Professional Documents
Culture Documents
NguyenTheDung Thongkeyhoc1
NguyenTheDung Thongkeyhoc1
D AN U-PNT-03
PHNG PHAP
NGHIEN CU KHOA HOC
(LP C BAN 3)
PHN THNG K Y HC 1
Thang 3/2010
Bai 1
MUC TIEU: Sau khi hoc xong bai nay, hoc vien co the:
1/ Phan biet ung cac loai bien so thng dung trong thong ke y hoc
2/ Phan biet c cac thang o lng dung trong thong ke y hoc
3/ Biet cach thiet lap cac bang phan phoi tan so, tan so tng oi, tan so don, tan
so tng oi don
4/ Phat bieu ung y ngha cua so lieu trong cac bang phan phoi tan so, tan so
tng oi, tan so don, tan so tng oi don
I. MOT SO KHAI NIEM C BAN :
Thong ke hoc (Statistics): la mon hoc ve cach :
1
thu thap, to chc, tom tat va phan tch so lieu
2
rut ra nhng suy dien cho toan bo (so lieu) t ket qua khao sat 1 phan
cua so lieu.
Thong ke sinh hoc (Biostatistics): la thong ke hoc co so lieu phan tch co
nguon goc sinh hoac y hoc.
Bien so (Variable): la ac tnh co the mang nhieu gia tr khac nhau ngi,
ni chon, vat khac nhau.
Bien so nh lng (Quantitative variable): la bien so co the o ac c
bang cac phep o lng thong thng. So o thc hien tren cac bien so
nh lng chuyen tai thong tin ve so (khoi) lng.
Bien so nh tnh (Qualitative variable) : la bien so khong the c o
bang nhng phep o lng thong thng, ma ch co the c nhom loai
(categorized). So o thc hien tren cac bien so nh tnh chuyen tai thong
tin ve thuoc tnh.
Bien so ngau nhien (Random variable): la bien so ma cac gia tr co c
la ket qua cua cac yeu to mang tnh c hoi (chance factors) khong the
tien oan chnh xac trc c. Cac gia tr co c qua cac phng phap
o lng c goi la cac quan sat (observations) hoac so o easurements)
Bien so ngau nhien ri (Discrete random variable): la bien so ac trng bi
cac khoang trong gia cac gia tr.
Bien so ngau nhien lien tuc (Continous random variable): la bien so khong co cac
khoang trong gia cac gia tr.
DAN SO (Quan the Population): la tap hp ln nhat cac thc the ma ta quan tam
1 thi iem xac nh.
1
Neu o mot bien so tren tng thc the cua dan so, chung ta se co 1 dan so cac gia
tr cua bien so o. Dan so cac gia tr la tap hp ln nhat cac gia tr cua 1 bien so ngau
nhien ma ta quan tam 1 thi iem xac nh.
MAU (Sample): la 1 phan (bo phan) cua 1 dan so.
II. S O LNG va THANG O LNG (Measurement & Measurement
Scale)
S o lng c nh ngha la s gan con so cho cac vat the hoac bien co theo 1 he
thong qui tac. Do viec o lng c thc hien vi nhieu he thong qui tac khac nhau nen
phai co nhieu thang o lng khac nhau.
1. Thang nh danh (Nominal Scale): la thang o lng ( mc o) thap nhat va ch
bao gom viec at ten cho cac quan sat hoac phan loai chung vao cac nhom oc lap
ho tng (mutually exclusive). Th du: cac chan oan y khoa (benh cao huyet ap,
benh noi tiet, v.v.), cac thc the nh phan nh nam-n, benh-khoe, v..v
2. Thang th t (Ordinal Scale): la thang o lng bao gom khong ch viec nh
danh ma con phan hang (rank) cac nhom loai theo 1 so tieu chuan nao o. Th du:
benh (rat nang, nang, va, nhe), tnh trang kinh te (cao, va, kem), v..v..
Lu y la mc o khac biet gia cac 2 so o thuoc 2 nhom loai a phan hang
khong c biet la bang bao nhieu.
3. Thang khoang (Interval Scale): tinh vi hn thang th t cho khoang cach gia
hai so o bat ky c biet ro. Th du: hieu cua so o 20 va 30 bang vi hieu cua so o
30 va 40. Thang khoang dung 1 n v ve khoang cach va mot iem zero c chon
tuy y. Tuy nhien iem zero trong trng hp nay khong phai la zero that s (ch th s
hoan toan khong co khoi lng ang c o). Th du ro nhat ve thang khoang la cach
o nhiet o, trong o 00 C khong ong ngha vi viec hoan toan khong co nhiet lng
nao.Thang khoang la mot thang nh lng.
4. Thang T so (Ratio Scale): la thang o lng mc o cao nhat, ac trng bi s
bang nhau cua cac t so cung nh cua cac khoang co the c nh ro. iem c ban
cua thang t so la co iem zero that. Th du: chieu cao, can nang, chieu dai,v.v.
III. CHUOI THONG KE (Ordered array) :
la danh muc cac gia tr cua 1 tap hp so lieu xep theo th t t gia tr nho en gia tr
ln.
k =
1 + 3,322 (log10 n)
vi k : so KCL
&
n : so gia tr co c
Th du: co tap hp so lieu gom 57 gia tr, nen phan vao bao nhieu KCL th va?
n = 57 log10 57 = 1,7559
k =
1 + 3,322 (1,7559)
R
k
vi
R:
Th du: co tap hp so lieu gom 57 gia tr, gia tr ln nhat la 79 va gia tr nho
nhat la 12. Tnh o rong cua cac KCL?
79 12
= 9, 6 10
7
Tap hp 57 gia tr la can nang tnh bang ounces cua 57 khoi u ac tnh lay ra t bung
cua 57 benh nhan :
w
68
24
28
31
49
63
25
25
50
28
42
44
45
38
23
27
65
12
21
19
30
43
57
16
46
36
25
51
24
30
28
74
12
69
43
32
51
32
47
49
79
36
49
23
12
27
42
38
22
22
28
42
43
23
31
27
27
Tan so
19
29
39
49
59
69
79
5
19
10
13
4
4
2
57
3. Lap bang phan phoi tan so, tan so don, tan so tng oi, tan so tng oi don
KCL
10
20
30
40
50
60
70
Tan so
19
29
39
49
59
69
79
5
19
10
13
4
4
2
57
Tan so don
5
24
34
47
51
55
57
Tan so
tng oi
0,0877
0,3333
0,1754
0,2281
0,0702
0,0702
0,0351
Tan so
tng oi don
0,0877
0,4210
0,5964
0,8245
0,8947
0,9649
1,0000
1,0000
Lu y: Tuy theo nhu cau ma chon cot (tan so, tan so tng oi, tan so don, tan so tng
oi don) e trnh bay. Thong thng nhat la trnh bay tan so va tan so tng oi (tnh
bang %) trong cung 1 bang.
4. Lap bieu o Histogram
Histogram la bieu o phan phoi tan so hnh que (cot) ac biet cua cac bien so lien
tuc. Do la bieu o la cua bien so lien tuc nen khi trnh bay can phai dung cac gii han
that cua cac KCL. Tm gii han that cua 1 KCL bang cach tr i n v oi vi gii han
di va cong them n v oi vi gii han tren.
Tan so
9,5 19,5
19,5 29,5
29,5 39,5
39,5 49,5
49,5 59,5
59,5 69,5
69,5 79,5
5
19
10
13
4
4
2
Tan so
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
9,5
49,5 59,5
69,5
79,5
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
9,5
79,5
6.
La
2
2
1 2
0
0
2
2
0 1
3 5
4 9
6
2
1
2
1
8
9
3 3 3 4 4 5 5 5 7 7 7 7 8 8 8 8
1 2 2 6 6 8 8
3 3 3 4 5 6 7 9 9 9
7
9
----------------------------------------------------------
Bai 2
MUC TIEU: Sau khi hoc xong bai nay, hoc vien co the:
1/ Biet cach tnh cac so o khuynh hng tap trung va phat bieu ung y ngha cua cac so
o nay
2/ Biet cach tnh cac so o khuynh hng phan tan va phat bieu ung y ngha cua cac so
o nay
3/ Biet cach thiet lap cac bieu trnh bay cac so o khuynh hng tap trung va phan
tan
I. GII THIEU :
i =1
i =1
Trimmed mean: so trung bnh c tnh sau khi a got bo gia tr au va gia tr
cuoi cua chuoi thong ke.
Winsorize mean: so trung bnh c tnh sau khi a gan 5% so gia tr au chuoi
thong ke (cac gia tr cc thap) bang vi gia tr thap ke tiep (so
vi 5% cac gia tr cc thap), va 5% so gia tr cuoi chuoi
thong ke (cac gia tr cc cao) bang vi gia tr cao ke tiep (so
vi 5% cac gia tr cc cao).
R = xL xs
Cong dung cua bien o rat gii han (v ch dung co 2 gia tr).
2 =
(x
i =1
S2 =
(x
i =1
x)
n 1
Trng hp mau ln :
n
n xi2
S
i =1
xi
i =1
n
n(n 1)
Pk =
k
n
100
10
Bai 3
I.
nh ngha: PPXS cua mot bien so ngau nhien ri la mot bang, bieu, cong thc,
hoac cong cu khac c s dung e bieu th tat ca cac gia tr co the co cua mot bien so
ri cung vi xac suat tng ng cua chung.
Th du: Mot nhan vien Ban DS-KHHG phu trach 50 ho gia nh. Hay thiet lap PPXS
cua X, la so tre em cua tng ho, cho dan so nay.
