BI 2: K NNG THUYT TRNH

(Thi lng: 01 ngy)

I. Khi nim
Thuyt trnh l qu trnh truyn t thng tin nhm t c cc mc tiu c
th: HIU C NI DUNG THUYT TRNH, TO DNG QUAN H
Trong t in cm t thuyt trnh c rt nhiu ngha nhng chng ta hiu t
thuyt trnh theo ngha xut pht t trnh by c ngha l a cho ai mt ci g
- ni iu g vi ai hoc giao tip vi ai . Thuyt trnh l mt hnh thc
ca giao tip v c th c nhn thy di nhiu hnh thc khc nhau.
K nng thuyt trnh l mt trong nhng k nng mm quan trng, mt bi
thuyt trnh hon ho c th mang li thnh cng vt xa nhng g chng ta mng i.
D bn l ai, lm g, th bn cng s phi thuyt trnh (trnh by) mt vn no
trc ngi khc (c th l mt ngi, mt nhm ngi, hoc rt nhiu ngi). c
kt qu tt th bn cn phi tri qua giai on chun b, xy dng cu trc bi thuyt
trnh, cm gic lo lng hi hp trc khi thuyt trnh. Nhiu ngi ngh rng, thuyt
trnh lun l th thch, kh khn, trn thc t, thuyt trnh khng kh, nu bn bit
cch.
II. Chun b thuyt trnh
Trong cuc sng, chng ta cn lu mt vn , l: Khng chun b l
chun b cho tht bi. thuyt trnh thnh cng, chng ta lun phi gii quyt rt
nhiu tnh hung pht sinh mt cch linh hot. Do , cng tc chun b cng tr nn
quan trng. Chun b cng k, t l ri ro cng nh v c hi thnh cng ca ta cng
ln. chun b cho bui thuyt trnh, ta c nhiu vic phi lm, tp trung vo 5 mc
chnh nh sau:
1. Xc nh tnh hung.
a. Gii hn cc vn
Khi chn ch thuyt trnh, ta nn chn ch thnh gi mun nghe; ch
mi mang tnh thi s; hoc ch ta bit su. Ch thuyt trnh khng nhng ph
thuc vo mong i ca ngi nghe m cn ph thuc vo chin lc v mi quan
tm ca t chc ni ngi nghe cng tc.
Khi chun b mt ch , thng thng ta c rt nhiu iu mun ni. Tuy
nhin, nu c gng ni ht nhng iu , bi thuyt trnh s tr nn lan man v khng
trng tm. trnh tnh trng ny, ngay t khi chun b ni dung, ta phi phn tch
xem: u l chnh, u l ph, no bt buc phi ni, no cn ni, no
nn ni. Thng thng ta s u tin ni nhng bt buc trc, cn tha thi gian
th s cho thm cc cn, cc nn ni thuyt trnh sau cng.
b. nh gi mi trng bn ngoi
Trong thi i thng tin nh hin nay, mi th thay i rt nhanh. Do , ta cn
cp nht thng tin v nh gi mi trng bn ngoi.
Thng xuyn cp nht thng tin lin quan n ch ta s thuyt trnh. iu
ny s gip ta t tin hn v tr li linh hot cc cu hi ca thnh gi khi thuyt trnh.
c bit vi nhng lnh vc nhy cm, thay i tng ngy, tng gi, th trc khi
thuyt trnh ta phi kim tra xem n thi im ni, thng tin, dn chng ta a ra
phi l mi nht v ng nht hay cha.
1

