James Allen

Ashtu si mendon njeriu

Ky libr jepet pr lexim

me miratimin e Daut Demakut

prktheu dhe prshtati:

Ridvan Bunjaku
|:( |:)

Prishtin, Prill 2010

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Titulli i origjinalit: As a man thinketh

Viti i botimit: 1902

Ky libr mund t gjendet online n faqet:

http://sa-kra.ch/
http://www.syri3.com/
http://kalabuli.googlepages.com/
Prkthyesi i falnderon autort e ueb-faqeve
pr kontributin n shprndarjen e dijes

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Ashtu si mendon njeriu

nga James Allen
Autori i librit "From Passion to Peace"

Mendja sht Fuqia Kryesore q formson dhe ndrton,

Dhe Njeriu sht Mendja, dhe ai gjithmon e merr
Vegln e Mendimit, dhe, duke e formsuar at q e dshiron,
I lind njmij gzime, njmij t kqija:
Ai mendon n fshehtsi, dhe ajo ndodh:
Rrethina sht asgj tjetr pos xhami i pasqyrs s tij

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Prmbajtja
Parathnie........................................................................................................................................... 5
Mendimi dhe karakteri .................................................................................................................. 6
Efekti i mendimit n rrethana ..................................................................................................... 8
Efekti i mendimit n shndet dhe n trup ............................................................................15
Mendimi dhe qllimi .....................................................................................................................17
Faktori-mendim n arritje ..........................................................................................................19
Vizionet dhe idealet ......................................................................................................................21
Paqja shpirtrore ...........................................................................................................................24

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Parathnie
KY VLLIM i vogl (rezultat i meditimit dhe i prvojs-prjetimit) nuk sht
menduar si libr rraskapits i msimit pr temn e shum-shkruar t fuqis s
mendimit. Ai sht sugjerues e jo shpjegues, duke e pasur si qllim ti stimuloj
meshkujt dhe femrat pr zbulimin dhe perceptimin e t vrtets se
"Ata vet jan brs t vetvetes."
pr shkak t mendimeve, t cilat ata i zgjedhin dhe i inkurajojn; se mendja sht
krye-thursi, edhe i veshjes s brendshme t karakterit edhe i veshjes s jashtme
t rrethans, dhe se, ashtu sikur deri tash mund t ken thurur n padituri dhe
dhembje ata munden tash t thurin nn ndriim t mendjes dhe n lumturi.

JAMES ALLEN
BROAD PARK AVENUE,
ILFRACOMBE,
ANGLI.

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Mendimi dhe karakteri

AFORIZMI, "Ashtu si mendon njeriu n zemr, i till sht", jo vetm q e
prthekon trsin e qenies s nj njeriu, por sht aq gjithprfshirs sa q
mbrrin n seciln gjendje dhe rrethan t jets s tij. Nj njeri sht pik pr
pik, ajo ka mendon, sepse karakteri sht shuma e plot e t gjitha mendimeve
t tij.
Ashtu si lulzon bima prej fars, dhe nuk do t mund t ishte pa t, ashtu secili
veprim i njeriut lulzon nga farat e fshehta t mendimit, dhe nuk do t mund t
shfaqej pa to. Kjo vlen njjt si pr ato veprime q quhen "spontane" dhe "t
paparamenduara", ashtu edhe pr ato q ekzekutohen me vendim t ngadalshm
dhe t kujdesshm.
Veprimi sht lule-fryti i mendimit, dhe gzimi dhe vuajtja jan frutat e tij;
kshtu njeriu e fut n hambar bereqetin e mbl dhe t hidhur t ekonomis s
vet bujqsore.

"Mendimi n mendje na ka br neve,

ka jemi nga mendimi sht gdhendur dhe ndrtuar.
Nse mendja e nj njeriu ka mendime t kqija,
dhembja i vjen atij ashtu si i vjen demit rrota prapa....
..Nse dikush qndron
N pastrtin e mendimit, gzimi e prcjell at
Ashtu si hija e vet; sigurisht."

Njeriu sht rritje sipas ligjit, dhe jo krijim sipas trikut, dhe shkaku dhe efekti
sht po aq absolut dhe jodevijues n botn e fshehur t mendimit sa edhe n
botn e gjrave t dukshme dhe materiale. Nj karakter bujar dhe hyjnor nuk
sht shtje e favorit apo e shansit, por sht rezultati i natyrshm i prpjekjes
s vazhdueshme n t menduarit e duhur, efekti i asociacionit me mendime
hyjnore, t kultivuar pr nj koh t gjat. Nj karakter i prbuzshm dhe i egr,
sipas procesit t njjt, sht rezultat i ushqimit t vazhdueshm t mendjes me
mendime poshtruese.
Njeriu bhet apo zhbhet nga vetvetja; n koleksionin e mendimeve ai i farkon
armt me t cilat e shkatrron veten; ai po ashtu i formson veglat me t cilat
ndrton pr vete rezidencat parajsore t gzimit dhe t fuqis dhe t paqes. Me
zgjedhjen e duhur dhe aplikimin e vrtet t mendimit, njeriu ngritet n
Perfeksionin Hyjnor; me aplikimin abuzues dhe t gabuar t mendimit, ai bie nn
nivelin e bishs. Ndrmjet ktyre dy ekstremeve jan t gjitha shkallt e
karakterit, dhe njeriu sht brsi dhe zotruesi i tyre.
6

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Prej t gjitha t vrtetave t bukura q kan t bjn me shpirtin t cilat jan

rikthyer dhe jan nxjerr n drit n kt periudh, asnjra nuk sht m
gzuese apo m frytdhnse pr premtimin dhe konfidencn hyjnore sesa kjo: se
njeriu sht zotruesi i mendimit, skulptori i karakterit, dhe brsi dhe formuesi
i gjendjes, i ambientit, dhe i fatit.
Si qenie e Fuqis, e Inteligjencs dhe e Dashuris, dhe si zotrues i mendimeve t
veta, njeriu e mban elsin pr seciln situat, dhe e prmban brenda vetes at
agjenci transformuese dhe rigjeneruese me t ciln mund ta bj veten ka t
doj.
Njeriu sht gjithmon zotruesi, bile edhe n gjendjen e vet m t dobt dhe m
t braktisur; por n dobsin dhe degradimin e vet ai sht zotruesi budalla q i
keq-qeveris "njerzit e vet". Kur ai nis t reflektoj pr gjendjen e tij, dhe ta
krkoj me zell Ligjin sipas t cilit sht ndrtuar qenia e tij, ai pastaj bhet
zotruesi i menur, duke i drejtuar energjit e tij me inteligjenc, dhe duke i
formsuar mendimet e veta n shtje t frytshme. I till sht zotruesi i
vetdijshm, dhe njeriu mund t bhet kshtu vetm duke i zbuluar, brenda
vetes, ligjet e mendimit, zbulim q sht plotsisht shtje e aplikimit, vetanalizs, dhe e prjetimit-prvojs.
Vetm duke krkuar dhe duke grmuar thell, gjenden diamantet, dhe njeriu
mund ta gjej do t vrtet q lidhet me qenien e vet, nse do t grmoj thell
n miniern e shpirtit t tij; dhe se ai sht brsi i karakterit t tij, formuesi i
jets s vet, dhe ndrtuesi i fatit t vet, ai mund ta vrtetoj n mnyr t
pagabueshme, nse do t'i ruaj, do t'i kontrolloj, dhe do t'i ndryshoj mendimet
e veta, duke i prcjell efektet e tyre n vetvete, n t tjert, dhe n jetn dhe
rrethanat e tij, duke e lidhur shkakun dhe efektin me ushtrim dhe hulumtim t
durueshm, dhe duke e prdorur praktikisht do prjetim-prvoj, edhe n
ngjarjen m triviale, t prditshme, si mjet pr ta marr at njohje t vetes q
sht T Kuptuarit, Menuria, Fuqia. N kt drejtim, si n asnj tjetr, vlen ligji
absolut q "Ai q krkon gjen; dhe atij q troket do t'i elet;" sepse vetm me
durim, praktikim, dhe kmbngulje t pandrprer mund t hyj nj njeri n
Dern e Tempullit t Dituris.

