You are on page 1of 18

Nhn dp gh qua trang nh ca VNU H Ni tm thng tin th thy giao din c i

mi. C th ni l giao din mi trng mt mt hn trc. Ti ch n bn tin Thng


nht tn giao dch gp phn to nn sc mnh. c xong bn tin ny, ti thy c vi hiu
lm v nhng nh danh nh college, faculty, school, v chc danh ca quan chc i
hc. Bi ny ch trnh by mt cch khi qut nht nhng hiu lm .

Mt trong nhng iu lm au u cho nhng ng nghip nc ngoi l tn gi cc


trng i hc trong h thng i hc Quc gia. Tht vy, c ln ng nghip ti sang
ging dy, v anh ta rt ngc nhin khi bit c i hc trong i hc. C mt anh kia cn
i lm trng ch v tn gi! Nhng ai quen vi cch t chc i hc cc nc tin tin
s ngc nhin khi bit i hc Quc gia c nhiu i hc con nh H Khoa hc T
nhin, H Khoa hc X hi v Nhn vn, i hc Bch khoa, v.v. Ni l i hc con,
nhng trng no cng u c qui m ln chng thua km g, thm ch cn ln hn, cc
i hc nc ngoi.

Vn i hc trong i hc dn n kh khn v phc tp trong danh xng, nht l


danh xng ting Anh. Chng hn nh HQGTPHCM th c tn chnh thc l Vietnam
National University, Ho Chi Minh City. Nhng cc trng thnh vin cng c tn gi l
university, nh Ho Chi Minh City University of Technology, University of Science Ho
Chi Minh City, Ho Chi Minh City University of Social Sciences and Humanities, v.v. Ch
, lc th tn thnh ph vit sau tn trng i hc, nhng c lc th li vit trc tn
trng! Nhng cch vit nh th ny gy ra rt nhiu kh khn trong vic nhn dng i
hc trong c s d liu khoa hc quc t. Hn th na, cch vit tn i hc khng nht
qun (hoc chng theo mt cng thc chun) cn gy n tng cho ng nghip nc
ngoi rng i hc Vit Nam cha nghim tc trong vic nh danh trn trng quc t.

Nhng may mn thay, i hc Quc gia H Ni ang c n lc lm thay i tnh trng


nhp nhng , t ra l trong tn gi. Trong bn tin Thng nht tn giao dch gp phn to
nn sc mnh, ban gim c trng ang chn chnh vic nh danh trng v chc danh
trong giao dch bng ting Anh ca cc n v trong h thng HQGHN. y l mt vic

lm rt ng hoan nghnh. Nhng c qua bi phng vn, ti thy ln cn vi im m


ti ngh l c s hiu lm. Trong bi ny ti s trnh by cc im nh sau:

V tn i hc v phn khoa

Hiu lm v t national vi s mnh quc gia. Theo nhn xt ca lnh o HQGHN th


nhng i hc c v th c bit c th mang tn quc gia (national). Nhng trong thc
t th khng phi nh th. Theo ti bit th chng c i hc no dm ni mnh c s
mnh quc gia c. Tt c i hc u c s mnh khai sng dn tr v xem l mt
ng gp ca h cho s pht trin ca t nc. Chng hn nh i hc Quc gia c
(ANU) c s mnh l: to be one of the worlds great research institutions, distinguished
by outstanding teaching, guiding students to the frontiers of knowledge and the best
standards of scholarship (tm hiu l: tr thnh mt trong nhng vin nghin cu ln
trn th gii qua ging dy xut sc, du dt sinh vin n nhng tri thc hin i v
chun mc hc thut cao nht). Trng i hc Sydney hay New South Wales, d khng
c t national trong danh xng, nhng cng c nhng s mnh tng t. Gn ta hn l
i hc Quc gia Singapore, ra 3 s mnh. l nui dng nhng hc gi, to c
hi cho h tr thnh nhng nh lnh o trong x hi, nhng cng dn ton cu; nghin
cu c nh hng ln, ng gp tri thc nhm ci thin x hi; v phc v cho s pht
trin x hi v kinh t quc gia. i hc cng ngh Nanyang (Singapore) khng c t
national trong danh xng, nhng s mnh ca h th chng khc g i hc Quc gia
Singapore. Ni tm li, khng c c ch quc gia mi c s mnh quc gia; tt c i
hc u c s mnh chung (ng gp tri thc) v s mnh ring l ng gp vo s pht
trin ca quc gia.

