/



   

Sng kin SIREN v c lng quy m

ca Bun bn ngi



United Nations Inter-Agency

Project on Human Trafficking

D n Lin Cc T Chc Lin Hp Quc v Phng Chng Bun Bn Ngi (UNIAP)

Xut bn ln u ti Thi Lan
Thng 1 nm 2011
Ban Qun L D n UNIAP Khu Vc
Ta nh Lin Hp Quc, Tng 12, Nh A
i l Rajdamnern Nok., Bng Cc 10200
T: +662-2-288-2213
Fax: +662-2-280-0268

Sng kin c lng Quy m Bun bn ngi do UNIAP khi xng

Phn tch nh lng v Bun bn ngi:
Trng hp tnh An Giang, Vit Nam
ISBN: 978-974-680-281-9

Li ni u
C th bun bn ngi c nh ngha rt c th nhng thng tin v quy m ca vn nn ny li rt t c bit
n. Nhng l hng d nhn thy trong thng tin, kin thc v mc ph bin ca bun bn ngi ti cc khu
vc a l khc nhau v trong cc ngnh ngh lao ng khc nhau c nhng nh hng n cc n lc phng
chng bun bn ngi ti tt c cc cp . Chnh iu ny cng khin cho vic xc nh tc ng ca cc hot
ng phng chng bun bn ngi tr nn gn nh khng th.
Hn th na, nhng ngi lm cng tc phng chng bun bn ngi thng c yu cu ch r nhng n lc
trong lp chng trnh gip ch c nhng g cho ngi dn. V th, iu quan trong i vi nhng ngi lm
cng tc phng chng bun bn ngi l hiu mt cch chnh xc nhng ng gp v n lc ca h to ra s
khc bit nh th no.
Tuy nhin, nu khng c im khi u mang tnh thc t, lm sao chng ta c th o lng c cc kt qu?
Nm 2007, UNIAP t chc mt cuc thi vi mt mc tiu mang tnh tham vng l thc y nhng sng kin v
bin php nghin cu trong lnh vc phng chng bun bn ngi. UNIAP mi cc t chc phi chnh ph,
gii hc gi, cc c s nghin cu ca chnh ph v phi chnh ph xy dng n phng php nghin cu c th
c lng s nn nhn ca bun bn ngi ti mt khu vc a l hoc trong mt ngnh ngh lao ng no .
Yu cu t ra l cc phng php nghin cu ny cn phi ton din, ph hp vi cc ni dung u tin trong lnh
vc phng chng bun bn ngi, ph hp v mt k thut, mang tnh thc tin, nguyn bn v c th ng dng
nhn rng ti cc khu vc khc.
Sng kin ny nhm hai mc ch:
Mc ch th nht l gii quyt nhu cu c thng tin c lng s nn nhn bun bn ngi mt cch chnh xc.
Mc ch th hai l hnh thnh mt khun kh mang tnh cnh tranh hng ti thu ht chuyn gia nghin cu
v phn tch nh lng trong lnh vc phng chng bun bn ngi. y l mt lnh vc trong tha nhn
mt cch rng ri vic thiu cc thng tin thng k nh lng tin cy l nhn t cn tr cng tc lp chng trnh
trong lnh vc phng chng bun bn ngi.
Cuc thi nhn c nhiu n n tng v tri qua hai vng s loi, trong c su n c chn v
chung kho. Tc gi ca su n ny trnh by v bo v phng php nghin cu ca mnh trc i din ca
cc t chc ca Lin Hp Quc, cc t chc phi chnh ph v cc nh ti tr tham gia trong lnh vc phng chng
bun bn ngi trong khu vc. Ban gim kho bao gm ng David Feingold, UNESCO, c Lisa Taylor, UNIAP
v b Giang Th, Hc Vin Khoa Hc X Hi tnh Vn Nam, Trung Quc tin hnh la chn cc n cui
cng.
Nh c k vng, cc cch tip cn trong cc n t ra a dng, sng to v quan trng nht l rt ph hp vi
bi cnh vng min, mang tnh thc tin v kh thi.
Nm 2008, UNIAP trc tip h tr kinh ph v k thut cho ba n c chm im cao nht. y l bo co
kt qu ca mt trong cc n vi mong mun nhn rng v tip tc ci thin mt cch sng to ti cc khu
vc khc.
Chng ti hy vng nhng sng kin tng t s tip tc gip pht trin cc h thng thu thp thng tin nh
lng ng tin cy trong lnh vc phng chng bun bn ngi, khng ch trong tiu vng sng M-Kng m
cn cc khu vc khc trn th gii.
UNIAP xin gi li cm n n cc tc gi ng gp cng sc trong nghin cu v bun bn ngi. Pht hin
ca cc nghin cu ny khng ch mang tnh i mi m cn cung cp mt cng c cho nhng ngi lm vic
trong lnh vc phng chng bun bn ngi lp k hoch chnh xc v hiu qu hn cc hot ng phng
chng bun bn v bc lt ngi mt cch chnh xc v hiu qu hn.
Vn phng Qun L D n UNIAP Khu vc
Bng Cc, Thi Lan

Li cm n
T khi cn thai nghn, nghin cu ny kh tham vng v mang tnh tin phong v quy m.
Nhm nghin cu tin hnh phng vn 98% s x trn a bn tnh An Giang. Nhng n lc
ny khng th thc hin c nu khng c s cho php v hp tc ca y Ban Nhn Dn Tnh,
Cng An Tnh, S Lao ng-Thng Binh -X Hi Tnh An Giang. Nghin cu c tin hnh
ng vi tin thi gian ra vi s cng tc khng mt mi ca Nhm Nghin Cu trng
i Hc An Giang. D n Lin Cc T Chc ca Lin Hp Quc v Phng Chng Bun Bn
Ngi (UNIAP) h tr ti chnh thc hin kho st ny. Xin gi li cm n c bit ti
tin s Lisa Taylor v ng Paul Buckley v nhng h tr v k thut v hu cn. B Linda Trn v
b Anita Kumar ng gp kin cho bn tho u tin. B Lily Phan phi hp vi ng Trn
Minh Hi thit k phng php nghin cu v tng hp bo co ny.
Thng 8 nm 2009

MC LC
Tm lc ......................................................................................................................................... 5
Danh mc bng biu ..................................................................................................................... 6
Phn 1: Gii thiu v nghin cu
1.1 Tnh cp thit ca Thng k v Bun Bn Ngi ti Vit Nam ................................................7
1.2 Mc tiu ca Kho st ......................................................................................................................................9
1.3 a bn nghin cu: tnh An Giang ..........................................................................................................9
Phn 2: Phng php nghin cu
2.1 Phng php nghin cu ............................................................................................................................11
2.2 Cn nhc cc nh kin................................................................................................................................. 15
2.3 Nhng cn nhc v o c ngh nghip ...........................................................................................18
Phn 3: Kt qu Kho st
3.1 M t con s thng k ...................................................................................................................................20
3.2 Nhng s liu th ni ln iu g? ...........................................................................................................22
3.3 So snh cc x c ng bin gii vi cc x khng c ng bin gii.............................22
3.4 So snh khu vc nng thn v thnh th ..............................................................................................24
3.5 Quan st ban u v mng li bun ngi ti tnh An Giang ................................................24
3.6 Xu hng Bun Bn Ngi ti tnh An Giang trong khong thi gian 2006-2008 ....27
3.7 Mc tin cy ca d liu- kim chng vi cc ngun thng tin thng k sn c .......28
Phn 4: Khuyn ngh
4.1 Cc khuyn ngh do trng p a ra ...................................................................................................30
4.2 Cc khuyn ngh v phng php nghin cu v nh hng nghin cu trong tng
lai .......................................................................................................................................................................................32
4.3 Gi v nhng vic nn lm v khng nn lm khi tin hnh nghin cu v Bun Bn
Ngi ...............................................................................................................................................................................34
Phn 5: Ti liu tham kho
5.1 Danh mc ti liu tham kho .....................................................................................................................35

TM LC
S dng phng php nghin cu nh lng i vi 98% s x ca tnh An Giang, nghin cu
ny c tnh s ngi nghi l nn nhn ca Bun Bn Ngi (BBN) v s ngi c xc
nh. Con s ny khng bao gm 58 ca b bun bn trong nc trong thi gian 2006-20081.
Trong tng s nn nhn, c 10% s ca kt hn vi ngi ngoi quc c du hiu b la gt; 44%
s ca la bn ph n; 31% s ca b nh sang Cam-pu-chia v hin khng r tung tch v 15% s
ca b qu v hin khng r ang u.
Nghin cu d liu ny, nhm nghin cu thy rng khng c bng chng kt lun cc
x c ng bin gii c nguy c cao hn cc x khng c ng bin gii. Bn cnh , cng
khng c chng c kt lun rng vng nng thn c nguy c cao hn khu vc thnh th.
Tuy nhin nghin cu ch ra rng cc x nng thn c nhiu ca BBN hn, nguyn nhn l gii l
a bn nghin cu c vng nng thn nhiu hn vng thnh th v dn s vng nng thn cng
cao hn cc vng thnh th. Nghin cu ny cng tin hnh iu tra ban u mng li k bun
ngi hiu thm ti sao mt s khu vc li c nguy c cao hn mt s khu vc khc, mc d
nhng khu vc ny c chung c im kinh t x hi.
Kho st cho thy s lng ca BBN gim nh trong thi gian 3 nm 2006, 2007 v 2008. Theo
nhng ngi c phng vn, cc ca BBN trong thi gian sau nm 2006 t c thy hn so
vi cc nm trc . Da vo nhng pht hin ny, nghin cu a vo cc khuyn ngh do
cc trng p nu ra v vic lm th no gim thiu tnh trng BBN trong a phng ca h.
Cui cng nghin cu a ra cc khuyn ngh lin quan n cc hot ng nghin cu trong thi
gian ti trn c s cc pht hin ca kho st ny.

Cng ging nh nhng kho st v BBN khc, nhng s liu trnh by y c bc tch da trn hiu bit thc ca
ngi tr li phng vn. C nhng ca ngi tr li phng vn khng thc s nm r. Cc ca trong nhng trng hp ny
khng c tnh. V th, s lng ca BBN trn thc t c th ln hn con s c bo co y. Vic cn nhc nh kin
l khng th trnh khi do c th ca BBN l vn b giu nhm. Do , chng ta khng nn trch dn cc s liu mt
cch n c m khng gii thch qu trnh hnh thnh con s thng k cng nh con s ny ni ln iu g v cc im
nng vi m trn a bn tnh An Giang.

