Univerzitet u Sarajevu

Filozofski fakultet
Odsjek: Historija umjetnosti i bibliotekarstvo
Predmet: Sadrzajna analiza- osnove i metode
Studentica: Darija Gelic ( darija_ge7@hotmail.com )

Sintaksiki i semantiki odnosi

meu pojmovima u jezicima za
oznaavanje

Mentor: prof. Dr. Senada Dizdar

12.09.2012., Sarajevo

Sadraj
1. Uvod .........................................................................................................................2
2. Odnosi meu pojmovima ........................................................................................
3 Sintaksiki odnosi....................................................................................................
4. Semantiki odnosi...................................................................................................
5. Proirenje referentnog polja.....................................................................................
6 Odnosi ekvivalencije...............................................................................................
7. Hijerarhijski odnosi ..................................................................................................
8. Asocijativni odnosi ....................................................................................................
9. Zakljuak ...................................................................................................................
10. Literatura ..................................................................................................................

Uvod
Organizacija znanja koristi jezike za oznaavanje, kako bi se omoguio prikaz znanja.
U savremenoj teoriji bibliotekarstva na jezik za oznaavanje (indexing language)
gleda se kao na jezik za organizaciju znanja, te sredstvo komunikacije u svom
najirem znaenju. Osnovna svrha je da se koristi kao pomagalo u pronalaenju
informacija. Razlika izmeu doslovnog i simbolikog diskursa vjerovatno je
najvanija razlika u analizi znaenja.
U procesu indeksiranja razlikujemo dvije metode koje se koriste u sistemima za
pohranjivanje i pretraivanje informacija.
Ukoliko su pojmovi povezeni prije unosa u informacioni sistem, tada govorimo o
prekoordinantnom indeksiranju,
a ukoliko se pojmovi povezuju u vrijeme pretraivanja, tada se ta vrsta indeksiranja
naziva postkoordinantno indeksiranje. Prekoordinatno indeksiranje (indeksiranje sa
prethodnim povezivanjem) je vrsta sistema u kome se termini dodijeljeni dokumentu i
uvezani u vrijeme indeksiranja koriste u originalnoj izvedbi u vrijeme pretraivanja,
bez mogunosti manipulacije. Postkoordinantni sistemi, ili sistemi sa naknadnim
oznaavanjem (postcordinated) zahtijevaju da korisnik u samom trenutku
pretraivanja oblikuje jedan termin koji se sastoji od niza rijei i predstavlja traeni
koncept.
Od kada se u teoriji bibliotekarstva poeo upotrebljavati pojam jezici za predmetnu
odrednicu i strunu oznaku od tada je lingvistika, nakon logike, prihvaena kao druga
discplina koja se primjenjuje na polju stvarnih kataloga.
Na podruju stvarnih kataloga, svih vrsta strunih i predmetnih kataloga, u sklopu
njihovih instrumenata, bibliotenih klasifikacijskih shema i popisa predmetnih
oznaka, te izraenih strunih oznaka i predmetnih odrednica, nalazimo pojmove u
razliitim meuodnosima.1
Polazei od teze da se semantiki i sintaksiki odnosi nalaze u tekstovima, sasvim je
prirodno oekivati da se ti odnosi pojavljuju i u iskazu o dokumentu.

Mikai, Mira. Teorijske osnove sustava za predmetno oznaavanje.Zagreb.1996. str 44.

Odnosi meu pojmovima

Kao to smo ve spomenuli ako se semantiki i sintaksiki odnosi nalaze u
tekstovima, prirodno je oekivati da se ti odnosi pojavljuju i u iskazu o nekom
dokumentu.
Semantike i sintaksike odnose objasnit emo pomou prikazane analitike kartice
(saetak i kljune rijei) lanka ________________.
Analitika kartica

Sintaksiki odnosi
Sintaksiki odnosi ili prema kako ISO 2788 a posteriori mogu definirati kao odnosi
izmeu termina koji zajedno izraavaju predmet dokumenta.
Prouavanje sintaksikih odnosa meu pojmovima potrebno je za sastavljanje pravila
kojima e se regulirati red navoenja pojmova u indeksnoj oznaci, bilo da su u pitanju
predmetne odrednice ili strune oznake.
Za reenicu se najee tvrdi da je misao izreena rijeima, da je osnovna govorna
cjelina odnosno da je skup rijei ili samo jedna rije kojom se izrie potpuna
obavijest. Za razmatranje nae teme vane su i tvrdnje o redu rijei, koji je u reenici
dvojak, redovan ili gramatiki i obrnut ili govorniki (retoriki). U skladu s
dosadanjim znanjima o sintaksi i reenici uvjerili smo se da predmetnu odrednicu
moemo dovesti u vezu s reenisom. Reeno je : Reenica je skup rijei ili samo
jedna rije kojom se izrie potpuna obavijest. Izjava koju daje predmetni obraiva
sastavljanjem predmetne odrednice, sastoji se od dva dijela. Prvi dio nije napisan, ali
se podrazumijeva i glasi: U ovom se dokumentu govori o
, drugi je dio iskaz o predmetu. Prvi i drugi dio skupa ine zavisno sloenu reenicu
2

Mikai, Mira. Teorijske osnove sustava za predmetno oznaavanje.Zagreb.1996. str 50.