I.

Gii thiu dn t b ngang 110 kV

Trong h thng in, cn bng cng sut phn khng Q gia ngun pht in v ph ti l mt vic khng
n gin v khng d thc hin. Khi truyn ti mt lng in nng ti ph ti qua rt nhiu cp in p tng
ng vi nhiu cp bin i qua MBA lm suy gim cng sut phn khng. V trong cc ph ti li c cc ph ti
tiu th Q. Vic b cng sut phn khng trong h thng in khng ch m bo cho vic cn bng cng sut
phn khng m cn lm gim tn tht cng sut v in nng cng nh n nh in p ti cc im nt t
thit b b. thc hin, ti cc im nt li 110kV v li trung p ngi ta lp cc dn t b ngang b Q
cho h thng.
Trong cc dn t b ngang, vic ng xung in vo cc dn t v np in vo cc t in s sinh ra cc i
lng in thay i t bin gy ra dao ng cho li v qu dng t ngt v qu in p t ngt lm chc
thng cch in ca cc thit b in trong h thng v lm hng cc thit b. c bit vi cc trm vn hnh hai
dn t song song th cc dao ng in sinh ra khi ng cc dn t (back to back switching) l c bin ln hn
v nguy him hn cho cc thit b trong h thng.
Hin nay, trong h thng in ca Vit Nam, ngn chn cc dao ng in khi ng xung in cho cc dn t
c nh hng ti h thng cn thit k dn t mc ni tip vi khng in kh c gi thnh t bng hoc thm
ch t hn b my ct cng cp in p cn du bin xung ca cc dao ng ny. bo v cho my ct
khng b xp chng cng hng qu in p khi ng my ct cho dn t, phi la chn thi im ng qua
im c tr s in p 0 vn cho tt c 3 pha ca my ct. Vic ny c th thc hin c bng cch iu chnh
lch thi gian ng gia cc pha ca my ct bng cch s dng r le ng b iu khin la chn thi im
ng tng pha my ct dn t. Gi thnh mt r le ng b iu khin la chn ng cho dn t cng t gn
bng mt b my ct cng cp in p.
thit k cho mt dn t b ngang 110 kV theo hin ti th phi b ra mt din tch t cho ngn l ln hn din
tch t i vi mt ngn l bnh thng. Chng ta bit khi lp cc khng in kh i hi phi c mt khong
khng gian xung quanh tng i ln m bo an ton khng lm nh hng n cc thit b xung quanh do
t trng ca khng in kh sinh ra. Khi thit k lp t khng in th phi trang b cc chng st bo v cho
c 3 pha, gi thnh chng st cng khng r hn nhiu so vi my ct.
Vn hnh dn t b ngang 110 kV trn li hin c trn h thng s phi chi ph u t rt ln v mua sm thit
b in v phi u t mt din tch t kh ln. khc phc cc nhc im ny trn th gii c cng ngh
mi cho my ct t do hng Southern State (COELME) ch to.
II. Gii thiu cng ngh mi cho my ct t
Vi cng ngh ch to my ct (MC) ny, vic thi cng mt ngn l t b ngang s tin li rt nhiu v cc mt:
thi cng nhanh, u t thp (khng phi thm 3 b khng kh v 3 b chng st van). Khng phi s dng din
tch t ln thi cng lp t. Khi ng dn t bng my ct ny th vic la chn thi im ng ti im c
in p bng 0 V c thc hin tin cy n gin hn so vi vic s dng r le la chn ng b ng.
My ct vi bung dp h quang bng kh SF6, c cu truyn ng l xo, in tr ng trc lm cn du cc

qu trnh dao ng in sinh ra khi ng MC cc dn t. My ct c th ch to vi cc cp in p t 36 kV 170 kV, dng in ng ct dn t ln ti 650A.

