Professional Documents
Culture Documents
Truyenhinhso
Truyenhinhso
Trong x hi hin i th thng tin, tri thc chnh l nhng nhn t quan
trng nht trong i sng kinh t x hi ca tng quc gia ni ring v ton th gii
ni chung. Chnh v th nn mi nc u dnh mt s u t thch ng cho
nghin cu v pht trin cng ngh lm n by cho s pht trin ca cc
nghnh kinh t quc dn khc. Ngay t khi mi ra i truyn hnh chng t l
mt phng tin thng tin i chng rt quan trng trong i sng kinh t x hi.
N khng ch l mt cng c thng tin ph bin kin thc, gii tr n thun m
tr thnh phng tin khng th thiu trong mi gia nh. Truyn hnh cung cp tin
tc v cc s kin chnh tr, vn ho th thao, thng tin kinh t x hit khp ni
trn th gii n tng c nhn, tng gi, tng pht. Truyn hnh l cu ni quan
trng gia con ngi vi th gii bn ngoi.
Cng vi s ra i ca k thut s th cng ngh truyn hnh c mt s
pht trin nhy vt v cht bng vic s ho tn hiu truyn hnh. Cng ngh truyn
hnh s ra i c nhiu u im hn hn so vi truyn hnh tng t nh : tnh
chng nhiu cao, cht lng m thanh, hnh nh tt v ng u, dn dng c
nhiu k xo phc tp m truyn hnh tng t khng th thc hin c, c th
ghi nhiu hay lu tr trong thi gian di khng lm nh hng n cht lng hnh
nh. Bn cnh l s pht trin ca nghnh cng ngh in t tin hc ni chung
cng l mt s h tr c lc truyn hnh ngy cng hon thin hn, phc v tt
hn cho nhu cu ngy cang cao ca con ngi trong x hi hin i. C th ni
truyn hnh s l tng lai ca cng ngh truyn hnh.
1.1.
1.1.1.
1.1.2.
La chn tn s ly mu .
PAL
fsa = 3fsc
13,3 MHz
fsa= 4fsc
17,7 MHz
NTSC
10,7 MHz
14,3 MHz
Y
14
12
4
4
4
4
2
CR
7
6
4
2
2
1
1
CB
7
6
4
2
0
1
1
Trong tiu chun truyn hnh s quc t Rec_601 do t chc ITU_R qui nh,
t l tn s ly mu l 4:2:2. y cng l cu trc s dng trong tiu chun truyn
hnh phn gii cao, mn hnh rng vi tn s ly mu tn hiu chi l 18 MHz.
1.1.3.
Dng 1, mnh 1
4
Dng 1, mnh 2
Dng 2, mnh 1
Dng 2, mnh 2
Ly mu 4: 2: 2
Ly mu 4: 2: 0
Ly mu tn hiu chi
Ly mu tn hiu G-Y
Ly mu tn hiu B-Y
Dng 1, mnh 1
Dng 1, mnh 2
Dng 2, mnh 1
Dng 2, mnh 2
1.1.4.
Phng php bin i tn hiu video thnh phn tuy cho tc dng bt ln
hn song khc phc c cc nhc im ca tn hiu s video tng hp. Mt
khc, bin i tn hiu video thnh phn khng cn ph thuc vo dng h truyn
hnh mu PAL, SECAM, NTSC nn to thun li cho vic trao i cc chng trnh
truyn hnh, tin ti xy dng mt chun chung v truyn hnh s cho ton th gii.
Bi vy, cc t chc truyn thanh, truyn hnh quc t u khuyn co s dng hnh
thc bin i ny.
1.2.
Chng ta c gng chuyn i cng ngh t truyn hnh tng t sang truyn
hnh s, qu trnh chuyn i cng ngh da theo nguyn tc chuyn i tng phn
v xen k.
Cam
(analog)
Dng
(analog)
Analog
Studio
(analog)
Dng
(A/D)
B chuyn
i
Cam
(digital)
My thu
(analog)
Hp
Set_top
Dng
(digital)
My thu
(analog)
My thu
(digital)
Studio
(digital)
Dng
(D/A)
Digital
Pht
Hnh I.1. 5:
Thu
2.2.
Video
Video Subsys
Encode and
Comp
Data
Data Subsys
Encode and
Comp
Audio
MUX
Transport
Encode
(m chp,
m xon)
Channel
Coding
Modulation
Trasmitter
Transport
Decode
Channel
Decoding
Receiver
Audio Subsys
Encode and
Comp
Data Subsys
Decode and
Exp
DE_
MUX
2.3.
Thu, pht v truyn dn tn hiu truyn hnh s.
2.3.1.
Truyn dn tn hiu truyn hnh s .
Vic s dng k thut s truyn tn hiu Video i hi phi xc nh tiu
chun s ca tn hiu truyn hnh, phng php truyn hnh c cht lng nh
thu khng km hn cht lng nh trong truyn hnh tng t.
C th s dng cc phng thc truyn dn sau cho tn hiu truyn hnh s:
Truyn qua cp ng trc:
truyn tn hiu video s c th s dng cp ng trc cao tn. Knh c th
c nhiu lm nh hng n cht lng truyn v sai s truyn. V d nhiu nhit.
Ngc li, nhiu tuyn tnh ca knh s khng xy ra trong trng hp
truyn s vi cc thng s ti hn.
Mun truyn tn hiu video bng cp quang phi s dng m truyn thch
hp. pht hin c li truyn ngi ta s dng thm cc bit chn. M sa sai
thc t khng s dng trong cp quang v suy gim ng truyn < 20 dB, li
xut hin nh v c th b qua c.
Truyn tn hiu truyn hnh s qua v tinh:
Knh v tinh khc vi knh cp v knh pht sng trn mt t l c bng
tn rng v s hn ch cng sut pht. Khuch i cng sut ca cc Transponder
lm vic gn nh bo ha trong cc iu kin phi tuyn. Do s dng iu ch
QPSK l ti u.
