PARAFUDR

www.legrand.com.tr

PARAFUDR REHBER

NDEKLER
Atmosfer sebepli yksek basn ..............................................................................................................1
Direkt etkiler ..........................................................................................................................1
Dolayl etkiler..........................................................................................................................1
Trkiyede yllk ortalama yldrml frtnal gnler says ....................................................2
Trkiyede yllk ortalama yldrml frtnal gnler saysna gre yldrm riski ..................2
Atmosferik deflarjn elektrik modeli ....................................................................................3
Yldrma karfl koruma ............................................................................................................................4
Risklerin ve sonularn tahmini ........................................................................................................4
Dolayl etkilere karfl koruma ..........................................................................................................6
Genel prensipler ....................................................................................................................6
Meydana gelen elektromanyetik alan ....................................................................................7
Parafudr ile koruma prensipleri ......................................................................................................8
0.5 m kural ............................................................................................................................8
Parafudr balant kablolarnn minimum deerleri ..............................................................8
Korunulan uzunluklar ......................................................................................................................9
Parafudrlarn koordinasyonu ........................................................................................................10
Pratik hesap ..........................................................................................................................10
Parafudrlarn korunmas ................................................................................................................11
Genel ....................................................................................................................................11
Ksa devrelere karfl korunma ..............................................................................................12
Dolayl kontaa karfl korunma ............................................................................................12
Diferansiyel devre kesiciler aras koordinasyon ..................................................................13
Aktif koruma ........................................................................................................................14
Yldrmn toprak altndan tesisata ulaflmas ......................................................................15
Parafudrlar ..............................................................................................................................................16
Parafudrlarn karakteristikleri........................................................................................................16
Up kV cinsinden koruma seviyesi ........................................................................................16
Imax, maksimum akm deeri..............................................................................................16
In, nominal akm deeri........................................................................................................16
Uc, parafudrun alflma gerilimi ..........................................................................................16
Ic, normal alflma akm ......................................................................................................16
Ires, reziduel gerilim ............................................................................................................16
Parafudrlarn seimi................................................................................................................................17
Parafudrlarn korunmas ......................................................................................................19
Telefon hatlarnn korunmas ..............................................................................................19
Parafudr, teknolojik yaklaflm ................................................................................................................20
Parafudrun iindeki Varistor teknolojisi ..............................................................................21
Varistorun alflma prensibi ................................................................................................21
Neden daha fazla parafudr kullanmal ..........................................................................................22
Legrand parafudrlar, devamllktaki yenilik............................................................................................23
Her riske uygun bir parafudr ..........................................................................................................23
Tamamlayc parafudrlarn seim rehberi ..............................................................................................25
Baflka parafudr gerekir mi?............................................................................................................25
Ana panodaki parafudrun kapasitesi nedir? ..................................................................................25
Hangi tamamlayc parafudrlar kullanlmal? ................................................................................26
Hangi referansl parafudr seilmeli? .............................................................................................26
Parafudr seme amal rnek akfl diyagram ..............................................................................27
Parafudr seimi iin akfl diyagram (TT tek fazl sistem) ..............................................................28
Parafudr seimi iin akfl diyagram (TNC-S fazl sistem) ........................................................29
Mstakil binalar ......................................................................................................................................30
Mstakil binalar flemas ..........................................................................................................................32
Daireler
..............................................................................................................................................34
Daireler flemas........................................................................................................................................36
Ofis ortamlar ..........................................................................................................................................38
Ofis ortamlar flemas ..............................................................................................................................40
Endstriyel atlyeler ..............................................................................................................................42
Endstriyel atlyeler flemas ..................................................................................................................44
Pano parafudrlar ....................................................................................................................................46
Telefon hatlar iin parafudrlar ..............................................................................................................47
Parafudr korumal prizler ve brotik bloklar..........................................................................................47
Parafudr korumal brotik bloklar ..........................................................................................................48
Parafudr deerlendirmesi ......................................................................................................................49

ATMOSFER SEBEPL YKSEK VOLTAJ

Yldrmn meydana geliflini mekanik olarak anlatmak ok
zordur. Ancak bulutlar arasnda veya yeryz ile
bulutlar arasnda meydana gelen ok gl bir elektrik
akm ile potansiyel dengenin salanmas olarak
aklanabilir. Yldrm ile meydana gelen elektrik akm
birka mikrosaniye iin 10 ila 100 kA arasnda olabilir.
Yldrm ok ciddi zararlara sebep olabilir. Her yl,
yzlerce bina, telefon ve elektrik hatt yldrm dflmesi
nedeniyle kullanlmaz hale gelir. Onlarca insan ve
binlerce hayvan bu nedenle hayatn kaybeder.
Bir blgenin yldrm riski, o blgenin yl iinde maruz
kald frtnal gnler ile orantl olarak hesaplanr. Ayrca
blgelere gre hazrlanmfl yldrm younluk haritalar
da kullanlabilir. Yaklaflk on befl yllk incelemeler
sonucu meydana getirilen bu haritalar yllk km baflna
meydana gelen yldrm dflmesini gsterir.

Yldrmn etkileri direkt ve dolayl olarak ikiye ayrlr :

maison foudre-51663n.eps

Direkt etkiler :
Yldrmn direkt olarak dflt yerde meydana getirdii etkilerdir.
- ok yksek deerlere ulaflan elektrik ark sebebiyle meydana gelen
erimeler, yangnlar...
- Yldrmn elektrik akmnn yaratt elektromanyetik ve termik etki.
- Havann genleflmesi ve s deifliklii sebebiyle meydana gelen basn
etkisi...
Yldrmn direkt etkilerinden korunmann yolu, paratonerler vastasyla
elektrik akmn topraa iletmektir.
maison foudre-51666n.eps

maison foudre-51667n.eps

maison foudre-51668n.eps

- Elektrik tellerine dflen yldrmn

elektrik akmn ok yksek
seviyelere ulafltrmas.

- Binalarn yaknlarndaki bir su

birikintisine (rn. gl) dflen
yldrmn yksek frekansl
elektromanyetik dalgalar meydana
getirerek, elektrik tesisatn
etkilemesi...

Dolayl etkiler :

- Topraa dflen yldrmn

elektrik etkisinin toprak hatt
araclyla binann elektrik
sistemine ulaflmas.

Yldrmn dolayl yollar ile meydana getirebilecei zararlardan

korunmann en iyi yolu parafudr kullanmdr.

Trkiyede yllk ortalama yldrml frtnal gnler says

20
21,0
Edirne

15
20

25

18,1
Zonguldak

17,2

18
20

25

13,8
Sinop
10

30
Kastamonu
32.6

Samsun

10
Artvin
30,3

15
Trabzon Rize
11,9
15
Gztepe 10
15
18,2
10
8,5
13,4
13,1
15
Bolu
Kars
zmit
30
Amasya
18,4
20
Giresun
Adapazar
orum
16,3
8,1
17,6
15,9
14,9
25
Tokat
16,2
Yalova
18,4
anakkale
ankr
17,8
Bursa 28,3
Bilecik
26,6
11,1
17,3
Erzurum
Balkesir
16,0
14,3
Eskiehir
16,9
15
16,0
18,6
Erzincan
Sivas
10
15
10
Yozgat
Ankara
18,8
Ktahya
20,7
Manisa
20
Afyon
7,6
19,6
10
25
Krehir
Uak 19
10
20,4
10
23,2
6,2
Elaz
20,4
20,1
20
Malatya
Nevehir Kayseri
zmir
Siirt
20,6
22,5
Isparta
Konya
18,6
7,6
18,3
Aydn
24,3
5
Kahramanmara
Diyarbakr
Nide
32,7
Burdur
28,9
7,2
20
15.6
Mardin
Osmaniye
8,7
5,3
15
20 25 Mula
Gaziantep
Karaman
10
27,4
12,1
anlurfa
Antalya
25
20
10
20
30,4
10
Adana
25
15
20
Hatay
25
27,7
Tekirda

11,0
Florya

15

20

20
15

10
Van

5
Hakkari
5

Devlet Meteoroloji flleri Genel Mdrlnn frtnal gnler grafiklerine gre hazrlanmfltr.

Trkiyede yllk ortalama yldrml frtnal gnler saysna gre yldrm riski

Sinop

Krklareli
Bartn

Kastamonu
Artvin

Samsun
Edirne

Zonguldak
Tekirda

Ordu

Dzce

stanbul

Bolu

Adapazar

orum

ankr

Trabzon

Amasya
Giresun
Tokat

Yalova

Kars

Gmflhane

Bilecik

anakkale

Bayburt

Bursa

Idr

Krkkale
Eskiflehir

Balkesir

Erzurum
Erzincan

Ankara

Ar

Sivas

Yozgat

Ktahya
Krflehir

Tunceli

Manisa

Mufl
Bingl

Afyon
Uflak

Bitlis

Nevflehir
Van

Elaz

Kayseri
Malatya

Aksaray

zmir

Diyarbakr

Isparta
Nide

Konya
Aydn

Ardahan

Rize

Karabk

Kahramanmarafl

Siirt
Batman

Denizli

Hakkari

Adyaman
Burdur

Mardin
Karaman

Mula

Gaziantep
Adana Osmaniye

Antalya
Mersin
Hatay
eclair-51690j.eps

Ylda 10 gnden az frtna

Ylda 10-20 gn aras frtna
Ylda 20 gnden fazla frtna

eclair-51690j.eps
eclair-51690j.eps

eclair-51690j.eps
eclair-51690j.eps
eclair-51690j.eps

fianlurfa

firnak

59137j.eps

Ykn akfl yn (yukarya veya aflaya doru) ve kutup tipine (pozitif veya negatif) gre drt eflit
yldrm tipi 32543j.eps
bulunur.

----

----

+++++
akfl yn
aflaya doru
negatif

+++++
akfl yn
yukar doru
pozitif

+++
++

+++
++

-----

-----

akfl yn
aflaya doru
pozitif

akfl yn
yukar doru
negatif

59137j.eps

Atmosferik deflarjn elektrik modeli

51669j.eps

+++++

----L
C

yldrm
dflmesi
R

Aflaya doru negatif ykle meydana gelen bir yldrmn tipik grafii:

0,5 ila 1 sn. arasnda meydana gelmeye devam eden elektrik arklar.