Danh mc bng biu

Biu 1: Thng k s lng ca BBN trn bo ch Vit Nam giai on 1991-2007 ...............................8
Biu 2: Bn tnh An Giang..........................................................................................................................................9
Bng 1: Nhng thng k chnh v tnh An Giang .............................................................................................10
Biu 3: Cc cp qun l hnh chnh khc nhau trn a bn tnh An Giang .......................................13
Biu 4: Bn ca mt p v bng tay la chn t cho phng vn...................................................14
Biu 5: Mc cng khai ca vn BBN ..........................................................................................................17
Biu 6: Bn cc im nng trn a bn tnh An Giang da trn cc ca nghi vn hoc
c xc nh l nn nhn BBN giai on 2006-2008 ............................................................21
Biu 7: S lng cc ca nghi vn hoc c xc nh l nn nhn BBN giai on 2006-2008,
tnh theo a bn huyn .................................................................................................................................22
Biu 8: S lng cc ca nghi vn hoc c xc nh l nn nhn BBN, phn loi theo
hnh thc BBN ....................................................................................................................................................22
Bng 2: im n ca BBN v s lng nn nhn BBN thng k trn bo ch ..............................25
Biu 9: S lng ngi b tnh nghi l nn nhn, giai on 2006-2008 ................................................27
Biu 10: Phn hi ca trng p v l do cc v BBN tng hay gim sau nm 2006 ....................28
Bng 3: Cc ngun thng k khc v s lng ca BBN trn a bn tnh An Giang ......................29
Biu 11: S lng cc ca kt hn vi ngi nc ngoi ti An Giang, 2006-2008 .........................29
Biu 12: xut ca trng p gim tnh trng BBN ..............................................................................31
Biu 13: xut ca trng p v cc hnh thc dy ngh khc nhau ..................................................31
Bng 4: Gi v cc vic nn lm v khng nn lm khi tin hnh kho st v BBN....................34

PHN

GII THIU V NGHIN CU

1.1 Tnh cp thit ca thng k trong Bun bn ngi ti Vit Nam

Thnh cng ca Vit Nam trong pht trin v tng trng kinh t nhanh chng c cng
ng quc t cng nhn. Tuy nhin, c mt iu m t ngi bit n, l Vit Nam l mt
quc gia ngun, v cp thp hn l quc gia trung chuyn v l ch n ca cc hot ng
bun bn ngi (BBN). Nhng k bun ngi nhm vo cc nhm ngi c nguy c cao ti cc
khu vc nng thn v thnh th khc nhau trn ton quc, c bit sn nhng ngi sn sng di
c khng an ton mong c cuc sng tt p hn.
Nhng tuyn ng ph bin nht ca BBN Vit Nam l t Vit Nam sang Trung Quc i vi
khu vc min Bc v t Vit Nam sang Cam-pu-chia i vi khu vc min Nam. Vi nhng ca BBN
t Vit Nam sang Trung Quc, cc c gi/ph n tr thng b bun sang lm vic trong nh
cha hoc b bn lm v cho n ng Trung Quc nng thn. Cng c mt s ca tr em b bn
sang Trung Quc p ng nhu cu nhn con nui v nam gii b bun bn nhm mc ch bc
lt lao ng. Vi cc ca BBN t Vit Nam sang Cam-pu-chia, cc c gi/ph n tr ch yu b bun
bn bc lt tnh dc. Mt s c/ph n tr, sau khi c a sang Cam-pu-chia, b bn sang
mt nc th 3 nh Thi Lan hoc M Lai. cp thp hn, ph n v nam gii ngi Vit cng
b bun bn sang cc nc khc nhm mc ch bc lt tnh dc v bc lt lao ng.
Mc d c th xc nh c cc im n ca hot ng BBN, nhng rt kh xc nh nhng
con s thc t v s lng cc ca BBN, nn nhn BBN v ti phm BBN. Biu 1 di y cho
thy mt s kh khn trong vic xc nh nhng ngun thng k tin cy. Phn tch cc bi bo
trong giai on 1991-2007, biu 1 cho thy nhng khc bit v tng s cc ca BBN c cp
trn cc t bo ph bin ca Vit Nam2. Trong nghin cu ny, chng ti la chn nhng t bo
chnh thng (thuc chnh ph) phn tch do cc t bo ny cung cp thng tin chnh thng
tt nht khi thng k s lng cc ca BBN. Tuy nhin, Biu 1 cho thy nhng thng tin thng
k ny xung t vi nhau, khin cho truyn thng i chng gp kh khn c mt bc tranh
ton cnh v quy m ca cc hot ng BBN ti Vit Nam.
2

Cc bi bo c chn phn tch c trch dn t bo Tui Tr, VnExpress, Bo Ph N Vit Nam v VnChannel.

Biu 1: Thng k s cc v BBN ti Vit Nam trong giai on 1991-2007 trn cc bo Vit
Nam
Nm
1991- thng 9/2004
1998- 2006
1998-2006

S nn nhn BBN
4.000+i
4.527 ii
5.746 nn nhn BBN + 7.940
b nghi l nn nhn BBNiii
1.518iv
2.137v
2.800vi

2004-2006
2006-2007
2005-2008

Ngun trch dn
Khng r
Khng r
B Cng An
Khng r
B Cng An
Khng r

S cc ca BBN c ng ti trn cc t bo Vit Nam (s liu c ly t biu 1)

2
2.800
2 37
2.137
1 18
1.518
1 00 +
13.000+
4 27
4.527
4. 00
4.000+
2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

1994

1993

1992

1991

1990

S liu nn nhn BBN khc nhau nu trong Biu 1 th hin mc kh khn khi thng k s
lng cc ca BBN. Ngnh Cng An c th c con s thng k khc vi Hi Lin Hip Ph N,
ngnh Lao ng Thng Binh X Hi v B i Bin Phng do mi ngnh c nhng cch tip
cn nn nhn khc nhau. Ngnh Cng An c th thng k s lng nn nhn cui cng thng
qua nhng v n hnh s. B i Bin Phng c th c con s thng k ring v s ngi tm
gi ti khu vc bin gii hoc c gii cu v Vit Nam. Tng t, con s thng k ca Hi Lin
Hip Ph N c th c a ra da trn mng li chn rt rng ri ca mnh cho php tip cn
trc tip vi nn nhn tr v mt cch chnh thc v khng chnh thc cp x3.
3

Nhng ngi tr v khng chnh thc l nhng ngi v qu sau mt thi gian b BB m khng c h tr v thng
thng khng c mi lin h vi Cng An (tr khi h ra n Cng An trnh bo/t co).

Cc nh hoch nh chnh sch cn da vo cc ngun s liu tin cy v chnh xc phn tch v

thit k mt cch hiu qu cc hot ng phng chng BBN trong c khung php l. Nhng
s liu thng k c gi tr cng s tr gip cho cc nh hoch nh chnh sch v cc t chc Phi
Chnh Ph nm c nhng xu hng mi nht v thit k cc chng trnh phng nga hiu
qu nhm vo nhm i tng c nguy c cao. y chnh l nh ca tc gi khi tham d vo
Cuc thi Xy Dng n c Tnh S Lng Nn Nhn BBN do D n Lin Cc T Chc
Ca Lin Hp Quc Phng Chng BBN (UNIAP) khi xng 4. Trong n gc ban u,
UNIAP ku gi:
Thm ch sau gn mi nm nghin cu v vn BBN, cc con s c tnh s lng nn
nhn BBN vn cn hn ch v thng thng t mang tnh thc t BBN l mt vn phc
tp v nu ai l lun rng c tnh quy m cu mt hot ng hnh s ngm nh th l mt
nhim v kh khn cng l iu d hiu. UNIAP tm kim nhng phng php sng to, tin
tin nhng mang tnh l gc v c th phn bin c c lng s nn nhn BBN ti tiu
vng Sng M Kng m rng (Cam-pu-chia, Trung Quc, Lo, Min in, Thi Lan v Vit
Nam). Chng ti hy vng s tm ra cch thc no c c nhng con s thng k m
cng ng nhng ngi lm cng tc phng chng BBN ang c nhu cu cp thit.
1.2 Mc tiu ca Kho st
Ha chung vi mc ch v tiu ch ca UNIAP ra trong Cuc thi xy dng n c tnh
s lng nn nhn BBN, mc tiu ca kho st ny bao gm:
r
Xy dng bn cc im nng ti An Giang trong ch r cc khu vc vi m c nn
nhn BBN c xc nh v ngi b nghi l nn nhn BBN v phn tch xu hng theo
khung thi gian cc nm 2006 -2007-2008.
r
Phn tch cc con s thu thp c gip cc nh hoch nh chnh sch v cc t chc
hot ng trong lnh vc phng chng BBN a ra cc quyt nh sng sut hn.
1.3 a bn nghin cu: tnh An Giang
Tnh An Giang c bit n l a bn nng cho cc hot ng BBN trn
tuyn ng Vit Nam Cam-pu-chia. An Giang c 104 km ng bin
vi Cam-pu-chia v c nm ca khu chnh thc . So vi cc a bn khc
khu vc ng bng sng Cu Long, An Giang c khong cch ngn
nht n th Phnm Pnh no nhit. V th, An Giang l a bn ph
hp tin hnh kho st v tnh hnh BBN. Bn cnh , cc c quan
chnh ph v cc t chc phi chnh ph cng c nhiu n lc trong cng
tc phng chng BBN ti a bn ny. V d Hi Lin Hip Ph N tnh
t chc 175 bui nng cao nhn thc cho 5000 gio dc vin nhng
ngi sau s truyn ti thng ip phng nga n ngi dn trong
cng ng viii.
Biu 2: Bn tnh An Giang
4

Nghin cu ny l kt qu ca mt trong ba n c chn v ot gii sau qu trnh trnh by v phn bin do

UNIAP t chc.

Hnh 2: Bn tnh An Giang

Bng 1 a ra nhng con s thng k chnh v tnh An Giang. Nhn vo chng ta thy, An
Giang l mt tnh thun nng ngho, ng dn v c t l hc sinh trung hc c s b hc cao
nht ton quci. Bn cnh , An Giang c hn 100 km ng bin gii vi Campuchia vi
nhiu ca khu chnh thc v ng mn bin gii, i vi ngi dn a phng, vt bin gii
sang Cam-pu-chia l mt vic tng i d dng. Tt c nhng iu kin ny ng vai tr quan
trng trong vic gii thch ti sao An Giang l khu vc nng ca BBN qua bin gii. Bn ti phm
coi y l mt a bn tt tuyn dng hoc trung chuyn ph n sang Cam-pu-Chia lm vic,
trong c hot ng mi dm.
Bng 1: Con s thng k chnh v tnh An Giang x
Thng k chnh
Dn s
Dn sng ti khu vc nng thn
Dn tc Kinh
Ngi thiu s Kh-me
Din tch so vi tng din tch
ton quc
T l bit ch
GDP tnh theo u ngi
(2002)

S nn nhn BBN
2,1 triu
77%
94%
4,2%
1,02%
97%
400 USD

Bo Anh , Hn 110.000 HS b hc, a phng xut pht tin Vietnam Net, 6 thng 3, 2008, http://vietnamnet.
vn/giaoduc/2008/03/772098/ .

10

PHN

PHNG PHP NGHIN CU

2.1 Phng php nghin cu.

Kh khn khi thng k s lng nn nhn b bun bn ti cc im i nm chnh c th ca
nhm i tng nghin cu do a s nn nhn BBN khng cn c tr a phng na. Bn
cnh , nh ngha v BBN c nhng im khng r rng gy ra nhng kh khn cho nhm
nghin cu khi thu nhp nhng thng tin chnh xc. Tnh cht bt hp php v b mt ca hot
ng BBN gy kh khn cho vic ln theo du vt, khng nh, ghi chp li cc hot ng BBN.
Nhng nguyn nhn ny gp phn l gii ti sao cha c nhiu n lc thu thp cc con s
thng k v nhng ngi b nghi l nn nhn BBN ti bt c im nng no ti Vit Nam mt
cch h thng v ton din.
Kho st p dng phng php a cc phng vn vin c tp hun n cc p An Giang,
thc hin phng vn trc tip vi cn b a phng v trng p tm hiu xem c bao nhiu
ca nghi ng c nn nhn BBN trn a bn trong thi gian 2006 -2008. Thit k ca kho st
tn dng li th ca h thng phn cp c quan qun l nh nc ti Vit Nam thnh cc n v
hnh chnh nh d qun l. L lun kho st ny l, vi n v qun l hnh chnh cng nh, s
kim tra cng cht ch v v th kh nng trng n v qun l hnh chnh (trng p) c thng
tin c th v nhng ca c xc nh l BBN hoc nghi ng l BBN cng cao. Thu thp d liu
v tt c cc ca BBN c bit n trong p c th c coi l nn tng c lng chnh xc
hn s lng cc ca BBN trn a bn ton tnh.
Vit Nam c chia thnh 64 tnh/thnh ph trc thuc trung ng. Cc tnh/thnh ph trc
thuc trung ng li c chia nh thnh qun/huyn, n phng/x, tip l khu ph/p
v cui cng l T - cng xung cc cp thp hn th cng nh v quy m v phm vi qun l hnh
chnh (xem hnh 3 di y). Tnh An Giang c 11 huyn th v 154 phng/x. Mi phng x
li c chia nh thnh 4-5 khu ph hoc p vi trung bnh khong 500 h gia nh mi p. Mi
khu ph hoc p li c chia nh thnh 10-25 T dn ph vi trung bnh khong 25 h gia nh

11

mi t dn ph. T dn ph l n v hnh chnh nh nht Vit Nam v nh n mc khng

c n v tng ng ti cc quc gia khc nh Hoa K.
C 17 nghin cu vin l cn b, ging vin ca i hc An Giang c tp hun tham gia vo
nghin cu ny. Nhm nghin cu tham gia tp hun c th nm bt mt cch r rng h
s ca nhng ngi b nghi ng l nn nhn BBN m nghin cu ang tm kim. Nhm nghin
cu cng c tp hun v cc nguyn tc o c ngh nghip, m bo rng nghin cu ny
p dng nguyn tc khng gy tn hi. Nghin cu tun th cc nguyn tc c nu r trong
cun cm nang Hng dn v o c Ngh nghip v Nhn quyn trong Phng chng BBN xi do
UNIAP xut bn.
Nhm nghin cu tin hnh kho st 845 p/khu ph trn tng s 860 p/khu ph trn
a bn tnh An Giang (chim t l 98%). Nhm nghin cu khng tip cn c mt s a bn
do iu kin giao thng khng tt hoc gp kh khn trong vic b tr cc bui gp phng vn.
Bng 2 di y m t mu c chn.
TI SAO LI PHNG VN CC P/KHU PH V T DN PH?

