BAB 1

DUNIA MELALUI DERIA KITA

Organ deria dan fungsinya
1. Organ deria membantu organisma untuk mengesan perubahan yang berlaku
dipersekitarannya
2. Perubahan yang berlaku dipersekitaran dan menyebabkan badan bertindakbalas
dinamakan rangsangan.
3. Manusia mempunyai lima organ deria seperti kulit, hidung, lidah, telinga dan mata.
4. Manusia mempunyai lima deria yang berbeza seperti deria sentuh, deria rasa, deria
pendengaran, deria bau dan deria penglihatan

Organ: Ear /Telinga

Sense / Deria : Hearing / Pendengaran
Stimuli /Rangsangan : Sound / Bunyi

Organ: Eye / Mata

Sense / Deria : Sight / Penglihatan
Stimuli / Ransangan: Light / Cahaya

Organ: Tounge / Lidah

Sense / Deria : Taste / Rasa
Stimuli / Rangsangan : Chemical in
food / Bahan kimia dalam makanan

Organ
deria

Organ : Nose / Hidung

Sense / Deria : Smell / Bau
Stimuli /Rangsangan : Chemical in
the air / Bahan kimia dalam udara

Organ : Skin / Kulit

Sense / Deria : Touch / Sentuhan
Stimuli / Ransangan : Pressure
/Tekanan, Pain / Sakit, Heat / Haba,
Cold / Sejuk

Laluan impuls saraf daripada rangsangan kepada gerak balas

Rangsangan

Organ
deria

Saraf
Otak

Tindakbalas

Efektor

Saraf

Deria sentuhan
1. Kulit ialah organ deria sentuh
2. Merupakan organ deria yang terbesar dalam badan manusia.
3. Kulit boleh mengesan perubahan suhu, kesakitan, sentuhan dan tekanan.
4. Terdiri daripada dua lapisan utama iaitu
a) Lapisan luar epidermis
b) Lapisan dalam - dermis
5. Lapisan epidermis adalah kalis air dan kuat, bertindak sebagai lapisan pelindung.

Struktur kulit manusia

6. Dermis merupakan lapisan dalam yang mengandungi banyak kapilari darah, kelenjar

peluh dan reseptor.

7. Lapisan lemak terletak di bawah lapisan kulit dan berfungsi sebagai lapisan penebat.
8 Kulit mempunyai 5 jenis reseptor.
a) Reseptor sentuh peka terhadap sentuhan
b) Reseptor sakit peka terhadap kesakitan
c) Reseptor panas peka terhadap rasa panas
d) Reseptor sejuk peka terhadap rasasejuk
e) Reseptor tekanan peka terhadap tekanan yang berat
9 Kepekaan kulit bergantung
a) Ketebalan lapisan epidermis
b) Bilangan reseptor yang hadir
10.Hujung jari, lidah, hidung dan bibir merupakan bahagian yang paling peka
Berbanding kulit dibahagian siku, lutut dan tapak kaki.

DERIA BAU
Nerve from the brain
Saraf dari otak
Smell receptor
Reseptor bau

Nasal Cavity /Rongga hidung

Nostril / hidung

Structure of the nose / Struktur hidung

1. Hidung adalah organ deria bau.
2. Bahagian atas rongga hidung mempunyai banyak sel deria atau eseptor untuk
mengesan bau.
Bahagian atas rongga hidung mempunyai banyak reseptor untuk mengesan bau.
Bagaimana bau dapat dikesan.
Chemical in the air
Bahan kimia dalam udara

Chemical enter the nasal cavity and dissolved in the mucous lining and
stimulate the smell receptors.
Bahan kimia masuk ke dalam nasal ronggahidung dan larut dalam lapisan
mukus dan seterusnya merangsang deria bau.
Message are sent to the brain along the nerve
Utusan dihantar ke otak melalui saraf

The brain interprets the message

Otak mentafsir utusan

Smell are identified

Bau dapat dikesan

DERIA RASA

Bitter / Pahit
Sour / Masam
Salty / Masin
Sweet / Manis
1. Organ deria rasa ialah lidah
2. Lidah kita boleh mengesan 4 jenis rasa
a) masin (garam)
b) manis (gula, ais krim)
c) asam (cuka, air limau)
d) pahit ( kopi pekat, buah peria, ubat)
3. Kawasan berbeza pada lidah peka terhadap rasa yang berbeza.
4. Lidah kita mengandungi tunas rasa yang mana mempunyai banyak deria rasa.