Cng cn phi ni thm rng khng phi c ch national trong danh xng mi c tm
vc quc gia. c cu pht biu mang tnh khng nh Trn th gii cch t tn i hc
v cc trng thnh vin rt a dng, nhng nhng i hc c tm vc quc gia th bao
gi cng gn vi t quc gia - national. V d: ANU (Australia National University),
SNU (Singapore National University), SNU (Seoul National University) ... ti thy
khng ng vi thc t. Chng hn nh i hc Quc gia c l i hc nh, ch gii hn

trong mt s b mn. So vi cc i hc ln hn v lu i hn nh i hc Sydney, i


hc Melbourne, i hc Queensland (tt c u khng c danh xng national) th i
hc Quc gia c ch l mt vin t hon! Cng cn ni thm rng Anh, M, Canada, v.v.
khng c trng no mang danh xng national mang tm vc quc gia c. i hc
Harvard, Yale, Oxford, Cambridge, Sorbonne, Toronto, v.v. u khng c tn national
nhng ai cng bit uy tn ca h l tm vc ton cu ch chng ring g trong nc.

Ngoi ra, cn c vi ch sai v tn i hc trong pht biu trn:

Australian National University (ch khng phi Australia National University)


National University of Singapore NUS (ch khng phi Singapore National
University - SNU)
University of Malaya (ch khng phi University of Malaysia)

M hnh i hc Quc gia Vit Nam (VNU) khng ph bin trn th gii. Bi phng vn
c cu Trn th gii rt nhiu i hc c m hnh ging HQGHN l mt gi nh
khng ng. Khng bit cc nc ng u th th no, nhng cc nc phng Ty
m ti c kinh nghim th cha thy ni no m i hc nm trong i hc, hay c s
phn chia theo kiu i hc m v i hc con (khng thy i hc cha!) nh VNU
c.

C s hiu lm v college v faculty. Trong bi tr li phng vn, v ph gim c


HQGHN cho bit Cc trng i hc thnh vin ca cc i hc ny thng c 3 cch
gi. Th nht l college, v d college of Law, Australia National University (Trng i
hc Lut, i hc Quc gia c). Th hai l school, v d Business School, University of
London (Trng i hc Kinh doanh, i hc London). Th ba, l university nhng c

nhn din bng cch t di university m. Nhng hnh nh y l mt s hiu lm.


Ti c th gii thch chung nh sau:

College, faculty, school khng phi l trng i hc m l nhng n v trong mt


trng i hc. c (v M, Anh, Canada), mi university (i hc) c nhiu khoa.
Khoa c th gi l college, nhng cng c th gi l faculty. S chn tn gi (college hay
faculty) l ty theo ban gim hiu. Chng hn nh ngy xa, i hc Macquarie h gi
cc khoa l college, nhng khi c ban gim hiu mi, h sa li l faculty. Phn ln i
hc c (nh i hc New South Wales, Sydney, v.v.) gi cc khoa l faculty. Nhng i
hc Quc gia c th gi khoa l college, nh College of Law (Khoa Lut), v y cng
chnh l cch gi ca nhiu i hc M nh Ohio State University chng hn.
Di faculty v college thng l nhng school. Chng hn nh trong Faculty of
Medicine (Khoa Y) ca trng H New South Wales c nhiu school nh School of
Medicine, School of Psychiatry, School of Medical Sciences, v.v.
Tuy nhin, trong vi trng hp c bit, c n v di trng i hc ly tn l school.
Thng thng y l nhng n v chuyn ngnh (professional school).
y, ti khng ni n nhng trng c bit. Nhng trng hp ny trng tuy l i
hc nhng do l do lch s v thng hiu qu ln nn h khng cn danh xng
university. C th k nhng trng danh ting nh London School of Economics,
Dartmouth College, California Institute of Technology (CalTech), v.v. m khng cn c
danh xng university i hc, nhng ai cng bit l nhng trung tm khoa hc v
gio dc ni ting trn th gii.

Vi cch hiu trn, cch t tn mi ca VNU rt khc thng. Theo qui nh mi, cc
trng thnh vin s c tn VNU trc v theo sau l tn trng i hc. Chng hn nh
VNU University of Engineering and Technology. Nu vit ng l Vietnam National
University University of Engineering and Technology. Hai ch university gn lin
nhau! l mt danh xng l lng v c th ni l lm thm.

V chc danh

Theo cch gi mi, gim c l President; Ph Gim c l Vice-President; Hiu trng


l Rector; Ph hiu trng lVice-Rector; Trng Ban, Gim c trung tm l Director;
Ph Trng Ban l Vice-Diretor; Trng Khoa l Dean, Ph Trng Khoa l DeputyDean, v.v.

y cn phi phn bit v qun trit s khc bit gia hai ch vice v deputy. Hai ch
ny nu dch sang ting Vit u c ngha l ph. Nhng trong ting Anh th cch dng
khng phi n gin v ty tin c. Ni mt cch ngn gn:

Deputy c ngha en l ngi c th ng vai tr thay mt cp trn. Hiu theo ngha hin
i l ngi c y quyn. V chnh v th m c ng t deputize tc y quyn.
Cn vice l t gc Latin c ngha l thay th. Do , vice-president l ngi c th thay
th tng thng trong trng hp / tnh hung c bit. Ting Anh chun khng c deputy
president.

