POLA DERAJAT KEPARAHAN PNEUMONIA DAN TERAPI

ANTIBIOTIK EMPIRIK PADA PASIEN COMMUNITYACQUIRED PNEUMONIA (CAP) YANG DIRAWAT DI RSUP
DR.KARIADI SEMARANG
PROPOSAL PENELITIAN
KARYA TULIS ILMIAH

Diajukan sebagai syarat untuk mengikuti seminar proposal

Karya Tulis Ilmiah mahasiswa program strata-1 kedokteran umum

NINA WIDASARI
22010110120119

PROGRAM PENDIDIKAN SARJANA

FAKULTAS KEDOKTERAN
UNIVERSITAS DIPONEGORO
2014

LEMBAR PENGESAHAN PROPOSAL KTI

POLA DERAJAT KEPARAHAN PNEUMONIA DAN TERAPI

ANTIBIOTIK EMPIRIK PADA PASIEN COMMUNITYACQUIRED PNEUMONIA (CAP) YANG DIRAWAT DI RSUP
DR.KARIADI SEMARANG

Disusun oleh:

NINA WIDASARI
22010110120119

Telah disetujui

Semarang, 7 Maret 2014

Pembimbing I

Pembimbing II

dr. Fathur Nur Kholis Sp.PD

NIP 196910122008121002

dr.Dwi Ngestiningsih Sp.PD, M.Kes

NIP 196612251996012001

Penguji

dr.Noor Wijayahadi M.Kes, PhD

NIP 196406301996031001

PERNYATAAN KEASLIAN

Yang bertanda tangan dibawah ini,

Nama
NIM
Program studi
Judul KTI

: Nina Widasari
: 22010110120119
: Program Pendidikan Sarjana Program Studi Pendidikan
Dokter Fakultas Kedokteran Universitas Diponegoro
: Pola derajat keparahan pneumonia dan terapi antibiotik
empirik pada pasien Community-Acquired Pneumonia
(CAP) yang dirawat di RSUP dr. Kariadi Semarang

Dengan ini menyatakan bahwa:

a) Karya tulis ini ditulis sendiri tulisan asli saya sendiri tanpa bantuan orang
lain selain pembimbing dan narasumber yang diketahui pembimbing.
b) Karya tulis ini sebagian atau seluruhnya belum pernah dipublikasi dalam
bentuk artikel ataupun tugas ilmiah lain di Universitas Diponegoro
maupun di perguruan tinggi lain.
c) Dalam karya tulis ini tidak terdapat karya atau pendapat yang telah ditulis
atau dipublikasikan orang lain, kecuali secara tertulis dengan jelas
dicantumkan sebagai acuan dalam naskah dengan disebutkan nama
pengarang dan judul buku aslinya serta dicantumkan dalam daftar pustaka.

Semarang, 7 Maret 2014

Yang membuat pernyataan,

Nina Widasari

DAFTAR ISI

HALAMAN JUDUL.........................................................................................i

LEMBAR PENGESAHAN..............................................................................ii
PERNYATAAN KEASLIAN..........................................................................iii
DAFTAR ISI...................................................................................................iv
DAFTAR TABEL............................................................................................vi
DAFTAR GAMBAR......................................................................................vii
DAFTAR SINGKATAN................................................................................viii
BAB 1 PENDAHULUAN................................................................................1
1.1 Latar belakang.......................................................................................1
1.2 Rumusan masalah..................................................................................3
1.3 Tujuan penelitian...................................................................................3
1.3.1 Tujuan umum.................................................................................3
1.3.2 Tujuan khusus.................................................................................3
1.4 Manfaat penelitian.................................................................................4
1.5 Orisinalitas penelitian............................................................................4
BAB 2 TINJAUAN PUSTAKA.......................................................................7
2.1 Definisi Community-Acquired Pneumonia............................................7
2.2 Faktor risiko...........................................................................................7
2.3 Etiologi...................................................................................................8
2.4 Diagnosa CAP........................................................................................9
2.5 Pemeriksaan mikrobiologi...................................................................11
2.6 Skoring derajat keparahan pneumonia pada pasien CAP....................12
2.6.1 Pneumonia Severity Index (PSI)...................................................14
2.6.2 CURB-65......................................................................................16
2.7 Terapi antibiotik...................................................................................19
BAB 3 KERANGKA TEORI, KERANGKA KONSEP & HIPOTESIS.......24
3.1 Kerangka teori......................................................................................24
3.2 Kerangka konsep..................................................................................25
3.3 Hipotesis..............................................................................................26
BAB 4 METODOLOGI PENELITIAN.........................................................27
4.1 Ruangan lingkup penelitian.................................................................27
4.2 Tempat dan waktu penelitian...............................................................27
4.3 Jenis dan rancangan penelitian.............................................................27
4.4 Populasi dan sampel.............................................................................27

4.4.1 Populasi target..............................................................................27

4.4.2 Populasi terjangkau......................................................................27
4.4.3 Sampel..........................................................................................27
4.4.3.1 Kriteria inklusi.....................................................................28
4.4.3.2 Kriteria eksklusi...................................................................28
4.4.4 Cara pengambilan sampel............................................................28
4.4.5 Besar sampel................................................................................28
4.5 Definisi operasional.............................................................................28
4.6 Cara pengumpulan data........................................................................30
4.6.1 Bahan............................................................................................30
4.6.2 Jenis data......................................................................................30
4.7 Alur penelitian.......................................................................................30
4.8 Analisis data..........................................................................................31
4.9 Etika penelitian.....................................................................................31
4.10 Jadwal penelitian.................................................................................31
DAFTAR PUSTAKA.....................................................................................32

DAFTAR TABEL

Tabel 1. Orisinalitas Penelitian

Tabel 2. Etiologi CAP

Tabel 3. Skor prediksi Pneumonia Severity Index

14

Tabel 4. Derajat keparahan pneumonia berdasarkan skor PSI

15

Tabel 5. Skor prediksi CURB-65

17

Tabel 6. Skor test mental

17

Tabel 7. Terapi antibiotik empirik...................................................................19

Tabel 8. Kriteria pasien stabil secara klinis.....................................................22
Tabel 9. Definisi operasional...........................................................................28
Tabel 10. Jadwal penelitian.............................................................................31

DAFTAR GAMBAR

Gambar 1. Aplikasi skor prediksi CURB-65

18

Gambar 2. Kerangka teori penelitian

24

Gambar 3. Kerangka konsep penelitian

25

Gambar 4. Alur penelitian

30

DAFTAR SINGKATAN

AMT

: Abbreviated Mental Test

ATS

: American Thoracic Society

BTS

: British Thoracic Society

7

BUN

: Blood Urea Nitrogen

CAP

: Community-Acquired Pneumonia

CORB

: Confusion, Oxygen saturation, Respiratory rate,

Blood pressure

CT scan

: Computed Tomography scan

CURB-65

: Confusion, Urea, Respiratory rate, Blood

Pressure,age 65

DRSP

: Drug Resistant Streptococcus Pneumonia

HAP

: Hospital Acquired Pneumonia

HIV/AIDS

: Human Immunodeficiency Virus/ Acquired

Immunodeficiency Syndrome

IDSA

: Infectious Diseases Society of America

ICU

: Intensive Care Unit

KPEK

: Komisi Etik Penelitian Kesehatan

MRSA

: Methicillin Resistant Staphylococcus Aureus

PSI

: Pneumonia Severity Index

SMART-COP

: Systolic blood pressure , Multilobar involvement,

Albumin level, Respiratory rate, Tachycardia,
Confusion, Oxygenation, pH

TB

: Tuberculosis