thy ai vng th o!
ai vng tham ru, m sc, bao nhiu trang quc sc ai
vng bt em v, bo b triu chnh. Ngi trung ngha, bc tr
thc can gian, ai vng khng h nghe. Thn thip hch rng noi
vi ai vng nhng li o.
Bon Vng Hoan a dua nnh, am tc Ha khoa ngn, ai
vng tin bon y, lng phan c cp u cho chung, nhng nc T
ta chng nhn c g. B ha b chung m hoc, xa tc sp ao
in, nn thn thip mi thay ai vng ui bon chung!
ai vng xy Tuyt Cung, m Lip Uyn lam dn cung
nc kit, thip v vao gi thay ai vng pha bo nhng th y i!
Ht li! ai vng git i!
T Tuyn Vng bang hoang than:
- Nu khng co li Chung Ly n, ta khng bao gi thy c
nhng li nay.
Tuyn Vng lp tc dep bo ht yn tic, em Chung Ly V
Dim v cung phong lam chanh hu. ui tn Vng Hoan, giai
tan nhom Tc ha...
Nc T t o cng thnh.
Ng Nguyn Phi
98
LI BAN:
Tuyn Vng la ng vua ni ting phong dm. Trong Cung
Oan Ngm Khuc ta co cu: "Tai nghe nhng mt cha nhn, bnh
T Tuyn a ni ln ung ung". T Tuyn Vng co nhiu ca tnh
la: hao dm, hao tu, ham sn bn, thch vn chng trit hoc...
nhng khng nhn thi cuc bng con mt hin thc. Cung may,
vua trc la T Uy Vng a tao nn mt nn thnh vng cho
nc T, nh th ma thi T Tuyn Vng khng co g sa sut lm.
Nhng cac nc chung quanh: Tn, S, Nguy, Triu u phat trin
con T th dm chn tai ch.
oc s ta bit, x Chung Ly co nhiu bc anh tai (v du:
Tng Chung Ly Mui cua S Hang Vu cung la mt tay c phach
cua thi Tn Han), nn nang Chung Ly V Dim co le c hng
anh linh tu kh ni o, nn khi a nhn thc c thi cuc rt
chnh xac. Ngi xa noi: "Tnh nt thay cho nhan sc". Chung Ly
V Dim thng minh va gan da, va li bin thuyt hung hn cua
nang a ln at c li tranh lun, dep c nhng bui triu yn
phu phim, thao g nhng cung an uy m, Chung Ly V Dim vao
cung a a hai triu nh T Tuyn Vng va Man Vng n
ch toan thnh.
Chung ly V Dim la n thuyt khach u tin cua Trung
Hoa, va cung la mt n chnh tr gia u tin co nhiu vin kin
vao t tng ch ng Tn. Chung Ly V Dim lai cho lch s rt
nhiu huyn thoai ln giai thoai. Nghe u sau nay ba "ci lt"
cu Trng Ha tr thanh mt giai nhn thin kiu ba my.
99
40. CAI T HAI CUA NHA LAM LUT N TH NAO?
Thng ng lam bin phap tn (cui th ky th IV trc

Cng Nguyn) v mun lut phap c tn trong nn ng dung
chnh sach ha khc, dn chung oan vong. Khi Tn Hiu Vng qua
i, Thai t T ln ngi (Tn Hu Vng) mun tr ti Thng
ng (v trc y ng lam ti thy Thai t) ben cach chc
Thng ng. ng ngang nhin tr lai t phong cua mnh vi
hang nga xe co cua cai, co tin h hu ung, co ba quan theo a,
va tim dung nghi trng bc vng hu.
Hu Vng ni gin sai tng em ba ngan qun ui theo
chem bo tai ch. Co ngi cho Thng ng bit, ng ca s,
ben ci ao quan ra, mc lnh trn n Ham Quan. By gi tri
ti, ng vao nha dn xing ngu nh. Chu nha hoi:
- Ngi co giy t tuy thn im ch khng?
- Da khng!
Chu nha noi:
- Vy th ngi hay i ni khac. Phep cua Thng qun
khng chp cha nhng ngi khng co giy t!
Thng ng th dai than:
- Cai t hai cua nha lam phap lut n th nao?
Sau o Thng ng trn sang Nguy. Vua Nguy rt ghet
ng v trc y gat bt cng t Ngang (vn va la ban va la n
nhn cua Thng ng), nn mun bt ng. ng chay v Tn,
b bt va hanh hnh.
Ng Nguyn Phi
100
LI BAN:
y la chuyn tht trong lch s. Thng ng la nha chnh
tr ai tai, a a nc Tn n ch hung cng, nhng v phap
lut qua khc nghit, lai ap dung chnh sach ngu dn (dn chung
khng c hoc, ch co con cua quan lai va hoang tc c hoc),
nn dn chung t c bit ao ly.
Mi ngay ng ra lnh chem t 600 n 700 ngi pham
phap. Mau pha o dong sng V, tt nhin dn chung phai oan
hn. ng Ng Nguyn Phi trong "Khao lun v thi ai Xun Thu
va Chin Quc" co vit: "Ai coi vic nc la vic nha, th coi dn
chung la ngi nha, lut phap se c tun hanh mt cach t
nhin nh a thm nhun, i khi co chut lch lac nhng khng
kh vn vui ti m m".
Thng ng la cng t nc V (Hoang tc) qua lam quan
nc Tn, a chc g yu nc Tn? ng ch yu ngh, yu chc v
va yu ca gia tc mnh. Bng chng, ngan xe cua cai u ma co?
V Ngao (Lnh doan cua S trc y) cung tng ng chc vu
vi Thng ng. Khi V Ngao qua i, con V Ngao phai n cui!
Thng ng a sng trn xng mau dn Tn.
Co ai yu nc ma khng yu dn? Khi b cach chc ri ma
vn nghnh ngang. S noi: "Ngu C ai Phu (Ba Ly H pho T
tng) cht i dn Tn ai cung khoc. Tre em khng bun ln ting
hat, trong xom khng con nghe ting ho gia gao! Thng ng
cht i dn chung ai ai cung mng, ngi ta ca hat nhay mua y
ng"! Lut phap Thng ng nghim n ni dn chung khng
dam cho mt ngi ngu nh. "Ai cha chp ngi nu khng co
giy t se b chem"! Chnh Thng ng a t chem mnh!
Mi hay, ngi sng thiu c co khac nao ang cht dn
trong cai bt c ky t.
101
41. BY CHUT BA N CHUYN "TRANH MEO"
No co uy n ni khng cn v, ch cn trng mt mt cai th

chu chut xu s kia phai cht cng. Meo ta co tnh kin nhn la
phuc kch chut, va co tai anh hi, khin cho by chut ngay m
lo s.
Mt hm, tnh th khn cp, Chut chu ra lnh tp hop mt
dong ho nha chut lai ban vic Thn dn nha Chut co mt y
u. Chut chua noi:
- Con meo c ac kia qua la mt Sat tinh i vi chung ta. No
sat hai con chau ta khng bit bao nhiu mang. Cac ngi co k
hoach g bao tn noi ging ta khng.
By chut a mt nhn nhau run s. Bng co chu chut
nht a y kin:
- Khng g bng chung ta bo ni nay i n ni khac lp
nghip!
Chut chua lc u:
- Khng d u! Du g cung la qu hng cua ta. Va lai ni
khac cha chc a khng co meo. Hn na, ni kia thc n co di
dao khng? Th ngi co thch hp khng?
Nghe Chut Chua noi th, ai ny u lng thinh. Bng mu
chut gia noi:
- C nhn co cu: "Mt cop kho c by chn". My bac Chut
Cng, Chut Chu b con cn phai lin kt vi nhau phuc kch, bt
ng tn cng meo, anh cho no mt trn chc chn loai c ac o
khng dam ben mang n na.
Chut chua noi:
Ng Nguyn Phi
102
- Meo anh hi tai lm, khng phuc kch no c u! Va lai

mt cai nhay cao cua no cao ti tri, du chung ta co ngan chut
cung khng lam g c meo!
By gi co mt chu chut tham ma dong dac noi:
k.
- Khng cn phuc kch, cung khng cn i xa, ti co mt diu
Hay ly chung eo vao c meo. Khi ta nghe ting chung la

bit sat tinh n, ta chui vao hang la xong!
By chut nghe noi ca mng, nm tay nhau nhay nhot. Hi
lu chut chua gt u noi:
- K hay! Nhng ai dam eo chung vao c meo?
By chut nhn nhau run s, khng ai ln ting. Chut chua
th dai noi:
- Noi th d, thc hanh th mi la kho!
LI BAN:
Xa nay nhiu ngi chu trng "Bit va lam" co nhiu y
kin khac nhau. Co ngi cho rng: "Kho bit am d", co ngi noi
ngc lai: "Bit d lam kho", lai co ngi noi: "Bit va lam phai i
i". Du g, tt ca u trn ly thuyt.
Bai ngu ngn y a ra mt trng hp nan x, trm mu
ngan k, khng k nao thanh, bng co mt sang kin "eo chung
vao c... t thn" Mi nghe tng d, ai ny u vui mng. Mt
phn ho cho o la sang kin hay, nhng phn ln ai ny u ngh
rng: "Ai o lam th cho mnh, ch mnh khng nhung tay vao
vic nguy him". Kt qua khng ai dam lam cng vic eo chung
o.
Vic i la vy. "Tru ng khng ai xa, tru nga nhiu ke
cm dao". Noi c ma lam khng c a anh, con co y "ngi
mat n bat vang".
103
42. KHNG CNG MA C THNG,

VIC ANG NG
Nm 400 trc Cng Nguyn, Tr Ba nc Tn, mt trong 4
hao thn nanh ac nht cua Tn by gi, mun anh nc V, lao
tng cho nc V 400 con nga tt va mt i ngoc bch. Vua ti
nc V vui mng nhay nhot, m ai tic n mng. Quan ai phu
Vn t noi:
- Khng co cng ma c thng, t nhin ma c l vt,
iu o khng th khng xet. Nhng mon nay la cua nc nho
dng nc ln, th ma Tr Ba em tng nc V ta, t co m mu
g.
Nha vua git mnh, lnh cho cac quan bin gii ngay m
canh phong nghim ngt.
Bn Tn, Tr Ba toan keo qun hng v V toan anh up,
cht thy binh s nc V canh phong mt cach cn thn. Tr Ba
than:
- Nc V t co ngi hin.
Noi ri keo qun v.
LI BAN:
Tuy y la vic nc, nhng suy ra vic nha cung khng
khac g. trong vic giao tip thng nht, hai bn cha co n ngha
g, cht co ngi em vt n biu, ai lai khng xet n trng hp
bt thng y? Thng ngi ta mun li dung ai, trc nht la
"lam n". Mt trong nhng cach lam n thng thng la biu xen.
Biu xen tao n ngha, quen bit thn thit... ri sau o mi lo
cai voi... Chim oat. Nhng ke co tnh "thy tin ti mt", thng
hay mc cai meo s ng nay. Ngay nay chuyn o la chuyn dai
hng ngay.
Ng Nguyn Phi
104
43. TRAO THIP CHO VUA
La Bt Vi vn la mt thng nhn ngi nc Triu, co gan

va co tai trong vic kinh doanh. ng bit D nhn (hiu la T S)
la cng t nc Tn hin ang lam con tin Triu. Ho La thy D
Nhn la ngi co ct cach khac thng ben tnh vic bun vua.
Mt mt Bt Vi lam quen vi D Nhn, giup D Nhn nhiu tin
bac, mt mt Bt Vi sang Tn bo tin ra vn ng cho D Nhn v
lam Thai t. Tt ca u trot lot. La Bt Vi co ngi thip tn la
Triu C nhan sc tuyt vi lai ang mang thai hai thang. La ngh
n vic sau nay D Nhn ln ngi, th con D Nhn cung se ni
ngi, La ben ga "dng" thip nng khn sa tui. D Nhn
Triu ang c n nn nhn li. Gn mi thang sau, Triu C ha
sinh c mt trai, t tn la Chnh. La Bt Vi lp k a gia nh
D Nhn v Tn.
D Nhn v Tn, sau o khng lu c lam vua, La Bt Vi
lam Tha tng, Doanh Chnh lam thai t. By gi tai san cua
nha ho La con nhiu hn quc kh cua nc Tn. Ngh bun vua
qua la giau gp van. V sau Doanh Chnh ln ngi (mai n nm
221 trc Cng Nguyn, Chnh mi xng la Tn Thuy Hoang), La
Bt Vi mt tay thao tung nc Tn. Trn danh ngha Tn Doanh
Chnh la con Tn Trang Vng D Nhn, nhng trn thc t ai
cung bit, Tn Vng Chnh la con cua La Bt Vi. Va La Bt Vi a
thanh cng trong vic trao thip.
Nc S...
Xun Thn Qun Hoang Yt ang lam Thng tng (mt
chc vu tng ng vi T tng) cua S, co ngi thip yu la Ly
Yn vn la dn du thu du thc cua Triu. Hoang Yt ly Ly Yn co
thai c hai thang. Anh cua Ly Yn la Ly Vin ban vi nang:
105
- Vua S khng co con ni doi. Mui ang co mang vi lao