Vice thng dng cho cc chc danh trong h thng khoa bng v hnh chnh. Cn
deputy thng dng ph bin trong cc c s kinh doanh. Ngi ta ni deputy director,
ch chng ai ni vice-director.

Vice mang tnh nghim ngh hn deputy. Chc danh Vice-Chairman nghe nghim trang
trang Deputy Chairman, vVice-Chairman l ph ch tch, cn Deputy Chairman c th l
ngi c y quyn ch tch.

Hiu nh th mi thy cc chc danh m HQGHN sp ban hnh l thiu chun mc,
nu khng mun ni l sai v ting Anh. Ti gp nh sau:

V chc danh gim c i hc quc gia, th c th s dng Chancellor hoc President.


M, hiu trng c khi l President, nhng cng c khi l Chancellor. c v Anh, ViceChancellor c ngha l hiu trng (ch khng phi ph hiu trng nh mt bi bo trn
Tia Sng hiu sai). Do , trng i hc New South Wales, ngi ta in danh thip ca
hiu trng l Vice-Chancellor v President ng nghip M hiu ng. Ti ngh
gim c HQG nn l Chancellor v m ngoc l President cho r rng hn. Danh
xng Chancellor nghe nghim trang v khoa bng hn l President (thng dng trong
doanh nghip v chnh tr).
Hiu trng cc trng thnh vin th nn gi l Principal, chhn dp gh qua trang nh
ca VNU H Ni tm thng tin th thy giao din c i mi. C th ni l giao din
mi trng mt mt hn trc. Ti ch n bn tin Thng nht tn giao dch gp phn
to nn sc mnh. c xong bn tin ny, ti thy c vi hiu lm v nhng nh danh
nh college, faculty, school, v chc danh ca quan chc i hc. Bi ny ch trnh by
mt cch khi qut nht nhng hiu lm .

Mt trong nhng iu lm au u cho nhng ng nghip nc ngoi l tn gi cc


trng i hc trong h thng i hc Quc gia. Tht vy, c ln ng nghip ti sang
ging dy, v anh ta rt ngc nhin khi bit c i hc trong i hc. C mt anh kia cn
i lm trng ch v tn gi! Nhng ai quen vi cch t chc i hc cc nc tin tin
s ngc nhin khi bit i hc Quc gia c nhiu i hc con nh H Khoa hc T
nhin, H Khoa hc X hi v Nhn vn, i hc Bch khoa, v.v. Ni l i hc con,
nhng trng no cng u c qui m ln chng thua km g, thm ch cn ln hn, cc
i hc nc ngoi.

Vn i hc trong i hc dn n kh khn v phc tp trong danh xng, nht l


danh xng ting Anh. Chng hn nh HQGTPHCM th c tn chnh thc l Vietnam
National University, Ho Chi Minh City. Nhng cc trng thnh vin cng c tn gi l
university, nh Ho Chi Minh City University of Technology, University of Science Ho
Chi Minh City, Ho Chi Minh City University of Social Sciences and Humanities, v.v. Ch
, lc th tn thnh ph vit sau tn trng i hc, nhng c lc th li vit trc tn
trng! Nhng cch vit nh th ny gy ra rt nhiu kh khn trong vic nhn dng i

hc trong c s d liu khoa hc quc t. Hn th na, cch vit tn i hc khng nht


qun (hoc chng theo mt cng thc chun) cn gy n tng cho ng nghip nc
ngoi rng i hc Vit Nam cha nghim tc trong vic nh danh trn trng quc t.

Nhng may mn thay, i hc Quc gia H Ni ang c n lc lm thay i tnh trng


nhp nhng , t ra l trong tn gi. Trong bn tin Thng nht tn giao dch gp phn to
nn sc mnh, ban gim c trng ang chn chnh vic nh danh trng v chc danh
trong giao dch bng ting Anh ca cc n v trong h thng HQGHN. y l mt vic
lm rt ng hoan nghnh. Nhng c qua bi phng vn, ti thy ln cn vi im m
ti ngh l c s hiu lm. Trong bi ny ti s trnh by cc im nh sau:

