VNH3.TB14.

204
PHN TCH V NG DUNG CHNH SACH GIAO DUC AI HOC XUYN
BIN GII CA UC V SINGAPORE VO GIAO DUC AI HOC VIT NAM
NCS H V Khu Ngc
ai hoc a Nng
1. T ng quan
Giao duc ai hoc xuyn bin gii la mt tro ng nhng k t qua trc ti p cua toan
c u hoa trong giao du c a i ho c (di y go i t t la GD -H). Thu t ng nay c c p
trong cac tai li u khac nh la GD -H v t pha m vi qu c gia , GD-H khng bin
gii hay anh b t xa b. Theo cu n sach Giao duc ai hoc xuyn bin gii phat
hanh bi OECD/Ngn hang Th gi i 2007, GD-H xuyn bin gii c hi u la s
thay i v con ngi , v chng trinh , nha cung cp , chng trinh a o ta o , d an ,
nghin cu va dich
vu ao ta o trong n n giao du c a i ho c hay cao ng v t qua pha m vi
lanh th quc gia. (p.11).
Trong su t 2 th p ky qua , GD-H xuyn bin gii a ngay cang tr nn ph
bi n va thu hut s quan tm ca xa hi. Cac trng ai hoc trn th gii ang c g ng ta o
ra cac khoa ho c t t nh t va gii thi u nhi u hinh thc ao ta o mi thu hut sinh vin
qu c t . Thm vao o , nh vao s tng trng kinh t ca nhi u nc ang phat tri n va
chi phi i la i b ng ng hang khng
trung lu a c g ng gi con cai

tr nn re hn, nhi u phu huynh thu c t ng lp

sang du ho c ta i cac trng a i ho c nc ngoai (theo

OECD, 2007; Wagner & Schnitzer 1991). Ph n ln nhng phu huynh nay hoan toan
khng tin tng vao ch t l ng ao ta o cua n n GD-H nc nha. M t i u ch c ch n
r ng, ch t l ng ao ta o nh th se khng ap ng c nhu c u cua thi trng lao ng
trong n n kinh t tri th c. Trong khi o , nhng sinh vin c ao ta o nc ngoai , khi
tr v nc, ngoai vic co c cuc sng n inh vi cng vic tt , ho se ong gop rt
ln vao s phat trin kinh t - xa hi c a t nc. Phai noi thn g thn r ng, trong khi
cac quc gia xut khu GD -H ca nh tranh thu hut sinh vin nc ngoai vi l i nhu n ,
cac quc gia nhp khu GD-H co th n ng cao t m nhin qu c t , a t c s chuy n
giao tri thc va tng trng kinh t nu xem vi c nh p kh u GD-H xuyn bin gii
nh la m t chi n l c xy dng n i lc qu c gia. Nhng gi ma t t ca cac qu c gia c n
lam la xy dng cac chinh sach ro rang v vn GD -H xuyn bin gii phu hp vi
muc tiu va iu kin ca quc gia o.

Xu t phat t nh n inh
r ng c n phai hi u m t cach ung n v giao du c ai hoc
xuyn bin gii va vic xy dng mt chinh sach hp li cho linh vc nay se mang lai
l i ic h r t ln cho cac qu c gia a phat tri n ho c ang phat tri n , bai bao a ti n hanh
khao sat tinh hinh giao duc xuyn bin gii ca Uc , Singapore va Vi t Nam . Vi c cho n
la ba qu c gia nay da trn c s y la cac qu c gia a i di n cho ba n n giao du c c
cho la thanh cng: nn giao duc phng Ty, n n giao du c Chu A va nn giao duc ca
m t qu c gia ang phat tri n . Trong tm vn la tim hiu ng li va chinh sach ca
Uc va Singapore v gia o du c a i ho c xuyn bin gii , va vic vn dung vao bi canh
Vi t Nam.
2. Thc trang
Uc
Theo s li u th ng k v xu t kh u giao du c U

c (trang web www.idp.com), t

thang Ging n thang Ch in nm 2003, vi c xu t kh u cua nganh giao du c a mang la i
4,28 tri u la U c cho qu c gia nay , cao hn ca nganh thc ph m va giao thng . Nm
2005, giao duc a tr thanh nganh xut khu dich vu cao ng th 3 ca Uc. Trong nm
hoc 2002-2003, Vi t Nam ng th 19 trong s 50 qu c gia co sinh vin ang theo ho c
a i ho c ta i cac trng a i ho c cua U c

(http://www.studyinaustralia.gov.au). Bn ca nh

vi c ta o ra mi trng an toan , a vn hoa, han ch ti pham, binh n chinh tri, Uc lun

cao trach nhim i vi i sng va hoc tp ca sinh vin quc t tai Uc. c bit, Uc
coi GD-H xuyn bin gii nh la nganh chin h ta o ra t ng thu nh p qu c gia , coi sinh
vin qu c t la khach hang ln - la Thng ca nganh kinh doanh giao duc.
Vi inh
hng nganh giao duc lam tng thm tng thu nhp quc dn , Uc a
khuy n khic h vi c u t vao h th ng GD-H vi mu c tiu thng ma i trc ti p . Tai Uc,
m t trong nhng s m nh then ch t cua qu c gia nay la xy dng nn m t nganh xu t
kh u trong lin h vc giao du c. Chinh ph Uc a ban hanh nhi u chin h sach cu th thc
thi s m nh nay , ch ng ha n nh nhng quy inh
mi v cac chng trinh marketing , v
tai chinh danh cho cac trng ai hoc , cac chinh sach thun li v nhp c va cp visa
(Marginson, 2002). T nm 1985 n 1988, Uc a cho thanh lp cac trung tm phat trin
giao duc, trung tm h tr sinh vin thu c a i s Quan Uc tai 38 qu c gia. T 1990, Uc
a a ra nhi u chng trinh giao du c theo ki u anh b t xa b r t thanh cng Trung
Qu c, Malaysia, Singapore va hi n nay la n va Vi t Nam . Thm vao o , nh m
am bao cho sinh vin qu c t lun nh n c cac chng trin h ao ta o
h p dn hay
nhng khoa hoc t t, t nm 1990, Uc a thit lp nn cac cng cu o lng nhm anh
gia va duy tri cht lng ao tao nh Trung tm anh gia Cht lng Giao duc ai hoc
-2-