Hoang Yt. Xet ra lao y bt tai. Mui lam v vua sng hn v
lao. Hay la nh vy... nh vy... Mi la c sach.
Anh em Ly Vin vn la hang v lai. Ly Yn ca mng, m
n thu th vi Yt:
- Tng cng a bit thip co mang hai thang, ma nay vua S
lai khng co con. Chi bng tng cng ga thip cho vua. Sau nay
con mnh c lam vua, v trong o co dong mau cua Tng cng
cung ging nh ho La Tn vy.
Hoang Yt nghe theo. S Vng ly Ly Yn. Sau o Ly Yn
song sinh, con trng la Han, con th la Do. Han la Thai t.
Hoang Yt con mng hn vua. Ba ngan thc khach cua Yt u co
gn ngoc mui giay! Vua S ta th, triu nh tn Han ln ngi.
Anh em Ly Yn, Ly Vin (Hoang hu) nhip chnh. Ly Vin lp k
git Hoang Yt. Khng bao lu Tng qun Hang Yn git toan ho
Ly Yn, Ly Vin, Han, Do... Th la dong ho Hoang Yt cung tuyt
t.
Hoang Yt va La Bt Vi cung cht mt nm.
LI BAN:
La Bt Vi la con bun vn la ngi nc Triu. By gi Tn
ang anh Triu, t quc cua Vi ang b e doa. Thanh Ham an
ang b bao vy. Qun va dn cht y thanh. Ngi ta i con
nhau nu n cho oi, ly xng lam cui chum. La Bt Vi
giup Tn anh lai nc mnh, noi theo ngn ng ngay nay, Vi la
tn "Triu gian".
Trc y, nc Trnh co ngi tn la Huyn Cao, lam ngh
bun tru, bun ban khp cac nc, thy qun Tn sp tn cng
nc mnh, m my chuc con tru ai binh s nc Tn. Con bun
nh Huyn Cao khin hu th khm phuc.
La Bt Vi con chi tro thm c, nhn ngi thip yu co
mang, ben gai Thai t Tn ga ban, dong mau ho La thm
Ng Nguyn Phi
106
nhp vao cung vua ho Doanh. Con lao la Doanh chnh (tht ra la
La Chnh) lam vua, sau la Tn Thuy Hoang.
Tn Thuy Hoang mt, truyn cho con la H Hi, lam c ba
nm, ho Doanh, ho La u tuyt chung!
Mu cang cao, hoa cang su! Doanh Chnh ln ngi luc mi
ba tui, Vi lai thng dm vi me Chnh, tc la nang Triu C, vn
la thip cu cua Vi, c my nm Doanh Chnh khn ln, Vi s
nguy him nn khng dam tip tuc vic lam b i o, nhng mu
Triu C cang gia cang oi hoi nhiu, Vi ben tm ngi thay th, co
tn la Lao Ai, Vi cho Ai gia lam thai giam, vao cung "thu tip
Triu C". Ngay qua thang lai, Triu C sinh lin tip hai a con.
Nhn luc Triu C hng thu, Ai noi: "Nu Tn Vng qua i
nang hay con " chung mnh" ln ngi ch? ". D nhin mu ng
y.
Cng vic bai l, vua Tn git Lao Ai, git lun ca hai a
con cua hn vi Triu C. ay La Bt Vi vao Thuc. La Bt Vi h
then anh t sat!
Xun Thn Qun Hoang yt ng ng la thng tng
cua S, hoc oi La Bt Vi, cung bt chc trao thip co mang cho
vua, sau o khng lu Hoang Yt cung b mu sat, con cua Hoang
Yt vi Ly Yn cung i i.
Hai ng nay co cng "trao thip", lam vic o tuy thanh cng,
nhng trong nht thi. Hai ng o cung cht trong mt nm, ri
tuyt dit ca ho.
Vic lam tht c, tht thng, du mu cao k diu cach nao
cung khng tranh khoi lut tri.
107
44. HU SINH KHA UY
By gi La Bt Vi ang lam Tha tng Tn, ang hp vi

Yn anh Triu. Yn sai Thai t Yn vao Tn lam con tin, va
xin Tn mt tng gioi qua Yn cm qun. La Bt Vi lin c
ai tng Trng ng qua Yn. Con ng qua Yn buc phai
qua Triu, Trng ng s Triu git mnh nn t chi. La Bt
Vi ch thn n dinh Trng ng thuyt phuc, Trng ng
vn khng i. La Bt Vi bun bc ra v.
Cam La la mn ha cua La Bt Vi luc o mi 12 tui, mt nh
di phn, mi o nh son, on La Bt Vi, hoi:
- Tha tng co vic g ma bun vy?
La Bt Vi ang bc mnh, trn mt het:
- Tre con bit g ma hoi?
Cam La bnh tnh noi:
ch!
- a la mn ha cua ngai, ti phai chia se bun vui vi ngai

La Bt Vi nghe vy lin noi:
- Tn va Yn mi giao hiu vi nhau. Yn a gi Thai t vao

Tn. Tn a c Trng ng sang Yn lam tng. ng s
Triu nn khng i.
Cam La ci:
- o la chuyn nho! Sao khng noi sm ti noi cho!
La Bt Vi ni gin het:
- Cut! Cut gp! Ta a ch thn mi hn ma hn con cha i,
hung g la ngi? Con nt g ma ln li? Cut!
Cam La ci ci:
Ng Nguyn Phi
108
- Tha tng ch khinh ngi. Chng nao ti noi khng xong

th hay lam ti.
Noi ri Cam La qua yt kin Trng ng.
- Cng cua ngai so vi Vu An qun Bach Khi (Bach Khi la
danh tng cua Tn, a tng chn sng 45 vn qun Triu trong
mt m) nh th nao?
- Ta khng bng.
Cam la noi tip:
- ng hu Pham Th so vi Tha tng, ai quyn hn?
- Tha tng.
Cam La noi:
- y ma, ng hu sai Vu An Qun Bach Khi i anh Triu,
Bach Khi khng chu i, cui cung phai chu cht, hung g hm
nay n ngai?
Trng ng ca s noi:
- Xin tiu tin sinh cu ti vi!...
Cam La v noi vi La Bt Vi:
- Trng tng chay i ri! By gi ngai tu vi vua, cho ti
qua thuyt Triu ct t cho Tn.
La Bt Vi mi bit Cam La co tai, lin tu vi vua Tn phong
chc Thng Khanh va sai Cam La i thuyt vua Triu. Vua Triu
thy s gia la mt a be ln mi, long ly lam ngac nhin. Cam
La hoi:
- ai Vng co nghe Thai t Yn an qua Tn lam con tin
khng?
Triu Vng ap:
- Nghe!
- Va co nghe Trng ng qua Yn lam tng khng?
- Nghe!
109
Cam La noi:
- Thai t Yn vao Tn la Yn khng gat Tn. Trng ng
lam tng Yn la Tn khng gat Yn. Tn va Yn khng gat nhau
i anh Triu tt nguy. Nay ai vng ct cho Tn 5 thanh th
Tn khng giao thip vi Yn na, ma giao hiu vi Triu, nhn o
ma anh Yn, Triu se c mt s t.
Vua Triu nghe li.
LI BAN:
Ngay xa lam vua khng co quy ch v tui tac. La Vong ra
giup Chu Vn Vng luc 80 tui. Nha th Vng Bt i ng
lam chc "Thai t Thiu Pho" (thy day Thai t) luc 11 tui luc
n 14 tui b cach chc v Bt lam bai phu "a ga". L B i
ng Minh hoang vao cung day Thai t Hanh khi cha ti 11
tui. m m thy tro m nhau ngu nh hai a tre.
iu ang noi y, uy quyn va mu tr nh La Bt Vi sai
Trng ng lam tng nc Yn ma ng khng i, ta thy
Cam La la ngi co tai. Cang phuc cu be Cam La hn na khi
Cam La qua thuyt vua Triu nap thanh. Ch tic la, nm sau (13
tui) Cam La a qua i. Du sao Cam La cung ni danh la mt
thn ng.
Ng Nguyn Phi
110
45. MAO TIU KHIN VUA TN GI AO HI U
Me vua Tn la Triu C thng dm vi Lao Ai c hai con.

Vic b, vua git Lao Ai va giam me lanh cung. Ba quan thy
vy xum lai can ngn. a co hai mi bay ngi b git, xng
cht thanh ng.
Co ngi nc T tn la Mao Tiu vao Ham Dng chi, bit
vic vua Tn ay me, va nha vua a git 27 ngi v vic can vua.
Mao Tiu v ao ln, nn cung hm h vao can vua:
- Thin ha s d tn Tn khng phai do Tn manh u, ma
ho thy ai vng co im g o hp vi thin ha. Ch bao ngc
nh Kit Tru t lam mt nc ma thi! Nay ai vng mun thu
phuc 6 nc ma em cai ai ac ra chinh phuc, th thin ha tha chu
cht hn pho ai vng. Ti noi ri o, nu i!
Noi ri ci ao, chn vn mun nhay vao chao du. Vua Tn
gi lai noi:
- Qua nhn xin tun theo lnh tin sinh.
Vua Tn tha cho me, phong Mao Tiu lam Thng khanh.
LI BAN:
Mao Tiu cung la tn gian bp, em ba tc li kim n nh
bon Trng Nghi trc y. Tn la ng vua bao ngc a git em
mnh, em qun anh pha 6 nc.
Nc T nao co yn n g? T Vng in Kin la mt hn
qun, T tng Hu Thng la tn ban nc, sao Mao Tiu khng
vao o can vua mnh?
Li ho Mao can vua Tn ch la li xu my: "Thin ha tn Tn
la thy ai vng co im g o hp vi thin ha... ai vng mun
111
thu phuc 6 nc... ". Hn ch noi vic xm ln nc khac, co noi g

n me vua Tn? Thin ha ai tn Tn? Ch co vua hn la in
Kin tn Tn ma thi.
in Kin i nnh Tn. Tn anh nc nao, thng trn, kin
cho s gia vao Ham dng chuc mng! n khi anh T, bt Kin
giam vao Cng a, Kin khng co cm n, nhai ht la cy tung
bach, cap ti vo cy ri cht oi! Vua hn nh th sao hn khng
bit tui nhuc?
Mao Tiu, Ly T, Trng Nghi, Ut Liu (ngi nc Nguy)
u la nhng tn ban nc cu vinh, thin ha ngan i nguyn
rua.
Ng Nguyn Phi
112
46. KHI YU TRAI U CUNG TRON
Di T Ha la b ti yu cua V Hu. Phap lut nc V, ai t

tin ly xe cua vua i th b cht hai chn. Mt m khi nghe tin
mu thn b mc bnh nng, Di T Ha vi vang ly tam xe vua v
thm me. V Hu bit c noi:
- Tht la con co hiu! V me ma anh pham ti cht chn.
Nhng ri vua vn tha. Vua va T Ha i dao vn. T Ha
hai qua ao thy ngon, khng n ht, dng phn con lai cho vua.
Vua khen:
- T Ha tht yu ta! Qun cai ming cua mnh ma nh ta!
Ri mt thi gian sau, khng bit sao, vua ln ln chan T
Ha. Co th noi T Ha by gi tht sung. Luc o vua noi:
- No co ln dam t tin dung ng xa. Lai co ln no cho ta n
thc n tha cua no. Nu du hn cung cha ang ti.
LI BAN:
Ca dao ta co cu:
Yu nhau cau sau ba ba,
Ghet nhau cau sau ba ra lam mi.
Thng ai thng ca li i,
Ghet ai ghet ca tng chi ho hang.
Thoi i la vy. Vic thng ghet khng th lun lun gi
mai mt chng. Do o ma noi: Khi cha nm chc v tm ly cua
con ngi th khng nn khen hay ch ngi, khng nn yu hay
ghet ngi ri co th i n ch bt cp. Hay gi tm long tht
113
bnh lng mi co s phan xet cng bnh. i khng co my ai c

nh anh em nha Lu B, Quan Vu, Trng Phi.
Khi ngi ta yu ai, , ho nhn ngi o im g xu nht
cung thanh tt. n khi qua thi ky bng bt o ri, ho bt u
hnh dung lai, cun phim qua kh bt u ln lt hin ra trong
tm tr nao ho, by gi ho thy lai toan nhng iu trai ngc. Sau
nay chung ta se gp chuyn Trng Nh, Trn D".
Ng Nguyn Phi
114
47. HAI NGI NHA QU KT BAN
Pham ba la mt nha ng phu sng ng Hai. Ba rt thao

ngh chai li. Nhng mua bin lng Ba lam rt nhiu tm ca
phi kh hoc mm danh. Khi bin ng Ba ch mm ln nha
qu ban hoc i m cc.
Mt hm Pham Ba ban mm, vao mt nha nng dn, gng
mt ng ta xu x, d dang, nhng tnh tnh to ra tht tha. Ba hoi
mi bit ng nay la in Thao. Nha in Thao khang trang rng
rai, Ba noi:
- t bin ch mm ln y ban, ng xa nm bay chuc
dm, i c s m cc. i bng xe nha, ch m cc khng ht.
Nu thu xe ngoai th khng co li. Nhn huynh co th cho gi
s m cc d, chuyn sau se ln ch ht?
in Thao vui ve noi:
c.
- c, c! Lam m ma bit tnh toan nh th mi kha
Pham Ba v lai qu nha. By gi sut mua ng ma gio

tran ng, ng xa khng lu thng c, thm ch co nha b
nc cun tri. Pham Ba lo ru s thoc cua mnh trn kia khng
bit ra sao?
t lu sau nc rt, Pham Ba lai anh xe ch ca mm ln
nha qu ban, ri ghe lai nha Thao in. Ho chao hoi nhau xong,
Ba hoi:
- Trn lut va ri gia nh khng h hai g ch? Cho ti nhn
lai s gao lua o.
Thao sai gia inh mang lua gao cua Ba ra. Ba nhn lua gao
cua mnh u s, lai kh ran ngm bit chu nha la ngi t t. a
khng n bt lai con phi kh cho mnh trong tri ma lut.
115
Nhiu nm thang tri qua, Pham Ba va Thao in tuy cha

m ming kt lam ban be, nhng ho thn thit hn nhng cp ban
be nao khac. Ri chin tranh xay ra, hai bn khng gp nhau,
cung khng tin tc g cho nhau trong vong my nm. Chitn tranh
van hi, hai bn tm lai nhau tay bt mt mng. T o ho i lai vi
nhau thng xuyn.
in Thao qua i, Pham Ba tic thng khn ngui. Khng
bao lu sao Ba cung qua i. Con cua hai ngi lai kt ban vi
nhau nh cha mnh luc trc. n i chau cung vy.
y la mi tnh ban cua hai ngi nha qu, tuy khng co
cuc thng trm to ln nhng rt bn b.
LI BAN:
Chuyn nay mi oc qua tng chng nh khng co vic g
ang lu y, nhng ky thc no la mt bai hoc thit thccho moi
ngi trong i sng thng nht. C nhn co cu: "Qun t giao
tnh nh am thuy" (s giao tnh cua bc qun t thng nhat
nh nc la), iu y rt ang lu y. Thng nhng cai vn va ban
u, ch la du hiu cua s ra am. "Thng nhau lm, cn nhau
au".
Hai ngi nha qu nay hoc hanh rt t, khng giau co, khng
mm mep, nhng ho sng co cht ngi rt tron ven. Con chau ho
a anh hng cai nt cua cha, em tm long ma i ai ngi.
Ngi i co my ai c nh vy chng? .
Ng Nguyn Phi
116
48. LI T BIN CUA TRN CHN
Trn Chn la ke du thuyt, cung vi Trng Nghi th Tn