Phan phoi xac suat cua so tre em/ho gia nh trong 1 dan so co 50 gia nh
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
P(X=x)
1
4
6
4
9
10
7
4
2
2
1
50
1/50
4/50
6/50
4/50
9/50
10/50
7/50
4/50
2/50
2/50
1/50
50/50
Xac suat
10/50
9/50
8/50
7/50
6/50
5/50
4/50
3/50
2/50
1/50
0
0
1 2
10
11
ac iem chung:
(1)
(2)
0 P(X=x) 1
P (X=x) = 1
Dien giai:
+ Gia s nhan vien nay chon ngau nhien mot ho gia nh e i tham. Xac suat e tham
trung mot ho gia nh co 3 tre la bao nhieu?
Nhn vao bang PPXS: P(X=x) = 4/50 = 0,08
+ Xac suat e tham trung mot gia nh co 3 hoac 4 tre la bao nhieu?
P(X=3 hoac X=4) = P(X=3) + P(X=4) = 0,26
1.1. PPXS don (Cummulative Distrubitions)
Phan phoi xac suat don cua so tre em/ho gia nh trong 1 dan so co 50 gia nh
x
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
P(X=x)
1
4
6
4
9
10
7
4
2
2
1
50
P(X x)
1/50
4/50
6/50
4/50
9/50
10/50
7/50
4/50
2/50
2/50
1/50
50/50
1/50
5/50
11/50
15/50
24/50
34/50
41/50
45/50
47/50
49/50
50/50
Dien giai:
+ Tm xac suat e tham trung mot ho gia nh c chon ngau nhien co t 5 con tr len?
P(X 5) = 1 P(X < 5) = 1 0,48 = 0,52
+ Tm xac suat e tham trung mot ho gia nh c chon ngau nhien co t 3 en 6 con?
P(3 X 6) = P(X 6) P(X < 3) = 4/50 11/50 = 0,82 0,22 = 0,60
1.2. Phan Phoi Nh Phan (Binomial Distribution)
La mot trong cac PPXS rat thng gap trong thong ke ng dung.
Tien trnh Bernoulli: bao gom mot loat cac th nghiem Bernoulli (Bernoulli trials) c
tien hanh lien tiep nhau di nhng ieu kien sau:
1. Moi th nghiem ch cho ra mot trong hai ket qua oc lap ho tng. Mot loai ket qua
c at la thanh cong, va ket qua con lai c at la that bai.
2. Xac suat cua mot lan thanh cong, goi la p, khong oi t th nghiem sang th nghiem
khac. Xac suat cua 1 lan that bai, 1 p, goi la q.
12
3. Cac th nghiem oc lap vi nhau; ngha la ket qua cua 1 th nghiem bat ky khong b
anh hng bi ket qua cua bat ky lan th nghiem nao khac.
Th du: Tai mot benh vien phu san co 52% so san an ghi nhan sinh con trai (xac suat e
chon mot san an sinh con trai la 0,52), neu chon ngau nhien 5 san an t dan so san an cua
BV nay th xac suat e chon c ung 3 san an sinh con trai la bao nhieu?
at ket qua chon c san an sinh con trai la 1 va
ket qua chon c san an sinh con gai la 0
at xac suat cua 1 lan thanh cong la p (chon c san an sinh con trai)
xac suat cua 1 lan that bai la q (chon c san an sinh con gai)
Gia s sau khi chon 1 t, co ket qua nh sau:
10110
Theo phep nhan xac suat,
P (1,0,1,1,0) = pqppq = p3q2
Neu khong quan tam en th t san an trong tng t rut ma ch quan tam en viec rut
c 3 san an sinh con trai thoi th co cac cach rut sau:
Lan rut
Th t
----------------------------------------------------------------------.
1
10110
2
11100
3
10011
4
11010
5
11001
6
10101
7
01110
8
00111
9
01011
10
01101
----------------------------------------------------------------------Xac suat e chon c san an sinh con trai cua moi t rut eu bang nhau (= p3q2).
Theo luat (phep) cong xac suat, xac suat e rut 1 lan c 3 san an sinh con trai bang:
10 (0,52)3 (0,48)2 = 10 (0,140608) (0,2304) = 0,32
Qui ra cong thc,
f(3)
= 5C3 p3q5 3
13
f ( x )= n C x p x q n x
vi x = 0,1,2,.. ..,n
Tan
so
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
9,5
19,5
29,5
39,5
49,5
59,5
69,5
79,5
Histogram cua 57 gia tr can nang (ounces) cua cac khoi u ac tnh:
Moi hnh ch nhat (khoang cach lp) co ac iem
+ Chieu rong: khoang cach gia 2 iem (gia tr) nh trc tren truc x
+ Be cao: tan so cua cac gia tr nam trong khoang 2 iem nay.
Tan so cua tng KCL se c tnh bang t le tng ng vi phan dien tch gii han bi 2
iem tren truc x va be cao cua hnh ch nhat.
14
Gia s tnh huong bien so ngau nhien lien tuc co mot so lng rat ln cac gia tr va KCL
c chia rat nho, histogram co the se trong giong nh bieu o di ay:
x
Neu noi cac iem gia cua cac KCL lai e thiet lap a giac tan so, chac chan se c 1
ng cong t goc canh hn.
Gia s so lng cac gia tr, n, tien en vo cc, va be rong cua cac KCL tien en 0, a
giac tan so se co dang 1 ng cong tron tra
F(x)
Cac ng cong tron tra nay thng c dung e bieu th phan phoi cua cac bien so lien tuc.
Cac ng cong nay co ac iem nh sau:
+ Tong dien tch nam ben di ng cong bang 1 (tng t nh cua histogram)
+ Tan so tng oi cua cac gia tr nam gia 2 iem tren truc x bang vi tong dien tch
gii han bi ng cong, truc x, va 2 ng thang ng dng len t 2 iem nay tren
truc x.
Xac suat cua bat ky 1 gia tr ac hieu nao cua bien so nay eu bang 0 (v 1 gia tr ch c tieu
bieu bang 1 iem tren truc x, va vung dien tch pha tren 1 iem bang 0).
nh ngha: Mot ham so khong am f(x) c goi la phan phoi xac suat cua 1 bien so ngau nhien
lien tuc X neu tong dien tch gii han bi ng cong va truc x cua no bang 1, va neu phan dien
tch nam di ng cong gii han bi ng cong, truc x va cac ng thang ng dng len t 2
iem a va b bat ky cho biet xac suat cua X gia 2 iem a va b.
15
f ( x) =
( x ) 2 / 2 2
, - <x <+
4/ Neu dng cac ng thang ng cach so trung bnh (1 khoang cach bang) 1 LC ve
ca hai pha, phan dien tch gii han bi 2 ng thang nay, truc x, va ng cong se
gan bang 68% cua tong dien tch.
Neu ni rong gii han ben mot khoang cach bang 2 LC ve ca hai pha, phan dien
tch gii han se gan bang 95%, va con so nay se gan bang 99,7% neu khoang cach la
3 LC.
5/ PPBT hoan toan c xac nh bi cac thong so va . Ngha la co rat nhieu PPBT
c xac nh bi cac gia tr va/hoac khac nhau, va chung hp thanh mot ho
(family) PPBT.
16
0,68
(a)
1
+ 1
(b)
0,95
0,025
0,025
+ 2
(c)
0,997
0,0015
0,0015
+ 3
<
<
3
1
2
3
1
<
<
17
f ( z) =
z2 / 2
e
2
, - <x <+
e tm xac suat cua gia tr z nam trong khoang xac nh bi 2 iem bat ky z0 va z1
tren truc z, phai tm phan dien tch gii han bi 1cac ng thang ng dng len t z0 va
z1, 2 ng cong, va 3 truc hoanh.
Phan dien tch nay c tnh bang phep tnh tch phan
z1
z0
( z) =
1
2
z2 / 2
dz
Tuy nhien, co the dung bang a tnh san e tra ra cac ket qua tch phan nay.
Th du:
1/ Cho PPBT chuan, tm phan dien tch di ng cong, tren truc z gia = va z = 2.
Tra bang thay z = 2 tng ng vi phan dien tch la 0,9772.
Dien giai:
1
Xac suat e chon ngau nhien va tm c 1 gia tr z nam trong khoang ( - 2)
la 0,9772; hoac
2
Tan so tng oi cua cac gia tr cua z nam trong khoang ( - 2) la 97,72%;
3
92,72% cac gia tr cua z nam trong khoang ( - 2) .
2/ Tnh xac suat e chon ngau nhien c mot z co gia tr trong khoang 2,55 va + 2,55.
P(2,55 < z < 2,55) = P(z < 2,55) P(z < 2,55) = 0,9946 0,0054 = 0,9892
3/ Tm P(z 2,71).
P(z 2,71) = 1 P(z 2,71) = 1 0,9966 = 0,0034
NG DUNG CUA PPBT
Mo hnh PPBT rat hu ch va tien li hn cac mo hnh phc tap khac trong viec tnh xac
suat cua mot so bien so (co phan phoi bnh thng hoac gan nh bnh thng)
Th du:
1/ Trong 1 nghien cu ve benh Alzheimer, ve trong lng cua nao benh nhan, ngi ta
tnh c = 1076,80 grams va = 105,76 grams. c biet (bien so) trong lng nao
cua benh nhan b Alzheimer phan phoi gan nh bnh thng, hay tm xac suat e chon
ngau nhien c 1 benh nhan co nao nang < 800 grams.
ve hnh phan phoi
chuyen so lieu t x sang z (PPBT chuan):
18
z=
z=
800 1076,80
= 2,62
105,76
trnh bay
800 1076,80
Xac suat e chon ngau nhien c mot benh nhan co nao nang < 800 grams la 0,0044.