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Efekti i mendimit n rrethana

MENDJA e njeriut mund t krahasohet me nj kopsht, q mund t kultivohet n
mnyr inteligjente apo t lejohet q ai t zhvillohet egrsisht; por, i kultivuar
apo i ln pas dore, ai duhet, dhe do t zhvillohet. Nse nuk vendosen farra t
dobishme n t, ather nj mori e farrave t barrave t kqija do t mbijn n
t, dhe do t vazhdojn ta prodhojn llojin e vet.
Ashtu si kopshtari q e kultivon tokn e vet, duke e mbajtur t pastr nga barrat
e kqija, dhe duke i rritur lulet dhe frytet q i krkon ai, ashtu mund t kujdeset
nj njeri pr mendjen e vet, duke i shkulur si barojat t gjitha mendimet e
gabuara, t padobishme dhe t papastra. Duke e ndjekur kt proces, nj njeri
hert a von e zbulon se ai sht krye-kopshtari i shpirtit t vet, drejtuesi i jets
s vet. Ai po ashtu i zbulon, brenda vetvetes, ligjet e mendimit, dhe e kupton, me
saktsi q bhet gjithnj e m e madhe, se si forcat e mendimit dhe elementet e
mendjes operojn n formsimin e karakterit t tij, t rrethanave t tij, dhe t
fatit t tij.
Mendja dhe karakteri jan nj, dhe meq karakteri mund ta manifestoj dhe ta
zbuloj veten vetm prmes ambientit dhe rrethans, kushtet e jashtme t jets
s nj personi gjithmon do t konstatohet se jan t lidhura n mnyr t
harmonishme me gjendjen e tij t brendshme. Kjo nuk domethn se rrethanat e
nj njeriu n fardo kohe t dhn jan indikacion i karakterit t tij t plot, por
se ato rrethana jan t lidhura aq intimisht me ndonj element vital t mendimit
brenda tij sa q, pr at moment, ato jan absolutisht t nevojshme pr
zhvillimin e tij.
do njeri sht aty ku sht sipas ligjit t qenies s tij; mendimet q i ka ndrtuar
n karakterin e tij e kan sjell at atje, dhe n aranzhimin e jets s tij nuk ka
element t shansit, por gjithka sht rezultat i nj ligji q nuk mund t gaboj.
Kjo sht po aq e vrtet pr ata q ndihen "jasht harmonis" me ambientet e
veta prreth si edhe pr ata q jan t knaqura me to.
Si qenie progresive dhe evoluese, njeriu sht aty ku sht dhe mund t msoj
se ai mund t rritet; dhe derisa e mson leksionin shpirtror q secila rrethan e
prmban pr t, ajo kalon dhe ia lshon vendin rrethanave t tjera.
Njeriu goditet nga rrethanat aq gjat sa beson se ai vet sht krijes e kushtevegjendjeve t jashtme, por kur e kupton se ai sht fuqi krijuese, dhe se mund ta
komandoj tokn dhe farat e qenies s tij, nga t cilat rriten rrethanat, ather ai
bhet zotruesi legjitim i vetvetes.
Se rrethanat rriten nga mendimi e di do njeri q pr fardo periudh kohore e
ka praktikuar vet-kontrollin dhe vet-pastrimin, sepse ai do ta ket vrejtur se
ndryshimi i rrethanave t tij ka qen n proporcion t sakt me gjendjen e tij t
ndryshuar mendore. Kaq e vrtet sht kjo sa q kur nj njeri me zell e aplikon
8

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

n vete rregullimin e defekteve n karakterin e tij, dhe bn progres t shpejt

dhe t dukshm, ai kalon shpejt npr nj varg t peripecive.
Shpirti e trheq at t ciln e strehon fshehtas; at q e do, dhe po ashtu edhe at
t cils i friksohet; ai e arrin lartsin e aspiratave t tij m t dashura; ai bie n
nivelin e dshirave t tij t papastra, dhe rrethanat jan mjetet me t cilat shpirti
e pranon t veten.
do far-mendim e mbjell apo e lejuar t bij brenda n mendje, dhe e lejuar t
lshoj rrnj atje, e prodhon t veten, duke lulzuar hert a von n akt-veprim,
dhe duke i prodhuar frytet e veta t shansit dhe t rrethans. Mendimet e mira
prodhojn fryte t mira, mendimet e kqija - fryte t kqija.
Bota e jashtme e rrethins e formson vetveten sipas bots s brendshme t
mendimit, dhe edhe gjendjet e jashtme t kndshme edhe ato t pakndshme
jan faktor q ndihmojn pr t mirn m t lart t individit. Si korrs i fryteve
t veta, njeriu mson nga vuajtja dhe nga gzimi kulmor.
Duke i prcjell dshirat e veta m t thella, aspiratat, mendimet, nga t cilat ai e
lejon vetveten t dominohet, (duke e ndjekur "zjarrin budallaq" - ignis fattus t
imagjinatave t papastra apo duke ecur vendosmrisht npr autostradn e
prpjekjes s fuqishme dhe t madhe), nj njeri prfundimisht arrin te frutat e
tyre dhe t prmbushja n gjendjet e jashtme t jets s tij. Ligjet e rritjes dhe t
rregullimit arrijn gjithkund.
Nj njeri nuk prfundon te nj streh varfrore apo te nj burg sipas tiranis s
fatit apo t rrethans, por sipas shtegut t mendimeve poshtruese dhe
dshirave t ulta. As nj njeri me mendje t pastr nuk bie papritmas n krim
nga ndikimi i ndonj force t thjesht t jashtme; mendimi kriminal sht
kultivuar pr shum koh n zemr, dhe ora e shansit e ka nxjerr n siprfaqe
fuqin e mbledhur t tij. Rrethana nuk e bn njeriun; ajo ia zbulon at vet atij.
Nuk mund t ekzistojn gjendje si rnia n ves dhe vuajtjet e personit t ndara
nga tendencat e mbrapshta, apo ngritja n virtyt dhe ngritja n lumturin e tij t
pastr pa kultivimin e vazhdueshm t aspiratave t virtytshme; dhe njeriu,
prandaj, si zotrues dhe pronar i mendimit, sht brsi i vetvetes, formuesi dhe
autori i ambientit. Bile edhe n lindje shpirti vjen te e vetja dhe prmes secilit
hap t pelegrinazhit t vet toksor ai i trheq ato kombinime t gjendjeve q e
zbulojn vet at, t cilat jan refleksionet e pastrtis dhe papastrtis s tij, t
fuqis dhe t dobsis s tij.
Njerzit nuk e trheqin at q e duan, por at ka jan. Kapriot, fantazit, dhe
ambiciet e tyre pengohen n do hap, por mendimet dhe dshirat e tyre m t
thella ushqehen me ushqimin e vet, qoft ai i ndyr apo i pastr. "Hyjnorja q i
formson kufijt tan" sht n veten ton; sht pikrisht vetja jon. Vetm
vetvetja e prangos njeriun: mendimi dhe veprimi jan rojat e Fatit. Ata burgosin,
duke qen t ult; ata po ashtu jan engjjt e Liris. Ata lirojn, duke qen
fisnik. Nj njeri nuk e merr at q e dshiron dhe pr t ciln lutet, por at q e
meriton me t drejt. Dshirat dhe lutjet e tij plotsohen dhe marrin prgjigje
vetm kur harmonizohen me mendimet dhe veprimet e tij.

