Osnova teorija sistema i upravljanja Ispitna pitanja

1. Predmet izuavanja ovog predmeta ?

Predmet izuavanja ovog predmeta je struktura i upravljanje sistema.
2. ta je teorija sistema ?
Ona izuava sistem kao cjelinu, tei formalizaciji i matematiko-logikoj apstrakciji realnog
svijeta.
3. ta je kibernetika ?
Ona izuava kompoziciju, funkcionisanje i posljedice sistema upravljanja.
4. ta je sistem ?
To je apstraktna konstrukcija predstavljena skupom elemenata povezanih relacijama.
5. ta je cilj ?
Cilj predstavlja viziju budunosti.
6. ta je modeliranje ?
Modeliranje je postupak u kome jedan sistem ( original ) prikazujemo drugim
sistemom,tj.njegovim modelom.
7. Matematiki model ?
To je skup odnosa karakteristika stanja koji zavisi od poetnih uslova, ulaza, izlaza i
parametara sistema.
8. Osobine sistema ?
Osobine sistema su ureenost, organizovanost i struktura.
9. Osnovni principi sistemskog pristupa ?
- Sistem je vie od sume dijelova koji ga ine,
- Sistem zahtjeva istragu sa vie aspekata,
- Sistem mora imati sposobnost predvianja i uenja,
- Podsistem je uvijek dio nekog ireg i vieg reda,
- Parcijalni ciljevi se uvijek rtvuju radi vieg cilja,
- Svaki sistem je informacioni korienje odgovarajuih sistema,
- Otvoreni sistem je usko povezan sa okolinom,
- Sloeni sistem se moe podijeliti na podsisteme radi lake analize,
- Sistem se sastoji od niza ciljeva,
- Sistem je dinamina mrea,
- Sistemi tee ravnotei.
10. Oblik povezivanja elemenata u sistemu ?
Elementi u sistemu se povezuju redno, paralelno i putem povratne sprege.

11. Osnovni zakoni teorije sistema ?

Zakon zavisnosti, u svakom sistemu mogue je pronai bar dva elementa A i B koji su u
vremenskoj ili funkcijskoj vezi:
- Simetrina zavisnost
- Asimetrina zavisnost
- Kruta i elastina zavisnost
Zakon promjene, kako se elementi unutar sistema mjenjaju, sistem radi :
- Kvantitativne
- Kvalitativne
- Strukturalne
- Pozicione
Zakon neprekidne promjene, svi sistemi su u nekom procesu promjene :
- Spore i postepene
- Brze i nagle
Zakon jednakosti, ako u 2 sistema A i B postoje bar dva elementa koja su razliita, tada su i ti
sistemi razliiti :
- Raspodjela razlika
- Opti zakon
12. Osnovna sistemska svojstva?
- Funkcija ( funkcionalna struktura i elementarne funkcije )
- Ponaanje ( struktura ponaanja i elementarne transformacije )
- Graa ( struktura grae i elementarni nosioci )
13. Radne karakteristike sistema ?
- Brzina toka resursa,
- Intenzitet rada i usluivanja
- Kapacitet,
- Pouzdanost i vjerovatnoa uspjenosti vrenja funkcija,
- Fleksibilnost i adaptivnost strukture i procesa sistema.
14. Kljune karakteristike sistema?
- Izolovanost,
- Stabilnost,
- Ravnotea,
- Samoudesivost,
- Odreenost,
- Adaptivnost.
15. Apstraktno orjentisan sistem ?
Model realnog sistema. To su istraivake konstrukcije formalne, uoptene, misaone idejne i
matematike prirode.
16. Karakteristike apstraktnog sistema ?
- Ima logiku ponaanja,
- Predstavlja skup uzajamno dejstuvuih elemenata,
- Zahtjeva sloenost funkcija za izvravanje postavljenog cilja,
- Posjeduje mogunost dekompenzacije na podsisteme,
- Zahtjeva upravljanje pomou informacione mree.

