Datk Sistemler CS5001

Th. Letschert
eviri: Turgay Akba
TH Mittelhessen Gieen
University of Applied Sciences

Giri

leyi

Materyal

Kullanlabilirlik: Master of Science (Informatik)

Semeli-Ders (Theorie-Pool)

Materyal

Sunum: homepages.thm.de/hg51
Altrmalar: homepages.thm.de/hg51 [Moodle]
Literatr

Dersin ileni biimi

4 Saat/Hafta, Ders und Uygulama

Ltfen derse bilgisayarnzla geliniz.
Eer dersle aktif ya da pasiv olarak ilgiliyseniz, ltfen derse zamannda geliniz.

Deerlendirme

Ylsonu Snav
Snava girebilmek iin bir tane uygulama devi gereklidir.
Uygulama devi = Altrmalarn zm + sunumu

Seite 2

leyi

n artlar
Birikim ve Beceriler:

Bilgisayar Mhendislii Lisans derecesi

Yeterli derecede yazlm gelitirim becerisi

Ezamanllkla ilgili birikim (Senkronizasyon, Mutex, Semaphor, vb.)

Matematiksel temeller (Ayrk Yaplar)

erik
Datk algoritmalar arlkl Datk Sistemler.

Literatr
G. Tel: Introduction to Distributed Algorithms, Cambridge University Press
A. D. Kshemkalyani, M. Singhal: Distributed Computing
V. K. Garg : Concurrent and Distributed Computing in Java, John Wiley
A. S.Tanenbaum, M. van Steen: Distributed Systems, Prentice Hall
Nancy Lynch: Distributed Algorithms, Morgan Kaufmann

Seite 3

Datk Sistemler

Datk Sistem Nedir?

Bir datk sistem

Farkl yerlerde bulunan ve

Ortak bir uygulamay gerekletiren

Birok aktif bileenden oluur.

Yani bir

Gevek bal,
(Ortak bir kaynak yoktur, mesaj deisimleri vardr.)

Ezamanl sistem.
Aktif Bileenler = zerk ilem yapanlar
(Agentlar: nsanlar, Bilgisayarlar, Sreler, ...)

birlii yapmak

Sadece mesajlarn deiimi

Datklk

Fiziksel (Bir oda iinde dalm) ve

Mantksal (iletiim halinde bulunan sreler) olabilir.

Seite 4

Datk Sistemler

Neden datk

Doal Datk Birimler

Birok sistem grev tanmndan dolay datk olarak almaktadr.(Email,

Web, ..)

G Artm

Yk Paylam

Paralel alma

Artan Salamlk

Fazlalk

Yedekleme sistemi

Ekonomi

Birden fazla kk sistemin almas, bir tane byk sistemin almasndan

daha az maliyetlidir.

Seite 5

Datk Sistemler

zellemi Sorunlar

Kompleks ve eitli problemler

Datkln algoritmik problemleri

Datk = Youn artlar altnda e zamanl alm
(Ortak bellek, ortak saat olmakszn ...)
ardk + Sreler
e zamanl Ortak kaynak

=> e zamanl
=> datk

Kompleks Altyap / Heterojen Ortam

(eitli) Alar,
(eitli) letim Sistemleri
(eitli) Verilerin sunumu
(eitli) en yeni / en iyi / en ok tartlan / deien
Altyap konseptleri ve market stratejileri

Seite 6

Datk Sistemler

Hedef
Datm sistemlerin grevi zelletirilmi problemleri datk olarak zmek ve datkl
herhangi bir seviyede grnmez olarak gerekletirmektir.

Kullanclar iin grnmezlik

Datk uygulamalar datk birimleri kullanclar iin grnmez olarak
gerekletirirler

Uygulama program iin grnmezlik

Datk iletim sistemi/katman datk birimleri uygulama iin grnmez klar

Dier sistem programlari iin grnmezlik

IP-Routing IP Alarn TCP/UDP iin grnmez yapar
effaflk

Ulalmasi zordur ve bundan dolay kademeli olarak ulalmaya allr.

Farkl ynleri vardr(Konumdan dolay effaflk, ounluktan kaynakl effaflk)

Seite 7

Datk Sistemler

Datk Algoritmalar
Datk algoritmalar, datk sistemlerin nemli konularndan biri ve dersin odak
noktasdr.
Datk Algoritmalarn Zorluklar
E zamanl / Deterministik Olmayan / Genel Grnm olmayan

Hi bir katlmc(Agent(Makine/Sre,...)) sistemin tmyle alakal bilgiye sahip

deildir,

Kararlar eksik bilgiler temel alnarak verilmelidir,

Deterministik olmayan: Deien mesaj zamanlar, farkl ilemci hzlar, ...

Bir katlmcnn(Agent(Makine/Sre,..)) baarsz olmas btn sistemin durmas

demek deildir: Sistem devam edebilir etmelidir (Nasl?)

Seite 8

Datk Algoritmalar

Kullanm
Datk algoritmalar ncelikle altyap yazlmlarnda kullanlmaktadrlar.

A Protokoller

Ynlendirme

Hata Kontrolleri

Balanti Ynetimi

lemsel Sistemler

Rezervasyonlar

Datk DB
Katmanlar

Senkronizasyon

ptal - / Kilitleme Kefi

Datk (sanal) Kaynaklar: Bellek, Saat, ...

Mobil Uygulamalar

Sensr Alar

Seite 9

Datk Algoritmalar

Datk vs. Datk Olmayan

Datk Olmayan

Hesaplama: Fonksiyon Girdisi ~> kt

Datk

Dmlerden oluan a

Dmler birbirlerine mesajlar gnderirler

Her dm mesaj aldnda yerel bir algoritmay tamamlar

Gerekte algoritma says dm saysna gre daha azdr

Hesaplama: Bir Dm / Btn Dmlerin son(?)-Durumu

R
Girdi

R
Fonksiyon

Datk olmayan:
sral - fonksiyonel

Datk:
durum odakl, tepkili

Ckt

R
I

Seite 10

Datk Sistemler

Dersin Hedefi
Datk algoritmalar merkezli datk sistemlerde

Temalar- ve Problemlere
Dnce tarzlarna
Teorilere
Sorulara
ainalk oluturmaktr.

Seite 11

Datk Sistemler

rnek
Verilen: Dmlerden olumu bir a
Her dm balang deeri olarak pozitif bir tam say barndrmaktadr.
Her dm kendi komusuna herhangi bir ierikte mesajlar gnderebilir. Dier
etkileimler engellenmitir. Dmler sadece kendilerine komu olan dmleri
tanmaktadrlar ve genel a ile ilgili bir bilgiye sahip degillerdir.

Aranan: btn dmleri gezen ve btn dmlerde bulunan saylarn

EBOB'unu bulan Algoritma veya Algoritmalar.

60

72

114

18

102

84
Seite 12