Professional Documents
Culture Documents
tentang TURUNAN
SUB BAB I
Oleh
Definisi Turunan
Turunan fungsi f(x) untuk tiap nilai x ditentukan
dengan rumus :
SIFAT TURUNAN
y f (x)
y f (x)
dan
y0 y f x0 x
y0
f ( x0 )
y f x0 x f ( x0 )
jadi
y f x0 x f ( x0 )
x
x
y
f x0 x f ( x0 )
bila lim lim
ada
x 0 x
x 0
x
y f (x)
dy
y'x x0
dx
x x0
df ( x)
dx
f ' ( x x0 )
x x0
y
lim
x 0 x
f x0 x f ( x0 )
lim
x 0
x
dy
df ( x)
y'
f ' ( x)
dx
dx
y
lim
x 0 x
f x0 x f ( x0 )
lim
x 0
x
Definisi
Turunan fungsi f adalah fungsi yang nilainya di
setiap bilangan sebarang x di dalam daerah asal f
diberikan oleh :
f x0 x f ( x0 )
f'(x) lim
x 0
x
Jika limit ini ada, turunan fungsi f dilambangkan
dengan f
f ( x) 3 x 12
2
f x1 x f ( x1 )
Perhatikan f'(x1 ) lim
x 0
x
JIka diambil
Maka
x1 x x x 0 ~ x x1
f ( x ) f ( x1 )
f ' ( x1 ) lim
x x1
x x1
Teorema
Bila u (x) dan v(x) masing-masing merupakan
fungsi yang kontinu dan mempunyai turunan
pertama pada domain D maka berlaku :
d
u ( x) v( x) u ( x) v( x) '
1.
dx
du ( x) dv( x)
dx
dx
u ' ( x) v' ( x)
d
u ( x).v( x) u ( x).v( x) '
2.
dx
dv( x)
du ( x)
u ( x)
v( x)
dx
dx
u ( x )v ' ( x ) u ' ( x ) v ( x )
d
3. k konstan, ku ( x) ku ( x) '
dx
du ( x)
k
ku ' ( x)
dx
'
d u ( x) u ( x)
4.
dx v( x) v( x)
du ( x)
dv( x)
v( x)
u ( x)
dx
dx
v( x) 2
u ' ( x )v ( x ) u ( x ) v ' ( x )
2
v( x)
dy dy du
5. jika y f (u ), u g ( x)
dx du dx
dy
1
6. jika y f ( x) mempunyai invers f ( x)
dx dx
dy
1
7. jika f ( x) x n , n Z f ' ( x) nx n 1
jika f ( x) x n , n Z , x 0 f ' ( x) nx n 1
Contoh-contoh
1. Carilah turunan fungsi dari f(x)=7x-3
Jawab:
f ' ( x ) = lim
h 0
f ( x + h) - f(x)
h
7 ( x + h) - 3 - (7x - 3)
h
h 0
7 x + 7 h - 3 - (7x - 3)
= lim
h
h 0
7h
= lim
h
h 0
=7
= lim
Jawab:
f ' ( x) = lim
h 0
= lim
f ( x + h) - f(x)
8( x + hh) 2 + 1 - (8x 2 + 1)
h 0
16 hx + h 2
= lim
h
h 0
8( x 2 + 2 hx + h 2 ) + 1 - (8 x 2 + 1)
= lim
h
h 0
= lim ( 16 x + h ) = 16 x
h 0
Teorema-teorema Turunan
Teorema A (Aturan konstanta)
Jika f(x)=k dengan k suatu konstanta maka untuk
sembarang x, f(x)=0 - yakni:
D(k)=0
Teorema B (Aturan fungsi identitas)
Jika f(x)=x, maka f(x)=1 - yakni:
D(x)=1
Teorema C (Aturan pangkat)
Jika
untuk n anggota bilangan Rel, maka
f ( x)-=yakni
x
:
n
f ' ( x ) nx n 1
D( x n ) nx n 1
D[ f ( x ) + g ( x) ] = Df ( x) + Dg ( x)
Teorema F (Aturan Selisih)
Jika k suatu konstanta dan f fungsi yang terdefrensialkan,
maka (f-g)x=f(x)-g(x) -yakni:
D[ f ( x) - g ( x) ] = Df ( x) - Dg ( x)
D[ f ( x ) g ( x ) ] = f ( x ) Dg(x) + g(x) Df ( x)
Teorema H (Aturan Pembagian)
Andaikan f dan g fungsi-fungsi yang dapat
dideferensialkan dengan, maka
f
g ( x) f ' ( x) f ( x) g ' ( x)
-yakni:
( x)
g (x) 0
2
g
f ( x ) g ( x) Df ( x) f ( x) Dg ( x )
g ( x)
g 2 ( x)
g ( x)
Bukti Teorema
Bukti Teorema C (Aturan pangkat), yaitu
f ( x) x n , maka
f ' ( x) nx n 1
n(n 1) n 2
h nx n 1
x h ... nxh n 2 h n 1
2
nx n 1
lim
h
h 0
Bukti:
f ' ( x) lim
h 0
f ( x h) f ( x )
( x h) x
lim
lim
h
h
h 0
h 0
n
1
1
2. y 2
x
x
x n nx n1h
n(n 1) n 2 2
x h ... nxh n 1 h n x n
2
h
3. y ( x 4 x)( x 3 3x 1)
x 2 2x 5
4. y 2
x 2x 3
Pemecahan soal-soal
1. Dy D( x 3 ) 3x 31 3x 2
2
1
1 1
D( x 2 x 1 ) D( x 2 ) D( x 1 ) 2 x 3 (1) x 2 3 2
2
x
x
x
x
2. Dy D
3. y ( x 4 x)( x 3 3x 1)
Dy D x 4 x x 3 3x 1 x 4 x D ( x 3 3x 1 ( x 3 3x 1) D( x 4 x)
( x 4 x)(3x 2 3) ( x 3 3x 1)(4 x 3 1) 3x 6 3x 4 3x 3 3x 4 x 6 x 3 12 x 4 3x 4 x 3 1
7 x 6 15 x 4 8 x 3 6 x 1
x 2 2x 5
4. y 2
x 2x 3
x
Dy
2x
2 x 3 D( x 2 2 x 5) ( x 2 2 x 5) D( x 2 2 x 3) x 2 2 x 3 (2 x 2) ( x 2 2 x 5)(2 x 2)
( x 2 2 x 3) 2
( x 2 2 x 3) 2
3
2 x 2 4 x 2 4 x 6 x 6 (2 x 3 2 x 2 4 x 2 4 x 10 x 10) 8 x 2 4 x 2
2
( x 2 2 x 3) 2
( x 2 x 3) 2
2t
P(30cos2t,30sint)
t
6
12
60 cos(2.
3
) 60
51,96
12
2
kaki/det.