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

N dritn e ksaj t vrtete, ka, pra, sht kuptimi i "luftimit kundr

rrethanave?" Kjo domethn se nj njeri vazhdimisht po revoltohet kundr nj
efekti t jashtm, derisa tr kohn sht duke e kultivuar dhe duke e ruajtur
shkakun e tij n zemrn e tij. Ai shkak mund ta marr formn e nj vesi t
vetdijshm apo t nj dobsie t pavetdijshme; por kado q sht, ai i
ngadalson me kokfortsi prpjekjet e poseduesit t vet, dhe kshtu thrret me
z t lart pr shrim.
Njerzit jan t etur ti prmirsojn rrethanat e veta, por nuk jan t gatshm ta
prmirsojn vetveten; prandaj ata mbesin t lidhur. Njeriu q nuk i shmanget
vet-torturimit nuk mund t dshtoj kurr n arritjen e qllimit pr t cilin
sht prcaktuar zemra e tij. Kjo sht po aq e vrtet pr gjrat toksore sa
edhe pr gjrat hyjnore. Bile edhe njeriu me qllimin e vetm q t siguroj
pasuri duhet t prgatitet t bj sakrifica t mdha personale para se t mund ta
arrij kt qllim; dhe edhe sa m shum ai q do t donte t realizoj jet t
fuqishme dhe t balancuar mir?
Ja nj njeri q sht i varfr n mnyr t mjer. Ai sht jashtzakonisht i
shqetsuar q ambientet rrethuese dhe shtpia e tij duhet t prmirsohen, e
prap tr kohn i shmanget puns s vet, dhe konsideron se arsyetohet n
tentimin q ta mashtroj pundhnsin e vet mbi bazn e pamjaftueshmris s
rrogave t tij. Nj njeri i till nuk i kupton bazat m t thjeshta t atyre
principeve q jan baza e prosperitetit t vrtet, dhe jo vetm q sht
plotsisht i paprshtatshm t ngritet mbi mjerimin e tij, por n fakt trheq kah
vetja mjerim edhe m t thell duke jetuar n, dhe duke vepruar sipas
mendimeve t plogshta, mashtruese, dhe joburrrore.
Ja nj njeri i pasur q sht viktim e nj smundjeje t dhimbshme dhe t
vazhdueshme si rezultat i gryksis. Ai sht i gatshm t jap shuma t mdha
t parave pr ta hequr qafe at, por nuk do t'i sakrifikoj dshirat e veta grykse.
Ai dshiron ta knaq prirjen e tij pr ushqime t pasura dhe jonatyrale dhe ta
ket po ashtu edhe shndetin. Nj njeri i till sht plotsisht i paprshtatshm t
ket shndet, sepse ai nuk i ka msuar ende principet e para t jets s
shndetshme.
Ja nj pundhns i fuqis puntore q adopton masa t pandershme pr me tiu
shmangur pagess s rregullt, dhe, n shpres se do t bj profite m t mdha,
i zvoglon rrogat e npunsve t vet. Nj njeri i till sht krejtsisht i
paprshtatshm pr prosperitet, dhe kur ai e gjen veten t bankrotuar, edhe sa i
prket reputacionit edhe pasuris, ai i fajson rrethanat, duke mos e ditur se ai
sht autori i vetm i gjendjes s tij.
I kam paraqit kto tri raste thjesht si ilustrues t t vrtets se njeriu sht
shkaktari (edhe pse pothuajse gjithmon sht n mnyr t pavetdijshme) i
rrethanave t veta, dhe se, derisa sht duke synuar te nj fund i mir, ai
vazhdimisht e pengon prmbushjen e tij duke inkurajuar mendime dhe dshira
q nuk mund t harmonizohen n asnj mnyr me at fund. Ksi raste mund t
shtohen dhe t ndryshohen pothuajse pafundsisht, por kjo nuk sht e
nevojshme, meq lexuesi, nse vendos ashtu, mund ta prcjell veprimin e ligjeve
10

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

t mendimit n mendjen dhe jetn e vet, dhe derisa t mos bhet kjo, faktet e
thjeshta t jashtme nuk mund t shrbejn si baz pr rezonim.
Rrethanat, mirpo, jan aq t komplikuara, mendimi sht i rrnjosur kaq thell,
dhe gjendjet e lumturis ndryshojn kaq shum ndrmjet individve, sa q
gjendja shpirtrore e plot e nj njeriu (edhe pse mund t jet e njohur pr at
vet) nuk mund t vlersohet nga nj tjetr vetm nga aspekti i jashtm i jets s
tij. Nj njeri mund t jet i ndershm n drejtime t caktuara, e prap t ndiej
mungesa; nj njeri mund t jet i pandershm n drejtime t caktuara, e prap t
siguroj pasuri; por konkluzioni q formohet zakonisht se nj njeri dshton pr
shkak t ndershmris s tij t veant, sht rezultat i nj vlersimi
siprfaqsor, q supozon se njeriu i pandershm sht pothuajse trsisht i
kalbur, dhe se njeriu i ndershm pothuajse trsisht i virtytshm. N dritn e nj
njohurie m t thell dhe t nj prvoje-prjetimi m t gjer ka dal se vlersimi
i till sht i gabueshm. Njeriu i pandershm mund ti ket disa virtyte t
admirueshme, t cilat tjetri nuk i posedon; dhe njeriu i ndershm t ket vese t
neveritshme q mungojn te tjetri. Njeriu i ndershm i korr rezultatet e mira t
mendimeve dhe veprimeve t tij t ndershme; ai po ashtu ia sjell vetes vuajtjet,
q i prodhojn veset e tij. Njeriu i pandershm, njjt e merr me merit vuajtjen
dhe lumturin e tij.
sht trheqse pr mendjemadhsin njerzore t besoj se dikush vuan pr
shkak t virtytit t tij; por para se nj njeri ta rrnjos do mendim t
pashndetshm, t hidhur, dhe t papastr nga mendja e tij, dhe ta pastroj do
njoll mkatare nga shpirti i tij, ai nuk mund t jet n pozit ta dij dhe t
deklaroj se vuajtjet e tij jan rezultati i t mirs s tij, dhe jo i veorive t tij t
kqija; dhe, gjat rrugs, por shum para se ta arrij at perfeksion suprem, ai do
ta ket gjetur, duke punuar n mendjen dhe jetn e vet, Ligjin e Madh q sht
absolutisht i drejt, dhe q nuk mundet, prandaj, t jap mir pr keq, keq pr
mir. Duke e poseduar nj njohuri t till, ai pastaj do ta dij, duke shikuar prapa
n paditurin dhe verbrin e vet t kaluar, se jeta e tij sht, dhe gjithmon ka
qen, e renditur n mnyr t drejt, dhe se t gjitha prjetimet-prvojat e tij t
kaluara, t mira dhe t kqija, kan qen prmbushje t drejta t vetes s tij
evoluese, porse ende t paevoluar.
Mendimet dhe veprimet e mira kurr nuk mund t prodhojn rezultate t kqija;
mendimet dhe veprimet e kqija kurr nuk mund t prodhojn rezultate t mira.
Kjo nuk sht asgj tjetr pos thnia se asgj tjetr nuk mund t dal nga misri
pos misrit, asgj nga hithrat pos hithrave. Njerzit e kuptojn kt ligj n botn
natyrore, dhe punojn me t; por pak nga ta e kuptojn at n botn mendore
dhe morale (edhe pse operimi i tij atje sht po aq i thjesht dhe jodevijues), dhe
ata, prandaj, nuk bashk-operojn me t.
Vuajtja sht gjithmon efekti i mendimit t gabuar n ndonj drejtim. sht
indikacion se individi sht jasht harmonis me vetveten, me Ligjin e qenies s
tij. Prdorimi i vetm dhe suprem i vuajtjes sht ta pastroj, ta djeg tr at q
sht e padobishme dhe e papastr. Vuajtja pushon pr at q sht i pastr. Nuk
do t kishte kurrfar kuptimi t digjet ari pasi t jen hequr mbeturinat, dhe nj
qenie e pastr dhe e prndritur n mnyr t prsosur nuk mund t vuaj.
11

