eee Ap ‘Obitno kod vedih taloznike (ili loije vode ~ vide suspenzije )koriste se strugati ( skreperi) koji sastewu talog i usmjeravaju ga u udubljeni dio, odekle se mul uklanja ejektorom Zapremina zone skupljanja tloga mode se odrediti po formu Ws=QCpy=p) Tm, 3 ade je : Q— dnevni kapacitet taloznika (za 24 sata); pu~ipo~ prosjetna proradunska mutnoéa koja dolazi i zadata mutnoéa jstalozene vode, ume /1;, 6 - proragunska koncentracija zgusmutog taloga u zoni skupljania, Velitina 5 ,u zavisnost px ,ima ove vrijednosti do 100.mg/1 8 =30g/1 Pe 100~400mg//1 8 =30-sog/1 Pw 400-1000 me/1 =50- 70/1 Pw 1000~ 2500 mg 1 8 =70-90e/1 Period skupljanja taloga izmedu dva éiféenja treba da se uzme u skladu sa teajanjem povodsja, ali ne manje od 24 sata [Najveéa zapremina dojenjeg dela taloinika se obezbjeduje u pofetku taloznika , te senjegovom dn daje poduzni pad ( obrmuto toku vode ) najmanje 0,02. Horizontalni talodnici su opéenito ckonomitni za stanice ukupnog kapaciteta ‘veéeg od 30.000 m/ dan, Obiéno se grade nsjmanje dva taloznika koji paralelno rade. Konstrukeija taloznika mora obezbjedivati Sto ravnomjemij raspodjelu brzine toka po njegovom presjeku i Sto je moguce bole Koristenje njegovog obima Radi toga talodnici znatne Sirine se dijele poduénim pregradama na nekoliko paralelnih cjelina (Girine najvi8e 9 m ), ana potetks i na kraju taloznika postaviaj se popretoe pregrade (a oni bistrenja perforirane , au zoni skuplianja i na 03 ~ 0,5 iznad nje pone) Rastojanje pregrada od teonih zidova talotnika je 1 ~ 2m, a braina u otvorima ulazne prograde se uzima 0,2 ~ 0,3 mis. ialazne 0,5 ms(Gaede ieee cece ci Ago 33, Verkalni alozniei ; (Ovi taloznici danas se preporvexju za stanice malog kapacitet - do 3000:m* 24 U verikalnim talornicima voda Koja treba da se bist kroce se vertikalno = ‘xiozdo na vise Teloznik (31. 18 ) prestavlja bazen Asa keuznom esovinom ( ponekad Kvadtatnom ) sa centealnim éijelor B (u obliku ljevi) i donjim dijelom C ( kontenim il pirannidalnim ) Cijev B je ustvari komora vtloznog tipa za stvaranje pahuljica ugradene u taloznik . Ostale oznake su : 1. dovod vode , 2. mlaznice za dovod vode , 3.prigusivac Koz koji voda dolazi u donji dio zone taloznika A , 4, sabimi zlib, 5. odvodna cijev , 6 cajev 2a periodiono uklanjanjetloga, * 2 ie ES 5 SLs Talozenje suspenzija se zbiva u toku uzlaznog kretanja vode u talozniku.Obje braine (v= brzina kretanja vode , u = breina talazenja u mimo} vodi ) u vestikalnim taloznicima su usinjerene verikalno , ali suprotnim praveima. talozniku astaju cesice oe imaju > v. Tsarist granicna brzina talozenja ce biti uv. ‘Kod talozenja Koagulirane suspenzije ( sia se uvijek desava u vertikalnim taloznieira ) 2bog ukr-prjavanja eesica tokom vremena rastej brzina njihovog Fadanja ‘Tako, uzimajuei u = v , praktieno cemo imatt uvijek telozenje suspenzije, Sreénja racunska breina kretanja vode u alozaiku v,obieno se wzima 0, -0,6 mms. Povrsina zone taleenj eo otrethje se po formal oQ4 wie je - prneacnshi protic vouti ett eee ee eee Ad Visina zone talozenja H obieno se uzima u granicama 4 - $m Pri tome se preporucuje odnos :D/14>1,5, Kod taloznike preenika vecih od 4m , pored perforianog sabicnog zlijeba, postavijain sei radijalnizljebovi U donjem dijela C preporucuje se nagib a = 50 - $5 °da bi talog mogao da Klizi a odvodno) cijevi .Praznjenje se visi bez iskljucenja rada taloznikaZavisnost Ws (zapremina sakupljenog taloga ) i T ( period vremena sakupljanja ) je ista kao i 2a horizontalne taloanike .Velicina T nesmije biti manja od 8 sati. Zapremina konusnog 3,5 imaju uglevnom raijalni smijerkretanja vode i nose saziv radian talozniei (sl 19). Po kerakieru kretanja vode oni su blizi horizontalnim taloznicima, si9 Ozmake na sl. 19. su 1 raspedtelni unedaj u entra - wvidu perforiranog elindrien umirivaca , 2 prifemi zich za odvod vode cievima . 