Hu Vng. Ca hai u c vua quy trong va tranh nhau c
vua yu. Trng Nghi noi xu Trn Chn vi nha vua:
- Chn trong cua, Tn va S hai nc ang giao chin vi
nhau. Nay S a khng thn thm vi Tn, lai thn thm vi
Chn. Th la Chn lo cho mnh nhiu ma khng lo cho ai vng.
Va lai Chn mun bo Tn sang S, sao ai vng khng cho i?
Nha vua hoi Chn:
- Ta nghe noi nha ngi mun bo Tn sang S, vic y co
khng?
Chn ap:
- Co!
Vua noi:
- Li cua Trng Nghi qua la ung thc!
Chn noi:
- Khng nhng Nghi bit ma nhng ke mun thi th hoc
thuyt cua mnh u bit vic o. Ngu T T trung vi vua ma
thin ha tranh nhau mi ng ta v lam quan nc mnh. Tng
Sm hin hiu, thin ha mun nui lam con. Ban mt con hu ma
khng phai a i lang khac, la con hu tt. B chng bo ma vn
ly c chng khac trong lang, la an ba am ang. Nay nu
Chn bt trung vi ai vng th sao S cho la trung c? Trung
ma vn b nghi ky, b bo ri, Chn khng sang S th i u?
T o Tn Hu Vng i ai vi Chn rt t t.
117
LI BAN:
Ai cung bit Nghi la tn la ao lt long. Hn phnh S Hoai
Vng: "Nu ai vng tuyt giao vi T th Tn se tng cho S
600 dm t Thng ". S Hoai Vng hn am, khng nghe li
Khut Nguyn va Trn Chn (By gi Chn S), nn b Trng
Nghi gat. 600 dm t hn ch noi la 6 dm! NNghi chay qua lam
T tng nc Nguy, xem xet tnh hnh ri xui vua Tn anh
Nguy. Trn Chn cung la tay du thuyt li lac, nhng Chn co
nhiu c tnh kha ai.
La hiu bach cua Trn Chn trn y, cho ta bit ng la
ngi co tai thuyt phuc. Ca 4 cu v du, 4 cu y u quy nap v
mnh. 4 cu y ch la "ng dang mt cach m h". Ngi ta mi ai
ra giup nc, nhiu khi ngi ta xet n cai tai, con cai trung kho
ma nhn xet. Tng Sm la hoc tro ln cua Khng T ni ting la
hin hiu, me vn con o, th i nao Tng Sm lai nhn ai lam
cha me nui na? Chng qua la ngi ta c: "c sao con mnh
c nh Tng Sm th hay bit bao nhiu"! Hai trng hp sau
cung vy.
Qua tnh Chn khng thch am quan lai cua Tn nh t
ca c h cua Trng Nghi, Chn khng th ng s c du ho co
mun trung vi vua. Tn Hu Vng la mt trong nhng ng vua
sang sut thi y.
Ng Nguyn Phi
118
49. BNH NGUYN QUN VI NGI QUE
Mt n nhn cua Bnh Nguyn Qun (Triu Thng) t trn

lu nhn xung thy mt nha dn thy mt ngi que khp khnh
ra muc nc. My nhn ci r co y ch bao giu ct. Hm sau
ngi que n nha Bnh Nguyn Qun noi:
- Ti nghe ngai bit quy trong ke s, v th ke s trong thin
ha khng quan ngan dm n y! Ti chng may b tt nguyn,
th ma my nhn cua ngai trn lu ch bai giu ct ti. Ti n
y xin ngai cai u cua ngi con gai ch ci ti hm qua o!
Bnh Nguyn Qun ci ap:
- Vng
Ngi que ra v, Bnh Nguyn Qun ci ma rng:
- Thng que kia ly cai c git my nhn ta sao ngu th?
Ri cho qua.
Hn mt nm, Bnh Nguyn Qun coi lai am quan khach
cua mnh bo i qua na. ng ngac nhin noi:
- Thng nay i x vi cac v u khim l, sao co nhiu
ngi bo i?
Co ngi noi:
- Ngai khng git my nhn xc lao kia, tc ngai yu sc hn
yu ke s, nn ho bo i.
Bnh Nguyn Qun git mnh, chem u my nhn o, oan
thn n nha ngi que ta li. Ke s dn dn keo v.
LI BAN:
Nu xet tht ky th vic nay khng ai ung ca.
119
1. Vi nang "my nhn": Ngi ep nay co le tng sng trn

nhung lua, tng tip xuc vi ngi lanh ln ep trai, t tng bit
n vic i. Thy ngi tan tt khng bit xot thng ma lai con
ci hm mnh va ch giu. Nang hn nhin n kh dai. My nhn
co le khng c ac g.
2. Ngi que: Phai bit phn mnh va phai bit ngi. Ngi
tan tt tt nhin la co mc cam. Nhng nu la ngi co tm hn
trong sang th ngi ta du co ci mnh, cung than nhin mi la
ang quy. Con nu tui phn th tt hn nn im lng ma chu ng.
Ngi ta ch giu mnh chng qua la thai thiu y thc, ch u
lam mnh que qut thm ma oi cai u cua ho? Ngi que y bit
Bnh Nguyn Qun la ngi bit trong ke s, mun li dung tm
long o ma tra thu ring cho mnh. Hn la tn tht phu khng hn
khng kem.
3. Bnh Nguyn Qun: Bnh Nguyn Qun khng co g c
sc. ng la ngi Hoang tc. Li dung tc v va thn th mnh m
hi tn khach cu danh. Mt ngay tn bit bao nhiu tin
nui ba ngan thc khac! S tin o la xng mau cua dn. am
thc khach y ch n ri tan ngu ca ngay. Co hi Bnh Nguyn
Qun chon 20 ngi sang S cung ng ban vic "hp tung" vi
S anh Tn. Trong 3000 ngi ng ch chon c 19 ngi, th
am mn khach kia giup c g?
Bnh Nguyn Qun khng chut tai can g trong vic chnh
tr. Hn lam T tng nc Triu khng co cng trang g, th ma
dam ep vua ct t phong thm cho hn. Mt hin s ao vai la L
Trong Lin thy Bnh Nguyn Qun la tn v s, lin ti gp mt
chi: "Nha vua cho ngai lam tng quc nc Triu khng phai v
t nc nay khng co ngi tai nng hn ngai. Nha vua ct t
ng Vu Thanh phong cho ngai khng phai v ngai co cng hay
t nc nay khng co ai co cng hn ngai, ma ch v ngai la hoang
thn y thi. S d ngai nhn n Tng quc ma khng t chi v
bit mnh bt tai, c phong t ma khng t chi la bit mnh
v cng"! Bnh Nguyn Qun h then khng noi c li nao.
Ng Nguyn Phi
120
Kinh Ham an b Tn vy cht, Bnh Nguyn Qun

khng co mu k g cu t nc, ch lm le hang Tn, trong
khi nha hn th thip hang my trm, ti t cang ng, th ma
ngay nao hn cung tri nhac, ca xang. Thanh Ham an ngi n
tht ngi, xng ngi thay cui chum. Co mt thanh nin tn la
Ly ng con cua lao phu tram ti yt kin Bnh Nguyn Qun,
hoi:
- Ngai khng lo mt Triu sao?
- Co ch! V Triu mt, Thng nay se b bo tu.
Ly ng chi:
- Dn Ham an xng cht lam cui, i con cho nhau n
tht, th ma hu cung cua ngai co hang trm, ty thip th lua la,
gao tht d tha. Ngoai kia co ngi ly gy lam vu kh anh gic,
chung khanh nha ngai vn rn rang nh xa. Sao khng ly
nhng th kim kh y ma ren ao kim? Nu Tn pha c Triu
th lam sao ngai con c nhng th o? Nay, ngai hay khiu t
phu nhn tr xung bin tn vao hang s tt, chia vic ma lam,
em ht cua cai trong nha ra nui binh s trong luc khn cung nay!
T cach cua mt T tng (tng ng vi Thu Tng) nh
th, dn chung bit trong mong g c.
Tr lai vn trn, khi ngi que n mng vn Bnh
Nguyn Qun, nu la ngi sang sut bit iu th nn thay mt
my nhn ma xin li y; nu khng na, nn goi my nhn xung ch
thn nang xin li y, va bn phn Bnh Nguyn Qun phai day d
am th thip cua mnh bit nt na mt chut. ng nay Bnh
Nguyn Qun lai gt u ha git my nhn ta ti. Khi tn que
ra khoi nha, Bnh Nguyn Qun mng trm y. Thai khng phai
cua bc qun t. am thc khach lng xem Thng x vic o nh
th nao. Thng khng git my nhn, thc khach bo i.
4. am mn khach: am mn khach y t cho mnh la ke s;
tht ra la nhng tn n bam. Trong sach "Ngu " cua Han phi,
danh mt chng chi lu n bam. Bon chung n khng ngi ri,
tnh vic khng tng, vach tri ch t giang giai lung tung, kt
121
qua khng em li cho thin ha mt cong tranh. Thy Bnh

Nguyn Qun sai trai sao khng khuyn can luc o? m thm bo
i, ri lai co ke xui Bnh Nguyn Qun git my nhn o! My nhn
co ti g phai git? Th ma mai nm sau Bnh Nguyn Qun lai
git my nhn o. Bon thc khach lai tr v. am thc khach o a
v hanh lai con c ac. Co le chung thu ghet ngi an ba kia co
tnh t cao, khng chu "hoa ng" vi chung.
Ng Nguyn Phi
122
50. HIN S NH CAI DUI TRONG TUI
Tn vy Ham an rt ngt. Vua Triu sai Bnh Nguyn

Qun sang S ban vic hp tung anh Tn. Bnh Nguyn Qun
tuyn chon trong 3000 thc khac cua mnh ch c 19 ngi kha
d co th n noi c, va nh vy khng u tuc s lam thanh
mt s b.
Bnh Nguyn Qun bun v cung, trong am thc khac kia
co tn la Mao Toai bc ra noi:
- i hp tung ln nay ti thiu phai 20 ngi, ma ch chon
c 19 ngi. Vy ngai hay nhn Toai nay cho u s.
Bnh Nguyn Qun thy Mao Toai nho con, chn i lach
bach lin noi:
- Tin sinh lam mn ha cho Thng c bao lu?
- Ba nm!
- Pham hin s trn i nh cai dui bo tui, lu ngay mui dui
phai loi ra! Tin sinh n y ba nm ma Thng nay cha h
nghe ng co danh ting g, nn lai i!
Mao Toai ci:
- Mai n hm nay ti mi c lam cai dui trong tui. Nu
Toai ti vao tui sm th nay cai dui a l ra ri, ch u phai cai
mui ma thi u!
Bnh Nguyn Qun ben cho Mao Toai i cung. n S, Bnh
Nguyn Qun cung vi vua S ban vic hp tung, hai chuc mn
khach kia ng di thm. Cuc ban bac y t luc mt tri moc
n luc ng bong vn cha vao u.
Mao Toai bc ln thm bao Bnh Nguyn Qun:
123
- Vic hp tung li hay hai ch vai ting la xong, nay ngai n

na ngay vn cha xong la sao?
Vua S hoi Bnh Nguyn Qun:
- Khach kia la ai th?
Bnh Nguyn Qun ap:
- o la xa nhn cua ti.
Vua S quat:
th?
- Cut i ngay! Ta noi chuyn vi chu ngi, ngi lam tro g

Mao Toai rut kim tin lai noi:
- Vua dam quat Toai nay, y vua cho rng S ng ngi

chc? Nay trong vong mi bc, nha vuakhng th cy vao ch
ng ngi o. Tnh mang nha vua nm trong tay Toai nay y!
Chu ti ngi o sao ngai dam nhic ti! Chc vua cung bit vua
Thang ch co 70 dm t ma lam vua thin ha. Vua Chu Vn ch
co 100 dm t ma ch hu quy phuc. Ho c vy u phai v
binh s ng? Ma cai uy, cai c cua ho o. Nay S t vung 5
dm, ke cm kch ca trm van, o la ch da dng nn c
nghip. Nc S manh nh vy thin ha co ai ch ni? Bach Khi
chng qua la thng ot con ma thi, th ma hn em my van
binh gy chin vi S, anh mt trn ly c Yn Snh, anh
trs65n th nh ly c Di Lng, anh trn th ba lam nhuc t
tin nha vua! o la cai oan hn ca trn i. Nc Triu xem th la
xu h. Th ma nha vua khng bit xu h! K hp tung la v li
ch cho S ch khng phai cho Triu!
Vua S lung cung noi:
- Vng! Vng! Qua nh li tin sinh day! Ti xin hp tung!
Mao Toai bng chu huyt, sau o la Mao Toai, ri n 19
ngi kia. Mao Toai noi vi ho:
- Cac anh xoang lm! Ch da vao ngi ma nn vic thi!
Ng Nguyn Phi
124
Khi nh tung c xong, Bnh Nguyn Qun v Triu ku

