Gii thut di truyn

Gii thut di truyn

Bi:
Hc Vin Cng Ngh Bu Chnh Vin Thng

Gii thut di truyn

Nhim sc th
Cc thut gii di truyn (GAs: Genetic Algorithms) cng nh cc thut ton tin ho
khc hnh thnh da trn quan nim cho rng qu trnh tin ho t nhin l qu trnh hp
l, hon ho. T n mang tnh ti u [12]. Quan im trn nh mt tin , khng
chng minh, nhng ph hp vi thc t khch quan.
Mc tiu nghin cu ca GAs c th c khi qut nh sau:
Tru tng ho v m phng qu trnh thch nghi trong h thng t nhin.
Thit k phn mm, chng trnh m phng, nhm duy tr cc c ch quan trng ca h
thng t nhin.
Gii thut di truyn s dng mt s thut ng ca ngnh di truyn hc [12] nh: nhim
sc th, qun th (Population), Gen.... Nhim sc th c to thnh t cc Gen (c
biu din ca mt chui tuyn tnh). Mi Gen mang mt s c trng v c v tr nht
nh trong nhim sc th. Mi nhim sc th s biu din mt li gii ca bi ton.
Cc ton t di truyn
Ton t sinh sn
Ton t sinh sn gm hai qu trnh: qu trnh sinh sn (php ti sinh), qu trnh chn lc
(php chn).
Php ti sinh
Php ti sinh l qu trnh cc nhim sc th c sao chp trn c s thch nghi.
thch nghi l mt hm c gn gi tr thc, tng ng vi mi nhim sc th trong
qun th. Qu trnh ny, c m t nh sau:

1/7

Gii thut di truyn

Xc nh thch nghi ca tng nhim sc th trong qun th th h th t, lp bng

cng dn cc gi tr thch nghi (theo th t gn cho tng nhim sc th). Gi s, qun
th c n c th. Gi thch nghi ca nhim sc th i tng ng l fi tng cng dn th
i l fti c xc nh bi:

Gi Fn l tng thch nghi ca ton qun th. Chn mt s ngu nhin f trong khong
t 0 ti Fn. Chn c th th k u tin tho mn f ftk a vo qun th mi.
Php chn
Php chn l qu trnh loi b cc nhim sc th km thch nghi trong qun th. Qu
trnh ny c m t nh sau:
- Sp xp qun th theo th t mc thch nghi gim dn.
- Loi b cc nhim sc th cui dy. Gi li n c th tt nht.
Ton t ghp cho
Ghp cho l qu trnh to nhim sc th mi trn c s cc nhim sc th cha-m bng
cch ghp mt on trn nhim sc th cha-m vi nhau. Ton t ghp cho c gn
vi mt xc sut p c . Qu trnh c m t nh sau:
Chn ngu nhin mt cp nhim sc th (cha-m) trong qun th. Gi s, nhim sc th
cha-m c cng di m.
To mt s ngu nhin trong khong t 1 ti m-1 (gi l im ghp cho). im ghp
cho chia nhim sc th cha-m thnh hai chui con c di m1, m2. Hai chui con
mi c to thnh l: m11+ m22 v m21+m12.
a hai nhim sc th mi vo qun th.
Ton t t bin
t bin l hin tng nhim sc th con mang mt s c tnh khng c trong m di
truyn ca cha-m.
Chn ngu nhin mt nhim sc th trong qun th;
To mt s ngu nhin k trong khong t 1 ti m,1 k m ;

2/7

Gii thut di truyn

Thay i bit th k. a nhim sc th ny vo qun th tham gia qu trnh tin ho

th h tip theo.

Cc bc c bn ca gii thut di truyn

Mt gii thut di truyn n gin bao gm cc bc sau:
Bc 1: Khi to mt qun th ban u gm cc chui nhim sc th.
Bc 2: Xc nh gi tr mc tiu cho tng nhim sc th tng ng.
Bc 3: To cc nhim sc th mi da trn cc ton t di truyn.
Bc 5: Xc nh hm mc tiu cho cc nhim sc th mi v a vo qun th. Bc
4: Loi bt cc nhim sc th c thch nghi thp.
Bc 6: Kim tra tha mn iu kin dng. Nu iu kin ng, ly ra nhim sc th tt
nht, gii thut dng li; ngc li, quay v bc 3.