2/ Biet c chieu cao cua mot dan so co 10.000 ngi phan phoi gan nh bnh thng
vi trung bnh bang 70 inches va LC bang 3 inches.
a/ Tnh xac suat e chon ngau nhien c 1 ngi co chieu cao trong khoang
65 va 74 inches.
Vi x = 65
z=
65 70
= 1,67
3
Vi x = 74
z=
74 70
= 1,33
3
74 70
65 70
P ( 65 < x < 74 ) = P
z
3
3
= P( 1,67 z 1,33)
= P( z 1,33) P( z 1,67)
= 0,9082 0,0475
= 0,8607
19
Bai 4
GII THIEU
Phan phoi (PP) mau la cha khoa e hieu c cac suy luan thong ke.
Viec hieu biet PPXS nham hai muc ch:
1
Tm li giai cho cac cau hoi ve xac suat cua cac so thong ke cua mau
2
Cung cap nen tang ly thuyet can thiet cho viec a ra nhng suy luan thong ke
ung an.
PP mau nham vao muc ch th nhat.
nh ngha
PP. cua tat ca cac gia tr c xem la cac so thong ke (statistics) tnh c t cac
mau (samples) co cung kch thc mau (sample size) rut ngau nhien t cung mot
dan so, c goi la PP. mau cua so thong ke o.
Cac bc thiet lap PP. mau
+ T mot dan so hu han co kch thc N, rut ngau nhien tat ca cac mau (co the
rut c) co kch thc n.
+ Tnh so thong ke co lien quan cho tng mau
+ Lap bang phan phoi tan so cho cac so thong ke tnh c nay.
ac iem quan trong
03 ieu can c biet ve 1 PP. mau: so trung bnh, phng sai, va dang ham so.
Viec thiet lap PP. mau theo 3 bc noi tren se tr nen rat kho khan vi dan so co
kch thc ln, va tr nen bat kha thi khi gap dan so vo han. Cach tot nhat e giai
quyet 2 van e nay la dung cac ly thuyet toan hoc e tnh gan ung PP. mau cua 1
so thong ke.
II.
PP. (CUA SO) TRUNG BNH MAU (Distribution of the Sample Mean)
Th du dan nhap
Gia s co 1 dan so co kch thc N = 5 (tuoi cua 5 a tre ieu tr ngoai tru tai
PKSK Tam Than Quan) vi x1 = 6, x2 = 8, x3 = 10, x4 = 12, x5 = 14.
50
= 10
5
(x
=
40
=8
5
20
Phng sai:
(x
=
N 1
40
= 10
4
Thiet lap PP. mau cua so trung bnh mau, x, da tren kch thc mau n = 2 rut ra t dan
so nay. Rut tat ca cac mau co the rut c vi n = 2 t dan so nay theo cach e lai
(with replacement), ngha la rut ra xem ket qua xong th tra lai vao dan so; tong so mau
rut c bang Nn = 25
RUT
LAN
10
12
14
6, 6
8, 6
10, 6
12, 6
14, 6
RUT
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
6, 8
8, 8
10, 8
12, 8
14, 8
LAN
(7)
(8)
(9)
(10)
(11)
10
6, 10
8, 10
10, 10
12, 10
14, 10
(8)
(9)
(10)
(11)
(12)
12
6, 12
8, 12
10, 12
12, 12
14, 12
(9)
(10)
(11)
(12)
(13)
6, 14
8, 14
10, 14
12, 14
14, 14
(10)
(11)
(12)
(13)
(14)
14
1
2
3
4
5
4
3
2
1
25
Tan so tng oi
1/25
2/25
3/25
4/25
5/25
4/25
3/25
2/25
1/25
25/25
21
5
4
3
2
1
10
12
14
Dang ham so cua PP. trung bnh mau: phan phoi dang bnh thng
f (x)
6
5
4
3
2
1
10
11
12
13
14
x =
x
N
6 + 7 + 8 + .... + 14 250
=
= 10
25
25
so trung bnh cua PP. trung bnh mau bang so trung bnh cua dan so goc
x =
2
(x )
N
i
100
=4
25
22
Phng sai cua PP. mau khong bang phng sai dan so, ma bang phng sai dan so chia
cho kch thc mau
= n
2
8
=4
2
se phan phoi gan nh bnh thng khi kch thc mau ln.
Trong thc tien, kch thc mau bang 30 c xem la u ln. Noi chung, PP. Trung bnh
mau cang gan vi bnh thng hn khi kch thc mau cang ln.
Lay mau Khong e lai (without replacement)
Trong hau het cac tnh huong thc te, viec lay mau nhat thiet phai c thc hien vi 1
dan so hu han va PP. Trung bnh mau trong nhng ieu kien nay cung co phan nao thay
oi.
Vi th du dan nhap, neu viec lay mau c tien hanh theo cach khong e lai va khong
quan tam en th t c rut ra cua cac gia tr (trong cac mau), th ch co 10 mau (5C2).
So trung bnh cua phan phoi x:
x
= C
x
7 + 8 + 9 + ... + 13 100
=
= 10
10
10
So trung bnh cua PP. mau cung bang vi so trung bnh dan so.
23
x =
2
(x
x )2
Cn
2
x
30
=3
10
, khong bang
8
=4
2
ma bang
N n 8 52
=
=3
N 1 2
3
(Neu kch thc mau ln, ly thuyet gii han trung tam se c ap dung va x se phan phoi
gan nh bnh thng)
N n
c goi la yeu to ieu chnh dan so hu han (finite population
N 1
correction) va co the c bo qua khi kch thc mau tng oi nho so vi dan so.
(n / N 0,05)
Yeu to
= / n
Phan phoi trung bnh mau la phan phoi bnh thng
2. Khi viec lay mau c thc hien tren 1 dan so phan phoi khong bnh thng vi
phng sai biet trc:
a. So trung bnh
x =
b. Sai so chuan
= / n
c.
khi n / N 0,05
= ( / n )
Nn
N 1
Phan phoi trung bnh mau la phan phoi gan nh bnh thng
24
Th du ap dung
Gia s ngi ta biet c rang chieu dai hop so cua 1 dan so ngi phan phoi gan nh
bnh thng vi so trung bnh la 185,6 mmm va LC bang 12,7 mmm. Xac suat e tm
thay 1 mau co n = 10 (rut ra t dan so nay) co so trung bnh, x , ln hn 190 la bao nhieu?
+ Mau khao sat nay (n = 10) ch la mot trong rat nhieu mau co n = 10 rut ra t dan so,
nh vay so trung bnh cua no se la 1 trong rat nhieu x cau tao nen phan phoi trung bnh
mau ((phat xuat t dan so nay)
+ Dan so khao sat phan phoi gan nh bnh thng, nh vay PP. Trung bnh mau cung phan
phoi gan nh bnh thng vi
x = = 185,6
va
= 12,7 / 10 = 4,02
/ n
= 12,7 mm
x
= 185,6 mm
= 12, 7 /10 = 4, 02
0,1379
= 185,6mm
190
=1
0,1379
0
z=
1,09
190 185, 6 4, 4
=
= 1, 09
4, 02
4, 02
25
x1 x 2
+ Sai so chuan
x1 x 2
+
n
Th du tren cho thay phan phoi hieu 2 trung bnh mau la mot phan phoi bnh thng
vi
So trung bnh :
Phng sai :
2
x1 x 2
Chuyen qua z
z =
(x1 x 2 ) (1 2 )
12 22
+
n1 n 2
Phan dien tch di ng cong cua x1 x 2 tng ng vi xac suat ang tm la phan
dien tch nam ben trai cua x1 x 2 = 92 105 = 13. Gia tr cua z tng ng vi 13
trong trng hp khong co s khac biet gia 2 trung bnh dan so c tnh
z =
13 0
53,3
13
53,3
= 1,78
Tra bang tm xac suat, dien tch di ng cong phan phoi bnh thng chuan ben trai
cua 1,73 bang 0,0375.
Neu khong co s khac nhau gia hai so trung bnh dan so, xac suat e tm thay hieu cua 2
so trung bnh mau ln bang hoac ln hn 13 la 0,0375.
Lay mau t cac dan so PP. bnh thng
Tien trnh tnh toan noi tren van ung khi 2 mau co kch thc khac nhau n1 n2, va
khi phng sai dan so khac nhau 1 2.
Lay mau t cac dan so phan phoi khong bnh thng hoac khong biet dang phan
phoi:
Lay mau ln e ap dung ly thuyet gii han trung tam.
IV.
p se bang
2
p (1 p) /n.
27
z =
p(1 p )
n
0,00049
0,07
= 3,15
0,0222
Tra bang PP.bnh thng e tm c p(z = 3,15) = 1 0,9992 = 0,0008. Xac suat e
tm thay mot p 0,15 cua mot mau co n = 150 t mot dan so co p = 0,08 la 0,08%. Viec
rut c mot mau nh the nay, trong thc te, c xem la hiem xay ra.
Van e kch thc mau ln e co the chuyen t PP. nh phan sang PP. bnh thng
Tieu chuan thng c ap dung la khi ca np va n(1 p) eu > 5.
(Vi n = 150 va p cua dan so bang 0,08: np (150 x 0,08) = 12, va nq (150 x 0,92) = 138
eu ln hn 5)
V. PHAN PHOI HIEU 2 T LE MAU
(Distribution of the Difference between Two Sample Proportions)
ac iem cua phan phoi hieu 2 t le mau: Neu 2 mau oc lap co kch thc mau n1 va n2
c rut ngau nhien t 2 dan so co cac bien so nh phan vi t le (ac iem c quan
tam) lan lt la p1 va p 2 th phan phoi hieu cua 2 t le mau p 1 p 2 se phan phoi gan nh
bnh thng vi :
So trung bnh :
Sai so chuan:
p 2
p 1 p 2
pp
p1 (1 p1 ) p 2 (1 p 2 )
+
n1
n2
khi n1 va n2 ln.