3. mehanieki suguctaloga , 4 ‘bri resetkasti nose. S. udubljenje 2a talog odakle se odsodi muljnom ejevi~ge-— pada ovdje prostor koji zapremaju pahuljce ). Utabeli 4 date su ove brain vo, zavisno 1 usvojenog koefiejenta k, [Na osnovu ratunskog proticaja Q , rafunske brzine vo, moze se odrediti potrebna povsina popreénog presjcka one bistrana = kQ/ 0 kQ- kolitina koja protite kroz posmatranu zon (sl. 20). “Analogno, povrSina popreénog presieka zguSnjivata mora biti y= (-0Q/ 0 Zbir povrbina w y+ @ sy daje ukypnu prorabunsku povrsiny 2 postrojenia u cosnovi.Obitno najveéa ukupna poviSina jednog bistraéa ne uzima se visa od 100 ~ 150 1m? , mada ih mai sa veéom povrSinom (u uspijefnom radu u SSSR —u) Visine hy, hy i he preporutujy se na osnova iskustva :hy- od 2 do 2,5 mj hy~od 05 do I'm; hy - od 1,5 do 2m. Manje vrjednosti sin odnose se na bistrenja mutnih hag hy + hy (61.20), Vetigina hs uzima se od 1,5 do 1,75 m ( lazni otvorcijevi za edvodenje talogs). ‘voda , a veée za uklanjanje boje. Prema tome , ukupna visina bistrata je ly “Zapremina zone skupljanja i zguSnjavanja taloga,koja se nla ispod nivoa okna za odvodenje taloge , odreduje se w 2avisnosti od Kolitine zadrZanog taloga i vremena jegovog 2gusjavanja, po isto} formali kao za talotnike ( Wz = Ws , dakle formula za We analogea formli 2a Ws za zapreminu zone skuplianja tloga w talozniku).Koligina 2 mel Vrijema zguinjavanja taloga T preporuéuje se 3 — 12 sati ( donja granica 2a vode sa sadrdine suspendovanih materia u izbistrenoj vodi ne dopusta se veta od 8 rmutnogom veéom od 400 mg/l , a gomja granica za manje mutne voode i pri uklanjanju hoje vode Propisi SSSR — a daju preporuke 22 odredivanje dimenzija svih dovognih , raspodjelnih i odvodnih uredaja za vodu italog (cijev are , itd.) Kojima se opremaju Piste Filtriranje vode 5.1 Opti pojmovio filtrranju vodeas fri a= proces i ome vod hoe ebay proaz kro sl} ftarskog materiale, se irene Fran to Ko lene primjeie sez klar suspendovanih tea vode Filtersk materi! prestavlia prozn seins vom maim prams 1U vodovodino) praksi osnovni filters materia ja pjesak Fiter je usar bozen » Sim se doje jel aaa enadni wede) 22 savodeneprofirane vode.Na denazu se bien poate slo} potpomog materia» Pa von st) star, Starskog materia Kod peSéanihfitera kao prpoe matesh shu ljunak , opadajute krupnote prema gor. 1) proce fils filter je napujen vodom . 