BORU HATLARI iLE PETROL TA~IMA A.~.

Rev. No.

19.06.2012

26.04.2012

MEKANIK VE

$ARTNAME

BORULAMA

HAZIRLAMA

GRUBU

KOMISYONU

MEKANIKVE

$ARTNAME

BORULAMA

HAZIRLAMA

GRUBU

KOMISYONU

MEKANIKALT

11 07.2011

GRUP

Tarih

HAZIR.

$ARTNAME
HAZIRLAMA
KOMISYONU
KONTROL

AClklama

9ELiK BORU ~ARTNAMESi

Rev .

4-NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120

5
Sayfa

19

CELiK eORU ljARTNAMESI

4NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

iCiNDEKiLER
1. GENEL KAPSAM
2. TANIMLAR
3. MALZEME
3.1. Malzeme kalitesi
3.2. Malzemenin kimyasal kompozisyonu
3.2.1. Karbon

e~degeri

3.2.2. Pota analiz degeri

3.3. Mekanik tizellikler
3.3.1. Genel
3.3.2. <;ekme testi
3.3.3.

DOzle~me

testleri

3.3.4. Kllavuzlu bOkme testi

3.3.5. <;entik darbe testleri
3.3.6. Ylrtllma testleri
3.3.7. Sertlik testi
3.3.8. Tozaltl ark ve gaz-metal ark kaynaklan i9in manipOlasyon testleri
3.4. Metalografik inceleme
4. IMALAT i~LEMI
4.1. Ilk gOn Oretim ve testleri
4.2. OrOn ~artlan seviyesi
4.3. Kaynak

diki~siz

4.4. Kaynak

diki~li

borular

borular

4.5. Soguk geni~letme

4.6. Kaynak prosedOrleri
5. BOYUTLAR, AGIRLlKLAR VE UZUNLUKLAR
5.1. Boru 9aplan
5.2. Boru et kallnllgl
5.3. Aglrllk
5.4. Uzunluk
5.5. Dogrusalilktan sapma
6. i$<;iLlK VE HATALAR
7. BORU U<;LARI
8. MUA YENE VE TESTLER
8.1. Genel
8.2. Kimyasal kompozisyon testi
2/19

CELIK BORU $ARTNAMESI

4-NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

8.3. Mekanik ozelliklerin lesli

8.4. Hidrostalik test
8.5. Boyutsal kontrol
8.6. YUzey muayenesi
8.7. Gozle muayene
8.8. Tahribalslz muayene
8.8.1. Genel
8.8.2. Tahribatslz muayene personel yelerliligi
8.8.3. Tahribatslz muayene slandart uygulama pralikleri
8.8.4. Tahribatslz muayene metodlan
8.8.5. Radyolojik muayene
8.8.6. Ullrasonik ve eleklronik muayene
8.8.7. Manyelik parc;:aclk muayenesi
9. KUSUR BULUNAN BORULARIN TASNiFi
<;allak (Crack)
10. MARKALAMA
10.1. API Markalama $ekli:
10.2. Proje markalama $ekli:
11. DIGER HUSUSLAR
11 .1. Kaynak
11.2. Kalite, muayene ve test planl
11.3. idare veya konlrol haklan
11.4. Yelerlilik ve kalile sislemi
11.5. Borulann leseliUmU ic;:in gerekli belgeler

3/19

CELIK eORU $ARTNAMESI

4-NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

1_ GENEL KAPSAM

1.1. Bu

~artname

ham petrol ve dogal gaz hatlafl ve istasyonlarmda kullanllacak c;;elik

borulaflnln Oretimleri ile ilgili gereksinimleri tarif eder.

1.2. Bu

~artname

API 5L Grade B (dahil)'den API 5L X80 (dahil)'e kadar olan c;;elik borulafl

kapsar.
1.3. TOm borular API 5L

~artnamesinin

boru allm

i~i

ihale ilan tarihindeki yOrOrlOkteki en

son basklsmda belirtilen hususlara uygun olarak Oretilmelidir. Bu

$artnamesinde belirtilen hususlara ek
hususlarda API 5L

~artnamesinin

~artlafl

boru ailm

~artname,

API 5L

ic;;ermektedir. $artnamede yer almayan

i~i

ihale ilan tarihindeki yiirOrliikteki son

basklsmda belirtilen hususlar ge<;:erlidir.

1.4. Bu

~artname

ve API 5L'de belirtilen hususlafln liimii, asgari $artlar ve gereksinimlerdir.

Imalat<;:1 tarafmdan testier ile muayeneler daha fazla yapllabilir ve/veya ilgili
toleranslar daha slnlrlaYlcl hale getirilebilir. Bu hususlar ve detaylafl, Oretim oncesi
haZiflanacak ve onaya sunulacak kalite planmda belirtilecektir.
1.5. ImalatC;;l, Oretim ve kontroller ic;;in gerekli liim uluslararasl standartlafln orijinallerini,
bulunduracak ve kullanlm kopyalaflnl kontrollii olarak dagltacaktlr.
1.6. Imalat<;:l, Oretim ve kontroller i<;:in gerekli liim firma iC;;i prosedOrleri bulunduracak,
dagltlmlaflnl kontrollii olarak yapacaktlr. "iDARE", liim bu dokiimanlafl inceleme ve
onaylama hakkml sakil tutar.
1.7. Burada belirtilen ~artlar ve gerekler, IDARE'nin sipari$i kapsammda boru uretecek her
bir tesis i<;:in ge<;:erlidir.
2. TANIMLAR

2.1

IDARE: Boru Hatlafl lie Petrol Ta~lma A$'ni.