( p 1 p 2 ) ( p1 p 2 )
p1 (1 p1 ) p 2 (1 p 2 )
n1
n2
Th du chng minh : Gia s t le cua ngi nghien ma tuy va va nang trong dan so th 1
bang 0,50 va trong dan so th hai bang 0,33. Tnh xac suat tm thay ( p 1 p 2 ) ln bang
hoac ln hn 0,30 ?
28
Gia nh la phan phoi mau cua ( p 1 p 2 ) la phan phoi gan nh bnh thng vi
p 2
=
p 2
Phan dien tch tng ng vi xac suat can tm la dien tch nam di ng cong
( p 1 p 2 ) ve pha ben trai cua 0,30.
z=
( p 1 p 2 ) ( p1 p 2 )
p1 (1 p1 ) p 2 (1 p 2 )
+
n1
n2
0,30 0,17
0,004711
= 1,89
Tra bang tm thay dien tch nam di ng cong phan phoi bnh thng chuan
pha ben phai cua 1,89 bang 1 - 0,9706 = 0,0294. Xac suat e tm thay mot hieu ln hn
hoac ln bang 0,30 la 2,94%.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
29
Bai 5 (TKYH)
PHEP C LNG
(Estimation)
I.
GII THIEU
Thong ke suy luan: la tien trnh qua o chung ta co the at c 1 ket luan ve dan so
tren c s cac thong tin cha trong 1 mau rut ra t dan so o.
c lng la mot trong 2 lnh vc chung cua thong ke suy luan. Tien trnh c
lng nh vay se bao gom viec tnh toan, t so lieu cua mau, mot so so thong ke c
xem nh ai bieu gan ung cua thong so tng ng cua dan so (ma t o mau c rut
ra).
C s ly luan cua phep c lng trong lnh vc khoa hoc sc khoe da tren gia
nh rang ngi lam cong tac y te quan tam en nhng thong so, nh so trung bnh va t
le, cua cac dan so khac nhau; va nh vay, co 2 ly do giai thch tai sao can phai c lng.
Ly do th nhat: Hau het cac dan so, tuy la hu han, nhng cung khong the khao sat toan
bo (100%) c do van e chi ph. Ly do th hai: khong co kha nang khao sat ay u cac
dan so vo han.
oi vi moi thong so, co the tnh c 2 loai so c lng: so c lng iem (point
estimate) va so c lng khoang (interval estimate).
nh ngha:
+ So c lng iem la mot gia tr n bang so c dung e c lng thong so
tng ng cua dan so.
+ So c lng khoang gom co 2 gia tr bang so xac nh 1 khoang cac gia tr, vi
1 o tin cay cho trc, ma chung ta tin rang se bao gom thong so ang c c
lng.
Cong Cu c Lng (Estimator) thch hp
Cong cu c lng la qui tac tnh cac so c lng, thng c trnh bay di dang cong thc.
Th du:
xi
n
la mot cong cu c lng cua so trung bnh dan so . Gia tr n bang so la ket qua cua
cong thc nay, x , c goi la so c lng cua thong so .
x =
Dan so chon mau = dan so ch: ket luan ve dan so ch mang tnh suy luan
thong ke.
Dan so chon mau dan so ch: ket luan ve dan so ch ch da tren cac xem
xet khong mang tnh thong ke.
Mau ngau nhien (Random sample) va Mau khong ngau nhien (Nonrandom
sample)
Mau ngau nhien: Neu 1 mau co kch thc n c rut ra t mot dan so N theo cach
ma tat ca cac mau co kch thc n (co the rut ra c t N) eu co c hoi bang nhau
e c rut ra, th mau nay c goi la mau ngau nhien.
o chnh xac cua cac suy luan thong ke phu thuoc rat ln vao mau ngau nhien.
Mau khong ngau nhien (Mau thuan tien): la mau c lay khong theo cach ngau
nhien. Viec tong quat hoa ket qua phai da nhieu tren nhng xem xet khong co tnh
thong ke.
II.
Rut mot mau ngau nhien co kch thc n t 1 dan so phan phoi bnh thng, tnh x .
Tuy co the dung x lam so c lng iem cho , nhng khong the ky vong la x bang
c (v tnh khong nhat quan cua cach chon mau). Do vay, c lng bang 1 khoang
(interval) se phan nao chuyen tai c cac thong tin ve o ln co the co cua hn.
Phan phoi mau va Phep c lng
Nhac lai ac iem cua PP. Trung bnh mau
Neu viec lay mau c tien hanh tren 1 dan so PP. bnh thng th PP. Trung bnh mau
cung PP. Bnh thng vi
va
&x&
&
Gan 95% cua cac khoang nay chac chan se co tam iem nam trong khoang 2 x xung
quanh . Moi khoang co tam iem nam trong khoang 2 x xung quanh se cha .
31
Th du chng minh: Gia s mot nha nghien cu quan tam tam en viec tm so c lng
cua nong o trung bnh cua 1 so enzymes cua dan so ngi. Lay 1 mau 10 ngi, o nong
o enzyme cho tng ngi roi tnh trung bnh mau, c x = 22. Gia s biet c bien so
nay phan phoi gan nh bnh thng vi phng sai bang 45. Hay c lng .
Khoang tin cay 95% cho c tnh bang:
x 2 x = 22
45
= 22 (2,1213)
10
17,76, 26,24
Thanh phan cua khoang c lng
x 2 x
(1)
32
PP. t (df=5)
PPBT
KTC dung t
Khi lay mau t mot dan so PP. Bnh thng co LC, , khong c biet, KTC 100(1)%
cho trung bnh dan so c cho bi
x t (1 / 2 )
s
n
Lu y : e dung c PP. t viec lay mau phai c tien hanh tren 1 dan so co PP. Bnh
thng hoac gan nh bnh thng.
Th du chng minh: mot mau gom 16 be gai 10 tuoi cho can nang trung bnh la 71,5
pounds va LC la 12 pounds. Gia nh la tuoi cua cac be gai nay PP. Bnh thng, tm
KTC 95% cho .
Dung trung bnh mau, 71,5 la so c lng iem cua
Sai so chuan bang s/ n = 12/ 16 = 3
o t do, df = n1=161= 15
Tra bang e co t (1 / 2 ) = t 0,975 = 2,1315
71,5 (2,1315) (3)
65,1 77,9
1
n1
2
n2
Th du chng minh: mot nhom nghien cu quan tam en s khac biet ve nong o
uric acid trong huyet thanh benh nhan khong co va benh nhan co H/C Down.
T 1 benh vien ieu tr tre cham phat trien tr tue:
chon 12 tre co H/C Down, cho ket qua x1 = 4,5/100 ml
T 1 benh vien a khoa:
chon 15 tre co cung tuoi va phai (vi nhom tren), cho ket qua x 2 = 3,4/100 ml
Gia nh rang 2 dan so (cac gia tr nong o uric acid) tren PP. Bnh thng vi phng sai
lan lt la 1 va 1,5. Tm KTC 95% cho (12).
So c lng iem cho (12) bang: x1 x 2 = 4,5 3,4 = 1,1
HSTC tng ng vi 0,95 (tra bang PP. Bnh thng) la 1,96
Sai so chuan
34
&x&&1
&x&&2
12
n1
22
n2
1 1,5
= 0,4282
+
12 15
sp =
&x&&1 &x&&2
s 2p
n1
s 2p
n2
s 2p
n1
s 2p
n2
sp =
35
28,21 28,21
+
13
17
8,9 4,0085
4,9 12,9
Chung ta 95% tin tng rang hieu cua 2 trung bnh dan so nam au o trong khoang 4,9 va 12,9.
t(1-/2) =
w1t1 + w2 t 2
w1 + w2
w1 = s21 /n1
w2 = s22 / n2
V.
s 2p
n1
s 2p
n2
)
Khi ca np va n(1p) eu 5, phan phoi cua p se gan nh bnh thng vi sai so
)
chuan la p) = p (1 p ) / n . Dung p lam so c lng cho p (dan so), va nh vay se c
)
)
lng p) bang p (1 p ) / n . KTC 100(1-) cho p c tnh bang
)
)
)
p z (1 / 2 ) p(1 p ) / n
Th du chng minh: Tai 1 BV. Tam Than, trong 1 mau 591 ngi nhap vien co 204 ngi
a dung can sa t nhat 1 lan trong i. Thiet lap KTC 95% cho t le ngi dung can sa cua
dan so chon mau nay.
)
So c lng iem cua t le dan so (p) la p = 204/591 = 0,3452.
)
Kch thc mau va p u ln e co the dung PP. Bnh thng chuan khi thiet lap KTC.
HSTC tng ng vi KTC 95% la 1,96
So c lng cua sai so chuan p) = p(1 p ) / n = (0,3452)(0,6548) / 591 = 0,01956
KTC 95% cho p
0,3452 1,96(0,01956)
0,3452 0,0383
0,3069 0,3835
36
)
)
)
)
p1 (1 p1 ) p 2 (1 p 2 )
+
n1
n2
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
37
Bai 6
3.1 So lieu (Data) : Ban chat cua so lieu lam c s cho phng phap kiem nh phai c
biet ro.
3.2 Gia nh (Assumptions): Cac gia nh quan trong trong phep c lng cung quan
trong trong KGT, bao gom: phan phoi bnh thng cua dan so, phng sai bang
nhau, mau oc lap.