T trng t dn ph gip cung cp thng tin v nhng ngi n v i a bn mnh

qun l. Ti Vit Nam, ngi dn cn ng k tm tr tm vng vi cng an a phng khi
n v ri mt a phng no . V cc t trng t dn ph c trch nhim theo di vic
i v n ca ngi dn a phng, kho st ny chn mu phng vn cp p/t
dn ph.
Bn cnh , vic tip cn thng tin thng k chnh thng, c h thng v c xc thc ti
a bn, cc t trng t dn ph c th gip loi b nhng tin n v cc ca BBN do cc t
trng t dn ph c trch nhim kim tra thng tin c s nh gi tnh xc thc ca cc
tin n . Phng vn ngi dn a phng c th a ti cc ngun tin khng c tnh xc
thc, dn n vic thng k sai s cc ca BBN.
Trng p/khu ph qun l khong 500 h gia nh trong khi cc t trng t dn ph ch
ph trch 25 h gia nh. Do c hai n v hnh chnh ny tng i nh v quy m, trng
p/khu ph thng nm c nhng thng tin chung v cc ca nghi ng BBN v cc ca
c khng nh l BBN trn a bn do mnh qun l. Cc t trng t dn ph thng bit
rt chi tit cc ca ny do h sng ngay bn cnh cc gia nh trn a bn ca h. ( nm r
thm thng tin c th v nhng vn trng p/khu ph v t trng t dn ph bit v
khng bit v mt ca c th, xin vui lng xem trang 14).

12

Bng 3: cc cp qun l hnh chnh khc nhau tnh An Giang

Tnh
An Giang

Mu c chn: phng vn

An Giang c

845 trn tng s 860 p/

khu ph trn a bn tnh
An Giang. Ti mi p/khu
ph nhm nghin cu phng
vn 2 t dn ph tm kim
nhng ca nghi ng l BBN v
thu thp thng tin v cc ca
ny, nu c.

Huyn 1

11 huyn
Mi huyn c trung

X 1

bnh khong 14 x
Mi x c

khong 15 p
Mi p c

T 1

T 2

25 t

Tnh An Giang c 11 huyn/th x v 154 x/phng. Ti mi huyn/th, c mt trng nhm

c giao chu trch nhim gi th gii thiu tin hnh phng vn. Sau khi xin c giy
php phng vn, nhm nghin cu chia v cc x/phng. Ti y cc phng vn vin c mt
ngi dn ng b tr t trc a xung cc p. Ngi dn ng thng l cng an, hoc
cn b chnh quyn a phng hoc cn b ca Hi Ph N. Ti cc p, cc phng vn vin tin
hnh phng vn chng 30 pht vi ng ch trng p(hoc ph trng p nu trng p i
vng hoc bn vic). Nh s gii thiu ca ngi dn ng, thng nhng ngi c phng
vn tip n phng vn vin rt nhit tnh.
Khi xung n cc p, phng vn vin s hi trng p v tnh hnh ngi dn di c ra nc
ngoi trong thi gian t 2006 n 2008. Cc phng vn vin trc tin hi cc cu hi lin quan
n di c khng mang tnh nhy cm nh xut khu lao ng, ly chng ngoi quc, on t vi
thn nhn nc ngoi. Sau , phng vn vin tip tc hi cc cu hi v nhng trng hp
nghi b bun bn v nhng trng hp c xc nh l bun bn nh trnh by di y.
CC CA NGHI NG L BBN BAO GM:

- Loi 1: cc ca ly chng ngoi quc c bt k du hiu la o no.

- Loi 2: cc ca ph n b la bn
- Loi 3: cc ca ph n sang Cam-pu-chia v khng r hin ang u
- Loi 4: cc ca ph n b qu v hin khng r ang u.

13

Cn lu rng quy m ca nghin cu ny khng bao gm cc trng hp di y:

- Cc ca BBN trong nc
- Cc ca bc lt lao ng thng qua vic lao ng di c k hp ng xut khu lao ng. L
do chng ti khng a cc ca ny vo phm vi nghin cu do xut khu lao ng khng
phi l vn ph bin ti tnh An Giang trong thi gian t nm 2006 n 20085.
Trong trng hp trng p cho bit khng c ca no nghi ng l BBN, phng vn vin s chn
ngu nhin hai t cch xa vn phng p. Hnh 4 ch r, mc ch l tm ra 3 a im trong cng
mt p m bo tnh i din cao v mt v tr a l. Sau khi n 2 t ny, phng vn vin s
hi cng b cu hi s dng hi trng p. Mc ch ca vic ving thm cc t trng t
dn ph l c gng tm ra nhng ca m ng ch trng p khng nm c thng tin. Gi thuyt
a ra l cc t trng t dn ph c th bit thm thng tin ring v ngi dn trn a bn ca
mnh do h qun l mt n v hnh chnh nh hn rt nhiu.
CHN DUNG NHNG NGI C PHNG VN:

Nhng ngi c phng vn l trng p v cc t trng t dn ph. Thng tin chung v

h c m t nh sau:
- i a s l nam gii.
- Cng vic lm trng p hay t trng t dn ph ch l bn thi gian do ch nhn
c ph cp l mt s tin nh. H c cc hon cnh kinh t khc nhau, t cn
ngho n giu.
- Tui i t 30 n 60 tui.
Trong cuc gp g vi cc trng p, cc phng
vn vin cng c trch nhim v li s /bn
ca p hiu r hn v c cu ca p cng
nh xc nh hng i xung 2 t. Trong hnh
4, hnh vung mu tm ch vn phng p, cn
hai hnh trn mu xanh minh ha cc t c
chn. Mc ch l chn ra cc v tr khc nhau
m bo tnh i din cao.
Hnh 4: Bn /s v bng tay quyt
nh 2 t no s c chn.

T nm 2003 n nm 2007, An Giang c 2.993 lao ng xut khu hp php. Tuy nhin trong na u nm 2007 ch
c 49 ngi i xut khu lao ng. Bo Tui Tr. An Giang: Thnh lp qu xut khu lao ng 7/17/2007
<http://www3.tuoitre.com.vn/ViecLam/Index.aspx?ArticleID=211155&ChannelID=269>

14

Trong trng hp trng p khng nh l c cc trng hp nghi ng l BBN ti t thuc phm

vi qun l ca mnh, phng vn vin s n t dn ph thu thp thng tin v trng hp
. Nu t trng t dn ph cho rng khng c trng hp BBN no xy ra, lc ty phng
vn vin s quyt nh ghi chp li thng tin do trng p hay t trng t dn ph cung cp.
Trong trng hp ti mt p, c cc ca bun bn ngi c bo co t hai t dn ph tr ln,
phng vn vin s phng vn t trng t dn ph ca hai t c tnh hnh ni cm nht.
2.2 Cn nhc cc nh kin
Do tnh cht phc tp v b che du ca nn BBN, bt c kho st no c mc ch c lng
mc ca vn nn ny u c th c nhng nh kin. Mt s l do c th gy ra nhng nh
kin bao gm: (1) cch hiu ca ngi c tr li phng vn th no l BBN; (2) ngi c
phng vn c sn lng cung cp thng tin hay khng; (3)hi tng v cc ca BBN; (4) nhng
hiu bit thc t v cc ca BBN; (5) xu hng giu thng tin; v (6) kh nng c s tham gia ca
cn b chnh quyn vo cc ca BBN.
Kho st ny c thit k kim sot nhng nh kin c th xy ra.
(1) Cch hiu ca ngi c tr li phng v nh ngha bun bn ngi. Vic nh ngha
cm t bun bn ngi l mt vn gy nhiu tranh ci thm ch trong cng ng nhng
chuyn gia lm vic cho cc t chc phi chnh ph quc t v cc c quan a phng. Kho st
ny c gng a ra nh ngha r rng bao gm bn phng n khc nhau khi xem xt xem
mt trng hp b nghi ng c phi l BBN hay khng, nh lit k trn trong trang 11.
(2) Ngi c phng vn c sn lng cung cp thng tin hay khng. Lin quan n vn
ny,kho st c Cng An tnh An Giang cp giy php. Thm vo , cn b a phng khi
i cng cn b phng vn gii thiu vi trng p. V th, trng p sn sng chia s thng tin
v nghin cu c s hu thun t chnh quyn a phng cp cao hn.
(3) Hi tng v cc ca BBN. Lin quan n nhng hn ch v tr nh, kho st ny ch hi v
nhng ca xy ra trong vng 3 nm tnh n thi im phng vn. Hn na, mt s chi tit
trong cc ca BBN c xu hng li du n m nt trong tr nh mt ngi, v th vic thu thp
thng tin dng ny tr nn d dng hn.
(4) Nhng hiu bit thc t v mt ca BBN. Vic trng p nm c bao nhiu thng tin v
cc ca BBN trn a bn mnh qun l c coi l mt vn c th gy ra nh kin ln nht.
Trng p l ngi c nhiu c hi hn nm bt thng tin v cc ca BBN trc gy s
ch ca cng chng . Hnh 5 di y l gii nguyn nhn mt s trng hp nghi ng l BBN
li d thu ht s ch hn mt s ca khc. Kho st ny nm bt c 3 hnh thc ph bin
nht: nhng ca qua xt x, nhng ca gia nh nn nhn cng khai bc l cm xc trong cng
ng v nhng ca k bun ngi c mi ngi bit n. Bn hnh thc t ph bin nht c
rt t ngi bit n, v th rt kh nm bt thng tin v nhng ca ny tr phi c nhng chng c
r rng v tnh c a ra.