V tn i hc v phn khoa

Hiu lm v t national vi s mnh quc gia. Theo nhn xt ca lnh o HQGHN th


nhng i hc c v th c bit c th mang tn quc gia (national). Nhng trong thc
t th khng phi nh th. Theo ti bit th chng c i hc no dm ni mnh c s
mnh quc gia c. Tt c i hc u c s mnh khai sng dn tr v xem l mt
ng gp ca h cho s pht trin ca t nc. Chng hn nh i hc Quc gia c
(ANU) c s mnh l: to be one of the worlds great research institutions, distinguished
by outstanding teaching, guiding students to the frontiers of knowledge and the best
standards of scholarship (tm hiu l: tr thnh mt trong nhng vin nghin cu ln
trn th gii qua ging dy xut sc, du dt sinh vin n nhng tri thc hin i v
chun mc hc thut cao nht). Trng i hc Sydney hay New South Wales, d khng
c t national trong danh xng, nhng cng c nhng s mnh tng t. Gn ta hn l
i hc Quc gia Singapore, ra 3 s mnh. l nui dng nhng hc gi, to c
hi cho h tr thnh nhng nh lnh o trong x hi, nhng cng dn ton cu; nghin
cu c nh hng ln, ng gp tri thc nhm ci thin x hi; v phc v cho s pht
trin x hi v kinh t quc gia. i hc cng ngh Nanyang (Singapore) khng c t
national trong danh xng, nhng s mnh ca h th chng khc g i hc Quc gia
Singapore. Ni tm li, khng c c ch quc gia mi c s mnh quc gia; tt c i

hc u c s mnh chung (ng gp tri thc) v s mnh ring l ng gp vo s pht


trin ca quc gia.

Cng cn phi ni thm rng khng phi c ch national trong danh xng mi c tm
vc quc gia. c cu pht biu mang tnh khng nh Trn th gii cch t tn i hc
v cc trng thnh vin rt a dng, nhng nhng i hc c tm vc quc gia th bao
gi cng gn vi t quc gia - national. V d: ANU (Australia National University),
SNU (Singapore National University), SNU (Seoul National University) ... ti thy
khng ng vi thc t. Chng hn nh i hc Quc gia c l i hc nh, ch gii hn
trong mt s b mn. So vi cc i hc ln hn v lu i hn nh i hc Sydney, i
hc Melbourne, i hc Queensland (tt c u khng c danh xng national) th i
hc Quc gia c ch l mt vin t hon! Cng cn ni thm rng Anh, M, Canada, v.v.
khng c trng no mang danh xng national mang tm vc quc gia c. i hc
Harvard, Yale, Oxford, Cambridge, Sorbonne, Toronto, v.v. u khng c tn national
nhng ai cng bit uy tn ca h l tm vc ton cu ch chng ring g trong nc.

Ngoi ra, cn c vi ch sai v tn i hc trong pht biu trn:

Australian National University (ch khng phi Australia National University)


National University of Singapore NUS (ch khng phi Singapore National
University - SNU)
University of Malaya (ch khng phi University of Malaysia)

M hnh i hc Quc gia Vit Nam (VNU) khng ph bin trn th gii. Bi phng vn
c cu Trn th gii rt nhiu i hc c m hnh ging HQGHN l mt gi nh
khng ng. Khng bit cc nc ng u th th no, nhng cc nc phng Ty
m ti c kinh nghim th cha thy ni no m i hc nm trong i hc, hay c s

phn chia theo kiu i hc m v i hc con (khng thy i hc cha!) nh VNU


c.

C s hiu lm v college v faculty. Trong bi tr li phng vn, v ph gim c


HQGHN cho bit Cc trng i hc thnh vin ca cc i hc ny thng c 3 cch
gi. Th nht l college, v d college of Law, Australia National University (Trng i
hc Lut, i hc Quc gia c). Th hai l school, v d Business School, University of
London (Trng i hc Kinh doanh, i hc London). Th ba, l university nhng c
nhn din bng cch t di university m. Nhng hnh nh y l mt s hiu lm.
Ti c th gii thch chung nh sau:

College, faculty, school khng phi l trng i hc m l nhng n v trong mt


trng i hc. c (v M, Anh, Canada), mi university (i hc) c nhiu khoa.
Khoa c th gi l college, nhng cng c th gi l faculty. S chn tn gi (college hay
faculty) l ty theo ban gim hiu. Chng hn nh ngy xa, i hc Macquarie h gi
cc khoa l college, nhng khi c ban gim hiu mi, h sa li l faculty. Phn ln i
hc c (nh i hc New South Wales, Sydney, v.v.) gi cc khoa l faculty. Nhng i
hc Quc gia c th gi khoa l college, nh College of Law (Khoa Lut), v y cng
chnh l cch gi ca nhiu i hc M nh Ohio State University chng hn.
Di faculty v college thng l nhng school. Chng hn nh trong Faculty of
Medicine (Khoa Y) ca trng H New South Wales c nhiu school nh School of
Medicine, School of Psychiatry, School of Medical Sciences, v.v.
Tuy nhin, trong vi trng hp c bit, c n v di trng i hc ly tn l school.
Thng thng y l nhng n v chuyn ngnh (professional school).
y, ti khng ni n nhng trng c bit. Nhng trng hp ny trng tuy l i
hc nhng do l do lch s v thng hiu qu ln nn h khng cn danh xng
university. C th k nhng trng danh ting nh London School of Economics,
Dartmouth College, California Institute of Technology (CalTech), v.v. m khng cn c
danh xng university i hc, nhng ai cng bit l nhng trung tm khoa hc v
gio dc ni ting trn th gii.