2.2. KONTROL : iDARE adma gerekli kontrolleri yapmak Ozere iDARE tarafmdan
gorevlendirilmi~

ki$i veye ki$iler.

2.3. YOKLENlcl : "1. GENEL KAPSAM" maddesinde belirtilen i$i, bu $artname, bu

$artnamenin

ekleri

ve

atlfta

bulundugu

liim

$artnameler

dogrultusunda

ger<;:ekle$tirerek iDARE'ye teslim etmeyi kabul ve taahhot edeni

ifade eder.
3. MALZEME

3_1. Malzeme kalitesi

Boru Oretimi i<;:in kullanllacak rulo, sa<;: levha veya plakalafln Oretimleri a$aglda
4/19

QELlK BORU ~ARTNAMESI

4-NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

belirtilen

~artlara

gore yapllacaktlr.

3.1.1.Slvl c;:elik iiretimi ic;:in BOF veya Elektrik ark yontemleri kullamlacaktlr.
3.1.2. API 5L X70 ve iizeri malzemeler i"in ikincil anndlrma (secondary refining)
uygulanacaktlr.
3.1.3.lngollan slab iiretimi kabul edilmeyecektir. Siablar termomekanik veya kontrollii
olarak haddelenecektir.
3.1.4.Nihai iiriiniin tane biiyiikliigii

ASTM-E112' ye gore API 5L X52, API 5L X65

(dahil) arasl malzemeler ic;:in en az 8, API 5L X70 (dahil) ve iizeri malzemeler ic;:in
en az 10 olacaktlr.
3.1.5.Yiizey hatalan EN 10163-2'ye gore, slmf B, altslnlf 3 olacaktlr. Et kahnhgl
toieransl dahilinde olsa bile keskin

ko~eli

hatalar kabul edilmeyecektir.

3.1.6.Burada belirtilmeyen hususlar API SL'nin en son basklslndaki; PSL 2 boru

seviyesine uygun olacaktlr.
3.2. Malzemenin kimyasal kompozisyonu
Boru

iiretimi ic;:in kullamlacak

kompozisyonlan
3.2.1. Karbon

a~aglda

belirtilen

rulo,

~artlara

sac;: levha

veya

plakalann kimyasal

gore olacaktlr.

e~degeri

Karbon

e~degeri

a~aglda

belirtildigi

~ekilde

hesaplanacak

olup,

hesaplamalarda kullamlacak olan degerler iiriin analiz degerleridir.

3.2.1.1.

C % > 0,12 malzemeler ic;:in,

hesaplanacak Karbon

e~degeri

a~aglda

belirtilen formiile gore

en fazla 0,40 % olacaktlr.

CE = C+(Mn/6)+[(Cr+Mo+V)/S]+[(Ni+Cu)/15]
3.2.1.2.

C % <= 0,12.malzemeler ic;:in,

aaglda belirtilen formiile gore

hesaplanacak Karbon edegeri en fazla 0,22 % olacaktlr.

CE = C+(Si/30)+(Mn/20)+(Cu/20)+(Ni/60)+(Cr/20)+(Mo/15)+(V/1 O)+SB
3.2.2. Pota analiz degeri
Pota analizi

a~aglda

belirtildigi

~ekilde

en fazla olarak kabul edilecektir.

5/19

olacaktlr. Arahk olarak belirtilmiyenler

CELIK eORU $ARTNAMESI

4-NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

Element

Gr_ B

0.18%

Mn

1.20% 11.30%

0.025 %

0.010 %

Nb

0.050 %

0.050 %

Ti

0.040 %

0.009 %

X42

1 X46

X52

X56

X60

X65

1 X70

1X80

0.12 %
1 1.40 %

1.60 %

11.70% 1 1.85 %

10.015 - 0.050 %

Tablo-1
a) API 5L X42 ve Ozeri iyin, Colombiyum (Niobiyum), Vanadyum, ve Titanyum

toplamlan % O. 15'den fazla olamaz.

b) API 5L GrB iyin, Colombiyum (Niobiyum), Vanadyum, ve Titanyum toplamlan %
0.06'dan fazla olamaz.
c) Belirlilen en fazla Karbon oranmdan (C %), her 0.01 % azalma iyin, belirlilen en

fazla Manganez oranma (Mn %) 0.05 % eklenebilir ancak, Manganez orant, API
5L GrB, API 5L X42, API 5L X52 arasl iyin (belirlilenler dahil), en fazla 1.65%,
API 5L X56, API 5L X65 arasl iyin (belirlilenler dahil), en fazla 1. 75%, API 5L
X70 ve Ozeri iyin, en fazla 2.00% olabilir.
3.2.2.1

Pota analizinde asgari olarak, karbon, manganez,

fost~r,

kOkOrt, krom,

niobyum, baklr, molibden, nikel, silisyum, boron, titanyum, vanadyum ve

deoksidasyon haricinde ama91i olarak eklenen her diger element i9in de
analiz yapllacakllr.
3.2.2.2

OrOn analizi i9in yukanda tabloda verilen elementlerin analizi

yapllacaktlr.

3.2.2.3

Oron analizleri neticelerinin, belirtilen pota analizleri slnlrlanm a~masl

durumunda, OrOn analizlerinin Ost ve alt slmrlan, ilgili ASTM standardlna
gore belirlenecektir.

3.2.2.4

Eger pota analizinde boron oram olarak 0.001 % ve Ozeri bir deger tespit
edilmi~se,

3.2.2.5

OrOn analizi de boronu igerecektir.