17. ta je entropija ?
Entropija predstavlja dezorganizaciju ili razbijanje sistema, kao prirodni tok evolucije.
18. Ukupno ponaanje sistema sastoji se od :
- Ponaanja njegovog okruenja ( To )
- Ponaanja njegovih ulaza ( Tx )
- Ponaanja njegovih izlaza ( Ty )
- Pretvaranja ulaza u izlaze ( Tx, y )
- Naina promjena njegovih internih obiljeja, odnosno stanja.
19. Osnovna 3 cilja sistema ?
- Kontinuitet funkcionisanja,
- Efikasnost funkcionisanja,
- Kontinuitet poveanja efikasnosti.
20. ta podrazumijevamo pod organizacijom sistema ?
Organizacija omoguava poveanje kompleksnosti sistema.
21. Modeli organizovanja sistema :
- Funkcionalna organizacija,
- Diviziona organizacija,
- Projektna organizacija,
- Matrina organizacija,
- Inovativna organizacija.
22. Principi organizovanja sistema :
- Principi cilja ( princip maksimuma, kada cilj nestane podsistem se gasi, centralizovano
upravljanje, decentralizovano upravljanje )
- Principi kompozicije ( princip potpunosti, princip sveobuhvatnosti, princip optimalnog
razvoja )
- Principi funkcionisanja ( princip optimalnog efekta )
23. Oblici modela stanja sistema :
- Pozitivnopravni propisi ( norme pozitivnog prava )
- Matematski modeli
- Simulacioni modeli ( matematiki obrasci za simuliranje )
- Simboliki modeli ( modeli stvarnih ili eljenih stanja sistema )
- Metode scenarija i
- Drugi teorijski modeli.
24. Kibernetiko kolo ?
Sprega izmeu sadanjeg stanja i eljenog ponaanja sistema.
25. Osnovni principi strukture sistema ?
- Svojstvo autoregulacije,
- Svojstvo transformacije,
- Svojstvo totaliteta strukture.

26. Tri bitna principa za sve strukture ?

- Princip ouvanja autonomnosti,
- Princip nekontradiktornosti,
- Princip slobode kretanja.
27.
P+SD+T = sistem uva rezerve, a ekspolatie okruenje,
P+S=D+T = sistem stagnira,
P+SD+T = radni potencijal sistema opada,
P=0; S=D+T = sistem troi iz rezerve dio svog stvaranja,
S=0; P=D+T = sistem je u izgradnji,
D=0; T=P+S = sistem je parazit za okruenje,
T=0; D=P+S = ne postoji sistem koji ne troi materiju, energiju ili ne upotrebljava
informacije
28. ta je to optimalnost ?
To je svojstvo koje obezbjeuje najbolje mogue stanje sistema u odnosu na okruenje.
29. Deterministiko ponaanje i stohastiko ponaanje ?
Deterministiko ponaanje imaju oni sistemi kojima je trajanje beskonano, dok se za sisteme
za koje je karakteristino nesigurnost, iji je ishod neizvjestan imaju Stohastiko ponaanje.
30. Kontrolisani/nekontrolisani ulaz ?
Kontrolisani ulaz se transformie u izlaz kao nov kvalitet, dok nekontrolisani ulaz unosi
eroziju okruenja u sistem, koja dovodi do entropije sistema.
31. Regulacija ?
Ona je kao sistem najsavrenija u biolokom sistemu, tako da je regulisanje funkcionisanja
ovijeijeg organizma toliko savreno da slui kao pokazna koncepcija drugim sistemima.
32. Autoregulacija ?
Ona regulie funkcije koje osiguravaju operativnu regulaciju i organizacijski red, ime su
podjeljena ovlaenja i nadlenosti u okviru odreenih odgovornosti i zadataka regulisanja.
33. Uslovi regulisanja vjetakih sistema ?
- Da je rezultat funkcionisanja mjerljiv i u granicama odstupanja,
- Da su pokretake sile poznate i mjerljive,
- Da je poznato i mjerljivo dejstvo i tendencija faktora ( smetnji )
- Da postoji mogunost nezavisnog podeavanja faktora, i
- Da se moe ostvariti autoregulacioni sistem.
34. Povratna sprega ?
Povezivanje devijacija sa funkcionisanjem sistema preko informacije, regulacije i intervencije
predstavlja Povratnu spregu, kao zatvoren sistem koji ima svoje elemente, zadatke, energiju,
otpore, smetnje.

35. Elementi povratne sprege ?

- Devijacija,
- Informacija,
- Regulator, i
- Intervencija.
36. Cilj ?
Osnovni kriterijum klasifikacije organizovanih sistema po cilju :
- Moralni sistemi ( radi ostvarivanja moralnog cilja )
- Instrumentalni sistemi ( instrumenti razvoja bilo koje drutvene aktivnosti )
- Materijalni sistemi ( ekonomski sistemi, igre na sreu, poreski sistem ).
37. Formula entropije ?
n

H ( x )= pi ( x i ) log 2 p ( x i )
i=1