Cc h thng truyn qua v tinh thng cng tc di tn s c Ghz.
VD: Bng Ku:
ng ln: 14 15GHz
ng xung: 11,7 12,5 GHz.
Pht sng truyn hnh s trn mt t :
H thng pht sng truyn hnh s mt t s dng phng php iu
ch COFDM (ghp knh theo tn s m trc giao). COFDM l h thng c kh
nng chng nhiu cao v c th thu c nhiu ng, cho php bo v pht sng
s trc nh hng ca can nhiu v cc knh ln cn.
H thng COFDM hot ng theo nguyn tc iu ch dng d liu bng
nhiu ti trc giao vi nhau. Do mi ti iu ch vi mt dng s liu, bao nhiu
ln iu ch th by nhiu ti.
Cc tn hiu s liu c iu ch M - QAM, c th dng 16 - QAM hoc 64
- QAM. Ph cc ti iu ch c dng sinx/x trc giao. C ngha cc ti k nhau c
gi tr cc i ti cc im 0 ca ti trc .
iu ch v gii iu ch cc ti thc hin nh b bin i Fourier nhanh
FFT di dng FFT 2K v FFT 8K. Vi loi vi mch trn c th thit k cho hot
10
ng ca 6785 ti. Cc hng RACE c thit b pht sng truyn hnh cho 896 ti,
hng NTL cho 2000 ti.
2.3.2.
Qu trnh thu hnh l thc hin ngc li ca cng vic pht hnh. My thu
hnh s v my thu hnh tng t v mt nguyn l ch khc nhau phn trung tn
(IF), cn phn cao tn (RF) l hon ton ging nhau. S khc nhau ch yu t phn
trung tn n phn gii iu ch v x l tn hiu u ra. Nu my thu tng t s
dng cc b iu ch v gii iu ch tng t (AM, FM) th my thu s s dng
b gii iu ch s (PSK, QAM, OFDM hoc VSB). Phn x l tn hiu ca hai
loi my thu l hon ton khc nhau do bn cht khc nhau ca hai loi tn hiu s
v tng t.
2.3.2.1.
S lng my thu hnh tng t hin nay rt ln, vic pht chng trnh truyn
hnh s khng c lm nh hng n vic thu truyn hnh tng t bnh thng.
Truyn hnh s bao gm c hnh nh c phn gii cao (HDTV) ln phn gii
tiu chun (SDTV) v my thu hnh c th thu c chng trnh truyn hnh theo
nh dng ca mnh. V d khi pht mt chng trnh c cht lng HDTV v
SDTV , ngi xem c my thu hnh HDTV s thu c hnh nh c cht lng cao,
trong khi ngi xem ch c my thu hnh bnh thng vn c th xem c
chng trnh truyn hnh nhng c cht lng SDTV.
c th p ng c vic thu chng trnh truyn hnh s bng my thu
tng t, nhiu hng sn xut thit b m gi l SET-TOP-BOX trc khi i
n truyn hnh s hon ton.
S khi ca mt hp SETTOP nh sau:
QPSK
QAM
Decoder hnh
MPEG-2
OFDM
Decoder ting
MPEG-2
Processor
Cc khi iu khin
11
Video
Audio
2.3.2.2.
13
Coder
hnh
Tn hiu
ting
Coder
ting
S liu b
xung
Coder
s liu
Khi m
Multiplexer
Tn hiu
hnh
Bo him
li truyn
Coder
QPSK
Truy nhp c
iu kin
Tuyn cao
tn
Anten
14
Khi u vo
VES4143X
VES5453X
DRAM
512K
DRAM
Demultiplexer
MPEG-2
VES2020
Decoder
MPEG-2
Coder
NTSC/PAL
Miroprocessor
iu khin
Cc khi
u ra
Cc phm
iu khin
Giao in
bn phm
u ra s
HDTV
m thanh
L, R
iu khin
xa
My thu
/k xa
Card thng
minh
u c
card
B iu
ch TV
Knh cao
tn 3/4
Y, C r,Cb
NTSC/PAL
UHF/VHF
15
16
3.1.
Chun ATSC
3.1.1.
c im chung
H thng ATSC c cu trc dng lp, tng thch vi m hnh OSI 7 lp ca
cc mng d liu. Mi lp ATSC c th tng thch vi cc ng dng khc cng
lp. ATSC s dng dng thc gi MPEG-2 cho c Video, Audio v d liu ph.
Cc n v d liu c di c nh ph hp vi sa li, ghp dng chng trnh,
chuyn mch, ng b, nng cao tnh linh hot v tng thch vi dng thc ATM.
Tc bt truyn ti 20 MHz cp cho mt knh n HDTV hoc mt knh
TV chun a chng trnh.
Chun ATSC cung cp cho c hai mc HDTV (phn gii cao) v SDTV
(truyn hnh tiu chun). c tnh truyn ti v nn d liu ca ATSC l theo
MPEG-2, s cp chi tit trong cc phn sau.
ATSC c mt s c im nh sau:
17
Tham s
c tnh
Video
Audio
D liu ph
Truyn ti
Truyn dn RF
My thu
3.1.2.
Phng php iu ch VSB bao gm hai loi chnh: Mt loi dnh cho pht
sng mt t (8 - VSB) v mt loi dnh cho truyn d liu qua cp tc cao (16 VSB). C hai u s dng m Reed - Solomon, tn hiu pilot v ng b tng on
d liu. Tc biu trng (Symbol Rate) cho c hai u bng 10,76Mb/s. VSB cho
pht sng mt t s dng m sa sai Trellis 3bit/Symbol. N c gii hn t s tn
hiu trn nhiu (SNR) l 14,9dB v tc d liu bng 19,3 Mb/s.
D liu c truyn theo tng khung d liu. Khung d liu bt u bng
on d liu ng b mnh u tin v ni tip bi 312 on d liu khc. Sau
n on d liu ng b mnh th 2 v 312 on d liu ca mnh sau.