6 nivoa mininnim 2 m Hnad povtinefitaskog matrijla vod obinih filer voda se davedi odoxge . a oavodi odozdo kroz densink eda Kapocitetfiltea se odredue brzinom filrrania yv=Qioy see: —tolitionvode koja prota rr iter u jen wremenss 0 povsini fer; ‘y= vertealna brzna tuba vede ko ple kroz filter (ane stvarna zing Jactanja vode u poram ) vin stanieama graskin vodovod fie se obo Koi za vodo Koja je Poss gost ronglznj ) slob ii bistteU neki seein fer 9 Kon > biswenjeprrodne nekoagulizane vod » a takoder i Koagulrane vode Pez prodhodnog, talozenja, Fo karatera mehanizma zadrdavaja suspendovaih Gesica raitaja se Wve anja sonovna vida fan 0) Sian koe Serko previ svorens oko od suspendovanih Eston inalodoih a powsin fil; brane Pex obrazovanis ‘Altarske prevlake na njegove) povrSini. ‘i fleran kroz prevsku na few zadrBavaju se prvabitno samo tke Sso= suspenaje je su éimenzje vk od pra fitarskog materi: Veemenom ssa so} taloga (preva ) koji tin da gr logy Hitarskog materia om sgaju enovin lop pesca ara prevaka pesca irs spune 1a 29a ao ot oo oo 22 oslonac za skupljanje prjavStine na njenoj povrSini Efekatbistrenja se kod ovog postupka {okom rada poveéava_srazmjero sivaranju previake nad pjeskom, Filtrrenje kroz povrsinsku prevlaku podrazunjeva koritenje vode noobradene Koagulantima Ovaj proces je karakterisitan za takozvane spore fltre ( sitni piesa ‘spuna, male brine filtracjc ).Oni mogu da abezhjede visok stepen bistrenja vode. Filtiranje bez obrazovanja filtarske previake jeste normaini radni proces bezih filtaa. Voda treba predhodno da bude obradena koagulaatima, Poslije obrade vode koagulantima uklanja se agregatna stabilnost suspendovanih i koloidnih éestice,One postaju agregatno labilne ~ nepostojane Sto im omoguéava da se ‘zajamno sljepjuju i piljepjuju na zma pijesta. U filtriranju agregetno labilne suspenzije (sposobne za prijepliivane ) sastojé se prineip braog filtriranja.Samo poslije prethodne hemijske obrade vou, kojom se otklanja agregatna stabilnost suspenzije , moguée je dobiti na brim fitrima visoki uéinak bistrenja vode pri vlikim brziname filtriranja, Ovakva formulaciju brzog filtriranja predlodio je DM. Mine , poznat istrazivaé ovog fenomena. Njegova istraivanja su doprinjela razvoju teorjskih osnova prikzeanog smetoda U_ savremeno} preksi pretisCavanja brzo filriranje je skoro potpuno potisaulo spore 5.2. Spor fits Spori filtri se mogu primjenjivati za filtriranje nekoagulirane vade koja sudréi telativno sitnu suspenziju. Brzina filtrranja na sporim filtrima se uzima : 2a vodu koja sadrdi 25mg suspendovanih materija ~ 0,2 vb ( do maks. 0,3 m/h ~ izuzetno ) , za vodu sa 25 - 50 ‘gil suspe. mater. - od 0,1 — rub, Zbog ovako malih brzina spori fils! moraju imati vveoma veliku povrsinu, Spor fltri su ustvatirezervoari od betona ili od opeka. Pri njthovim povrsinama do 15 m? ne gradi se specijalna drenaza ( samo Ajeb ,oluk , u dnu filtra 2a sakuplanje filirane vode ),a za veée povrsine gradi se dena.nO Preporutenn je da se krupnogs zena i visina Sjuntanih ( potpomih ) i pjeXanih (ltarski ) slojeva uzimaju prema vrijednostima tabele 5 ( praksa SSSR ~ a) Tabela 5. ~ Wo. sloja Material punjenja Krupnoéa zma Visina soja 7 esake fOS= OT | 1200 f Pifjesak.... 1-2 | 50 3 | Stunak it ani snes) |2—4 100 4 Stjunak ili teanik (siinez) | 4-8 100 5 Sijunak ili tucanik(sitnez) | 8-16 100 6 ‘Sijunak ii rucanik(sitnes) | 16 32 150 URUPNO 1700 Filtaske previaka sazrije w toku | ~ 2 dana, Normalan rad filtra (od momenta zavrsetka suzijevanja prevlake do momenta tSéenja ) u sporim filtima traje od 1 ~ 2 jeseca . Radi di8éenja skida se zagadeni povsSinski slo} pjeska debljine | ~ 2 om, Cistenje sporog filtra je zbog njegove velike povetin, etka i skupa operacija Odlike sporih fitera su ; visok stepen bistenja vode i velik procent uklanjanja baktria (sada se dezinfekcija postite jednostavnije i jeftnie