Reaksi Sabah dan Sarawak

Sabah
Dijajah lebih 60 tahun
Sarawak
Dijajah melebihi 100 tahun/abad
Parti politik hanya timbul selepas gagasan Tunku Abdul
Rahman
Parti Perikatan Sabah
SUPP
Sarawak United Peoples Party
Disatukan pada Sept 1961
Tubuh pada Jun 1959
Tuntutan: Perkara 20 >> diterima Sarawak
Pemimpin: Ong Kee Hui
Majoriti Cina dan sedikit Melayu
Menentang hingga akhir kerana bimbang dikuasai PTM
UNKO
United National Kadazan Organization /
Parti Perikatan Sarawak
Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersepadau
Digabungkan pada Oktober 1962
Ditubuhkan pada Ogos 1961
Pemimpin: Donald Stephens (Ketua Menteri Pertama)
USNO
United Sabah National Organization
SNAP
Parti Kebangsaan Sarawak/Sarawak National Party
Ditubuhkan pada Dis 1961
Ditubuhkan pada 1961
Pemimpin: Datu Mustapha Datu Harun wakil Islam
Pemimpin: Stephen Kalong Ningkan
Ahli: Iban
Parti Pasok Ditubuhkan pada Jun 1962
PANAS
Parti Negara Sarawak
Momugun Pemimpin: G.S. Sundang
Ditubuhkan pada April 1960
Ahli: kaum Dusun/Kadazan
Pemimpin: Dato Bandar Abang Haji Mustafa
Anggota: Melayu
Parti pertama yang sokong penubuhan Malaysia
Parti
Ditubuhkan pada Jun 1962
BERJASA Barisan Rakyat Jati Sarawak
Bersatu
Pemimpin: Khoo Siak Chew
Ditubuhkan pada Dis 1961
Ahli: Cina
Pemimpin: Abdul Rahman Yaakub, Abdul Taib
Mahmud
Ahli: majoriti Melayu, Melanau, minoriti Iban, Bidayuh
Parti
Ditubuhkan pada Jun 1962
PESAKA
Parti Pesaka Anak Sarawak
Demokratik Pemimpin: Peter Chin
Pemimpin: Temenggung Jugah Anak Barieng
Ahli: Cina
Ditubuhkan pada Ogos 1962
Ahli: majoriti Cina
Datu
Menentang Jepun di Sabah
SCA
Sarawak Chinese Association
Mustapha
16 Sept 1963, Yang Dipertua Sabah pertama
Ditubuh pada Julai 1962
Datu Harun Ketua Menteri ke-3 (1967-1975)
Ahli: majoriti Cina

Reaksi Parti Politik

PESAKA
SNAP
Semua kecuali BERJASA
PANAS BERJASA

UNKO

USNO

Warisan dan identiti peribumi

Bimbang hilang dan dikuasai oleh Melayu
Sumber ekonomi
Bimbang dikuasai oleh kerajaan PTM
Ingin kemerdekaan terlebih dahulu
Membangkit isu kemajuan ekonomi dan sosial

Sarawak
Ong Kee Hui
berperanan menubuh SUPP
Pegerusi 1959-1963
Stephen Kalong Ningkan
Pengasas SNAP
Kentua Menteri Sarawak pertama (23 Julai 1963-23 Septemper 1966)