C s ton hc ca gii thut di truyn

C s l thuyt ca gii thut di truyn da trn biu din chui nh phn v l thuyt
s [12]. Mt s l mt chui, c chiu di bng chui nhim sc th. Cc thnh
phn ca n c th nhn mt trong cc gi tr trong tp k t biu din Gen hoc mt k
t i din *. S biu din khng gian con trong khng gian tm kim. Khng gian
con ny l tp tt c cc chui trong khng gian tm kim m vi mi v tr trong chui,
gi tr ca Gen trng vi gi tr ca s ; k t i din * c th trng khp vi bt
k k t biu din no.
S (* 1 0 1 0) s khp vi 2 chui: (1 1 0 1 0) v (0 1 0 1 0)
Nh vy, s (1 1 0 1 0) v (0 1 0 1 0) ch khp vi chui chnh n, cn s (* * **
*)khp vi tt c cc s c di l 5.
Vi s c th c tng ng 2r chui, r: l s k t i din * c trong s ; ngc
li, mt chui c chiu di m s khp vi 2m s .
Mt chui c chiu di m, s c ti a 3m s . Trong mt qun th dn s kch thc
n, c th c tng ng t 2m n nx2m s khc nhau.

3/7

Gii thut di truyn

Thuc tnh ca s
Cc s khc nhau c c trng khc nhau. Cc c trng ny th hin qua hai thuc
tnh quan trng: bc v chiu di xc nh.
Bc ca s S (k hiu o(S)) l tng s v tr 0, 1 c trong s . y l cc v tr c
nh (khng phi v tr ca cc k t i din) trong s . Bc c th xc nh bng
cch ly chiu di ca chui tr i s k t i din.
Trong s S = (* * 1 0 * 1 *) c bc o(S) = 7 - 4 = 3;
Chiu di xc nh ca s S (k hiu l (S)) l khong cch gia 2 v tr c nh
u v cui. Chiu di ca s xc nh nn thng tin cha trong s . Trong
v dtrn (S)= 6-3 =3. Nh vy, nu s ch c mt v tr c nh th chiu di xc
nh ca s s bng 0.
Chiu di ca s gip ta tnh xc sut tn ti ca s do nh hng ca ghp cho.
c im hi t ca gii thut di truyn
Khi p dng gii thut GAs cho cc vn thc t thng rt kh khn. L do:
Cch biu din nhim sc th c th to ra khng tm kim khc vi khng gian thc
ca bi ton;
S bc lp, khi ci t thng khng xc nh trc;
Kch thc qun th thng c gii hn.
Trong mt s trng hp, GAs khng th tm c li gii ti u. L do, GAs hi t
sm v li gii ti u cc b. Hi t sm l vn ca gii thut di truyn cng nh cc
gii thut ti u khc. Nu hi t xy ra qu nhanh th cc thng tin ng tin cy ang
pht trin trong qun th thng b b qua. Nguyn nhn ca s hi t sm lin quan ti
hai vn :
Quy m v loi sai s do c ch to mu;
Bn cht ca hm mc tiu.
C ch to mu
C hai vn quan trng trong tin trnh tin ho ca gii thut di truyn l: tnh a
dng ca qun th v p lc chn lc [12]. Hai yu t ny lin quan mt thit vi nhau:
khi tng p lc chn lc th tnh a dng ca qun th s gim v ngc li. Ni cch
4/7

Gii thut di truyn

khc, p lc hi t mnh s dn ti s hi t sm ca gii thut. Nhng nu p lc chn

lc yu c th lm cho tm kim thnh v hiu. Nh vy, cn tho hip hai vn . Hin
nay, cc phng php a ra u c khuynh hng d t ti mc ch ny.
Nm 1975 DeJong xem xt mt s bin th ca chn lc n gin bng cch a ra:
m hnh pht trin u t, m hnh gi tr mong i v m hnh nhn t tp trung.
Nm 1981 Brindle xem xt mt s bin th khc nh: to mu tt nh, to mu hn
lon, to mu hn lon phn d khng thay th, u tranh hn lon, to mu hn lon
phn d c thay th.
Nm 1987 Baker nghin cu phng php to mu khng gian hn lon. Phng php
ny dng cch quay bnh xe nh t l trc thc hin chn lc. Bnh xe ny c
thit k theo chun, quay vi s khong chia u theo kch thc qun th.