hlorsanjem ). Nedostaci spor filter su : znatno koStanje njihovog gradenja, potrcbne velike dimenzije nihove poviline i Komplikovan i skup, a sa sanitamog gledista nesavrSen,metoda tikéenja Pijeska. Preporuéuju se za relativao male mutnote sirove vode ( do 50 mg/l), obojenost do 50, bee koristenja Koagulacije i 2n male stanice ( Kapaciteta do 1000 m"/dan ) Rukovanje ovim wesajima je jedractavno i ne zahijeva visokokvalifikovane osoblie 5.3,_ Princip rada bei fiteraah U praksipreciscavanja vode veoma mnogo se koriste zi flu, koji rade na Frincipu brzog Mtriranja. Njihova brzna Mtrrayja se krece 6-12 nh, zavisno od tpa ‘hera i Krupnoce ispune. Oni sluze za bisrenje motnih i obojenih voda poste ‘koaguliranja (i talozenja ) , za omeksavanje vade neki drugim stugjevirna, wgensima, deferizaciju vode i u Kod brzog fra natno bras , nego ke sporog nasa nlegovo zaadenja. 2bog toga je potrebno da se cesce visti, obicno 1-2 putana dan , au vrijeme povodnia i eset, PH toliko cestom ciscenju filtera, vazno je da se sto vse skrat vrijeme ciseenja ‘uprosti proces ciscenj, Ciseenje se chavlja obmutim tokom ode, pomee ispiranja.fikerskog aterjala Voda se dovedi doz kroz drenaza i prolazi kroz slojsjunka i pijeska. U nekim uredajima, radi pospjesivanja procesa ispiranja , primjenjuje se ‘mahanicko mijesane(grabljama, vazduhom pod petiskomn). Zavisno of principarada sali se gravtaion’ fit iri pod pritiskom, dient gravitacioni fir grade se naj cesce v vide otvorenib, pravougeonih temirano betonskihrezervoara, Flt pod pritskom ( koji se obicno stvara pumpamna ) ‘mor bit sgradeni u vidu pokrvenih rezervoara pod peitiskom, Na sl. 24 prikazuju se wedajii prineipradabraog fia (rad - a), ispiranje-b)s gzavitacioni ster. SL Na slici 24 , su: 1 ~fitaski slo pieski, 2 slojevi ska kau nosivi dio tea 3 Arona uredj 2a edvoeltrirane voxke 4 dec 74 dohuznt vents . &- aljehow'2 Lhe, cerca velgine gubitk pris w drenadi i nai dimenaie svih elemenaa drenaznog, Sistema (pretniciejevi, medusobno rastojanje i dimezie otvora) RatunsKi protest ispime vode odreduju se usvojenin inteztetom ‘spiranja i Povssom files (astm? Bhrap (F povetna fital mp, Inca ispiranja vain 6 4 ‘avisnost od Karakteristika filtarskog materjaa, Sietenoiskastvo i provedena ipitivanj pokazai su da pri uslovima,kadaodnoe Fowsine otvorau drenaZnom sistem dni 02-0.25% povsSine fra, mote da se ostigne B priblizne wjedinic *rorafun 9 zasniva na poznatimjednainama iz hidaulite (roti koeotvore i Gliev, ovdje se nee detalino izlagati,« mote de se nade w lteratur (ope, Abramov, #1322), Zadsjui sbi pretnikotvora (10-12mn), moze se nat kup boj eters ‘asporediti ih po dugini drenaznih cijev Pretnik dreradnih cijevi odreduje se za bezine1,5-2 ms Ze ostedivanje gubitka pritskaw drenaznom sistem iza protagun drenave ‘eriste se empiriske formule, koje su pogodnije za upotebu (praksa SSSRea, h raspodjeljenog sistema). me Me } brim ma pte holektoa, brains btn oranka \2g° 2g 5.8 lspiranje bri itera {soianie brzh fitara obrsnim tokom vode Zadatak isprenja fea je Uklanjanje & Blaeske ispune netisioga zadzanh tokom flvranja (narotito i jegovth ‘omni Sie), Zea fitarske pune morsju bit ridlivo opanaizavsimati pole ispranja ist olozaj koji su zauzimata pri normalnom radu fire. ‘ proces ispiranj ula tokovi spe vode uzmutuj psa pase zapremina ‘aju on zauaima poveéov; tose naziva ,prosiivane pjesks 