Mao Toai noi:
- Thng nay t nay khng dam xet oan ke s na! Thng
cha h bo xot ai ma nay bo xot tin sinh! Tin sinh i ln nay lam
cho nc Triu thanh th ly lng. Ba tc li cua tin sinh manh
hn trm van qun.
Mao Toai t o c lam thng khach.
LI BAN:
Cu: "Hin s trn i cung nh cy kim trong tui lu ngay
phai loi ra" la cu v du hay. Nhng Bnh Nguyn Qun Triu
Thng la ngi tm thng con hn Manh Thng Qun. Triu
Thng ch c mt Mao Toai ma gi khng c (Mao Toai sau v
vi Manh Thng Qun).
Nhng li Mao Toai noi vi S Vng la nhng li anh thep
va chnh xac, va c ch cua Mao toai cung dong dac. C ch y
phn nao cho ngn ng.
Nhng... s hp tung ln nay cua S cung v dung. S sai
Hoang Yt lam tng thng lanh 10 van qun, nhng Yt c chn
ch, n khi Tn Lng Qun Nguy V Ky anh tan qun Tn
Ham an ri, Yt mi lo mt ra! Mao Toai co tai nhng pho ngi
khng c toai nguyn.
125
51. LY T VA CON CHUT
Ly T la ngi t Thng Thai nc S. Hi con tre, T la

mt vin lai nho qun, thy mt con chut trong nha x, ni
mnh ang lam, n bn thu, lun lun lo s ngi hoc cho
meo. n khi T vao trong kho, nhn thy chut y, n lua no
n di ngi nha ln khng h lo s g ca. Ly T than:
- Ngi ta hin tai hay kem coi chng qua cung nh con
chut kia ma thi, n la nh vao hoan canh, khng la g?
LI BAN:
Ly T gioi nhng khng co c hanh. Ly T co nhiu tng
ng vi Thng ng. Ca hai u xut thn t mn phai hnh
phap, u tht c va khat mau. Cui cung ca hai u b triu ai
o x t. Ly T t v ngi nh con chut: Con chut trong nha
x cht hep, n bn th nhut nhat lo s, s ngi, s cho meo. Con
ngi luc ngheo, n cc kh long cung nm np lo s chuyn khng
u: S ngi khac hai mnh, s ngi thy vic cua mnh... Chut
kho lm n no, co nhiu ngo ngach khng them phong ngi
hay cho meo. Dng nh cai ng lng thc kia la ch s cy man
i cua no. Cung nh con ngi, khi vao a v sang trong, a
c phe canh by ang th tha h i doc v ngang ma khng cn
de dt lo s!...
Suy ngh cua Ly T du ung nhng rt nng ni. Bi v loai
chut khng phai la loai ngi! Loai ngi co lut phap, co vn
hin. Ly T i t bi quan n ch lac quan cc oan lam mt ht
nhn tnh, bt chp ao ly, nn me Ly T a git roi trn mai nha
rn e Ly T t thiu thi cho n khi lam Tha tng.
Ly T ngi nc S chay vao Ham Dng th La Bt Vi. La
Bt Vi du co tai i chng na ch la a v hanh. Sau ra lam quan
Ng Nguyn Phi
126
cho Tn Thuy Hoang, xui nha vua t sach va chn sng nho sinh,
lin kt vi bon hoan quan Triu Cao bc t Thai t Phu T la bc
hin hiu.
Ly T lam nhiu vic tan ac nn me ng phai bo nha ln nui
ma , v ba bit rng Ly T trc sau g cung t huy dit dong ho
mnh. iu o a khng nh.
127
52. PHNG THUC CHA BNH NC N DA
Nc Tng co ngi ch c mt phng thuc tr chng

bnh nc lam da tay b nt ne. Nhng nha y lam ngh dt vai,
nn phng thuc kia khng giup y c g. Co ngi khach bit
vic y ti ga mua phng thuc y vi gia trm lng vang. Y lin
ban phng thuc thn diu y cho khach.
Ngi khach c phng thuc o sang thuyt phuc vua
Ng nhm vao luc nc Vit ang anh nc Ng vao mua ng.
Vua Ng phong cho hn lam qun y s. Hn em thuc o ra xoa
bop vao tay chn lnh Ng, nh th ma qun s Ng cm vu kh d
dang. Qua mt trn thuy chin, qun Vit ai bai. Vua Ng ct
t phong cho vin y s y va thng cho hn rt hu.
LI BAN:
Qua cu chuyn nay, Trang T ph: "Cung mt phng
thuc tr bnh da tay nt ne, ma mt ngi nh o c t phong,
tr thanh ch phu, con mt ngi khng thoat khoi ngh dt vai,
o la cach dung khng ging nhau? "
Ta co th noi thm, rt nhiu ngi co tai trong mt ngh
nht nh, nhng trn nhiu lng vc khac ho b han ch. Chng
han qua vic nay, ngi nc Tng khng u phng tin i qua
Ng, gia s qua Ng c cha chc co ai tin c hn cho vua Ng;
hoc co tin c, v tt vua Ng a cho la quan trong. u phai
Tng la nc khng chin tranh, va qun s nc Tng khng hn
khng b nc n tay? Y cua bai nay ch ngi nc Tng khng co
ch ln, ch thy cai li trc mt ma khng lng c nhng
chuyn khac v sau. V du, nu nc Ng dung phng thuc y
anh vi Tng, th hoa ra mnh hai nc mnh khng?
Ng Nguyn Phi
128
Cu chuyn trn y cung ging nh chhuyn Nguy Hu

Vng cho Hu T mt qua bu. Qua bu y em khoet rut
ng nc ngi khng vac ni. Hu T khng bit dung no
lam g, ben ca qua bu ra toan lam cai bat ng cm hay chao g
o, nhng v ln qua cung thanh v dung. Hu T ben p no i.
Trang T hay c vic nay ku Hu T trach: "ng co cai h l
ng n 5 thach (50 gao), sao khng ngh n vic dung no lam
phao ma vt sng h? Th ra cai long cua ng qua nho nhoi vy".
129
53. S PHI THN G CUA C TIN
Pham T Hoa la ngi thch kt nap dung s. ng co mt th

lc rt ln Tn. T Hoa khng co quan chc g nhng uy tn ng
vt hn ca Tam Khanh (3 quan u triu). Cai uy tn o khin
ng lam c nhng vic: T giau hoa ngheo, hoc t ngheo hoa
giau; ngi v ti T Hoa co th lam ngi cht, ngi b ti cht
ng co th cu sng.
Co mt lao tn Thng Khu Khai nha rt ngheo, tng
chng trong xa hi khng ai ngheo hn, nghe c quyn lc cua
Pham T Hoa, ho Thng ben xc ao ln ng tm T Hoa. Bon
mn khach nha ho pham thy ng gia lum cum, da nhn nheo ram
nng, ao qun xc xch bn thu biu mi khinh mit lao, ng
khng h phan ng. Bong chung a Thng Khu n mt cai
ai cao, mt tn xc xc noi:
- Lao nhay c t trn ai xung t se c thng 100
lang vang.
Thng Khu Khai nhay lin! Ai cung tng lao tan xng
nat tht, khng ng lao nhay xung nhe nhang nh chic la ri. D
nhin lao bnh yn.
Bon chung lai a lao n vc su, nc xoay cun cun, noi:
- Di nay co chu ngoc nhiu lm, lao nhay xung o ly.
Thng Khu Khai tin tht ben nhay xung, hi lu lao bnh
than tri ln mt nc, trong tay lao bnh than tri ln mt nc,
trong tay lao co mt vin ngoc. By gi bon chung k ca Pham t
Hoa rt ngac nhin. Pham T Hoa cho lao vao hang thng khach.
De u kho tai san nha T Hoa phat hoa, la khoi mu mt.
Pham t Hoa st rut bao Thng Khu Khai:
Ng Nguyn Phi
130
- Nu ng co th xng vao la khun ra my hom gm voc

chu bau, ti se thng cng cho ng!
Lao Thng net mt t nhin xng vao bin la cu c tai
san cua ho Pham, bui than khng h dnh vao ngi lao. By gi
bon chung mi bit s cui u lay lao va hoi:
- Tin sinh co ao thut g khng?
Lao chn thanh ap:
- Ti khng co thut g ca. Chnh ti cung ly lam ngac nhin
cho ti lm. Nhng ti bit chc mt iu, li ngi ta n y ng
Pham y, giau co th i thanh ngheo, ngheo co th hoa giau, co
quyn khin ai cht, cho ai sng. V ti qua tin iu o, nn ti lam
vic g cung khng tr ngai. Ti tin ti se giau, ti tin rng ng
Pham khng cho ti cht. Ch co vy!
T Nga nghe c iu o v thut lai cho Khng T nghe.
Khng T noi:
- Ngi co ch thanh co th cam hoa c van vt, khin quy
thn, Tri t cam ng, nn co th tung hoanh ma khng co g
tr ngai. Cac con hay nh ky iu o.
LI BAN:
Chuyn nay co tnh cht ao hoc, no co ve g huyn b va siu
nhin. Tuy vy trn thc t khng phai la khng xay ra. Ngi
Ty Phng co cu "Mun la c!". Ngi ta t ht nim tin va
hi vong vao "mun". "Mun" nh mt tm linh khng th tach ri
vi c th. Kinh Thanh noi: "Ch cn mt c tin ln bng hat cai,
co th xoay chuyn c mt qua nui". Thut thi min cung c
tin ma ra. Thi min khng thuc v thn hoc, ma no thuc khoa
hoc.
S Ky T Ma Thin co chep mt oan v Ly Quang: "Quang
Hu Bc Bnh i sn, thy tang a trong bui rm tng rng o
la h, ben ging cung bn, mui tn cm lut vao. Nhn lai la tang
a. Quang bn lai ln na nhng khng sao gm c!" B sach
131
nay rt co gia tr v s liu, kho noi ngoa. Ly Quang la mt cung

thu ni ting. Ban u i tng kia ng cho la h, nu la h t
mui tn phai gm lut vao. y thc y a bin nim tin manh lit
thanh sc manh. Sau, Ly Quang bit la a, th s hoai nghi nay
sinh. "Mui tn bng cy lam sao co th xuyn qua a?". S hoai
nghi y a lam nim tin khng con manh lit na. Va tt nhin
mui tn khng th xuyn qua a c!
y, Thng kHu Khai co mt nim tin tuyt i, v vy
ng xung nc, vao la u khng tr ngai, bi v nhng th kia
ng vn xem no la khng kh, no la mon li nhun, lai co mt
Pham T Hoa cu t, th ng khng h ngh n cai cht!
Nhng ai khi nhn sinh my ai co c nim tin tuyt i
va manh lit chng nghim iu y ung hay khng ung.
Ng Nguyn Phi
132
54. CU CHUYN "TRIU TAM M T"

(SANG BA CHIU B N)
Nc Tng co mt ngi gioi ngh nui kh vn. Lao bit

tm ly loai kh va loai kh cung bit lao. S lng thc cua by kh
bt u vi, lao ben han ch thc n cua chung. Lao noi:
nhe?
- T nay cac ngi n bui sang ba hat de, chiu n bn hat

By kh khot khet to ve tc gin. Lao lt t noi:
- Thi, thi! Vy th cac ngi bui sang n bn hat, bui

chiu n ba hat!
By gi by kh vui ve!
LI BAN:
Qua chuyn nay Trang T ban: "Danh va Thc chng thay
i g th ma lu kh y gin va vui khac hn. o la v tac dung chu
quan cua chung. Do vy, Thanh nhn v s hoa ma phai noi n
th phi, nhng rt cuc ri cung quy vao cai le t nhin".
Cung vic nay, Lit T ban: "i vi loai ng vt ta co th
dung tr thng minh lung lac chung. ao ly y cung ging nh
thanh nhn dung tr tu lung lac ngi ngu. Thc cht khng co g
thay i, nhng kt qua co th lam chung gin d hay vui mng,
hai cach khac nhau!"
Vi chung ta ngay nay cu chuyn o vn con dung c.
Trong cuc ban quang cao hay tip th, ngi ta t khi mua mt
ln hai mon nh nhau, nhng nghe noi "mua mt cai se c tng
mt cai", th ngi ta mua ao ao, mc du co th phai tra tin hai
cai.
133
55. THUT BACH CHIN BACH THNG
Bang Quyn dn qun i anh Han co Thai T Nguy Thn

i theo. Ra khoi bin gii, co mt ngi ao vai tn la T Sinh vao
yt kin Thai t noi:
- Thai t em qun i anh Han, ti co thut bach chin
bach thng, Thai t co mun dung khng?
Thai t noi:
- Nn nghe lm!
T Sinh noi:
- Thai t anh Han co thng th Thai t vn la Thai t, ngi
khng th cao hn c na, giau cung ngang vi ngi vng la
cung. Nu bai th cai s hu cua Thai t khng con g ca. Do vy
ma ti goi la cai thut bach chin bach thng!
Thai T noi:
- Ti se nghe li tin sinh ma quay qun v!
T Sinh noi:
- Khng chc Thai t se quay v c. Bi v nhng ngi
chung quanh Thai t se da vao Thai t ma n theo!
T Sinh lui ra. Thai t ha lnh ban s! Bang Quyn chay
n noi:
- ai Vng em qun i giao cho Thai t, cha anh sao
a vi lui? Lui v cung b chua cng bt ti ngang vi bai trn, sao
bng anh?
Thai t anh cho qun i ti.
Ng Nguyn Phi
134
LI BAN:
Nguy anh Han ln nay la do y kin cua Bang Quyn bat.
Trong chuyn i nay co Thai T Thn. Khng ro t y Thai t xin
i hay cung do s sp t cua Bang Quyn? Du sao Thai T xut
qun vn co s ng y cua Nguy Vng. Li T Sinh thuyt phuc
Thai t la nghim tuc. Chng nhng no ung v mt nhn ban, no
con ung theo cng v Thai t na. Cu then cht la: "Khng chc
Thai t a quay v c. Bi v nhng ngi chung quanh Thai t
u da vao Thai t ma n theo".
Kt qua ung nh li T Sinh noi, Thai t mun quay v b
Bang Quyn ngn lai. Trong chin tranh co v s ngi li dung
m hi va xng mau cua chin s t li. Ngi cao nh Thai t
vn khng thoat khoi gung may khng l cua chin tranh do bon
truc li iu khin, lam mt ht y ngha thun tuy cua quc gia.
Trn nay Bang Quyn b git, Thai t Thn b cm tu, ri
sau cung t sat.
135
56. KHI NG VUA MU N LAM THANH HIN
Vua nc Yn la Khoai m say tu sc, dung T Chi lam