3.3 Gia thuyet (Hypothesis): Trong KGT co 2 gia thuyet thong ke,
Gia thuyet trong (Null hypothesis): la gia thuyet can c kiem nh. Ky hieu H0.
oi khi c goi la gia thuyet ve s khong khac biet, v la phat bieu ong y vi (hoac
khong khac biet) nhng ieu kien c gia nh la ung trong dan so c quan tam.
Noi chung, gia thuyet trong c thiet lap nham muc ch ac biet la e b phu nh.
Trong tien trnh kiem nh H0 hoac b t choi hoac khong b t choi. Neu H0 khong b
t choi, chung ta noi rang so lieu e tien hanh kiem nh khong cung cap u bang
chng e a en s t choi. Neu tien trnh kiem nh a en s t choi, chung ta noi
rang so lieu hien co khong thch hp vi H0, nhng lai thch hp vi 1 so gia thuyet
khac.
Gia thuyet thay the (Alternative hypothesis): ky hieu HA, la 1 phat bieu ve ieu
chung ta se tin la ung neu so lieu cua mau lam cho ta phai t choi H0. Thong thng,
gia thuyet thay the va gia thuyet nghien cu giong nhau.
38
x 0
/ n
3.5 Phan phoi cua so TKK (Distribution of the Test Statistic): can phai cho biet ro phan
phoi xac suat cua so TKK. Th du: phan phoi cua so TKK
z=
x 0
/ n
3.6 Qui tac quyet nh (Decision Rule): Tat ca cac gia tr ma so TKK co the gia nh la
nhng iem nam tren truc hoanh cua o th phan phoi so TKK va c chia lam 2
nhom : mot nhom cau tao nen vung t choi, va nhom kia cau tao nen vung khong t choi.
Cac gia tr cua so TKK cau tao nen vung t choi la nhng gia tr t co kha nang xay ra
neu H0 ung.
Qui tac quyet nh bao ta :
+ T choi H0 neu gia tr cua so TKK tnh c t mau la 1 trong nhng gia tr nam trong
vung t choi
+ Khong t choi H0 neu gia tr cua so TKK tnh c t mau la 1 trong nhng gia tr nam
trong vung khong t choi.
39
Ngng co y ngha thong ke (Significance Level): quyet nh xem gia tr nao nam
trong vung t choi va gia tr nao nam trong vung khong t choi c thc hien da tren c
s cua ngng co y ngha thong ke mong muon, ky hieu la .
bieu th dien tch nam di ng cong cua phan phoi so TKK, pha tren cac gia tr
cau tao nen vung t choi nam tren truc hoanh.
Ngng co y ngha thong ke la mot xac suat, va thc te, la xac suat e t choi mot
H0 khi no ung.
V t choi H0 khi no ung la mot sai lam, va trong thc te chung ta muon xac suat xay ra
sai lam nay nho. Gia tr cua thng c chon la 0,01 0,05 0,10.
Loai sai lam (Types of Errors): Sai lam pham phai trong viec t choi H0 khi no ung
c goi la Sai lam loai I (type I error). Sai lam loai II (type II error) la sai lam pham phai
trong viec khong t choi H0 khi no sai. Xac suat cua viec pham phai sai lam loai II c
ky hieu bang .
ung
Hanh ong
co the thc
hien
Khong t choi
H0
T choi H0
Sai
3.7 Tnh so TKK (Calculation of the Test Statistic): T so lieu cua mau, tnh 1 gia tr cua
so TKK va so no vi cac vung t choi va khong t choi a c ch ro.
3.8 Quyet nh thong ke (Statistical Decision) : bao gom viec t choi hoac khong t choi
H 0.
H0 b t choi neu gia tr cua so TKK nam trong vung t choi, va khong b t choi neu
gia tr cua so TKK nan trong vung khong t choi.
3.9 Ket luan (Conclusion) : Neu H0 b t choi, chung ta ket luan la HA ung. Neu H0
khong b t choi, chung ta ket luan la H0 co the ung.
4. Muc ch cua Kiem nh Gia Thuyet
Muc ch cua KGT la nham giup cho cac CBYT phu trach quan tr, lam
sang va cong ong ra c cac quyet nh (da tren cac quyet nh mang tnh thong ke).
Neu H0 b t choi, CBYT co the a ra nhng quyet nh phu hp vi HA. Neu H0 khong
b t choi, quyet nh a ra co the se khong theo HA, hoac quyet nh phai thu thap
them so lieu (e nghien cu tiep). Can lu y la ket qua cua phep kiem thong ke ch la 1
phan bang chng co anh hng en quyet nh e ra. Quyet nh mang tnh thong ke
khong nen c xem la cai g xac quyet ma can c can nhac cung vi cac thong tin sat
hp khac hien co.
40
41
Vung t choi nh vay se bao gom tat ca cac gia tr ln bang hoac ln hn 1,96, hoac nho
bang hoac nho hn 1,96. Vung khong t choi bao gom tat ca cac gia tr nam gia 1,96
va 1,96.
Chung ta co the phat bieu qui tac quyet cho phep kiem nay nh sau: T choi H0 neu gia
tr tnh c cua so TKK 1,96 hoac 1,96. Ngoai ra, khong t choi H0.
Gia tr cua so TKK phan cach vung t choi va vung khong t choi c goi la gia tr ti
han cua so TKK, va vung t choi oi khi con goi la vung ti han
Vung khong
t choi H0
Vung t choi H0
2 = 0,025
-2,12
-1,96
Vung t choi H0
2 = 0,025
1,96
g/ Tnh so TKK
3
= 2,12
1,4142
20 / 10
h/ Quyet nh thong ke: Theo qui tac quyet nh, chung ta co the t choi H0 v 2,12 nam
trong vung t choi. Chung ta co the noi rang gia tr tnh c cua so TKK co y ngha
thong ke ngng 0,05.
z =
27 30
Gia tr p (p values):
Thay v noi rang gia tr quan sat c cua so TKK co y ngha hoac khong co y ngha
thong ke, chung ta co the cho biet xac suat cu the cua viec tm c 1 gia tr ln bang
hoac ln hn gia tr cua so TKK (neu H0 ung) . o la phat bieu ve gia tr p. Trong th
du tren, gia tr p = 0,034 va co ngha la xac suat e tm thay 1 gia tr ln bang hoac ln
hn 2,12 theo ca 2 hng, khi H0 ung, bang 0,034. Gia tr 0,034 c tnh sau khi tra
bang va la xac suat e tm thay 1 gia tr z 2,12 (bang 0,017) hoac 1 gia tr z 2,12
(bang 0,017) khi H0 ung. p =0,017 + 0,017 = 0,0340.
nh ngha: Gia tr p cua 1 phep kiem nh gia thuyet la xac suat e tm thay, khi H0
ung, mot gia tr cua so TKK ln bang hoac ln hn (theo hng thch hp) gia tr (cua
so TKK) tnh c.
Gia tr p cua 1 phep kiem cung co the c xem la gia tr nho nhat cua ma theo o H0
co the b t choi. V qua th du tren, vi p = 0,034, chung ta co the chon gia tr cua nho
bang 0,034 va van co the t choi H0. Neu chon < 0,034, chung ta khong chac a co the
t choi c H0.
Nh vay: Neu gia tr p nho bang hoac nho hn , chung ta t choi H0. Neu gia tr p ln
hn , chung ta khong t choi H0.
42
Vung khong
t choi H0
Vung t choi H0
= 0,05
-2,12
-1,645
Gia tr p: trong trng hp nay bang 0,017, v khi H0 ung, P(z 2,12) =
0,017.
2. Lay mau t dan so PP. Khong bnh thng + 2 khong biet + n nho
Th du: Chon ngau nhien 1 mau n =14 ngi, o BMI, x = 30,5 s = 10,6392
Co the ket luan la BMI trung bnh cua dan so chon mau khong phai la 35 khong?
a/ So lieu: So o BMI cua 14 ngi vi x = 30,5.
b/ Gia nh: 1 So o BMI trong dan so nay PP. Bnh thng,
2
Phng sai khong biet
3
Mau ngau nhien n gian
c/ Gia thuyet:
H 0:
= 35
H A:
35
at
= 0,05
d/ So TKK: V phng sai khong biet + n nho, nen so TKK la
43
t=
x 0
s/ n
df = 13
Vung khong
t choi H0
Vung t choi H0
2 = 0,025
-2,1604
-1,58
Vung t choi H0
2 = 0,025
2,1604
g/ Tnh so TKK
t=
30,5 35
10,6392 / 14
4,5
= 1,58
2,8434
h/ Quyet nh thong ke: Khong t choi H0 v 1,58 nam trong vung khong t choi.
0,05 < p (t 1,58) < 0,10
i/ Ket luan: Trung bnh dan so co the bang 35.
Gia tr p: trong trng hp nay tra bang ch co the xac nh gia tr p bang 1 khoang.
Vi o t do bang 13, tm thay:
HA: 1 2 0 (1 2)
HA: 1 2 < 0 (1 < 2)
HA: 1 2 > 0 (1 > 2)
44
12
n1
22
n2
e. PP. cua so TKK: khi H0 ung, so TKK se PP. Bnh thng chuan.
f. Qui tac quyet nh: at = 0,05. Cac gia tr ti han cua z la 1,96. T choi H0 tr phi
1,96 < ztnhc < 1,96
g. Tnh so TKK
(4,5 3,4) 0
1,1
=
z=
= 2,57
0,4282
1 1,5
+
12 15
h. Quyet nh thong ke: T choi H0 v 2,57 > 1,96
i. Ket luan: Hai trung bnh dan so nay khong bang nhau. Gia tr p = 0,0102.
