Professional Documents
Culture Documents
Che Bien Sau Quang Titan
Che Bien Sau Quang Titan
qung tinh ilmenit. Ch t sau khi Chnh ph ra lnh cm xut khu qung tinh th mt
s n v mi c chuyn ng trong vic ch bin ilmenit thnh titan hon nguyn v
x titan.
Bng 1. Tr lng qung titan trn th gii
Nc
Tr lng
(103.tn)
Xc nh
(103,tn)
Ilmenit:
M
300
200
6.000
59.000
Australia
1.400
1.250
130.000
160.000
Brazil
127
130
43.000
84.000
Canaa
816
900
31.000
36.000
Trung Quc
550
550
200.000
350.000
n
378
378
85.000
210.000
Mzmbich
14
133
16.000
21.000
Na Uy
377
380
37.000
60.000
Nam Phi
1.100
1.090
63.000
220.000
Ucraina
290
302
5.900
13.000
Vit Nam
254
215
1.600
14.000
115
109
66.000
150.000
Cc nc khc
Ton th gii
5.720
5.640
680.000
1.400.000
Rutil:
M
400
1.800
Australia
297
309
19.000
31.000
Brazil
3
3
1.200
2.500
n
20
20
7.400
20.000
Mozmbich
3
480
570
Xiera Leon
79
95
2.500
3.600
Nam Phi
108
121
8.300
24.000
Ucraina
57
57
2.500
2.500
400
1.000
Cc nc khc
Ton th gii
564
608
42.000
87.000
Ilmenit v rutil
6.290
6.250
730.000
1.500.000
ton th gii
Ngun: US Geological Survey, Mineral Commodity Summaries, January 2008
hoc:
Titan kim loi thu c sau phn ng c dng xp, nhiu l rng nh bt bin.
Qu trnh sn xut titan bt i hi tiu hao in nng ln (trung bnh khong
35.000 kwh/tn sn phm). Mui MgCl2 c in phn thu hi ly Mg kim loi v
kh clo c ti s dng vo chu trnh.
Hin trn th gii ch c 6 nc sn xut c Titan xp l: Nga, Nht Bn,
M, Kazakhstan, Ucraina v Trung Quc.
3) Sn xut titan kim loi
Qu trnh sn xut titan kim loi din ra qua 2 bc: s luyn v luyn ln hai.
- S luyn: Titan bt c p nh, v np vo khun, sau dng p sut nn.
Trong mi trng chn khng hoc kh tr, qu trnh nu chy titan bt s din ra
trong l h quang chn khng, l plasma v.v Titan nng chy c c thnh cc
thi.
- Luyn ln hai: m bo cht lng, cc thi titan qua s luyn c
dng nh cc in cc luyn ln hai. Sau khi kim tra, nu m bo cht lng,
titan nng chy s c c thnh thi, khi lng mi thi 5-10 tn.
T titan kim lai v hp kim titan, ngi ta ch thnh cc sn phm nh titan
thanh, titan tm, titan dy cc kch c v.v t ch to ra cc chi tit c kh v sn
phm t titan.
2.2.2. Sn xut pigment TiO2
Pigment TiO2 l loi bt mu trng vi thnh phn l TiO2. Hin ti c 02 quy
trnh chnh sn xut pigment TiO2 thng mi: quy trnh sulphat v quy trnh
clorua.
1) Quy trnh sulphat (sulphate process)
Quy trnh sulphat s dng axit sulphuric m c ho tch. Qu trnh c
phn ng nh sau:
FeTiO3 +
TiOSO4
TiO2nH2O
TiO2 + nH2O
TiO2 + 2Cl2
u im ca quy trnh ny l cho sn phm dng rutil cht lng cao, t cht
thi (ch 0,2 t/tn sn phm nu s dng rutil lm nguyn liu), gi thnh sn xut thp
hn quy trnh sulphat. Nhc im l phi s dng nguyn liu vi hm lng TiO2
cao (rutil t nhin, rutil tng hp, x titan cht lng cao) v cht thi l clorua st
phi x l.
3. Cc vn t ra i vi vic ch bin su qung titan Vit Nam
C nhiu vn t ra cn nhc, tnh ton trc khi quyt nh u t i
vi ch bin su qung titan Vit Nam. Theo chng ti, nhng vn quan trng
nht nh sau:
3.1. Vn th trng
Th trng c 2 loi sn phm ch bin su hin nay (pigment v titan xp) u
nm trong tay s t cc Tp on sn xut ln trn th gii. Vic gia nhp th trng
mi l khng n gin.