828 biu trng
ng b mnh s 1
312 on d liu
D liu
46,8s
ng b mnh s 2
D liu
18
3.1.2.1.
My pht VSB.
Ngu
nhin ho
d liu
M ho
Reed Solomon
Tro
d liu
M ho
Trellis
Anten
Phch
ln tn
s cao
iu ch
VSB
Gi tn
hiu pilot
Ghp
knh
ng b
My thu VSB.
Tn hiu
ng b
iu chnh
knh
Gii ngu
nhin
Tch sng
ng b
Lc
NTSC
Gii m
Reed-Solomon
Mch
sa
Gii tro
d liu
Rt
pha
Gii m
Trellis
3.2.
Chun DVB
3.2.1.
c im chung
Chun DVB c s dng Chu u, truyn ti Video s MPEG-2 qua cp,
v tinh v pht truyn hnh mt t.
Chun DVB c mt s c im nh sau:
M ho Audio tiu chun MPEG-2 lp II .
M ho Video chun MP @ ML .
phn gii nh ti a 720 x 576 im nh.
D n DVB khng tiu chun ho dng thc HDTV nhng h thng truyn ti
chng trnh c kh nng vn dng vi d liu HDTV.
20
#2
#n
Chng
trnh #1
M ho u
cui cp
iu ch
QAM
Mng cp
Truyn ti a
chng trnh
iu ch
QPSK
V tinh
M ho knh
Truyn ti a
chng trnh
M ho knh
iu ch
COFDM
Truy nhp
c iu kin
21
Truyn hnh
mt t
3.2.2.
1
= 1,25kHz
800s
22
QPSK
16-QAM
64-QAM
1/2
2/3
2/3
5/6
7/8
0,62 bit/s/Hz
0,83 bit/s/Hz
0,93 bit/s/Hz
1,04 bit/s/Hz
1,09 bit/s/Hz
1,24 bit/s/Hz
1,66 bit/s/Hz
1,87 bit/s/Hz
2,07 bit/s/Hz
2,18 bit/s/Hz
1,87 bit/s/Hz
2,49 bit/s/Hz
2,8 bit/s/Hz
3,11 bit/s/Hz
3,27 bit/s/Hz
23
1.1.2.
Bn cht ca nn
24
D liu
M ho
Bin i
D liu nn
Qu trnh nn
D liu nn
Bin i
ngc
Gii m
D liu
Qu trnh gii nn
1.1.3.
25
1.2.
1.2.1.
H = P ( S i ). log 2 P ( S i )
ii =1
1.2.2.
1.2.3.
27
Lit k
xc sut
1
P(s0)=0,1
P(s1)=0,19
1
1
P(s2)=0,21
0011
0,4
0,18
P(s5)=0,05
0,08
0
P(s6)=0,07
1
0,13
P(s4)=0,05
11
1
1,0
P(s3)=0,3
P(s7)=0,03
T m
Thit k m
10
01
0001
00101
0000
00100
1.2.4.
M ho d on (Predictive coding):
28
e(k)
i(k) +
e(k)
Lng t ho
_
+
i(k)
B d on
i(k)
+
e(k)
i(k)
+
e(k)
B d on
i(k)
i(k): Mu im tun t.
e(k): Chnh lch d on (sai s d on).
e(k ) :Gi tr d on ca e(k) vi li lng t q(k).
M ho d on ng mt vai tr v cng quan trng trong cc chun nn nh:
MPEG, JPEG, JBIG nhm to mt hiu sut nn cao.
1.2.5.
q
p
BPq
Bin i 2
chiu
Lng t, m
ho entropy
q
Gii m
entropy
Bin i
ngc 2 chiu
BPq
30
31
32
a: bin cc im nh ban u
Bin
8
7
6
5
4
3
2
1
0
1
2
3
4
5
6
t
b: Chnh lch bin gia
cc im k cn
Vng nh
ng u
Vng nh
ng u
-255
Vng nh
nhiu chi tit
255
Sai s d bo
e = V-P
33
34
= im
c m ho
im t mnh trc
= im
s dng cho
d bo
Hnh II.2.2 : To d bo
a: D bo trong mnh (Intrafield)
c: D bo lin mnh (Interfield)
b: D bo trong nh (Intraframe)
d: D bo lin nh (Interframe)
Mnh
chn
Mnh l
Thi
gian
Khung
Thi
gian
35
Mnh l
Mnh chn
b
c
b
kb
kc
1/8
kd
1/4
d
1/8
1/2
ka
2.1.2.4. To d bo Inter
Vic to d bo s c cht lng cao hn nu s dng nhiu im nh c cng
to (x,y) trong mt chui nh lin tip nhau.
Trong d bo Inter cn c khi nim b chuyn ng. To d bo Inter c
b chuyn ng c s dng trong cc cng ngh nn nhm t c hiu sut
nn cao. Phng php to d bo ny s c cp chi tit khi ni v chun nn
MPEG.
C2
1
2PCM
RPCM - RDPCM = ---- x10 x log --------- + C1 - C2
6
2DPCM
Trong cng ngh DPCM do s dng m ho entropy (m Huffman) nn gi
tr hng s C2 nh hn C1.
Nh vy:
Tn hiu u
vo s (n)
Tn hiu gii
m s1(n)
Bc lng t qa
ln_Nhiu ht
39
Khi trc
Khi 8x8
Vng tm
kim
Hng chuyn
ng
Khung hin
hnh
40
n/2
m/2
i = - n/2 j = - m/2
Trong :
(dx,dy) = {-p,p}
T(dx,dy,i,j): l gi tr nh phn i din cho s khc nhau gia cc im
nh.
1 nu F(i,j) -G(i+dx,j-dy) t
T(dx,dy,i,j) =
0 trong cc trng hp cn li
Vi t l mt gi tr ngng xc nh trc.