Kimyasal ana liz, hammadde (rulo, sac;: levha veya plaka) ic;:in ebat
6119

CELiK eORU l1ARTNAMESi

4NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

bazmda her dokOm, boru i<;:in ebat bazmda her lot i<;:in yapllacak ve
belgelendirilecektir.
3.3. Mekanik ozellikler
3.3.1. Genel
3.3.1.1

Borulann Oretimi i<;:in temin edilecek <;:elik malzemelerin ozellikleri, boru

Oretimi esnasmda
sonrasl API 5L

olu~abilecek

~artlanna

kaYlplan dikkate alarak, boru Oretimi

uygun olacak

~ekilde

belirlenerek temin

edilecektir.
3.3.1.2

Mekanik ozelliklerin belirlenmesi i<;:in kullamlacak test alet ve

ekipmanlan, en ge<;: 12 ayda bir kez kalibre edilecektir. Kalibrasyon
kaYltlan, otomatik ve/veya bilgisayar ile yapllan hesaplama ve/veya
kaYltiann dogrulanmaslnl da i<;:erecektir.

3.3.1.3 Aksi belirtilmedigi takdirde li.im mekanik test alet ve ekipmanlan ASTM
A370

~artlarma

uygun olacaktlr.

3.3.1.4 Mekanik testier iQin numuneler, iki set numune haZirlanabilecek

allnacak. birinci set Ozerinde gerekli test
iDARE

veya

KONTROL

tarafmdan

i~lemleri

talep

~ekilde

yapllacak, ikinci set,

edildigi

durumlarda,

haZirlanarak test edilecek, iDARE veya KONTROL tarafmdan talep

edilmeyen numuneler en az

be~

YII sOresince muhafaza edilecektir.

3.3.2. Cekme testi

3.3.2.1 Borular Ozerinden alman numunelerden yapllacak testlerde, boru govde
malzemesinde, akma mukavemetinin, <;:ekme mukavemetine oram
asaglda belirtilen tablodaki gibi olacaktlr.
Malzeme

Yield

SUTensile

Ginsi

geni~letilmemi~

St (soguk

boru; en fazla)

Yield

geni~letilmi~

A25. A, B,

0,80

0,93

X42, X46

0,85

0,93

X52, X56

0,87

0,93

X60, X65

0,90

0,93

X70,X80

0,93

0,93
Tablo-2

7119

St.iT ensile

St (soguk

boru; en fazla)

CELiK eORU ~ARTNAMESI

4-NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

3.3.2.2 Aksi belirtilmedigi takdirde, akma mukavemeti, %O.S uzama esnaslnda

belirlenen mukavemet olarak (RIO 5) kabul edilecektir.
3.3.2.3 Kaynakll gekme testlerinde minimum uzama yuzde 10 olacaklir. Yuvarlak
numuneler

(round

bar

specimen)

haricinde,

kaynak

takviyesi

kaldlnlmayacaktlr.
3.3.3. Oiizleme testleri
API SL

~artlanna

ek yoktur.

3.3.4. Kllavuzlu biikme testi

API SL

~artlanna

ek yoktur.

3.3.5. Centik darbe testleri

~artlan

3.3.S.1 API SL

gegerli olacaktlr.

3.3.S.2 Aksi belirtilmedigi takdirde testier eksi 20C'de yapllacaktlr.

3.3.S.3 Aksi belirtilmedigi takdirde test neticelerinin kabul

~atlan a~agldaki

tabloda

belirtildigi gibidir. Selirtilen degerler 1 set numunenin (3 adet), tam ebat

(full size) olarak testi i9in ortalama degerleridir. KU9uk numuneler i9in
degerler ASTM A370'e gore oranlanacaktlr.
Centik Oarbe mukavemeti (J)
Malzeme Cinsi
(Malzeme)

(Kaynak)

A25, A, e, X42

27

27

X46, X52, X56

48

36

X60, X65, X70,

60

4S

X80

90

68

Tablo-3
3.3.6. Ylrtllma testleri
3.3.6.1 API SL

~artlan

gegerli olacaktlr.

3.3.6.2 Aksi belirtilmedigi takdirde, testier OC'de yapllacaktlr.

3.3.6.3 Numunelerin gentikleri "chevron" tipi olacak, pres ile gentik a91lmayacaktlr.
3.3.6.4 Sir set numunenin (2 adet), herhangibirinin Ylrtllma alan! (shear area)
%60'dan daha

du~uk

olamaz.

8119

CELIK BORU $ARTNAMESI

4-NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

3_3.7. Sertlik testi

Allnan sertlik testi degerlerinin hiC biri 300HV10 degerini gecmeyeeektir. Bu
degeri gecmesi halinde 0 dokOme ait borularln tamaml sertlik testine tabi tutulur.
SIOIr degerin Ozerindeki borular reddedilir.
3.3.B. Tozaltl ark ve gaz-metal ark kaynaklarl i!iin manipiilasyon testleri
API 5L I?artlaflna ek yoktur.
3.4. Metalografik ineeleme
API 5L I?artlaflna ek yoktur.
4. iMALAT i~LEMi

4.1. ilk giin iiretim ve testleri

imalatln her al?amaslnda, Oretim ve kontrol amacll olarak kuliaOilmasl dOI?OnOlen,
makine, techizat, dOzenek, alet, edevat, I?ablon, mastar ve benzeri elemanlafln boru
imalatl iCin uygun

~artlara

sahip olmalafl aC1slndan, "KONTROL" nezaretinde, Oretime

uygun olduklafl teyit edileeektir. Bu amacla ilk gOn Oretim ve testieri yapllaeak, bu
i~lemler imalat ve testlerin tom al?amalaflnl kapsayaeaktlr. ilk gOn Oretim ve testierinin

bal?aflll ve eksiksiz olmasl netieesinde, boru Oretim ve kontrol

i~lemleri

bal?layaeaktlr.