Yldrma karfl korunma

Beklenmedik bir anda ortaya kan yldrmn elektrik tesisatlar
zerindeki etkileri ok byktr. Yldrma karfl gelifltirilen
yntemler tamamen mkemmel olmasa bile risklerin ve
sonularn hesaplanmas kanlmazdr.
59138j.eps

Direkt etkilere karfl paratonerler ve dolayl

etkilere karfl parafudrlar eer doru bir flekilde
seilmifl ve monte edilmifllerse etkili bir koruma
salarlar. Bu sebeplerden dolay flantiyenin en
baflndan itibaren bu sistemlerin dflnlmesi ve ona
gre elektrik tesisatlarnn gereklefltirilmesi (ntr
rejimleri, kablolarn uzunluklar, toprak hatlar,
dengeli datm, vs.) en iyi yntem olacaktr.

UTE C 15-443 klavuzu yldrm risk

katsaysn (F) hesaplamak iin bir formln
uygulamasn ngrr:
F = Ng(1 + 2LBT + THTA + d)
Ng: Yldrm dflme younluu
LBT: Km. cinsinden havai hattn uzunluu.
(0,5 kmden fazla ise 0,5 olarak alnmal)

RSKLERN VE SONULARIN
TAHMN

Yldrma karfl korunma sistemlerinin

gereklefltirilmesinden nce, risklerin tahmin
edilmesi birok kritere baldr.
- Blgede yldrm dflme olasl
- Blgenin topografyas
- Yldrmn nasl meydana geldii
- Korunmas gereken aletlerin cinsi ve
hassasiyet derecesi
- Cihazlar bozulduu anda meydana gelecek
maddi kayp

THTA : Prize kadar gelen elektrik hatlarnn

tipine gre uygulanan katsay: akta ise 1,
yer altndan ise 0.
d: Binann ve elektrik tesisatnn durumunu
bildiren katsay: 0dan 1e
Sonular hesaplamak iinde ikinci bir
katsay olan G hesaplanr:
G=S+M+I
S: Korunacak cihazlarn hassasiyet katsays:
1 ile 3 aras
M: Korunacak cihazlarn fiyat katsays:
1 ile 3 aras

59136j.eps

Paratoner montaj yldrmn dolayl

etkilerini arttrabilir. Bu sebepten dolay
paratonerlerle beraber parafudrlar da
mutlaka monte edilmelidir.

I: Cihazlarn kullanlamaz olmasndan dolay

meydana gelecek maddi zarar:
1 ile 3 aras
F ve G deerlerine gre bu klavuz parafudr
kullanp kullanlmayacan tavsiye eder.
Gerekli ise kapasiteleri F katsays tarafndan
belirtilir.

59136j.eps

Prensip olarak elektrik tesisatna parafudr montaj yaplmas

gerekiyorsa, telefon hatlar iin de ayn flekilde parafudr montaj
yaplmas gerekir.

UTE klavuzu ile ayn kriterlere

dayanarak Legrandn aflada
gereklefltirdii tablo size
elektrik tesisatnn baflna
konulmas gereken korumay
kolay bir flekilde semenizi
salar.
Bu koruma seviyesi afladaki
gibidir.
- Standart ()
- Yksek ()
- ok yksek ()

Bu seviyeler afladaki kriterlere

dayanlarak hesaplanr:
- Blgeye yldrm dflme riski
1 flok / 2 km2 / yl
2 flok / 2 km2 / yl
4 flok / 2 km2 / yl
Tesisatn durumu
Binann konumu
Elektrik tesisatnn tipi
(Ntr rejimi)
Paratoner varl
eclair-51690j.eps

eclair-51690j.eps
eclair-51690j.eps

eclair-51690j.eps
eclair-51690j.eps
eclair-51690j.eps

Bu metod ile tesisatn ana

panosuna konulacak olan korumay
belirleyebilirsiniz. Tali panolara da,
kablolamann uzunluu ve
korunacak cihazlarn hassasiyet
seviyesine gre art korumalar
konulabilir. Eer birok parafudr
montaj yaplacak ise, belirlenmifl
koordinasyon kurallarna mutlaka
uyulmaldr.

Ana panoda koruma seviyeleri

Yldrm Riski
Tesisatn Durumu

1 flok/2 km /yl

2 flok/2 km2/yl

eclair-51690j.eps

Binann Durumu
Youn yerleflim alan iinde
Yaygn yerleflim alan iinde
Tek baflna kalmfl
Dada bir su birikintisi veya
sivri bir tepeye yakn

eclair-51690j.eps

4 flok/2 km2/yl

eclair-51690j.eps
eclair-51690j.eps
eclair-51690j.eps

Elektrik Hatt
Havai
Yer altndan
Paratoner varl

59136j.eps

Parafudr ile korumann gereklilii ak bir flekilde belirtilmemifl olsa bile, yldrm
dflmesi halinde meydana gelecek olan zararlar, her zaman parafudrun maliyetinden
ok daha yksek olacaktr.

DOLAYLI ETKLERE51693n.eps
KARfiI KORUMA

Yldrmn, binalarn direkt zerleri

hari herhangi bir yere dflerek
(havai hatlar da dahil) elektrik
tesisatlarnda meydana getirdii
etkilere dolayl etki denir.
Yldrmdan dolay meydana gelen
yksek akmlarn 3 flekilde bir
binaya ulaflaca dflnlr :
Binaya giren veya kan btn
enerji hatlar ile (elektrik, telefon,
televizyon...)
Toprak hatt araclyla
yeryznden
Bina iindeki tesisatlardan dolay
meydana gelen elektromanyetik
alana etki ederek

Genel prensipler:

Yldrmn dolayl etkilerinden korunmann prensibi, meydana gelen zarar verici yksek enerjinin hattn
ucundaki cihazlara ulaflmasn engellemektir. Bunu gereklefltirmek iin flart gerekmektedir:
- meydana gelen yksek gerilimi toprak hattna ulafltrmak ki bu parafudrlarn roldr,
- cihazlar arasnda ve cihazlar, sigortalar ve binalarn metal aksamlar arasnda yksek gerilimlerin
oluflmasn engellemek iin efldeer topraklama yapmak,
- yldrm dflmesinden dolay paratoner hatt boyunca meydana gelebilecek elektromanyetik akmn zararn
minimum seviyeye indirmeye alflmak ki bu da kablolarn ve kullanlan elektrikli cihazlarn
yerlerinin iyi seilmesi ile mmkndr.
Ulaflm yolu ne olursa olsun, yldrm enerjisi deeri, elektrik tesisatnn tipine ve binann bulunduu yere
gre gerilim ve akm cinsinden yksek deerlere ulaflr. Deneyler iin seilen kriterler bu flartlara gre
hazrlanr.
zel bir jeneratr sayesinde meydana getirilen yldrmn simlasyonu, CEI60060-1 standardna gre
1, 2/50 mslik bir gerilim ve 8/20 mslik akm deerlerinden meydana gelmifl kombine veya kompozit bir
sinyal ile gereklefltirilir. lk rakam gerilimin en yksek deere ulaflma, ikinci rakam ise yar deere geri
dflme zamanlarn bildirir. 10/350 mslik deerde yksek kapasiteli parafudrlarda kullanlmaktadr.

59137j.eps

Meydana gelen elektromanyetik alan

Direkt olarak binann zerine dflen veya paratonerin kablolar boyunca topraa doru iletilen ok yksek
deerlerdeki yldrm akm, elektriksel ve manyetik deerleri bir ok kV/m ve onlarca microTesla (mT)ya
ulaflan elektromanyetik dalgalar meydana getirir. Bu dalgalar btn iletkenlere ulaflr ve dolaysyla
deiflik deerlerde endktif akmlar meydana gelir. Byk dairesel balantlarda bu etkileflim ok daha
fazla etkili 51695q.eps
olur.

dairesel
balant
i

2,5 m

100 m

12 m

3m

Paratoner boyunca inen i akm (bir ok kA) sebebiyle meydana gelen elektromanyetik dalgalar
binadaki kapal tesisat zerinde bir ka kVa ulaflacak gerilim meydana getirir.
Bu olay, yldrm yzlerce metre ileriye dflmfl olsa bile zayflamfl olarak etkisini gsterecektir.
rnek olarak, 100 metre ileride meydana gelen 10 kAlik bir yldrm akm, 30 m2lik bir tesisat
zerinde 600 Vluk bir art gerilim meydana getirecektir. Ayn akm bir paratoner boyunca ilerliyorsa
(3m mesafede), 15 kVtan byk bir art gerilim oluflturur.
Birinci rnekte, meydana gelen art gerilimin fazla zarar olmaz ama ikinci rnekteki gerilim
51694s.eps
tamamen zarar vericidir. Dolaysyla paratonerli binalarda
mutlaka parafudrlar kullanlmaldr.
H

L1
U
L2

Parafudr ile koruma prensipleri

51696s.eps

Uimp

Up
Alc

Yldrm sebebiyle meydana gelen darbe gerilimi, Uimp, tesisatta zarar

verici etkileriyle ilerler. O anda parafudr gerek bir ksa devre gibi
davranarak enerjinin ok byk bir ksmn toprak hattna iletir.
Bu sebepten dolay parafudrlar mmkn olan en ksa yoldan toprak
hattna balanmaldr. Pratikte parafudr ile toprak hatt arasndaki
uzunluun 0,5 myi gememesi tavsiye edilir. Maalesef her zaman
kolaylkla gereklefltirilemeyecek bir tavsiye ama, parafudrun hemen
yaknlarndaki topraklamalar kullanlabilir.

59137j.eps

0.5 m kural
Teoride, yldrm sebebiyle meydana gelen ve elektrikli bir cihaza uygulanan Ut gerilimi, parafudrun koruma
gerilimi olan Up (Imax iin) deerine eflittir, ama pratikte daha yksektir. Parafudr balantsn salayan
iletkenlerin i direnlerinden dolay meydana gelen gerilim azalmalar ve parafudrdan nce yerlefltirilmifl
sigortann iki ucundaki gerilim toplanr:
51697s.eps

Ut = Ul1 + Ud + Ul2 + Up + Ul3

rnek olarak, 10kAlik bir darbe akmnn, 10 ms sresince 1 m iletkende

Faz

meydana getirecei gerilim dflm 1000 Vtur.

u = L x di
dt

UI1

Ud

di: 10 000 Alik akmn deiflimi

Lt

UI2

dt: 10 mslik zaman deiflimi

Ut
Alc

Up

L: 1 metrelik iletkenin endktans = 1 mikrohenry

u deeri Up deerine eklenecektir.

UI3

Dolaysyla Lt mesafesi mmkn olduu kadar ksa tutulmaldr.

Toprak

Pratikte bu mesafenin maksimum 0,5 m olmas en uygunudur.