Uc (AUQA), Quy inh

v Ch t l ng ao ta o U c

2007 (AQTF) hay H th ng Tiu

chu n Qu c gia 2007. Cac tiu chi do nhng cng cu trn a ra nhm vao muc tiu giup
cac trng ai hoc Uc at c cac tiu chun v cht lng cao

thng qua vi c xy

dng cac khung chng trinh ao ta o, tiu chu n c huyn mn cua cac khoa , c s v t
ch t, v.v. Theo x p loa i cac trng a i ho c toan c u THES -QS nm 2007 tai ban phu
trng v GD-H cua T Ta p chi Times n hanh ngay 8/11/2007 (www.thes.co.uk), Uc
co 6 trng a i ho c n m trong Top 50 hang u th gii . N u x p loa i t 100 n 200
trng a i ho c hang u th gii , thi Uc la quc gia ng vi tri
2, chi sau Hoa Ky
(http://www.topcac trng ai hoc.com/register.php).
Singapore
Theo bai bao c vi t bi

A.Mani ng trn Ta p chi

Straits Times ngay

22/9/2002, thu nh p t nganh GD -H qu c gia chi m 1,9% tng Thu nhp Quc ni
GDP cua Singapore nm 2002. D ki n con s nay se la 5% vao nm 2012. Singapore la
i m n a thich nh t cua sinh vin Chu A . Do nhi u b c phu huynh lo nga i r ng khi
gi con cai cua ho sang du ho c ta i cac nc Phng Ty , chung d bi anh hng bi tac
ng tiu cc cua nn vn hoa hin ai ci m cua Phng Ty, nh nc U c ch ng ha n.
Va i u nay la hoan toan d hi u

khi hoc tp tai Singapore , sinh vin se it g p phai

nhng cu s c do vn hoa khac bi t gy ra hn la cac qu c gia Phng Ty. Thm vao

o, i vi cac sinh vin Chu A noi chung va sinh vin Vi t Nam noi ring , hoc tp tai
Singapore co l i th la ho c phi va chi phi n th p hn nhng ch t l ng ao ta o vn
cao. Co th noi , tr thanh m t trung tm ho c thu t ln va ni bt nh hi n nay,
Singapore a t n du ng va ph i h p t t 2 quan i m v giao du c : o la xy dng n i lc
qu c gia va kha nng sinh li t h th ng giao du c.
Trc h t , t nm 1998 n 2008, Singapore a n lc nng t m qu c gia b ng
cach thu hut it nht 10 trng a i ho c tin ti n trn th gii thanh l p giang ng ta i
Singapore. Trong s cac trng a i ho c o , co Vin Cng ngh Massachusetts (MIT),
a i ho c Johns Hopkins, va Vin Cng ngh Georgia , v.v. T t ca cac trng a i ho c nay
hi n r t t hanh cng trn t Singapore . Tuy nhin , g n y, vao thang 8/2007 a i ho c
New South Wales (UNSW) cung a ong ca giang ng cua min h tai Singapore sau
g n 3 thang hoat ng. Nguyn nhn la do s sinh vin thc t nh p ho c vao trng th p
hn so vi chi tiu tuy n sinh (theo channelnewsasia.com, 23/5/2007) dn n thua l .
i u nay khi n chung ta c n phai anh gia lai chin lc thu hut u t ca cac trng
a i ho c nc ngoai ta i Singapore. y c xem la m t bai ho c co gia tri ang k i vi
thc tra ng Vi t Nam.
-3-

i vi cac khoa chuyn nganh , 80% giang vin tai ai hoc Quc gia Singapore
(NUS) va ai hoc Ky Thut Nangyang (NTU) t t nghi p ti n si t cac trng a i ho c
danh ti ng trn th gii nh a i ho c Oxford , Cambridge, Harvard, MIT, Yale, and New
South Wales v.v... V khung chng trinh ao ta o va bai giang, t nm 1965, Singapore
a quy t inh
s du ng Ti ng Anh trong toan h th ng giao du c ngay ca ap du ng h th ng
c p-O va c p -A cua a i ho c Cambridge va a i ho c London University anh gia k t
qua hoc tp ca si nh vin. Thm vao o , trong nin ho c 2003-2004, NUS va NTU a ap
dung SAT (bai kim tra u vao danh cho sinh vin ta i cac trng a i ho c My ) tuyn
sinh u vao.
Th hai, thu hut cac sinh vin tai nng sang du hoc tai ca

c trng a i ho c

Singapore, chinh ph a tai tr rng rai thng qua hang loat cac chng trinh hoc bng
danh cho sinh vin quc t. Cac chng trinh hoc bng nay bao gm min giam hoc phi ,
tin dung hoc tp, hoc bng ban ph n hay ho c b ng toan ph n . Vi du, chng trinh min
giam hoc phi c iu hanh bi B Giao duc (MOE) tr c p n 80% hoc phi cho tt ca
cac sinh vin trung tuyn vao cac trng ai hoc , cao ng cua Singapore . 20% con la i
va cac chi phi khac se c tr cp thng qua cac chng trinh hoc bng nha trng do
chinh trng ai hoc o tai tr . i lai , sinh vin se ky vi chinh phu mt thoa thun
r ng se lam vi c cho mt cng ty cua Sing apore trong thi ha n 3 nm cho n khi hoan
t t chng trin h ho c cua min h . Hn na , tai NUS, sinh vin qu c t b c a i ho c c
khuy n khic h lam vi c ban thi gian nh la phu a o sinh vin b c a i ho c hay cac
chng trin h nghin cu khoa ho c cua sinh vin. G n y, i vi sinh vin qu c t ang
theo ho c ta i 3 trng a i ho c cng l p qu c gia ta i Singapore , chinh ph se keo dai thi
han tra tin dung vay hoc tp ln n 12 nm. Thm vao o , nhng sinh vin nay co th
xin inh
c lu dai ta i Singapore ngay khi ho ang con ho c nm cu i ta i cac trng a i
hoc. Chinh sach nay nhm khuyn khich i ngu sinh vin quc t co nng lc tim kim
vi c lam va inh
c ta i Sing apore sau khi t t nghi p . Vi cach nay , nhng sinh vin co
nng lc nhng ha n ch v tai chinh c khuy n khich n ho c t p va sau o lam vi c
tai Singapore ,

se giup nng tm quc gia

nay

ln

cao

hn

na.