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Rrethanat, me t cilat nj njeri takohet me vuajtje, jan rezultati i joharmonis s

tij mendore. Rrethanat, me t cilat takohet njeriu me bekim, jan rezultat i
harmonis s tij mendore. Bekimi, jo posedimet materiale, sht masa e
mendimit t drejt; mjerimi, jo mungesa e posedimeve materiale, sht masa e
mendimit t gabuar. Nj njeri mund t jet i mallkuar dhe i pasur; ai mund t jet
i bekuar dhe i varfr. Bekimi dhe pasuria bashkohen vetm kur pasuria prdoret
drejt dhe me menuri; dhe njeriu i varfr bie n mjerim vetm kur e sheh fatin e
vet si barr t imponuar padrejtsisht.
Varfria dhe llastimi jan dy ekstremet e mjerimit. Ato jan t dyja njlloj t
panatyrshme dhe rezultat i rregullimit mendor. Nj njeri nuk sht i rehatuar si
duhet derisa t bhet qenie e lumtur, e shndetshme, dhe e begatshme; dhe
lumturia, shndeti dhe begatia jan rezultat i prshtatjes s harmonishme t t
brendshmes me t jashtmen, t njeriut me ambientet e tij rrethuese.
Nj njeri fillon t jet njeri vetm kur i ndal ankimet dhe sharjet, dhe fillon ta
krkoj drejtsin e fshehur q e rregullon jetn e tij. Dhe derisa ia prshtat
mendjen e tij atij faktori rregullues, ai i ndal akuzat ndaj tjerve si shkak i ksaj
gjendjeje, dhe e ndrton vetveten n mendime t fuqishme dhe fisnike; i ndal
shqelmat ndaj rrethanave, por nis ti prdor ato si ndihma pr progresin e tij m
t shpejt, dhe si mjet i zbulimit t fuqive dhe t mundsive t fshehura brenda
vetes s tij.
Ligji, e jo konfuzioni, sht principi dominues n univers; drejtsia, e jo
padrejtsia, sht shpirti dhe substanca e jets; dhe ndershmria, e jo
korrupsioni, sht forca formuese dhe lvizse n qeverisjen shpirtrore t
bots. Duke qen kjo kshtu, njeriut nuk i mbetet tjetr pos ta drejtoj vetveten
kah kuptimi se universi sht i drejt; dhe gjat procesit t vnies s vetes drejt
ai do ta kuptoj se derisa ai i ndryshon mendimet e veta q i ka ndaj gjrave dhe
njerzve t tjer, gjrat dhe njerzit e tjer do t ndryshojn ndaj tij.
Vrtetimi i ksaj t vrtete sht n secilin person, dhe prandaj lejon hulumtim t
leht prmes vet-vzhgimit dhe vet-analizs sistematike. Le t'i ndryshoj nj
njeri radikalisht mendimet e tij, dhe ai do t uditet me transformimin e shpejt
q do ta prodhoj n kushtet materiale t jets s tij. Njerzit kujtojn se
mendimi mund t mbahet sekret, por nuk mundet; ai me shpejtsi kristalizohet
n shprehi, dhe shprehia ngurtsohet n rrethan. Mendimet shtazarake
kristalizohen n shprehi t dehjes dhe t shfrenimit, q ngurtsohen n rrethana
t mjerimit dhe t smundjes; mendimet e papastra t cilitdo lloj kristalizohen n
shprehi ligshtuese dhe hutuese, q ngurtsohen n rrethana penguese dhe
armiqsore; mendimet e friks, t dyshimit, dhe t pavendosmris kristalizohen
n shprehi t dobta, joburrrore, dhe t pavendosura, q ngurtsohen n
rrethana t dshtimit, t varfris, dhe t varsis skllavore; mendimet prtace
kristalizohen n shprehi t papastrtis dhe t pandershmris, q ngurtsohen
n rrethana t balts dhe t lypsis; mendimet plot urrejtje dhe dnuese
kristalizohen n shprehi t akuzimit dhe t dhuns, q ngurtsohen n rrethana
t ofendimeve dhe t keqtrajtimit; mendimet vetjake t t gjitha llojeve
kristalizohen n shprehi t egoizmit, q ngurtsohen n rrethana pak a shum t
dhimbshme.
12

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

N ann tjetr, mendimet e bukura t t gjitha llojeve kristalizohen n shprehi t

elegancs dhe t shpirtmirsis, q ngurtsohen n rrethana t przemrta dhe
gazmore; mendimet e pastra kristalizohen n shprehi t prmbajtjes dhe t vetkontrollit, q ngurtsohen n rrethana t prehjes dhe t paqes; mendimet e
guximit, t siguris n vetvete, dhe t vendimit kristalizohen n shprehi
burrrore, q ngurtsohen n rrethana t suksesit, t bollkut, dhe t liris;
mendimet energjike kristalizohen n shprehi t pastrtis dhe t zellit, q
ngurtsohen n rrethana t kndshme; mendimet e dashura dhe false
kristalizohen n shprehi t butsis, q ngurtsohen n rrethana mbrojtse dhe
ruajtse; mendimet dashse dhe jovetjake kristalizohen n shprehi t vet-faljes
s plot pr tjert, q ngurtsohen n rrethana t prosperitetit t sigurt e t
qndrueshm dhe t pasuris s vrtet.
Nj tren i caktuar i mendimit n t cilin kmbngulim, qoft i mir apo i keq, nuk
mund t dshtoj n prodhimin e rezultateve t veta n karakter dhe n
rrethana. Nj njeri nuk mund ti zgjedh drejtprdrejt rrethanat e veta, por mund
ti zgjedh mendimet e veta, dhe kshtu, trthorazi, por me siguri t plot, ti
formoj rrethanat e veta.
Natyra i ndihmon secilit njeri n plotsimin e mendimeve, t cilat ai i inkurajon
m s shumti, dhe paraqiten shanset t cilat m s shpejti i qesin n siprfaqe
edhe mendimet e mira edhe t kqijat.
Le t'i ndrpres nj njeri mendimet e tija mkatare, dhe krejt bota do t zbutet
ndaj tij; le t'i lr ai anash mendimet e tij t dobta dhe t neveritshme, dhe ja,
shanset do t lindin nga secili pr ti ndihmuar vendimet e tij t fuqishme; le t
inkurajoj ai mendime t mira, dhe asnj fat i rnd nuk do ta shtrngoj at n
mjerim dhe turp. Bota sht kaleidoskopi yt, dhe kombinimet e ndryshueshme t
ngjyrave, t cilat t'i paraqet secili moment pasues jan pikturat e mendimeve
tuaja gjithnj-lvizse t rregulluara n mnyr ekskuizite.

13

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Pra Ti do t jesh ajo ka ti dshiron t jesh;

Le ta gjej dshtimi knaqsin e vet t rrejshme
n at bot t gjor, 'ambient,'
Por shpirti e prbuz, dhe sht i lir.

Ai e zotron kohn, e pushton hapsirn;

E tmerron at mashtrues q mburret, Shansin,
Dhe e urdhron tiranin Rrethan,
Hiqe kurorn, dhe zre vendin e shrbyesit.

Vullneti i njeriut, ajo forc e padukshme,

Efekt i nj Shpirti t pavdekshm,
Mund t el rrug te cilido qllim,
Edhe kur ndrhyjn mure t granitit.

Mos ji i paduruar n vonesa

Por prit sikur ai q kupton;
Kur shpirti ngritet dhe komandon
Perndit jan gati t binden."