Video V +
vo
Lng t
ho
eq
M ho
entropy
+
P
B to d
bo
B m ho DPCM
Knh +
Knh
Gii m
entropy
eq
V= tn hiu u vo
e = V-P = sai s d bo
eq = sai s lng t
V= eq + P = tn hiu khi phc
u ra
gii m
+
P
B to d
bo
B gii m DPCM
2
N
2N
u =0 v =0
F (u, v ) =
Trong :
DCT c mt tnh cht quan trng. l tnh bin i thun nghch. C ngha
l t khi cc h s , c th hi phc gi tr cc im nh ban u theo cng thc
chuyn i ngc nh sau:
f ( x, y ) =
1
2N
N 1
N 1
x =0
y =0
[(2 x + 1)u ]
(2 y + 1)v
C (u ).C ( v ).F (u , v ) cos
cos
2N
2N
C (u ).C ( v ) 7
F (u , v ) =
4
j =0
k =0
(2 j = 1)u
f (i , k ) cos
16
H s u tin c: u = v = 0.
Khi :
1 7
F (0,0) =
8 j =0
(2 k = 1)v
cos
16
f (i, k )
k =0
44
Mc DC
im chi
Bin
im chi
0 T0 2T0 3T0
Thi gian
Nng lng
Thi gian
Fs/2 Tn s
Nng lng
Nng lng
Thi gian
F0 2F0 3F0
Fs/2
Tn s
Tn s
H s DC
H s AC
45
Hng
u
tin
Khi 8x8 gi tr im nh
95
94
92
91
88
86
84
82
80
78
77
75
73
71
69
67
75
74
72
70
68
66
64
62
50
49
47
45
43
41
39
37
0 T0 2T0 3T0
Hng
cui
cng
50
T0 2T0 3T0
Thi gian
Bin
im
Thi gian
Bin
im chi
Ct
cui
cng
68
67
65
63
61
59
57
55
Chiu ng
Tn s
u
chiu ngang
Tn s
Nng lng
Thi gian
(Chiu ng)
Nng
lng
Thi gian
(Chiu ng)
98
Bin
im
82
81
79
77
75
73
71
69
92
91
89
87
85
83
81
79
Ct
u
tin
98
97
95
93
91
89
87
85
Bin
im chi
46
47
17 18 24 47 99 99 99 99
0
k
13 11 10 16 24 40 51 56
18 21 26 66 99 99 99 99
12 12 14 19 26 58 60 65
24 26 56 99 99 99 99 99
14 13 16 24 40 57 69 58
47 66 99 99 99 99 99 99
14 17 22 29 51 87 80 62
99 99 99 99 99 99 99 99
18 22 37 56 68 109 103 77
99 99 99 99 99 99 99 99
24 35 51 64 81 104 113 92
99 99 99 99 99 99 99 99
99 99 99 99 99 99 99 99
Trng s
Rng
Na
Mc
Tng hp tt c cc tc nhn xt :
Trng s t bng HVS: wij
Trng s mc linh hot: ak
Trng s tnh trng b m: f(B).
Kt hp vi nhau tc ng ln thang ng t c bc lng t ph hp nht
cho cc h s DCT. Cht lng b lng t cng cao nu s kt hp ny cng
chnh xc. Khi , cht lng nh khi phc l tt nht trong khi vn t c tc
dng bit thp.
Thng thng, bc lng t thp cho h s DC v AC tn s thp, bc
lng t th dnh cho cc h s AC tn s cao.
DC
AC
AC
Qut alternate
Qut Zigzag
2.2.5. M ho cc h s DCT.
Sau khi qut, cc h s DCT gm rt nhiu h s 0 i lin nhau nn c m
ho bng lot di RLC (run length coding) ri tip tc m ho bng m Huffman
VLC (varriable length coding) sao cho gim ti thiu c tc dng bit.
50
Hng
Gi tr h s
NA
1
2
3
4
5
6
7
8
.....
0
-1
1
-3..-2
2..3
-7,-5,-5,-4
4,5,6,7
-15.......-8
8.....15
-36........-31
31.......36
-63.......-32
32.........63
-127......-68
68........127
-255.....-128
128.....255
...........
7
7
6
5
4
3
2
1
0
1
2
3
4
5
6
7
T m cho tn hiu
mu
1111 110
1111 10
1111 0
1110
110
101
01
00
100
00
01
101
110
1110
1111 0
1111 10
T m cho tn hiu
chi
1111 1110
1111 110
1111 10
1111 0
1110
110
10
01
00
01
10
110
1110
1111 0
1111 10
1111 110
1111 110
1111 1110
Vi sai gi tr DC
Hng
-255......-128
-127......-64
-63......-32
-31......-16
-15......-8
-7......-4
-3......-2
-1
0
1
2......3
4......7
8......15
16......31
32......63
64......127
128......255
51
Chui 0
Hng
di m
T m
00
0
0
0
0
2
3
4
5
2
3
4
5
01
100
1011
11010
0
0
...
1
6
7
...
1
6
7
...
4
111000
1111000
....
1100
1
1
1
....
2
3
4
....
6
7
9
....
111001
1111001
111110110
....
2
2
...
3
1
2
.....
1
5
8
....
6
11011
11111000
....
111010
3
...
4
5
2
....
1
1
9
...
9
7
111110111
....
111011
1111010
6
7
8
9
1
1
1
1
7
8
8
9
1111011
11111001
11111010
111111000
10
11
...
1
1
....
9
9
....
111111001
1111111010
....