Vi cch hiu trn, cch t tn mi ca VNU rt khc thng. Theo qui nh mi, cc
trng thnh vin s c tn VNU trc v theo sau l tn trng i hc. Chng hn nh
VNU University of Engineering and Technology. Nu vit ng l Vietnam National
University University of Engineering and Technology. Hai ch university gn lin
nhau! l mt danh xng l lng v c th ni l lm thm.

V chc danh

Theo cch gi mi, gim c l President; Ph Gim c l Vice-President; Hiu trng


l Rector; Ph hiu trng lVice-Rector; Trng Ban, Gim c trung tm l Director;
Ph Trng Ban l Vice-Diretor; Trng Khoa l Dean, Ph Trng Khoa l DeputyDean, v.v.

y cn phi phn bit v qun trit s khc bit gia hai ch vice v deputy. Hai ch
ny nu dch sang ting Vit u c ngha l ph. Nhng trong ting Anh th cch dng
khng phi n gin v ty tin c. Ni mt cch ngn gn:

Deputy c ngha en l ngi c th ng vai tr thay mt cp trn. Hiu theo ngha hin
i l ngi c y quyn. V chnh v th m c ng t deputize tc y quyn.
Cn vice l t gc Latin c ngha l thay th. Do , vice-president l ngi c th thay
th tng thng trong trng hp / tnh hung c bit. Ting Anh chun khng c deputy
president.

Vice thng dng cho cc chc danh trong h thng khoa bng v hnh chnh. Cn
deputy thng dng ph bin trong cc c s kinh doanh. Ngi ta ni deputy director,
ch chng ai ni vice-director.

Vice mang tnh nghim ngh hn deputy. Chc danh Vice-Chairman nghe nghim trang
trang Deputy Chairman, vVice-Chairman l ph ch tch, cn Deputy Chairman c th l
ngi c y quyn ch tch.

Hiu nh th mi thy cc chc danh m HQGHN sp ban hnh l thiu chun mc,
nu khng mun ni l sai v ting Anh. Ti gp nh sau:

V chc danh gim c i hc quc gia, th c th s dng Chancellor hoc President.


M, hiu trng c khi l President, nhng cng c khi l Chancellor. c v Anh, ViceChancellor c ngha l hiu trng (ch khng phi ph hiu trng nh mt bi bo trn
Tia Sng hiu sai). Do , trng i hc New South Wales, ngi ta in danh thip ca
hiu trng l Vice-Chancellor v President ng nghip M hiu ng. Ti ngh
gim c HQG nn l Chancellor v m ngoc l President cho r rng hn. Danh
xng Chancellor nghe nghim trang v khoa bng hn l President (thng dng trong
doanh nghip v chnh tr).
Hiu trng cc trng thnh vin th nn gi l Principal, ch khng nn gi l Rector.
Rector l ch gc Latin, c ngha l ngi cai tr, thng l chc danh hiu trng ca
cc trng i hc c lp bn u chu, nhng cng c khi l hiu trng trung hc v
trng dy th thao! Nu trng l thnh vin (nh college trong i hc Oxford hay
Cambridge) th nn gi l Principal. Cn ph hiu trng trng thnh vin th c th gi
l Vice-Principal.
Khoa trng th nn gi l Dean, nhng ph khoa th khng nn gi l Deputy-Dean.
Cn ni thm rngDeputy th khng km theo du - nh Vice. Ti ngh nn sa li
cho chun hn l: Associate Dean. Associate Dean c ngha l ph khoa. Tng t,
Deputy Director nn thay th bng Associate Director, ch khng ai vit Vice-Diretor!
Ni tm li, ti ngh h thng i hc trong i hc l rt bt bnh thng v khng ging
ai trn th gii. Cng chng ging i hc no trong vng ng Nam . C th ni rng
Danh xng i hc bng ting Anh hin nay qu ty tin v thiu qui chun, gy ln ln
cho ng nghip quc t. V th, vic ra qui nh cch t danh xng bng ting Anh l
rt cn thit. Nhng rt tic l qui nh ny vn cn nhiu sai st, k c sai st trong chc
danh, c l xut pht t hiu lm hay cha thng tho vi h thng i hc nc ngoi.
Trong bi ny ti ngh mt s thay i cho ph hp vi danh xng ca, v chc