14

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Efekti i mendimit n shndet dhe n trup

TRUPI sht shrbyesi i mendjes. Ai i bindet operacioneve t mendjes, qofshin
ato t zgjedhura me kujdes e me paramendim apo t shprehura automatikisht.
Nn urdhr t mendimeve t liga trupi shpejt fundoset n smundje dhe
shkatrrim; nn komandn e mendimeve t gzueshme dhe t bukura ai bhet i
veshur me freski dhe me bukuri.
Smundja dhe shndeti, si edhe rrethanat, i kan rrnjt n mendim. Mendimet
shndetliga do ta shprehin veten prmes trupit t smur. Dihet se mendimet e
friks e vrasin nj njeri po aq shpejt sa nj plumb, dhe ato po vrasin vazhdimisht
mijra njerz me po aq siguri, edhe pse m ngadal. Njerzit q jetojn n frikn
e smundjes jan njerzit q e marrin at. Shqetsimi shpejt e demoralizon tr
trupin, dhe e bn t hapur ndaj futjes s smundjes; derisa mendimet e papastra,
edhe nse nuk plotsohen fizikisht, s shpejti do ta shpartallojn sistemin nervor.
Mendimet e fuqishme, t pastra, dhe t lumtura e ndrtojn trupin n vrull dhe
n hijeshi. Trupi sht instrument delikat dhe plastik, q i prgjigjet me
gatishmri mendimeve nga t cilat impresionohet, dhe shprehit e mendimit do
t'i prodhojn efektet e veta, t mira apo t kqija, n t.
Njerzit do t vazhdojn t ken gjak t papastr dhe t helmuar, aq gjat sa do
t shtojn mendime t papastra. Prej zemrs s pastr vjen jet e pastr dhe trup
i pastr. Prej mendjes s ndotur rrjedh jet e ndotur dhe trup i prishur. Mendimi
sht gurra e veprimit, e jets dhe e manifestimit; bje gurrn t pastr, dhe t
gjitha do t jen t pastra.
Ndryshimi i diets nuk do t'i ndihmoj nj njeriu q nuk do t'i ndryshoj
mendimet e tij. Kur nj njeri i bn mendimet e tij t pastra, ai m nuk dshiron
ushqim t papastr.
Mendimet e pastra bjn shprehi t pastra. I ashtuquajturi shenjt q nuk e lan
trupin e vet nuk sht shenjt. Ai q i ka forcuar dhe i ka pastruar mendimet e tij
nuk ka nevoj q ta prfill mikrobin e dmshm.
Nse do t doje ta mbroje trupin tnd, ruaje mendjen tnde. Nse do t doje ta
prtrish trupin tnd, zbukuroje mendjen tnde. Mendimet e ligsis, t lakmis,
t zhgnjimit, t dshprimit, e robrojn trupin nga shndeti dhe nga hijeshia e
tij. Fytyra e thart nuk vjen rastsisht; ajo bhet nga mendime t tharta. Rrudhat
e gjymtuara jan t vizatuara nga budallku, zemrimi, dhe krenaria.
E njoh nj grua nntdhjet-e-gjasht vjeare q e ka fytyrn e pastr, t
pafajshme t nj vajze. E njoh nj burr mjaft nn moshn e mesme fytyra e t
cilit sht e vizatuar n kontura joharmonike. E para sht rezultat i disponimit
t mbl dhe t ndritshm; tjetra sht rezultat i zemrimit dhe i paknaqsis.

15

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Ashtu si nuk mund t keni shtpi t mbl dhe t shndetshme nse nuk e lejoni
ajrin dhe dritn e diellit t hyj lirshm n dhomat tuaja, ashtu nj trup i
fuqishm dhe nj shprehje e fytyrs q sht e ndritshme, e lumtur apo paqsore
mund t rezultoj vetm nga t lejuarit e lir n mendje t mendimeve t gzimit
dhe t dashamirsis dhe t qetsis.
N fytyrat e personave t moshuar ka rrudha t bra nga simpatia, t tjera nga
mendimi i fuqishm dhe i pastr, dhe t tjera jan t gdhendura nga zemrimi:
kush nuk mund ti dalloj ato? Me ata q kan jetuar ndershmrisht, mosha sht
e qet, plot paqe dhe e pjekur butsisht, sikur perndimi i diellit. S fundmi e
kam par nj filozof n shtratin e tij t vdekjes. Ai vdiq po aq mbl dhe
paqsisht si edhe ka jetuar.
Nuk ka mjek sikur mendimi plot gzim pr ti daravitur t kqijat e trupit; nuk ka
ngushllues q krahasohet me dashamirsin, pr ti shprhapur hijet e
hidhrimit dhe t pikllimit. T jetosh vazhdimisht n mendimet e keqdashjes,
cinizmit, dyshimit, dhe t lakmis sht t kufizohesh n nj biruc t burgut q e
ke br vet. Por t mendosh mir pr t gjitha, t jesh plot gzim me t gjitha, t
msosh q me durim ta gjesh t mirn te t gjith - mendimet e tilla jovetjake
jan vet portat e parajss; dhe t jetuarit dit pas dite n mendime t paqes ndaj
secils krijes do t sjell paqe me bollk pr poseduesin e tyre.

16

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Mendimi dhe qllimi

DERI kur t lidhet mendimi me qllimin nuk ka prmbushje inteligjente. Shumica
e lejojn anijen e mendimit "t bredh" npr oqeanin e jets. Paqllimshmria
sht ves, dhe bredhja e till nuk guxon t vazhdohet pr at q dshiron ti
shmanget katastrofs dhe shkatrrimit.
Ata q nuk kan qllim qendror n jetn e vet bien pre e leht e shqetsimeve t
vockla, e frikave, e telasheve dhe e vet-keqardhjes, ku t gjitha jan indikacione
t dobsis, q ojn, po aq sigurt sa mkatet e planifikuara me kujdes
(megjithse npr nj rrug tjetr), n dshtim, n palumturi, dhe n humbje,
sepse dobsia nuk mund t vazhdoj n nj univers t fuqishm evolues.
Nj njeri duhet ta formoj nj qllim t arsyeshm n zemrn e tij, dhe t niset q
ta prmbush at. Ai duhet ta bj qllimin e tij pik centralizuese t mendimeve
t tij. Qllimi mund ta marr formn e nj ideali shpirtror, apo mund t jet
objekt material, sipas natyrs s njeriut n at rrethan; por cilado q t jet, ai
duhet ti prqendroj vendosmrisht forcat e veta t mendimit n qllimin, t
cilin e ka caktuar para vetes. Ai duhet ta bj kt qllim si detyrn e tij supreme,
dhe duhet me ti prkushtohet arritjes s tij, duke mos i lejuar mendimet e tij t
bredhin n fantazi jetshkurtra, etje t paarritshme, dhe imagjinime. Kjo sht
rruga e mbar drejt vet-kontrollimit dhe prqendrimit t vrtet t mendimit
Edhe nse ai dshton prsri e prsri n prmbushjen e qllimit t vet (si edhe
duhet domosdo deri kur t tejkalohet dobsia), fuqia e fituar e karakterit do t
jet masa matse e suksesit t tij t vrtet, dhe kjo do t formoj pik t re t
nisjes pr fuqin dhe triumfin e t ardhmes.
Ata q nuk jan t prgatitur pr zotrimin-kuptimin e nj qllimi t lart duhet
ti prqendrojn mendimet n performansn e prkryer t detyrs s tyre, pa
marr parasysh se sa e parndsishme mund t duket detyra e tyre. Vetm n
kt mnyr mendimet mund t mblidhen dhe t fokusohen, dhe mund t
zhvillohet vendosmria dhe energjia, dhe kur t bhen kto, nuk ka asgj q nuk
mund t prmbushet.
Shpirti m i dobt, duke e njohur dobsin e vet, dhe duke e besuar kt t
vrtet se fuqia mund t zhvillohet vetm me prpjekje dhe me ushtrime, duke
besuar kshtu, do t filloj menjher ta fus veten n veprim t zellshm, dhe
duke shtuar prpjekje pas prpjekjes, durim pas durimit, dhe fuqi pas fuqis,
kurr nuk do t ndalet n zhvillim, dhe n fund do t rritet e do t bhet hyjnisht
i fuqishm.
Ashtu si mundet njeriu fizikisht i dobt ta bj veten t fort me trajnim t
kujdesshm dhe t durueshm, ashtu edhe njeriu i mendimeve t dobta mund
ti bj ato t fuqishme duke e ushtruar veten n t menduarit e duhur.