(http://www.singaporeedu.gov.sg). Tuy nhin, Singapore ngay nay c nhiu ngi bit

n khng nhng la mt quc gia nhp khu giao duc ma con la mt quc gia n i ti ng
v xu t kh u GD -H (OECD, 2007; McBurnie & Ziguras, 2001). Vao nm 2001, chinh
ph Singapore chinh thc khi ng nganh xut khu

GD-H sang cac nc khac .

Cang ngay cang nhiu trng ai hoc Singapore c thanh l p ta i Trung Qu c , n ,

Indonesia, Han Quc, Malaysia va Vit Nam. y la 6 thi trng nhp khu GH-H ln
-4-

nh t cua Singapore. Thm vao o , hi n co r t nhi u trng a i ho c t nhn c thanh

l p trong pha m vi lan h th Singapore nh m thu hut sinh vin qu c t

. Theo Ban Pha t

tri n Kinh t Singapore (EDB), hi n co 80.000 sinh vin qu c t ang theo ho c ta i

Singapore; d ki n n nm 2015 con s nay se la 150.000. D li u nay c minh hoa
tng th 3 trong bi u hinh kh i c u truc GD-H (xem hi nh 1 di y). Muc ich
ca vic ra i cac trng ai hoc t nhn tai Singapore la nhm thu hut sinh vin t tuc
v tai chin h. c bit la nhng sinh vin nc ngoai mong mu n n Singapore hoc tp,
ma khng trung tuy n c vao cac trng NUS, NTU hay SMU. V m t ly thuy t, i u
nay c ly giai rng cac khoan chi phi ma sinh vin t trang trai cho vic hoc tai y la
ngu n thu xu t kh u giao du c cua

Singapore. K t qua la , chi n l c nay a khi n

Singapore khng has been able to make itself not only a country which r t ni ti ng
t m qu c t v ch t l ng giao du c va ao ta o ngu n nhn lc

(Mani: 2005, 129) ma

con la mt quc gia coi giao duc nh la mt nganh kinh doanh ong gop m t cach ang
k vao phat tri n kinh t qu c gia.

WCUs:
1,000 sinh vin ai hoc & 2,000 sau ai
hoc

NUS, NTU & SMU:

50,000 sinh vin ai hoc 20,000 sau ai
hoc
Cc trng ai hc khc
(a dang, tp trung vo nghin cu ng
dng):
60,000sinh vin ai hoc va 12,500 sau ai
hoc

Hnh 1: H thng gio dc ai hc Singapore (theo A. Mani, 2005)

Vit Nam
Vit Nam la quc gia ang ni ln vi dn s 84.222.000 ngi; trong o co 65%
dn s co tu i di 30 (World Bank, 15/9/2007). Nh vao cu c cai cach theo inh

hng kinh t thi trng va ti p nh n m t cach ang k cac ngu n v n u t

FDI va
ODA, Vi t Nam c xem nh la m t trong nhng qu c gia co t c tng trng kinh

-5-

t nhanh nh t th gii. (theo Bao cao cua Ngn hang Th gii, Vi t Nam a t c t c
tng trng GDP 8.0% nm 2006).
ang ti c , h th ng GD -H Vi t Nam hi n nay ang bi tu t h u so vi nhu c u
ca xa hi ca v cht ln v lng . Trc h t, xet v m t s l ng, con s thi sinh tham
gia thi vao 328 trng a i ho c trn toan qu c a gia tng m t cach ang k (vi du trong
nm ho c 2007-2008 va qua, trng a i ho c Cng nghi p TP . H Chi Minh va Trng
a i ho c Nng nghi p 1 tng 45%, Trng a i ho c Y Khoa Thai Binh tng 71%, Trng
a i ho c Y Ha N i tng 96%, va c bit la trng ai hoc Y Khoa

Hai Phong tng

300% (Theo Th ng k MOET - http://www.edu.net.vn/Data/ThongKe/index.htm). S

gia tng nay a khi n cho ky thi tuy n sinh vao cac trng a i ho c co tinh canh tranh gy
g t. Thc tra ng nay khi n cho thi sinh, b c phu huynh, nha giao duc va toan xa hi ganh
chiu ap lc ln . Th hai, xet v mt cht lng , ngoai tr mt vai chuyn nganh thuc
kh i khoa ho c t nhin , cac trng ai hoc Vi t Nam khng th ao ta o ra ngu n lao
ng ap ng c oi hoi kh c khe ca nn kinh t tri thc nng ng . Sinh vin t t
nghi p t cac trng a i ho c Vi t Nam nhin chung khng th ap ng c nhu cu ca
doanh nghi p.
Khi nh n th y co nhi u b t c p trong h t h ng GD-H, Chinh ph Vi t Nam va
B Giao du c va ao ta o (MOET) a thc hi n nhi u cai cach ma h u h t nhng cai cach
u tht bai ngay sau khi th nghim . Do o, lam th nao cai thin h thng GD-H
Vi t Nam oi h oi mt n lc ln trong m t thi gian dai nh m anh gia khach quan v
thc tra ng cua n n giao du c nc nha , k ca nng lc va long quy t tm ma nh me cua
Chinh ph Vi t Nam, MOET cung nh nhng nha xy dng chinh sach.
Tuy nhin, trong pha m vi bai bao nay , sau khi m ta nhng b t c p cua h th ng
GD-H Vi t Nam , ti mong mu n c ti p c n v n nay trn phng di n qu c t .
Trong nhng nm g n y , co mt lng ln sinh vin Vi t Nam du hoc tai cac trng
a i ho c nc ngoai . Con s nay tng ma nh qua tng nm. Hi n ta i, Vi t Nam c x p
th 5 sau Trung Qu c, Han Quc, ai Loan, va Malaysia - la nhng nc co sinh vin
ang du ho c ta i Nh t Ban. Trong khi, Nh t Ban hi n la quc gia ng th 19 trong s 50
qu c gia co sinh vin du ho c ta i U c va la quc gia ng th 20 My (Open doors 2007,
IIE). Vi c gi du ho c sinh ra nc ngoai ho c t p se mang la i nhi u l i ich cho Vi t Nam
trong vi c phat tri n h th ng GD - H va giup xy dng n i lc qu c gia v sau . Theo
l p lu n cua ti , Vi t Nam nn phat tri n ngay m t chin h sach ro rang va thic h ang v
GD-H xuyn qu c gia sang cac qu c gia khac , c bi t la nhng quc gia ang nhp
kh u GH-H t U c va Singapore nh a trinh bay trn y . Cac phn di y ca bai
-6-