Bu il?lemler iCin Oretiei, en az Oc il? gOnO oneesinden "IDARE"ye bal?langlC tarih ve

saatini belirten yazlll bildirimde bulunaeaktlr. Ilk gOn testlerine katilip katliinmamasl
IDARE'nin tasarrufunda olup. iDARE'nin katllmamasl durumunda ilk gOn Oretim ve test
i~lemleri

boru Oretieisi taraflndan yapilip raporlanacak, aksi takdirde ilk gOn Oretim ve

test il?lemleri "KONTROL" nezaretinde yapllarak "KONTROL" ve boru Oretieisi

taraflndan birlikte raporlanaeaktlr.
4.2. Oriin sartlarl sevivesi
Bu $artnameye uygun olarak imal edileeek borular, kaynak dikil?li veya dikil?siz
olabilir. Aksi belirtilmedigi takdirde tom borular API 5L I?artnamesinde belirtilen PSL2
seviyesinde olaeaktlr.
4.3. Kaynak dikissiz borular
Kaynak

diki~siz

borular, malzemeyi sleak il?leyerek, kaynak

diki~siz

bir boru

haline getirecek ~ekilde il?leneeektir ve daha sonra istenen I?ekil, ebat veya ozellikler
iCin soguk olarak il?lenebilir.
4.4. Kaynak dikisli borular

4.4.1. Kaynak

diki~li,

dolgu malzemesi kuliaOilmadan imal edileeek borularda:

9/19

CELiK BORU $ARTNAMESI

4NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

4.4.1.1. X52 ve Ozerindeki malzeme stnlflanna mOsaade edilmez.

4.4.1.2. Nominal gapl 20" ve daha bOyOk gaplar igin mOsaade edilmez.
4.4.2. Kaynak

diki~li,

dolgu malzemesi kullanllarak imal edilecek borularda:

4.4.2.1. Tozaltl (SAW) ve gazaltl (GMAW) kaynakh borulara izin verilir. Boru igine
an az birer paso kaynak

diki~i

uygulanacaktlr.

4.4.2.2. Tozaltl kaynakh borularda, kaynak

diki~i,

boru boyunca dOz (Iongitudional

ve

dl~lna

seam) veya helis (helical seam) olabilir.

4.4.2.3. Gazaltl kaynakh borularda, kaynak

diki~i,

4.4.2.4. Tozaltl ve gazaltl yontemlerinin kaynak

ancak, dOz

diki~li

boru boyunca dOz olacaktlr.

diki~inde

beraber kullamlmasma

borularda, gazaltl kaynak yonteminin ilk once

kullamlmasl, sOrekli olmasl ve boru igine ve

dl~ma

en az bir paso tozaltl

kaynak yontemi uygulanmasl ile mOsaade edilir. BOlOn kaynak testieri

kaynak ve
4.4.2.5. DOz

diki~li

~ekillendirmeden

sonra yapllacaktlr.

tozaltl ve gazaltl borularda igten ve

dl~tan

en az birer paso

uygulamak ve diki~lerin arastnda 1800 olmak kaydl ile gift diki~ (double
seam) olabilir.
4.4.3. Bu

~artname

dahilinde Oretilecek borularda, ug kaynagma (skelp end weld), ek

kaynagma OOinter weld) ve montaj kaynagma (tack weld) mOsaade edilmez.

4.5. Soijuk genisletme
YOklenicinin soguk
amacmda olmasl halinde,
~artnamesi

geni~letilmi~
geni~leme

boru (cold expanded pipe)

Oretmek

limitleri de dahil olmak Ozere, APL 5L

dogrultusunda haZirlanacak prosedOr, teklif zamamnda "iDARE"ye

sunulacaktlr.
4.6. Kaynak prosediirleri

4.6.1. Oretimde kullamlacak kaynaklar (tamir kaynaklan da dahil olmak Ozere), ASME
Kazan ve Basmgh Kap Kodu, BolOm IX'a (son baskl)na gore yapllacaktlr. Bu
kaynaklar, boru Oretimine

ba~lamadan

once "KONTROL" nezaretinde veya

"KONTROL"un nezaret etmemesi halinde boru Oreticisi tarafmdan kaynak

prosediir testine (Procedure Qualification Test) tabi tutulacaktlr. Kaynak
prosedOr testleri, ancak "iDARE" taraftndan onaylanml~, mevcut kaynak yontem
~artnamelerine

(Welding Procedure Specification) gore uygulanabilir.

4.6.2. ASME BolOm IX'da belirtilenlere ek olarak;

10/19

CELIK eORU $ARTNAMESI

4NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

4.6.2.1.

Malzeme ve kaynak kimyasal kompozisyon testi, kaynak makro

incelemesi, ISldan etkilenen bolgenin c;entik darbe testi ve sertlik testine
tabi tutulacaktlr.

4.6.2.2.

Boru kaynaklan
~artnamelerine

"I DARE"

taraflndan onaylanml~ kaynak yontem

gore yapllacaktlr.

5. BOYUTLAR, AGIRLIKLAR VE UZUNLUKLAR

5.1. Boru caplan

Boru uc;lanndaki dairesellikten sapmalann toleransl, API 5L l?artlannda
belirtilenlerin %50'si olacaktlr.