2. Lay mau t cac dan so PP. Khong Bnh thng
Lay mau ln e ap dung Ly thuyet gii han trung tam va PP. Bnh thng chuan
3. Lay mau t cac dan so PP. Bnh thng + cac 2 khong c biet nhng gia
nh c la bang nhau + cac n nho
Th du chng minh: Mot nha nghien cu muon khao sat ban chat cua s huy hoai
phoi phoi cua ngi hut thuoc la xay ra trc khi phat trien kh phe thung nang. Co 3
ch so e o va so o cang ln chng to ton thng phoi cang nang. Mot ch so o c
x S = 17,5
1 mau 16 ngi hut thuoc la cho
sS = 4,4711
x NS = 12,4 sNS = 4,8492
1 mau 9 ngi khong hut thuoc la cho
Nha nghien cu muon ket luan (da tren c s cac so lieu nay) la noi chung, ngi hut
thuoc la b ton thng phoi nang hn ngi khong hut theo ch so nay.
a. So lieu: (Xem e bai)
45
b. Gia nh: So lieu bao gom 2 mau ngau nhien n gian oc lap rut ra t 1 dan so bao
gom ngi hut thuoc la va dan so kia bao gom ngi khong hut thuoc la. So o ch so huy
hoai phoi ca 2 dan so eu PP. gan nh bnh thng. Phng sai cua 2 dan so khong c
biet nhng c gia nh la bang nhau.
c. Gia thuyet:
H0: S NS
HA: S > NS
d. So TKK
t=
( x S x NS ) ( s NS ) 0
s 2p
n1
s 2p
n2
= 2,6573
21,2165 21,2165
+
16
9
h. Quyet nh thong ke: T choi H0 v 2,6573 > 1,7139, ngha la 2,6573 nam trong vung
t choi.
i. Ket luan: Tren c s so lieu noi tren, chung ta ket luan rang ngi hut thuoc la co ton
thng nang hn ngi khong hut.
0,01 > p > 0,005 (v 2,500 < 2,6573 < 2,8073).
t=
4. Lay mau t cac dan so PP. Bnh thng + cac 2 khong c biet va khong bang
nhau + cac n nho
So TKK se la
( x 1 x 2 ) ( 1 2 ) 0
t=
s 2p s 2p
+
n1 n 2
vi cac gia tr ti han c tnh bang
trng hp hai uoi
t ' (1 / 2) =
w1t1 + w2t 2
w1 + w2
trng hp 1 uoi
t ' (1 ) =
w1t1 + w2 t 2
w1 + w2
46
89,5
69,0
78,2
63,9
Cac nha nghien cu muon biet cac so lieu tren co giup ket luan la chng trnh nay co
hieu qua trong viec lam giam can phu n beo ph khong?
H0 :
H A:
d 0
d < 0
HA:
d > 0
neu cau hoi ch nham chng minh la trong lng trc va sau co thay oi (khac nhau)
nhng khong can xac nh khac ra sao
H0: d = 0 HA:
d 0 ]
47
4. So TKK:
t=
d d0
sd
Vung khong
t choi H0
Vung t choi H0
= 0,05
-1,8595
-12,7395
7. Tnh so TKK:
d=
s d2 =
t=
df = n-1 = 9 1 = 8
(d i d ) 2 n d i2 ( d i ) 2 9(4818,69) (203,3) 2
=
=
= 28,2961
9(8)
n 1
n(n 1)
22,5889 0
28,2961 / 9
22,5889
= 12,7395
1,77314
d t (1 / 2 ) s d
48
Th du chng minh
Trong mot khao sat ve ngi nghien chch ma tuy 1 thanh pho ln, ngi ta tm thay 18
ngi b nhiem HIV trong 423 trng hp. Co the ket luan la co cha ti 5% ngi nghien
chch ma tuy trong dan so chon mau co HIV dng tnh khong?
) 18
= 0,0426
1. So lieu: So lieu thu thap t 423 ngi, trong o co 18 co HIV+, p =
423
)
2. Gia nh: PP. Mau cua p la PP. gan nh bnh thng theo ly thuyet gii han trung
tam.
3. Gia thuyet:
H 0:
p 0,05
H A:
p < 0,05
)
p p0
4. So TKK:
z=
p0 q0
n
5. PP. cua so TKK: Neu H0 ung, so TKK se co PP. gan nh bnh thng vi so
trung bnh bang 0.
6. Qui tac quyet nh: at = 0,05. Gia tr ti han cua z bang 1,645. T choi H0 neu
gia tr cua z tnh c 1,645.
7. Tnh so TKK:
0,0426 0,05
z=
= 0,70
(0,05)(0,95)
423
8. Quyet nh thong ke: Khong t choi H0 v 0,70 > 1,645
9. Ket luan: Trong dan so chon mau t le co HIV+ co the 5%.
VI. KIEM NH GIA THUYET VE HIEU CUA 2 T LE DAN SO
Trong trng hp H0 : p1 p 2 = 0 co ngha la hai t le dan so c gia thuyet la
bang nhau (ong t le). Co the dung 2 t le mau e tnh so c lng hp (pooled
estimate) cua ong t le theo H0 :
x + x2
p= 1
n1 + n 2
x1 va x2 la so thc the mang ac tnh co lien quan cua mau 1 va mau 2.
Sai so chuan :
) )
p1 p 2
So TKK :
z=
p(1 p) p(1 p)
+
n1
n2
)
)
( p1 p 2 ) ( p1 p 2 ) 0
) )
p1 p 2
49
Th du chng minh: Trong 1 nghien cu ve cham soc dinh dng, ngi ta tm thay trong
so 55 benh nhan b cao huyet ap co 24 ngi ang an che o kieng muoi Na+. Trong 149
benh nhan khong b cao huyet ap co 36 ngi ang an che o kieng muoi Na+. Co the ket
luan la trong dan so chon mau t le benh nhan an che o kieng muoi Na+ nhom cao
huyet ap cao hn t le nay nhom khong cao huyet ap khong?
1. So lieu: (xem e bai)
2. Gia nh: cac benh nhan trong nghien cu thuoc cac mau ngau nhien n gian va oc
lap nhau.
hoac p H PH 0
3. Gia thuyet:
H0: p H PH
HA: PH > PH
hoac
+
p H PH > 0
) )
p1 p 2
5. PP. cua so TKK: Neu H0 ung, so TKK se PP. gan nh bnh thng chuan.
6. Qui tac quyet nh: at = 0,05. Gia tr ti han cua z bang 1,645. T choi H0 neu z
tnh c ln hn 1,645
7. Tnh so TKK:
24
36
24 + 36
pH =
= 0,4364
pH =
= 0,2416
p=
= 0,2941
55
149
55 + 149
z=
(0,4364 0,2416)
= 2,71
(0,2941)(0,7059) (0,2941 + 0,7059)
+
55
149
8. Quyet nh thong ke: T choi H0 v 2,71 > 1,645
9. Ket luan: T le benh nhan an kieng muoi Na+ dan so cao huyet ap cao hn t le nay
dan so khong cao huyet ap (p = 0,0034).
s12
s12
se
cu
n
g
co
pha
n
pho
i
F.
T
so
c goi la V.R (t so phng sai Variance
s 22
s 22
Ratio).
Th du chng minh: Mot nha nghien cu khao sat nhng thay oi ve ieu hoa than nhiet
benh nhan b adenoma tuyen nao thuy. Mot mau gom 12 benh nhan co LC cua can
nang la 21,4 kg. Mot mau chng gom 5 ngi bnh thng cho LC cua can nang la 12,4.
50
Nha nghien cu muon biet xem lieu mnh co the ket luan la can nang cua cac benh nhan
bien thien nhieu hn can nang cua ngi bnh thng khong?
1. So lieu: (xem e bai)
2. Gia nh: Cac mau ngau nhien n gian va oc lap vi nhau. Can nang cua ca hai
dan
so eu PP. gan nh bnh thng.
3. Gia thuyet:
2
2
2
2
H 0 : P C
H A : p > c
4. So TKK:
s P2
V.R. = 2
sC
5. PP. cua so TKK: Khi H0 ung, so TKK se co phan phoi F vi (nP 1) o t do t
so va (nC 1) o t do mau so.
6. Qui tac quyet nh: at = 0,05. Gia tr ti han cua F (tra bang) bang 5,91. T choi
H0 neu V.R. 5,91.
Vung khong
t choi H0
2,98
Vung t choi H0
= 0,05
5,91
7. Tnh so TKK:
V .R =
(21,4) 2
= 2,98
(12,4) 2
51
Bi 7 (TKYH)
I. GII THIU
ANOVA l k thut thng k c s dng khi chng ta mun so snh s trung bnh ca
3 nhm. K thut ny chia phong sai ca 1 quan st (observation) thnh 2 phn: 1phng
sai gia cc nhm (between groups) v 2phng sai ni nhm (within group). Do phong sai
l phn tn tng i ca cc quan st so vi s trung bnh nn vic phn tch phng sai
gip so snh cc s trung bnh d dng (bn cnh vic so snh cc phng sai).
Phn ny ch cp n ANOVA mt chiu (one-way ANOVA) theo cc nhm c
so snh da trn 1 bin s (yu t).