2. Phn tch thnh gi v din gi

Bit mnh, bit ngi, trm trn, trm thng. Thnh cng ca mt bi thuyt
trnh khng ch ph thuc vo yu t ch quan ca din gi m c ca thnh gi. Phn
tch din gi v thnh gi gip chng ta c nhng gii php hu hiu cho bi thuyt
trnh ca mnh.
a. Phn tch thnh gi
Cng hiu v thnh gi th chng ta cng t tin thuyt trnh v p ng ng nhu
cu thnh gi. Nhng thng tin cn thu thp phn tch: Thng tin c nhn (tui tc,
ngh nghip, trnh hc vn v chuyn mn, v tr cng vic), quan im, mi quan
tm, gi tr ring ca tng ngi hoc nhm ngi Tt nht l chun b trc nhng
bng danh sch phn loi thnh gi d dng tip cn hn.
Chng ta cng cn xc nh r ai l ngi trc tip nghe chng ta, ai l ngi
khng trc tip nghe, nhng s gin tip c nghe v ai l ngi ra quyt nh cui
cng. Nu bit mt s ngi nghe c quan im cng rn, hy thn trng v ch nu
ln nhng vn cn tranh ci, trong khi trong tay c nhng chng c, lp lun tt.
Ngoi ra, cng nn nh rng s hi hc l cn thit, nhng i khi khng ng lc li
tr thnh phn cm. Do vy, ch s dng nhng cu chuyn vui, li ni a ng lc
mang li hiu qu cao nht.
Qui m ngi nghe cng nh hng n kt cu bi thuyt trnh. Nu ch c t
ngi nghe, bn c th tr li nhng cu hi ca ngi nghe mt cch c th, hoc
ngh h cho bit kin v vn ang trnh by. Nu c ng ngi nghe, bui thuyt
trnh phn ln mang tnh mt chiu, trong trng hp ny, s r rng, chnh xc v d
hiu l nhng yu t quan trng duy tr s ch ca ngi nghe trong sut bui
thuyt trnh.
b. Phn tch din gi
Hy t nhng cu hi cho chnh mnh tm hiu: Ta mun g? Mong t
c g? Quan h ca ta vi thnh gi ra sao? C th nh hng ti thnh gi nh th
no? T , ta c th xc nh phng php tip cn hiu qu nht cho bi thuyt
trnh.
3. Xc nh mc ch, mc tiu
Thng thng khi thuyt trnh, iu hin nhin l ta phi bit mc ch ca bi
thuyt trnh l g, mc tiu c th sau khi thuyt trnh cn t c nhng g. Tuy
nhin, i khi chng ta coi nh nhng iu qu hin nhin , thnh ra sau khi kt thc
thuyt trnh thnh gi vn khng hiu r rng chng ta mun g, h c yu cu lm
g, ti sao li nh th v.v... Nhng iu cng c bn, ta li cng phi xc nh r rng,
k cng v khng c php ch quan. Mt bi thuyt trnh c coi l tt nu t
c cc mc tiu c bn sau:
- Khng lm mt thi gian ca ngi nghe.
- Cu trc bi thuyt trnh tt.
- Thc hin bi thuyt trnh li cun v hp dn.
- Nhn mnh c nhng im quan trng.
- To lp c mi quan h thn thin vi ngi nghe.
a. Mc ch tng qut
Khi c ch ri, ta cn phi xc nh rt r rng ta mun g:
- Mc ch cung cp thng tin cho thnh gi?
2

- Mc ch thuyt phc thnh gi thc hin iu g?

- Hay ch n thun l gii tr?
Thng thng khi xc nh r mc ch, ta s bit mnh phi lm g, tp trung
ni vo u, phng php no l ph hp.
b. Mc tiu c th
Da trn mc ch, cc thng tin phn tch v nhu cu ca mnh, din gi thit
lp mc tiu c th cho bi thuyt trnh. Mc tiu c th ca bi thuyt trnh phi m
bo nhng yu cu sau:
- C th, r rng.
- C th lng ho hoc kim tra c.
- C th t c.
- Hng n kt qu.
- Thi gian thc hin.
4. Tp luyn
Bc cui cng quan trng nht v thng b b qua nht, l tp luyn trc
khi thuyt trnh. tp cc ng tc c bn, chng ta c th tp trc gng. Tuy
nhin t tin v hiu qu hn, ta nn tp luyn trc mt vi ngi, mt nhm nh,
ri n tp luyn vi nhng iu kin y ht khi ta thuyt trnh tht. Qu trnh s
khin ta thu thp thm rt nhiu kin, tng mi c ngi khc ng gp,
nhng tng do qu trnh tp luyn ta ny sinh thm. Thao trng c m hi th
chin trng mi bt mu. Luyn tp dn dn tng bc nh l b quyt thnh cng
ln nht ca ngi thuyt trnh. Tp lm sao ni to, r rng, thong th, khng qu
nhnh, qu chm, c im nhn, im dng...ni thu ht c ngi nghe lun tp
trung v pha mnh.
Ti u nht l t Camera ghi hnh li phn tch v iu chnh hnh vi ca
chnh mnh. Qu trnh tp luyn s gip ta bin nhng ng tc, c ch, phong thi
thnh thi quen. Khi tt c cc ng tc thnh phn x t nhin th ta ch cn tp trung
vo ni dung chng ta cng c mt bi thuyt trnh sinh ng.
III. Cu trc bi thuyt trnh
Mt cng trnh tn ti vng chc vi thi gian l nh kt cu. Cng lm t
Ccbon nhng Than bn th siu r cn Kim cng th siu t. iu cng bi v
chng c cu trc khc nhau. Tng t nh vy, mt bi thuyt trnh c hay, c cht
ch thuyt phc ngi nghe hay khng ph thuc nhiu vo cu trc ca bi thuyt
trnh .
1. Dn bi c bn
D mt bi vn hay mt bi pht biu u c 3 phn: M u, Thn bi v Kt
lun. Tuy nhin, vic t chc v th hin cc phn nh th no th li l vn khc.
Hn l khi chun b bi thuyt trnh, chng ta u c nhng cu hi trong u nh:
Lm th no c mt m bi sc nhn li cun? Lm th no c mt thn bi cht
ch ph hp? Lm th no c mt kt lun chc chn, d nh v i vo lng ngi?
C ba cu hi trn c th tr li bng mt cu: Hy thit k bi thuyt trnh ca ta
ging nh Ci inh.