5.2. Boru et kahnhgl

Boru imalatlnda kuliamlacak rulo sac;:, levha veya plakamn toleranslan al?aglda
belirtilen tabloya gore olacaktlr.
Boru Et Kahnhgl (t)

Eksi Kahnhk Toleransl

8.7 mm ve altl

0,04 mm

9.5-12.7 mm

0,10 mm

14.3 mm ve iizeri

0,15 mm

Arb Kahnhk Toieransl

API 5L

~artlan

gec;:erlidir.

Tabl0-4
NOT: API 5L standartlnda belirtilen aglrlik toleransl gec;:erlidir.
5.3. Aglrhk
API 5L

~artlanna

ek yoktur.

5.4. Uzunluk
Sipari~

kapsamlnda bulunan her bir ebat (c;:ap x et kalinligl) borulann her teslimat ic;:in

uzunluk olc;Oleri en az 8m en c;:ok 14,5m olmak Ozere boy ortalamasl en az 12m

olacaktlr.
5.5. Dogrusalhktan sapma
Boru boyunca dogrusalilktan sapma, boru boyunun % 0.1 'ini gec;:emez.
6. i~CiLiK VE HATALAR
API 5L l?artlanna ek yoktur.
7. BORU UCLARI

11 119

CELiK eORU $ARTNAMESI

4-NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

7.1. Boru uc;:lan duz (plain end) olacaktlr.

7.2. Her kaynak

diki~li,

dolgu malzemesi kullanllarak imal edilecek boruda, borunun her iki

ucunda, kaynagln billigi noktadaki dairesellik, boru c;:aplnm %25'i (R/2)

daireselligi ve c;:apl

dogrulanml~

geni~liliginde,

bir mastar ile kaynak ortalanarak kontrol edilecektir.

Borunun dairesellikten sapmasl, boru c;:apmln % 0.15'inden fazla olamaz.

8. MUAYENE VE TESTLER

8.1. Genel
8.1.1.Manyetik veya elektromanyetik testin yapllmaslndan baglmslz olarak, uretilen
borulann manyetikligi vardiyada en az iki defa tllc;:ulerek kaYlt altlna allnacaktlr.
Ytlntem ve kabul kriteri olarak API 5L'nin ilgili maddesi dikkate ahnacaktlr.
8.1.2. Boru uretimi

i~lemleri

istisnaslz her kaynak

a~aglda

belirtilen

tamamlandlktan sonra, c;:aplan 20" ve daha buyuk, ve

diki~li,

i~lemler

dolgu malzemesi kullamlarak imal edilecek borularda

yapllarak kaYlt altlna allnacaktlr.

a) Boru kaynaglnln tamaml, boru ic;:erisinden ve dl~anslndan, gtlzle muayene

edilecektir.
b) Boru gtlvdesinin tamaml, boru ic;:erisinden ve

dl~anslndan,

gtlzle muayene

edilecektir.
c) Boru uc;:lan, kaynak agzl geometrisi ve tllc;:uleri kontrol edilecektir.
d) Boru gtlvde ve boru ucu c;:aplan, dairesellikten sapmasl, et kahnllgl, boyu,
dogrusalhgl, boru ucu dikligi, aglrhgl kontrol edilecektir.
e) Kimyasal kompozisyon testleri, mekanik tlzellik testleri, hidrostatik test ve
tahribatslz muayenelerin

ba~anh

bir I?ekilde tamamlandlgl kontrol edilecektir.

8.1.3.Boru uretimi il?lemleri tamamlandlktan sonra, c;:aplan 20" den kuc;:uk, borularda
madde 8.1.2, (a), (b), (c) ve (d)'de belirtilen hususlar API 5L gerekleri dahilinde,
8.1.2, (e)'de belirtilen husus ise, belirtildigi I?ekilde uygulanacaktlr.

8.2. Kimyasal kompozisyon testi

API 5L I?artlanna ek yoktur. ( Bkz. madde: 3.2 )

8.3. Mekanik ozelliklerin testi

API 5L I?artlanna ek yoktur. ( Bkz. madde: 3.3 )

8.4. Hidrostatik test

8.4.1.Test basinci uygulamasl tum boru boyutlan ic;:in 20 saniyeden daha az
12/19

c;;ELlK eORU ~ARTNAMESI

4-NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

olmayacaktlr.
8.4.2.Hidrostatik test i9in uygulanacak basln9, boru govdesine akma mukavemetinin
%100'u kadar gerilim uygulanacak

~ekilde

hesaplanacakttr ve et kalinligl nominal

olarak alinacaktlr.
8,5. Boyutsal kontrol
API 5L

~artlanna

ek yoktur.

8.6. Yiizey muayenesi

API 5L 9artlanna ek yoktur.
8.7. Gozle muayene
API 5L 9artlanna ek yoktur.
8.8. Tahribatslz muayene
8.8.1. Genel
8.8.1.1. Tum

tahribatslz

muayeneler,

kullantlacak

te9hizat,

kullantlacak

te9hizatlann kontrolleri, ayarlan (kalibrasyon), ve uygulama ile ilgili tom

detaylan igeren prosedurlere gore yapdacaktlr.
8.8.1.2. Tahribatslz muayene ile uygulamalar, otomatik yontemlerde, ayarlann
velveya kontrollerin yaplldlgl parametreler ile yapllacaktlr.
8.8.1.3. Tahribatslz muayeneler ile belirlenen hatalar tamir edildikten sonra,
hatalann tespit edildikleri yontem ile muayene edilecektir.
8.8.1.4. Sir tahribatslz muayene personeli, aralikslz olarak, 4 saatten fazla
9ali9amaz. Daha uzun sure gerektiren 9ali9malarda, dinlenebilmesi i9in
en az bir sa at ara verilecektir.
8.8.1.5. Tum

tahribatslz

muayene

metodlan

ilgili

ASTM

spesifikasyonu

gergevesinde gergekle9tirilecektir.
8.8.2. Tahribatslz muayene personel yeterliligi
API 5L

~artlanna

ek yoktur.

