SLABOST MIIA

I EKSTREMITETA
Prof. dr Mirjana Jovievi

POJAM ZAMORA ILI SLABOSTI IMA

DVOSTRUKO ZNAENJE:

A: OPTA SLABOST koja se definie kao oseaj umora i

slabosti organizma nezavisno od kretanja i rada. Ovaj tip
slabosti se najee javlja u sklopu sistemskih bolesti
(anemija, maligni tumori,akutne infekcije,razliiti
postvirusni sindromi i dr), ali i bez znakova telesnog
poremeaja kod bolesnika sa izmenjenim psihikim
statusom (anksioznost, depresija, psihoze)
B: znaenje u uem smislu koje podrazumeva
OBJEKTIVNU NEMOGUNOST ANGAOVANJA DELA
ILI CELINE MIINOG SISTEMA U IZVOENJU
POKRETA.

SLABOST MIIA I EKSTREMITETA

OBJEKTIVNA SLABOST
delimina

MIIA moe biti:

ili potpuna
trajna ili periodina
Ona nastaje kao posledica bolesti:
A Centralnog i perifernog motornog neurona
B Neuromiine spojnice
C Samog miia

SLABOST MIIA I EKSTREMITETA

Motorna

aktivnost moe biti jednostavna,

REFLEKSNA bez uea volje npr. fleksija
ekstremiteta izloenog bolnoj drai
i VOLJNA odnosno svesna motorna
aktivnost, pri kojoj se prvo stvara plan
radnje, a zatim se ona izvodi pod
kontrolom nae svesti.

SLABOST MIIA I EKSTREMITETA

Delovi

motornog sistema koji su

postavljeni iznad nivoa alfa-moto-neurona
motornih jedara kranijalnih ivaca i
prednjih rogova kimene modine tj
motorna kora, kortikospinalni i
kortikobulbarni putevi oznaavaju se kao
CENTRALNI ILI GORNJI MOTORNI
NEURON (CMN).

SLABOST MIIA I EKSTREMITETA

Centralni motorni neuron i njegovi silazni putevi:
1.Motorni regioni kore
Primarna motorna areja (gigantske Betzove elije i okolni
motorni neuroni)
Premotorni regioni (suplementarna motorna area,i
premotorna kora)
2.Kortikospinalni i kortikobulbarni putevi
lateralni piramidni putevi
prednji ventralni neukrteni piramidni putevi
3.Kontrola iz modanog stabla
vestibulospinalni putevi
retikulospinalni putevi
tektospinalni putevi

SLABOST MIIA I EKSTREMITETA

PERIFERNI MOTORNI NEURON (PMN) ine sami alfa-moto-nuroni sa
svojim aksonima koji direktno inerviu skeletne miie.
Zajednika klinika karakteristika oteenja i centralnog i perifernog
motoneurona je postojanje motorne slabosti (PAREZA) do
oduzetosti (PARALIZA ILI PLEGIJA). Vano je proceniti da li postoji:

1.MONOPAREZA/MONOPLEGIJA slabost/oduzetost jednog

ekstremiteta
2.HEMIPAREZA/HEMIPLEGIJAslabost/oduzetost ekstremiteta na
jednoj strani tela
3.PARAPAREZA/PARAPLEGIJAslabost /oduzetost nogu, a slabost/
oduzetost ruku DIPLEGIJA
4.KVADRIPAREZA /KVADRIPLEGIJA slabost/oduzetost sva etiri
ekstremiteta

MIINI REFLEKSI

Refleksna aktivnost miia i miini tonus

rezultat su aktivnosti spinalnog refleksnog
luka koji se sastoji od:
aferentnog vlakna
centra sa interneuronima
eferentnog vlakna koji sprovodi impulse od
alfa-motoneurona do miia.
Osnovna karika u ovoj aktivnosti je
neuromiino vreteno
Svako naglo istezanje miia (npr. udarcem
neurolokim ekiem po miiu ili tetivi )
dovodi istovremeno do istezanja
neuromiinih vretena i nastanka imupulsa u
njegovim primarnim aferentnim vlaknima tipa
Ia.Ovim se vlaknima prenose impulsi kroz
dorzalne korenove spinalnih ivaca direktno
na alfa-motoneurone koji dovode do trenutne
snane kontrakcije prethodno istegnutog
miia, sa ciljem da se mii vrati u prvobitno
stanje