danh khoa bng trong, cc i hc trn th gii. khng nn gi l Rector. Rector l ch


gc Latin, c ngha l ngi cai tr, thng l chc danh hiu trng ca cc trng i
hc c lp bn u chu, nhng cng c khi l hiu trng trung hc v trng dy th
thao! Nu trng l thnh vin (nh college trong i hc Oxford hay Cambridge) th
nn gi l Principal. Cn ph hiu trng trng thnh vin th c th gi l VicePrincipal.
Khoa trng th nn gi l Dean, nhng ph khoa th khng nn gi l Deputy-Dean.
Cn ni thm rngDeputy th khng km theo du - nh Vice. Ti ngh nn sa li
cho chun hn l: Associate Dean. Associate Dean chn dp gh qua trang nh ca VNU
H Ni tm thng tin th thy giao din c i mi. C th ni l giao din mi
trng mt mt hn trc. Ti ch n bn tin Thng nht tn giao dch gp phn to
nn sc mnh. c xong bn tin ny, ti thy c vi hiu lm v nhng nh danh nh
college, faculty, school, v chc danh ca quan chc i hc. Bi ny ch trnh by mt
cch khi qut nht nhng hiu lm .

Mt trong nhng iu lm au u cho nhng ng nghip nc ngoi l tn gi cc


trng i hc trong h thng i hc Quc gia. Tht vy, c ln ng nghip ti sang
ging dy, v anh ta rt ngc nhin khi bit c i hc trong i hc. C mt anh kia cn
i lm trng ch v tn gi! Nhng ai quen vi cch t chc i hc cc nc tin tin
s ngc nhin khi bit i hc Quc gia c nhiu i hc con nh H Khoa hc T
nhin, H Khoa hc X hi v Nhn vn, i hc Bch khoa, v.v. Ni l i hc con,
nhng trng no cng u c qui m ln chng thua km g, thm ch cn ln hn, cc
i hc nc ngoi.

Vn i hc trong i hc dn n kh khn v phc tp trong danh xng, nht l


danh xng ting Anh. Chng hn nh HQGTPHCM th c tn chnh thc l Vietnam
National University, Ho Chi Minh City. Nhng cc trng thnh vin cng c tn gi l
university, nh Ho Chi Minh City University of Technology, University of Science Ho
Chi Minh City, Ho Chi Minh City University of Social Sciences and Humanities, v.v. Ch
, lc th tn thnh ph vit sau tn trng i hc, nhng c lc th li vit trc tn
trng! Nhng cch vit nh th ny gy ra rt nhiu kh khn trong vic nhn dng i

hc trong c s d liu khoa hc quc t. Hn th na, cch vit tn i hc khng nht


qun (hoc chng theo mt cng thc chun) cn gy n tng cho ng nghip nc
ngoi rng i hc Vit Nam cha nghim tc trong vic nh danh trn trng quc t.

Nhng may mn thay, i hc Quc gia H Ni ang c n lc lm thay i tnh trng


nhp nhng , t ra l trong tn gi. Trong bn tin Thng nht tn giao dch gp phn to
nn sc mnh, ban gim c trng ang chn chnh vic nh danh trng v chc danh
trong giao dch bng ting Anh ca cc n v trong h thng HQGHN. y l mt vic
lm rt ng hoan nghnh. Nhng c qua bi phng vn, ti thy ln cn vi im m
ti ngh l c s hiu lm. Trong bi ny ti s trnh by cc im nh sau:

V tn i hc v phn khoa

Hiu lm v t national vi s mnh quc gia. Theo nhn xt ca lnh o HQGHN th


nhng i hc c v th c bit c th mang tn quc gia (national). Nhng trong thc
t th khng phi nh th. Theo ti bit th chng c i hc no dm ni mnh c s
mnh quc gia c. Tt c i hc u c s mnh khai sng dn tr v xem l mt
ng gp ca h cho s pht trin ca t nc. Chng hn nh i hc Quc gia c
(ANU) c s mnh l: to be one of the worlds great research institutions, distinguished
by outstanding teaching, guiding students to the frontiers of knowledge and the best
standards of scholarship (tm hiu l: tr thnh mt trong nhng vin nghin cu ln
trn th gii qua ging dy xut sc, du dt sinh vin n nhng tri thc hin i v
chun mc hc thut cao nht). Trng i hc Sydney hay New South Wales, d khng
c t national trong danh xng, nhng cng c nhng s mnh tng t. Gn ta hn l
i hc Quc gia Singapore, ra 3 s mnh. l nui dng nhng hc gi, to c
hi cho h tr thnh nhng nh lnh o trong x hi, nhng cng dn ton cu; nghin
cu c nh hng ln, ng gp tri thc nhm ci thin x hi; v phc v cho s pht
trin x hi v kinh t quc gia. i hc cng ngh Nanyang (Singapore) khng c t
national trong danh xng, nhng s mnh ca h th chng khc g i hc Quc gia
Singapore. Ni tm li, khng c c ch quc gia mi c s mnh quc gia; tt c i

hc u c s mnh chung (ng gp tri thc) v s mnh ring l ng gp vo s pht


trin ca quc gia.