15

(5) Xu hng che giu thng tin: Mt trong nhng quan ngi ph bin c bit n l vic
phng vn cn b a phng c th dn ti nhng nh kin bi mt s cn b a phng c
th mun giu bt thng tin m bo hon thnh cc ca BBN ngi ti a bn ca mnh
m bo hon thnh nhim v qun l hnh chnh. Mc d mi lo ngi ny l c c s, nhng
nghin cu c thit k gim thiu nh kin. Nhm nghin cu phng vn 845 trng
p v 1.690 t trng t dn ph. Nhng ngi tr li phng vn u c cng vic ring v ch
nhn mt khon tin tr cp rt nh (nu c) cho vai tr qun l hnh chnh. cp ny, h
khng c nhiu nh hng v thay i chnh sch c th mang li nhng kt qu tch cc cho
ngi dn trn a bn mnh qun l. Do y ch l n v qun l hnh chnh trc tip tip nhn
khiu ni t ngi dn a phng v cc vn kinh t x hi trn a bn, nhng ngi tr li
phng vn gp nhiu hn ch v nng lc a ra gii php. Thng thng cc trng p t c
c hi tr li phng vn, v th h t ra kh thng thn khi tr li phng vn, v dng nh h coi
y l mt c hi by t quan im v mt s nhng kh khn v kinh t x hi h gp phi
trn a bn p ca mnh. Bng hi c thit k theo hng khng a ra nhng cu hi mang
tnh ch trch hoc kt ti v c th lm ngi tr li phng vn khng tr li mt cch trung thc.
Thm vo , kho st ny tn dng li th quy m ln ca mu nghin cu. C mu tng th
l 2.532 cuc phng vn. Mt s ngi tr li phng vn c th vn giu bt thng tin v cc ca
BBN trn a bn; tuy nhin vic phng vn s lng ln cng gip tng tnh xc thc v gim
nh kin.
(6) Kh nng c s tham gia cacc cn b chnh quyn vo cc ca BBN: Khi gii quyt vn
BBN, iu quan trng l cn tho lun n kh nng cc cn b chnh quyn a phng c
tham gia vo cc ca BBN. Vit Nam, c rt t nghin cu lin quan n vn ny. Khi xy
dng phng php nghin cu, chng ti phng vn hai cp qun l hnh chnh: trng p v t
trng t dn ph. Ti mi p, chng ti phng vn 3 ngi. Nh vy chng ti c c ch kim
tra cho kim sot xem c s nht qun gia cc cuc phng vn, phng trng hp c
mt ngi trong s ny ng la trong mt ca BBN no . Chng ti chn ngi c phng
vn cp t dn ph mt cch ngu nhin (xem hnh 4). Trong trng hp c ba ngi tr li
phng vn c lin quan n mt ca BBN, c th nhng k bun ngi phi mua chuc hu ht
t trng t dn ph trong p . V mi p c khong 10 n 25 t dn ph, kh nng hi l c
p gn nh l khng xy ra.

16

Biu 5: Mc cng khai ca cc trng hp BBN khc nhau

Mc
cng khai cao

Dng 1: Cc trng hp qua xt x

Dng 2: Nhng trng hp gia nh nn nhn cng khai
thng tin (trnh bo hoc cha trnh bo vi cng an)
Dng 3: Cc trng hp b bun bn do ngi quen bit

Nhm nghin
cu tip
cn c mt
s ca BBN
thuc 3 dng
ph bin nht
ny

Dng 4: Cc trng hp ngi nghi ng l nn nhn b bun

bn b b i bin phng gi li v a v nh
Dng 5: Chnh gia nh bn nn nhn v nn nhn
ch ng i
Dng 6: Cc trng hp nn nhn di c sang Campuchia
cng gia nh v b bn Campuchia
Dng 7: Cc trng hp nn nhn ph nhn b lm dng

Mc
cng khai thp

Dng 8: Cc trng hp gia nh khng bit (Nn nhn c

th t tr v v khng th lin lc vi gia nh)

Nhm
nghin cu
khng tip
cn c
cc ca BBN
dng ny

Hnh 5 nu ln nhng kh khn khi thu thp thng tin v mt ca BBN. Kt qu l kho st
tm thy 58 trng hp nghi l BBN v c xc nh l BBN. Bn cht ca a s cc ca ny l
mc cng khai tng i cao (dng 1-3). Mc d khng th c lng quy m ca cc ca c
mc cng khai thp (dng 3-8), chng ti tin rng nhng ca thuc cc dng ny chim mt
t l tng i cao trn tng s cc ca BBN. Nu chng ta ly dng 7 lm v d, mt thch thc
chnh m cc t chc phi chnh ph gp phi trong cc hot ng h tr ti ha nhp cng ng
l mt s ngi b nghi ng l nn nhn ph nhn vic b xm hi trc do lo s hoc b tn
thng. Theo bo co t cc t chc phi chnh ph Cam-pu-chia h tr nn nhn Vit Nam,
cc nn nhn ca BBN, c bit l nhng ngi b bc lt tnh dc, b phn bit i x trong x
hi, nht l qu v trong gia nh, v h l nn nhn ca BBN. Nhng t chc phi chnh ph
hot ng trong lnh vc bo v php l cng gp nhng kh khn tng t: cc c gi tr/ph
n Vit Nam khng mun tha kin k phm ti nhng cng khng mun v nhxii.
Mc d nhng nh kin nh th lun tn ti, s tn ti ny u gp phi cc huyn/th khc
nhau An Giang. iu ny c ngha l chng ti bit trc s khng c a phng no gp
nhiu nh kin hn hoc t nh kin hn. Vi gi thit ny, chng ti vn s dng tng s ca
c phng vn hiu r thm v cc im nng c th ti a bn tnh An Giang. C th l,
chng ti dng cc d liu thu thp c nghin cu v so snh mi quan h gia cc vng
nng thn v cc vng thnh th, cc vng gip bin gii vi cc vng xa ng bin. Khung thi
gian m chng ti nghin cu l cc ca BBN xy ra trong thi gian 2006-2008.
17

2.3. Cn nhc o c ngh nghip

Khi tin hnh nghin cu ny, UNIAP tp hun cho nhm nghin cu v o c ngh nghip
v Nhn quyn trong Nghin cu v BBN. Cc nguyn tc UNIAP a ra c p dng khi tin
hnh nghin cu m bo rng nghin cu tun th cc nguyn tc v o c ngh nghip
v tn trong quyn con ngi ca mi c nhn tham gia vo nghin cu.
- Nguyn tc hng dn 1: Khng gy tn hi. Thng cm nhng trung lp. Chng ti
d bo trc l c kh nng c nguy c v tinh thn v an ninh khi phng vn v ch
BBN. Tuy nhin khi tin hnh nghin cu ny, chng ti khng trc tip phng vn nn
nhn hay gia nh ca h; v v th nguy c cng tng i thp. Cc phng vn vin ca
chng ti tin hnh phng vn vn phng p v ti gia nh ca cc t trng t dn
ph. Ti cc mi trng nh th, nhng ngi tr li phng vn hoc l tr li phng vn
mt mnh hoc c s hin din ca mt ngi ng tin cy, v d ngi thn hoc ng
nghip. iu ny gip m bo nhng thng tin c chia s c gi b mt gia nhng
ngi c tin cy.
- Nguyn tc hng dn 2: u tin an ton v an ninh c nhn: nhn din v gim thiu
nguy c. Cc vng nng thn Vit Nam c cho l tng i an ton. Bn cnh
nhm nghin cu thng i thc a thnh nhm 3-4 ngi. Mc d cc nhm tin
hnh phng vn ring nhng thng thng khng cch nhau qu xa. Tt c cc phng
vn vin u mang theo in thoi di ng. Ngi dn ng l nhng ngi hiu bit
v a phng rt r thng i theo cc phng vn vin. Mt trong nhng vn v an
ton chnh khi tin hnh kho st l vic vt sng/rch bng xe gn my trn nhng cy
cu bng g mng manh, li xe trn nhng con ng khng c tri nha hoc b lc
ng min ni.
- Nguyn tc hng dn 3: C c s ng thun v khng p buc. Trc khi tin hnh
phng vn, cc phng vn vin u gii thiu v c s ng thun bng ming v vic
tin hnh phng vn. Chng ti khng ha hn h tr ti chnh. Tuy nhin chng ti
mi ngi c phng vn ung nc bui tr chuyn c thoi mi hn. C mt
s trng hp, ngi c phng vn nng nc i tr tin nc v cm n chng ti v
n thm p ca h.
- Nguyn tc hng dn 4: m bo tnh v danh v tnh b mt mc cao nht c
th. Chng ti m bo tnh b mt ca thng tin c chia s trong cc cuc phng vn
vi mc ch bo v nhng ngi tr li phng vn, danh d v an ton ca nn nhn v
gia nh h. Chng ti cng tho lun v thng bo vi chnh quyn a phng cp
tnh, trong bo co chng ti s ch phn tch d liu v xu hng m khng nu tn ca
nn nhn hoc tn ca nhng ngi c phng vn.
- Nguyn tc hng dn 5: Chn la v chun b phin dch, nhm nghin cu mt cch
ph hp. 17 nghin cu vin l cn b ca Trng i Hc An Giang tham gia nghin

18

cu. Nhng nghin cu vin tin hnh nghin cu trc u c kh nng thu thp
thng tin t nhng nhm ngi kh tip cn. iu kh khn khi tp hun cho nhm
nghin cu chnh l vic lm th no h hiu c nh ngha BBN c nghin
cu a ra. Nhm nghin cu tin hnh nghin cu th nghim v tin hnh tho
lun hng tun tm cu tr li cho nhng cu hi mi.
- Nguyn tc hng dn 6: Chun b chia s thng tin/chuyn tuyn v chun b tinh
thn trong nhng trng hp khn cp. V nhm nghin cu khng trc tip phng vn
nn nhn v gia nh ca h nn chng ti ch nhn c mt s t yu cu chuyn tuyn
hoc gii p thng tin lm th no tha kin. Nhm nghin cu c ra mt cn b ph
trch gii quyt cng vic lin quan n chuyn tuyn dch v. Khi nhm nghin cu gp
nhng trng hp nh vy, nhm nghin cu s dng in thoi di ng lin h vi
ngi c c ra ny v ngi ny sau s thng bo cc ca cn chuyn tuyn n cc
c quan c chc nng da trn yu cu ca ngi tr li phng vn trong khi vn m
bo b mt danh tnh ca h.
- Nguyn tc hng dn 7: Khng ngn ngi gip ngi khc: hy s dng thng tin
mnh c mt cch hu hiu nht. Bo co ny s c xut bn thng qua UNIAP v
c ph bin trong v ngoi nc. Trng i Hc An Giang cng c k hoch t chc
mt cuc hi tho vi cc t chc phi chnh ph tho lun cc pht hin ca nghin
cu. Mc tiu u tin l thng bo xu hng BBN ti a bn tnh An Giang. Mc tiu
th hai l tho lun phng php nghin cu thng k o lng mc BBN vi
nhng bi hc kinh nghim thu c t vic thc hin nghin cu ny. Mt mc tiu na
l nng cao nhn thc v BBN ti khu vc ng bng sng Cu Long thng qua nghin
cu ton din v chnh xc.

19

PHN

KT QU KHO ST

Phn 3: Kt qu Kho st
Kt qu kho st bao gm hai phn. Phn u m t cc thng tin thng k v cc ca nghi ng
BBN v c khng nh l BBN ti cc khu vc khc nhau trn a bn tnh An Giang. Ni
dung th hai a ra nhng phn tch v cc con s thng k ny.
3.1. M t cc con s thng k
Bn 6 di y v cc im nng gip cho cc nh hoch nh chnh sch v cc chng
trnh phng chng BBN hiu r hn v cc cng ng b nh hng bi nn BBN ti An Giang.
Nhng x c mu l nhng x c t hai ca nghi ng l BBN tr ln trong giai on 2006-2008.
Nhng x c bi mu da cam l nhng x ch ghi nhn mt ca nghi ng BBN trong thi gian
ny v th nhng x c mu da cam c hin th mang tnh minh ha hn l thu ht s ch
. Nhn qua vo bn ny, chng ta u thy nhng x mu v nhng x mu da cam thng
nm gn nhau hn. iu ny gi ra rng cc mng li BBN An Giang c xu hng hot ng
ti nhng khu vc b hp c ch ch, c l do nhng k bun ngi c nhng mi quan h c
nhn ti cc khu vc ny.

20

ca khu

nhiu hn mt trng hp nghi

l nn nhn ca BBN
c mt trng hp
khng c trng hp no

ca khu

Bn 6: Bn cc khu vc nng ti An Giang vi cc ca nghi ng BBN v cc ca c xc

nh l BBN trong giai on 2006-2008
Biu 7 di y xp hng cc huyn/th An Giang, trong Ph Tn l huyn c nhiu ca
nghi ng BBN v ca c xc nh l BBN nht. y khng phi l iu ngc nhin do Ph
Tn c bit n l huyn c nhiu ph n b qu i lm vic trong ngnh cng nghip tnh
dc ti Cam-pu-chia nhng nm cui thp k 90 v nhng nm u th k hai mt. Ph Tn l
huyn c mi lin h cht ch vi Cam-pu-chia trong nhiu ngi dn di c i li gia hai
nc mt cch d dng v c th tuyn m ngi mi i cng h. Mt lu l n nm 2006,
s ngi dn Ph Tn lm vic trong nghnh cng nghip tnh dc gim xung ng k nh
nhng n lc ca lc lng cng an v s tr gip ca t chc Terres des Hommesxiii.