3.1.1. Th trng sn xut titan xp/titan kim loi
Trn th gii hin mi ch c 6 nc sn xut titan xp l: M, Nht Bn, Nga,
Kazakhstan, Ucraina v Trung Quc. Cc nh sn xut titan xp chnh trn th gii
c nu ti Bng 2.
Bng 2. Cng sut titan xp trn th gii
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
Tn c s sn xut
TIMET (M)
ATI (M)
Zaporozhye (Ucraina)
UST (Kazakhstan)
AVISMA (Nga)
TOHO (Nht Bn)
OSAKA (Nht Bn)
Trung Quc
Tng cng
(Ngun: Asian Metals Ltd)
Nm 2007
8.900
5.100
12.000
23.000
32.500
15.700
24.000
50.000
171.200
n v: tn
Nm 2008
13.000
7.300
12.000
23.000
35.000
15.700
24.000
70.000
200.000
Danh mc nh sn xut
DuPont
Millenium
Tronox
Huntsman Tioxide
Kronos
Ishihara Sangyo Kaisha
Kemira
Cristal
Trung Quc
Khc
Tng cng ton th gii
Nc
M
Trung Quc
CHLB c
Nht Bn
Anh
c
Phn Lan
Php
Mexico
Ucraina
Canaa
Ty Ban Nha
B
Nga
Kazakhstan
Cc nc khc
Tng cng ton th gii
3.2. Vn mi trng
Ngoi xu th chung ca th gii l ngy cng t s dng cc cng ngh gy
nhim mi trng th cn vn lin quan n khu vc c m titan ca Vit Nam.
Khu vc ti nguyn titan mi pht hin nm cc tnh ven bin Nam Trung b.
Tuy khng phi l khu vc tp trung ng dn c nhng cng l vng du lch ni ting
6
ca Vit Nam. Vic khai thc, ch bin qung titan l cn thit nhng phi la chn
cng ngh nh th no m bo hi ho cc li ch v gi gn mi trng cho pht
trin bn vng, tc ng n mi trng xung quanh l thp nht.
3.3. Vn cng ngh
Ch bin su qung titan d theo hng no (sn xut titan xp v titan kim loi
hay pigment TiO2) cng u l nhng qu trnh cng ngh phc tp m hin nay Vit
Nam cha lm ch c. Trc y, tuy c mt s c s trong nc nghin cu
ch bin n pigment TiO2 bng quy trnh sulphat hay ch bin n x titan nhng
nhn chung mi ch dng quy m th nghim hoc bn cng nghip; cc ch tiu tiu
hao nguyn liu, nng lng cn cao, kh c th sn xut hiu qu quy m cng
nghip. V vy, ch bin su qung titan ca Vit Nam, iu r rng l phi nhp
cng ngh t nc ngoi. Nhng nhp u? Cng ngh no? Ch bin nhng sn
phm no? v.v.. l nhng cu hi cn c li gii p.
Trc y di thi chin tranh lnh, cng ngh sn xut titan xp v kim
loi titan l nhng b mt nh nc m cc quc gia s hu chng gi kn. Ngy nay,
tuy khng cn b mt nh trc nhng vn ch c tng cng 6 nc trn th gii sn
xut titan xp v 5 nc sn xut titan kim loi.
i vi cng ngh sn xut pigment TiO2 bng quy trnh sulphat th hin nay
khng phi l vn qu kh khn. Bi cng ngh ny tng i lu i, c nhiu
cng ty, nhiu nc lm ch. Mt khc v c nhng nhc im ca mnh, ngy
cng c t nc mun p dng cng ngh ny cho cc nh my mi xy dng ca mnh.
Cng ngh sn xut pigment TiO2 bng quy trnh clorua c nhiu u im
nhng hin c rt t cng ty nm gi. Ring Tp on DuPont ca M cn s hu quy
trnh clorua nhng ch cn nguyn liu l qung tinh ilmenit hm lng giu. i vi
Tp on DuPont th vic chuyn giao cng ngh hu nh khng c t ra. Tuy
nhin vn c ngoi l khi Tp on ny xy dng nh my i Loan v hin ang
xy dng 01 nh my khc cng sut 200.000 t/n Trung Quc. Vic tm kim i tc
nc ngoi chp nhn chuyn giao cng ngh sn xut pigment bng quy trnh clorua
l bi ton rt kh gii. c nhiu cng ty ca Vit Nam mt rt nhiu cng sc tm
kim trong nhiu nm nhng vn cha thnh cng.