8.8.3. Tahribatslz muayene standart uygulama pratikleri

API 5L 9artlarlna ek yoktur.
8.8.4. Tahribatslz muayene metod Ian
8.8.4.1. Elektrik kaynakli borular, API 5L gereklerine uygun olarak muayene

13/19

CELiK eORU $ARTNAMESI

4-NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

edilecektir.
8.8.4.2. Elektrik kaynakli borulann haricindeki, diger tip kaynakll borularda,
kaynaklann kabulO i9in uygulanacak ytintem Radyolojik Ytintemdir ve bu
muayene, tamirler,

1511 i~lemler,

benzeri tum boru Oretim

8.8.4.3. Kaynak

diki~li,

soguk

i~lemleri

geni~letme

ve hidrostatik test, ve

tamamlandlktan sonra yapllacaktlr.

dolgu malzemesi kuliamlarak imal edilecek borularda,

kabul i9in gerekli radyolojik ytinteme ek olarak, kaynaklar ultrasonik

ytintem ile, enine ve boyuna olan kaynak hatalanm tespit i9in, uygun
te9hizat ve dOzenekler ile kontrol edilecektir. Bu kontrol
herhangi bir
8.8.4.4.

a~amaslnda

i~lemi

Oretimin

yapllabilir.

Laminasyon KontrolO
8.8.4.4.1. Tozaltl kaynakli borulann imalatlnda kuliamlan tum rulo sa9,
plaka veya levhalar ISO 12094 slmf B1'e gtire ultrasonik
laminasyon muayenesinden ge9irilecektir. ISO 12094

~artlanna

istisna olarak, rulo sa9, plaka veya lavhalara uygulanacak bu

ultrasonik laminasyon muayenesi boru kaplamaslz durumda
iken herhangibir Oretim

a~amaslnda

yapllabilir.

8.8.4.4.2. Eger laminasyon kontrolO i9in uygulanan ultrasonik test, boru

u91anndaki btilgelerin kapsanmaslnl garanti altlna almlyor ise,
boru u91anndaki 50 mm aynca laminasyon muayenesine tabi
olacaktlr.
8.8.4.4.3. Laminasyon kontrolO i9in kabul ~artlan API 5L'de belirtildigi
~ekilde

olacaktlr.

S.S.5. Radyolojik muayene

8.8.5.1. Boru u91an kaynaklannln kaydlnda, gerekli gtirOntu kay It uzunlugunu
belirlemek amaci ile indikattirler kulamlacaktlr.
8.8.5.2. Boru u91an kaynaklanmn kaydl, durgun veya hareketli kaydedilebilir.
Hareketli

olarak

belirlemek amaci

kaydedildikleri
ile

gtirOntu

durumda,
kalitesi

gtirOntu

indikattirleri

hassasiyetini
(penetrametre)

kuliamlacaktlr.
8.8.5.3. Radyolojik muayene esnaslnda belirlenen tum kaynak tamirlerinin, tamir
tincesi ve tamir sonrasl gtirOnIU kaYltian allnacaktlr. Hareketli olarak
kaydedildikleri durumda, gtirOnIU hassasiyetini belirlemek amaci ile

14/19

CELiK eORU ~ARTNAMESI

4-NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

gorOnto indikatorleri (penetrametre) kullamlacaktlr. Boru kaynagl

ve

kalkl~lafinda olu~an

tamir

edilmi~ler

duru~

kaynak hatalafl, eger radyolojik muayene oncesi

ise, sadece tamir sonrasl kaYltiafi alinacaktlr.

8.8.5.4. Ultrasonik muayede hatali,

fakat radyoskopik

muayenede hatali

olmadlklafl belirlenen kaynaklar, hatali olmadlklafl ultrasonik muayene

ile teyit edildigi takdirde hataslz kabul edilecektir.
8.8.5.5. Film radyografisi haricinde, radyolojik muayene kalibrasyon kaYltlafl,
gorOnto olarak 4 saatte bir durgun ve hareketli olarak kay It altlna
allnacaktlr.
8.8.5.6. Radyolojik muayene kaYltlafl, film radyografisi ile kay It altlna alimyor ise,
her

film

Ozerinde

gorOntO

kalitesi

indikatorleri

(penetrametre)

kullamlacaktlr.
8.8.6. Ultrasonik ve elektronik muayene
API 5L

~artlaflna

ek yoktur.

8.8.7. Manyetik parcaclk muayenesi

API 5L

~artlaflna

ek yoktur.