59136j.eps

Parafudrun balant kablolarnn

minimum deerleri
Parafudrun kapasitesi

Kesit (mm2)

standart

: Imax 15 kA

yksek

: Imax 40 kA

10

ok yksek : Imax 70 kA

16

Bilinenin aksine, zellikle ana toprak hattnn uzak olduu

durumlarda, parafudru mutlaka ana toprak hattna balamak gerekli
deildir. Yerel (yerleflik), en yakn efldeer toprak hattna 0,5 m
kuralna uyarak gereklefltirilen balantnn performans ok daha iyi
olacaktr. Tavsiye edilen minimum kablo kalnlklar deflarj akmnn
maksimum deeri ile balantldr, kablolarn uzunluklarn telafi
etmek amacyla daha kaln kablolarn kullanlmas aldatc olur.
Yksek frekanslarda, iletkenlerin empedans deerleri direkt olarak
uzunluklarna baldr.

59136j.eps

51698s.eps

51700s.eps
51699s.eps
ve kfl iletkenleri arasnda kuplaj
meydana getirebileceinden
dolay yldrm akmnn
Baz kablolama eflitleri girifl57288s.eps
yaylmasna olanak verebilir
Ph

Ph

N
Ph

N
Ph

PE

PE

PE

PE

Girifl ve kfl iletkenleri

ortak gzergah ile
parafudra balanmfl

Ayn girifle ayr flekilde

balanmfl

Girifl iletkenleri toprak kfl

iletkenine ok yakn

Parafudra gelen
iletkenler ayr bir flekilde
ve en ksa yolla balanmfl

Korunulan uzunluklar

Parafudrun ok iyi bir koruma gereklefltirmesi iin, korumas altndaki cihazlara olan uzakl ok nemlidir.
d uzunluundan daha uzun balantlarda, elektrikli cihazlara uygulanan gerilim, rezonans (yanklaflm) sebebiyle,
normal alflma geriliminin ok stndeki deerlere ulaflabilir. Rezonans riski tesisatn karakteristiklerine
(iletkenler, topraklama hatt) ve gerilimin artmas flok akmnn deerine dorudan baldr.
Tavsiye edilen maksimum
uzunluklar kritere baldr:
Parafudrun pozisyonu

Tesisat baflnda

Tesisat baflnda deil

Parafudrun pozisyonu
ev (ince kablo)

endstri
(kaln kablo)

ev (ince kablo)

endstri
(kaln kablo)

PE iletkeni

20 m

10 m

10 m(1)

10 m

efldeer
topraklama

30 m

20 m

10 m

20 m

Kablo kesiti

Topraklama hattnn nasl

meydana getirildii

Toprak
hattnn
oluflumu

letkenlerin kalnlklar

(1)

Kullanma noktasnda tavsiye edilen koruma

59137j.eps

dnin belirli bir uzunluundan sonra, parafudr ile korunan tesisat, endktans ile kapasite eflitlendiinde
51701s.eps
rezonansa
girecektir : Lw= - 1
Cw
d

Ld
I

Ud

Uimp

Uc
Urm
Lrm

Dolaysyla tesisatn empedans, rezistansna indirgenmifl

olur. Akmn byk bir ksm parafudr tarafndan emilmifl
olmasna ramen, tesisatta kalan I akm emplsiyoneldir ve
yksek deerlere ulaflabilecek kapasitededir. Yanklaflm sebebiyle ykselmesi Ud, Uc ve Urm gerilimlerini de ok
yksek deerlere ulafltrr. Bu flartlarda elektrikli cihazlara
uygulanan gerilim iki misli deere kabilir.

C : yk temsil eden kapasite

Ld : besleme hattnn endktans
Lrm : toprak hattnn endktans

Parafudrlarn koordinasyonu

Parafudrlar ve korunmas
gereken elektrikli ve elektronik
cihazlar arasndaki mesafelerin
ok uzun olmas durumunda veya
ok hassas cihazlarn korunmas
gerektiinde birden fazla
parafudr kullanm kanlmaz
hale gelecektir. Bu durumda
parafudrlar arasnda hepsinin
optimal bir flekilde yk
paylaflmalar amacyla bir
koordinasyon yaratmak
yldrmdan dolay meydana gelen
yksek akmn tesisatta
ilerlemesini mmkn olan en st
dzeyde engelleyecektir.
Parafudrlar arasnda
koordinasyon salamak karflk ve
deneyler gerektiren bir prosestir.
Dolaysyla parafudrlar arasndaki
minimum mesafeler reticiler
tarafndan
59139j.epsbelirtilir.

Legrand koordinasyon
modlleri *, parafudrlarn
ayn panoda (63 Ae kadar)
aralarndaki mesafeye
bakmadan koordinasyonunu
salarlar. Korunmas
gereken tesisattaki aktif
iletkenlerin her biri iin
bir adet kullanlmas
gerekmektedir.

59137j.eps

51703s.eps
Parafudrlarn
koordinasyonu

Birinci
parafudr
Parafoudre
primaire

kinci
parafudr
Parafoudre
secondaire

E1

E2

Up1

Up2
d1

Birinci ve ikinci parafudrlarn, datlmas gereken toplam enerjinin

(E1 + E2) kapasiteleri dahilinde paylafllabilmesi amacyla,
koordinasyonu yaplmaldr.
Tavsiye edilen d1 uzakl iki parafudrun beraber kullanlmasna izin
verir ve bylelikle enerjinin byk bir blmnn ikinci parafudra
giderek onun bozulmasna sebep olmasn engeller.
Bu durum kullanlan parafudrlarn zellikleri ile direkt olarak
balantldr.
Ayn iki parafudr (rnek Up :2 kV ve Imax: 40 kA) d1 mesafesi gz nne
alnmadan rahatlkla monte edilebilir. Enerji iki parafudra eflit olarak
blnecektir.
Ama iki farkl parafudr (rnek Up: 2 kV Imax: 40 kA ve Up: 1 kV Imax:
15 kA) minimum 10 metre mesafe ile monte edilmelidir ki
enerjinin byk bir ksm yalnzca ikinci parafudra gitmesin.

59136j.eps

51702s.eps

Pratik hesap
koordinasyon
modules
modlleri
de coordination

Eer belirtilmemiflse, d1 mesafesini metre cinsinden Up1 ve Up2

deerlerinin farknn %10unu alarak hesaplayabilirsiniz.
rnek:

d<2m

Up1=1,8 kV ve Up2=1,2 kV => Up1 Up2=600 V

=> d1= 60 m minimum
Up1=1,4 kV ve Up2=1,2 kV => Up1 Up2=200 V
=> d1= 20 m minimum

* Satfl ofislerimize danflnz.

10

59136j.eps

Amacna aykr olarak, parafudr kullanm servis devamlln bozmamaldr. Dolaysyla parafudrlar bina
tesisatlarnn en baflnda gecikmeli S tipi kaak akm koruma flalterleri ile uyumlu olarak monte edilmelidir.
5 kAden byk bir yldrm flokunun kaak akm koruma flalterini harekete geireceini de hatrlatmak isteriz.

Parafudrlar termik etkilere ve ksa devrelere karfl korunmaldr. Her yldrm dflmesinden sonra parafudrlar biraz
daha eskirler ve snrlar. fllevlerini yerine getiremeyecek derecede eskidiklerinde ilerindeki bir dzenek
parafudru ifllev dfl brakr ve modl deiflimi iin zerindeki bir gsterge bu durumu bildirir. Imax deeri bir
parafudrun geirebilecei maksimum akm deerini bildirir. Bu deerin zerine ulaflldnda parafudrda
meydana gelecek ksa devreden dolay parafudr kullanlmaz hale gelir. Dolaysyla parafudrdan nce uygun bir
otomatik sigorta kullanlmaldr.

Parafudrlarn korunmas

Genel
Parafudr ksa devrelere karfl (aktif ksa devrenin
maksimum akmn sona erdirememe durumunda)
olduu kadar dolayl kontaklara karfl da
korunmaldr. Parafudr ile otomatik sigorta afladaki
iki biimde monte edilir.
- parafudr ile seri olarak: Bu yolla, korumann hasar
grmesi halinde beslemenin devam salanr.
Koruyucu cihaz harekete getiinde, parafudr servis
dfl kalr ve tesisat yksek gerilime karfl korunmada
olur. Bu durumda, koruma tek kutuplu cihazlarla
gerekleflirse (manyetotermik devre kesici) sadece
tek bir tel korunmasz kalr ki, ayn fazda bir hattn
ok ksa srede iki kere dflmesi ihtimali kabul
edilebilir bir durumdur.
- Besleme ile seri halinde: Parafudrdan nce gelir,
bu flekilde beslemenin devamllnn bozulmasna
karfl koruma seenei sunar; deflarj nitesi aktif hale
getirildiinde tm tesisatta gerilim sz konusu
olmayacaktr.

LN

L1 L2 L3

L1 L2 L3 N

A Lexic parafudrlar
B DX uyumlu manyetotermik devre kesiciler

11

Ksa devrelere karfl koruma

Bir parafudr harekete getiinde ksa devreye yol aar.
Parafudr tipi
Parafudr akmn nne geecek ve belirli bir ksa devre akm
deerine kadar kendi kendini dolduracak kapasiteye sahiptir.
03940
03935
03920
03941
03936
03921
Sz geen deerin zerinde, akmn nne
03943
03938
03922
03923
geecek bir cihaza ihtiya duyar.
15
40
70
Legrand parafudrlar C erisinde bir modler devre kesici ile
5
15
20
1,2
1,4
2,5
trne gre farkllk gsteren 20A ile 40A aras bir akm
kapsayacak otomatik sigorta ile korunmaldr.
Bununla birlikte, parafudrlarla koordine edilmifl sigortalar
06377
06377
06664
06469
06469
06924
en az 15 kA (40A iin) ve 10 kA (20A iin) ksa devre
06564
06564
06444
kapasitesine sahip olmaldr.
07004
In (A)
C20
C20
C40
Parafudrun korunmas ona bal manyetotermik enerjinin
Icn (kA)
10
10
15
deerine baldr;
Bu da afladaki flekilde kantlanabilir:
- C eiminde bir manyetotermik modl l2t-10 ln (nominal younluk) civarndadr; 10lnde daha seyrek younlukta
l2t belirgin bir skala ile ykselme gsterir zira
manyetotermik hareket termik rleyi doldurur. 10lnde daha yksek akmlarda l2t devaml ykselir ve daha az
belirgindir; bu durumda manyetotermik hareket daima manyetik rleyi snrlar.
- Yaps itibaryla bir elektrik sigortas devaml alalan bir younlukla l2t oluflturur ve ykselen akmlarla birlikte
younluun ilerlemesi sabitlenir; bir parafudrun hareketi bofl bir ksa devre ile karfllafltrlabilir ve oluflturulan
ksa devrenin ulaflabilecei en yksek younluk meydana gelir.