21

Biu 7: S lng cc ca nghi ng BBN v c xc nh l BBN trong giai on 2006 2008,

tnh theo n v huyn/th
Biu 8: Phn loi cc ca nghi ng BBN v c xc nh l BBN
S trng hp nghi ng l BBN theo tnh
giai on 2006-2008
Ph Tn
Long xuyn
Chu Ph
Ch Mi
Tri Tn
Chu Thnh
An Ph
Thoi Sn
Tn Chu
Chu c

Ngi nghi ng b BB phn loi theo

cc dng giai on 2006-2008
Dng 1
Dng 4
10%
15%

Dng 3
31%
0

14

12

Dng 2
44%

Trong tng s 845 p vi dn s 2.1 triu ngi ti An Giang, c 58 ca nghi ng trong giai on
2006-2008 c xc nh l BBN v chia thnh 4 loi nu trang 12.
Biu 8 cho thy trong tng s 58 ca nghi ng BBN, loi 2 nhng ngi c cc trng p
v t trng t dn ph cho l b la bn ra nc ngoi (ch yu l Cam-pu-chia v Malaixia)
chim nhiu nht. Loi 1 bao gm nhng c gi ly chng ngoi quc v b la chim t nht.
Nhm nghin cu ch xc nh c 6 ca loi ny trong tng s 1313 ngi ly chng ngoi
quc trong giai an 2006-2008. L do c th l nhiu gia nh ngn ngi khng mun tit l
thng tin v cuc sng bt hnh ca con gi mnh do xu h.
3.2 Nhng d liu th nu trn ni ln iu g?
Nh cp trn, mc tiu u tin ca nghin cu l tm hiu thm v nhng im nng.
Kt qu ca kho st ch ra mt s hiu bit thng thng v cc xu hng BBN khng ging
An Giang. tm ra nhng yu t quyt nh to nn mt im nng, nhm nghin cu xem
xt mi lin h gia cc khu vc nng thn v thnh th v cc khu vc gn ng bin gii vi
cc khu vc xa ng bin gii. Nhm nghin cu khng tm thy bng chng no chng minh
mi lin h gia cc yu t ny v nhn thy rng xc nh nhng yu t ph bin trong vic
nh gi cc hot ng BBN ti mt a phng l vic lm khng h d dng. Thay vo , kt
qu ca nghin cu nu bt tnh cp thit phi tm hiu thm v mng li nhng k mi gii v
k bun ngi hiu ti sao mt a bn c nguy c v BBN cao hn mt a bn khc.

22

3.3 So snh gia cc x gip bin gii v cc x xa vng bin gii

Nhng x c cc ca nghi ng BBN tnh An Giang dng nh khng nm gn khu vc bin gii.
Theo bn a bn nng, ch c hai x bin gii trong tng s 18 x bin gii c cc ca nghi ng
BBN. Xem xt mt gc khc, cc x bin gii chim 12% tng s x An Giang nhng cc
ca BBN cc x ny ch chim 7% tng s cc ca BBN c pht hin. S liu ny cho thy cc
x bin gii khng c nguy c v BBN cao hn so vi cc x khng nm khu vc bin gii. Kt
qu ny gi rng khong cch ti khu vc bin gii cha gii thch nn BBN. Nhng k
BBN phi rt thng thuc a l v cc tuyn ng gia Vit Nam v Cam-pu-chia v c nhng
mi lin h cht ch ti cc a bn c th tin hnh tuyn dng.
Pht hin ca nghin cu lin quan n vic cc x khu vc bin gii khng c nguy c BBN cao
hn cc x xa khu vc bin gii l mt iu ng ngc nhin bi thng thng ngi ta u cho
rng khong cch gn vi ng bin l mt trong nhng nhn t chnh trong cc hot ng
BBN. Do gn bin gii vi cc ng mn i li thun tin d dng, An Giang c bit n l
a bn nng v BBN; tuy nhin khng c cc nghin cu nh lng v chun ha chng
minh An Giang c s lng cc ca BBN cao hn cc tnh ln cn nh Sc Trng, ng Thp hay
Cn Th.
An Giang thu ht nhiu s ch ca cng lun c th do nhiu k bun ngi s dng cc con
ng tiu ngch An Giang. Tnh An Giang c 104 km ng bin vi Cam-pu-chia vi nm
ca khu chnh thc v c tuyn ng thun tin v ngn nht n Phnm-pnh. i sang Campu-chia qua a bn tnh An Giang khng c g mi l. Theo bo co ca IOM nm 2001, trong
hn 70 ph n Vit Nam lm mi dm Cam-pu-chia c phng vn, th c bit tnh An
Giang ng bng sng Cu Long c xc nh l im khi hnh chnh ca cc c gi hot
ng mi dm ti Phnm-pnh. Nhng ngi ny hoc b bun bn hoc t nguyn di c sang
Cam-pu-chia mt cch khng thng xuyn tm vic lm .
Trng hp huyn Tnh Bin v tnh Sc Trng ch ra nhng nguy him khi a ra cc gi nh
v BBN. C hai khu vc ny u c t l ngi dn tc thiu s Kh-me rt cao. Huyn Tnh Bin
nm ngay st ng bin trong khi tnh Sc Trng nm xa bin gii vi Campuchia. Trong cuc
phng vn vi i din ca Hi Lin Hip Ph N Tnh Sc Trng, thng tin chng ti ghi nhn
c l i a s cc ca BBN trn a bn tnh l cc c gi ngi Kh-me b bn qua ca khu ti
An Giang . Ngc li, huyn Tnh Bin nm ngay trn ng bin ca tnh An Giang li khng
c ca BBN no c xc nh trong giai on 2006-2008. Mt ln na cho thy cn c thm cc
nghin cu v mng li nhng k BBN hiu ti sao chng li nhm vo cc c gi ngi Khme Sc Trng trong khi cc c gi ngi Kh-me ti huyn Tnh Bin khng phi l i tng
mc d h sng ngay khu vc bin gii.

23

3.4 So snh cc x nng thn vi cc phng/x thnh th

Mt gi nh ph bin na l vng nng thn chu nh hng ca nn BBN nhiu hn so vi cc
khu vc thnh th bi bn bun ngi c xu hng tip cn nhng nhng ngi dn cht phc,
m ch, ngho v t nm c thng tin v BBN v ng nhin nhng ngi dn nh th ny
sng vng nng thn. Kt qu kho st ca chng ti ti tnh An Giang khng ng h quan
im ny.
Kt qu kho st ch ra rng 83% tng s cc ca nghi ng BBN xy ra cc p vng nng thn.
Nu ch nhn qua, ngi ta c th nhm ln khi a ngay gi nh l ngi dn sng vng nng
thn c nhiu nguy c hn so vi ngi dn sng thnh th. Tuy nhin, trn thc t, tnh An
Giang, cc x khu vc nng thn chim 83% tng s x phng trn a bn tnh. iu c
ngha l s d cc x khu vc nng thn c nhiu s ca BBN hn cc x phng khu vc thnh
th bi v i a s ngi dn sng khu vc nng thn, ch khng hn l v ngi nng thn c
nhn thc hiu bit thp hn ngi dn thnh th. Kt qu l, chng ti khng c bng chng
a ra nhn nh ngi dn khu vc nng thn tnh An Giang c nguy c BBN cao hn
ngi dn sng khu vc thnh th.
3.5 Tm hiu ban u mng li nhng k bun ngi tnh An Giang
Nh cp trong phn mc tiu ca nghin cu, mc ch chnh ca kho st ny l a ra
mt cch h thng bn BBN v tm hiu nhng yu t ph bin gip chng ta hiu thm
v tnh hnh BBN dc bin gii An Giang Cam-pu-chia. Phn trn cho thy khng c c s
kt lun tnh hnh BBN nng thn ph bin hn thnh th. Mc d vic nghin cu su hn
v mng li nhng k bun ngi khng nm trong phm vi ca nghin cu ny, bo co vn c
gng nu bt mc cn thit ca vic tm hiu thm v nhng mng li ny. Nhng pht hin
nh th s gip gii p vn nhng khu vc tng ng v v tr a l, t l bit ch, mc
ngho v mc pht trin kinh t nhng BBN xy ra ph bin hn mt s khu vc.
Bng 2 cung cp thm thng tin v cc mng li BBN bng vic lit k nhng ca BBN c bo
ch trong nc a tin ghi nhn li mi lin h gia s nn nhn v cc a im n. trang
6, chng ti cp ti vn nhng con s thng k quy m ln c trch dn trong cc bi
bo trong nc khng ng tin cy v mang tnh xung t vi nhau bi cc bi bo ny khng
a ra ngun trch dn. Phn tch di y v mng li nhng k bun ngi da trn cc ca
BBN cng b trn bo. Tuy nhin chng ti ch xem xt cc ca BBN c th a ra chn dung
ca nhng k bun ngi. Nhng bi bo a tin v cc ca ring l c mc tin cy cao hn
cc bi bo a ra nhng con s thng k chung v tnh hnh BBN trn ton quc bi cc bi bo
v cc ca c th cung cp tn tui ca nhng k bun ngi kim chng. Nhng ca BBN
c nu trong bng 2 di y bao gm nhng ca BBN khng ch tnh An Giang m c khu
vc ng bng sng Cu Long.

24

Bng 2: Cc im n v s cc ca BBN c lit k trong cc bi bo

Cc im n ca BBN a phng

#tng
s nn
nhn

Thi gian xy ra
v vic

Cam-pu-chiaxvi

Bc Liu

25

91-96& 06-08

Cam-pu-chiaxvii

An Giang

40

2000-2002

Cam-pu-chiaxviii

Vnh Long, An Giang, Bnh

Phc

15

2002-2003

Cam-pu-chiaxix

An Giang

2004-2006

Cam-pu-chiaxx

An Giang

2006

Cam-pu-chiaxxi

An Giang

2005-2007

Cam-pu-chiaxxii

An Giang

>6

2003-2007

i Loan &Malaysiaxxiii

ng bng sng Cu Long xxiv 126

Malaysiaxxv

2001-2006

2002-2003

10 Malaysiaxxvi

ng bng sng Cu Long

99

2003-2007

11 Malaysiaxxiii

ng bng sng Cu Long

30+

2004-2007

12 Malaysiaxxix

ng bng sng Cu Long

11

2005-2007

13 Malaysia v MaCauxxx

ng bng sng Cu Long

18

2004-2008

14 Malaysia , i Loan v
Hn Qucxxxi

ng bng sng Cu Long

~100

2006-2008

15 Malaysia v cc nc
khc

ng bng sng Cu Long

~100

Up to 2009

Bng 2 cho thy cc ca BBN t cc tnh pha Nam sang Cam-pu-chia dng nh c quy m
nh hn so vi cc ca BBN sang Malaysia, tnh theo s nn nhn trung bnh trong mi ng
dy bun ngi. Bn cnh , BBN ngi sang Malaysia c xu hng ln hn v quy m do cc
ng dy bun ngi nhm ti nhiu tnh ng bng sng Cu Long cng lc trong khi BBN
sang Cam-pu-chia c xu hng nhm vo mt tnh c th v ch hot ng trong mt tnh. Quan
st ny cung cp thm bng chng chng minh nhng k bun ngi trn tuyn ng Vit
Nam Cam-pu-chia tn dng cc c hi n l trong phm vi mi quan h c nhn trc tip.
Nhn xt ny cng c chng minh thm trong cc pht hin a ra trong Biu 6. Biu 6 cho
thy nhng x c cc ca BBN c xu hng nm gn nhau. iu ny gi m kin cho rng nhng
k bun ngi khng nhm vo nhng khu vc bt k m thay vo chng thit lp nhng
mng li ti cc a bn ni chng c sn nhng mi quan h trc .
25