1010
End
of Block
52
AC 70
AC 77
1
40
10
3
0
0
-2
+2
0
0
0
0
0
0
0
-1
RLC
25
0 10
0 3
2 -2
0 2
7 -1
EOB
VLC
1110 11001
1011 1010
01 10
1111000 01
01 01
11111001 0
1010
EOB
Khi 8x8 h
s DCT
Khi 8X8 gi tr
im nh
Khi h s DCT
lng t ho
98 92 95 80 75 -82 68 50
40 10 -2
97 91 94 79 74 62 67 49
35 0
95 89 94 77 72 79 65 47
-1 0 0 0 0
3 0 0 0 0
-1 0 0 0 0
0 0 0 0 0
93 87 90 75 70 77 63 45
91 85 88 73 68 75 61 43
89 83 88 71 66 73 59 41
87 81 84 69 64 71 57 39
65 79 83 67 62 69 55 37
0 0 0 0 0
0
0
0
0
0 0
0 0
0 0
0 0
-1 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
2 -1 0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
0 0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
0 0 0
1110 110
0..3
01 11
2..2
11110010
010
EOB
La chn tc
bit u ra
Lng t
ho
Block ID
25
Bng m
Huffman
Phn loi
nng lng khi
DCT
VLC
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
Bng
trng s
HVS
Y nh dng
CB Block v
CR Macroblock
RLC
Zig_Zag
RLC
VLC
B m
54
Lung
d
liu
ra
Bng trng
s HVS
Bng m
Huffman
VLC
RLC
Qut
Zig_Zag
ngc
Gii
lng t
ho
IDCT
Gii nh dng
Block v
Macroblock
Y
CB
CR
Gii m
DPCM h s
DC
55
Khung
sai s d
bo
Khung
Video
vo
Bin i
DCT
Lng t
ho
M ho
VLC
Ghp
knh
Gii
lng t
ho
Khung
d bo
Bin i
DCT
ngc
+
B chuyn
ng
Tr c
nh
c lng
chuyn ng
Vecto chuyn ng
VLC
57
3.1.
Cc t chc quc t tiu tn hng triu USD pht trin cc tiu chun
nn. Nh vy, c th thy, cc tiu chun nn l cn thit.
Hiu mt cch n gin, tiu chun nn cng nh ngn ng chnh thng ca
mt t nc. Quc gia c nhiu dn tc vi nhiu ngn ng khc nhau. Nhng
thun li cho giao tip, cn mt ngn ng chnh thng trn ton lnh th. Nh
vy, cha kho y l s d dng trong giao tip. Chng ta cn cc tiu chun
nn thun tin trao i gia cc h thng khc nhau.
Vy ti sao cn c nhiu tiu chun nn ?
Cu tr li tht n gin: Chng ta c nhiu ng dng i hi nhiu tiu
chun khc nhau. Khng c bt c mt tiu chun nn no c th p ng c tt
c cc yu cu ng dng .
Cc tiu chun nn gm hai mc: mc quc gia v mc quc t.
mc quc gia c: ANSI (American National Standard Institute)
AIIM (Association of Image and Information)
Ti Canada c t chc tiu chun ca Canada
(Canadian Standards Association and the Standards Council of Canada).
mc quc t c: ISO (International Standards Organization)
IEC (International Electrotechnical Commission)
ITU (International Telecommunication Union, CCITT)
V mt s t chc khc.
Cc tiu chun nn vi ng dng ca chng c khi qut trong bng sau y:
58
Chun
CCITT
CCITT
JPEG
JBIG
CCITT
MPEG
MPEG
MPEG
T.4
T.6
H.261
- 1
- 2
- 4
Phm vi ng dng
Fax, nh d liu
Fax, nh d liu
nh.
Fax, nh d liu
in thoi hnh
nh, lu tr d liu s (DSM)
nh, HDTV, DSM
Truyn thanh thng thng, qung b, cm nhn
t xa
3.2.
59
MPEG-1 nghin cu cch thc ghp ni mt hoc vi dng d liu cha thng
tin thi gian hnh thnh nn mt dng d liu. N cung cp qui tc c php ng
b ho qu trnh pht li cho mt di ng dng Video rng.
MPEG-1 coi nh chuyn ng nh dng thc d liu my tnh (gm cc im
nh). Cng nh cc d liu my tnh (nh v vn bn), nh video chuyn ng c
kh nng truyn v nhn bng my tnh v mng truyn thng. Chng cng c th
c lu tr trong cc thit b lu tr d liu s nh a CD, a Winchester v
quang.
MPEG-1 cung cp c cc ng dng i xng v khng i xng:
Trong ng dng khng i xng, nh ng c nn mt ln, sau
gii nn nhiu ln truy cp thng tin, v d tr chi games.
Trong ng dng i xng, qu trnh nn v gii nn phi cn bng
nhau. VD: in thoi hnh, th in t.
t c hiu sut nn cao m vn gi tt cht lng nh phc hi, chun
MPEG-1 s dng c cng ngh nn trong nh (Intraframe) v lin nh (Interframe)
loi b c c s d tha khng gian v thi gian.
Do MPEG-1 c pht trin cho lu tr d liu s nn i hi c s truy cp
ngu nhin (Random Access). Cch thc m ho tt nht cho truy cp ngu nhin
l m ho Intraframe n thun. Song do s d tha thng tin v thi gian cha
c loi b nn hiu sut nn rt thp. Do vy trong tiu chun nn MPEG-1, c
s cn bng gia nn trong nh (Intraframe) v nn lin nh (Interframe) bng cch
s dng cc cng ngh sau y:
B chuyn ng
D bo
Ni suy
Bin i cosine ri rc
Lng t ho
M ho di thay i (m Huffman-VLC)
60
3.2.1.
Cc tiu chun MPEG cu trc d liu dng lp. Bao gm cc thnh phn c
bn sau y:
Khi (Block): L n v c bn cho chuyn i DCT. Bao gm 8x8
im nh tn hiu chi hoc tn hiu mu.
Macro Block: L nhm cc khi DCT tng ng vi thng tin ca
mt ca s 16x16 im nh gc. C nhiu dng Macro Block khc nhau ph thuc
vo cu trc ly mu c s dng.
4:4:4 Macroblock
4:2:2 Macroblock
1
10
11
12
CB
CR
Y/G
CB/B
4:2:0 Macroblock
1
5
CB
CR/R
4:1:1 Macroblock
6
CR
3
Y
CB
CR
Phn u (header) ca Macroblock cha thng tin phn loi (Y hay Cb, CR)
v vector b chuyn ng tng ng.