Dolayl kontaa karfl koruma

Kullanlan parafudrlarn grmesi, rnein art arda bir seri mdahale olmas durumu, toprak hattndan devaml
akm gelmesine neden olabilir ki, bu da toprak potansiyelini dolayl kontan beraberinde getirecei bir seri riskin
tehlikesine sokabilir. Bu nedenle parafudrdan nce araya bu tip akmlar bozacak ve topraklama ile uyumlu
alflacak bir cihaz yerlefltirilmelidir.
Bu cihaz flyle olmaldr:
- Manyetotermik devre kesici: Bu zm ok ekonomiktir ancak uygulamas zordur; olaylarn ounda TN-C tipi
sistemlerde sadece bir tek uygulama mmkndr. Bu zm beslemenin devamlln tehlikeye sokmaz ancak
koruma devre dfl kalr.
- Gerekli kapasiteye sahip, genel tipte bir diferansiyel devre kesici (AC ). Bu zmde, yksek gerilim oluflurken
izolasyon azaldnda diferansiyel devre kesici devreye girer. Bu, gerekte genel tipte bir diferansiyel devre
kesicinin deflarj nitesinden nce balanmasnn uygun olmadn gstermektedir.
Legrand HPI tipi diferansiyel modll manyetotermik otomatik sigortalar sunarak (yksek baflklk gc),
bu sorunu kkten zer.
Sz geen diferansiyel, basite koordinasyonun gereksinimlerini yerine getirir, nk teknik ve ekonomik
zellikler arasnda ideal bir uyum meydana getirir. Bir baflka olas zm ise hattn girifline baflka kollarn
diferansiyel devre kesicilerini de ngrerek parafudru da koruyan (S) ayr bir devre kesici kurmaktr.
Bu flekilde parafudr alflyor olsa bile beslemenin devamll salanr, kurulum toprakdan gelen akmlar
nedeniyle tamamen gerilimsiz kalsa bile servisin devamll salanr.

12

L1 L2 L3

Diferansiyel devre kesiciler aras koordinasyon

Diferansiyel devre kesiciler istenmeyen bir deflarj tetikleyebilecek yksek gerilimlerden etkilenebilir. Dolayl etki,
diferansiyel devre kesicinin etrafn byk hasara ve zarara yol aabilecek deerde bir akmla evreleyebilir.
Bu nedenle diferansiyel seimi ve yksek gerilim parafudrlar ile koordinasyonu byk nem taflr. Dolayl
etkilere karfl koruma amacyla doru dzenlemeleri yapmak da nemlidir. TT sistemlerde, dolayl etkiden
korunmak iin, parafudrlarn diferansiyel devre kesiciler ile koordinasyonunu gerektii yerlerde devre kesicileri
parafudrlardan nce veya sonra takarak gereklefltirilebilir.
Diferansiyel devre kesici parafudrdan nce monte edilirse, cihaz alflmaya baflladnda hizmet devamll
salanamayabilir. Bu nedenle afladaki faktrler gz nnde bulundurulmaldr:
- Koordine edilecek parafudr 2. snftan olmaldr. 1.snf bir parafudrun nne diferansiyel devre kesici balamak
mmkn deildir. Aksi takdirde dolayl yoldan yksek gerilim durumunda diferansiyel devre kesici bozulur.
- Idn ad verilen diferansiyel akm deeri seri halinde balants yaplmfl parafudrlara ait Ic akmlarnn toplamnn
en az 3 kat olmaldr.
- Monoblok kaak akm koruma, S (selektif) tipi (veya kontroll) olmaldr. Standart tipte bir kaak akm koruma
anahtar, yksek gerilimin karfllkl akma diren gsterdii srada (hatrlatma: parafudrun amac itici akm
topraa deflarj etmektir) izolasyonda arzaya neden olabileceinden, parafudrun nne balamak iin uygun
deildir. Aksine monoblok kaak akm koruma flalteri topraa nazaran izolasyon arzasyla ilgisi yoktur, parafudr
akm rahatlkla alp topraa deflarj edebilir.
Legrand zm olarak kaak akm koruma anahtar veya monoblok kaak akm koruma flalteri arasnda seim
yaparken, az maaliyetle uygun koordinasyon ve koruyucu servisleri sunan HPI* tipi kaak akm koruma flalterleri
veya kaak akm koruma anahtarlar nerir. Diferansiyel devre kesici, parafudru takiben monte edilecek olursa, bir
sigortaya ihtiya duyulmaz, nk herhangi bir deflarj akmnn tehdidi sz konusu deildir. Bu durumda
servisin devamlln gerektiren srasz cihazlara da gerek yoktur.
Bununla beraber, eer parafudr alflmaya baflladnda toprak izolasyonunu yenilemezse, dolayl kontaklara karfl
koruma ifllemi de tamamlanamayacaktr. Bu sorun TN veya IT tipi tesisatlarda oluflmaz.

* Satfl ofislerimize danflnz.

13

Parafudrun nnde
devre kesici diferansiyel

Parafudrun ardnda
devre kesici diferansiyel
L1 L2 L3

L1 L2 L3

Dolayl etkilere
karfl garantili koruma

Dolayl etkilere
karfl garantisiz koruma

Monoblok
diferansiyel
devre kesici

Genel tipte
diferansiyel
flalter

Parafudr

Parafudr

59136j.eps

Parafudrlarn ntr rejimlerine gre uyumluluunun mutlaka

kontrol edilmesi gerekir. Legrand parafudrlarn hangi ntr
rejiminde alfltklar belirtilmifltir.
59136j.eps

Aktif koruma
Seim mant: parafudrlarn yerlefltirilmesi
Parafudr her zaman korunacak olan cihazlara en yakn flekilde monte edilmelidir, fakat yakn koruma salayan
tipindeki parafudrlar tek bafllarna yeteri kadar enerjiyi yok edemezler. tipindeki tesisatn en baflnda ana pano
zerine yerlefltirilen parafudrlar enerjinin ok byk bir ksmn topraa iletse de btn tesisat ve tesisatta
bulunan hassas cihazlar koruyamayabilir. Ana panoya ek olarak, tali panolarda kullanlacak olan tipindeki
parafudrlar ile, tesisatn byklne ve riskin eflidine gre seim yaplarak, iyi bir koruma salanabilir.
(Yldrm younluu/cihazlarn hassasiyeti)
Yldrma karfl etkili bir koruma genelde birka tip parafudrun kullanm ile gereklefltirilebilir.

Cihaz hassasiyeti

Standart

Koruma seviyesi
Yksek

ok yksek

ok hassas

+ +

+ +

Hassas

Az hassas

14

59137j.eps

Yldrmn toprak hattndan tesisata ulaflmas

Bir paratonere veya direkt olarak yeryzne dflen yldrm, lokal olarak toprakta gerilimin artmasna sebep olur.
Bu gerilim toprak hatt ve toprakl prizler aracl ile tesisata ulaflr. Buradan da elektrik hatlarn kullanarak daha
uzaktaki noktalara doru yaylr.
51707q.eps

TEDAfi
Tesisat
Tesisat

Tesisat
Topraktan
kfl
Tekrar topraa
ulaflm

Lokal olarak toprakta gerilimin artmas

Yldrmn dflt yerlere yakn blgelerde toprak hattndan geri dnfl ile tesisata ulaflan yldrm enerjisinin,
parafudrlarn devreye girmesiyle, elektrikli aletlere zarar vermesi engellenmifl olunur. Bu durumda
parafudrlu hatlar korunmufl olur ama ayn hat zerindeki dier tesisatlar koruma altnda olmayabilir.
Toprak hattnn baflka bir gerilime referanslandrlmfl olabilecei daha uzak tesisatlarda ok yksek seviyelere
ulaflan U deeri aktif iletkenler ile toprak hatt arasnda zararlar meydana getirebilir.
Tahmin edilmesi olduka zor olan bu tip olaylarn sonularnn minimum zararlar ile atlatlmas iin:
- ayn alak gerilim hatt ile beslenen tesisatlarn her biri iin parafudrlarn kullanlmas,
- btn toprakl prizlerin toprak hatlarn birbirlerine balayarak efldeer bir toprak hatt oluflturulmas
(ki bu fabrika ortamnda mmkn olsa da, maalesef ev tipi binalarda gereklefltirilmesi ok zor bir olaydr)
gerekmektedir.
Ntr hattnn toprak hattna balanmasnn da tesisatta belli bir efldeer toprak hatt meydana getirdiini not etmek
gerekir, fakat bu TT ntr rejimindeki tesisatlar iin geerli olmamaktadr. Dolaysyla TN ntr rejimi bu adan daha
avantajl olacaktr.
Yeraltndan giden elektrik hatlar yldrmn direk etkilerine karfl korunmufl olsa da, bu hatlarn da toprak hatt
sebebiyle bir geri dnfl meydana getirebileceini eklemek isteriz.
59137j.eps
51708n.eps

Elektrik tesisatlar toprak hattna balanmfl

olsa bile, telefon tesisat toprak hatlar
genelde ok uzak noktalarda bulunur ve
gerilimi elektrik tesisatnnkinden
etkilenmez.
Yldrm dflt anda tesisatn toprak hatt
ile telefon hatt arasnda meydana gelecek
olan yksek gerilim o anda telefonu
kullananlar iin tehlike yaratr. Bu risk,
yldrmn yalnzca telefon hattna deil
elektrik hattna dflt anda da ortaya
kmaktadr.
Riski ortadan kaldrmak iin, genel toprak
hattna balants salanmfl olan telefon
parafudrlar kullanmak gerekmektedir.

Toprak hatt
uzakta

15

PARAFUDRLAR
PARAFUDRLARIN KARAKTERSTKLER

Up kV cinsinden koruma seviyesi

Bu deer yldrmdan meydana gelen
yksek gerilimin parafudr tarafndan
hangi deere indirgendiini belirtir,
rnein: 1 1,2 1,5 1,8 2 2,5 kV.

Imax, maksimum akm deeri

En az bir defa olmak zere, 8/20 ms dalga
grafiine gre, bir parafudrun
geirebilecei maksimum akm
deerini kA cinsinden belirtir.

In, nominal akm deeri

Testlerde kullanlan ve bir parafudrun
20 defa geirebilecei akm deerini
kA cinsinden belirtir.

59136j.eps

Parafudrun dayanabilecei yldrm floku says (20 floktan

1 floka kadar), yldrmdan dolay meydana gelen akmn
deerine gre azalr. Bu sebepten dolay, parafudr seimi
yaplrken mutlaka, bir blgede yldrmdan dolay meydana
gelebilecek yksek akmn deeri ve yldrm dflme skl gz
nnde bulundurulmaldr.