9. KUSUR BULUNAN BORULARIN TASNiFi

Catlak (Crack)
Govdesinde veya kaynaglnda catlak bulunan boru reddedilir.
10. MARKALAMA
Aksi belirtilmedigi takdirde boru markalamasl API 5L ve
olacaktlr.
10.1. API Markalama sekli:
FiRMA SSLLLL.L <Monog> MMIYY
DODD TT,T <Gr> PSL2 PROCESS TESTED XXX BAR
PIPE No:PPPPPP

PIPE LENGTH: MM.CC

HEAT No: HHHHHH

FiRMA

: Firma adl

SSLLLL.L

: API Lisans numarasl

<Monog>

: API Monograml
15/19

a~aglda

belirtildigi

~ekilde

CELIK eORU $ARTNAMESI

4NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

MMNY

: ay ve YII olarak boru liretim tarihi

DODD

: mm olarak boru yapl (nominal)

TT,T

: mm olarak tek ondallkll boru et kallnllgl (nominal)

<Gr>

: API malzeme cinsi

PROCESS

: Borunun Oretim yontemi.

xxx

: Bar olarak geryek test basmci

PIPE No:

: Boru numarasl (hane saYlslnln tutmasl gerekmez)

PIPE LENGTH: metre olarak iki ondallkll boru boyu (gercek)

HEAT No

: Ooklim numarasl (hane saYlslnln tutmasl gerekmez)

10.1.1. Markalama salirlan, kelime siralan ve arallklan yukanda belirtildigi

~ekilde

olacaktlr.
10.1.2. Satlr arallklan24" (dahil) boru yapma kadar 5-10 mm, daha bliylik Capll borular
icin 10-20 mm olarak uygulanacaktlr.
10.1.3. Markalama borunun bir ucuna, boru ucundan 152 mm iyeriden uygulanacaktlr.
10.1.4. Burunun diger ucuna "PIPE No:PPPPP"

boru ucundan 152 mm iyeriden

uygulanacaktlr.
10.1.5. Markalama uygulanacak ylizey uygun bir yontem ile temizlenecek, markalama
altma en az 40 mikron kalmllgmda lak, vernik veya koyu renk bir boya
uygulanacaktlr.
10.1.6. Markalama tercihen beyaz veya zemin'e gore net gorlilebilecek bir renk ile
sentetik boya olarak uygulanacakllr.
10.1.7. 24" (dahil) boru yapma kadar markalama ebadl 30 mm, daha bliylik yapll
borular iyin 50 mm olarak uygulanacaktlr.
10.1.8.24" (dahil) boru yapma kadar markalama eksenel, daha bliylik yapll borular iyin
yevresel olarak uygulanacaktlr.
10.2. Proie markalama sekli:
BOTA~

PROJEADI
FiRMA I FABRiKA ADI
10.2.1. Markalama salirlan birbirlerini ortalayacak ~ekilde, kelime siralan ve arallklan
16/19

~ELlK BORU $ARTNAMESI

4-NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

yukanda belirtildigi

~ekilde

olacaktlr.

10.2.2. Salir arahklan 24" (dahil) boru capma kadar markalama ebadl 10 mm, daha
buyuk Caph borular iCin 20 mm olarak uygulanacaktlr.
10.2.3. Markalama borunun takriben ortasma

dl~andan

uygulanacaklir.

10.2.4. Markalama uygulanacak yuzey (PE kaplama) zlmpara ile puruzlUluk yaratacak
~ekilde ~artlandlnlacaklir.

10.2.5. Markalama tercihen beyaz veya zemin'e g6re net g6rulebilecek bir renk ile
uygun bir boya olarak uygulanacaktlr.(Su esash boya kuliamlabilir)
10.2.6. Eger aC1k alanda markalama yapllacak ise, markalama sonrasl 24 saat

yagl~

olmayacak hava durumunda yapllmahdlr.

10.2.7.

Bota~

Markasl haric, diger markalar 24" (dahil) boru 9apma kadar markalama

ebadl 50 mm, daha buyuk yaph borular iyin 100 mm olarak uygulanacaktlr.
10.2.8. Bota9 Markasl 24" (dahil) boru yapma kadar markalama ebadl 70 mm, daha
buyuk yaph borular iyin 150 mm olarak uygulanacaktlr.
10.2.9. Markalama tum yaplarda eksenel olarak uygulanacaktlr.

11. OiGER HUSUSLAR

11.1.

Kavnak
Kaynak

diki~li,

dolgu malzemesi kuliamlarak imal edilecek borularda;

11.1.1. Tel, toz, gaz, 6rtUiu elektrod v.b kulianllacak kaynak dolgu malzemeleri,
borunun yekme mukavemetine uygun olacak bir AWS spesifikasyonundan
belirlenecektir.
11.1.2. Kuliamlacak tum kaynak dolgu malzemeleri, ilgili AWS spesifikasyonlanna
ve/veya uretici tavsiyelerine gore muhafaza edilecek ve kulianllacaktlr.
11.1.3. Kaynak tamirleri:
11.1.3.1. SMAW y6ntemi ile yapllan kaynaklann tamirlerinde dU9Uk hidrojenli,
bazik elektrodlar kuliamlacaktlr. GMAW y6nteminde yapllan kaynaklann
tamirinde ise dU9Uk hidrojenli, bazik elektrod veya GMAW y6ntemi
kuliamlacaktlr.
Karbondioksit

GMAW
kan~lml

y6nteminin

kuliamlmasl

halinde

Argon,

gaz kulianllacak ve karbondioksit oranl %50'den

fazla olmayaca klir.