A2
16
25
25
16
36
36
16
25
B
4
5
4
3
4
5
3
3
B2
16
25
16
9
16
25
9
9
C
5
3
3
3
3
3
4
5
C2
25
9
9
9
9
9
16
25
A = 39
A = 4,875
A2 = 195
B = 31
B = 3,875
B2 = 125
C = 29
C = 3, 625
C2 = 111
X = 4,125
Bin s (yu t) so snh ch c nht l thi gian nm vin ca bnh nhn (tnh bng
ngy). S liu c phn b vi cc k hiu nh sau:
B/n ca BS. A:
B/n ca BS. B:
B/n ca BS. C:
xij :
X:
A, B, C :
Bin
thin
gia 1
quan st
thuc
nhm A
v i
trung
bnh
Bin
thin
gia 1
quan st
thuc
nhm A
v trung
bnh ca
nhm A
c lng
phng sai gia
cc nhm
n j ( x j X )2
j 1
SSB
j 1
+ Tnh phng sai gia cc quan st trong tng nhm so vi s trung bnh ca nhm:
c lng
phng sai ni
nhm
(n
(n
1) s
j
2
j
1)
SSW
N j
V.R =
MSB
MSW
MSB
MSW
vi
j 1 df
N j df
6/ Qui tac quyet nh: at = 0,05. Gia tr ti han cua F (tra bang) bang 3,47. T choi
H0 neu V.R. 3,47.
7/ Tnh s TKK : V.R =
Tnh
MSB =
MSB
MSW
2
SSB n j ( x j X )
MSB =
=
j 1
j 1
Tnh M S W
(n
(n
1 ) s 2j
j
1)
SSW
N j
3,5
= 4, 73
0, 74
t do
(df)
7,000
Trung bnh
bnh phng
(Mean square)
3,500
15,625
21
0,744
22,625
23
Gia cc nhm
(Between groups)
Ni nhm
(Within groups)
Tng
(Total)
F
(V.R)
4,704
Gi
tr
p
0,021
S TKK ca HSD:
HSD = Multiplierq ( a )
MSW
n
Tnh s TKK:
+ Vi 3 s trung bnh cn so snh v 21 df (ca SMW) ngng = 0,05, tra bng
c multiplier (bi s) l khong 3,55;
+ MSW = 0,74;
+n=8
0, 74
HSD = 3,55
= 1, 08
8
Hiu gia 2 s trung bnh t nht phi bng 1,08 th mi c xem l c s khc bit c
ngha thng k ( ngng 0,05).
Nh vy:
A = B
B = C
A C
Kt lun: Thi gian nm vin trung bnh ca b/n thuc BS. A khc c ngha thng k vi
thi gian nm vin trung bnh ca b/n thuc BS. C.
2/ Scheff test
S TKK:
F=
( X 1 X 2 )2
MSW (n1 + n2 ) / n1n2
Vi A v B :
(4,875 3,875) 2
F=
= 5, 41
0, 74(8 + 8) / 64
Vi B v C :
F=
(3,875 3, 625) 2
= 0,34
0, 74(8 + 8) / 64
Vi A v C :
F=
(4,875 3, 625) 2
= 8, 45
0, 74(8 + 8) / 64
Bai 8 (TKYH)
GII THIEU
PP. 2 la mot ky thuat thong ke thng c s dung nhat e phan tch so lieu
dang so em hoac tan so.
Trong KGT, PP. 2 c s dung cho so lieu di dang tan so trong 3 trng hp:
+ Phep kiem tnh PP. Bnh thng (Test of goodness-of-fit
)
+ Phep kiem tnh oc lap (Test of independence)
+ Phep kiem tnh ong nhat (test of homogeneity)
Phan nay ac biet ch xem xet phep kiem tnh oc lap.
Tan so quan sat (Observed frequencies) va Tan so mong i (Expected frequencies)
So thong ke 2 thch hp nhat vi cac bien so nhom loai (categorical variables). Co hai
tap hp tan so c quan tam:
1
Tan so quan sat: la so oi tng hoac vat the thuoc mau nam trong cac nhom loai khac
nhau cua bien so. Th du: n = 100, trong o thay co 50 co gia nh, 30 ngi oc than, 15
ngi goa, va 5 ngi a li d.
2
Tan so mong i: la so oi tng hoac vat the thuoc mau ma chung ta mong i se
quan sat thay neu (mot so) gia thuyet trong (ve bien so) ung. Th du:H0 co the la trong
dan so ma ta rut mau bon nhom tnh trang gia nh eu co t le bang nhau, ngha la
chung ta mong i se thay (mau n = 100) co 25 ngi co gia nh, 25 ngi oc than, 25
ngi goa, va 25 ngi a li d.
So TKK 2: So TKK cho cac phep kiem 2 la:
Oi: tan so quan sat thuoc nhom loai th i
(O E i )
X 2 = i
Ei
0,05
0
http://www.ebook.edu.vn
x2
(O Ei ) 2
Qui tac quyet nh: ai lng i
se nho neu cac tan so quan sat va mong
Ei
i gan bang nhau, va se ln neu hieu cua chung ln. T choi H0 neu X2 ln hn hoac
bang gia tr cua X2 gia tr a chon.
HT+, TCLS
Dng tnh
Am tnh
23
10
Tong
33
HPV
HT
Tong
04
14
10
35
37
59
18
45
96
Nha nghien cu muon biet lieu ho co the ket luan la co moi lien he gia tnh trang nhiem
HPV va cac giai oan nhiem HIV khong?
1. So lieu: (xem e bai)
2. Gia nh: Mau hien co e phan tch tng ng vi 1 mau ngau nhien n gian rut ra
t dan so co lien quan.
3. Gia thuyet:
H0: Tnh trang nhiem HPV va cac giai oan nhiem HIV oc lap vi nhau
HA: Hai bien so nay khong oc lap vi nhau (Tnh trang nhiem HPV va cac giai
oan nhiem HIV khong oc lap vi nhau)
at = 0,05
(Oi Ei ) 2
Ei
i =1
2
5. PP. cua so TKK: Khi H0 ung X co phan phoi gan nh 2 vi
(r 1)(c 1) = (2 1)(3 1) = 2 o t do
6. Qui tac quyet nh: T choi H0 neu gia tr X2 tnh c bang hoac ln hn 5,991.
7. Tnh so TKK:
Tan so mong i cua o th nhat c tnh bang (33 x 37)/96 = 12,72. Cac o khac c
tnh tng t
X2 =
4. So TKK
HPV
HT , TCLS
23 (12,72)
10 (20,28)
33
Dng tnh
Am tnh
X2 =
HIV
HT , TCLS
4 (6,94)
14 (11,06)
18
+
HT
10 (17,34)
35 (27,66)
45
Tong
37
59
96
12,72
6,94
27,66
Ei
i =1
Tong
a+b
c+d
n
Trng hp tan so mong i nho cua bang 2 x 2: Cochran cho rang khong nen dung
phep kiem 2 neu
+
n < 20 hoac
+ 20 < n < 40 + co tan so mong i < 5
Khi n 40, co the chap nhan 1 tan so mong i nho bang 1.
ieu chnh Yates (Yatess correction)
Cac tan so quan sat trong bang cheo la bien so ri, nhng lai a en PP. mau X2 co
PP. lien tuc. ieu chnh Yates la cong cu e ieu chnh s viec nay cho trng hp bang
2 x 2. Viec ieu chnh c tien hanh bang cach lay gia tr tuyet oi cua ai lng
1
tong so cac quan sat trc khi bnh phng. Khi nay,
\ad bc\ tr cho
2
n(\ ad bc \ 0,5n) 2
X2 =
(a + c)(b + d )(a + b)(c + d )
Ghi chu: Trong cac software ve TKYH, ket qua X2 cua test of independence thng c
trnh bay di dang ket qua cua Pearson (lay theo ten Karl Pearson, mot trong nhng
ngi a phat trien phep kiem 2).
Mau
Co ac iem
lien quan
Khong co ac iem
lien quan
Tong
Aa
Bb
Tong
a+b
A+Bab
A+B
Gia nh:
1/ Mau A lay t dan so 1 va mau B lay t dan so 2.
2/ Cac mau eu ngau nhien va oc lap.
3/ Moi quan sat co the c nhom loai thanh 1 trong 2 loai oc lap ho tng.
So TKK: So TKK la b, so lng nam trong mau 2 co mang ac iem lien quan.
Qui tac quyet nh:
T choi H0 khi b hien co bang hoac nho hn gia tr ti han (tng ng vi ngng co y
ngha thong ke).
-----------------------------------------------------------
Bi 9 (TKYH)
r=
xy
x y
2
C IM:
+ Gi tr ca Pearson r nm trong khong 1 n +1.
Mt HSTQ bng 1 cho thy 2 bin s c mi lin quan nghch chiu tuyt i
(perfect negative relationship)
(lin quan nghch chiu: x tng, y gim; x gim, y tng).
Mt HSTQ bng +1 cho thy 2 bin s c mi lin quan thun chiu tuyt i.
(perfect positive relationship)
(lin quan thun chiu : x tng, y tng; x gim, y gim)
Mt HSTQ bng 0 cho thy khng c mi lin quan gia 2 bin s.
+ Gi tr tnh c ca Pearson r khng ph thuc vo cc n v ca x v y.
+ Gi tr ca Pearson r b nh hng rt nhiu bi gi tr cc (ging nh LC).
+ Gi nh c bn ca Pearson r l mi lin quan gia 2 bin s l mi lin quan tuyn tnh.
Do vy, vic dng cc biu phn tn (scatter diagram) vi x trc ngang v y trc dc
ca th s gip nh gi mi lin quan gia 2 bin s. Nu cc im (trn th) nm st
1 ng thng hng cho ln trn hoc cho xung di th 2 bin s c xem l c mi
lin quan tuyn tnh, v vic s dng Pearson r l hon ton thch hp.
A
Hnh 1. Scatter plot v correlation. A: r = +1; B: r = 0,7; C: r = 0,9; D: r =0,4; E: r = 0,0; F: r = 0,0
10
0
<0
0
>0
t=r
1 1+ r
zr = ln
2 1 r
n2
1 r2
Th d minh ha: Tm v kim nh mi lin quan gia thi gian nm vic (Length of Stay
LOS) v vin ph (Total charges) trn nhm b/n b ph phi v suy h hp (DRG 087).