17

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Ta lsh anash paqllimshmrin dhe dobsin, dhe t fillosh t mendosh me

synim-qllim, sht t hysh n rangun e atyre t fuqishmve q dshtimin e
njohin vetm si nj nga shtigjet kah realizimi; q i bjn t gjitha gjendjet tiu
shrbejn, dhe q mendojn fuqishm, ndrmarrin pa frik, dhe prmbushin plot
mjeshtri.
Pasi ta ket formuar qllimin e tij, nj njeri duhet ta shenjoj mentalisht nj rrug
t drejt deri te arritja e tij, duke mos shikuar as djathtas as majtas. Dyshimet
dhe frikat duhet t prjashtohen rigorozisht; ato jan elemente shkatrruese, q
e thyejn vijn e drejt t prpjekjes duke e br at t shtrembr, joefektive, t
padobishme. Mendimet e dyshimit dhe t friks kurr nuk kan prmbushur
asgj, dhe kurr nuk munden. Ato gjithmon ojn n dshtim. Qllimi, energjia,
fuqia pr t br, dhe t gjitha mendimet e forta ndrpriten kur zvarriten brenda
dyshimi dhe frika.
Vullneti pr t br lind-buron nga dija se mund t bjm. Dyshimi dhe frika jan
armiqt e mdhenj t dijes, dhe ai q i inkurajon ato, q nuk i vret ato, e zmbraps
veten n secilin hap.
Ai q i ka mposhtur dyshimin dhe frikn e ka mposhtur dshtimin. Secili mendim
i tij sht n aleanc me fuqin, dhe ai ndeshet me t gjitha vshtirsit dhe i
mposht ato me urti. Qllimet e tij jan t mbjellura n stinn e duhur, dhe ato
lulzojn dhe i prodhojn frutat, q nuk bien n tok para kohe.
Mendimi i lidhur pa frik me qllimin bhet forc krijuese: ai q e di kt sht i
gatshm t bhet dika m e lart dhe m e fuqishme se nj grumbull i thjesht i
mendimeve q valviten dhe i ndjenjave luhatse; ai q e bn kt sht br
zotruesi i vetdijshm dhe inteligjent i fuqive t tij mendore.

18

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Faktori-mendim n arritje
GJITHKA q arrin njeriu dhe gjithka q dshton ti arrij jan rezultat i
drejtprdrejt i mendimeve t tij. N nj univers t rregulluar n mnyr t
drejt, ku humbja e drejtpeshimit do t kishte kuptimin e shkatrrimit t plot,
prgjegjsia e individit duhet t jet absolute. Dobsia dhe fuqia, pastrtia dhe
papastrtia e nj njeriu, jan t tijat, dhe jo t ndonj njeriu tjetr; ato jan
shkaktuar nga ai vet, dhe jo nga dikush tjetr; dhe ato mund t ndryshohen
vetm nga ai vet, kurr nga dikush tjetr. Gjendja e tij sht po ashtu e tija, dhe
jo e ndonj njeriu tjetr.
Vuajtja e tij dhe lumturia e tij kan evoluar nga brenda. Ashtu si mendon ai, i till
sht; ashtu si vazhdon t mendoj ai, i till mbetet. Nj njeri i fort nuk mund ti
ndihmoj nj njeriu m t dobt pos nse ai m i dobti sht i gatshm t
ndihmohet, dhe edhe ather njeriu i dobt duhet t bhet i fort pr veten; ai
duhet, me prpjekjet e veta, ta zhvilloj fuqin q e admiron n dik tjetr.
Askush pos ai vet nuk mund ta ndryshoj gjendjen e tij.
Ka qen e zakonshme q njerzit t mendojn the t thon, "Shum njerz jan
skllevr sepse njri sht shtyps; ta urrejm shtypsin." Tash, megjithat, n
mes t disave t pakt q po rriten n numr sht nj tendenc t kthehet
mbrapsht ky gjykim, dhe t thuhet, "Nj njeri sht shtyps sepse shum njerz
jan skllevr: t'i prbuzim skllevrit."
E vrteta sht se shtypsi dhe skllavi jan bashk-puntor n padije, dhe,
derisa duket se i sjellin vuajtje njri-tjetrit, n realitet ata jan duke i sjell
vuajtje vetvetes. Nj Njohuri e prsosur e kupton veprimin e ligjit n dobsin e
t shtypurit dhe n fuqin e keqaplikuar t shtypsit; nj Dashuri e prkryer,
duke e par vuajtjen, t ciln e shkaktojn t dy palt, nuk e miraton asnjrn
pal; nj Dhembshuri e prkryer e prqafon edhe shtypsin edhe t shtypurin.
Ai q e ka mposhtur dobsin, dhe i ka larguar t gjitha mendimet vetjake, nuk i
takon as shtypsit as t shtypurit. Ai sht i lir.
Nj njeri mund t ngritet, t mposht dika, dhe t arrij dika vetm duke i
ngritur lart mendimet e veta. Ai mund t mbetet i dobt, i mjer, dhe fatkeq
vetm duke refuzuar ti ngris lart mendimet e veta.
Para se t mbrrij dika nj njeri, qoft edhe n gjra materiale, ai duhet ti
ngris mendimet e tij lart prmbi knaqsin kafshore skllave. Pr t pasur
sukses, ai nuk duhet patjetr t heq dor nga i tr animaliteti dhe egoizmi; por
t paktn nj pjes e tij duhet t sakrifikohet. Nj njeri q mendimin e par e ka
knaqsi shtazarake kurr nuk do t mundte as t mendoj pastr as t
planifikoj n mnyr metodike; ai nuk do t mundte ti gjej dhe ti zhvilloj
resurset e tij t fshehura, dhe do t dshtonte n fardo ndrmarrje. Duke mos
filluar ti kontrolloj me plot burrri mendimet e tij, ai nuk sht n pozit ti
kontrolloj shtjet dhe t prvetsoj prgjegjsi serioze. Ai nuk sht n
gjendje t veproj n mnyr t pavarur dhe t qndroj n kmb vet. Por ai
sht i kufizuar vetm nga mendimet t cilat i zgjedh.
19