Tng quc. T Chi to con, tng mao uy nghi, thy Khoai bo b
triu chnh nn co y mun tim ngi. T Chi kt be phai vi nhng
ke co th lc trong triu nh anh em T ai, T L, Lc Mao Tho.
Bon chung nnh T Chi va goi T Chi la "ngi hin".
Mt hm Yn Khoai hoi T ai:
- T co bc hin tai la Manh thng Qun, liu T co lam ba
chu c khng?
ai ap:
- Khng c, v vua T dung Manh Thng Qun khng
chuyn.
Khoai noi:
- Rt tic qua nhn khng co Manh thng Qun, nu co th
dung kho g?
ai noi:
- Tng quc T Chi co kem g Manh thng Qun?
Yn Vng Khoai nghe vy lin cho T Chi rng quyn trong
vic triu chnh. Sau o Khoai ku Lc Mao Tho hoi:
- Cac bc hin tai ngay trc rt nhiu, sao ho ch ca ngi
Nghiu Thun ma thi?
Tho noi:
- Nghiu, Thun bit nhng ngi cho ngi hin ch khng
nhng ngi cho con. Vu cung nhng ngi cho ch la ngi hin
nhng lai khng ph Thai t. Nn khi Vu mt, Thai t Khai cp
cua ch. Bi o i sau cho Vu kem c hn Nghiu Thun!
Ng Nguyn Phi
136
Yn Khoai cao hng noi:

- Qua nhn mun truyn ngi cho T Chi, co nn khng?
Tho ap lin:
- Nu ai vng lam c nh vy th c u khac g
Nghiu Thun.
Yn Khoai hop qun thn lai, tuyn b trut Thai t Bnh,
truyn ngi cho T Chi!. T Chi gia nhun nhng i phen cho
hp vi nghi l, ri nhn ngi, lam l t cao thin da, mc ao cn,
i mu min, cm ngoc khu, ngoanh mt v Nam xng C. Qua
khng chut ngng.
Con Khoai th ng cung by ti quay mt v hng bc ma
bai triu ri don ra Bit cung. Ba tn, ai, L, Tho, c phong
Thng Khanh. Tng qun Th B ni gin keo qun ban b anh
T Chi co dn chung ao at tham gia. Hai bn cm c nhau n
mi ngay, s thng vong n vai van. Cui cung Th B b git.
Lc Mao Tho noi vi T Chi:
- Th B ni loan la bi Thai t Bnh.
T Chi cho bt Thai t. Quach Ngi em Bnh i trn.
Nhn c hi o, T em qun anh Yn ly c la dep loan T
Chi, nn dn Yn tham gia, T Chi va bon ai, L, Tho u b
git, Yn Khoai t t, T chim ong lun nc Yn khng chu
tra.
LI BAN:
i vn co cu: "Nhp n xut chu" (khi vao la y t, khi
bc ra la chu nha) no co y ngha trn phng din tu thn. Chng
han, ban vao hoc mt ngh nao o, luc o ban trong vai tro la
ngi hoc tro, hoc con em, hoc ngi lam cng, giup vic. Khi
ban hoc thanh tai, th cung co quyn m hang, xng nh ai. o la
y ngha cua "nhp n xut chu".
137
Yn Vng Khoai b con tu sc hanh ha, mun to ra mnh

co mt "phong cach d thng", cho nn a lam mt vic ang goi
la kim c ky quai! Khoai mun lam ba chu ch hu th khng
c, tac phong ln tai can u tm thng, nn ng anh bo ngi
vng i lam... Thanh Hin! Khoai co th coi ngi v khng ra
g, nhng khng th coi lng miu, xa tc, dn chung coi khng ra
g! Va phm cht thanh hin khng n gian nh Khoai hoang
tng. Thanh hin la la bc tr tu, con Khoai la ngi hn am.
Khoai khng phn bit c chanh ta am con bun lng gat,
th lam sao noi chuyn thanh hi kia ch?
Hai tn T ai, T L la em cua T Tn, la nhng tn du
thuyt, noi chuyn phai trai mt cach ao in, trao tr lt long.
Trong sach Ngu (5 th su mot: Bon du thuyt, bon thch
khach, bon n bam, bon con bun, bon chuyn lam hang gia mao),
Han Phi chi bon du thuyt: "Bon su mot la bon su mot uc
khoet xa hi, nhng tn nguy nho tra hnh hin gia". Lc Mao Tho
cung la tn v s, n cm pht lam vic cho ma! Con T Chi th
sao? Hn la mt th h ly rung ui. Nhng khng trach hn. Hn
thy Yn Khoai hen qua, nn hn nui mng soan ngi. Vic soan
ngi trong thin ha khng m ht. Ch trach hn mt iu, trc
y hn t xng la ngi hin du thin ha ma cp ngi. Ke kia
a nhng ngi mt cach danh ngn chnh thun, hn lai khng co
chnh sach an dn, nc Yn khng yn, tt nhin hn va gia
tc hn phai n ti.
Trn y la mt Bi Hai Kch cua lch s.
Ng Nguyn Phi
138
57. CON CHIM HOANG DA
Sach Nam Hoa Kinh cua Trang T vit: "Nhng con chim tr
hoang da sng bn m ly, c mi bc m mi mt ln, du cuc
sng kho nhoc ma khng u no, th nhng chung khng h mong
mun c nui trong lng. Sng trong lng tuy khoe hn nhng
chng vui ve g".
LI BAN:
Khng ring g loai chim, moi vt trong thin nhin u
thch bay nhay ring coi cua mnh. Cu v: "Ca chu chim lng" la
chi s mt t do. oan vn nay mang tnh cht ao tnh. Cai g
trai vi t nhin u la s rang buc. Trang T chu trng: T
nhin chnh la t do.
139
58. CY V DUNG
Co mt mc s tn Thach i qua vung Khuc Vin cua T thy

mt cy lch to ln trc miu th thn. Bong rm cua no co th
che ht ngan con bo, cy cao n nh nui, canh no co th khoet
thanh thuyn c mc, thn ln trm m, ngi ta bu lai coi ng
nh ch, th ma Thach vn cm u i thng.
Bon t nhn chan ri mi ui theo Thach. Mt a noi:
- T khi con vac bua theo thy n nay cha h thy cy nao
ln ep nh vy, th ma thy khng them nhn la sao?
Mc s noi:
- Thi, thi! o la cy v dung, ta con la g? Dung no lam
thuyn th m, lam quan tai th mau muc, lam kh cu th mau
hong, lam ca th no hay tit ra cht du rt nhp, lam ct keo rui
me th lm mi mot. V vy no mi sng lu va cao nh th!
Hoc tro hoi:
- Nhng sao no lai moc ch t t?
Mc s noi:
- Cy y bt qua ch gi mnh ni cung t nhng ke ngu
dt khoi chi no v dung. Khng moc ch miu th d b nhng
ke pha i, nhng cach bao toan no co khac g con ngi? Ly s ly
i nay ra chng minh co le la khac xa lm!...
LI BAN:
oan vn nay c nhn mun nu ln s khac bit gia cai
hu dung va v dung. Khng phai v dung la... v dung, ma co cai
ai dung trong cai v dung o. Trang T noi: "Nhng cy tao, l,
quyt, cam, bi... , khi qua chn u b be hai i cho n khi tan
Ng Nguyn Phi
140
lui. o chnh la tai nng ma t lam kh ca i, sng khng ht

tui, ma cht yu. Ta chng co ch nao hu dung nn mi sng
lu". Xet lai cu: "Cy y bt qua ch gi mnh ni cung t
nhng ke ngu dt khoi chi no v dung", tac gia ngm noi nhng
ke bt tai, co thn th vi quan cung chen chn ln bc vao chn
miu ng, qua mt moi ngi, ging nh L Trong Lin a
chi Bnh Nguyn Qun Triu Thng trc y. Tac gia phn bit
ba loai cy v dung:
a) Cy v dung sng ngoai thin nhin th sng lu. S sng
lu o la ang quy v no hp le t nhin.
b) Cy v dung ma sng gn lang xom th d b ngi ta quy
pha, n bo phong canh quanh nha. Theo y tng nay th
Dng Vng Minh (trit gia thi Minh) noi:
"Cy kia tr la xanh xanh,
Thn ta bit th ng sinh ra i".
c) Cy v dung moc ni n miu, la co y li dung long m tn
cua ngi ngu (khng dam n v s quy thn qu), kip cua no la
sng gi (ch cho nhng ke bt tai ma bu bam).
Rt cuc, y ca bai quy lai, lam ngi khng nn tranh danh
oat li, mun khoe thn th phai an tnh va sng vao v tr thch
hp cua mnh, mi co th tho ma khng b tai ting.
141
59. CUC TRANH LUN GIA NGI HAI CHN VA

NGI MT CHN
Thn Gia b cut chn cung vi Trnh T San la hoc tro

cua Ba Hn V Nhn. T San noi vi Thn Gia:
- Nu phai ra ngoai, th hoc la ng ra, hoc la ti ra!
Hm sau hai ngi ang ngi hoc, T San hoi:
- By gi ti sp ra ngoai, ng lai c khng? Hn na,
ng nhn thy quan ang chp chnh ma sao khng tranh mt, ng
ngang hang vi quan chp chnh ?
Thn Gia noi:
- Trong cac mn cua thy Ba Hn lai co quan chp chnh
sao? ng cho rng a v ng cao (T San la T tng cua Trnh),
nhng ti nghe cu "gng ch sang khi khng co bui bam, ngi
sng lu vi bc hin gia th khng pham li lm". Hin tai iu
ng ang mong cu la hoc ao c thy, ma tht nhng li nh
th chng la li lm lm ?
T San noi:
- ng a ra nng ni nay (ch vic cut mt chn) ma con
mun tranh thin vi Nghiu! Hay xet lai c hanh cua mnh th,
co u canh tnh ta chng?
Thn Gia ap:
- Nguy trang che y ti li cua mnh ri t cho rng
mnh khng ang pham ti cht chn, hang ngi nh th nhiu
lm! Ngi khng nguy trang che y ti li cua mnh, tha b cht
chn, t lm! Y thc c t nhin o ch co hang ao c mi lam
c. Bc vao ngay lan tn cua Hu Ngh ma khng trung tn,
o chnh la ch cua mnh. Ngi co u hai chn ci ngi khng
Ng Nguyn Phi
142
u chn, hang ngi y hng ha. Vic ng noi vi ta nh th ta rt

tc gin, nhng ni y la ch cua thy, nn ta ht gin ma bo
v. Khng bie61t thy a dung ao g ma day ta c th (ht
gin). Ta theo hoc thy a mi chn nm, thy cha bao gi thy
ta cut chn. Hin nay ta thy ng ly tu dng ao c giao du vi
nhau, ng lai ch khinh ta thn th khuyt tt, chng phai la sai
sao?
T San ca then lp lim:
- Thi thi!... ng khng cn noi na!
LI BAN:
Ni dung bai nay noi: Thn Gia la ngi cut chn nhng
tm phuc man, con T San thn tuy lanh ln nhng tm b
khuyt tt.
Theo s, ta bit T San tn la Cng Tn Kiu la ngi lim
khit thng minh, lam T tng cua Trnh vang danh bn phng.
S gia T Ma Thin vit: "T San lam T tng Trnh dn khng
th di". Nhng T San anh hng hoc thuyt Chu Cng C an
nn cac ng Trang T, Lit T co y bai xch. Tuy vy cuc i thoai
gia Thn Gia vi T San, tac xem la chuyn co tht rut
ni o mt bai hoc kinh nghim v phep x th.
Tan tt la mt iu khng may mn, ngi lanh ln khng
nn ch bai, nu khng co dp an ui ho th cung i x vi ho mt
cach bnh thng. Tuc ng ta co cu: "Bay mi cha que, ng
khoe rng lanh".
T san cung hoc chung mt thy vi Thn Gia, s hai
ngi cung i ra, i vao th ngi ngoai hiu rng hai ngi cung
ng cp vi nhau. t san s mt th din. a vy T San con gii
thiu mnh la quan chp chnh (T tng), nu qua vy o la mt
s l bch. Thn Gia noi: "Nguy trang che y ti li cua
mnh ri t cho rng mnh khng ang pham ti cht chn, hang
ngi nh th nhiu lm".
143
Nu c vach la tm su th du co thanh nhn cung khng

tranh khoi ti, bit vy c sao c hach sach ngi ta? Thn Gia
noi: "Ta theo hoc thy 19 nm, thy cha bao gi thy ti cut
chn". y la cy then cht! Thy Ba Hn V Nhn la ngi a
at n cai c toan my: Kh6ng phn bit ngi va ta, khng phn
bit cai lp b bn ngoai, bi vy ng ta khng thy s khuyt tt
cua c th. Cu then cht trn y, giai thch cu: "... ta rt tc
nhng y la ch cua thy, nn ta ht gin ma bo v. Khng bit
thy ly ao g day ta c th". Y cua Gia mun noi, khng
them nhn cai li cua ho ma gin.
Bai nay co th b tuc cho bai: "Bnh Nguyn Qun vi ngi
que", nhng co mt y ngha cao siu hn v no i vao ao hoc.
Ng Nguyn Phi
144
60. BAI HOC NGU NGN: TRAI VI T NHIN
V vua bin nam la Thuc, v vua bin bc la Ht. Hai v