Lt (slice): c cu thnh t mt hay mt s MB lin tip nhau.
Phn header ca slice cha thng tin v v tr ca n trong nh v tham s qut
lng t (quantized scaling factor). Kch c ca slice quyt nh bi mc bo v l
cn c trong ng dng v b gii m s b qua slice b li. H s mt chiu DC
c nh v ti im bt u mi slice.
nh: Lp nh cho bn thu bit v loi m ho khung I,P,B). Phn
header mang th t truyn ti ca khung bn thu hin th khung theo ng th
61
Khung
F1
CCIR_ 601
nguyn thu
Khung
nn
F2
F3
F4
F5
F6
F7
F8
F9
F10
Cu trc IBBPBBPBBI
Cu trc IB
Cu trc IBP
Cu trc IP
62
Thng tin quan trng nht ca phn header l kch thc (dc, ngang) ca
mi nh, tc bit, tc nh v dung lng i hi b m d liu bn thu.
Thng tin chui nh v phn header ca chui l dng bit m ho, cn gi l
dng video c bn.
Khi 8x8 im nh
4:2:0
2
CB
CR
4
Y
Slice
1
nh (Khung)
Nhm nh (GOP)
63
Lp chui nh
(sequence
layer)
Lp nhm nh
(GOP layer)
Sequence
header
Chui Video #1
Chui Video #2
Dng s cp
Chui Video #n
GOP header
GOP #p
GOP #p+1
GOP #p+2
GOP #p+3
GOP #p+4
GOP #p+5
Khung B
Khung P
Khung B
Khung I
Khung B
Frame header
Lp khung
(frame layer)
Khung I
Slice header
Lp lt
(slice layer)
MB
MB
MB
MB
MB
MB
MB
MB
MB
MB
Lp MB
(macrokblock c im MB Vecto chuyn ng Khi Y Khi Y Khi Y Khi Y Khi Cb KhiCR
layer)
Lp khi DCT
(block layer)
Cc h s DCT EOB
8x8 im chi
D liu khung CCIR_601
3.2.2.
3.2.2.1.
3.2.2.2.
65
D bo b chuyn ng nh P
V tr ni suy
ng di chuyn
ca vt th
Khung k
trc (n-1)
Khung hin
hnh (n)
Khung k sau
(n+1)
D bo b chuyn ng nh B
3.2.2.4.
66
Th t khung gc
F1
F2
F3
F4
F5
F6
F7
F8
F9
F10
Th t hin th
I1
B2
B3
P4
B5
B6
P7
B8
B9
I10
Th t truyn dn I1
P4
B3
P7
B5
B6
I10
B8
B9
[[[[[
B2
3.2.3.
S im/dng tch cc
+ Chi Y
+ Mu Cb, CR)
Tn s ly mu (MHz)
+ Chi Y Chi Y
+ Mu (Cb, CR)
S dng tch cc
+ Chi Y
+ Mu (Cb,CR)
Tc khung (Hz)
T s nh
(Kch c nh)
CCIR - 601
525
CSIF- 525
4:2:0
CCIR - 601
625
CSIF - 625
4:2:0
720
360
352
176
720
360
352
176
13,5
6,75
6,75
3,38
13,5
6,75
6,75
3,38
480
480
30
4:3
240
120
30
4:3
576
576
25
4:3
288
144
25
4:3
Gi tr cc i
rng nh
Chiu cao nh
Tc nh
S lng MB (Macroblock)
Gii vevto chuyn ng
Kch thc b m u vo
Tc bit
768 im
576 dng
30 nh/s
396
64 im
327.680 bit
1,8 Mbps
68
3.2.4.
H thng nn MPEG-1
69
INTER/
INTRA
Thng tin v
loi nh(I,B,P)
B cm nhn
c tnh m
ho
B phn loi
Inter_Intra
M ho VLC
v ghp knh
Tham s
lng t
B nh m
Vecto
chuyn
ng
INTER/
INTRA
Dng
video vo
Lng t
ho
DCT
Tham s
lng t
INTER/
INTRA
Lng t
ho thch
nghi
Gii lng
t ho
Loi
nh(I,B,P)
ICDT
INTER/
INTRA
Loi nh
D bo c
b chuyn
ng
Lu tr nh
qu kh
Vecto
chuyn
ng
Write
Previous
Write
Future
c lng
chuyn
ng
Lu tr nh
tng lai
70
Dng
bt
B nh
m
Gii m v
tch knh
INTER/ INTRA
Gii lng
t ho
Dng
video ra
IDCT
Tham s lng t
Vecto
chuyn
ng
INTER/
INTRA
Lu tr nh
qu kh
D bo c
b chuyn
ng
Lu tr nh
tng lai
Loi nh
(I,B,P)
Vecto chuyn ng
71
3.3.
Nn tn hiu video theo MPEG-2
3.3.1.
Tiu chun nn video MPEG-2
Tiu chun MPEG-2 cn c gi l ISO/IEC 13818 l s pht trin tip theo
ca MPEG-1 ng dng cho phn gii tiu chun ca truyn hnh do CCIR- 601
qui nh.
MPEG 2 gm 4 phn:
Phn 1: H thng (ISO/IEC 13818-1): xc nh cu trc ghp knh
audio, video v cung cp ng b thi gian thc.
Phn 2: Video (ISO/IEC 13828-2): xc nh nhng thnh phn m
ha i din cho d liu video v phn loi x l gii m khi phc li khung
hnh nh.
Phn 3: Audio (ISO/IEC 13818-3): m ha v gii m d liu m
thanh.
Phn 4: Biu din (ISO/IEC 13818-3): nh ngha qu trnh kim
tra cc yu cu ca MPEG-2 .
So vi MPEG-1, MPEG-2 c nhiu ci thin, v d v kch thc nh v
phn gii nh, tc bit ti a, tnh phc hi li, kh nng co gin dng bit. Kh
nng co gin dng bit ca MPEG-2 cho php kh nng gii m mt phn dng bit
m ha nhn c nh khi phc c cht lng tu thuc mc yu cu.