Rajah menunjukkan permukaan lidah manusia yang

mengandungi banyak tunas rasa

Bagaimana makanan dapat dirasa

Chemical in food dissolve in saliva
Bahan kimia dalam makanan larut dalam air liur

The chemicals stimulate taste receptor in the taste bud

Bahan kimia merangsang deria rasa yang terdapat dalam tunas rasa

Impulses from the taste receptors are sent along the nerve to the brain
Utusan dari deria rasa dihantar melalui saraf ke otak
The brain identified the taste
Otak mengenalpasti jenis rasa

Deria rasa dan deria bau

1. Deria bau mempengaruhi deria rasa.
2. Semasa makanan dikunyah, sebahagian bahan kimia dari makanan akan larut
dalam air liur dan merangsang sel deria rasa.
3. Pada masa yang sama sebahagian bahan kimia tersebut akan masuk ke dalam
rongga hidung dan merangsang sel deria bau.
Apa akan berlaku jika kita demam?
1. Bau dari makanan tidak dapat sampai ke sel deria di dalam hidung.
2. Ini disebabkan rongga hidung terhalang oleh cecair mucus yang banyak.
3. Bila makanan tidak boleh dibau, secara tidak lansung selera makan akan hilang.

DERIA PENDENGARAN
1. Telinga ialah organ deria pendengaran.
2. Telinga terdiri daripada tiga bahagian utama
a) Telinga luar
b) Telinga tengah
c) Telinga dalam

Salur separuh
bulat
Tulang Osikel
Saraf
Auditori

Gegendang
telinga

Koklea

Cuping
telinga
Salur telinga
Tingkap
bujur

Tiub Eustachio

Struktur telinga manusia

Bahagian telinga dan fungsinya.

Bahagian telinga

Fungsinya

Cuping telinga
Telinga
luar

Salur telinga
Gegendang
telinga
Osikel telinga
Jendela bujur
Salur Eustachio
Koklea

Telinga
Telinga
dalam
tengah

Saraf Auditori
Salur separuh
bulat

Mengumpul dan mengarahkan bunyi ke dalam

salur telinga.
Mengarahkan gelombang bunyi ke gegendang
telinga.
Bergetar apabila menerima gelombang bunyi.
Menguatkan getaran bunyi dan menghantar
getaran bunyi ke tingkap bujur.
Menerima dan menghantar getaran bunyi ke
koklea.
Menyamakan tekanan di kedua-dua belah
gegendang telinga.
Menukarkan getaran bunyi kepada impuls /
utusan.

Menghantar impuls ke otak untuk ditafsirkan.

Menyeimbangkan badan

Laluan bunyi dalam mekanisme pendengaran

Cuping
telinga

Otak

Salur
telinga

Saraf Auditori

Gegendang

Koklea

Osikel

Tingkap
bujur

Deria penglihatan
1. Mata ialah organ deria penglihatan.
2. Mata manusia terdiri daripada 3 lapisan.
a) Lapisan luar

- sklera

b) Lapisan tengah

- koroid.

c) Lapisan dalam

- retina.

3. Retina (lapisan mata yang sangat peka terhadap cahaya kerana mengandungi
berjuta-juta sel deria).
4. Bintik kuning (sel-sel yang peka kepada cahaya tersusun rapat pada titik ini).
5. Bintik buta (tempat saraf optik dihubungkan kepada mata. Tidak mengandungi
sel-sel yang peka kepada cahaya)

Otot silia
Sklera

Konjungtiva
Ligamen
penggantung

Koroid

Iris

Retina

Kornea

Bintik kuning (fovea)

Anak mata
Bintik buta

Kanta
Gelemair

Saraf Optik

Gelemaca
Otot mata

Struktur mata manusia

Bahagian mata
Sklera

Koroid

Retina

Bintik kuning
Bintik buta
Konjuktiva
Kornea
Iris
Anak mata

Kanta mata

Ligamen
pengantung
Otot silia

Gelemair

Gelemaca

Saraf Optik

Fungsinya
Melindungi mata dan mengekalkan bentuk bulat bola
mata
Berwarna hitam dan mengandungi kapilari darah
dan membekalkan makanan dan oksigen kepada
mata.
Menerima rangsangan cahaya dan menukarkan
kepada impuls saraf.
Bahagian retina yang paling peka kepada cahaya
Bahagian retina yang tidak peka kepada cahaya.
Membran lutsinar yang melindungi kornea.
Membantu memfokuskan cahaya ke atas retina.
Mengawal saiz anak mata.
Bukaan kecil mata dan membenarkan cahaya
masuk ke dalam mata.
Memfokuskan cahaya untuk membentuk imej pada
retina.
Menyokong dan memegang kanta mata pada
tempatnya
Mengecut dan mengendur bagi mengawal ketebalan
kanta
Cecair dalam mata yang membantu mengekalkan
bentuk bola mata
Bendalir yang membantu mengekalkan bentuk bola
mata
Menghantar impuls saraf dari retina ke otak

Cahaya dari
objek
memasuki
mata

Saraf Optik

Otak

Kornea

Retina

Gelemair

Gelemaca

Anak mata

Kanta

Objek dapat
dilihat

Laluan yang dilalui cahaya dalam mata

Bagaimana imej terbentuk dalam mata

matahari

Imej menegak

Imej tertonggeng

Imej yang terbentuk pada retina:

a) Nyata / Sahih
b) Lebih kecil daripada objek
c) Songsang