bao nay se trinh bay 2 ni dung ni bt lin quan n cac quan im tiu cc v GD-H
xuyn bin gii tai Vi t Nam va a ra mt vai nghi lam th nao xoa bo nhng
quan im o. Vn chinh la liu cac trng ai hoc Vi t Nam co nhng suy nghi ci
m va cu tin v GD - H xuyn bin gii va thc thi vai tro tich cc trong hp tac
vi cac trng ai hoc nc ngoai nhm giai quyt mt cach ang k cac vn v cht
lng va s lng trong ao tao giao duc ai hoc tai Vi t Nam. giup nm bt cac c
hi hp tac nay thi u la nhng rao can i vi cac trng ai hoc Vi t Nam hin nay?
3. Chy mu cht xm chuyn thnh lun chuyn cht xm
Lc l ng chay mau cht xam xay ra tai Vi t Nam vao nhng nm thp nin 1980
va 1990 ch yu la cac chuyn gia tui trung nin, la nhng ngi khng th cng
hin tt vi chuyn mn ca minh bi s ngho nan ca quc gia va c ch chinh tri - xa
hi chng nhc ca t nc. iu nay c ph phan mt cach manh me va rng rai
trong vn hoc (c bit la trong cac mu truyn ngn) rng Chinh ph Vi t Nam a c
gng ki m soat cac hoa t ng ho c thu t , chinh tri va ngay ca cac hoat ng hang ngay
ca lc l ng tinh hoa nay g n nh la ngn ch n ho chi quanh qu n trong nc. Bi, n u
nhng hoa t ng cua ho n m ngoai t m ki m soat cua chin h phu thi ho bi coi la quay
lng la i vi t qu c . Ngay ca Chinh ph cung khng m n ma trong vi c ku go i hay
ng vin ho tr v Vi t Nam . Va vi qua kh ca ho , ho a khng tr v bi nhng
thanh kin mang tinh xa hi hay vi ly do iu kin t nc khng th ap ng c cac
nhu c u v mi trng lam vi c va nhu c u cho cu c s ng.
Tuy nhin, y khng phai la trng h p i vi vi c chay mau ch t xam ca i
ngu nhn tai thu c th h tre hi n nay. Di anh hng cua toan c u hoa , th h tre Vi t
Nam, nhng chuyn gia va sinh vin tai nng , di nhin, b ng cach nay hay cach khac co
th ra nc ngoai ho c t p. Ho du hoc thng qua cac chng trinh hoc bng toan phn,
hoc bng ban phn va ngay ca vay tin dung hoc tp danh cho sinh vin, vi du cac chng
trinh ca chinh ph Uc va Singapore, nh trinh bay phn trn. Do o, vn ma chinh
ph cung nh cac trng ai hoc Vi t Nam ang gp khng phai la vic chay mau cht
xam ma la lam th nao thu hut nhn tai v nc.
Vic hoc hoi cac chinh sach tng cng ni lc quc gia ca Singapore, Trung
Qu c, Han Quc va n bng vic phat trin GD - H xuyn bin gii va vn dung
vao thc trang Vi t Nam mi la mt trong nhng giai ap. Singapore khuyn khich thanh
nin ra nc ngoai hoc tp, tich luy kin thc, kinh nghim va tr v qu hng tim
kim tng lai, giup t nc nng cao nng lc canh tranh. Trng hp ca Trung
Qu c, mt quc gia rt gn vi Vi t Nam v vn hoa, cung la mt vi du in hinh. Nn
-7-

kinh t Trung Quc ang bung n, nhng vao nhng nm thp nin 1980, chinh sach
GD-H xuyn bin gii i vi Trung Qu c bi coi la mt tham hoa, bi thc t hu
ht sinh vin sau khi hoan tt chng trinh hoc u lai nc ngoai. Tuy nhin, Trung
Qu c a co th thoat khoi hin tng chay mau cht xam bi ho a thc hin mt cach
nghim tuc cac giai phap nhm thu hut cht xam tr v. Trung Qu c a a ra nhiu iu
kin thun li cho nhng con rua bin (mt thut ng am chi n nhng sinh vin
Trung Quc ang du hoc tai nc ngoai) tr v qu hng thanh lp cac cng ty ring.
Gn y, Chinh ph Trung Quc tit l rng 98% sinh vin Trung Quc hoc tp tai nc
ngoai a tr v qu hng va thanh lp hn 100.000 cng ty, s dung kinh nghim va
cac ky nng a tich luy t nc ngoai phuc vu cho s nghip phat trin kinh t t
nc (Li, 2005). Tai Han Quc, Chinh ph a ra mc lng cao, iu kin n tt va
min chi phi hoc tp cho con cai, thm chi cp hoc bng thu hut nhn tai tr v qu
hng. n ap dung chinh sach cam kt, yu cu sinh vin hoan tra toan b chi phi
ao tao nu ho khng v nc sau khi hoan tt chng trinh hoc nc ngoai.
Va qua, co sau tri thc Vit Nam hin ang sng va lam vic tai Hoa Ky, Phap, Nht
va Uc a xy dng mt an vi cac chng trinh hanh ng nhm bc u ku goi
lc lng nhn tai Vi t Nam t nc ngoai tr v qu hng. Theo an nay, Chinh ph
va cac trng ai hoc Vi t Nam nn t p trung cac chinh sach mi goi cac giao s Vi t
Nam tai cac trng ai hoc nc ngoai hin a v hu tr v qu hng, ng vin cac
giao s Vi t Nam hin ang cng tac nc ngoai v Vi t Nam thinh giang tai cac
trng ai hoc trong khoang thi gian 3 hoc 6 thang, va nhng sinh vin sau khi tt
nghip tin si, sau tin si tr v cng hin cho qu hng.
Theo cach nay, cac giao s c xem nh la nhng ngi ong gop vao cng
cuc phat trin ca t nc va co dip v thm qu nha va cng hin cho t nc
ang trng ch ho. Ngoai ra, thc t ho la nhng ngi co tinh thn yu nc cao, co
nhn cach va gia tri la ngun lc rt ln. Co th noi rng, ai a s tri thc Vi t Nam
hin ang sng nc ngoai lun mong mun lam c mt iu gi o giup t nc
phat trin nn kinh t va nng cao vi tri trn u trng quc t (Nguyen Van Tuan,
2007).