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Nuk mund t ket progres, as arritje pa sakrific, dhe suksesi material i nj njeriu
do t jet n masn q ai i sakrifikon mendimet e tij t hutuara shtazarake, dhe
vendos n mendjen e tij pr zhvillimin e planeve t veta, dhe pr fuqizimin e
vendosmris s tij dhe t mbshtetjes n vetveten. Dhe sa m lart i ngrit
mendimet e veta, sa m burrror, m vertikal, dhe m i drejt q bhet, aq m i
madh do t jet suksesi i tij, aq m t bekuara dhe m t qndrueshme do t jen
arritjet e tij.
Universi nuk e favorizon lakmitarin, t pandershmin, t ligun, edhe pse n
siprfaqen e thjesht nganjher mund t duket se e bn kt; ai e ndihmon t
ndershmin, shpirtmadhin, t virtytshmin. T gjith Msuesit e mdhenj t
epokave e kan deklaruar kt n forma t ndryshme, dhe pr ta vrtetuar dhe
pr ta ditur kt nj njeri nuk duhet t bj tjetr gj pos t kmbngul ta bj
veten gjithnj e m t virtytshm duke i ngritur lart mendimet e veta.
Arritjet intelektuale jan rezultat i mendimit t dedikuar pr krkimin e
njohuris, apo pr t bukurn dhe t vrtetn n jet dhe n natyr. Arritjet e
tilla nganjher mund t lidhen me mendjemadhsi dhe ambicie, por ato nuk
jan rezultat i ktyre karakteristikave; ato jan rezultat i natyrshm i prpjekjes
s gjat dhe t rnd, dhe i mendimeve t pastra dhe jovetjake.
Arritjet shpirtrore jan konsumimi i aspiratave t shenjta. Ai q jeton
vazhdimisht n konceptimin e mendimeve fisnike dhe bujare, q jeton n tr at
q sht e pastr dhe jovetjake, do t bhet i urt dhe fisnik n karakter me po aq
siguri sa dielli e arrin zenitin e tij dhe hna bhet e plot, dhe do t ngritet n
pozit t ndikimit dhe t bekimit.
Arritja, e fardo lloji, sht kurora e prpjekjes, diadema e mendimit. Me
ndihmn e vet-kontrollit, vendosmris, pastrtis, ndershmris, dhe t
mendimit t drejtuar mir, nj njeri ngritet; me ndihmn e kafshris, prtacis,
papastrtis, prishjes, dhe hutis s mendimit nj njeri bie.
Nj njeri mund t ngritet n sukses t lart n bot, dhe bile edhe n lartsi
fisnike n botn shpirtrore, dhe prap t bie n dobsi dhe n mjerim duke i
lejuar mendimet mendjemdha, vetjake, dhe t prishura q ta pushtojn at.
Fitoret e realizuara me mendim t duhur mund t ruhen vetm me syeltsi.
Shum njerz trhiqen kur e sigurojn suksesin, dhe shpejt bien prapa n
dshtim.
T gjitha arritjet, qoft n botn e biznesit, n botn intelektuale, apo n botn
shpirtrore, jan rezultat i mendimit t drejtuar n mnyr t sigurt, jan t
qeverisura nga ligji i njjt dhe jan t metods s njjt; dallimi i vetm qndron
n qllimin e arritjes.
Ai q do t donte t arrij pak duhet t sakrifikoj pak; ai q do t donte t arrij
shum duhet t sakrifikoj shum; ai q do t donte t arrij tepr lart duhet t
sakrifikoj fort.

20

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Vizionet dhe idealet

NDRRUESIT jan shptimtart e bots. Ashtu si mbahet bota e dukshme nga e
padukshmja, ashtu njerzit, ndrmjet t gjitha gjyqeve dhe mkateve dhe
prirjeve t veta t pista, ushqehen nga vizionet e bukura t ndrruesve t tyre t
vetmuar. Njerzimi nuk mund ti harroj ndrruesit e vet; ai nuk mund ti lr
idealet e tyre t shuhen dhe t vdesin; ai jeton n to; ai i di ato si realitete t cilat
nj dit do t'i shoh dhe do t'i dij.
Kompozitori, skulptori, piktori, poeti, profeti, urtaku, kta jan ndrtuesit e pasbots, arkitektt e parajss. Bota sht e bukur sepse ata kan jetuar; pa ta,
njerzimi puntor do t kalbej.
Ai q e ushqen nj vizion t bukur, nj ideal fisnik n zemrn e tij, nj dit do ta
realizoj at. Kolombo e ushqei nj vizion t nj bote tjetr, dhe ai e zbuloi at;
Koperniku e kultivoi vizionin e nj shumsie t botrave dhe t nj universi m
t gjer, dhe ai e zbuloi at; Buddha e vrejti vizionin e nj bote shpirtrore t
bukuris pa njolla dhe t paqes s prkryer, dhe ai hyri n t.
Ushqeji vizionet e tua; ushqeji idealet e tua; ushqeje muzikn q gjallron n
zemrn tnde, bukurin q formohet n mendjen tnde, kndshmrin q i
mvesh mendimet e tua m t pastra, sepse nga to do t rriten t gjitha gjendjet e
lezetshme, tr ambienti hyjnor; prej tyre, por nse iu mbetesh besnik, bota jote
n fund do t ndrtohet.
T dshirosh sht t marrsh; t aspirosh sht t arrish. A do t pranohen
prmasat m t plota t prmbushjes nga dshirat m t ulta t njeriut, dhe a do
t vdesin urie aspiratat e tij pr shkak t mungess s mbshtetjes? Kshtu nuk
sht Ligji: nj gjendje e till e gjrave kurr nuk mund t marr: "krko dhe
prano."
ndrro ndrra fisnike, dhe derisa ndrron, ashtu do t bhesh. Vizioni yt sht
premtimi se ka do t jesh nj dit; Ideali yt sht profecia se ka do t zbulosh
n fund.
Arritja m e madhe n fillim dhe pr nj koh ka qen ndrr. Lisi fle n lende;
zogu pret n vez; dhe n vizionin m t lart t shpirtit gjallron nj engjll i
zgjuar. ndrrat jan filizat e realiteteve.
Rrethanat tuaja mund t jen t papajtueshme, por ato nuk do t mbeten gjat
ashtu nse ti nuk mendon pr asgj pos Idealit dhe prpiqesh ta arrish at. Nuk
mund t udhtosh brenda dhe t ndalesh jasht. Ja nj djalosh i shtypur fort nga
varfria dhe puna; i mbyllur n or t gjata n nj puntori t pashndetshme; i
pashkolluar, dhe duke i munguar t gjitha artet e finess. Por ai ndrron pr
gjra m t mira; ai mendon pr inteligjencn, pr ngritjen e cilsis, pr
elegancn dhe bukurin. Ai e merr me mend, e ndrton mentalisht, nj gjendje
ideale t jets; vizionin e nj lirie m t gjer dhe at e merr nj shtrirje m e
madhe; meraku e nxit n veprim, dhe ai e prdor tr kohn e tij t lir dhe
21