T l thch nghi ca cc nhim sc th trn bnh xe Roulette

Ngi ta thc hin vic sinh sn bng cch quay bnh xe Roulette vi s ln bng s
nhim sc th trn bnh xe Roulette. i vi bi ton ny s ln quay bnh xe Roulette
l 4. Nhim sc th 1 c gi tr thch nghi l 169, tng ng 14,4 % tng thch nghi.
Nh vy, nhim sc th 1 chim 14.4% trn bnh xe Roulette. Mi ln quay nhim sc
th 1 s chim khe vi gi tr 0,144.
Khi yu cu sinh ra 1 th h mi, mt vng quay ca bnh xe Roulette c nh trng
s ph hp s chn ra mt c th sinh sn. Bng cch ny, nhng nhim sc th c
thch nghi cao s c c hi c chn ln. Nh vy, s c 1 s lng con chu ln
trong cc th h k tip.

5/7

Gii thut di truyn

Hm mc tiu
C sau mi th h c hnh thnh, chng ta cn tnh li thch nghi cho tng c th
chun b cho mt th h mi. Do s lng cc c th tng ln, thch nghi gia cc
c th khng c s chch lch ng k. Do , cc c th c thch nghi cao cha hn
chim u th trong th h tip theo. V vy, cn n nh t l i vi hm thch nghi
nhm tng kh nng cho cc nhim sc th t thch nghi cao. C 3 c ch nh t l
nh sau.
nh t l tuyn tnh
thch nghi c xc nh theo cng thc:

Cn chn cc tham s a, b sao cho thch nghi trung bnh c nh x vo chnh n.

Tng thch nghi tt nht bng cch nhn n vi thch nghi trung bnh. C ch ny
c th to ra cc gi tr m cn x l ring. Ngoi ra, cc tham s a, b thng gn vi
i sng qun th v khng ph thuc vo bi ton.
Php ct Sigma
Phng php ny c thit k va ci tin phng php nh t l tuyn tnh va
x l cc gi tr m, va kt hp thng tin m bi ton ph thuc. y, thch nghi
mi c tnh theo cng thc:

trong c l mt s nguyn nh (thng ly gi tr t 1 ti 5); l lch chun ca

qun th. Vi gi tr m th f' c thit lp bng 0.
nh t l cho lut dng lu tha
Trong phng php ny, thch nghi lc khi to c nng lc c bit:

vi k gn bng 1. Tham s k nh t l hm f . Tuy nhin, mt s nh nghin cu cho

rng nn chn k c lp vi bi ton. Bng thc nghim cho thy nn chn k =1.005.

6/7

Gii thut di truyn

iu kin dng ca gii thut

Chng ta s kho st iu kin n gin nht dng khi s th h vt qu mt ngng
cho trc. Trong mt s phin bn v chng trnh tin ho khng phi mi c th u
tin ho li. Vi c th trong c kh nng vt t th h ny sang th h khc m
khng thay i g c. Trong nhng trng hp nh vy, chng ta m s ln lng hm.
Nu s ln lng hm vt qu mt hng xc nh trc th dng vic tm kim.
Chng ta nhn thy, cc iu kin dng trn gi thit rng ngi s dng bit c
trng ca hm, c nh hng nh th no ti chiu di tm kim. Trong mt s trng
hp kh c th xc nh s lng th h (hay lng gi hm) phi l bao nhiu. Gii
thut c th kt thc khi c hi cho mt ci thin quan trng cha bt u.
C hai loi iu kin dng c bn. Cc iu kin ny dng cc c trng tm kim
quyt nh ngng qu trnh tm kim .
Da trn cu trc nhim sc th: do s hi t ca qun th bng cch kim sot s alen
c hi t, y alen c coi nh hi t nu mt s phn trm qun th nh trc
c cng (hoc tng ng i vi cc biu din khng nh phn) gi tr trong alen ny.
Nu s alen hi t vt qu s phn trm no ca tng s alen, vic tm kim s kt
thc.
Da trn ngha c bit ca mt nhim sc th: o tin b ca gii thut trong mt s
th h cho trc. Nu tin b ny nh hn mt hng s xc nh, kt thc tm kim.

7/7