'skustvo je pokazalo da ulinek isprana zavisiod stepena prosirenja ieska(e); Lo debljina fitarske ispune ,Oe 1 -deblina arte spune kad se gros oko epianja Odatgje: £= 1, -(e+1) ‘serena rose S128. Lo ~ debi filters ispune 2 dein filters ispunetokom ispiranj ad se psi") 4-4 povrsina pijeska kod firanja ‘b- povrsina pjeska pr ispiranja ‘hy ~visina polos vice aia Garks) ‘isin podizanjapijeskabice veea sto je bina vode veca (}. vec inteziter “pian 180 tk. sto je veeaviskomost vode ( £(T°C)) wo ce se vise dizi cestice Plesk koji se spre pi ist} brant ipiranja, Peatina eorska i eksperimentin iptv spirana bra tes radene u u SSSReu( DM. Mine. Suber). Kao rez ovihspvanaodredena je welicing ‘subs pitiskau suspendovanom slo PrP tm) 1 gubitnk risa wsuspendovanoe lj, > igus piska i vod, ‘y= poroznos pune pie sien r-debline flere ig{2 ove formule se vidi da je veligina pubitka pritiska (pad prtiska) konstanta u slo suspendovanog pijeska. Prema tome, sa promjenom inteziteta ispiranja ( imad Jniéndh vijednostis prosirenje presjeka se detava samo onda kad intezitetispranja ‘premasujeneku kritiénu vrijednost za dati sltaj) mjenjaju se stepen Sienja i debjina suspendovanog sloja, ali gubitak pitska ususpendovanom slju astaje nepromenjen, Kretanje vode kroz slo} pijeska, suspendovanog u uzlaznoj steuji vade, mote se smart Kao speejlnislutaj kretanjateénotiu porozno) stedini(u prvom slagju: sa Promjenom brzine debljina sloja se mijenja, ali gubicipritska ostaju nepromjenjeniy uw Aragon shutau:debljna soja ostje ist, «gubitprtiska se mjenjju, U saglasnosti sa provedenim istraZivanjima, brainaispime vode v mote se izraziti €emprijskom formulom, dosta kemplikovanog izgleda Py» Badsesmy.ashm,)) (ems) ‘A parametar dobijen ispitivanjima, Le > sepenprosiena jes 449, ' ' i ' 1 A ofiijet viskoznost (f(P4C)) i | d= 4d, ~ ckvivalentni preénik pijeska | % date uslove isptivanja (Aa) i ako se za kvareni piesak soli oy t 2.62((tg/fifm) za vodu p= 1 (sistem MTS tonal m', dobija se: y=t0 Za prakténe potrebe umjesto v podesno je koristti - inteitt ispranja (Us (1m? fltra] (q = 10-v; Us / 1m’), Ova formula utvrduje zavisnostintenzitetaispranja i stepena proSienjapijeska za ‘une krupnotu (i poroznost) ispune i razne temperature vode (i)5.10. Oredivenie weupnos kapaciteta fterske stanice,zbime povrsine i broj Gilera (Ulupoi kapaciet stance je: S, = 54S, edjeje: S- racansaKolicina vode koja se more isporvi objektu za vodosnadbdjevange tok dana, | Ss potrebna kolicina vode za sopstvene potrebe (utrosak za ispiranje filtra, dbacens voda kao prvi filtrat poshe ispiranja fila. Sp 3 6-9-0: O44, Hv-n-4 0, | adie je: ©-zbima povrsina fra fn \ n- bro ispiranja dnevno 24 sat), > proracunskintezitt ipicanja Ws ©? '¥-normalna brzina ispiranj [mv], 'y-uajanje,ispiranja (h), 'y taj anje odbacivanj prvog fltrata (h. sf 8ho, Sora odgovaratkoicni vod hou iti mogo propos za vjene nihovog korisnog nada u toku 24 sata pr nomnan} brci filrcana: 8,50. (P 4, on) jeje 1 uhupno creme ria stnice whist obit iin M st1% ‘lane prekide u kovisrom sade fing YeraN0 20 operaciie poste ‘spire, lejednacavanjem se doi; TH) 8.036. 9.0.4 QV, a. = - vTR3e 24 obione bra ite po ravi, wma se ‘60710 min (0,17); (0334) Brojipirajau2 saa wna se-4 Prvo sede Q,zatimS, i$, Broj filtera N obieno se Odreduje po empisskoj formu: = 05 ‘rj Sa mane od ava fila ene dopuna Steweere il. F omesrex