Cng cn phi ni thm rng khng phi c ch national trong danh xng mi c tm
vc quc gia. c cu pht biu mang tnh khng nh Trn th gii cch t tn i hc
v cc trng thnh vin rt a dng, nhng nhng i hc c tm vc quc gia th bao
gi cng gn vi t quc gia - national. V d: ANU (Australia National University),
SNU (Singapore National University), SNU (Seoul National University) ... ti thy
khng ng vi thc t. Chng hn nh i hc Quc gia c l i hc nh, ch gii hn
trong mt s b mn. So vi cc i hc ln hn v lu i hn nh i hc Sydney, i
hc Melbourne, i hc Queensland (tt c u khng c danh xng national) th i
hc Quc gia c ch l mt vin t hon! Cng cn ni thm rng Anh, M, Canada, v.v.
khng c trng no mang danh xng national mang tm vc quc gia c. i hc
Harvard, Yale, Oxford, Cambridge, Sorbonne, Toronto, v.v. u khng c tn national
nhng ai cng bit uy tn ca h l tm vc ton cu ch chng ring g trong nc.

Ngoi ra, cn c vi ch sai v tn i hc trong pht biu trn:

Australian National University (ch khng phi Australia National University)


National University of Singapore NUS (ch khng phi Singapore National
University - SNU)
University of Malaya (ch khng phi University of Malaysia)

M hnh i hc Quc gia Vit Nam (VNU) khng ph bin trn th gii. Bi phng vn
c cu Trn th gii rt nhiu i hc c m hnh ging HQGHN l mt gi nh
khng ng. Khng bit cc nc ng u th th no, nhng cc nc phng Ty
m ti c kinh nghim th cha thy ni no m i hc nm trong i hc, hay c s

phn chia theo kiu i hc m v i hc con (khng thy i hc cha!) nh VNU


c.

C s hiu lm v college v faculty. Trong bi tr li phng vn, v ph gim c


HQGHN cho bit Cc trng i hc thnh vin ca cc i hc ny thng c 3 cch
gi. Th nht l college, v d college of Law, Australia National University (Trng i
hc Lut, i hc Quc gia c). Th hai l school, v d Business School, University of
London (Trng i hc Kinh doanh, i hc London). Th ba, l university nhng c
nhn din bng cch t di university m. Nhng hnh nh y l mt s hiu lm.
Ti c th gii thch chung nh sau:

College, faculty, school khng phi l trng i hc m l nhng n v trong mt


trng i hc. c (v M, Anh, Canada), mi university (i hc) c nhiu khoa.
Khoa c th gi l college, nhng cng c th gi l faculty. S chn tn gi (college hay
faculty) l ty theo ban gim hiu. Chng hn nh ngy xa, i hc Macquarie h gi
cc khoa l college, nhng khi c ban gim hiu mi, h sa li l faculty. Phn ln i
hc c (nh i hc New South Wales, Sydney, v.v.) gi cc khoa l faculty. Nhng i
hc Quc gia c th gi khoa l college, nh College of Law (Khoa Lut), v y cng
chnh l cch gi ca nhiu i hc M nh Ohio State University chng hn.
Di faculty v college thng l nhng school. Chng hn nh trong Faculty of
Medicine (Khoa Y) ca trng H New South Wales c nhiu school nh School of
Medicine, School of Psychiatry, School of Medical Sciences, v.v.
Tuy nhin, trong vi trng hp c bit, c n v di trng i hc ly tn l school.
Thng thng y l nhng n v chuyn ngnh (professional school).
y, ti khng ni n nhng trng c bit. Nhng trng hp ny trng tuy l i
hc nhng do l do lch s v thng hiu qu ln nn h khng cn danh xng
university. C th k nhng trng danh ting nh London School of Economics,
Dartmouth College, California Institute of Technology (CalTech), v.v. m khng cn c
danh xng university i hc, nhng ai cng bit l nhng trung tm khoa hc v
gio dc ni ting trn th gii.

Vi cch hiu trn, cch t tn mi ca VNU rt khc thng. Theo qui nh mi, cc
trng thnh vin s c tn VNU trc v theo sau l tn trng i hc. Chng hn nh
VNU University of Engineering and Technology. Nu vit ng l Vietnam National
University University of Engineering and Technology. Hai ch university gn lin
nhau! l mt danh xng l lng v c th ni l lm thm.

