Sejarah Sekolah St. Mary, Sandakan.

Misi Borneo bermula pada tahun 1881 dengan Rev Fr. Thomas Jackson daripada Mill
Hill Missionary sebagai atasan yang dilantik. Beliau tiba lewat tahun 1881 dan telah
memulakan tugas berat beliau.
Beliau melawat Sandakan yang pada masa itu dikenali sebagai Elopura, dan beliau
telah menghadiri majlis makan malam yang julung kali diadakan oleh Syarikat
Chartered Borneo Utara pada tahun 1882. Pada Julai 1882, Misi Katolik telah
diterima secara rasmi oleh Syarikat Chartered.
Sejurus selepas itu, Monsignor T. Jackson berjaya memperolehi 5 ekar tanah di
sekitar bandar Sandakan pada tahun berikutnya. Oleh itu pada bulan Mei 1883, Rev.
Fr. A Prenger telah berjalan ke Sandakan untuk mewujudkan Stesen Mission. pada
24 Julai 1883 Fr. Prenger telah dibantu oleh Rev. Fr. Pundleider untuk menubuhkan
sekolah St Mary, sekolah pertama di Borneo Utara. Hanya lima orang murid yang
berdaftar dan kemajuan adalah lemah dan mengecewakan. Pada bulan Februari
1884, Fr. Pundleider telah meninggalkan Sandakan untuk membuka Misi Bundu. Pada
bulan November 1885, Fr. Prenger menyertai Fr. Pundleider di Bundu disebabkan
kesihatan yang kurang baik dan persekitaran hidup yang tidak kondusif. Oleh itu,
sekolah tersebut telah ditutup.
Pada bulan Julai 1887, Rev. Fr. J. Byron telah berjaya mewujudkan semula misi
tersebut. Pada 15 Ogos 1887, Fr. Byron berjaya membuka semula sekolah St Mary.
Pada tahun berikutnya pada tahun 1888, beliau memperoleh dana yang mencukupi
untuk membina sebuah bangunan baru untuk menampung pertambahan bilangan
murid. Beliau juga dapat meramalkan keperluan untuk Sekolah Perempuan dan sekali

lagi dengan semangat dan komitmen, beliau berusaha untuk mewujudkan sekolah St
Mary Convent, iaitu sekolah Convent yang pertama di Borneo Utara itu.
Tahun peperangan seolah-olah tidak memberi kesan kepada St. Mary dan satu
kejayaan besar dalam sejarah sekolah ini telah dicapai dengan pelantikan Wahyu Fr.
A. Stotter menjadi Rektor gereja St Mary pada tahun 1920. pada tahun 1923, Fr.
Stotter dijemput dua orang Brothers De La Salle dari Hong Kong untuk mengambil
alih pengurusan sekolah St. Mary. Beliau telah kembali ke Eropah untuk menghadiri
bab jemaah. Pada tahun 1926 Fr. Stotter telah memulakan rancangan untuk sekolah
yang lebih besar. Tiga tingkat bangunan kayu yang baru selesai dibina pada tahun
1929. Tingkat bawah terdiri daripada bilik darjah, manakala tingkat pertama terdiri
daripada bilik darjah dan bilik-bilik untuk imam. Tingkat tiga pula merupakan
asrama.
Pada tahun 1927, Rev. Fr. B. J. Davies telah dihantar ke Sandakan dan pada tahun
berikutnya merupakan guru besar St Mary. Pada tahun 1931, beliau menjadi calon
untuk peperiksaan tempatan Hong Kong dan mencapai kejayaan besar. Tahun
berikutnya, beliau beralih kepada Cambridge Locals dan sekali lagi mendapat
keputusan cemerlang. St. Mary menjadi pusat rasmi bagi Cambridge Locals.
Walau bagaimanapun, pada tahun 1939 perang meletus dan Borneo Utara berada di
bawah jajahan Jepun dari 1942 hingga 1945. Pada tahun 1943, Jepun telah
memusnahkan St. Mary. Pada masa itu, tidak ada Gereja atau sekolah.
Wahyu Fr. A. Mulders tiba di Sandakan pada tahun 1952 dan pada tahun berikutnya
pada tahun 1953 telah berjaya membina dua tingkat yang mempunyai 11 bilik darjah
bersebelahan dengan gereja. Namun demikian, ia didapati terlalu kecil untuk
menampung peningkatan jumlah murid.

Pada tahun 1954, Rev. Fr. J. Van Haaren memperolehi sebidang tanah yang besar di
Batu 2 1/2, Jalan Labuk dan telah berjaya membina sebuah sekolah untuk
menempatkan pelajar-pelajar sekolah menengah manakala sekolah yang sebelumnya
telah diserahkan secara eksklusif kepada sekolah rendah yang dikenali hari ini
sebagai St. Mary Bandar sekolah rendah.