Nhng mng li BBN n cc quc gia khc nh Malaysia, i Loan hoc Hn Quc c nhng
c tnh khc nhau.
BBN t An Giang sang Malaysia. Cc ca BBN t An Giang sang Malaysia c xu hng tuyn
dng s lng ln v thng hot ng mang tnh c t chc. K mi gii thng tuyn dng
ph n t nhng tnh khc nhau ng bng sng Cu Long a sang Malaysia qua ng
b v ng hng khng. Bn ti phm mua v my bay, s dng c h chiu gi v h chiu tht
cho thy mc phc tp v mc u t cao hn. Gia tuyn ng BBN t An Giang sang
Cam-pu-chia v t An Giang sang Malaysia cng c s khc bit. tuyn ng sang Cam-puchia, nhng k bun ngi c xu hng tip cn nn nhn v la h bng nhng li ha vic lm.
i vi trng hp BBN sang Malaysia, mt s nn nhn cho bit h t tm n nhng k trung
gian mi gii c gii thiu hn nhn vi ngi M Lai. Trong nhng trng hp ny, mt
s ph n tr tin hoa hng cho nhng k mi gii c gii thiu.
BBN t An Giang sang Hn Quc. C xu hng BBN t An Giang sang Hn Quc thng qua
hn nhn. ng nhin khng phi tt c cc trng hp kt hn l BBN. Mt iu quan trng
cn lu y l nhng k tuyn dng s dng cc hnh thc vi quy m khc nhau. Ti thnh
ph H Ch Minh, trong nhng nm gn y c nhiu v mi gii hn nhn quy m ln, c
t chc v bt hp php. C nhiu trng hp vi vi ngi n ng Hn Quc xem mt hn
mt trm c gi tuyn chn c duxxxiii. Nhng bui xem mt ny c t chc trong nh
hng, khch sn, ni c hng trm c gi i n lt xem mt. Nhng k mi gii nui cc c
khong vi thng ti nh mnh thnh ph H Ch Minh cho n khi h tm c chng hoc
t b nh ly chng ngoi quc. Bn b hoc hng xm chnh l nhng ngi tuyn dng hoc
chnh nhng c du tng lai t tm n nhng k mi gii ti a phng mnh sinh sng.
Ti nhng tnh nh nh An Giang, cc hot ng BBN cng c xu hng cnh tranh. Ngho
i, thiu hiu bit, gn khu vc bin gii u c nhng nh hng ng k, bin An Giang
thnh mt khu vc c nguy c BBN cao. Tuy nhin, nhng yu t ny cha gii thch ti
sao mt s khu vc c iu kin kinh t x hi tng t nhng mc nh hng ca nn BBN
khc nhau. Cc mng li BBN sang cc quc gia khc nhau c mc t chc v quy m khc
nhau ph thuc vo cc mi quen bit v ngun lc sn c ca bn bun ngi(v d v my
bay so vi v tu thy). Mt v d lin quan ti hin tng gn y Vit Nam mt s thanh nin
trai tr la cc c gi tr thnh bn gi sau bn sang Trung Quc. Bo co ca Cu Tr Tr
Em nm 2008 ch ra trong s 691 nn nhn b t chc bun bn sang Trung Quc c phng
vn c ti 53 nn nhn c trnh cao ng hoc i hc, chim 7,5% tng s nn nhn c
phng vnxxxiv. Nhn chung, sinh vin i hc hoc cao ng khng c xp vo nhm nn
nhn truyn thng: m ch, ngho, sng cc vng su vng xa v khng c nhn thc. Nghin
cu thm v cc mng li BBN v c th ca cc mng li ny s gip cho cc nh hoch nh
chnh sch c cc bc chun b khc nhau phng chng BBN.

26

3.6 Xu hng BBN ti tnh An Giang trong giai on 2006-2008

S ngi nghi l nn nhn, tnh theo nm, trong giai on 2006-2008
S ngi nghi l nn nhn tnh theo nm
v cc dng, giai on 2006-2008
30
25
20
10

Dng 4
Dng 3
Dng 2

Dng 1

15

0
2006

2007

2008

nm cha
xc nh

Mc d khng c s liu, vic d on xu

hng BBN theo thi gian ti Vit Nam l
mt hot ng ht sc ph bin. Bo ch trong
nc cho bit s cc ca BBN ang c xu hng
gia tng trong nhng nm gn yxxxv. Mc d
cc con s thng k mang tnh tin cy nhng
vic xc nh nguyn nhn cc con s thng
k c bo co c xu hng tng l do cc ca
BBN xy ra nhiu hn hay cng an pht hin
v truy bt c nhiu v BBN hn khng h
d dng.

Biu 9: S ngi b nghi l nn nhn, tnh theo nm, trong giai on 2006-2008
Nghin cu ca chng ti pht hin thy s lng cc ca nghi ng l BBN v c xc nh l
BBN trong giai on 2006-2008 c xu hng gim xung. Biu 9 cho thy, trong nm 2006 c
26 ca nghi ng l BBN v c xc nh l BBN trong khi nm 2007 ch c 13 ca v nm 2008 c
9 ca. Ngai ra, c 10 ca BBN trong giai on 2006-2008 nhng cc trng p khng nh chnh
xc nm no. Mc d gp phi nhng nh kin khng th trnh khi v mt s liu(nh
cp trong trang 15), nhng ca BBN khng tip cn c nh trong trng hp ny l ph bin
do kh c th l gii c mt s ca BBN d tip cn hn mt thi im so vi cc ca BBN
ti thi im khc. Nh vy, pht hin BBN trong giai on 2006-2008 c chiu hng gim m
nhm nghin cu quan st c vn c gi tr, mc d c th vn tn ti nhng nh kin.
Xu hng th hin trong Biu 9 hon ton nht qun vi mt xu hng khc c pht hin
trong nghin cu ny. Nhm nghin cu hi cc trng p v tnh hnh BBN trn a bn h
qun l tng hay gim sau nm 2006. 34% tr li tnh hnh BBN a phng h sau nm 2006
c xu hng gim so vi thi im trc nm 2006, trong khi ch c 6% tr li tng. 52% ngi
cn li tr li khng bit, hoc khng nhn thy xu hng tng gim. Kt hp hai kt qu trn,
chng ti i n kt lun theo thng tin ghi nhn c t cc trng p v t trng t dn ph,
tnh hnh BBN ti tnh An Giang c xu hng gim so vi trc nm 2006 v giai on 20062008.
Cc trng p cng c hi l do ca s thay i v tnh hnh BBN trc v sau nm 2006. Biu
10 di y minh ha cc cu tr li. Nhm mu xanh l nhng ngi quan st thy xu hng
gim khi so snh thi im trc v sau nm 2006. Trong nhm ny, c 178 trng p tr li l
nh cc n lc nng cao nhn thc c hiu qu nn tnh hnh BBN gim i. H cng b sung
thm l nh n lc ca Hi Ph N v cc chng trnh truyn thng gio dc khc ca cc
ban ngnh on th. 38 trng p cng cho bit l cc hot ng truy qut ca cng an v bin
phng cng ng vai tr quan trng gim thiu tnh hnh BBN.
27

Cng trong biu 10, mu da cam minh ha nhm cc trng p a ra nhn nh tnh hnh
BBN tng ln sau nm 2006. Nh nu trn, nhm ny t hn rt nhiu so vi nhm mu xanh.
Trong nhm ny, c 13 trng p cho rng thiu cc c hi kinh t l l do chnh khin cho nn
BBN tng ln. Cc quan st khc nhau ca cc trng p gi m ra kin rng trong a bn mt
tnh c tn ti cc khu vc vi m c cc xu hng BBN khc nhau. iu ny l mt yu t quan
trng cho cc nh hoch nh chnh sch v cc t chc phi chnh ph cn nhc khi thit k cc
chng trnh v cc hot ng c th lm sao cho ph hp vi tng a bn.
Biu 10: Cu tr li ca cc trng p v l do xu hng BBN tng hay gim trc v sau
nm 2006
L do cc trng p a ra i vi s tng hoc gim
ca nn BBN sau nm 2006
cng tc bo v ca lc lng cng an
v bin phng
tuyn truyn nng cao nhn thc
nhiu c hi kinh t hn
kinh nghim t nhng ngi di c
khng thnh cng
khc
cc c hi kinh t
gia nh i ngho
k bun ngi tinh vi hn
khc

Nhng ngi
cho rng xu hng
BBN tng

Nhng ngi
cho rng xu hng
BBN gim
0

50

100

150 200

S ngi tr li

3.7 Tnh xc thc ca d liu: kim tra cho vi cc ngun thng tin thng k c
sn
Mc d chng ti bit con s 58 ca nghi ng l BBN v c xc nh l BBN trong giai on
2006-2008 c th gp phi nhng nh kin, iu quan trng l c lng c phm vi cn
nhc. Phn ny nu ra nhng con s thng k lm im chun cho vic so snh vi nhng d
liu thu thp c trong nghin cu ny. Nhng d liu do ngnh cng an v bin phng cung
cp c th gip cho cng tc o c nhng pht hin ca nghin cu ny. Tuy nhin bng 4 cho
cho chng ta thy nhng d liu c bo co xung t vi nhau mc d ch l con s thng
k v mt tnh. iu ny nu bt nhng kh khn khi a ra im chun v kim tra cho nhng
d liu chng ti thu thp c vi cc ngun thng k c sn.

28

Bng 4: Cc ngun thng tin thng k v BBN tnh An Giang c bo co

Cc ngun thng tin thng k v BBN tnh An Giang

Nm

Pht hin 6 trng hp, iu tra 3 trng hp, bt gi 5 ti phm, xc Tnh n 2007
nh 30 ti phm, gii cu 2 nn nhn, tip nhn 9 ngi tr v chnh
thc v 16 ngi tr v khng chnh thcxxxvi

96 trng hp ph n b BB ra nc ngoi, 33 ca nghi ng b BB, 23 ca 1998-2007

b la kt hn vi ngi nc ngoixxxvii.