(*) Ho la GS. H Tu Bao Giao s Cng ngh Thng tin, Vin Khoa hoc & Cng ngh Cao cp Nht Ban; GS.
Trn Nam Binh Giao s kinh t hoc, ai hoc New South Wales, Uc; GS. Trn Hu Dung Giao s Kinh t hoc,
ai hoc Wright State, Hoa Ky; GS. Trn Vn Tho - Giao s Kinh t hoc, ai hoc Waseda, Nht Ban; GS. Ha
Dng Tng Giao s Toan hoc, ai hoc Cng ngh Compigne, Phap, va GS. Vu Quang Vit - Phu trach S
liu Quc gia thuc Ban Thng K Lin hp quc.
-8-

Sau giao s cp trn la mt vi du. Mt ln na, it is argued in this paper that

thay vi tn nhiu thi gian vao nhng k hoach khng kha thi trong vic ao tao ngun
nhn lc, Chinh ph va B Giao duc & ao tao Vi t Nam nn tp trung vao cac chinh
sach GD-H xuyn bin gii c thc hin trc tip thng qua vic nghi s giup
t chinh cac tri thc Vi t Nam nc ngoai. Nn co mt danh sach cac giao s km
theo nganh ngh va ia chi lin lac. Tip n, Chinh ph va MOET nn nghi ra cach lam
th nao tip cn lc lng tri thc nay cung nh nhng iu kin u ai nao cn c
a ra (quan tm u tin y khng nht thit la vn lin quan n tin bac). Ti
chc chn tin tng rng nhng mt manh ma nhng tri thc Vi t Nam hai ngoai co
c se la mt trong nhng on by giup nng cao vi th hin nay ca h thng GD - H
Vi t Nam.
4. Cc vn qun l khi ny sinh c hi
Vn th hai o la Vi t Nam cn cn nhc khi xy dng cac chinh sach v GD H xuyn bin gii nhm thay i quan im va thai ca cac nha quan ly cac
trng trung hoc va ai hoc v GD - H xuyn bin gii. T quan sat va kinh nghim
ca nhn ti la mt giang vin ai hoc a tng giup nhiu sinh vin ra nc ngoai hoc
tp, ti hiu nhng nha quan ly ai hoc va trung hoc Vi t Nam hi n nay a co mt thai
rt tiu cc v GD - H xuyn bin gii. Ho thc s gy kho khn cho sinh vin
khi nghi cp ban hoc ba hay h s hoc tp chuyn i tin chi mn hoc sang mt
trng ai hoc nc ngoai.
Nhiu vi quan ly cp cao khng mun vit th gii thiu cho sinh vin hin
ang hoc tai trng minh vi mong mun c chuyn tip sang hoc tai mt trng
nc ngoai. Ly do bao cha cho cach ng x o ca ho la bi nhng vn v quan ly
hanh chinh nh la lam giam quy m lp, lam giam ngun thu hoc phi va gy ra nhng
tac ng khng tt cho nhng sinh vin khac. y tht la ich k va cach nghi thin cn
khi nhn thc v quan im GD - H xuyn bin gii tai Vi t Nam.
Bai bao nghi cac trng ai hoc va trung hoc tai Vi t Nam nn am nhn mt
vai tro tich cc trong vic gi sinh vin ca minh i du hoc. Cac trng ai hoc nc
ngoai c khuyn khich tuyn sinh Vi t Nam , nhng vic tuyn sinh phai c thc
hin mt cach co t chc, tt nht la thng qua vic hp tac vi cac trng ai hoc Vi t
Nam. Hai i tac co th thit k va thc hin cac chng trinh hp tac chng han nh
chng trinh tin nhim (i tac Vi t Nam thc hin vic giang day trn danh nghia ca
phia nc ngoai, i tac nc ngoai thit k khung chng trinh ao tao, bai giang, bai
kim tra, va cp bng); chng trinh lin kt va chng trinh chuyn tip (sinh vin tich
-9-