Xt vi mt dn t b ngang 72 kV- 400A khi ng dn t n khng c b chn qu trnh qu (khng c
khng in), khi ng MC cc dao ng v in p c tr s tng ti 1,7 x U nh mc v qu dng in tr s
tng ti 1,7 x I nh mc.
Khi thit k my ct vi in tr ng trc, ti thi im ng t cc dao ng in s c trit tiu v
c gii hn qu in p c tr s bin vi 1,2 U nh mc. Cn dng in th ch dao ng bin
rt nh.
Khi ng my ct, mch tip im in tr s c thc hin tip xc trc trong khong thi gian 5-15
ms, sau mch tip im lm vic mi tip xc. S dng nguyn l ny cc dng in xung c gii
hn ti 90%.
My ct t c thit k hp b vi tin cy cao, cho php hn ch dao ng khi ng t khng qu
20% qu in p, gim dng in qu ti 90%, thit k nh gn, n gin, d lp t.
V nguyn l my ct t l mt my ct SF6 c b truyn ng c kh kiu l xo. Qa trnh ng c s dng
bng nng lng tch nng ca l xo ng do ng c in t ng tch nng sau mi ln thao tc ng MC.
Trong qu trnh ng ng thi tch nng nng lng cho l xo ct, nng lng ct c s dng bng nng
lng tch nng ca l xo ct.
im khc bit quan trng nht so vi my ct thng thng l tr cc my ct gm hai phn, phn di l
bung s cch in, bung trn l bung ct vi c cu hai mch dn in: Mch in tr ng trc v mch
lm vic.
in tr ng l khi t hp ca cc phn t in tr hnh a trn xp chng xen k vi cc l trn bng nhm
phn chia dng. Chng c p cht bng l xo v c t v tr trn nc ca tr cc my ct, mt u
c ni ti u cc cao p trn ca MC. u di c ni vi in tr trt, tip im chnh, tip im ng.
Trong tr cc c np kh SF6 dp h quang v tng cng cch in.
Ngoi ra tr cc MC cn c tng s cch in, bn trong c np kh SF6 v c thanh truyn ng cch
in. Cc b phn khc nh t truyn ng bn trong c cc c cu truyn ng c kh l xo gm cc l xo tch
nng ng, l xo tch nng ct, cc trc truyn ng, cc cnh tay n, cc cht hm, cc b tip im ph, ng
c tch nng l xo ng, hp truyn ng, cc thit b in iu khin MC nh r le, khi ng t, cun ng,
cun ct, kho ch , nt thao tc ti ch/t xa, hng kp, p t mt cp ngun AC, DC. Cc ch th tn hiu
trng thi my ct, trng thi tch nng l xo. Cc c cu np v lu gi SF6 nh van np cc ng ng dn
kh, ng h p lc v cc tip im gii hn cnh bo p lc.
III. Kt lun
Vi vic s dng my ct t vi cng ngh ch to s dng in tr ng trc hn ch cc dao ng in

t ngt sinh ra khi ng dn t v in p v dng in m ra mt trang mi cho vic thit k- lp t- vn hnh

dn t b trung p t 36-170 kV.
y l mt cng ngh mi cho my ct t mang li tin cy cao cho vn hnh, mang li nhiu li ch v kinh t
cho vic u t v xy dng; mang li tin thit k nhanh, thi cng nhanh v n gin ho trong u t mua
sm thit b; gim thiu din tch t s dng cho lp t; tin li cho vic vn hnh v th nghim thit b.
Sn phm cng ngh MC ny c p dng trn th gii v c kim nh qua thc t vi nhng tn ch
u vit vt tri v ang c nhiu nc s dng.

Hnh 1. Dn t khng c khng in

Hnh 2. Kch thc MC t 123-145 kV

Thng s danh nh ca MC t

in p cc i (50/60 HZ)

36 kV

52 kV

72,5 kV

123 kV

145 kV

170 kV

in p xung st BIL (kV)

200

250

350

550

650

750

Dung lng dn t max

(MVAR)

36

48

72

130

155

181

Dng in lin tc ng t
Chu k thao tc

600 A

650 A

CO- 5 pht- CO- 5 pht- CO- 60 pht

Gi tr in tr ng

8, 20, 40, 80

37,5, 75, 150, 300

Dng ngn mch chu c

40kA/giy

63kA/ 18 chu k, 40kA/giy

Dng ng khng i xng

104 kA nh

163 kA nh

Dng m ct ngn mch

25 kA / 30 ln

40 kA/ 10 ln

Tc m ngt

5 chu k

3 chu k

Di ng s c

10 ln 40 kA

2 ln 63kA, 10 time 40kA

Tui th chu c lu di

10.000 thao tc ng/ ct

Di nhit mi trng

-40/ +50 0C

P4.
Theo: KHCN in s 6/2009