vng nay thng gp nhau trn t cua vua Hn n. Hn
n tip ai ho ht sc t t, nn Thuc va Ht ban nhau tm cach
bao ap lai long tt cua Hn n.
Moi ngi noi:
- Con ngi co tht khiu (7 l) o la: hai mt nhn, hai tai
nghe, hai l mui th va mt ming n. Duy ch hoang
Hn n khng co khiu nao. Chung ta nn uc l cho ng i!
Ngi kia noi:
- Phai o!
Ri mi ngay hai ng e Hn n ra uc mt l lam
khiu. uc n ngay th bay th Hn n cht mt!
LI BAN:
Bai ngu ngn nay rt u mc. Hai ng vua bin Nam, bin
Bc u co long tt, nhng long tt khng ung ch hoa ra lam hai
ngi. Mt sinh vt nao sng trong mi trng nao th thch hp
vi mi trng o. Trn phn u cua loai ngi ang co hai tht
khiu, nu ta ln lt bt kn i, ngi y se cht ngay lp tc.
Trong trng hp ngc lai cua Hn n cung vy.
Cung cn noi thm: Theo ao hoc, Hn n la mt thi ai
Hng Hoang cua thu mi khai thin lp a, luc y van vt cha
co, hai kh m dng con hn n la mt. Va Mt y lai tr v vi
uyn nguyn Thai Cc. Nu co ng vua Hn n nao o, th ng
vua y d nhin v khiu. Khi bay ra chuyn vua Bc, vua Nam
(tng trng cho m Dng, tc la t tri a phn bit), th vua
Hn n khng con hp thi na. Du uc khiu hay khng uc
khiu, Hn n cung vn gia bit.
145
61. TA CUNG MUN L CAI UI TRONG BUN
Trang T cu ca bn sng Bc, vua S nghe Trang la bc ai

hin, lin phai hai ai phu n mi ng v giup vic cho nc S.
Trang T vn m cai cn cu khng quay lai, noi:
- Ta nghe nc S co mt con rua thn cht a ba ngan nm
nay, vua S boc iu boc xac no t trong trap ct miu ng..
Chng le con rua y mun cht lu thn xac lai cho ngi ta
th ? Hay la no mun sng l cai ui trong bun thch hn?
Hai v ai phu u ap:
- Tha sng l cai ui trong bun thch hn!
Trang T noi:
- Ta y cung mun l cai ui trong bun!
LI BAN:
Trang T co cucsng y thin nhin va u mc. ng sng
vao ha ban th ky th t u th ky th ba trc Cng Nguyn.
ng trc tac b Nam Hoa Kinh, mt tac phm trit ly thin v
ao hoc nhng lai la mt tac phm vn chng tuyt vi. Vi cai
tai mn tip y, ng ra lam quan nc nao ma chng c? Th
nhng ng khng mun cu thuc, ham danh khoai li la thoi ua
oi cua th tuc. Xa nay co nhiu ngi ra lam quan b tht sung,
khi cai hoa xay n, than: "Bit vy ta khng them lam qua!"
S noi: "ai Alexandre Le Grand (ngi cung thi Trang
t) ngi Hy Lap keo qun i anh x Ba T, trn ng i gp
nha hin trit Diogene, Alexandre dng qun lai chao nha hin
trit. Luc y vao bui sang Alexandrre ng v hng ng,
Diogene ng pha Ty. Alexandre noi:
Ng Nguyn Phi
146
- Hin s Diogene! Ngai mun g ta ban cho?

Diogene bnh than noi:
- Ta mun ng ngoai anh sang mt tri!
Cu cua Diogene Cu noi cua Diogenenoi rt nhiu ngha va
su sc. Ta bit Alexandre tng mao ang ng v pha ng che
mt anh sang mt tri ban mai, nn Diogene ui kheo Alexandre
i! Ngha th hai, Diogene khng h thch lam quan, "ta mun
ng ngoai anh sang mt tri", la ng ta mun noi cuc sng t do
t tai. Cac trit gia va s gia i rau cho rng Diogene co nhiu
im tng ng vi Trang T va Diogene la lanh tu cua phai
Cynisme. T tng thoat tuc va t tai cua nhng nha t tng,
nhng trit gia du ng hay Ty c hay kim u v ai.
147
62. CHIM AC DOA CHIM UYN S
Hu T lam Tng quc nc Lng (Nguy). Trang T mun

qua thm. Co ngi noi vi Hu T:
o!
- Trang T n y la co y mun thay ng lam Tng quc

Hu T hoang s cho lung xet trong thanh ba m, ba ngay.
Trang T n gp noi vi Hu T:
- phng Nam co loai chim tn la Uyn S, ng co bit

khng? Uyn S phat xut t t bin nam bay sang bin bc,
khng phai la cy ng ng khng u, khng phai qua luyn (mt
loai qua rt thanh khit) khng n, khng phai sui nc ngot
khng ung. By gi co con chim Ac ang ra xac con chut th no
thy chim Uyn S bay qua, ngng u nhn Uyn S, ku mt
ting "quac" gin d (v s Uyn S gianh mt mi). Nay ng nh
em cai chc v Tng quc cua nc Lng ra ku "quac" doa ti
y ?
LI BAN:
Vic nay khng bit co hay khng, khng thy b chanh s
nao noi. Vn cua Trang T rt u mc, vit toan nhng chuyn h
cu, co co khng khng, khng bit u ma ln; hai lang trn hai
con c anh nhau; chim Bng to ln bay cao chn van dm; Ca Cn
ln bng cai bin... ! Chim Uyn S la tac gia t v mnh, bin
nam, bin Bc ch cho Tng va Nguy. Tng la qu hng cua tac
gia pha Nam nc Nguy. Chim Ac ch Hu Vng, con chut gia
ch cho chc v T tng...
Sau khi thit lp mt s hnh anh ty giao, tac gia phong but
v von.by gi ngi ta tranh gianh tc v khng khac g nh ban
Ng Nguyn Phi
148
hang tra gia ca tm! Tn Tn, Bang Quyn, in Ky, Tru Ky

(ng thi vi tac gia) Nguy, T; Nghim Toai, Hip Luy
Han... Co le tac gia ly mnh va Hu t ra chi bon chnh khach
by gi. Va cung co th tac gia gi lai cho hu th mt nu ci b
him, ma mai va thm trm rt... hai hc.
149
63. TN THUY HOANG TM THUC TRN G SINH
Nm 221 trc Cng Nguyn nha Tn ai Tng, Tn Vng

Chnh xng Thuy Hoang (V Hoang u tin). Tn Thuy
Hoang cho xy Ly Cung, Hoan Lng, A Phong cc ky tn kem.
Mt bui hi triu co mt thut s ni ting la Lu Sinh bc
ra noi:
- Thn nghe, Chn nhn la mt v tu hanh c ao, trng
sinh bt lao, ho vao la khng chay, vao nc khng chay, co th
ci my ci gio ma i trong khng kh nh chim. Nhng v y
u co thuc quy, ung vao co th sng n ngan, mun tui!
Tn Thuy Hoang cam thy sung sng noi:
- T nay trm t xng la "Chn Nhn". Co ai v trm ma i
tm thuc trng sinh bt lao khng?
Tng V Ky tu:
- Thn co ngi ban tn T Phuc, thng qua lai chn Bng
Lai, bit c Chn nhn u. Nu "Chn nhn" tin dung, thn
se tin c ngi y.
Vua Tn ca mng sai mi V Ky i mi T Phuc, Phuc vao
yt kin vua, Thuy Hoang noi:
- Trm nghe ngi bit chn Bng Lai, hay noi s vic y ta
nghe.
Phuc tu:
- Trong bin Bt Hai bc nc T cu co ba ngon nui thn,
cy ngoc la vang, loan xoe phung mua, nhng v Chn nhn
thng lui ti ni o. Tn goi ba ngon nui o la Bng Lai, Phng
Tng, Doanh Chu. Thuc tin ni y.
- Ta phai lam sao ly c thuc trng sinh?
Ng Nguyn Phi
150
T Phuc tu:
- Trng sinh la mn thuc quy, t ai cu ma c. B ha
mun tm, phai ong 10 chic thuyn ln, trong tau co 5 hang th,
chon 500 ng nam, 500 ng n, phong co luc dung n ho. Thn
se v b ha ma i tm.
Tn Thuy Hoang ca mng lam theo ung li dn cua T
Phuc. T Phuc hng dn oan ngi ln ng... Mai n na
nm ma khng co tin tc g T Phuc...
LI BAN:
Tn Thuy Hoang la ng vua bao ngc nht nhn loai, cung
la mt hoang kit xut cua Trung Hoa. Khi ng thng nht
xong luc a Trung Hoa, ng khng "phong hu kin a" cho ai ca.
V hoang nao cung co tham vong sng lu. Tn Thuy
Hoang rt tin bon phng s. Thut luyn kim an (con goi la linh
an, hay an) cua ho thng co kt qua ngc lai. V trong an
hu ht co thuy ngn. V sau, y s Ly Thi trn trong "Ban thao
Cng Muc" co noi: "Thuy ngn la mt cht c, ung vao loet
rut, muc xng". Nhiu ng vua ca tin linh an ma cht sm.
Thuc trng sinh la c m khng ngui cua loai ngi.
Nhng ngi ta co th keo dai s sng ma khng th ngn c s
cht. Xa nay cac vt th co dang trang thai u co s thay i.
Tn Thuy Hoang a hoang tng. Mt ng vua hung lc va sang
sut nh ng vn khng tranh c s hoang tng. Nhng
Quanh thanh t, Banh T... Ch la s hoang ng!
T Phuc i tm thuc trng sinh ma em theo 500 cp ng
nam, ng n, lai co u hang th, xem ra o la mt s mu tnh
lu dai. Nhng qun ao trn bin ng nh Nht Ban, Banh
H,... khng chng la ni tru ngu cua ho. Ni y chnh la coi tin,
mt min t ha. Nm trm cp nam n ngay sau se la 500 gia
151
nh tao dng thanh mt lang, ri ln dn thanh mt phu... Ni y

ho tranh c canh mau thy phi. Ho lam cuc sinh tn, sinh
con cai trong canh nhn gian. o la chn ngha cua thuc quy
danh cho con ngi. Va o la... Chn nhn.
Ng Nguyn Phi
152
64. VONG TN GIA H DA
Ngay qua thang lai, T Phuc i qua lu, ca nm tri ma

khng nghe tin tc g. Vua Tn bung nong nh la t lin ku
Lu Sinh bao:
- Trc y ngi khoe vi ta tng bit Chn nhn. Ngi va
Tng V Ky bao tu cho T Phuc. T Phuc i n nay khng co m
hao g. Ngi phai i tm hn, nu khng c th ngi phai i
tm cho c Chn nhn. Nu khng ngi ng gp ta na!
Mt Lu Sinh ct khng con giot mau, lanh lnh ra i.
Gia tri nc mnh mng khng bit tm u cho ra T
Phuc. Mt hm Sinh n a phn Thai Hoa thy mt ngi hnh
dang c quai ngi trn tang a, Sinh ng tm bc ti vai chao.
Quai nhn hoi:
- Co vic g vy?
Sinh tha:
- Tiu sinh vng li vua Tn i tm thuc trng sinh. Dam
xin tin sinh day giup mt li!
Quai nhn ci r, noi:
- Thuy Hoang la mt bao chua lai mun sng lu sao? Con
ngi ta sng cht tri, sao vua Tn lai co y ngng cung nh
th. Lam g co thuc trng sinh bt t?
Lu Sinh cu khn:
- Tiu sinh la ngi pham mt tht oc nao ngu mui. Tin
sinh co cach nao cu giup tiu sinh.
Quai nhn mt thoang suy ngh, noi:
- Ta cho ngi vt nay.
noi:
153
Noi ri ng bc vao ng ly quyn sach a cho Lu Sinh,
- Hay a cho vua Tn xem quyn sach nay trong o co noi

n le sinh tn vong.
Lu Sinh xem lai, sach co tn "Thin Luc B Quyt". Sinh
mun hoi lai mt vai iu cha ro, nhng quai nhn a vao coi
nhp nh. Sinh em sach v dng cho vua Tn ri thut lai cho
moi vic. Nha vua m xem, thy sach vit theo li "khoa u". Vua
khng oc c, ben sai Tha tng Ly T oc. Ly T oc va giang
cho vua nghe, li trong sach huyn nhim kho hiu, ai y noi v s
bin dch cua tri t. Ngoai ra con co cu: "Vong Tn gia, H da"
(ke lam mt nha Tn la H).
Tn Thuy Hoang tht kinh noi:
- C nh sach, th r H se xm lc nc Tn ta!
Vua Tn lo s, lin sai ai tng Mng im em 30 van
qun i anh hung N, lai con bt thm 80 van dn i xy Van ly
trng thanh!
LI BAN:
D nhin am T Phuc nh chim tri ca nc bin bit tri
my tm u cho ra? oan ngi i tm thuc trng sinh khng
v. Tn Thuy Hoang bt Lu Sinh i tm cho c T Phuc, nu
khng tm ra, th phai tm cho c Chn nhn! Hi i!... Nu
Chn nhn co thc th i nao n ng vua bao ngc? Cung may
Lu Sinh tm c v "D nhn" cho mt quyn "b quyt" trong o
co cu sm: Vong tn gia, H da. Nm ch nay khin vua Tn lo s
ma xy Van Ly Trng Thanh. Bc Trng thanh nay trc y
thi chin quc, Yn, Triu a xy t Min huyn Cam Tuc chay
n Liu ng (Trng thanh nay dai trn 4000km, cao t 15 m
ti 30 m, rng t 12 ti 20 m, khng phai hoan toan do cng cua
Tn Thuy Hoang. Sau nay, Tn, Bc Nguy, ng, Minh u co
xy thm). Ngi cht bn hao Van Ly Trng Thanh ca chuc
Ng Nguyn Phi
154
van! Vi nm ch o, khin cho din mao chnh tr cua nha Tn