Chc nng ca tng phn:

a. Phn m bi
Phn m bi ging nh ci Mi inh. Mi inh phi sc nhn th mi xuyn
c qua lp g u tin. V vy phn m bi phi sc xo c th:
- Thu ht ngi nghe ngay t khi bt u thuyt trnh.
- To bu khng kh ban u.
- Gip ngi nghe chuyn t trng thi thiu tp trung sang trng thi lng nghe.
b. Phn thn bi
Phn thn bi ging nh ci Thn inh. Thn inh cn chc chn, di va ,
mc to nh ph hp vi vt cn ng inh. Nh vy phn thn ca bi thuyt trnh
cn c thit k ph hp vi trnh v kinh nghim ca ngi nghe, thi gian v
bi cnh ca hi trng. Mt bi thuyt trnh qu ngn vi mt khong thi gian qu
di khng khc g ly inh ng guc ng thuyn. Ngc li mt bi thuyt trnh
qu di, ni dung phc tp trong mt khong thi gian qu ngn th khng khc g ly
inh ng thuyn ng guc. Vy yu cu cn c l mt di ph hp, ni dung
ph hp vi ngi nghe.
c. Phn kt lun
Phn kt lun ging nh M inh. Hai mnh g khng th kt dnh cht ch vo
nhau nu nh chic inh khng c m. Vy khi kt thc thuyt trnh, ngi nghe cng
khng th nh c ni dung chnh bi thuyt trnh nu nh khng c kt lun. Phn
kt lun gip cho thnh gi nm c nhng im chnh ca bi thuyt trnh v lu li
nhng n tng v din gi v bi thuyt trnh.
Khi ta xy dng c dn bi c bn, iu ta cn lm tip theo l lm th
no th hin cc phn mt cch sc xo, th v, y sc thuyt phc.
2. Cch th hin cc phn chnh
a. Phn m bi
* To s ch
Theo nghin cu ca cc nh x hi hc th chng ta ch c 20 giy gy n
tng ban u cho thnh gi bng cc hnh vi phi ngn t v chng ta ch c 4 pht
u tin gy n tng vi thnh gi bng nhng ni dung chng ta ni. Thnh gi c
tip tc nghe hay khng ph thuc rt nhiu vo nhng giy pht u tin v cch ta
thu ht s ch ca h ngay t ban u. y l phn kh khn nht trong thuyt trnh
v:
Khng c c hi th hai gy n tng ban u
Vn s khi u nan, u xui ui lt
Ta c th to s ch bng nhiu cch khc nhau. Mt s cch ph bin l:
- Dng v d, minh ha: V d: S dng chic inh minh ho bi ging Cu
trc thuyt trnh.
- K mt mu chuyn c lin quan n ch : V d k mt cu chuyn v tit
kim bt u mt bi thuyt trnh v Huy ng tit kim.
- S liu thng k, cu hi hoc trch dn. Hy thi hn vo nhng con s kh
khan ta c th thu ht c s ch ca thnh gi.
- Ta cng c th ni ln cm tng ca bn thn khi bt u thuyt trnh c
c s ng cm ca thnh gi.
4