Uc, parafudrun alflma gerilimi

Bir parafudrun maksimum kabul
edebilecei alflma gerilimini V cinsinden
belirtir. En az tesisatn gerilim deerine
eflit olmaldr.

59136j.eps

Ic, normal alflma akm

Bir hata olmad zaman Uc gerilimi
altnda parafudr zerinden geen akm
mA cinsinden belirtir.

Ires, reziduel gerilim

In nominal akma maruz kalan bir
parafudrun ular arasnda llen
57294q.eps
gerilimin deeri. Bu deer Up deerini
gememelidir.

Tesisatta bulunan her cihaz gibi parafudrlar da

elektrik floklarna (direkt veya dolayl kontaklar) ve
ksa devrelere karfl korunmaldr. Panolarda kullanlan
parafudrlar iin (ana pano veya tali panolar) bir otomat ile
koruma gereklefltirilmesi tavsiye edilir.
Bu koruma parafudrun kutup saysna gre 20 A deere sahip bir
DX otomatik sigorta tarafndan gereklefltirilebilir.

Up
Ures
Uc

Ic

16

Dikkat: Tesisat baflnda ana panoya yerlefltirilen bir

parafudr, yldrm enerjisinin byk bir ksmn topraa
iletecektir ama tek baflna btn tesisat ve zellikle de
bilgisayar gibi hassas cihazlar korumak iin yeterli
olmayabilir. Dolaysyla tali panolarda ve hatta hassas
cihazlar iin prizlerin zerlerinde de parafudr kullanlmas
tavsiye edilir.

In

Imax

PARAFUDRLARIN SEM
59139j.eps

Legrand parafudrlar kapasitelerine gre deiflik

tiptedir. ok yksek kapasiteli 70 kA*, yksek
kapasiteli 40kA ve standart kapasiteli 15 kA ana veya tali
panolar zerinde kullanlabilirler. Yakn koruma salayan
priz parafudrlar anahtar/priz veya brotik blok serileri
ierisinde yer almaktadr.

Birka seim kriteri :

- televizyon, bilgisayar, mzik seti gibi elektronik, ok
hassas cihazlar iin yakn koruma her zaman tavsiye
edilir,
- beyaz eflyalar iin genelde standart koruma yeterli
olur,
- ok yksek kapasiteli veya yksek kapasiteli
parafudrlar ok youn veya youn flekilde yldrma
maruz kalan yerlerde ve mutlaka standart kapasiteli
parafudrlar ile beraber ve uyumlu kullanlmaldr.

039 56 / 57 /58 referansl sinyalizasyon yardmclar

ok basit olarak parafudrlara taklr ve enversr bir
kontak sayesinde parafudrun durumunu bildirirler.

* Satfl ofislerimize danflnz.

Legrand parafudrlarn karakteristikleri

Parafudr tipi

Pano ii Lexic
parafudrlar

Yakn koruma
parafudrlar

(1)

nominal
akm deeri
(In)

koruma
seviyesi
(Up)

ok yksek kapasite

70 kA

20 kA

1.8 kV

Yksek kapasite

40 kA

15 kA

1,4 kV

Standart kapasite

15 kA

5 kA

1,2 kV

3 kA

1,5 kA

1 kV

1,54 den 2,5 kAe

1,2 kV

Armada priz
parafudr

maksimum
akm deeri
(I max)

Parafudrlu brotik blok

1 den 8 kAe

Lexic telefon hatlar

iin parafudrlar

10 kA

5 kA

100 veya 300 V

(1) modele gre

17

Koruma derecelerine, cihazlarn hassasiyetlerine ve tesisatn getirdii pasif korumaya gre

parafudr tipleri, miktarlar ve pozisyonlar
57296l.eps

N L3 L2 L1
ok
yksek
kapasiteli H

Tesisatn
bafl taraf
Tesisatn
bafl
korumas

Yksek
E
kapasiteli

Hattn
korunmas

6 m*

Yakn
koruma

Yakn
koruma
57295l.eps

4m

2m

10 m

Standart S
kapasiteli

8 m*

2 m*

0m

0m

Yksek
E
kapasiteli
Standart S
kapasiteli

Datm
seviyesi

Parafudrlar arasndaki
minimum mesafeler

P
* IT ve TNC ntr rejimlerinde 6m
parafudr referanslar : 039 30/31/32/33

Kullanm
seviyesi

Koruma seviyesi
S

MM
S

MMM
E

Ana pano

Tali pano

Yakn koruma

Ana pano

Tali pano

Yakn koruma

Tesisatn pasif
korunmas

yi
P
S

Orta
P
S

Kt

Az
hassas

Ana pano

Tali pano

Yakn koruma

Hassas

ok
hassas

Hassas

ok
hassas

Hassas

ok
hassas

Az
hassas

Az
hassas

Parafudrun yeri

Cihazlarn hassasiyeti

Bu tablo bir yol gsterici olarak grlebilir fakat referans olarak kabul edilmemelidir. rnler sizlere tavsiye
amacyla yldrmn meydana getirebilecei zarara gre belirlenmifltir, fakat yldrm gcnn ve verecei zararlarn
her zaman tahmin edildii gibi olmayacan gz nnde bulundurmak gerekir.
Koruma seviyesi: 1 ila 3 yldz ile bir tesisatn baflnda meydana gelebilecek art gerilim miktarnn riskini belirtir.
Bu seviye, o blgede ki ortalama yllk km2ye dflen yldrm miktar, binann konumu, tesisatn konumu ve paratoner
varlna gre belirlenir.
Tesisatn pasif korunmas: tesisatn durumu ve yapsn belirtir : bykl, efldeerlii, hatlarn ayrlmfl olup
olmamas... Krmzdan yeflile doru geen renk kodlaryla kt, orta ve iyi olarak belirtilir.
Cihazlarn hassasiyeti: Cihazlar kategoride snflandrlmfltr:
- Az hassas olanlar (motorlar, stclar...)
- Hassas olanlar (beyaz eflyalar, aydnlatma, ...)
- ok hassas olanlar (bilgisayarlar, elektronik kontrol cihazlar, modemler, faks cihazlar, iletiflim cihazlar...)

18

59139j.eps

rnek:
koruma seviyesi gerektiren
bir blgede,
tesisatn pasif korumasnn
kt olduu (byk bir tesisat, kt
efldeerlik...), hassas cihazlarn
bulunduu bir binada tesisatn
ana panosuna yksek kapasiteli bir
parafudr, tali panolara standart
kapasiteli ve hassas cihazlarn
prizlerine de yakn koruma amal priz
parafudrlar kullanlmas tavsiye edilir.

Parafudrlarn koordinasyonu
Parafudrlarn koordinasyonu iin aralarnda braklmas
gereken minimum mesafeler vardr. Yakn koruma
parafudrlar genelde ana parafudrdan yeteri kadar uzakta
bulunur fakat ana parafudr ile tali panolarda ki parafudrlar
arasnda bu minimum mesafeleri korumak bazen zor olabilir.
Bu gibi durumlarda koordinasyon modlleri kullanlmaldr.

59136j.eps

H + H

veya E + E gibi ayn

tipte ve deerlerde iki
parafudrun yan yana monte
edilmesi (aralarndaki mesafe
0 metre) parafudrlarn akfl
kapasitesini ykseltir.

039 62 * ve 039 63* referansl koordinasyon modlleri

parafudrlar arasnda ki bu minimum mesafe
zorunluluklarn ortadan kaldrr.

59136j.eps

Telefon hatlarnn korunmas

003828-20555q.eps

Entre de ligne
tlphonique

Legrand

Doal olarak, telefon hatlar da yldrm

enerjisinin taflnmasna sebep olur.
Genelde ok uzak bir noktada bulanan
toprak hattna baldrlar.
Korunma seviyesi ve yldrm riski
ne olursa olsun telefon hatlar iin zel
tasarlanmfl parafudrlar kullanlmas
gerekmektedir.
Ref: 039 28 analog telefon hatlar iin
Ref: 039 29 dijital telefon hatlar iin

Satfl ofislerimize danflnz.

19

Parafudr,
teknolojik yaklaflm
Parafudrun elektrik tesisatlarnda ok nemli bir rol vardr:
Yldrm sebebiyle meydana gelen aflr gerilime karfl koruma
salar. Bu cihaz doru seebilmek iin onu iyi tanmak,
mesleinizin gereklerinden bir tanesidir.

34724q.eps

Gerilim normal olduu zamanlar, yani toprak ile girifl gerilimi

arasndaki potansiyel fark nominal gerilime yakn ise parafudr

hibir akm deerini geirmez.

34725q.eps

L
N

34726q.eps

L
N

20

Yldrmn dflmesi, genelde elektrik hatt ile toprak arasnda bir aflr
gerilim meydana getirir. Bu flartlarda parafudr iletken hale geer ve
bu aflr gerilimin byk bir ksmn topraa iletir.

Fakat her zaman bir tane parafudr aflr gerilimin tamamn topraa
iletemeyebilir. Korunmak istenen cihaza aflr gerilimin kalan ksmnn
ulaflmas istenmedii iin ek olarak bir veya iki adet daha parafudr
kullanlmas gerekebilir.

59136j.eps

34729u.eps

Parafudrun iinde
Varistor teknolojisi

Varistorun alflma
prensibi

150 kV

Parafudrsuz

Parafudrlu bir tesisatta

Bir parafudrun iinde binlerce

varistor aflr gerilimi Up

kk inko oksit paralar vardr.

deerinde limite eder.

Parafudrun UP deeri
Parafudrlu

Aflr gerilim olmad takdirde

bu
34727q.eps
paralar tam bir rezistans
salarlar (yldrmn dflmesi
haricinde akm geirmez).

Aflr bir gerilim meydana geldii

anda bu paralar birleflerek bir

ok balant meydana getirirler ve

bylece akma yol olufltururlar.

34728q.eps
Aflr
gerilim ne kadar gl olursa
paracklarn rezistanslar o kadar
dflk olur .
Varistor ismi buradan gelmektedir.
1

Parafudrun urad flok miktar

arttka varistor yafllanr.
Parafudrun nne taklacak olan bir
otomatik sigorta bakm
ifllemlerinin gvenli bir flekilde
yaplmasn salayacaktr.

zole gvde

Kontak salayan metal katman

inko oksit paralar

21

NEDEN BRDEN FAZLA PARAFUDR KULLANILMALI ?