MIINI TONUS
Miini tonus ispitujemo za vreme pasivnih pokreta
ekstremiteta ili dela tela koji je potpuno
relaksiran i definiemo ga kao otpor na koji
nailazimo i koji savladavamo tokom tih pokreta
Poremeaji miinog tonusa se mogu podeliti u
dve grupe
I HIPOTONIJA smanjenje ili gubitak miinog
tonusa
II HIPERTONIJA-poveanje miinog tonusa

HIPOTONIJA se javlja kod oteenja refleksnog

luka miinog refleksa na istezanje, najee
usled lezije PMN, bilo da se radi o leziji u nivou
kimene modine ili lezije nerva ali se moe
registrovati i kod oteenja hemisfera malog
mozga.
A) SPASTINA HIPERTONIJA se javlja kod lezije
CMN (spasticitet),karakterie je postojanje
elastinog otpora miia na pasivno istezanje,
koji je jai na poetku pokreta, a zatim se naglo
sniava(fenomen peroreza).
zahvata antigravitacionu muskulaturu.
Na rukama hipertonija je najizraenija u
fleksorima podlaktice, a na nogama u
ekstenzorima potkolenice.
Nakon MU bolesnici zauzimaju karakteristian
poloaj :
ruku dre uz trup, flektiranu u laktu i u poloaju
pronacije
noga je adukovana u poloaju ekstenzije.
Tokom hoda bolesnik pokree paretinu nogu
polukruno da ne bi zapinjao vrhovima prstiju o
podlogu -HOD SA CIRKUMDUKCIJOM
B) PLASTINA HIPERTONIJA ili RIGIDITET kod
bolesti ekstrapiramidnog sistema tj oteenja
bazalnih ganglija, to je karakteristika
Parkinsonoive bolesti

SIMPTOMI I ZNACI OTEENJA

CENTRALNOG MOTORNOG NEURONA
Oteenje CMN
moe nastati na bilo
kom nivou poevi od
motorne kore do
kimene modine pri
emu se na osnovu
distribucije slabosti
(pareze) ili oduzetosti
(paraliza ili plegija) i
pridruenih simptoma
moe utvrditi mesto
oteenja.

SIMPTOMI I ZNACI OTEENJA

CENTRALNOG MOTORNOG NEURONA

gubitak spretnosti ruku u izvoenju finih preciznih radnji

slabljenje/gubitak miine snage
spasticitet
patoloki pojaani refleksi (hiperrefleksija) do klonusa
koji se definie kao ritmine nevoljne kontrakcije miia
koji je izloen naglom protrahovanom istezanju (npr.
nagla dorzalna fleksija stopala koju potom odravamo)
snienje gaenje povrnih refleksa (npr. ugaeni koni
trbuni refleksi).
prisutni patoloki refleksi (kao to je znak Babinsklog)
nema hipotrofije/atrofije miia sem u kasnijim fazama
usled inaktivnosti

SIMPTOMI I ZNACI OTEENJA

PERIFERNOG MOTORNOG NEURONA
slabljenje/gubitak

miine snage (pareze,

paralize)
hipo/atrofija miia
hipo/atonija (flakcidnost), gubitak tonusa
hipo/arefleksija
prisustvo fascikulacija,nevoljne kontrakcije
miinih vlakana koje ine jednu motornu
jedinicu, vide se kao trzajevi povrine miia
koje se vide u mirovanju, mogu se provocirati
perkusijom i zamaranjem mia.
postojanje miinih greva (krampa)

UDRUENA LEZIJA PERIFERNOG I

CENTRALNOG MOTORNOG NEURONA
Pored slabosti miia obavezno su
prisutne fascikulacije i atrofije miia dok
su istovremeno miini refleksi pojaani, a
patoloki refleksi najee prisutni. Ovaj
tip slabosti predstavlja dijagnostiki
kriterijum za amiotorofinu lateralnu
sklerozu.