- Hi hc hoc nhng cu chuyn lin tng lin quan n ch mnh s ni

cng l mt cch m nhng ngi c khiu hi hc hay lm thu ht s ch ca
thnh gi.
- Cn rt nhiu cch khc m chng ta c th sng to ra, hoc n gin ch
bng vic kt hp nhiu cch li vi nhau.
* Gii thiu khi qut mc tiu v ni dung chnh:
Sau khi c c s ch ca thnh gi, iu chng ta cn lm tip theo l
cho h bit mc ch ca bi thuyt trnh l g, h s nhn c g t . Mc tiu
thuyt trnh khng r rng th rt kh c th thnh cng.
Din gi cng cn phi gii thiu khi qut nhng ni dung chnh v lch trnh
lm vic. iu ny gip cho ngi nghe c nh hng nm bt c tng ni dung
ca bi thuyt trnh.
Sau y l mt vi v d v nhng cu khi qut vn :
- Mc ch ca bi thuyt trnh l gip cc bn tr xc nh mc tiu cho mnh
thnh cng trong cuc sng. Bi thuyt trnh ca ti gm 3 phn: Phn 1: Ti sao
phi t mc tiu; Phn 2: K nng t mc tiu; Phn 3: Chia s kinh nghim c
nhn v t mc tiu.
- Bi thuyt trnh ca ti nhm mc ch thuyt phc cc anh ch p dng cc
bin php ci thin tnh hnh cng ty. Ni dung chnh gm 2 phn: Phn 1: Nng cao
tinh thn ch ng; Phn 2: Ct gim chi ph.
b. Phn thn bi
* La chn ni dung quan trng
Mt li thng gp ca cc nh thuyt trnh l a qu nhiu ni dung vo bi
thuyt trnh ca mnh. iu ny xy ra do hai nguyn nhn c bn:
Th nht: khng xc nh c u l thng tin bt buc thnh gi phi bit,
u l cn bit v nn bit.
Th hai: s thnh gi khng hiu nhng g mnh ni. a th th lon tm. Nu
ta a qu nhiu ni dung vo bi thuyt trnh c th gy phn ng ngc li l lm
thnh gi ri tr khng nh c g.
V vy, trong phn thn bi cn thit xc nh c u l thng tin quan trng
bt buc ta phi truyn t, u l thng tin cn truyn t v cui cng u l thng
tin nn truyn t. Theo th t ny, cn c vo thi gian cho php ta sp xp theo th
t t thng tin bt buc, n thng tin cn v cui cng l thng tin nn bit. Thch
thc ln nht i vi ngi thuyt trnh l gii hn cc im chnh hay cn gi
l la chn ni dung quan trng.
* Chia thnh cc phn d tip thu
Mt bi thuyt trnh thng thng c chia lm 2 - 6 phn. Cc phn ny c
sp xp vi nhau theo mt trt t lgc nht nh. Lgc c th theo trnh t thi gian,
c th theo quan h nguyn nhn - kt qu...
* Phn b thi gian cho tng ni dung
Sau khi phn chia thnh cc phn c bn th iu cn thit l phi phn b thi
gian ph hp cho tng ni dung. Thng thng phn u nn ngn gn gy cho
thnh gi cm gic bi thuyt trnh ngn gn v tng mc tp trung.

c. Phn kt lun
Li ni gi bay - y chnh l s khc bit gia vn ni v vn vit. V vy
trong thuyt trnh lun phi c kt lun. Trong khong thi gian tp trung vo phn
thn bi, ngi nghe c th mt tp trung nn c th khng tip thu c ton b thng
tin m ta thuyt trnh. Kt lun gip ngi nghe tm tt li nhng chnh ta trnh
by v hn na kt lun chnh l thng ip cui cng ta gi n thnh gi. Vi thng
ip ct li ny, thnh gi c th lin tng n ton b phn ni dung ca bi thuyt
trnh.
* Thng bo trc khi kt thc
Vic thng bo ny c th th hin bng nhng cm t nh: tm li...; kt
thc, ti tm tt li...; Trc khi chia tay, ti xin tm tt li nhng g trnh by...
Vic thng bo ny cn gip thnh gi chun b tinh thn tip thu nhng thng tin
ct li nht.
* Tm tt im chnh
Theo cc nghin cu v thnh gi th khong thi gian bt u thuyt trnh v
khong thi gian sp kt thc l hai khong thi gian m tp trung ch ca ngi
nghe cao nht. V vy ta tm tt li nhng im chnh s gip thnh gi nh khi qut
v lu hn v ni dung ta thuyt trnh. Vic tm tt c th l nu li nhng mc
chnh ca bi thuyt trnh km nhng cn nhn mnh.
* Thch thc v ku gi
Mc ch cui cng ca thuyt trnh l thuyt phc ngi khc lm theo mnh.
V vy phn kt lun ca bi thuyt trnh cn cn phi c phn ku gi, thc y ngi
nghe n hnh ng. Trong phn ny ta c th dng mt s ng t mnh h khu
hiu: Quyt tm, Sn sng... hoc c th ku gi s cam kt bng hnh ng c th
nh v tay, gi tay biu quyt hoc thc hin ngay v d nh ng gp t thin. Hoc
c th n gin l s dng nhng cch hng ngi nghe n hnh ng c th nh
vic p dng ngay nhng g h thu c t bi thuyt trnh vo cng vic c th ca
h.
IV. Yu t thnh cng ca bi thuyt trnh
Thuyt trnh trc m ng, thnh cng, bn phi l ngi lm ch mi
tnh hung, bn cn t cc cu hi:
- Thuyt trnh ci g?
- Thuyt trnh nh th no?
- Ngi nghe s cm nhn nh th no?
- Ngi nghe s thay i nh th no?
tr li mt cch hiu qu cc cu hi trn, bn cn gii quyt tt cc vn
sau y:
1. Chun b tht k bi thuyt trnh v a im s thuyt trnh
Nhn bit i hi ca thnh gi v p ng chnh xc nhng nhu cu y trong
ni dung bui thuyt trnh. Nm vng thng tin BN S TRNH BY. Khi nm
vng nhng thng tin s trnh by, chng t bn c s chun b rt tt cho bi
thuyt trnh m bn sp trnh by.
n sm kim tra a im chc chn ch ngi ca khn gi cng vi nhng
thit b h tr nh bng trng, bng en, nh sng, v tr mn hnh my chiu, h thng
m thanh u thun tin cho bn. n sm ng thi gip c th lm quen vi khn
6