B/n
LOS
(x)
Vph (USD)
(y)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
1
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
6,507
8,771
6,971
7,405
11,290
8,944
11,133
4,304
6,702
12,143
5,867
11,061
9,494
10,920
14,917
8,222
10,566
B/n
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
LOS
(x)
Vph (USD)
(y)
4
5
5
5
5
6
6
7
7
8
8
8
8
9
10
10
12
9,389
9,660
15,106
16,289
8,285
12,893
14,840
17,375
16,925
16,892
12,462
16,955
21,754
20,830
23,915
27,245
41,410
11
3/ Gi thuyt: H0: = 0
HA: 0
= 0,05
n2
1 r2
5/ Phn phi ca s TKK: phn phi t vi 32 df khi H0 ng v cc gi nh c tha.
4/ S TKK:
t=r
+ Hai bin s c tng quan vi nhau khng nht thit phi c mi lin h nhn-qu
(khng th kt lun rng LOS lm tng vin ph.)
+ C mu ng vai tr quan trng trong tnh ton pearson r. r nh c th c ngha
thng k khi c mu ln, trong khi r ln c th khng c ngha thng k khi c mu
nh.
+ H s quyt nh (coefficient of determination) r2 l mt gi tr quan trng. r2 cho bit
bao nhiu phn thay i (bin thin) ca Y c qui l do X, v ngc li.
(Trong th d minh ha chng ta c r2=0,774 (0,88)2. C th kt lun l 77,4% cc
bin thin trong vin ph ca DRG 087 c gii thch l do LOS ca b/n).
H s quyt nh gip nh gi tt hn mnh ca mi lin h gia 2 bin s.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
12
Bi 9b (TKYH)
http://www.ebook.edu.vn
13
x
3
3
3
4
4
4
5
5
5
Y
10
11
12
12
13
14
14
15
16
)
di = yi y
)
y l gi tr tin on c ca Y t x
l s trung bnh ca dn s (bao gm) cc Y c th c
tng ng vi mt x cho trc.
14
Tnh tng lch (t ng hi qui) bnh phng (sum of the squared deviations) o tng
va kht ca ng hi qui:
(Sum of Squared Errors)
)
SSE = di2 = ( yi y ) 2
1 = xy / x 2
0 = Y 1 x
15
Th d minh ha
b/n
Cao (inches)
60
1
60
2
62
3
62
4
62
5
64
6
66
7
68
8
68
9
572
Total
x = 63,6
sx = 3,13
X2
Y2
XY
Cn nng (lbs)
135
120
140
130
135
145
150
150
160
1.265
y = 104,6
sy = 12,1
3.600
3.600
3.844
3.844
3.844
4.096
4.356
4.624
4.624
36.432
2
X = 36.432
x 2 = 78, 2
18.225
14.400
19.600
16.900
18.225
21.025
22.500
22.500
25.600
178.975
2
Y = 178.975
y 2 = 1.172, 2
8.100
7.200
8.680
8.060
8.370
9.280
9.900
10.200
10.880
80.670
XY = 80.670
xy = 272, 2
Pearson r = 0,973
)
)
1 = xy / x 2
0 = Y 1 x
= 272,2/78,2
= 140,6 3,48(63,3)
= 3,48
= 80,7
Nh vy, tin on trng lng t chiu cao, pt hi qui l:
)
Y = 80, 7 + 3,84 X
III. KIM NH GI THUYT
Trc khi s dng pt hi qui tin on, cn phi tin hnh kim nh xem
dc ca ng hi qui (thuc dn s) c khc khng (zero) hay khng.
Kim nh H0: 1 = 0 vi s TKK t (t statistic)
http://www.ebook.edu.vn
16
+ Tnh s TKK:
Standard error
17
Bi 10 (TKYH)
= 2 / n
H s Phi cng c din t nh h s tng quan Pearson r, nhng ch bin thin
trong khong 0 n 1.
2/ H s Cramrs V
o mnh ca mi lin quan gia 2 bin s (trong php kim Chi-square) trong
bng ln hn bng 2x2
Cramrs V = 2 / N (m 1)
m : s nh hn trong s hng hoc ct ca bng RxC
ca 2.
18
()
Tong
Dng tnh
Am tnh
38 (a)
02 (c)
05 (b)
05 (d)
43
07
Tong
40
10
50
Spearman rho test c s dng khi t nht 1 trong 2 bin s kho st c o lng
thang th t. H s tng quan tnh c t k thut Spearman rho l kt qu ca vic xp
hng cc s liu, m khng dng gi tr thc ca chng.
19
2
1
5
2
5
3
5
4
7
5
Xp hng (ng) :
Sau khi xp hng, hiu gia cc th hng ca bin s X v Y s c tnh, tng li, v
bnh phng ln, v c s dng tnh s TKK rrho
nng ca bnh
Hiu ca th hng
B/n
R1
R2
D(R1 R2)
D2
R1 : th hng ca tng b/n xt theo s iu thuc l ht, thp nht (=1), nhiu nht (=8).
R2 : th hng ca tng b/n xt theo nng ca bnh, nh nht (=1), nng nht (=8).
Gi thuyt :
H0 : Khng c mi lin quan gia s iu thuc ht v nng ca bnh.
HA : C mi lin quan gia s iu thuc ht v nng ca bnh.
Tnh Spearman rho:
20
Hiu ca th hng
B/n
R1
8,5
135
6,5
8,5
120
140
130
135
6,5
145
150
2,5
1,5
150
2,5
1,5
160
R2
D(R1 R2)
D2
V. SIGN TEST
21
Th d minh ha: Mt nhm nghin cu v rng mun bit liu vic hng dn chi rng
ng cch c mang li hiu qu g khng. 12 cp b/n n khm ti khoa Nha c chn k
cng bt cp vi nhau theo tui, phi, trnh hc vn, v im v sinh rng khm lc ban
u. Mt thnh vin ca mi cp c hng dn cch chi rng v nhng vn v sinh
rng khc. Su thng sau, 24 i tng c khm v chm im v sinh rng bi 1 nha s
khng h bit i tng no c hng dn. im v sinh rng thp cho thy tnh trng
v sinh rng cao.
im v sinh rng
Cp
s
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
c hng dn
(Xi)
1,5
2,0
3,5
3,0
3,5
2,5
2,0
1,5
1,5
2,0
3,0
2,0
Khng c hng dn
(Yi)
2,0
2,0
4,0
2,5
4,0
3,0
3,5
3,0
2,5
2,5
2,5
2,5
Gi thuyt
H0 : S trung v hiu bng zero [P(+) = P()]
HA : S trung v hiu l s m [P(+) < P()]
Tnh s TKK : vi np v n(1p) u ln hn 5, dng z test vi
z = S 0,5n 0,5
0,5 n
10
11
12
Du
ca hiu
Cp
z =
22
14,4
14,2
13,8
16,5
14,1
16,6
15,9
15,6
14,1
15,3
15,7
16,7
13,7
15,3
14,0
17,4
16,2
17,1
17,5
15,0
16,0
16,9
15,0
16,3
16,8
Gi thuyt:
H0: MX MY
HA: MX < MY
= 0,05
23
Rank
13,7
13,8
14,0
14,1
14,1
14,2
14,4
1
2
3
4,5
4,5
6
7
15,3
15,3
15,6
15,7
15,9
16,5
16,6
16,7
Tng
Rank
15,0
15,0
8,5
8,5
16,0
16,2
16,3
15
16
17
16,8
16,9
17,1
17,4
17,5
21
22
23
24
25
10,5
10,5
12
13
14
18
19
20
180
145
T= S
n(n + 1)
2
n: s mu X
S : tng s th hng thuc mu X
(S c th chn ty l ca X hoc Y)
T = 145
15(15 + 1)
= 25
2
24
T mn / 2
nm(n + m + 1) /12
(z =
25 150 / 2
= 2, 78 )
150 (26 ) / 12
25
Mu
I
II
III
17
20
40
31
35
8
7
9
8
2
5
4
3
Gi thuyt:
H0: S trung v ca 3 dn s u bng nhau
HA: C t nht mt cp s trung v (t 3 dn s ) khc nhau
= 0,01
Thi gian phn ng thay bng ranks
Mu
I
II
III
9
10
13
11
12
6,5
5
8
6,5
1
4
3
2
R1= 55
R2 = 26
R3 = 10
26
S TKK:
2
k R
12
j
H=
3(n + 1)
n(n + 1) j =1 n j
k: s mu (kho st)
Rj: tng cc th hng trong mu th j
nj: s gi tr (o c) trong mu th j
n: tng s gi tr (o c) ca cc mu
H=
27
Bi 11 (TKYH)
HI QUI LOGISTIC
(Logistic Regression)
I. GII THIU
Hi qui logistic l mt k thut phn tch hi qui trong bin s ph thuc (Y) l
mt bin s nh phn (dichotomous binary variable), theo Y thng c m ho l 1 v
0 (Y = 1, thnh cng; Y = 0, tht bi). Bin s c lp trong hi qui logistic c th l bin s
ri hoc lin tc, bin s n hoc a bin s.
Phn ny ch trnh by nhng nguyn l v hiu bit c bn ca hi qui logistic.
II. M HNH HI QUI LOGISTIC
Phng trnh hi qui tuyn tnh:
y / x = 0 + 1 X
0 + 1
exp( 0 + 1 X )
1 + exp( 0 + 1 X )
exp: nghch o ca ln
28
S c khm (ni)
25 34
35 44
45 54
55 64
65 74
S c TC 240 (ni1)
522
330
344
219
114
41
51
81
81
50