V chc danh

Theo cch gi mi, gim c l President; Ph Gim c l Vice-President; Hiu trng


l Rector; Ph hiu trng lVice-Rector; Trng Ban, Gim c trung tm l Director;
Ph Trng Ban l Vice-Diretor; Trng Khoa l Dean, Ph Trng Khoa l DeputyDean, v.v.

y cn phi phn bit v qun trit s khc bit gia hai ch vice v deputy. Hai ch
ny nu dch sang ting Vit u c ngha l ph. Nhng trong ting Anh th cch dng
khng phi n gin v ty tin c. Ni mt cch ngn gn:

Deputy c ngha en l ngi c th ng vai tr thay mt cp trn. Hiu theo ngha hin
i l ngi c y quyn. V chnh v th m c ng t deputize tc y quyn.
Cn vice l t gc Latin c ngha l thay th. Do , vice-president l ngi c th thay
th tng thng trong trng hp / tnh hung c bit. Ting Anh chun khng c deputy
president.

Vice thng dng cho cc chc danh trong h thng khoa bng v hnh chnh. Cn
deputy thng dng ph bin trong cc c s kinh doanh. Ngi ta ni deputy director,
ch chng ai ni vice-director.

Vice mang tnh nghim ngh hn deputy. Chc danh Vice-Chairman nghe nghim trang
trang Deputy Chairman, vVice-Chairman l ph ch tch, cn Deputy Chairman c th l
ngi c y quyn ch tch.

Hiu nh th mi thy cc chc danh m HQGHN sp ban hnh l thiu chun mc,
nu khng mun ni l sai v ting Anh. Ti gp nh sau:

V chc danh gim c i hc quc gia, th c th s dng Chancellor hoc President.


M, hiu trng c khi l President, nhng cng c khi l Chancellor. c v Anh, ViceChancellor c ngha l hiu trng (ch khng phi ph hiu trng nh mt bi bo trn
Tia Sng hiu sai). Do , trng i hc New South Wales, ngi ta in danh thip ca
hiu trng l Vice-Chancellor v President ng nghip M hiu ng. Ti ngh
gim c HQG nn l Chancellor v m ngoc l President cho r rng hn. Danh
xng Chancellor nghe nghim trang v khoa bng hn l President (thng dng trong
doanh nghip v chnh tr).
Hiu trng cc trng thnh vin th nn gi l Principal, ch khng nn gi l Rector.
Rector l ch gc Latin, c ngha l ngi cai tr, thng l chc danh hiu trng ca
cc trng i hc c lp bn u chu, nhng cng c khi l hiu trng trung hc v
trng dy th thao! Nu trng l thnh vin (nh college trong i hc Oxford hay
Cambridge) th nn gi l Principal. Cn ph hiu trng trng thnh vin th c th gi
l Vice-Principal.
Khoa trng th nn gi l Dean, nhng ph khoa th khng nn gi l Deputy-Dean.
Cn ni thm rngDeputy th khng km theo du - nh Vice. Ti ngh nn sa li
cho chun hn l: Associate Dean. Associate Dean c ngha l ph khoa. Tng t,
Deputy Director nn thay th bng Associate Director, ch khng ai vit Vice-Diretor!
Ni tm li, ti ngh h thng i hc trong i hc l rt bt bnh thng v khng ging
ai trn th gii. Cng chng ging i hc no trong vng ng Nam . C th ni rng
Danh xng i hc bng ting Anh hin nay qu ty tin v thiu qui chun, gy ln ln
cho ng nghip quc t. V th, vic ra qui nh cch t danh xng bng ting Anh l
rt cn thit. Nhng rt tic l qui nh ny vn cn nhiu sai st, k c sai st trong chc
danh, c l xut pht t hiu lm hay cha thng tho vi h thng i hc nc ngoi.
Trong bi ny ti ngh mt s thay i cho ph hp vi danh xng ca, v chc

danh khoa bng trong, cc i hc trn th gii. ngha l ph khoa. Tng t, Deputy
Director nn thay th bng Associate Director, ch khng ai vit Vice-Diretor!
Ni tm li, ti ngh h thng i hc trong i hc l rt bt bnh thng v khng ging
ai trn th gii. Cng chng ging i hc no trong vng ng Nam . C th ni rng
Danh xng i hc bng ting Anh hin nay qu ty tin v thiu qui chun, gy ln ln
cho ng nghip quc t. V th, vic ra qui nh cch t danh xng bng ting Anh l
rt cn thit. Nhng rt tic l qui nh ny vn cn nhiu sai st, k c sai st trong chc
danh, c l xut pht t hiu lm hay cha thng tho vi h thng i hc nc ngoi.
Trong bi ny ti ngh mt s thay i cho ph hp vi danh xng ca, v chc
danh khoa bng trong, cc i hc trn th gii.

You might also like