gi. Cho mt vi ngi khi h n. Ni chuyn vi mt nhm bn chc chn s d

hn vi nhng ngi xa l.
2. Sp xp ni dung theo trnh t lgic
Sp xp nhng g bn phi ni theo mt trnh t HP L. S l gic ca bi
thuyt trnh s li ko ngi nghe cn phi c gng hn c c nhng thng tin
m h cn nghe. Hy LM cho bi THUYT TRNH li cun NG vi thi
gian v s ch ca thnh gi. C nh vy s kch thch tnh t m m ngi nghe
lun ch i bn s trnh by.
3. Tp bi thuyt trnh trc
TP bi thuyt trnh nh hoc bt c ni u bn cm thy d chu v thoi
mi: tp trc gng, gia nh MNH, bn b hay ng nghip. S dng mt my ghi
m v lng nghe CHNH MNH. Ngoi ra c th quay phim phn trnh by v phn
tch k lng thy c im mnh im yu ca bn thn. Bn c th ng trc
gng tp thuyt trnh, tp trc mt nhm bn b hay ngi thn c gng pht
huy u im v khc phc nhng hn ch trong sut thi gian trnh by.
4. Trang phc ph hp vi nhp iu
Khi thuyt trnh hay ni chuyn trc m ng, bn nh mt din vin ang
din trn sn khu vy. Bn c nhn nhn nh th no l rt quan trng. Hy n mc
ph hp vi dp . Trng phi thoi mi, nhit tnh, hnh din, t tin nhng khng t
kiu. Nu trang phc lm cho bn g b v khi bn c t v thoi mi s nh hng
xu n cht lng bi thuyt trnh ca bn mc d bn c th nm rt chc v ni
dung.
5. m iu ging ni thuyt phc
Ni chm, pht m r, biu l cm xc hp l vi nhng iu bn trnh by.
Thit lp mi lin h vi thnh gi. C gng ni ln ngi ngi xa nht cng c
th nghe thy. Thng xuyn thay i m iu ca bn v kch tnh ho nu cn thit.
Nu dng mic, hy iu chnh mic v ging ni cho ph hp.
6. Ngn t thch hp
S dng ngn t thch hp rt quan trng i vi thuyt trnh. Ngoi ngn t
bng li cn s dng ngn ng bng c th (phi ngn t). Thnh gi thch bn ng, i
li hay di chuyn vi c ch v nt mt biu cm hn l ngi mt ch, ci u dn
mt cm ci c mt bi din vn c chun b t trc.
Ni mt cch thuyt phc nh th chnh bn thc s tin vo nhng g bn ang
ni. Ni dung bn a ra cng nn c nhng phn ging nh trong mt ti liu nghin
cu, c th l trnh t l gic t M bi (a ra lun im), n Thn bi (lun im
cht ch, thng tin chnh xc v mi nht), ti Kt lun ( nu li lun im, tm tt v
kt lun hp l).
Khng nn nhn giy qu lu, nhng thnh thong lic qua th chp nhn c.
Ni dng dc, r rng v t tin, khng c l nh. Nu bn mc li, sa, v tip tc.
Khng cn phi vin c ny n hay xin li rm r.
Dng mt tip xc vi khn thnh gi mt cch thn mt. S dng phng php
3 giy, v d: Nu c nhn thng vo mt v thnh gi no th cng ch trong vng 3
giy. Trao i bng mt trc tip vi mt s ngi trong m ng v thnh thong
lic qua ton b khn gi khi ang ni. Vic nhn vo ai khin h cm thy h ang
thc s tham gia vo vn . Cch nhn tt nht l vi khn gi ng ti hi trng ln
th nhn theo hnh ch W v M. Tuy nhin, khng nn nhn thng vo mt thnh gi v
7