Tesisatn tamamn korumak iin tek bir parafudr yetersiz kalabilir : gelen aflr akmn bir blm tesisatta devam
edebilir ve korunmak istenen cihazlara zarar verebilir. Dolaysyla kesin sonu verecek bir veya iki adet daha
parafudr kullanmak gerekebilir. Buradaki ama :
34731q.eps
lk parafudrdan sonra tesisatta kalan aflr gerilim deerini, maksimum olarak, son parafudrun Up deerinden
kk veya eflit deere indirmek, (korunacak cihazn kabul edebilecei deer)
Meydana gelen aflr gerilimin kalan ksmn da topraa iletmektir.

Yksek akmn
%100

Birinci parafudr (ana pano)

kinci parafudr (kat veya ara pano)

Yakn koruma parafudru (priz yannda)

Yksek akmn
%20si

Yksek akmn
%4

N
80%

Yksek
akmn
%16s

Kalan %0
ila %1lik
blm

2
1

Parafudr
tarafndan
topraa
iletilen
akm

34732u.eps

Yukardaki aflr akma gre aflr gerilimin dflfl grafii

Bafllang
aflr gerilim

Korumasz cihaz
tarafndan
kabul edilebilir
gerilim deeri

22

Kalan gerilim

Legrand Parafudrlar,
devamllktaki yenilik
Lexic rn gamnn kalitesini takdir edeceksiniz:
modler rnler, kolay montaj, gvenilirlik...
Lexic gamnda retilen Legrand parafudrlar, btn risklere cevap vermek iin
deiflik koruma dereceleriyle pazara sunulur.

HER RSKE UYGUN

BR PARAFUDR

Maksimum
akm deeri
(I max)

Nominal
akm deeri
(In)

Koruma
seviyesi
(Up)

ok yksek kapasite, yksek

kapasite, standart kapasite...
Korumas istenen cihazlarn

ok yksek
kapasite

70 kA

20 kA

1.8 kV

Yksek
kapasite

40 kA

15 kA

1,4 kV

Standart
kapasite

15 kA

5 kA

3 kA

1,5 kA

1 kV

1den 8 kAe*

1,5den 2,5 kAe*

1,2 kV

10 kA

5 kA

100 veya 300 V

hassasiyeti sebebiyle yldrmn

etkileri ve riskleri her tesisatta
farkl olacandan dolay Legrandn
pano parafudrlarnda 3 deiflik
koruma kapasitesi mevcuttur, bu
parafudrlara Armada veya

1,2 kV

parafudrlu Brotik bloklar da

eklediinizde yakn ve ok etkili bir
koruma salamfl olursunuz.

Armada,
modler
parafudr

*Parafudrlu
brotik blok
*modellere gre deiflir

Telefon
hatlar iin
parafudr

* Satfl ofislerimize danflnz.

23

Ray stne kolay ve salam montaj

Trnaklar araclyla montaj (2 ve 4 modller iin 2 trnak)

Balant kapasitesi 25mm2

Balanabilir kablo kalnl:
25 mm2 tekli kablo
16 mm2 oklu kablo
Optimum sinyalizasyon

Parafudrun durumunu en
iyi flekilde gsteren genifl
pencere

DEFECT

Parafudr
dzgn
alflyor

Modln
deifltirilmesi
gerekir

Panolarn zerine flkl

veya sesli uyar sistemi
kurmak iin parafudrun
yanna yardmc kontak

36149j.eps

Bakm kolayl
Yksek kapasiteli bir

Balant kapasitesi

parafudrun zerine

Alt ksmda 25 mm2 lik

standart kapasiteli bir

toprak hatt balants

modl taklmasn
engelleyen kilit sistemi

24

balama imkan

Tamamlayc parafudrlarn
seim rehberi
BAfiKA PARAFUDR
GEREKR M?
Tamamlayc parafudrlarn
kullanm, korunmas istenen
cihaza ve ana panoda
kullanlan parafudrun
kapasitesine baldr.
Ana panodaki parafudrun
kapasitesini kontrol edin (ok
yksek, yksek, standart).
Bu parafudrun olduu
tabloya bakn, size
korunmas istenen cihaza
gre kullanlmas gereken
tamamlayc parafudrlar
gsterir.
Parafudrlarn
referanslarn not edin:
Tamamlayc olarak ek bir
adet pano tipi parafudr, ve
flartlara gre her hassas
cihaz iin ek bir adet yakn
koruma parafudru sein.
Eer ana panodaki
parafudr ile korunmak
istenen cihazlara olan
mesafe 30 metrenin zerinde
ise, mutlaka ek bir
tamamlayc parafudr
kullanlmaldr.

En nemli enerji ykn karfllayacak ana pano

parafudrunu setiniz. Fakat bu enerjiyi tesisat
tarafndan kabul edilebilecek seviyeye indirmek
iin yeterli olmayabilir.
Dolaysyla yldrm sebebiyle meydana
gelebilecek bu aflr gerilime karfl korumay
optimum hale getirmek iin tamamlayc
parafudrlar kullanlmas gerekebilir.
59136j.eps

RNEK
Ana pano parafudru: ok yksek
kapasiteli
Korunmak istenen cihazlar:
Makineler ve bilgisayarlar
Tesisat: Trifaze
Ntr rejimi: TT

039 43 referansl bir tamamlayc

parafudr ve her bilgisayar iin bir yakn
koruma parafudru (744 66
referansl Armada veya 533 32*
referansl parafudrlu brotik blok)
semeniz gerekir.

Btn cihazlar korumak iin pano tipi

ANA PANODAK PARAFUDRUN KAPASTES NEDR?

ok yksek
kapasite

Yksek
kapasite

Standart
kapasite

* Satfl ofislerimize danflnz.

25

HANG TAMAMLAYICI PARAFUDRLAR KULLANILMALI?

59136j.eps

Ana panodaki parafudr: ok yksek kapasite

Korunacak cihazlar
Pano tipi
parafudr

Korunacak cihazlar 3 ana

Yakn koruma
parafudru

TELEFON HATLARINI
UNUTMAYIN!

gruba ayrabiliriz:

Motor

Motorlar: makineler,

Beyaz eflya

Telefonlar, faks cihazlar,

asansr, jeneratr...

Bilgisayar ve
elektronik cihaz

modemler... telefon hatlarna

Beyaz eflyalar : derin

bal alflan cihazlar da

yldrmdan dolay meydana

dondurucular, buzdolab,
Ana panodaki parafudr: yksek kapasite

gelen aflr gerilime karfl

amaflr makinesi, bulaflk

Pano tipi
parafudr

makinesi, elektrikli frn...

Yakn koruma
parafudru

hassastrlar.
Korunmalarn salamak iin

Elektronik cihazlar :

Motor

Bilgisayarlar, TV, mzik

Beyaz eflya

setleri, fotokopi makineleri,

Bilgisayar ve
elektronik cihaz

telefon datm panosuna

monte edilecek telefon hatlar

iin retilmifl zel parafudr

yazar kasalar, faks cihazlar,

kullanmak gerekir.

yazclar, alarmlar...
Ana panodaki parafudr: standart kapasite
Yakn koruma parafudru

Doru parafudru semek iin

hangi tip bir telefon hatt
olduunu bilmeniz gerekir.

Motor
Beyaz eflya

Bilgisayar ve
elektronik cihazx

Telefon hatt iin

parafudr seimi

HANG REFERANSLI PARAFUDR SELMEL ?

Tamamlayc pano tipi

parafudrlar

TT
IT
TNC
TNS

Korunacak cihazlarn tamam

iin bir tane sein.

Analog hat:
038 28 referansl parafudr

1P, 1P+N

3P, 3P+N

039 41
039 31
039 41
039 41

039 43
039 32 - 039 33
039 43
039 43

Yakn kullanm parafudru

Armada

* Brotik
blok

Korunacak her hassas cihaz

kartlabilir modl
Antiparazit filtreli(1)

744 66

533 32

iin bir tane sein.

Antiparazit filtresiz

741 30

533 30
908 90

(1)

Motorlara yakn bilgisayarlarn prizleri iin.

* Satfl ofislerimize danflnz

26

Dijital hat:
038 29 referansl parafudr

59136j.eps

Devam eden sayfalarda bulunan akfl

diyagramlar istenilen koruma dzeyine
en uygun Legrand rnlerini ierdii
riskler ve koruma alclar asndan
tanmlamaktadr. Ayn zamanda bu durumda gstergeler sadece klavuz amaldr;

Parafudr seme amal rnek akfl diyagram

- dolayl yldrm etkisi
- fazl birincil koruma
- tek fazl ikincil ve son koruma
TT ve TN-S fazl sistem (230/400 V a.c.)

risklerin deeri ve kurulum zellikleri

proje uygulaycsna gre deiflir.

Risk deeri zararlar ve

maaliyet insanlar iin
tehlikesi

Evet

Yksek
risk
ve
zararlar

Hayr

Birincil koruma
istiyorsa

Evet

Yksek seviyede
koruyucu

kincil
derece
koruma

Evet
Orta derecede
koruyucu

rn: Legrand
ref.: 039 30
Imax: 40kA
Up: 1,4 kV

Evet
Dflk seviyede
koruyucu

Evet

Dflk derecede
koruyucu

Son
koruma

Birincil koruma
istiyorsa

rn: Legrand
ref.: 039 30
Imax: 40kA
Up: 1,4 kV

Hayr

Dflk risk
ve zarar

Dflk risk
ve zarar

Hayr

Korumaya gerek
yok

Dflk derecede
koruyucu

Birincil koruma
yeterli

Orta derecede
koruyucu

Hayr

Birincil koruma
istiyorsa

rn: Legrand
ref.: 039 23
Imax: 70kA
Up: 1,8 kV

Evet

Orta
derece risk
ve zarar

Hayr
Birincil koruma
yeterli

Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 039 40x3
Imax: 15kA
Up: 1,4 kV

Hayr

Birincil ve ikincil
koruma yeterli

Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 039 40
Imax: 15kA
Up: 1,2 kV

Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 039 40
Imax: 15kA
Up: 1,2 kV

27

Parafudr seimi iin akfl diyagram

TT Tek fazl sistem (230/400 V a.c.)
Parafudr seme amal rnek akfl diyagram
- dolayl yldrm etkisi

Risk deeri zararlar ve

maliyet insanlar iin
tehlikesi

Yksek
risk
ve
zararlar

Evet

Hayr

Birincil koruma
istiyorsa

Evet

Yksek seviyede
koruyucu
Birincil koruma
istiyorsa

rn: Legrand
ref.: 039 21
Imax: 70kA Up: 1,8 kV

kincil
derece
koruma

Evet

Evet
Orta derecede
koruyucu
rn: Legrand
ref.: 039 31
Imax: 40kA Up: 1,4 kV

Hayr

Dflk risk
ve zarar

Dflk derecede
koruyucu

Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 039 41
Imax: 15kA Up: 1,2 kV