cung thay i ht sc to ln.
S tht bai trong vic tm thuc trng sinh Ly T co c
ph bang Nho hoc, khng co hoc s nao tu trnh nhng vic cua
ho Ly lam. Kt qua Tn Thuy Hoang ra lnh t ht sach v co t
trc n ng thi (tr sach thuc, sach canh nng va sach boi
toan). Cm ngt s trc tac. Ch co 70 v bac s nha Tn mi co
quyn tac trc. Ai vi pham se b t t. Ly T con tu ln vua Tn
cho chn sng hn 460 nho sinh, nhg ngi b tnh nghi co lin
quan n vic "tm thuc trng sinh", lam sach ph bang ch ,
xui giuc dn chung ni loan...
Nm ch "Vong Tn gia, H da" ma vua Tn hiu la nc
Tn mt do H, a khin chin tranh Tn, H keo dai ngot 10
nm, xng trng phi y trn khp thung lung, bn di chin
hao Van Ly.
Nhng "Vong Tn gia, H da" a khin vua Tn phai hiu
ngha mt cach lch lac nh vy la do Ly T ct ngha! Ly T la ke
khat mau, la mt tay dung chin tranh truc li. Th hoi H dn
s bao nhiu? Vn minh H la la nhng g? Thu u? Tn by
gi la mt quc to ln pha nam n tn Nht Nam (Quang
Bnh Ha Tnh ngay nay), pha Bc n Mng C, pha Ty n Ty
Tang. Dn s toan luc a Trung Hoa thi o trn 50 triu, can g
b H vi dn s cha y mt triu tiu dit?
Nu co ai t ngc lai vn , tai sao Mng C lai co c hi
e bep Trung Hoa? Hai bi canh y khac nhau. V nha Tng k t
Huy Tn tr i, vua ti quan u hen nn b thng thuc vao Liu
Kim. Con Mng C lo thng nht cac b lac, xong, ln lt thn
tnh cac nc Trung A, Ty A, ng u, quay lai anh Liu Kim,
ri mi thn tnh nha Tng, chng trnh y ht i Thanh Cat T
Han vn cha xong. Va Thanh Cat T Han la mt ai Han hung
tai ai lc t Tn n 5 th ky sau H a lam c nhng g?
Sach lc cua Ly T a lam hao tn nhn mang va cua cai. Co Van
Ly Trng Thanh o tai sao i ng Tn co nan "Ngu H loan
Hoa"? Tai sao i Nam Tng co nan qun Mng? Nu qun lc cua
155
H hung cng th chng ln 10 Van Ly Trng Thanh, ngi H

vn vt qua nh thng!
Sau nay ta mi bit rng, nm ch "Vong Tn Gia, H da" co
ngha rt ro la: "Ke lam mt nc Tn chnh la H Hi" Tha
tng Ly T co tai, nhng ng cung la ngi rt a oan quy
quyt, mt tay truc li th thit. ai s gia T Ma Thin noi: "Tn
Thuy Hoang n cung Lng Sn, ng trn nui nhn xung thy
oan xe i sn cua Tha tng n ngan c, qun ky rt ng, vua
rt khng bng long... sau o co ke thoc mach lai cho Ly T, Ly
ben bt lai... Vua Tn ra lnh cho git nhng ke o!"
"Vong Tn gia, H da" o la cu sm a bit. Bit nhng co
tranh c khng? Trc y nha thao lc Ng Khi noi: "Gi
nc ct c ch khng da vao nui sng him tr". Tn co ai
Ham Cc, "mt ngi gi mun ngi kho qua", c sao lai mt
nc? Ca triu nh nc Tn u la nhng ke bao ngc: Tn
Thuy Hoang, H Hi (Tn Nh Th), Ly T, Triu Cao, Dim
Nhac, Triu Thng... La nhng ke bao ngc. Khi nha Tn thng
nht thin ha 221 trc Cng Nguyn, cho n khi chm dt nha
Tn 206 trc Cng Nguyn von ven co 15 nm so vi nha Chu
870 nm th u bit cai c cua nha Tn khng co! ang tang
cho gic mng cua Tn Thuy Hoang! ng ta noi: "Ta la hoang
u tin, con ta se la Nh Th, chau ta la Tam Th... truyn mai
mai van th".
Ng Nguyn Phi
156
65. TRNG LNG THCH KHACH

TN THUY HOANG
ai phu nc S la Bach Cng Thng (chau ni cua S Bnh

Vng) sut ngay ch suy ngh n vic git T Ty (tn Thn, con
th cua S Bnh Vng, chu cua Thng) va anh Trnh. ng ta
ng sut bui sang ngn ngi, bt ng n ni cy roi nga
cm trn tay tr ngc, cai u nhon m vao cm mau chay
xung t ma Thng khng hay!
Ngi nc Trnh nghe chuyn y bao:
- Mau mnh chay xung ma con qun, th con g ma khng
qun?
Nn co th noi, ngi tp trung y ch cao du co vp vao
cy, co va vao a, co ln xung h... Cung khng h bit.
LI BAN:
oan vn nay cung co chut ao kh, v noi n y ch gn n
ch tuyt i. Nhn gian khng co g la tuyt i! Nc Trnh git
cha Thng (Thai T Kin, Tn xm lc Trnh, Trnh cu cu S).
S T Ty la chu Thng i cu Trnh, v th Thng thu T Ty!
Tht ra trc o, T Ty a tng giup Thng. By gi moi vic
u dnh dang n lch s ta bo qua, ch noi n y ngha cua s
quyt tm! Quyt tm cua Thng ht sc cao n ni vt nhon
m vao ngi mau ma khng hay!
Vit Nam ta co mt trng hp tng t, khi qun Nguyn
ang xm chim nc Vit, luc y Pham Ngu Lao ch la mt dn
inh, nhng long canh canh mun cu nc. ng ngi an sot gia
ng, xe cua tng qun Trn Hng ao i qua, mc du co lnh
157
tin h hu ung, Pham Ngu Lao vn khng hay. Mui giao cua mt
tn lnh m vao ui ng mau, ng cung khng h bit!
Trng hp cua Pham ngu Lao con la lung hn Bach Cng
Thng nhiu. Chng y, theo ngi xa, Pham ngu Lao xng ang
lam Thanh nhn ri!
Xin noi rng thm, Thng ch v thu nha, nhng thu khng
ung ch. Nc Trnh git cha Thng (la Kin) la li cua Kin
mun ban nc mnh cho Tn. Va T Ty cu Trnh vi mt ngha
c, vy ma thng quyt tra thu. Con Pham ngu Lao th quyt cu
nc!...
Ng Nguyn Phi
158
67. IU NAO NHU C HN
Nc T co mt ngi ngheo kh, thng hay n xin ch

trong thanh. Ai ny u chan ghet hn, v hn thng xin nhiu
ln. Gi th khng con ai mun b th cho hn na.
Ngi khn cung o tm n nha ho in lam tap dch cho
tn ma phu cua ho in kim n. Co ngi noi vi ke khn cung
o:
- Lam vic cho mt tn chn nga tm ming n, ngi
khng cam thy nhuc sao?
Ngi kia ap:
- Cai nhuc ln nht la i n xin. Trc y ti a tng i n
xin ma cha thy nhuc, hung chi nay c lam kh dch cho
ngi chn nga kim ming n th nhuc ni g?
LI BAN:
Thm ch i n xin cung cha phai la nhuc. Ngi ta xin n
(tr bon n bam xa hi) v thi cuc, hoan canh, tt nguyn... o la
giai phap tam thi cua nhng ke khng u iu kin kim sng.
Mai n u th ky hai mi, Trung Hoa vn con "Cai Bang".
Vua L Thanh Tn cua ta vit v "n may":
Chng phai n ong chng phai vay,
Lc tri lai c... n may!
Nu ke li bing thy vic lao ng cho la kho nhoc, i n
xin khoe hn, ke y mi ang goi la nhuc. Li cht vn cua ng
khach kia la khng ung! Lam thu cho mt nha giau, hay cho
mt ngi chn nga cung la lao ng, min la vic lam y ng vi
pham n phap lut la c.
159
68. NHN AO HAY BT NHN
Ngi dn Ham an (Kinh nc Triu) co tuc: C ngay

mng mt u nm ho mang chim Ban Cu n ban cho Triu
Gian T. Triu Gian T vui mng thng tin bac cho ho rt
nhiu. Co ngi cht vn Gian T:
- Ngai mua chim Ban Cu lam g?
Gian T noi:
- Ngay u nm ta thch phong sinh th hin cai n c
cua ta.
Ngi kia noi:
- Moi ngi bit ngai hay phong sinh chim nn mi tranh
nhau i bt chim, nh vy chim Ban Cu cht vao ngay y rt
nhiu. Nu ngai tht mun cho chim sng sao khng lch cho moi
ngi ng bt chung? Ch nh bt ri mi phong sinh e rng n
c nay khng bu p ni ti ac nay.
Triu Gian T khen:
- ng noi ung lm!
T o ng khng mua chim vao ngay u nm na.
LI BAN:
Triu Gian T vao u thi ky chin quc (gia th ky th
V trc Cng Nguyn), thi nay Pht giao cha du nhp vao
Trung Hoa, nn vic phong sinh co le anh hng ao giao. S d
co nhng cuc phong sinh la v ho tn trong quyn sng cua loai
vt. Moi sinh vt u co quyn sng nh nhau. Nhng tai sao ch
phong sinh chim Ban Cu ma thi? Ly ra Gian T phai phong
sinh ht tt ca cac loai chim. Ngh sn bt chim n tht cung la
Ng Nguyn Phi
160
mt ngh sinh sng cua ngi xa nn kho ma cm ho. Co th

dung trit ly nao o giang giai cho ho bit rng: Khng nn git
nhng con vt hin lanh va v hai nh chim, tho, nai, rua...
c phuc c. Thi c vua Nghiu i sn, trc khi bua li th
vai: "Con nao co canh th cao bay, con nao co chn th mau chay,
ch co vao li ta" Tuc l o rt ph bin Triu Thanh Thang
(nha Thng), nn mi co thanh ng "m li thanh Thang"
(phong sinh ly c).
Quy nh phong sinh phai chon ngay mng mt u nm, ro
rang o la hai chim. nu co long nhn t cung khng th gp u
mua o, tin u ma mua cho? Cung khng th mua tng trng
ma tha, lam gng cho ngi khac noi theo. S phong sinh
chim la long tt, nhng lam cach nao ngi ta khoi bt chim o
mi la vic n c.
Ngay nay, l phong sinh thng vao nhng ngay Pht an,
L Vu Lan, Thch Ca thanh ao, Php Nhp Nit Ban, Thng
Nguyn, Ha Nguyn... nhng ngay o ngi ta ban chim, thu rt
nhiu va rt t. Co le n ngay o cac loai chim thu cht rt
nhiu.
Phong sinh la mt tp tuc tt giup cho con ngi giam bt i
tnh da man. Nhng co chuyn phong sinh th co s sn bt chim
thu ban. Khng phong sinh th ngi ta vn bt chim thu (lam
nhu cu thc phm) u u nh moi ngay. Kho ma ban n mt
phng phap hoan hao. Thi th... tuy theo "cn c va duyn c cua
chung sinh".
161
69. HOC PHEP TRNG SINH BT T
Vua Chiu Dng nc Yn nghe n co mt phng s bit

phep trng sinh bt t lin sai ngi n hoc thut o ( v
truyn lai cho ng). Ngi y hoc cha xong th thy co thut bt
t kia a "t chi hoanh hoach" (cht). Chiu Dng Vng tc gin
mun x t ke sai i hoc kia. Mt b ti c vua sung ai lin can:
- Cai ma ngi ta lo nht la khng ai thoat khoi cai cht. Cai
ma ngi ta quy nht la mang sng. Chua cng bit quy trong
mang sng sao phai git ngi? Va lai thy phng s kia cht i,
chng to rng ng ta khng co thut trng sinh bt t g ca!
Yn Vng nghe qua khng x t ngi o na.
Lai co ngi nc T lai mun i hoc thut trng sinh bt
t y, nhng khi nghe thy phng s kia cht, n hn m ngc
thng trach chnh mnh, Phu T ua vi anh ta:
- Thy phng s a cht ri ma anh vn con n hn, te ra
anh khng hiu g v cai hoc y ca!
Nhng co ngi cai vi Phu T:
- Li cua thy sai ri! Bit u co ngi nm c ly thuyt
v b thc ma khng thc hin c? Lai co loai ngi thc hanh
c nhng khng hiu g v ly thuyt. Ka, nc V co mt ngi
rt gioi v toan hoc, trc khi cht em b quyt ra day cho con,
nhng ngi con chng vn dung g c ca. Ngi khac n xin
hoc ngi con y, ngi con cung ch oc khu quyt cua cha oc
lai, ngi kia lanh hi c, phat huy mn toan u kem g ngi
a truyn b quyt. C vy ma xet thy phng s kia cung co th
bit c ly thuyt cua thut trng sinh.
Ng Nguyn Phi
162
LI BAN:
S noi: "Yn Chiu Vng rt m thut trng sinh. ng li
dung nhiu kim an nn cui cung phai cht non" (khoang 50
tui). Yn Chiu Vng la mt bc minh qun, bit dung Nhac
Ngh pha c T, git c T Mn Vng tra thu cho xa tc.
nhng nha vua ra lnh git ngi i hoc phep trng sinh kia la
v ly. Tn phng s kia a lng gat nhng ke ham sng n "van
tu", thc ra hn khng co thut g ca, bng chng la hn a cht,
th ma nha vua vn khng tnh ng. Hn na, hoc phep trng
sinh bt t, tc la phai yu cai sng, a yu mang sng sao lai git
ngi? o la mu thun.
Anh chang nc T cung thch sng lu mun tui, nn
mun i hoc thuyt trng sinh, bt ng lao thut s kia cht, anh
ta m c oan trach mnh, sao khng chu i hoc sm? S m tn
mt ht ly tr, goi la cung tn. Cai cht cua phng s chng to
c rng, lao ta ch la ke rng tuch. Sau nay Tn Thuy Hoang
sng c 45 tui, ng cht sm v ca dung thuc "trng sinh"
kim an, vai nm cui i ngi ng kh cn, gy et, da xam, mi
thm, tnh tnh gt gong, chng to ng a b kim an hanh ha.
Ngi nao o noi: "Co th co ngi hiu ly thuyt trng sinh ma
khng thc hin c... ", trn lnh vc nao o th ung. V thi
thng c n luc o (co th k n hm nay) co ai c ao trng
sinh?
Trong ao giao co nhng v nh Trn oan, Trng Tam
Phong, La ng Tn, Ham Tng T... Ch sng ngoai trm tui,
trong khi o co mt v sng n 174 tui la ti a. V nhng ngi
o bit c phng phap dng sinh "Thanh tm qua duc".
Trng sinh bt t ch la gic mng hao huyn.
163
70. TRNG LNG GP HUYNH THACH CNG
Trng Lng Gp Huynh Thach Cng

Mt hm Trng Lng long bun ri ri ben i dao chi
cho khuy. Mt ng gia qua cu lam rt chic giay xung nc.
Lao goi Trng Lng noi:
- Nay chu, hay nht giup giay cho ta!
Lng mun c lao, cht nhn thy lao a gia, lin nen gin
xung cu ly giay em ln. Lao bao:
- Xo vao cho ta!
V a trot lm giay, nn Lng cung quy xung xo cho lao.
i c vai bc lao lai anh ri giay na! C nh th Lng phai
nht va xo giay cho lao n ba ln! Lao bo i! Lng trng mt
nhn theo... Lao i chng mt dm th quay lai, thy Lng vn
con ng o... Lao noi:
- Thng nho nay day c!
Ri lao noi:
- Nm ngay sau, sang sm may n ni y gp ta!
Lng ly lam la, vi quy xung ap:
- Da!
Nm ngay sau, sang sm Lng n ch hen, a thy lao
ng sn o ri. Lao gin noi:
- a hen vi ngi gia ca, ma n sau la sao.
Lao lai dn:
- Nm ngay na se gp y tht sm!
Nm ngay sau luc ga gay Lng n ni hen, a thy lao n
trc. Lao gin, noi:
Ng Nguyn Phi
164
- Sao lai n tr?