nh vy s lm h bi ri v i khi chnh bn thn din gi cng tr nn bi ri. K

thut giao tip hiu qu bng mt c tho lun chuyn K nng giao tip
ng x.
Ni chuyn vi khn gi, lng nghe cu hi, p li phn ng ca h, iu
chnh v thch nghi. Nu nhng g bn chun b hon ton khng th lm cho ngi
nghe hiu, hy ty c ng bin thay i k hoch nu bn lng trc c iu
ny. Nh rng giao tip l cha kho ca mt bui thuyt trnh thnh cng. Nu bn
thiu thi gian, nn bit phn no c th b qua. Nu bn tha thi gian, nn bit
thng tin no cn b sung bi thuyt trnh hiu qu hn. Hy lun chun b cho
nhng tnh hung t xut.
Tm dng chnh bn v thnh gi c mt cht thi gian suy ngh v
nghin ngm. ng trnh by vi v v ri ngi nghe cng nh chnh bn c cm
gic ht hi mt l.
Thm cht hi hc: c mt thuyt bui trnh tt, nn c thm yu t hi
hc. Hi hc l cht xc tc tuyt vi. Tuy nhin, hi hc phi ng lc, ng
ch, phi bit s dng n vo nhng thi im ph hp, mt cch c chng mc. Gi
s quan tm ca khn gi trong sut bi thuyt trnh. Hy nh rng, cho d c thc
hin trong cng mt khong thi gian, mt bi din vn th v lm thi gian tri vn
vt, nhng nu n t nht th qu l mt cc hnh i vi ngi nghe.
Nn bit thi im ngng din thuyt. S dng ng h bm gi tnh thi
gian khi bn tp dt nh. Khi kt thc bi thuyt trnh, tm tt nhng chnh ging
nh khi vit phn kt ca mt bi thuyt trnh. Tuy nhin hy nh rng, c mt s khc
bit gia nhng t trong vn ni v nhng t trang trng trong vn vit. Dng bi
thuyt trnh vi mt nhn nh th v hay mt nt tht ph hp vi vn . Hy lu li
trong lng ngi nghe mt n tng tt v cm gic hon ho. Khng ging gii dng
di nhng nhn nh cui y. Cm n h v ngi xung.
Mt thuyt trnh tt trong 10 hay 15 pht c gi tr hn nhng thuyt trnh di
dng, t nht trong hng gi ng h. Mt im khc cng ht sc quan trng l s
hiu bit cn thit v vn . Bit kt hp hiu qu gia cc yu t: (a) Ngn ng,
(b) C ch, (c) Thng minh, sng to, v (d) Vn kin thc.
Thng th thuyt trnh khng ch c ni khng m cn c cc thit b v cng
c i km (thit b v cng c h tr), v th ngi ta mi phn bit gia din thuyt
v thuyt trnh. Cc thit b v cng c h tr ch yu c s dng khi thuyt trnh
hin nay l Projector (my chiu) dng chiu cc slide (chun b bng phn mm
Power Point), Video hoc cc file s dng phn mm khc. im mu cht ca thuyt
trnh khng ch l ni gii m cn bit phi hp tt gia ni v cc thit b h tr.
Nhiu kha thuyt trnh, nhiu bui thuyt trnh trc y thng c c im chung
l ni nhiu m khng s dng slide (cc trang chiu) hoc chun b cc slide qu cu
th, thiu tnh thu ht, thiu kin thc, thng tin... Nhiu khi thnh gi di khng
th hiu c din gi trn ang ni ci g v ni ti u ri
V. NHNG IM CN LU KHI THUYT TRNH
1. Tnh ton thi gian hp l
Ln k hoch, chun b v luyn tp trc sao cho bi thuyt trnh ch chim
75% lng thi gian c lng. Nu bn kt thc sm th khng sao nhng nu kt
thc mun th s rt t. Nu bn mun mi ngi lng nghe mnh thuyt trnh, ch nn
dnh 50% trnh by v dnh 25% cn li ngi nghe cng tham gia.
8

2. Ni dung ph hp
Khi chun b bi thuyt trnh, hy xc nh nhng g phi, nn v c th
a n ngi nghe. Hy hn ch ni dung ty theo thi gian thuyt trnh v s quan
tm ca ngi nghe.
3. Lm bi thuyt trnh thm hp dn
a vo bi thuyt trnh cc cu chuyn, giai thoi, php n d chng thm
thuyt phc thay v ch a ra nhng d liu n thun.
4. Lp dn cho ring mnh: Hy gch u dng thay v dng c cu. Bi
m nhng ch quan trng.
5. Luyn ni tht to: Bn s ni tht t nhin khi bn luyn tp nhiu. Hy tp
ni tht to trc khi thuyt trnh.
6. Dp b s lo lng
Run s khng phi l l iu tt khi thuyt trnh. Khng c i trng i bng
no bo i ca mnh hy bnh tnh ngay trc khi vo trn. Thay vo , bn hy t
kim sot s run s ny bng cch th tht su t c honh v tng tng mnh s kt
thc bi thuyt trnh thnh cng. c chun b tt, bn s cng t tin.
7. Si ni v nng nhit
Thi nhit tnh, si ni khi thuyt trnh s em li kt qu ng ngc nhin
cho bn. Nu ging ca bn biu cm v c ch sinh ng, trng bn s t tin v nng
nhit hn.
8. Ngh trc tt c nhng cu hi bn c th b hi
Phn t v tr li cu hi sau bi thuyt trnh c khi cn quan trng hn chnh
bi thuyt trnh.
9. Tun th nguyn tc thuyt trnh: 3T
VI. B QUYT THUYT TRNH THNH CNG TRC M NG
Lu nay ta thng tp trung vo ni ci g m qun mt nh hng khch
hng, gia tng gi tr cho khch hng - ngi nghe.
Phn ln mi ngi xem vic phi ni trc m ng l rt kh khn nn h
thng rt ngi khi phi thuyt trnh. Nhng chng ta khng th trn trnh n mi.
Nhiu ngi trong chng ta c th c mi ra trnh by mt bo co, pht biu trong
mt bui hp ca c quan hay bui hp ph huynh hc sinh, ni li chc mng trong
l ci. Lm sao bn c th vt qua nhng th thch . Tht n gin ch vi
mt cht thi gian luyn tp.
Sau y l 5 b quyt thuyt trnh thnh cng:
1. Phi bit mnh ni g:
y l quy tc quan trng nht trong vic ni chuyn trc m ng. iu ny
nghe c v ng ngn, nhng thng thng cc din gi khng h c mt nim r
rng v nhng g h truyn t n ngi nghe. Bn cn phi bit chnh xc bn s
a ngi nghe n u. Mt khi bit, hy lit k n thnh 3 hay 4 im chnh v
son bi thuyt trnh ca mnh tp trung vo nhng im ny. Bn khng phi l mt
cun t in sng, vic a ra qu nhiu thng tin hay khng thng tin cng u d
nh nhau.