SLABOSTI MIIA KOD POREMEAJA

NEUROMIINE SPOJNICE
kod

mijastenije gravis karakteristina je

slabost miia nakon zamora miia koja
je najvie izraena u popodnevnim ili
veernjim satima

SENZITIVNI POREMEAJI
Senzitivni simptomi mogu biti posledica oteenja na razliitim nivoima:
1) centralnog (kora, supkortikalna jedra, talamus, modano stablo,
kimena modina)
2)perifernog nervnog sistema (dorzalni nervni korenovi kimene
modine, spinalni nervi, pleksusi, periferni nervi)
Senzibilitet se u najuem smislu moe podeliti na :
1.EKSTEROCEPTIVNI (sa povrine tela, tj. koe i sluzokoa, za dodir,
bol i temperaturu)
2.PROPRIOCEPTIVNI ( iz dubljih tkiva za duboki bol i pritisak, za
informaciju o poloaju i pokretu tela ili delova tela u prostoru i za
vibracije)
3.INTEROCEPTIVNI (ili visceralni senzibilitet (za prenoenje senzacija
iz unutranjih organa).

U CNS-u postoje dva glavna puta koja omoguavaju prenos

razliitih senzornih modaliteta:
a) sistem spinotalamikih puteva i
b) sistem zadnjih funikulusa (ili medijalnog lemniskusa)

SPINOTALAMIKI (EDINGEROV ) PUT

Ovim putem se prenosi senzibilitet ZA GRUB
DODIR, PRITISAK, BOL, TEMPERATURU, KAO I ZA
SEKSUALNE SENZACIJE.Vlakna koja prenose ovaj
senzibilitet idu od receptora sa periferije senzitivnim
nervima do zadnjih gangliona ,a potom zadnjim
korenovima do zadnjih rogova kimene modine.Po
ulasku u kimenu modinu vlakna se penju ili silaze
jedan do dva segmenta pre nego to uspostave
sinaptike kontakte s neuronima u zadnjim rogovima
sive mase kimene modine. Vlakna neurona drugog
reda se ukrtaju ispred centralnog kanala kimene
modine i prelaze na suprotnu stranu formirajui boni i
prednji spinotalamiki (Edingerov put) koji dalje prenosi
informacije o pomenutim senzitivnim draima do
ventrolatarlinih jedara talamusa, a potom iz talamusa
akson treeg neurona projektuje se do senzitivne kore
(gyrus postcentralis parijetalnog renja).

SENZITIVNI POREMEAJA
HIPESTEZIJA je naziv za snien senzibilitet za dodir
ANESTEZIJA naziva za ugaen senzibilitet za dodir.
HIPERESTEZIJA oznaava poveanu osetljivost za
dodir
PARESTEZIJA je doivljaj povrnih senzacija bez
adekvatne drai.
HIPALGEZIJA podrazumeva snien senzibilitet za bol
ANALGEZIJA ugaen senzibilitet za bol
TERMHIPESTEZIJA oznaava snien
TERMANESTEZIJA ugaen oseaj za razlikovanje
temperature (toplo-hladno).

SISTEM MEDIJALNOG LEMNISKUSA

(ZADNJIH FUNIKULA)

Senzitivne drai za LAK DODIR, TAKTILNU DISKRIMINACIJU,

VIBRACIJE I DUBOKI POLOAJNI SENZIBILITET prenosi se
perifernim nervima u sklopu fascikulusa cuneatusa i fascikulusa
gracilisa do nukleusa gracilisa i kuneatusa koja se nalaze u donjem
polu produene modine.Iz ovih jedara izlaze vlakna neurona
drugog reda koja se odmah ukrtaju gradeu decussatio
lemniscorum, a dalje kao lemniscus medialis idu do talamusa iz ijih
elija polaze neuroni treeg reda do senzitivne kore.
Oteenje ovog sistema uzrokuje oseaj utrnulosti ali i oseaj
hodanja po jastuiima i oseaj da su ekstremiteti otekli. Gubitak
vibracionog i dubokog poloajnog senzibilieta oteuje sposobnost
odravanja poloaja i pokreta posebno kada je iskljuena funkcija
vida. Pormeaj dubokog zglobnog senzibiliteta uzrokuje este
povrede, oticanje i deformacije zglobova.
Oseaj pokreta, teine i poloaja naziva se KINESTEZIJA, dok
specifinije STATOGNOZIJA oznaava svest o poloaju i dranju
tela. Oseaj vibracije se naziva PALESTEZIJA , a gubitak ovog
oseaja PALANESTEZIJA

SENZITIVNI SINDROMI
MONONEUROPATIJA
podrazumeva
oteenje samo
jednog nerva.Ukoliko
su oteena samo
senzitivna vlakna bie
prisutan ispad
senzibiliteta za sve
modalitete u
distribuciji oteenog
nerva u vidu ovalnog
polja

SENZITIVNI SINDROMI
MONONEURITIS

MULTIPLEX podrazumeva
pojedinanu zahvaenost
vie perifernih nerava u
razliitom vremenskom
intervalu. Ispoljava se kod
eerne bolesti,
vaskulitisa,amiloidoze, lepre
, virusnog hepatitisa B i C
karcinoma i HIV-a.