Hayr

Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 744 65
Imax: 2kA Up: 1 kV

ok dflk derecede
koruyucu
Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 744 65
Imax: 2kA Up: 1 kV

28

Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 039 40x3
Imax: 15kA Up: 1,4 kV

Evet

Son
koruma

Hayr

Birincil ve ikincil
koruma yeterli
Evet

Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 039 41
Imax: 15kA Up: 1,2 kV

Hayr
Birincil koruma
yeterli

Dflk seviyede
koruyucu

Son
koruma

Korumaya gerek
yok

Dflk derecede
koruyucu
Evet

rn: Legrand
ref.: 039 30
Imax: 40kA Up: 1,4 kV

Hayr

Dflk risk
ve zarar

Birincil koruma
istiyorsa

Birincil koruma
yeterli

Orta derecede
koruyucu

Evet

Hayr

Orta
derece risk
ve zarar

Son
koruma

Hayr

Birincil ve ikincil
koruma yeterli

ok dflk derecede
koruyucu
Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 744 65
Imax: 2kA Up: 1 kV

Birincil koruma
yeterli

Parafudr seimi iin akfl diyagram

TNC-S fazl sistem (230/400 V a.c.)
Parafudr seme amal rnek akfl diyagram
- dolayl yldrm etkisi
- fazl birincil koruma
- tek fazl ikincil ve son koruma

Risk deeri zararlar ve

maliyet insanlar
iin tehlikesi

Yksek
risk
ve
zararlar

Evet

Hayr

TN-C Sisteminde
birincil koruma
istiyorsa

Evet

Yksek seviyede
koruyucu

Hayr

Orta
derece risk
ve zarar

Birincil koruma
istiyorsa

rn: Legrand ref.: 039 22

Imax: 70kA Up: 1,8 kV

Evet
Orta derecede
koruyucu

Evet

TN-C
sisteminde
ikinci derece
koruma

Birincil koruma
yeterli

Orta derecede
koruyucu

Evet

Dflk risk
ve zarar

Dflk derecede
koruyucu

Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 039 41
Imax: 15kA Up: 1,2 kV

Hayr

Birincil ve ikincil
koruma yeterli
Evet

Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 039 41
Imax: 15kA Up: 1,2 kV

Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 744 65
Imax: 2kA Up: 1 kV

ok dflk derecede
koruyucu
Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 744 65
Imax: 2kA Up: 1 kV

Son
koruma

Hayr
Birincil koruma
yeterli

Dflk seviyede
koruyucu
TN-C
sisteminde
son koruma

Korumaya gerek
yok

Dflk derecede
koruyucu

rn: Legrand ref.: 039 31

Imax: 40kA Up: 1,4 kV

Evet

TN-C Sisteminde
birincil koruma
istiyorsa

rn: Legrand ref.: 039 31

Imax: 40kA Up: 1,4 kV

Hayr

Hayr

Dflk risk
ve zarar

Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 039 40x3
Imax: 15kA Up: 1,4 kV

Evet

TN-C
Sisteminde son
koruma

Hayr

ok dflk derecede
koruyucu

Birincil ve ikincil
koruma yeterli

Diferansiyel modda
balant
rn: Legrand
ref.: 744 65
Imax: 2kA Up: 1 kV

Hayr

Birincil koruma
yeterli

29

Mstakil binalar
Ana pano iin hangi parafudr seilmeli?
2 km2 ye ylda 1 kez yldrm dflme riski olan bir yer.
Tek baflna bir villa, havai hat, TT ntr rejimi *
Ana pano iin seilen parafudr: standart kapasite

Tamamlayc parafudr gerekir mi?

Korunmas gereken cihazlarn hassasiyetine gre (bilgisayar, elektronik cihazlar ve
beyaz eflyalar) yakn koruma parafudrlar kullanlabilir.

Elektrik panosu

Elektrik hatt
Telefon hatt

Standart kapasiteli
064 69 referansl
otomatiksigorta ile
korunan iki kutuplu
039 41 referansl parafudr.

Telefon hatt girifli

038 28 referansl
analojik hatlar iin
parafudr.

* rnek olarak verilmifl seim kriterleri

** Satfl ofislerimize danflnz.

30

TV, mzik seti,

bilgisayar, telefon
cihazlar

533 30** referansl parafudrlu

brotik blok

744 65 referansl
armada modler parafudr

Beyaz eflyalar

744 65 referansl
priz parafudru

31

Mstakil Binalar
flemas
34751q.eps

Elektrik panosu
Selektif
tipteki kaak
akm
korumal ana
sigorta

X+ Y + Z

50cm

X
***

***

30 mA
kaak
akm
koruma

Y
Parafudrun
korunmas:
20 Alik
064 69
referansl
otomatik
sigorta

Z
Standart
kapasiteli
039 41
referansl
parafudr

Dier
kullanmlar
iin

744 65 referansl
Armada modler parafudr
533 30 **referansl
parafudrlu brotikblok

** Satfl ofislerimize danflnz.

*** Ntr kesmeli sigortalar istee bal

32

Telefon datm panosu

Telefon hatt gelifli

038 28
referansl
analog
hatlar iin
parafudr

33

Daireler...
Ana pano iin hangi parafudr seilmeli?
2 km2 ye ylda 4 kez yldrm dflme riski olan bir yer.
fiehir ortam, yeralt elektrik hatt, TT ntr rejimi *
Her daire ve ortak kullanm alanlar iin ana panoya seilen parafudrlar,
standart kapasite

Tamamlayc parafudrlar gerekir mi?

Her dairede korunmas gereken cihazlarn
hassasiyetine gre (bilgisayar, elektronik cihazlar,
beyaz eflyalar...) yakn koruma parafudrlar
kullanlabilir.
Ortak kullanm alanlarnda
ana panodaki parafudr yeterlidir.

Telefon hatt girifli

Her daire iin

elektrik panosu

Ortak kullanm
alanlarnn
elektrik panosu

Standart kapasiteli 064 69

referansl otomatik sigorta
ile korunan iki kutuplu
039 41 referansl
parafudr

Standart kapasiteli 065 64

referansl otomatik sigorta
ile korunan drt kutuplu
039 43 referansl
parafudr

038 28 referansl analojik

telefon hatlar iin
parafudrlar

* rnek olarak verilmifl seim kriterleri

** Satfl ofisleremize danflnz.

34

Beyaz eflyalar

744 65 referansl
priz parafudru

TV, mzik seti,

bilgisayar, telefon
cihazlar

533 30** referansl parafudrlu

brotik blok

744 65 referansl armada

modler parafudr

35

Daireler
flemas

34753q.eps

Daire elektrik panosu

Selektif tipte
kaak akm
korumal ana
sigorta

X + Y + Z

50cm

***

***

30 MA
Kaak
akm
koruma

Y
Z
Parafudrun
korunmas:
20 A lik 064 69
referansl
otomatik
sigorta

Standart
kapasiteli
039 41
referansl
parafudr

Dier
kullanmlar
iin

744 65 referansl
Armada modler parafudr
533 30** referansl
parafudrlu brotik blok

** Satfl ofislerimize danflnz.

*** Ntr kesmeli sigortalar istee bal

36

Telefon datm panosu

Ortak kullanm alanlarnn elektrik panosu

Selektif tipte
kaak akm
korumal ana
sigorta

Telefon hatt girifli

25cm

X + Y + Z

50cm

Kaak
akm
korumal
otomatik
sigorta

***
038 28
referansl
analojik
hatlar iin
parafudr

Y
Z
Parafudrun
korunmas:
20 A lik 064 64
referansl otomatik
sigorta

Standart
kapasiteli
039 43
referansl
parafudr

Asansr

Dier kullanmlar:
otomatik kap kumandas,
dfl aydnlatma,
otopark bariyeri...

37

Ofis ortamlar
Ana pano iin hangi parafudr seilmeli?
2 km2 ye ylda 4 kez yldrm dflme riski olan bir yer.
Etrafnda bir ka bina, yer alt elektrik hatt, TT ntr rejimi *
Btn bina iin ana pano parafudru yksek kapasiteli.

Tamamlayc parafudrlar gerekir mi?

Byle bir ofis ortamnda kullanlacak cihazlarn hassasiyeti
sebebiyle hem tali panolarda, hem de yakn koruma iin
parafudr kullanlmas gerekir.

Bilgisayar ve telefon

cihazlar

34755q.eps
744 66 referansl antiparazit
filtreli armada modler
parafudr

Binann ana

datm panosu

Yksek kapasiteli 4 kutuplu

039 58 referansl yardmc
kontak ile kullanlabilen
039 38 referansl parafudr

* rnek olarak verilmifl seim kriterleridir.

** Satfl ofislerimize danflnz.

38

Telefon hatt girifli

038 29 referansl numerik

telefon hatlar iin parafudr

Otomatik kahve
makinesi,
fotokopi makinesi...

744 65 referansl armada

modler parafudr.

Barkovizyon,
taflnabilir bilgisayar

533 30** referansl parafudrlu

brotik blok

744 65 referansl
armada modler parafudr

Binann elektrik

datm panosu

Standart kapasitede iki

kutuplu 039 41 referansl
parafudr

39

Ofis Ortam
fiemas
34757q.eps

Telefon girifl panosu

Brolarn elektrik datm panosu

Dijital telefon hatt gelifli

Selektif tipte
kaak akm
korumal
ana sigorta

X + Y + Z

Bro
panolarna
doru

**
038 29
referansl
dijital hatlar
iin
parafudr

Y
Z

Parafudrun
korumas:
20Alik 065 64
referansl
sigorta

039 58
referansl
yardmc
kontak

LCS * (yapsal kablolama

sistemleri) datm

* LCS: Legrand Cabling System-Legrand Yapsal Kablolama Sistemleri klavuzu iin satfl ofislerimize danflnz.
** Ntr kesmeli sigortalar istee bal

40

50cm

Yksek
kapasiteli
039 38
referansl
parafudr

Brolarn elektrik datm panosu

**

**

30 mA
Kaak
akm
koruma

Parafudrun
korumas:
20Alik 064 69
referansl ana
sigorta

Standart
kapasiteli
039 41
referansl
parafudr

Dier
kullanmlar
iin

LCS * (yapsal kablolama

sistemleri) datm
744 65
referansl
Armada
modler
parafudr
744 66
referansl
antiparazit
Armada
modler
parafudr

533 30
referansl
parafudrlu
brotik blok

41

Endstriyel Atlyeler
Ana pano iin hangi parafudr seilmeli?
2 km2 ye ylda 2 kez yldrm dflme riski olan bir yer.
Paratonerli bina, etrafnda birka bina, yer alt elektrik tesisat,
TT ntr rejimi *
Ana pano parafudru ok yksek kapasiteli

Tamamlayc parafudrlar gerekir mi?