luy tin chi tai Vi t Nam va co th chuyn tip sang hoc tai trng nc ngoai hoan tt
chng trinh hoc va cp bng). Theo cach nay, cac trng ai hoc Vi t Nam co th ln
k hoach va lam vic tich cc trn c s hp tac, thc hin cac chng trinh GD - H
xuyn bin gii nh la mt phn trong chui hoat ng giao duc ca minh, tim cn
gn hn cac tiu chun v GD - H ca khu vc va toan cu, va cui cung la m rng
tm nhin quc t. Ngoai ra, li ich kinh t ma cac trng ai hoc Vi t Nam co c t
cac chng trinh nay la khng nho.
Mt phng din khac ca hp tac la ap dung ng li tip cn cach xy dng
ni lc ca Singapore thng qua GD - H xuyn bin gii c thao lun trong phn
trc ca bai bao. Vi t Nam nn ku goi va tao nhiu iu kin thun li cho cac trng
ai hoc nc ngoai xy dng giang ng ai hoc tai Vi t Nam. Tuy nhin, trong thc
trang Vi t Nam hin nay, ang co mt chinh sach khng ro rang v GD - H xuyn
bin gii; cung nh cn phai co mt chinh sach cu th nhm quan tm nhiu hn na
am bao cho s thanh cng khi cac trng ai hoc nc ngoai u t vao Vit Nam. Cn
tim hiu ky nhng nguyn nhn dn n ong ca giang ng ai hoc UNSW tai
Singapore nh trinh bay phn trn cung nh s tht bai ca Trung tm T vn Giang
day Quc t Singapore (SITC) tai Vi t Nam vao thang 2/2006. SITC m hang loat
trng ao tao ting Anh trn khp ca nc tai Vi t Nam va khi toan h thng bi ong
ca, trn 30.000 hoc sinh va 1.000 giao vin ri vao tinh th nan giai bi hoc sinh a
ong hoc phi va giao vin thi khng c nhn lng. giai oan u tin khi thu hut
cac Vin ai hoc nc ngoai vao Vi t Nam, nhng sai lm nh th khng nn xay ra.
Theo xut ca bai bao, vic ra i va i vao hoat ng chi nhanh Vin Cng ngh
Hoang gia Melbourne (RMIT) t nm 2000 nn c nghin cu ky nh la mt m hinh
thanh cng ma cac trng ai hoc nc ngoai khac khi tim hiu thi trng tai Vit Nam.
Sinh vin Vi t Nam n p n xin nhp hoc vao 2 giang ng ln ca RMIT tai thanh
ph H Chi Minh va Ha Ni ang ngay mt tng. RMIT c B K hoach va u t
Vit Nam cp giy phep hoat ng trong 50 nm va chng trinh ao tao tai Vit Nam
chiu s giam sat bi Trung tm Cht lng ao tao ai hoc Uc (AUQE), do RMIT Uc
cp bng va c B Giao duc va ao tao Vit Nam (MOET) cng nhn.
5. m bo cht lng o tao tai cc trng ai hc Vit Nam
Vn th ba va la vn mang tinh then cht nht quyt inh s thanh cng
GD - H xuyn bin gii tai Vi t Nam o la am bao cht lng ca cac chng
trinh ao tao. Bai hoc ma chung ta cn tim hiu ky t s thanh cng ca cac trng ai
hoc Uc cung nh s tht bai xay ra vao thi im co khng it trng ai hoc t nhn
- 10 -

c thanh lp tai Singapore. Nh a trinh bay trc y trong bai bao nay, cac trng
ai hoc Uc phai lun th nghim ngt cac quy inh v o lng va anh gia cht lng
giao duc. Tai Singapore, vao ngay 1/9/2005, Giy chng nhn tin nhim CASE c
Hip hi Tiu dung Singapore (CASE) nghin cu va ap dung vao linh vc GD-H, a
thc s mang lai hiu qua. Ngay sau khi ap dung giy chng nhn CASE, trng ai
hoc AIT, mt trng ai hoc t nhn ni ting tai Singapore a ra cac chng trinh
ao tao nganh quan tri kinh doanh, ky thut in t, va quan ly khach san, v.v. a phai
ong ca. Nguyn nhn la vi trng ai hoc nay khng ap ng dc cac tiu chun
c yu cu bi ca CASE Trust, Trung tm bao v quyn li sinh vin SPS va B
tiu chun cht lng Singapore SQC. Sau mi tam trng ai hoc t nhn khac tai
Singapore cung chiu s sat hach kht khe ca CASE. Nu cac trng ai hoc nay khng
ap ng c cac tiu chun ca CASE, trng o buc phai chuyn toan b sinh vin
ang theo hoc tai trng minh sang hoc tai cac trng khac, tip n la tim kim tai tr
nng cp h thng ao tao hoc la phai ong ca. Phn ln sinh vin ang hoc tai cac
trng ai hoc t thuc nay la sinh vin quc t. Tuy nhin, mc du hin tng nay a
gy thit hai n uy tin ca cac trng ai hoc t thuc tai Singapore vao thi im nay,
song vn a c giai quyt mt cach nhanh chong va h thng giao duc lai c
cng nhn, ngay ca h thng giao duc se vn hanh tt hn thng qua s hng dn va
ap dung cac cng cu kim soat cht lng nghim ngt. Nu cac trng ai hoc Vi t
Nam ri vao tinh trang o, thi no se la mt tham hoa thc s, khin cho cac chng
trinh GD-H xuyn bin gii tai Vi t Nam tht bai ngay tai giai oan u tin. Ly do
la vi Vi t Nam ang thiu cac cng cu o lng vic thc thi cng tac ao tao tai cac
trng ai hoc. Nu s tht nay vn tip tuc tip din tai Vi t Nam trong vai nm ti thi
vin canh ca cac trng ai hoc Vi t Nam la rt ro rang. Cac trng ai hoc Vi t Nam
se khng th thc hin c cac chng trinh hp tac vi cac trng ai hoc nc
ngoai bi s ngho nan ca h thng kim soat cht lng ao tao tai Vit Nam. Va
hin nhin, thi phn GD-H Vi t Nam se thuc v cac nha cung cp nc ngoai.
Do vy, theo lp lun ca bai bao nay, cac trng ai hoc Vi t Nam nn cn
nhc ky khi thit k va ap dung cac tiu chi khao sat va anh gia vic hoc tp ca sinh
vin, can b va vic thc thi cng tac ao tao bc ai hoc phai mc cao. It is
impossible to develop cac chinh sach hiu qua ma khng co mt hiu bit ung n v
of which work and which do not (Hanushek & Wmann, 2007: p.21). Bc u tin
la u t vao phat trin manh mt i ngu giao s va giang vin ai hoc co cht lng.
Vic u t nay se am bao cht lng sinh vin tt nghip ra trng c cai thin
- 11 -