Lao ra i dn tip:
- Nm ngay sau n cho sm!
Nm ngay sau cha ti na m Lng a ti im hen ng
ch. Mt lat lao cung n, lao a ra quyn sach, noi:
- y la quyn "Thai cng binh phap". oc quyn nay se lam
thy bc vng gia. 13 nm sau ngi se gp ta. Hon a mau vang
chn nui Cc thanh pha Bc sng T la ta o!
Lao noi ri bo i. Lng em sach v mit mai nghin cu.
LI BAN:
Trng Lng co tnh kin nhn tht ang khen. Nhng
trong cai kin nhn cua Trng Lng vn co s tnh toan. S gia
T Ma Thin noi: "Trng Lng nh anh lao gia xc xc nay,
nhng thy lao co ve tin phong ao ct nn thi". Trng Lng
chu kho lm dep va xo dep ba ln cho lao la ct lao day cho
iu g o, co th la ky th bao in, co th la mt tin tc b mt,
cung co th la mt bao vt... Co le Trng Lng oc c iu y
trong gng mt lao mi chu kho lam n ba ln mt vic trai tai
gai mt th nay. Hanh ng nay khng phai la kin nhn ma
mun thu li. Hanh ng y con t hn Han Tn lun trn! Ngi
i cho Lng hin tr, Han Tn la hen ha. o la quyn cua ho. Tn
giup c nghip nha Han keo dai n 400 nm, nhng v chng
Lu Bang, La Tr la nhng ke c ac, hay git nhng ngi co ai
cng va ai tai. Han Tn b Bang git, con Trong Lng kheo
nnh hot, nn s nha Han mi chi Han Tn ma ca ngi Trng
Lng. Gia s nha Han tho chng vai mi nm nh Tn, th
ngi ta se coi nh mt Ly T, chng khac ty nao!
Lng kin nhn n gp lao gia y ba ln cung ch la xin
xo. Con lao kia, ng Tin Hoang Thach Cng nao o cung co th la
mt lao du hip nh ng Th, lao mun gi gm mi thu cua
mnh vao Trng Lng tra dn (cung ging nh Lng a nh L
165
Hai Bin). Con vic hon a vang vi 13 nm sau th qua d. Lao c

sai ngi em hon a vang d dang n t ni o. Lng co n
th gp, khng n th thi, co sao u? Mc du thu o cung co
mt ao s tn la Hoang Thach Cng (tac gia cua mt b phong
thuy xoang xnh) kha ni ting, nhng ngi ta ch nghe ting n
ch khng ai bit mt, ngay ca nhng b chnh s tin hu Han
th cung khng co. Mai n i nha ng con nghe lao xut hin
u bit y la chuyn hoang ng. Hn na, Lng la tay xao
nguyt kho ma tin li cua Lng c.
iu cn ghi nhn y giup ai vic g th phai tn tm ch
khng lam ly long ly l. Va a hen ai iu g th ng nn tht
hen.
Ng Nguyn Phi
166
71. LY T, TRIU CAO MU VIC PH LP
Thang 20 nm th 37 (211 trc Cng Nguyn) Tn Thuy

Hoang, nha vua i tun thu phng ng, theo vua co Tha tng
Ly T, Trung Th lnh Triu Cao (hoan quan) va con nho vua la
H Hi cung mt s quan lai thn tn i theo. Vua doc Trng
Giang ra n bin, nhn tri nc mnh mng ma ut c v nh
n chuyn i tm thuc cua T Phuc trc y bt v m tn.
Trong luc o co nhiu ngi noi vi vua Tn: "Thuyn cua T Phuc
b ca ln on ng". Ca ln tc la Sa Ng (ca nham, ca mp). Vua
Tn truyn sm cung no chun b bn Sa Ng.
Nha vua dung thuyn i doc ven bin ln n Lang Gia (T)
th co Sa Ng xut hin. Vua Tn cung oan cung thu xum bn Sa
Ng cht. Nha bp nu Sa Ng vua cung moi ngi n khen:
- Ngon!Tht thm lm!
Long xa quay v, doc ng vua nhum bnh, bit mnh
khng sng c, ngh lai long thy thng Thai t Phu T. Phu
T hin hiu, v can vua ng git hoc s, ng t sach, vua Tn
ca tin Ly T nn ni gin ay Phu T ra bin gii Tn, H lam c
cng giup tng Mng im coi vic xy Trng Thanh. Tn Thuy
Hoang vit chiu truyn ngi cho Phu T, ri ku Ly T, Triu
Cao lai trn tri:
- Phu T la ngi hin hiu ang c ni ngi. Trm v mt
phut nong gin ma i x vi con qua khc nghit. Trm co cht,
cac khanh nn tn tnh giup Thai t gi ngi bau.
Noi ri trao chiu th cho Triu Cao !
Vua Tn bng ha tai Sa Khu thang 7 nm th 38 (210 trc
Cng Nguyn).
167
Triu Cao va Ly T em nhem vic vua bng ha khng cho ba

quan bit. Cao noi vi Ly T:
- Nu Phu T lam vua th chung ta cht khng co t chn.
Nay phai gia chiu H Hi lam vua!
Ly T khng chu, noi:
- Khng c! Khng th phu long uy thac cua Tin !
Triu Cao em li le hn thit ln hm doa ra thuyt phuc,
Ly T mi nghe theo.
Triu Cao lin gia chiu ch, ri nim phong co n Hoang
gi ra bin gii cho Phu T va Mng im, buc hai ngi phai t
sat, binh quyn giao lai cho Vng Ly.
Mng im noi vi Phu T:
- Thai t khng nn t sat vi, phai cho ngi v triu do xet
h thc, bon Ly T, Triu Cao la nhng tn iu ngoa man r,
khng chc y la chiu ch tht.
lin.
S gia la Triu Thng chau cua Triu Cao, giuc phai cht
Phu T noi:
- Phu Vng tnh nt nh th nao, hng ngay ta qua bit.

Nay vua cha bao cht, lam Thn t sao dam trai li?
Noi ri ung thuc c t t. Con Mng im b bt giam vao
nguc. Mng im ut c t sat trong nguc!
Xac cua vua khng lim (v s l), vai ngay sau bc mui hi
thi, Triu Cao cho mua my gio ca n anh ln mui. V n
Ham Dng mi lim. Luc o s gia v bao tin, Ly T va Triu
Cao ca mng lin bao tang ri tn H Hi ln lam vua hiu la
Tn Nh Th (u nm 209 trc Cng Nguyn).
Ng Nguyn Phi
168
LI BAN:
Qua oan nay ta bit, qua la "c tri du bin a oan"
(Kiu). Tn Thuy Hoang i ln nay t l phong thin, cung bai
cac v Thanh Vng ngay trc nh Ha Vu, Nghiu, Thun, git
c ca d Sa Ng, nhng khng ng vua Tn ta th Sa Khu,
ngha la "Cht khng may" (bt c ky t, v cht doc ng). y
la triu chng cua s sup . Mt ng vua hung lc nh vy lai
tin dung nhng tn gian c, bon chung gy ra nhng vic tay
tri. Trach ai?
Ly T chu khng bit bao nhiu n sung vi vua Tn, lai i
ng loa vi tn Triu Cao. Tht ang khen cho cai chc vu Tha
tng cua hn. Nhng ngi ta cung thc mc, chiu th kia thuc
v triu nh sao vua Tn khng a cho Ly T ma lai a cho tn
Triu Cao? Tht la "ma dt li quy a ng, lai tm nhng chn
oan trng ma i"! Vua Tn tht c thy ro. "Thanh th" o
anh ln song vi gio ca thi. i! Mai ma bit bao! ng va T
Hoan Cng, mt ba mt kit xut, qua cai cht khng ai may
mn hn ai!
Ghi chu: T Hoan Cng mt trong cung, khng trng tri
c li nao, v khng chu nghe li Quang Trong va Bao Thuc
Nha, thi th snh n ti 67 ngay, doi, bo ruc ra, hi thi khng
ai chu c.
Con Tn Thuy Hoang cht doc ng co tri trn nhng
khng c bon sung thn thi hanh, trn tri cung bng tha,
"Thanh th" cung sau hai thang mi chn! Hai v y ging nhau
hay khac nhau? .

Thuat Xu The Cua Nguoi Xua - 659

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Thuat Xu The Cua Nguoi Xua - 659

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

THUT X TH CUA NGI XA

23. TH NAO LA CNG PHAP BT V THN .................................................................. 56

THUT X TH CUA NGI XA

50. HIN S NH CAI DUI TRONG TUI ......................................................................... 122

Mt hm Trang T dn hoc tro i ngao du, nhn luc ghe vao

THUT X TH CUA NGI XA

- Cy v dung th bo qua, con chim v dung th git. Con tht

Tiu Bach (by gi a ln ngi ly hiu la T Hoan Cng): "Trc

THUT X TH CUA NGI XA

2. HNH ANH MT X N NGAY XA

Ngu T T t luc lu vong, xin n doc ng bung oi la.

ta n xin. Ta bung no, nang cht chm. Hen mi nm na ngan

THUT X TH CUA NGI XA

3. NG GIA HO MA MUA... NGA

Nha ho Ma ngay trc chuyn ngh nui day nga va ban

ngi ngi mat trn ng thy canh cha con ho Ma nh vy, ho

- K ra ho noi cung phai. K khng con bao xa, ta dt nga i

Hai cha con xung nga dt b, hi lu n xom khac, co ai

THUT X TH CUA NGI XA

nghe li ho lam g? Ri y ly g ma sinh sng, ly g ma ci v

Mt sm, Thai t Hu mang cung tn vao cung, va gp vua

THUT X TH CUA NGI XA

5. TING AN BAN QUC S

T Uy Vng ln ngi 9 nm, ngay nao cung an quyn ca

- Ti bit gay an, nghe ai vng thch m lut, nn tm

Uy Vng cho ngi mang an ra. Tru Ky ln dy, nhng

THUT X TH CUA NGI XA

cm mnh t nc ma khng tr, co khac g ti cm an ma

Li cua Tru Ky noi, la noi v nguyn uy cua m nhac. Con

THUT X TH CUA NGI XA

6. THUN VU KHN TH TAI TRU KY

Thun Vu Khn vn la mt bin s (bin s: Ngi bin bac

THUT X TH CUA NGI XA

7. QUAN D C KHEN, QUAN GIOI B CH

Tru Ky ghi nh li Thun Vu Khn nn ng lam vic ht

Quan t A sup lay xin tha ti. Uy Vng truyn em hn bo

THUT X TH CUA NGI XA

Thy tro Khng T bo nc L lu vong ra nc ngoai. Mt

THUT X TH CUA NGI XA

Ngay xa co mt han s n kinh ng th. Trong luc i

cm bng cng cc. Chang bun va hn. Han s kia kim u c

THUT X TH CUA NGI XA

Tnh Quach Qun in Anh mun xy lai thanh Tit cho

Ri bo y nh xy dng thanh Tit.

THUT X TH CUA NGI XA

11. TH NAO LA N TRM

THUT X TH CUA NGI XA

12. MAO BIN CU TRI KY

Mao Bin nc T la thc khach cua Tnh Quach Qun in

- Co o! Hi ai vng con la Thai t, Bin ti co bao vi

THUT X TH CUA NGI XA

in Anh b tht sung. Bao nhiu thc khach khng ai hin

13. TN LNG QUN KT BAN

Tn Lng Qun la cng t Nguy V Ky (ngi hoang tc), vn

THUT X TH CUA NGI XA

giao tnh thm m vi Bnh Nguyn Qun, nn ng c vao triu

- Chuc cng t c gng. Doanh nay gia ri khng theo cng t

Thy Hu Doanh khng noi g thm, Tn Lng Qun t gia

Tn Lng Qun cht nh ra... Lin quay v thanh Nguy gp

THUT X TH CUA NGI XA

Tn Lng Qun cung Chu Hi oat ly binh quyn, anh vao

Cng t Nguy V Ky (Tn Lng Qun) la trang cng t tuyt

Thc khach cua ng ta hu ht la nhng ngi co dung kh.