SENZITIVNI SINDROMI
POLINEUROPATIJA se
karakterie simetrinim
distalnim ispadom
senzibiliteta za sve
modaliteta na rukama i
nogama po tipu rukavicai
arapa (prelaz je postepen,
a ne otar) uz hipotrofiju i
slabost distalnih miia i uz
sniene ili ugaene miine
reflekse(ukoliko su uz
senzitivna oteena i
motorna vlakna

LEZIJE DORZALNIH KORENOVA I

GANGLIONA
Kod oteenja dorzalnih korenova postoji ispad senzibiliteta
za sve modalitete po radikularnom tipu ( u vidu traka ili
dermatoma). Oteenje dorzalnih korenova je najee kod
protruzije diskusa i kod herpes zoster radikulitisa.
Oteenje senzitivnih gangliona se karakterie iskljuivo
ispadom u senzibilitetu na rukama i nogama uz ouvanu
miinu snagu.
Kod multiplih lezija lumbosakralanih korenova (cauda equina)
prisutan je ispad senzibiliteta perianalno, perigenitalno na
zadnjim i unutranjim delovima butina ( tj. po tipu jahaih
akira)
Nivo senzibiliteta u visini linije koju ine odruene ruke
ukazuju na oteenje segmenta C8-TH1, nivo bimamilarne
linije (linija koja prolazi kroz obe bradavice) odreuje leziju
segmenta T4, nivo rebarnih lukova segment T6-T7, nivo u
visini pupka T10, i ingvinalna linija odreuje leziju segmenta
T12.

SINDROMI LEZIJE KIMENE MODINE

Raspored senzornih poremeaja koji su uzrokovani oteenjem kimene modine: (a) potpuni presek
kimene modine na nivou torakalnog T3-T4 segmenta; (b) sindrom zadnjih funikula kimene
modine; (c) sindrom prednje spinalne arterije; (d) hemisekcija kimene modine (Brown-Sequardov
sindrom); (e) sindrom centralne lezije kimene modine

SINDROM LEZIJE MODANOG STABLA

Jednostrano

oteenje senzitivnih puteva

u visini jedara n. trigeminusa dae
istostrani ispad senzibiliteta lica i ispad u
suprotnoj polovini tela (ALTERNI
SENZITIVNI SINDROM ILI SINDROM
UKRTENOG SENZIBILITETA)
Oteenje iznad jedra n. trigeminusa bie
praeno hipestezijom suprotne polovine
lica i tela.

TALAMUSNI SINDROM
lezije

talamusa praene su oteenjem

senzibiliteta za sve modalitete na
kontralateralnoj strani lica i tela
duboki poloajni senzibilitet je obino oteen
vie od povrnog senzibiliteta, a esto je
prisutan i neprijatan bol (TALAMUSNI BOL) uz
fenomen TALAMUSNE HIPERPATIJE (laka dr
izaziva prenaglaen oseaj neprijatnosti) ili
anesthesie dolorose intenzivan bol u predelu
snienog senzibiliteta.

SINDROM LEZIJE SENZITIVNE KORE

(Girusa postcentralisa parijetalnog renja)

dovode do ispada senzibiliteta na kontralateralnoj

polovini lica i tela.
pored toga oteena je TOPOGNOZIJA (sposobnost da
se odredi mesto dodira)
TOPAGNOZIJA, predstavlja gubitak takve sposobnosti
STEREOGNOZIJA prepoznavanje predmeta
opipavanjem
BAROGNOZIJA.prcena teine predmeta
GRAFESTEZIJA,prepoznavanje slova i brojeva
napisanih na koina kontralateralnoj polovini tela.
AUTOTOPAGNOZIJA, neprepoznavanje pojedinih
delova tela ili cele polovine tela)

Raspored senzornih poremeaja koji su

uzrokovani oteenjem modanog stabla i
hemisfera