hn la u t vao h thng GD - H Vi t Nam. Vn nay a c cp trong phn

trc ca bai bao.
6. Cc chnh sch sinh li
Hin nhin, Uc va Singapore a va ang rt thanh cng khi inh hng theo quan
im sinh li ca GD - H xuyn bin gii. Tuy nhin, inh hng nay co phai la mt
giai phap phi thc t va ri ro cho GD - H Vi t Nam hay khng trong khi vn tn tai
nhng thiu sot ngay trong chinh h thng GD - H? Hy vong rng, y khng phai la
vn nu Vi t Nam u t vao chuyn nganh nghin cu Chu hoc va ng Dng
hoc, khin cho hai linh vc nay tr thanh th manh quc gia khi tuyn sinh sinh vin
nc ngoai sang du hoc.
Th nht, Vi t Nam co th s dung nhng linh vc thuc s trng ca minh va
la trung tm khu vc ca ba nc thuc ng Dng cu. ng Dng thi Phap thuc
(theo French L'Indochine franaise) la mt phn thuc ia ca Phap tai ng Nam ,
bao gm 4 vung bi bao h: Bc Ky, Nam Ky (Vi t Nam trc o bi chia lam 2 vung),
Cam-pu-chia va Lao. Th ph ca ng Dng la Ha Ni (Vi t Nam) T nhng nm
1990, Chinh ph Vi t Nam a ti n hanh cp hoc bng cho nhiu sinh vin Lao va Campu-chia sang hoc tp tai cac trng ai hoc Vit Nam. Tuy nhin, hinh thc GD - H
xuyn bin gii nay la da trn inh hng mi quan h thm tinh hu nghi truyn
thng, chi n gian la nhm nng cao trinh hiu bit v ting Vit, v chinh tri, xa hi
va vn hoa. Bai bao xut Vi t Nam nn chon ba trng ai hoc thi im tai min Bc,
min Trung va min Nam thc hin nghim tuc cac chinh sach ao tao va chng
trinh ao tao va tuyn du hoc sinh t Lao va Cam-pu-chia. Hoc phi va chi phi n thp,
tng ng vn hoa, iu kin sng tt hn va cht lng ao tao tt hn chc chn se
thu hut mt lng ln sinh vin t cac quc gia nay. Bc tip theo la xuc tin va gii
thiu cac nganh ng Dng hoc n sinh vin chu va Phng Ty - nhng sinh vin
quan tm tim hiu Vi t Nam, ng Dng, Thuc ia Phap, Chin tranh Triu tin, va
cac tai lin quan khac. Vi kinh nghim va quan sat ca nhn trong sut qua trinh hoc
tp va lam vic tai Singapore, Malaysia, Thai Lan, Uc va Nht Ban, ti hoan toan tin
tng rng nganh ng Dng hoc se thu hut nhiu sinh vin bi co rt nhiu sinh vin
quan tm ti linh vc nay.
Chng trinh th hai ma cac trng ai hoc Vi t Nam nn tri n khai khi inh
hng theo quan im giao duc mang tinh sinh li thng qua GD - H xuyn bin gii
la day ngn ng Chu , kinh nghim Chu va nghin cu vung. Trin khai cac khoa
ao tao ting Nht, ting Thai, ting Trung va ting Han cung vi vn hoa ca tng quc
- 12 -

gia trong hu ht cac trng ai hoc ngoai ng. Con s sinh vin Vi t Nam va sinh vin
Chu theo hoc caa nganh nay ang ngay mt tng cung se hp dn cac sinh vin
phng Ty nh cac chng trinh du hoc mt nm nc ngoai, va hoc va tim hiu
vn hoa Chu . Lp lun trong bai bao a ra rng Vi t Nam la quc gia chu hn
cac nc khac nh Nht, Han, Singapore va Malaysia, hng nc phn nao a bi hin
ai hoa va Ty phng hoa. Hin nhin la, sinh vin phng Ty se cam nhn c mt
mi trng chu hn nu ho c hoc tp tai mt thanh ph ca Vi t Nam hn la tai
mt thanh ph hin ai nao o tai cac quc gia Chu phat trin, ni ma moi th tr nn
quen thuc vi nhng gi ho co tai qu nha. Bai bao thit nghi chng trinh ao tao nay
c trin khai tai ph c Hi An (Quang Nam) la ht sc phu hp. Tuy nhin, thanh
cng ca chng trinh nay con phu thuc vao nng lc giang day bng ting Anh hin
nay tai cac trng ai hoc Vi t. Trong giai oan u tin ca qua trinh thc hin chng
trinh, cac khoa hoc co th c trin khai bi cac khoa nghin cu quc t hay ngoai ng
ni ma nhng giao s hay giang vin u co th thc hin bai giang bng ting Anh. Va
mt ngay nao o, ting Anh nn la phng tin truyn at kin thc trong toan h thng
cac trng ai hoc Vi t Nam.
K t lu n
Bai nghin cu nay phn tich ly thuyt , cac chinh sach GD - H xuyn bin gii
ca Uc va Singapore va vic vn dung co chon loc nhng chinh sach nay trong vic hinh
thanh va phat trin mt chinh sach GD - H xuyn bin gii phu h p vi i u ki n cu
th cua Vi t nam. Ca hai nc Uc va Singapore u rt thanh cng trong vic bin GD H xuyn bin gii thanh m t nganh cng nghi p th t s ong gop ang k vao phat
tri n kinh t. Trong khi nc U c r t n i ti ng vi cac chin h sach am bao ch t l ng GD
- H thi Singapore n i ti ng vi cac chin h sach phat tri n ngu n nhn lc , t p trung vao
vi c thu hut cac a i Ho c ng c p qu c t xy dng chi nhanh