Mt khc, cho d nhp khu c cng ngh sn xut titan xp/titan kim
loi hay pigment u cn phi c nguyn liu hm lng TiO2 cao m khng th s
dng qung tinh ilmenit hin c c. T qung tinh ilmenit hin nay, ngi ta c th
sn xut ra x titan, UGS hoc rutil tng hp lm nguyn liu cho cc sn phm ch
bin su. i vi mi sn phm th phi chn cng ngh sn xut ph hp.
4. Nhng xut v ch bin su qung titan Vit Nam
- Mt vn r rng l cc doanh nghip titan Vit Nam s khng c
php xut khu qung tinh ilmenit nh trc y c na. Nhng ch bin su th
theo hng no?
- Nu sn xut nguyn liu cho ch bin su th chn sn phm no? X titan
(bc sulphat hay bc clorua?), UGS, hay rutil tng hp (SR)?
T nhng vn t ra i vi cng ngh sn xut v bo v mi trng th
nhiu kh nng c la chn hn s l x titan. V x titan l sn phm c cng ngh
t nhiu d tip cn hn, nguy c nhim mi trng thp hn. V kinh t, tng i
d tiu th hn v cn thu hi thm c sn phm gang hp kim. Mt khc, xu th
ca th gii hin nay l s dng x titan cc loi lm nguyn liu cho sn xut pigment
v titan xp nhm gim gi thnh sn xut v chi ph x l mi trng.
7
Cn sn phm UGS do Cng ty Rio Tinto Fer et Titane c quyn v cng ngh
nn s rt kh khn c chuyn giao.
SR cng c nhng kh khn v chuyn giao cng ngh. Ngoi ra, qu trnh sn
xut sn phm ny phi s dng n axit, d gy nhim mi trng nn s khng
phi la chn c u tin.
- Vic ch bin titan xp ch yu ph thuc vo cng ngh v th trng. Nu
c c cng ngh vi cht lng titan xp.
- Sn xut pigment theo cng ngh no? Sulphat hay clorua?
Nu chn gii php d dng l nhp cng ngh sn xut pigment quy trnh
sulphat th trc mt c th t c yu cu l sm c sn phm pigment nhng v
lu di sn phm s kh cnh tranh trn th trng v chi ph sn xut cao, cht lng
sn phm khng cao v cui cng l gii quyt vn x l mi trng.
Vic sn xut pigment bng quy trnh clorua th kh khn nht l vn cng
ngh. Cn phi tm cho ra gii php c c cng ngh ny bng nhiu hnh thc khc
nhau: t trc tip chuyn giao cng ngh n hp tc nghin cu pht trin Nu tnh
n nhng li ch v mt mi trng th phng n cng ngh ny rt ng nghin
cu la chn v p dng.
Mt khc, v kha cnh cng ngh, gia sn xut pigment TiO2 quy trnh clorua
v cng ngh sn xut titan xp cng c nhiu tng ng: Cng c nhu cu s dng
nguyn liu titan cht lng cao; cng phi sn xut qua sn phm trung gian l TiCl4.
Khi p dng cng ngh ny, c th ng nht ho cng ngh sn xut c 02 sn phm
ch bin su m khng phi thay i nhiu cng ngh v li c th u t, s dng ln
cho nhau gim bt u t v tit kim chi ph vn hnh.
T nhng suy ngh trn y, chng ti cho rng: ch bin su qung titan Vit
Nam nn i v cn thit pht trin dn theo hng chnh nh sau:
Qung tinh Ilmenit
X Titan cht
lng cao
Rutil tng hp
Titan xp
Pigment TiO2
(Quy trnh Clorua)
5. Kt lun
- Ti nguyn khong sn titan ca Vit Nam l rt ng k, tuy nhin cn phi
c k hoch s dng chng mt cch tit kim, hp l, c li nht cho vic pht trin
nn kinh t quc dn. Trong qu trnh gii quyt cc vn la chn cng ngh, sn
phm ch bin su cn phi cn nhc tht thn trng.
- Trong nhng iu kin hin ti cn kin tr mc tiu ch bin cc sn phm
titan (kim loi v pigment) theo cng ngh clorua-l cng ngh tin tin hn, vi cc
u im vt tri so vi cng ngh hin hnh khc.
- Chui sn phm ch bin qung titan ca Vit Nam nn chn l x titan cht
lng cao hoc rutil tng hp titan xp hoc pigment TiO2 theo quy trnh clorua./.