2. Thc hnh, nhng khng cn qu nhiu:

Lit k ra nhng g bn s ni v tp ni 1 hay 2 ln. S rt hay nu nh bn
canh thi gian trong khi tp, vic s gip bn kim sot c thi gian ni m
khng s b l. C th s c nhng pht ngu hng tnh c xy ra lm bn bt ng v
lm khn gi thch th. Bn s khng cn mun xut hin trc m ng nu bn
ni v mt ti c ngn ln ri, bn s cm thy chn v chng thm ti khn
gi na. Bn cng nn lp k hoch s mc nhng g. Ch rng phi l b m
bn cm thy thoi mi khi mc vo. V iu quan trng nht, phi l b m bn
bit s lm mnh ni bt. Quyt nh trc vic mnh s mc g trong ngy din thuyt
s lm bn bt lo lng hn.
3. Hy l chnh mnh:
Nhiu ngi cm thy cn phi rp khun theo phong cch ca ai khi ni
trc m ng, l v h cm thy h khng t tin li cun s ch ca khn
gi. Mt s cm thy b cng v nghim tc qu mc v qun rng tnh hi hc
cng l mt cng c quan trng ca din gi. ng nn ch tp trung vo vn chnh,
i khi nhng giai thoi c nhn hay nhng mu chuyn nh cng l mt cch rt tt
ho nhp vi khn gi.
4. Khn gi l bn b:
Khn gi lun , bi v h quan tm ti nhng g bn s ni v mun nghe
bn ni v vn . H mun bn phi lm tt. ng ngh khn gi nh l mt khi
ngi i u, hy xem h ch l mt nhm c nhn ring l. Hy c gng nhn vo
mt ai mt lc. Khi ni chuyn vi khn gi, tip thu nhng kin phn hi ca h
hon thnh bi thuyt trnh ca mnh.
5. Bn s vt qua thi m:
Cha bao gi c ai tng nghe thy c mt ai cht trn bc din thuyt c.
Bn cng khng b th dc, ht hi, qun mt tn mnh hay b ni nng. y l nhng
chuyn gy m nh cho bt c ai phi ng trc m ng. Ngi ta gi l cn c
mng ca din vin. Vic hon ton bnh thng. S dng mt s k thut th gin
trc khi bt u. Bn c th tm mt ni nhy ln nhy xung hoc dm chn tht
manh, iu ny s gip bn cm thy vng vng v gim bt cng thng. Lc bn tay
v co dui nm tay. iu ny s lm tay bn bt run. Nu run tay thc s l mt vn
th hy nm ly mt tm danh thip hay nm vo bc din thuyt khi ni chyn. L
li ra, trn mt v h ming to ht c, sau nhn tt mt li. Vic ny s lm th
gin cc c mt ca bn. Ht tht su v th mnh ra ting lm m ging ca bn.
Tng tng nh bn ang trn mt m my, khng g c th lm hi n bn khi
bn ang trong . Hy c gng gi hnh nh y trong u khi bn ang ng trn
din n. S tr nn d dng hn! Ni chuyn trc cng chng cng nhiu, vic
cng tr nn d dng hn. C khi bn cn cm thy thch na y ch.
Chc bn lun thnh cng trong s nghip!
VII. NM YU T LM CN TR BI THUYT TRNH
Bn mt rt nhiu cng sc mi mi c cc nh u t n tham d bui
thuyt trnh quan trng v tim nng ca cng ty bn? ng mc phi nhng li sau
y.
1. Sai s liu:

10

Tnh nhm, thiu s liu hoc cng b nhng s liu cn gi b mt u l

nhng li rt nghim trng. Hy m bo nhng s liu bn a ra l st vi thc t.
Chng mt nh u t no mun lm vic vi nhng ngi thiu thc t c.
Slide dy c ch, li ny rt nhiu ngi mc phi. C mt nguyn tc chung
dnh cho cc nh din thuyt c s dng Powerpoint: khng qu 6 gch u dng trn
mt slide, khng qu 6 t cho mi gch u dng.
2. Quay lng v pha ngi nghe:
ng bao gi quay lng v pha ngi nghe qu 2 giy trong lc thuyt trnh.
Quay mt v pha thnh gi, nhn vo mt h trong khi ni l nhng b quyt thnh
cng.
Kt thc khng tt: Kt thc bi thuyt trnh sao cho tht hiu qu cng khng
phi l mt vic d lm. Kt thc khng ch n gin l tm tt li bi thuyt trnh ca
bn v ni li cm n. ng qun t nhng cu hi cho ngi nghe v cm nhn ca
h cng nh dnh thi gian h t cu hi v nhng vn h cha hiu hoc
mun tm hiu su hn.
3. Khng trnh by v li ch
Mun cc nh u t dc tin vo cc phn mm hay dch v ca cng ty bn
th ng nhin bn phi trnh by v tnh nng, cht lng ca cc sn phm y.
Nhng ng qun trnh by cho h nghe v nhng doanh thu tim nng ca cng ty t
vic kinh doanh chng, mi chnh l nhng im cc nh u t quan tm nht.
4. Ngi nghe khng ph hp
Nu khng tm hiu trc v i tng ngi nghe, bn s khng c mt bi
thuyt trnh ph hp do vy khng thuyt phc. Nu bn thuyt trnh v vn phn
mm th bi thuyt trnh ca bn s khng c tc dng vi nhng nh u t quan tm
n lnh vc nng lng,...
5. B qua cc ri ro
Mi vn u c th cha nhiu ri ro. Bn cho rng ch trnh by v li ch
v c hi ca vn trnh by m khng cn nhc n nhng ri ro s lm yn lng
thnh gi? Trn thc t th khng phi vy. Hon ton b qua cc nguy c ri ro s
khin thnh gi cho rng y l mt din gi khng c ci nhn thc t v c th bn s
khng thuyt phc c h./.
VIII. K THUT KO DI V RT NGN BI THUYT TRNH
1. K thut ko di bi thuyt trnh
- t cu hi thnh gi cng chia s kinh nghim.
- K chuyn minh ha thm im trnh by.
- To ra tnh hung nhp vai.
- Cng thnh gi tng kt li nhng im chnh trnh by.
2. K thut rt ngn bi thuyt trnh
- Loi b bt cc hot ng t quan trng.
- Tp trung vo nhng im chnh ca bi trnh by.
- Nu vn v khng nh s c trnh by chi tit phn sau.
IX. CCH S DNG CC PHNG TIN H TR
1. Nguyn tc s dng cc phng tin h tr trong thuyt trnh
- m bo tt c thnh gi u nhn thy c.
11

- Thng tin vit khng mu thun vi thng tin ni.

- Thu ht thnh gi bng cch s dng mu sc: cn ch rng vic trang tr ny
nhm h tr ch khng c lm sao lng cc thng tin.
- Thng tin trnh by trn cc phng tin h tr phi r ngha, chnh xc, c
ng v trnh by p.
- Cn phi nhn mnh c cc im chnh.
- Phi c tiu cho tng phn.
2. Mt s phng tin h tr v cch s dng
Bng trng:
- Kim tra ng loi bt vit bng v bt phi c mc.
- y np sau khi s dng.
- C khn lau bng trnh dng giy lau.
- Ch vit r rng v ln mi ngi c th nhn thy
Bng giy
- S dng bt nhiu mu v bt phi c mc.
- y np sau khi s dng.
- s lng giy v bt.
- Tiu nn vit ch in hoa.
- Ch vit r rng v ln mi ngi c th nhn c.
Th mu
- Chn mu bt thch hp vi mu giy.
- Khng vit qu st ln mp trn.
- Vit theo chiu ngang ca th.
- Chn mu ph hp vi tng mc tiu.
- Vit chnh ca ni dung cn trnh by.
Trang chiu (slides) v my chiu (LCD Projector)
Thit k trang chiu
Trang chiu c thit k trong phn mm Powerpoint. Khi thit k trang chiu
cn tun theo cc nguyn tc sau:
- Ni dung gii hn khng qu 6.
- Mt ni dung khng qu 2 dng (khng qu nhiu ch).
- iu chnh c ch ph hp vi khng gian v s lng ngi nghe.
- Ngn t nht qun.
- Gam mu v hnh nh thch hp (khng s dng gam mu nng).
- Trang chiu cn i.
Mt s lu khi s dng my chiu (LCD projector)
- Tm hiu cch s dng, kim tra my v cc cng c ph tr (nu c) trc
khi thuyt trnh.
- Kim tra kt ni in v u dy ni vi my tnh.
- iu chnh nt ca trang chiu v kch thc ca trang chiu cho ph hp
vi mn hnh (focus v zoom).
12

- S dng chut t iu khin trang chiu t xa.

- Khng i qua trc ng knh my chiu.
- Lu tt v bt my khi gin on gia 2 ln thuyt trnh di.

13