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

mjetet e tij, sado q jan t vogla, pr zhvillimin e fuqive dhe resurseve t tij t
fshehura. Shum shpejt sht br kaq i ndryshuar n mendjen e tij sa q
puntoria m nuk mund ta mbaj. Ajo sht br kaq joharmonike me
mentalitetin e tij sa q bie jasht jets s tij ashtu si gjuhet nj veshje, dhe, me
rritjen e mundsive, q prshtaten me shtrirjen e fuqive t tij q zgjerohen, ai e
kalon at prgjithmon.
Vite m von e shohim kt djalosh si nj njeri plotsisht t rritur. E gjejm at si
mjeshtr t forcave t caktuara n mendjes, t cilat ai i prdor me ndikim botror
dhe me fuqi pothuajse t paarritshme. N duart e tij ai i mban frejt e
prgjegjsive gjigante; ai flet dhe, shiko, jett ndryshojn; burrat dhe grat kapen
n fjalt e tij dhe i riformojn karakteret e tyre, dhe si dielli, ai bhet qendr e
palvizshme dhe ndriuese prreth t cils rrotullohen fate t panumrta. Ai e ka
realizuar Vizionin e rinis s vet. Ai sht br nj me Idealin e tij.
Edhe ti, po ashtu, lexues i ri, do ta realizosh Vizionin e zemrs tnde (jo dshirn
boshe), qoft i ult apo i bukur, apo przierje e t dyjave, sepse ti gjithmon do t
gravitosh kah ajo q ti, n mnyr t fsheht, e do m s shumti. N duart e tua
do t jen t vendosura rezultatet e sakta t mendimeve t tua; do ta pranosh at
q e meriton; as m shum, as m pak. fardo q mund t jet ambienti yt i
tashm, ti do t biesh, do t mbetesh, apo do t ngritesh me mendimet e tua, me
Vizionin tnd, me Idealin tnd. Ti do t bhesh po aq i vogl sa dshira jote
kontrolluese; po aq i madh sa aspirata jote dominuese: n fjalt e bukura t
Stanton Kirkham Davis, "Mund t jesh duke shkruar raporte, dhe s shpejti do t
dalsh nga dera q pr kaq koh t gjat t sht dukur si barrier e idealeve tua,
dhe do ta gjesh veten para nj audience; lapsi ende prapa veshit tnd, njolla t
ngjyrs n gishtat e tu dhe ather dhe aty do t derdhet prroi i inspirimit tnd.
Mund t jesh duke i ruajtur delet, dhe do t endesh n qytet - baritor dhe gojhapur; do t endesh nn udhzimin e guximshm t shpirtit n studion e
msuesit-mjeshtrit, dhe pas nj kohe ai do t thot, 'Nuk kam ka t t msoj m.'
Dhe tash ti je br msuesi-mjeshtri, q kaq pak koh m par ka ndrruar pr
gjra t mdha derisa i ka ruajtur delet. Do ta lshosh sharrn dhe zdrukthin pr
ta marr prsipr rigjenerimin e bots."
Ata q nuk mendojn, t padijshmit, dhe prtact, duke i par vetm efektet e
dukshme t gjrave dhe jo vet gjrat, flasin pr ksmet, pr fat, dhe pr shans.
Duke e par nj njeri duke u pasuruar, ata thon, "Sa me fat q sht ai!" Duke e
vzhguar nj tjetr q bhet intelektual, ata brtasin me habi, "Sa i talentuar q
sht ai!" Dhe duke e vrejtur karakterin e shenjt dhe ndikimin e gjer t nj
tjetri, ata vrejn, "Si i ndihmon shansi atij n do rast!" Ata nuk i shohin tentimet
dhe dshtimet dhe luftrat me t cilat jan takuar vullnetarisht kta njerz n
mnyr q ta fitojn prvojn e tyre; nuk kan njohuri pr sakrificat q ata i kan
br, pr prpjekjet e patrembura q ata i kan br, pr besimin q ata e kan
prdor, ashtu q t mund ta tejkalojn at q duket e pakaprcyeshme, dhe ta
realizojn Vizionin e zemrs s vet. Ata nuk i din errsirn dhe pikllimet; ata e
shohin vetm dritn dhe gzimin, dhe e quajn "fat". Ata nuk e shohin udhtimin
e gjat dhe t rnd, por e vrejn vetm qllimin e kndshm, dhe e quajn "fat i
mir," nuk e kuptojn procesin por e kuptojn rezultatin dhe prandaj e quajn
ashtu.
22

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

N t gjitha shtjet njerzore ka prpjekje, dhe ka rezultate, dhe fuqia e

prpjekjes sht masa e rezultatit. Nuk sht shansi. Dhuratat, fuqit, posedimet
materiale, intelektuale, dhe shpirtrore jan fruta t prpjekjes; ato jan
mendime t kompletuara, qllime t arritura, vizione t realizuara.
Vizioni t cilin ti e madhron n mendjen tnde, Ideali q ti e ul n fronin e
zemrs tnde; me kt do ta ndrtosh jetn tnde, kshtu do t bhesh.

23

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Paqja shpirtrore
QETSIA e mendjes sht nj nga margaritart e bukur t menuris. Ajo sht
rezultat i prpjekjes s gjat dhe t durueshme n vet-kontroll. Prezenca e saj
sht indikacion i prvojs s pjekur, dhe i njohjes m shum se t zakonshme t
ligjeve dhe t operacioneve t mendimit.
Nj njeri bhet i qet n masn q e kupton vetveten si qenie e evoluar nga
mendimi, sepse ajo njohuri e bn t nevojshm kuptimin e t tjerve si rezultat i
mendimit, dhe derisa ai e zhvillon t kuptuarit e drejt, dhe derisa ai i sheh
gjithnj e m qart relacionet e brendshme t gjrave nga veprimi i shkakut dhe i
efektit ai i ndal nervozimet dhe inatosjet dhe brengn dhe hidhrimin, dhe
mbetet i balancuar, i palkundur, paqsor.
Njeriu i qet, q ka msuar se si ta qeveris vetveten, e di se si ta adaptoj
vetveten me t tjert; dhe ata, n ann tjetr, e nderojn fuqin e tij shpirtrore,
dhe ndiejn se mund t msojn nga ai dhe t mbshteten n t. Sa m i qet
bhet nj njeri, aq m i madh sht suksesi i tij, ndikimi i tij, fuqia e tij pr t
mir. Bile edhe tregtari i zakonshm do ta shoh se prosperiteti i biznesit t tij
rritet derisa ai zhvillon vet-kontroll dhe gjakftohtsi m t madhe, sepse
njerzit gjithmon do t preferojn t ken pun me nj njeri sjellja e t cilit
sht fuqishm e qet.
Njeriun e fuqishm, t qet gjithmon e duan dhe e nderojn. Ai sht si nj dru
q jep hije n nj tok t etur, apo nj shkmb strehues n nj stuhi. "Kush nuk e
do nj jet me zemr t qet, me disponim t kndshm, e t balancuar? Nuk ka
rndsi se a bie shi apo ndrion dielli, apo far ndryshime vijn te ata q i
posedojn kto bekime, sepse ata jan gjithmon t kndshm, paqsor, dhe t
qet. Ai balans ekskuizit i karakterit, t cilin e quajm paqe shpirtrore sht
leksioni i fundit i kulturs, fruti-rezultat i shpirtit. Ai sht i mueshm si urtia,
sht pr tu dshiruar m shum se sa ari; po, m shum edhe sesa ari i
prsosur. Sa i parndsishm duket krkimi i thjesht i parave n krahasim me
jetn paqsore; nj jet q jeton n oqeanin e t Vrtets, nn val, prtej arritjes
s stuhive, n Qetsin e Prjetshme!
"Sa shum njerz i njohim q i thartojn jett e tyre, q rrnojn gjithka q sht
e kndshme dhe e bukur nga temperamenti shprthyes, q e shkatrrojn
balansin e tyre t karakterit, dhe bjn gjak t keq! sht shtje a munden
shumica e njerzve t mos i rrnojn jett e veta dhe ta shmtojn lumturin e
vet nga mungesa e vet-kontrollit. Sa pak njerz takojm n jet q jan t
balancuar mir, q e kan at ekuilibr t jashtzakonshm q sht
karakteristik e karakterit t prfunduar!
Po, njerzimi ngrit dallg me zemrim t pakontrolluar, sht i trazuar me
hidhrim t paqeverisur, dmtohet nga shqetsimi dhe dyshimi; vetm njeriu i
urt, vetm ai mendimet e t cilit jan t kontrolluara dhe t pastruara, i bn
errat dhe stuhit e shpirtit q ti binden atij.
24

James Allen: Ashtu si mendon njeriu

Shpirtra t goditur nga fatkeqsit e shpeshta, kudo q mund t jeni, nn fardo

kushtesh t jetoni, dijeni kt: n oqeanin e jets ishujt e Bekimit jan duke
buzqeshur, dhe bregu diellor i idealit tuaj e pret ardhjen tuaj. Mbajeni dorn
tuaj vendosmrisht n timonin e anijes s mendimit. N anijen e shpirtit tuaj
dremit Kapiteni komandues; Ai nuk bn asgj pos q fle: zgjojeni At. Vetkontrolli sht forc; Mendimi i Drejt sht mjeshtri; Qetsia sht fuqi. Thuaji
zemrs tnde, "Paqe, ji e qet!"

25