Korunacak cihazlarn hassasiyeti ne olursa olsun ana panoda
ok yksek kapasiteli bir parafudr kulanlmflsa
tamamlayc parafudrlarn kullanlmas gerekir.
Bir tamamlayc parafudr makinelerin
elektrik motorlarn korumaya yeterli olacaktr.
Buralardaki elektronik cihazlar ve
bilgisayarlar korumak iin yakn koruma
parafudrlarn kullannz.

Telefon hatt

girifli

Bilgisayar ve telefon

cihazlar

038 29 referansl dijital

telefon hatlar iin
parafudr
744 66 referansl antiparazit
filtreli armada modler
parafudr
* rnek olarak verilmifl seim kriterleridir.

42

Elektrik motoru

Binann ana
elektrik
datm panosu

070 04 referansl 40Alik

otomatik sigorta ile
korunan ok yksek
kapasiteli 4 kutuplu 039 23
referansl ana pano
parafudru

065 64 referansl 20Alik

otomatik sigorta ile
korunan standart
kapasiteli 4 kutuplu 039 43
referansl parafudr

43

Endstriyel Atlye
fiemas
34759q.eps

Telefon girifl panosu

Binann elektrik datm panosu

Kacak akm
koruma
bloklu DPX
kompak
flalter

Dijital telefon hatt gelifli

25cm

X + Y + Z

50cm

Tali panolara
doru

X
038 29
referansl
dijital telefon
hatlar iin
parafudr

Atlyede

***

***

Y
Z
Parafudr
korumas:
070 04 * referansl
40Alik otomatik
sigorta

ok yksek
kapasiteli
039 23
referansl
parafudr

LCS ** (yapsal kablolama

sistemleri) datm

* Satfl ofislerimize danflnz.

** LCS: Legrand Cabling System-Legrand Yapsal Kablolama Sistemleri klavuzu iin satfl ofislerimize danflnz.
*** Ntr kesmeli sigortalar istee bal

44

Parafudr korumas:
065 64 * referansl
20Alik otomatik sigorta

bulunan elektrik datm panosu

Kaak akm
korumal
otomatik
sigortalar

Bro blmndeki elektrik datm panosu

Kaak akm
korumal otomatik
sigorta

Kaak akm
koruma
anahtar

Standart
kapasite
039 43 referansl
parafudr

Makineler

744 66
referansl
antiparazit
filtreli Armada
modler
parafudr

45

Parafudrlar 230-400 V

039 34

039 33

039 31

039 62

Pano parafudrlar
NF C 61-740,NF EN 61643-11 standartlarna uygundur
UTE C 15-443 rehberine cevap verebilmektedir
inde termik koruma ihtiva eder
Bir kaide ve deifltirilebilen iflaret lambal bir
modlden meydana gelir
Yeflil iflaret lambas: rn alflr konumda
Turuncu iflaret lambas: modl deifltirilmeli
Parafudrun konumunu gstermesi iin
iflaretleme yardmclar taklabilir
Besleme: 230/400 V~
Frekans: 50/60 Hz
Amb.

1
1
1
1

Ref.

ok yksek kapasiteli -H

039 20
039 21
039 22
039 23

Ntr rejimi: TT, TN, IT

I max: 70 kA (akfl kapasitesi)
Up: 1,8 kV (koruma seviyesi)
Modl says
Bir kutuplu
1
ki kutuplu
2
kutuplu
3
Drt kutuplu
4

Amb.

Ref.

Yedek modl
flaret lambal deifltirilebilen modl
Yeflil iflaret lambas: rn alflr durumda
Turuncu iflaret lambas: modl deifltirilmeli
I max (kA)

5
5
5
5

039 28
039 34
039 39
039 44

70
40
40
15

Up (kV)
1,8
1,4
1,4
1,2

Parafudr iin
039 20/21/22/23
039 30/31/32/33
039 35/36/38
039 40/41/43

Yksek kapasiteli -E
Ntr rejimi: TT, TN, IT
I max: 40 kA (akfl kapasitesi)
Up: 1,4 kV (koruma seviyesi)

1
1
1
1

039 30
039 31
039 32
039 33

Bir kutuplu
ki kutuplu
kutuplu
Drt kutuplu

Modl says
1
2
3
4

Sinyalizasyon yardmclar
Enversr kontakl microswitch 2A-250V
parafudra klipslenir
1
1
1
1

039 55
039 56
039 57
039 58

Tek kutuplu
ki kutuplu
kutuplu
Drt kutuplu

Standart kapasiteli -S

1
1
1

039 40
039 41
039 43

Koordinasyon modlleri

Ntr rejimi: TT, TN, IT

I max: 15 kA (akfl kapasitesi)
Up: 1,2 kV (koruma seviyesi)
Modl says
Bir kutuplu
1
ki kutuplu
2
4
Drt kutuplu

Ayn panoda bulunan 1 ve 2 tipindeki parafudrlarn

aralarndaki minimum montaj mesafesinin
salanamad durumlarda kullanlmas gerekir.
ok kutuplu modellerde her kutup iin 1 adet
kullanlmaldr
Modl says
1
1

46

039 62
039 63

35 A-500 V~1 tesisat iin modl

63 A-500 V~1 tesisat iin modl

2
4

744 66

741 30 + 744 66 + 750 10

Telefon hatlar iin parafudrlar

Bina iinde bulunan telefon hattna bal
telefon ve modem, faks vb.cihazlarn
atmosfer kaynakl yksek gerilime karfl
korunmasn salar.
Zayf akm panolarna monte edilmektedir
Telefon hatlarna seri balanr
Yeflil iflaret lambas: rn alflr konumda
Turuncu iflaret lambas: modl deifltirilmeli
Teknik zellikleri:
Maksimum deflarj akm (I max) 10kA
Nominal deflarj akm (In, dalga 8/20ms) 5kA

Amb.

Ref.

Koruma seviyesi (Up):

038 28

300V ref.03938
100V ref.03939
Balant ularnn kapasitesi: 0,5-2,5 mm2
IP20 modler panoya montaj
Saklama scakl: -20C ila + 70C
Kullanm scakl: -10C ila + 40C
Analog telefon hatlar iin (ADSL dahil)

038 29

Dijital (Nmerik) telefon hatlar iin

Parafudr korumal prizler ve brotik bloklar

Faz ile ntr arasnda koruma yapar
Bu parafudrlar mevcut panolarnda parafudr ile
zaten korunan tesisatlarda bilgisayar ve elektronik
cihazlarn beslemesini blgesel korur
Prizin yanna monte edilir.

Amb.

Ref.

744 65

Armada
Parafudr
16A-250V~-50/60Hz
Iflkl gsterge ile alflmas gzlenir
Akfl kapasitesi:
Nominal deflarj akm (In ): 1,5kAlik
20 flok (dalga 8/20ms)
Maksimum deflarj akm (Imax):
3kAlik bir flok
Koruma seviyesi (Up): 1,2 kV
Kaak akm <1mA
NF C 61-740 (1995) standartna gre
imalat ve lm yaplmfltr
NF C 83-282 standardna gre
varistans uygundur
Armada
Parafudr + filtre

744 66

16A-250V~-50/60Hz
5x20 6,3A (ref.10263) sigorta ile
birlikte satlr
Iflkl gsterge ile alflmas gzlenir
Akfl kapasitesi:
Nominal deflarj akm (In ):1,5kAlik
20 flok (dalga 8/20ms)
Maksimum deflarj akm (Imax):
3kAlik bir flok
Koruma seviyesi (Up):1,2 kV
Kaak akm <1mA
NF C 61-740 (1995) standardna gre
imalat yaplmfltr.
CISPR 14 ve 17 standardna gre
lm yaplmfltr
Parazit nleyici kondansatrler NF C
93-190 standardna
gre uygundur.
CISPR 14 VE 17 standartlarna gre llen filtre kayb
Frekans MHz
Kayplar (dB)

744 67

0,1

0,5

10

10

25

30

45

45

Yedek modl
744 65/66 iin yedek modl
Modl mr bitince yenilenmesi iin
kullanlr.

47

Parafudr korumal brotik bloklar

533 30

533 32

533 33

Parafudr korumal brotik bloklar

Aliminyum gvdeli blok
1,5 m kordon ve svaalt montaj kasas ile birlikte satlr,
Hzl bir bakm iin deifltirilebilen modler parafudr ile donatlmfltr
NF C 61-740 standardna uygundur
(TT-TN-IT)
Akfl kapasitesi:
Nominal deflarj akm (In ): 1,5kAlik 20 flok (dalga 8/20ms)
Maksimum deflarj akm (Imax): 3kAlik bir flok
Koruma seviyesi (Up):
-Faz ile ntr arasnda1kV
-Faz, ntr ve toprak arasnda 1,2kV
Uc altnda kaak akm: <1mA
Takip akm (Is): Yok

Parafudrlu brotik blok

Amb.

Ref.

533 30

4 UPS prizin korumas ve kumandas

flkl anahtar ile yaplr
16A-250V~-50/60Hz
Boyutu: 609 x 77 x 61 mm

Filtreli ve parafudrlu brotik blok

1

533 32

533 33

5 UPS prizin korumas ve kumandas flkl anahtar

ile yaplr
10A-250V~-50/60Hz
Boyutu: 654 x 77 x 61 mm

Yedek modl
533 30/32 iin yedek modl

CISPR 14 VE 17 standartlarna gre llen filtre kayb

Frekans
(MHz)
Asimetrik
kayp
(dB)
Simetrik
kayp
(dB)

48

0,1

0,5

10

50

10

25

30

40

35

15

20

60

55

15

Parafudr deerlendirmesi

Parafudrlar,
sahip olduklarnz korur.
Evinizde ve iflyerinizde bulunan elektrikli cihazlarn mali deerlerini
afladaki tabloya yazn. Parafudr iin harcayacanz tutar ile karfllafltrn.
Parafudrlarn ok daha kk bir maliyetle, sizi ne byk zararlardan
koruduunu greceksiniz.
Cihaz

Mali Deeri

TV
VCD/DVD player
Uydu alcs
Oyun konsolu
Mzik seti
Bilgisayar
Buzdolab
amaflr makinesi
Bulaflk makinesi
Mikrodalga frn
Derin dondurucu
Telsiz telefon
Ev sinema sistemi
Klima
Toplam
Yldrm nedeni ile oluflan zararlar
Bilgisayardaki verilerin
kaybolmas
fl gc kayb
Toplam
Kullanlan Parafudr
Yksek kapasite
Standart kapasite
Yakn koruma
Toplam

Mali Deeri

49

Notlar