Bin phng bt gi 31 trng hp, trong c 47 ti phm v 185 nn 2007-2009

nhn

Kho st phi hp gia i Hc An Giang v UNIAP: 58 ngi nghi 2006-2008

ng l nn nhn BBN v ngi c xc nh l nn nhn BBN

Bin Phng An Giang bo co l h bt 25 ti phm, tip nhn 50 Tnh n 2009

nn nhn v c 60 ca c coi l c nguy c cao

Do cc ngun thng k trong Bng 4 khng nht qun khin chng ti gp kh khn khi so snh
s liu nn bo co ca chng ti c gng th mt cch tip cn khc. Nghin cu ny tnh
ton cc s liu thng k v hn nhn c yu t nc ngoi c bo co. Nhng con s v hn
nhn vi ngi ngoi quc t mang tnh tranh ci hn v c v nh c bo co mt cch chnh
xc hn; v th chng ti s dng nhng pht hin v hn nhn vi ngi ngoi quc kim tra
cho vi cc ngun d liu chnh thc.
Ngun thng tin chnh thc chng ti c c l bo co ca S T Php tnh An Giang vi
500 h s ph n ly chng ngoi quc c cp php trong nm 2007. Trong khi nghin cu,
chng ti pht hin c 358 ca ly chng ngoi quc (Biu 12). Theo php so snh ny, mc
chnh xc khi chit sut thng tin v hn nhn vi ngi ngoi quc trong nghin cu ny l
72%. Con s thng k chng ti thu thp c thp hn ngun thng tin chnh thc. iu ny
c th mt phn do hn ch v tr nh m chng ti nu. Bn cnh , thng tin v hn nhn
vi ngi nc ngoi c thu thp cp p trong khi thng tin v nhng ca nghi ng l BBN
hoc c xc nh l BBN c thu thp cp p sau c xc minh li cp t dn ph, v
nh th s xc nh c nhiu ca BBN hn.
S ph n ly chng nc ngoi An Giang
Con s 72% c ngha l khi thu thp thng tin
800
v cc vn di c nh hn nhn vi ngi
nc ngoi nhng vn khng qu nhy
600
cm nghin cu ca chng ti thc hin
400
cp p c mc chnh xc l 72%. Tuy nhin
mc chnh xc l 72% ny khng nn c
200
p dng mt cch trc tip vi nhng trng
0
hp nghi ng hoc c xc nh l BBN.
2006
2008

S ph n ly chng nc ngoi

2007

Biu 11: S ca kt hn vi ngi ngoi

quc An Giang giai on 2006-2008
29

PHN

CC KHUYN NGH

4.1 Khuyn ngh do cc trng p a ra.

Cc n lc nng cao nhn thc v phng chng BBN An Giang t c nhng kt qu tch
cc. Trong nghin cu ca chng ti, 332 trng p (chim 39%) coi y l l do chnh khin
tnh hnh BBN trong giai on 2006-2008 c xu hng gim. Nh biu 13 ch r, hot ng
nng cao nhn thc c cc trng p bu chn l hnh thc hiu qu nht gim thiu nn
BBN.
Cc trng p cng cho rng ngi dn ng vai tr quan trng trong vic bo v chng li nn
BBN. 190 ngi trong tng s 332 ngi c hi tin rng ngi dn cn ng vai tr tch cc
trong vic theo di nhng hot ng nghi vn v tch cc bo co nhng trng hp ny vi
cng an (chim 22%). Cc cng ng khu vc nng thn c xu hng c quan im coi l
chuyn gia nh ca ngi khc. V d, trong trng hp c nghi ng ngi m ang rao bn
con gi mnh, ngi dn c th khng mun bo cng an do khng mun can thip vo chuyn
gia nh ca ngi khc. Mt s ngi mun yn lng v s b tr th. Cc chng trnh phng
nga sau ny cn c hp phn huy ng ngi dn trong cng ng nng cao cnh gic v to ra
c ch bo co an ton v n danh.
Yu t an ton v n danh l cc yu t v cng quan trng. Theo mt nghin cu v tnh hnh
mua bn cc c gi dn tc thiu s gc Vit ang sinh sng Cam-pu-chia, s thng ng
khin cho vic thu thp thng tin chi tit v cc nhn t trong mi trng nhy cm ny tr nn
kh khn: tt c mi ngi u bit, nhng t ngi ni ra chi tit c th v cc cuc mua bn do
s b nhng ngi lin quan tr th, hoc lo s cuc sng ang tnh trng bp bnh c th b
o lnxli. Ging nh ti Cam-pu-chia, Vit Nam, ni lo s b tr th tn ti nhng cng ng
c mi lin h mt thit v tt c mi ngi u bit hng xm xung quanh lm g. V th, vic
to ra cc knh an ton v n danh mi ngi bo tin l mt trong nhng u tin hng u.

30

Biu 12: Khuyn ngh cc trng p a ra gim thiu nn BBN

Lm th no gim thiu nn bun ngi?
Tuyn truyn nng cao nhn thc
Cnh bo v thng bo trng hp nghi ng
Dy ngh v to vic lm
Cng an gim st cht ch hn
X pht nghim
Khc
Khng c cu tr li
0

50 100 150 200 250 300 350

S ngi tr li

Cc trng p cng c ngh lit k nhng ngnh ngh m cng ng c nhu cu. Cc ngh
c lit k trong Biu 13 khng ch dnh ring cho ph n. To vic lm cho c ph n v
nam gii l bin php thay th ch cht cho nhng li ha hn vic lm v tng lai ti sng
ca bn ti phm.
Biu 13: Cc loi hnh ngnh ngh khc nhau do cc trng p xut
Loi ngnh ngh no ang cn trong khu vc
ca anh/ch?
May
in
C kh
Mc & xy dng
Lm rung & chn nui
Chm sc sc p
Khc
Khng tr li
0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

S ngi tr li

Da trn khuyn ngh ca cc trng p v cc pht hin khc trong nghin cu ny, chng ti
a ra nhng khuyn ngh di y cho cc hot ng phng chng BBN:
r
Duy tr v tng cng cc chng trnh nng cao nhn thc. Nhng bng chng thu
thp c khi tin hnh nghin cu ny cho thy cc chng trnh nng cao nhn thc
tnh An Giang l nhn t chnh ng gp vo vic gim thiu tnh trng BBN trong
a bn tnh. Cc hot ng phng chng BBN tip theo cn duy tr hp phn nng cao

31

nhn thc. iu quan trng l cc ti liu dng nng cao nhn thc cn c thit k
mt cch d hiu v phn nh nhu cu thc t ca a phng. V d, chnh quyn a
phng ti tnh An Giang c k hoch n nm 2010 xut khu 10.000 lao ng ra nc
ngoixlii. Cc ti liu nng cao nhn thc cn lng ghp thng tin v cc hnh thc di c an
ton cp nht nht cng nh s in thai lin h trong trng hp khn cp.
r
Nng cao cnh gic cho ngi dn. Hp phn nng cao nhn thc trc ht mang tnh
bo v bi n gip cho cng ng nhn din c nhng quyt nh c tnh mo him
v nhng hot ng mang tnh kh nghi. Tuy nhin, hiu qu ca hot ng nng cao
nhn thc cn hn ch v ngi dn vn cn ngn ngi trong vic t co cc hnh vi kh
nghi vi chnh quyn a phng. Trong trng hp ngi dn bit mt ca c th c nn
nhn b BB, ngi dn trong cng ng cn ch ng t co cc hnh vi ny mt cch b
mt v an ton. Lnh o a phng cn to ra mt c ch ngi dn c th t co
mt cch an ton v n danh.
r
Tnh to vi nhng xu hng mi ni cm. Nghin cu ny ch ra rng cc mng
li BBN khc nhau ti nhiu im n khc nhau u c nhng c th ring do bi
cnh ca tng a phng v mc sn c ca ngun lc. V d, BBN sang Malaysia
v Cam-pu-chia c quy m v phng thc khc nhau. Tuy nhin, trong cng mt vn
li c nhng xu hng tin trin mi. V d kt hn vi ngi i Loan ang c xu
hng gim do vic cp th thc b kim sot cht ch xliii. Mt khc, kt hn vi ngi
Hn Quc li c xu hng gia tng.
4.2 Khuyn ngh v phng php nghin cu v nh hng nghin cu trong
tng lai
Cn nhn rng
Mc ch ca nghin cu l a ra cch thc ton din xc nh v tr a l cc im c trng
hp c xc nh v nghi ng l BBN. Nh th, quy m ca nghin cu l cung cp thng
tin theo chiu rng cc nghin cu sau ny c th s dng. Kt qu ca kho st nhm mc
ch h tr cc nh hoch nh chnh sch v cc t chc phi chnh ph trong vic phn b cc
ngun lc hn ch . V th, nhng nghin cu dng ny cn c nhn rng ti nhng khu vc
c cho l im nng nhng li cha c nhiu thng tin c ghi chp li. Ti nhng khu vc
nng c nghin cu ban u, nhng nghin cu mi cn tp trung vo mng li ti phm
c th phn tch su hn.
Nghin cu tip theo k tha t nghin cu ny
Nghin cu ny l mt trong s rt t nghin cu p dng phng php nh lng c lng
quy m ca BBN ti Vit Nam. Thun li ca hnh thc thit k nghin cu ny l tnh c
s cc ca nghi ng BBN v cc ca c xc nh l BBN mt cch c h thng ti 98% cc p
ca tnh An Giang. Trn c s ny, chng ti xy dng bn cc im nng vi cc im vi
m c th. Ngoi ra, chng ti cng c c s d liu vi cc bin s trng yu phn tch ngc.

32

Bt li khi thit k nghin cu ny l c mu ln v cng tc thu thp d liu rt tn thi gian; v

th cc phng vn vin khng thu thp c chi tit cc thng tin.
Cc nghin cu sau ny v BBN cn khai thc thm thng tin v mng li ti phm da trn cc
im nng c th c xc nh trong nghin cu ny. Nghin cu cch thc bn ti phm
tip cn ti nhng nhm ngi c nguy c cao c th gip gii thch ti sao nhng khu vc
c cng v tr a l, mc pht trin kinh t, t l bit ch li c s lng nn nhn b bun bn
khc nhau. Nghin cu v mng li ti phm cn xem xt cc tuyn ng BBN, s lng ti
phm trong mi ng dy, cc tng ti phm khc nhau, s lng nn nhn v bn bun ngi
c quay tr li mt a phng no tuyn dng thm. Nghin cu v mng li ti phm
cng gip khng nh liu cc ng dy BBN dc bin gii Vit Nam Cam-pu-chia mang quy
m nh l hay l hot ng ca ti phm c t chc cao.
Mt ch quan trng na cho cc nghin cu sau ny tc ng ca cc c hi vic lm n tnh
hnh BBN. Chng ta c th cho rng nhng a phng c cc khu kinh t, cc nh my v cc c
s dy ngh c mc hc ph va phi s c t l BBN thp hn cc a phng khc. Tuy nhin,
gi nh ny cha c kim chng Vit Nam. Thm vo , kt qu ca nghin cu ny cho
thy trong giai on 2006-2008 v thm ch trc , BBN c xu hng gim. Mt s ngi tr
li phng vn cho rng s lng ngi dn a phng di c ra nc ngoi v c nhng quyt
nh mo him gim i bi tnh hnh kinh t tnh nh c ci thin. Trn thc t, GDP ca
tnh An Giang tng 12% t nm 2005 ti nm 2007 xliv. Kim nghim xem tc ng ca cc c
hi vic lm v tim nng c thu nhp cao hn c gp phn gim thiu t l BBN hay khng s
c nhng tc ng quan trng v mt chnh sch.

33

4.3 Gi v nhng iu nn v khng nn khi tin hnh Kho st nh lng v

BBN
Bng 5 di y a ra nhng bi hc kinh nghim m chng ti quan st c trong qu trnh
thu thp d liu.
Bng 5: Nhng iu nn v khng lm khi tin hnh Kho st v BBN
Thit k bng hi Khng hi nhng cu hi kh xc nh nh C bao nhiu ph n/em gi
b BB m anh/ch bit?. Cm t BBN c nh ngha trong B Lut
Hnh S Vit Nam c phn gii hn v v th c th khng bao gm mt s
trng hp cng ng quc t coi l nhng BBNxlv.
Nn hi nhng cu hi c th xc nh c th. V d, trong nghin cu ny,
chng ti nh ngha nhng ngi sau c th c coi l nn nhn.
- Loi 1: Cc trng hp kt hn vi ngi ngoi quc c du hiu b
la o
- Loi 2: Cc trng hp ph n b la bn
- Loi 3: Cc trng hp ph n b nh sang Cam-pu-chia v hin
nay vn cha r tung tch
- Loi 4: Cc trng hp ph n b qu v hin nay vn cha r tung
tch
Khng nn hi cc cu hi nhy cm ngay v iu c th lm ngi tr
li phng vn th th. Chng ti u tin hi chung chung v vn di c,
sau chuyn sang hi v kt hn vi ngi ngoi quc, sau mi hi v
cc ca nghi ng l BBN.
Kho st th
nghim

Nn phng vn th v kim chng li cc cm t chuyn mn v thit k

ca bng hi. V d, chng ti thy rng mt s t trng t dn ph khng
hiu cm t Di c v thay vo chng ti dng cm t i xa.

Tp hun cho
phng vn vin

Nn tin hnh tp hun k lng. phc v cho nghin cu ny, chng

ti tuyn 17 phng vn vin v tt c h u c cch t cu hi khc nhau.
Sau khi tin hnh mt s phng vn chng ti t chc cc bui hp rt
kinh nghim v tm cu tr li cho mt s cu hi mi m cc phng vn
vin t ra. Cn m bo h thc s hiu cc trch nhim lin quan n
o c ngh nghip.