Sau y l mt s c im ch yu ca tiu chun ny :
H tr nhiu dng thc video, c bit l cc dng thc video phn
gii khng gian cao, dng thc video xen k ca truyn hnh.
C php dng bit MPEG-2 l s m rng ca dng bit MPEG-1.
Nn video MPEG-2 tng hp vi nn video MPEG-1. c th hin
qua 4 hnh thc tng hp.
Tng hp thun: b gii m MPEG-2 c kh nng gii m dng
bit (hoc mt phn dng bit MPEG-1).
Tng hp ngc: b gii m MPEG-1 c kh nng gii m
c mt phn dng bit MPEG-2.
Tng hp ln: b gii m phn gii cao c kh nng gii m
c dng bit ca b m ho c phn gii thp.
Tng hp xung: b gii m phn gii thp c th gii m
c mt phn dng bit ca b m ha phn gii cao.
MPEG-2 h tr kh nng co gin (scalability): co gin khng gian, co
gin SNR (Signal to Noise Ratio), co gin phn chia s liu...
Ngoi ra cn c nhiu ci tin khc trong MPEG-2 bao gm:
72
3.3.2.
Chc nng
n v ni dung
n v truy nhp ngu nhin dng
video m ha.
n v m ha c bn
n v ti ng b
n v b chuyn ng
n v chuyn i DCT
Lp nh (Picture Layer)
Lp lt (Slice Layer)
Lp Macro Block (MB Layer)
Lp khi (Block Layer)
73
MPEG-1
ISO/IEC 11172-2
Sequence header
(u chui)
Dng bit
Extended Sequence
(chui m rng)
3.3.3.
3.3.4.
C khung
Low
Main
720x576 (c nh TV chun)
High-1440
1440x1152
High
75
3.4.
Ghp knh Audio_Video s theo tiu chun MPEG -2
3.4.1.
H thng truyn tn hiu MPEG-2
H thng MPEG-2 s dng cu trc d liu dng gi nh d liu ca cc
mng truyn thng. Cc gi d liu lun lun bao gm phn u Header) v
phn ti (Payload).
Phn header cha thng tin cn thit x l d liu phn payload
(v d nh thng tin phn loi nh trong phn header gi nh).
Kch thc phn payload c th c nh hoc thay i .
Payload
Packet payload
Packet header
76
Lp nn
(Compress layer)
Lp h thng
(System layer)
nh dng ngun
M ho nn
Gii m ho nn
B ng gi
B m gi
Ghp knh to
dng chng trnh
3.4.2.
77
3.4.2.1.
SC
SI
S Byte
3
1
2
2
PL
BS
Mc ch
SC
SI
PL
BS
Bt u m
Xc nh dng
di gi
Dung lng b m
3.4.2.2.
Thng thng, c hai phng thc cung cp thng tin video ti ngi s dng:
t my pht VCR hoc t mng truyn hnh qung b thng qua cp, v tinh hay
truyn thng mt t. MPEG-2 nh ngha hai cng c cho hai cch thc truyn tn
hiu ny. l: dng chng trnh (Program Stream) cho lu tr d liu trn
cng hay a CD_ROM v dng truyn ti (Transport Stream) cho mng cung
cp tn hiu video thi gian thc.
78
Video M ho v
nn
Audio
M ho v
nn
ng gi
ng gi
Audio PES
Data PES
Video PES
Audio PES
ng gi
Gfp knh TS
iu khin nh dng
v b tr
ng gi
Dng
truyn ti
(transport
stream)
#1
#2
#n
Gfp knh
D liu
ng gi
Video PES
Gfp knh
Audio
M ho v
nn
M ho v
nn
Gfp knh
Video
Dng
chng
trnh
(Program
stream)
#1
#2
79
Gi c di 188 Byte
4
Byte
184 Byte
S liu truyn ti
Phn header
ca gi truyn
ti TS
T ng
b
47H
S bt
1
1
1
13
2
2
4
Mc ch
C bo li truyn dn (error indicator )
Bt u gi PES ( Packet start indicator )
Ch nh u tin truyn dn
Ch mc gi PES ( Packet indentifier )
iu khin trn ( Scramb control )
iu khin trng thch nghi (Adaptation field
control )
Continuity indicator
80
M t
Gi tr PID
0x 0000
0x 0001
0x0002 0x000F
0x0010 0x1FFE
0x 1FFF
81
Dng s cp
Video
Chui Video # n
Dng s cp
Video
ng gi
Gi PES ( di thay i, ln hn 64 kbit )
Cc gi
truyn ti
Video
188 byte/gi
Dng s cp
Audio
Dng s
cp Audio
ng gi
Chui Audio # n
Cc gi
truyn ti
Audio 1
188 byte/gi
Dng
truyn ti
a chng
trnh
Audio
Video
Audio Video
Dng chng
Dng chng
Dng chng
trnh #1
trnh #2
trnh #3
Audio
Video
188 byte
3.4.3.
3.4.3.1.
Dng truyn ti MPEG-2 rt linh hot, th hin di hai kha cnh sau:
Cc chng trnh c nh ngha nh bt k s kt hp no ca cc
dng bt s cp. Cc dng bt s cp c th xut hin trong mt hoc nhiu chng
trnh khc nhau. (V d: 2 dng bt video khc nhau c th cng kt hp vi mt
dng audio to hai chng trnh khc nhau). Cc chng trnh cng c th c
sa i ph hp vi mt s yu cu c bit.V d: cng mt chng trnh truyn
hnh nhng phn audio c thay i theo tng vng ngn ng khc nhau.
Nhiu chng trnh khc nhau c th ghp knh trong cng mt h
thng truyn ti. Ti pha thu (pha gii m) chng s c tch ra d dng.
83
3.4.3.2.
3.4.3.3.