tai Singapore va cac

chinh sach gi sinh vin i hoc cac nc phat trin . Bai nghin cu lp lun rng vic
hi u bi t va v n du ng cac chinh sach giao du c xuyn bin gii cua hai nc nay vao b i
canh giao duc ca Vi t Nam se gop phn giai quyt nhiu vn tn ong lu dai lin
quan n vi c phat tri n s l ng va ch t l ng giang da y a i ho c trong nc.
Thm vao o, bai bao mong mun gii thiu mt m hinh phat trin chinh sach ro
rang v GD - H xuyn bin gii tai Vi t Nam. M hinh nay da trn phn tich su
sc cac chinh sach GD - H xuyn bin gii ca Uc va Singapore, tim hiu cac chinh
sach ca cac nc trong khu vc, cung nh cac iu kin va muc tiu c thu h thng
GD - H Vit Nam. M hinh nay bao gm bn giai oan. Giai oan mt, la gi mt s
- 13 -

lng ln sinh vin cac giao vin ra nc ngoai hoc tp. Giai oan hai, la phat trin iu
kin lam vic va iu kin sng cho ho khi ho tr v. Giai oan ba, la trng tr thanh
mt trung tm ca khu vc, ma trc ht la la khu vc gm cac nc ng Dng va
sau o la cac nc ng Nam . Giai oan cui cung la phat trin cac trng ai hoc tr
thanh nhng trung tm u vit thu hut sinh vin quc t. Theo m hinh nay, hin
nhin rng Vi t Nam ang nm giai oan mt. Trung Qu c phat trin ln giai oan hai
rt nhanh. Nht Ban, ai Loan va Han Quc hin ang giai oan ba, giai oan oi hoi
loai hinh giang day bng ting Anh. Singapore, Uc va Hong Kong ang giai oan bn.
Mt iu thu vi la th t nay cung la th t v phat trin kinh t ca cac quc gia nu
trn.
Tuy nhin, Vi t Nam co m t ch ng ng r t dai phia trc co th tr thanh
i m n cho cac sinh vin trong khu vc . Do qui m dn s va ti l tng trng kinh t
r t nhanh hi n nay , Vi t Nam c d oan se la n n kinh t th 20 trn th gii vao
nm 2050. Tuy nhin , i u nay se chi la m t gi c m n u cac chinh sach cu th , vi du
nh cac chin h sach c k i n nghi trong bai nghin cu nay khng c hin h thanh va
thc hi n kip thi va nghim tuc.
TI LIU THAM KHAO
[1]

Benveniste, G. (1985). New Politics of GD-H: Hidden and Complex.

GD-H. Vol. 14, No. 2 pp. 175-195.

[2]

Damme, D.V. (2001). Quality Issues in the Internationalisation of GD-H. GDH. Vol. 41, No. 4, pp. 415-441.

[3]

Hanushek, E.A. & Wmann, L. (2007). Education Quality and Economic

Growth. The World Bank. Washington, DC.

[4]

Hawkins, J. N. & Cummings, W.K. (2000). Transnational Competence:

Rethinking the U.S.-Japan Educational Relationship. State University of New
York Press.

[5]

Homann, R.; Khn, H. P; & Sinton, J. (1987). The Future of GD-H Frankfurt
am Main: Campus Verlag.

[6]

Li, Cheng. (2005). Bridging Minds across the Pacific: U.S.-China Educational
Exchanges, 1978-2003. Lanham, Md: Lexington Books.

[7]

Mani, A. (2005). Creating Knowledge Based Economies in Southeast Asia. The

Ritsumeikan Economic Review. Vol. 54. No 3.

- 14 -

[8]

Marginson, S. (2002). Nation-Building Cac trng ai hoc in a Global

Environment: The Case of Australia. GD-H. Vol. 43, No. 3, pp. 409-428.

[9]

McBurnie, G. & Ziguras, C. (2001), The Regulation of Transnational GD-H in

Southeast Asia: Case Studies of Hong Kong, Malaysia and Australia. GD-H. Vol.
42, No. 1, pp. 85-105.

[10] Mok, K. H. (2000). Impact of Globalization: A Study of Quality Assurance

Systems of GD-H in Hong Kong and Singapore. Comparative Education Review.
Vol. 44, No. 2, pp. 148-174.
[11] Nguyen, V. T. (1999). The Problem of 1000 Vi t Nam ese Scholars Overseas.
Vietscience - 17/9/2007.
[12] Oh, T.K. (1973). A New Estimate of the Student Chay mau cht xam from Asia.
International Migration Review. Vol. 7, No. 4, pp. 449-456.
[13] OECD.(2007). xuyn bin gii Tertiary Education - A Way Towards Capacity
Development. The World Bank,Washington, DC.
[14] Rodrik, D. (1999). The New Global Economy and Developing Countries: making
openness work. Johns Hopkins University Press.
[15] Rodrik, D. (2003). In search of Prosperity: Analytic Narratives on Economic
Growth. Princeton University Press.
[16] Wagner, A. & Schnitzer,

K. (1991). Programmes and Policies for Foreign

Students and Study Abroad: The Search for Effective Approaches in a New Global
Setting. GD-H. Vol. 21, No. 3, pp. 275-288.
Websites:
http://www.channelnewsasia.com/stories/singaporelocalnews/view/277897/1/.html
http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=97743&ChannelID=13
http://www.singaporeedu.gov.sg/htm/abo/abo0201.htm
http://www.studyinaustralia.gov.au/Sia/en/Home.htm
http://www.nus.edu.sg/registrar/sfau/UG.html
http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=50149&ChannelID=
http://www.Vi t Namnet.vn/dhqt/2005/10/495863/
http://www.hanu.vn/Gioithieu/Li%C3%AAnk%E1%BA%BFt%C4%90TNCKH/t
abid/216/Default.aspx
http://www.hanu.vn/hanu/Duanlienket/tabid/68/Default.aspx

- 15 -

http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=188145&ChannelID=1
3
http://www.edu.net.vn/Data/ThongKe/index.htm
http://www.qdnd.vn/qdnd/baongay.xahoi.giaoduc.19248.qdnd
http://www.thoidai.org/ThoiDai9/200609_DeAnDaiHoc.htm
http://www.topcac trng ai hoc.com/register.php

- 16 -