X l thng tin

Nn kim tra k lng nhng li gp phi khi nhp d liu. Trong nghin
cu ny, chng ti tuyn hai cn b lm cng tc nhp d liu nhp
thng tin t 2.500 bng hi vo phn mm Excel. Qu trnh kim tra li
mt 4 ngy nhng tng tnh xc thc ca d liu mt cch ng k.
Khng nn tuyn qu nhiu cn b lm cng tc nhp d liu. Nhm nhp
d liu t ngi (2-3 ngi) s gip ch cho vic kim sot cc li mc phi.

34

PHN

DANH MC TI LIU
THAM KHO

Hp tc chng bun bn ph n v tr em (Cooperation to fight human trafficking),

Tuoi Tre Online, March 24, 2005,
http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=71590&ChannelID=3 .
ii
Mi nm gn 500 ph n, tr em VN b bn ra nc ngoi, VN Express, 27 thng 4,
2006, http://www.vnexpress.net/GL/Xa-hoi/2006/04/3B9E9309/ .
iii
Hoa, Bun bn ph n, tr em - Cuc chin khng khoan nhng , Hi Lin Hip
Ph N Vit Nam, 27 thng 4, 2007, http://www.hoilhpn.org.vn/NewsDetail.asp?Catid=144&
NewsId=6124&lang=VN .
iv
Sch d.
v
Vit Nam Campuchia hp tc ngn chn nn bun bn ph n tr em, Hi Lin Hip
Ph N Vit Nam, 15 thng 11, 2007, http://www.hoilhpn.org.vn/NewsDetail.asp?Catid=156
&NewsId=7432&lang=VN .
vi
Minh Quang, 3 nm, 2.800 ph n v tr em b bun bn , VN Channel, 4 thng 10, 2008,
http://www.vnchannel.net/news/xa-hoi/200809/3-nam-2-800-phu-nu-va-tre-em-bi-buonban.102647.html .
vii
Cng thng Tin in T B K Hoch v u T, An Giang - Vc la ca ng bng
Sng Cu Long, 6 thng 7, 2009,
http://www.mpi.gov.vn/portal/page/portal/bkhdt/ktdpvlt/63_tinh_tp/119862 .
viii
Ph n An Giang v Campuchia hp tc phng chng bun bn ph n, tr em, Bo
An Giang Online, 15 thng 4, 2009,
http://www.baoangiang.com.vn/modules.php%3Fname%3DNews%26file%3Dsave%26sid%
3D14261+hi+ph+n+tnh+an+giang+bun+bn+tr+em&cd=13&hl=en&ct=clnk&client
=safari.

35

ix

Bo Anh , Hn 110.000 HS b hc, a phng xut pht tin Vietnam Net, 6 thng

3, 2008,
http://vietnamnet.vn/giaoduc/2008/03/772098/ .
x
Phng Thng Mi v Cng Nghip Vit Nam, An Giang, 7 thng 7, 2009,
http://www.vccimekong.com.vn/VCCICT/html/angiang.htm.
xi
Hng dn o c Ngh nghip v Nhn quyn trong phng chng BBN, UNIAP 2008,
http://www.no-trafficking.org/reports_docs/uniap_ethics_guidelines.pdf .
xii
Maria Angeles, Bo co tng hp: BB Ph n v Tr em Vit Nam (ActionAid, thng 12
2005).
xiii
Phm Ngc Dng, Nhng C Gi Tr V T Thin ng Tnh Dc, Bo An Ninh
Th Gii, 12 thng 10, 2007,
http://my.opera.com/phamngocduongantg/blog/show.dml/1404557 .
xiv
Margaret Slocomb, BB Ph N v Tr em Vit Nam sang Cam-pu-chia, Hi hng v Ti ha
nhp (Phnom Penh: T Chc Di C Quc t, thng 10 2001), 8.
xv
Pham, Trinh Thi, i din Hi Lin Hip Ph N tnh Sc Trng. Phng vn c nhn.
Thng 8 nm 2009.
xvi
Cht t mt ng dy bun bn ph n, tr em qua bin gii, Dn Tr, 9 thng 7,
2008, http://dantri.com.vn/c20/s20-240538/chat-dut-mot-duong-day-buon-ban-phu-nutre-em-qua-bien-gioi.html.
xvii
Ph ng dy a ph n sang Campuchia lm gi, Vit Bo, 3 thng 2, 2002,
http://vietbao.vn/An-ninh-Phap-luat/Pha-duong-day-dua-phu-nu-sang-Campuchia-lamgai/10757528/218/.
xviii
Kt thc iu tra v n bun bn ph n Vnh Long, VN Express, 14 thng 9, 2003,
http://vnexpress.net/Vietnam/Phap-luat/2003/09/3B9CB72D/.
xix
Kin giang: Ph v mt ng dy bun bn ph n qua bin gii, Hi Lin Hip Ph
N Vit Nam, 19 thng 12, 2006,
http://www.hoilhpn.org.vn/NewsDetail.asp?Catid=156&NewsId=5182&lang=VN.
xx
D tm bn 2 con vo ng qu, Tin Nhanh, 10 thng 12, 2008, http://tintuc.timnhanh.com/phap-luat/20081210/35A8BA3F/Da-tam-ban-2-con-vao-dong-quy.htm.
xxi
Nam Phng, Bn c con rut ln chu ngoi vo ng mi dm, Vietnam Net, 822,
http://vietnamnet.vn/xahoi/2008/08/800105/.
xxii
Thanh Tun, T nn bun bn ph n, tr em, Tui Tr An Giang, 26 thng 11, 2007,
http://tuoitreangiang.com/home/modules.php?name=News&file=article&sid=942.
xxiii
Nga L, Su ngi b kt n v bn cc c gi Vit nam sang i Loan v Malaysia, Thanh Nien
News, http://www.thanhniennews.com/society/?catid=3&newsid=30428.
xxiv
ng dy bun bn ph n sang Malaysia , Vit Bo, 31 thng 3, 2006, http://vietbao.
vn/An-ninh-Phap-luat/Duong-day-buon-ban-phu-nu-sang-Malaysia/70044241/218/.
36

xxv

ngh truy t 5 k a ph n ra nc ngoi bn dm., VN Express, 25 thng 4, 2003,

http://vnexpress.net/Vietnam/Phap-luat/2003/04/3B9C73A0/.
xxvi
Huy L, Xt x ng dy bun bn ph n vi s lng ln sang Malaysia , 12
thng 6, 2008. http://vietbao.vn/An-ninh-Phap-luat/Bat-hai-doi-tuong-trong-duongday-buon-ban-phu-nu-sang-Malaysia/40182976/218/
and
http://74.125.153.132/
search?q=cache:rccWdYvF V24J:ww w.tand.hochiminhcity.gov.vn/DetailNews.
asp%3FID%3D1026+H%E1%BB%A9a+Hu%E1%BB%87+Mu%E1%BB%99i&cd=2&hl=vi&
ct=clnk&gl=vn&client=firefox-a
xxvii
Hong Khng, Bt hai i tng trong ng dy bun bn ph n sang Malaysia
, Vit Bo, 17 thng 1, 2007, http://vietbao.vn/An-ninh-Phap-luat/Bat-hai-doi-tuong-trongduong-day-buon-ban-phu-nu-sang-Malaysia/40182976/218/.
xxviii
Binh Huyn and V. Thanh, Bn c em rut sang Malaysia , Vit Bo, 3 thng 1, 2007,
http://vietbao.vn/An-ninh-Phap-luat/Ban-ca-em-ruot-sang-Malaysia/70073468/218/.
xxix
Phc Nam, Trit ph ng dy mua bn ph n qua Malaysia, Vit Bo, 20 thng 4, 2007,
http://vietbao.vn/An-ninh-Phap-luat/Triet-pha-duong-day-mua-ban-phu-nu-qua-Malaysia/45236447/218/.
xxx
M con cng i bun ngi!, Hi Lin Hip Ph N, 9 thng 1, 2008, http://hoilhpn.
org.vn/NewsDetail.asp?Catid=156&NewsId=7742&lang=VN.
xxxi
Cng An Trit Ph ng Dy BB Ph N, By Ngi B Bt, Thanh Nien News, 2
thng 12, 2008, http://www.thanhniennews.com/society/?catid=3&newsid=44218.
xxxii
Cng An Vit Nam Trit Ph ng Dy BBN, Thi Bo Earth Times, 3 thng 6, 2009,
http://www.earthtimes.org/articles/show/271480,vietnam-police-bust-human-traffickingring.html.
xxxiii
V d xem: DPA, Cng An Vit Nam Trit Ph ng Dy BBN, Thi Bo Earth Times,
4 thng 11, 2008, http://www.earthtimes.org/articles/show/240029,vietnam-police-arrestmarriage-brokers.html.
xxxiv
Bo co nh gi Hot ng Hi hng v Ti ha nhp Nn Nhn Nc ngoi tr v (H
Ni: Save the Children, 2008).
xxxv
Tng hnh pht vi ti bun bn ngi, H Ni Mi, 18 thng 2, 2009,
http://www.hanoimoi.com.vn/vn/71/197642/.
xxxvi
Vit Nam Campuchia hp tc ngn chn nn bun bn ph n tr em
xxxvii
Thanh Tuan, T nn bun bn ph n, tr em
xxxviii
Hong Mai, An Giang: Ti phm bun bn ph n v tr em qua bin gii gia tng
, Bo Bin Phng, 19 thng 4, 2009, http://baobienphong1.jcapt.com/nd5/detail/phap-luat/doi-song-phap-luat/an-giang-toi-pham-buon-ban-phu-nu-va-tre-em-qua-bien-gioi-giatang/25318.037064.html.

37

xxxix

Ngc Tn, B i Bin phng An Giang: Cng phng, chng ti phm bun bn ph
n v tr em, Bo An Giang, 28 thng 6, 2009, http://www.baoangiang.com.vn/newsdetails.
aspx?newsid=963.
xl
1 nm, 500 c gi ly chng ngoi, Dn Tr, 17 thng 1, 2008, http://dantri.com.vn/
c20/s20-214980/1-nam-500-co-gai-lay-chong-ngoai.htm.
xli
Gi no, Danh d no?: Nghin cu bun bn ni a tr em gi Vit Nam bc lt tnh dc, t
cc khu nh chut ti Phnm-pnh, Cam-pu-chia (Chab Dai, 2006), http://www.humantrafficking.org/publications/398.
xlii
D. Vinh , An Giang: Thnh lp qu xut khu lao ng Vit Bo, 19 thng 7, 2007,
http://vietbao.vn/Viec-lam/An-Giang-Thanh-lap-qui-xuat-khau-lao-dong/40211155/267/.
xliii
Nhiu ph n Vit vn ham chng ngoi, Bo Mi, 8 thng 9, 2008, http://www.
baomoi.com/Home/TinhYeu/www.cand.com.vn/Nhieu-phu-nu-Viet-van-ham-chongngoai/1970978.epi.
xliv
Cng thng Tin in T thng Tin Kinh Doanh v u T An Giang, Tng quan Kinh
t a phng, 13 thng 8, 2009, http://www.angiangbusiness.gov.vn/Default.aspx?tabid=190.
xlv
nh gi So snh H Thng T Php Vit Nam vi Ngh nh Th ca Lin Hp Quc v
BBN v a Ngi Di C Tri Php, b sung Cng c Ca Lin Hp Quc v Phng Chng Ti
Phm C T Chc Xuyn Quc Gia (Nh Xut Bn T Php, thng 4 2004), 11.

38

UNIAP

D n Lin minh cc T chc Lin Hp Quc

v Phng chng bun bn ngi

9QSKzQJGiQNKXYF

United Nations Building 12th Foor

Rajdamnern Nok Ave., Bangkok 10200
Tel: +66-2-288-2213 Fax: +66-2-280-0268
ZZZQRWUDIILFNLQJRUJ