84
Audio 1
Video 2
PROGRAM 1
PROGRAM
2
Video 1
Hnh II.3.16:
85
3.4.3.4.
Thng tin c t
Specific_Information)
chng
trnh
PSI
(Program
86
S PID
123
65
37
...
100
200
Thng tin iu
khin trn
Hnh II.3.17:
PID
500
500
510
520
thng tin mng). Thng tin NIT mang d liu v mng cung cp. MPEG-2 khng
xc nh ni dung bng thng tin mng. N thuc v nh phn phi mng.
Cu trc PSI cui cng l bng truy xut c iu kin CAT mang thng tin v
s PID ca cc gi truyn ti (TS) cha d liu v h thng trn, xen. Thng tin
CAT c truyn ti trong cc gi TS c s PID = 1.
3.4.4.
88
90 KHz
27 MHz
Program_clock_reference_base
Program_clock_reference_extention
33 Bt
9 Bt
89
27 MHz
chun
Dng Video
R_601
nh dng dng
truyn ti
M ho Video
PCR = X +
thi gian ca n
bt
PCR = X
ng n bt
Gi 188 byte
B gii m
dng truyn ti
PCR
c
truyn ti
So snh
Lc thng
thp
PCR a
phng
B thu
ng h
chun
ng h 27 MHz
Hnh II.3.19 :
S ng b ho thu pht
90
27 MHz
VCO
4.1.
C s ca nn d liu audio
4.1.1.
4.1.2.
Che lp tn s:
S che lp v mt tn s l hin tng mt m thanh nghe thy tn s ny
bng tr nn khng cm nhn c do ngng nghe thy b dng ln v s c mt
ca mt m thanh tn s khc c cng mnh hn.
S che lp v tn s c minh ho bng hnh v sau y:
Mc p sut
m_SPL
(dB)
110
Kt qu
che lp
to bi
m 1KHz,
65 dB
100
90
80
70
60
Ngng
nghe c
b bin i
bi m che
lp
50
40
Kt qu
che lp
to bi
m 1KHz,
45 dB
30
20
10
0
10
Ngng
tuyt i
50 100
500
1k
5k
10k
20k
Tn s (Hz)
Tn hiu khng
nghe thy
Che lp lin tc
Che ph
sau
Che ph
trc
Tn hiu che lp
-50
50
Hnh II.4.2
100
150
200
250
300
Thi gian
(ms)
S che ph thi gian l hin tng tai ngi ch cm nhn c m sau khi m
bt u khong 200 ms v c cm tng m thanh cn ko di khong 200ms
na sau khi m thanh dt. Ngoi ra, thnh gic cng khng phn bit c
khong ngng nh hn 50 ms gia hai m thanh ging nhau i lin nhau.
4.2.
Dy b
lc
M hnh
tm l thnh
gic
B phn phi
bt
Lng t v
m ho
Dng m
ho
Thng tin
phn phi
bt
Ghp knh
Tn hiu
u vo
Dng bt
m ho
94
95
20,83 s.
ng bao ph
tn hiu
110
100
ng cong
che ph c
tnh ton
90
80
70
60
50
40
S phn phi bt
(SNR theo tn s)
30
20
10
0
0
2k
4k
6k
8k
10k
12k
14k
Tn s
(Hz)
96
4.3.
97
MPEG-1
MPEG-2
phn gii u
16 bt.
vo
16 bt, c th ln ti 24 bt.
Tn s ly mu
Tc bt
S lng knh
Tnh tng hp
Thun v ngc
Kh nng co gin
Dy b
lc 32
bng
ph
Bin i FFT
512 hoc
1024 im
Xp
loi
31
0
1
2
Lng
t ho
0
1
2
n
31
31
Phn phi
tham s
xp loi,
bt ng
v m
ho
Ngng
che lp
Multiplexer
D liu
u vo
0
1
2
-Phn phi
bt
-Tham s
xp loi
D liu
ph
98
Dng bt
m ho
Kt lun
S pht trin mnh m ca k thut s m ra mt giai on mi, giai on
ca cng ngh thng tin, cc thit b in t u hot ng v lm vic vi
truyn hnh s.
Hin nay, vic s dng k thut s s ho thit b studio l vn rt
nng bng cc nc pht trin, hu nh trong cc giai on u x l vi tn hiu
s, v vic x l vi tn hiu s s thc hin d dng v cho cht lng cao hn i
vi tn hiu tng t. Mt khc vic lu tr, truyn dn v pht sng cng cho cht
lng cao hn.
S tng nhanh ca nhiu loi hnh dch v, cng vi vic ng dng cc cng
ngh s lm cho tc tn hiu tng ln. Do cng i hi knh truyn c
bng thng rng hn.
Tn hiu truyn hnh s l loi d liu c tc ln nn cn c bng thng
rng. Vi tc ca cc knh truyn hin nay th vic truyn tn hiu truyn hnh
s rt kh khn. Mt yu cu c t ra l lm sao gim c tc tn hiu
ph hp vi tc knh truyn. Gii php c a ra l nn tn hiu truyn s.
K thut nn c th p ng c yu cu v tc tn hiu, bng cch chn
t s nn thch hp. Vi cng ngh nn hin nay cho cht lng tn hiu chp nhn
c th hiu qu nn t c kh cao, vi tn hiu audio t l nn t c l t
1020 ln, cn vi tn hiu video t l nn t c l khong 100 ln.
K thut nn khng ch s dng trong truyn hnh, m cn c s dng i
vi cc loi d liu khc nh vic truyn v lu tr cc loi d liu trong my tnh.
S pht trin ca k thut s v cng ngh x l tn hiu s cng cng ngh
x l nh lm cho hiu qu nn ngy cng cao v cht lng ca tn hiu cng c
nng cao hn.
S pht trin mnh m ca cng ngh thng tin cng nh cng ngh in t
v s gia tng ca nhiu loi hnh dch v mi th trin vng pht trin ca k thut
nn trong tng lai l rt ln.
99