11.1.3.2. Boru uclanndan, 300 mm mesafe dahilinde kaynak tamirine izin verilmez

17/19

QELlK eORU ~ARTNAMESI

4-NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

11.1.3.3. Her bir kaynak tamirinin uzunlugu dl!i c;:apln %20si ya da 150 mm yi
(hangisinin daha bOyOk olduguna bagll olarak) gec;:memek Ozere toplam
tamir uzunlugu kaynak tamirinin yaplldlgl borudaki kaynak uzunlugunun
% 5.0'inden daha fazla olamaz
11.1.3.4. API 5L X52 ve iizeri malzemelerde, 10 mm'yi a!ian kallnllklann tamirinde
en az 100C on ISltma uygulanacaktlr. Tamir oncesi on ISltma slcakllgl
kontrol edilecek ve tamir siiresince muhafaza edilecektir.
11.1.3.5. Catlak ic;:eren kaynak reddedilecektir. Catlak bulunan bolgenin kaynakla
tamirine izin verilmez.
11.1.3.6. Kaynak tamirinin tekranna izin verilmez.
11.2.

Kalite. muayene ve test plan!

11.2.1. Imalat ba!ilangici oncesi, ImalatC;:1 taraflndan, bu !iartname ve API 5L !iartlann!

ic;:eren, bir kalite plan! ve muayene ve test plam hazlrlanacak ve IDARE'ye onay
ic;:in sunacaktlr. Bu planlar IDARE tarafmdan onaylandlktan sonra, borulann
iiretim ve kontrol i!ilemleri ba!ilayabilir.
11.2.2. Hamlanacak muayene ve test plam, Oretim, test ve kontrol a!iamalanm
gosterecek, bu a!iamalann hangi prosedOrlere bagll olarak gerc;:ekle!itirildigini ve
bu a!iamalann neticesinde ne gibi raporlann kimler tarafmdan tutuldugunu ve
duru!i noktalanmn (hold point) nereler oldugunu belirtecektir. Not: Duru!i
noktasl, bir muayene ve kontrol

i~lemi

neticesinin uygun C;:lkmasl durumunda,

imalatm bir sonraki a!iamaya gec;:ebilecegi noktadlr.

11.2.3. Hazlrlanacak kalite plam, iiretim test ve kontrol
a~amalarda

a~amalanm

gosterecek, bu

boru ve/veya boru imalatl ic;:in kullamlan malzemelerin gerekli

ozelliklerini belirtecek, bu ozelliklerin dogrulanmasl ic;:in ne gibi tesl ve

konlrolierin, hangi slkllkta yaplldlgml goslerecektir.
11.3.

idare veya kontrol hakla rI

11.3.1. iDARE veya KONTROL onceden haber vermeksizin Orelim lesisini ziyarel
elme, bu

~artname

ve API 5L dahilinde

gerc;:ekle~lirilen

faaliyelleri, ve bu

faaliyetlerin her IOriO delayml inceleme ve denetleme hakkma sahiplir.

11.3.2.IDARE veya KONTROL, YUKLENICi'nin, bu ~artname ve API 5L gereklerini
yerine getirebilmesi konusunda bir eksiklik veya yanll~lIk tespit etmesi
durumunda i~i ba~latmamaya veya durdurmaya, eksiklik ve/veya yanll~llgln
giderilmesi ic;:in makul bir sOre belirlemeye ve eksiklik ve/veya yanll~lIgln

18/19

CELIK BORU $ARTNAMESI

4-NGTL 0 - GN - P - 002 - 5120 R5

giderilebilmesi i<;:in

ger<;:ekle~lirilmesi

gereken her IOriO faaliyeli inceleme ve

denetleme hakklna sahiptir.

11.3.3. iDARE veya KONTROL'un bu inceleme ve denelleme faaliyelleri ve bunlann
neliceleri, hi<;:bir

~ekilde

YOklenici'nin,

Sozle~me

ile belirlenen sorumluluklannl

degi~lirmez.

11.3.4. IDARE, isledigi takdirde, bu ~artname ve API 5L dahilinde gef(;:ekle~lirilecek

faaliyetlerin lamamlnl veya bir klsmlnl, incelelmek ve denetlelmek i<;:in bir
3.Parti denelim firmasl gorevlendirebilir. YOklenici'nin, Idare'nin de uygun
gorecegi hakh nedenlerle, gorevlendirilen 3.Parti denetim firmaslnl ve/veya bu
firmanln gorevlendirecegi elemanlan

degi~lirmeyi

lalep elme hakkl vardlr.

11.3.5. IDARE istedigi takdirde, imalal<;:lya yazlh olarak bildirmek kaydl ile senede bir
kez yapllan API beige yenileme ve/veya uzatma denelimine, gozlemci olarak
kailima hakklna sahiplir.
11.4.

Yeterlilik ve kalite sisteml

Bu

~artname

dahilinde

boru

Orelimini

Osllenen

organizasyonlarda,

Orelim

faaliyetlerinden lamamen baglmslz, Orelim faaliyellerinin en Osl seviyede raporlandlgl

makama bagh, bir kalile gOvence organizasyonu ve bu organizasyonun

ba~lnda

bir

yelkili olacakllr.
11.5.

Borularln teselliimii leln gerekli belgeler

Borulann teseliOmO I<;:in asgari olarak

a~aglda

belirtilen belgeler gereklidlr.

a) Boru govdesi i<;:in kullanllan malzemelerin EN 10204 - 3.1.B olarak sertifikalan.

b) Kaynaklar i<;:in kullanllan malzemelerin ilgili spesifikasyonlara gore sertifikalan
veya uygunluk belgeleri.
c) Orelilen borulann EN 10204 - 3.1 B olarak API 5L slandardlna gore sertifikalan
d) Muayene ve Kabul komisyonu laraflndan onayll sevk mOsaadesi ve ekinde
Orelilen borulann 101 numaralannl, dokOm numaralannl, boru numaralannl,
eballannl, <;:elik kalilelerini, liplerini ve aglrhklannl i<;:eren leseliOm lislesi

19/19