Professional Documents
Culture Documents
Ias 2000 Viet
Ias 2000 Viet
K TOAN
QUC T
INTERNATIONAL
ACCOUNTING
STANDARDS
CAC CHUN MC
K TOAN
QUC T
INTERNATIONAL
ACCOUNTING
STANDARDS
A PRACTICAL GUIDE
HENNIE VAN GREUNING
MARIUS KOEN
Copyright 1999
Marius Koen
Marius Koen
Trng k toan
Trng ai hoc tng hp Pretoria
Schoool of Accountancy
University of Pretoria
iii
1818 H Street, NW
MUC LUC
CHNG 12
LI M U
GII THIU
CHNG 1
CHNG 13
CHNG 6
CHNG 18
C BAN VA THAY I
CH K TOAN (IAS 8)
CHNG 19
CHNG 20
CHNG 8
iii
CHNG 21
CHNG 24
CHNG 31
CHNG 25
CHNG 32
CHNG 34
CHNG 27
PHU LUC II
CHNG 29
CHNG 30
iv
Thang 8 nm 2000
their
early
stages
of
development.
in future editions.
August, 2000
LI M U
vi
Paul Bermingham
Chu tch Hi ng Phn ban quan ly tai chnh
Ngn hang Th gii
Washington D.C, Hoa Ky
8/1/2001
GII THIU
S DUNG CUN S
C
HN Y
N
HT H NA
O
Cac tac gia a cach trnh bay rt thun li cho
vic thao lun tng chun mc.
1. Cac vn t ra: xac nh cac muc ch
chnh va nhng vn chu yu cua tng
chun mc.
2. Pham vi ap dung chun mc xac nh
nhng giao dch va s kin cu th c quy
nh trong tng chun mc. Trong nhng
trng hp nht nh, vic tun thu cac
yu cu cua mt chun mc ch gii han
cho mt s loai hnh doanh nghip nh.
viii
NI DUNG
Tt ca cac chun mc k toan, do Hi ng
chun mc k toan Quc t (IASC) a ra va
c Hi ng chu giai Chun mc (SIC) giai
thch, cho ti ngay 31-10-2000, c a vao
cun sach nay.
LI CAM N
Cac tac gia v cung cam n s tr giup v tai
chnh cua chng trnh tai tr PHRD cho vic
thit lp b phn phat trin k toan thuc
Chng trnh Cho vay Phat trin nh ch cho
nc Nga trong giai oan bt u xut ban
cun sach nay.
Ba:
NGUYN TH HOA
Trnh bay:
PHONG TAO MU
Sa bai:
Ma s:
NGUYN TH THUY
3.339.7
CTQG-2000
10
CHNG 1
la nhu cu d n
hcho ca c i t ng t a
hmgia th
tr n
g, bao gm ca cac c quan qu n
ly, l gi i
c c c hoat ng va cac chnh sach c a
mn
h
v chu tr c h nhi m
i v i c c quyt nh va k t
qua do c c quy nh n y
t ao ra.
Tnh minh bach la iu kin cn duy tr
tnh trach nhim gia ba nhom thanh vin th
trng chnh: nhng ngi i vay va nhng
ngi cho vay, cac t chc phat hanh va nha
u t, cac c quan quan ly nha nc va cac t
chc tai chnh quc t.
Tnh minh bach va tnh trach nhim la
nhng chu c tranh cai si ni trong
nhiu cuc thao lun v chnh sach kinh t
trong thp ky qua. Cac nha hoach nh chnh
sach a quen vi tnh bao mt. Tnh bao mt
a c xem nh la mt yu t cn thit cho
vic thc thi quyn lc, cung vi li ch kem
theo la che du c nng lc yu kem cua cac
nha hoach nh chnh sach. Tuy nhin, tnh
bao mt con ngn chn anh hng mong i
CHNG 1
C
H TR ONG CA C BA O CA OTA I CH NH
CHNG 1
Vi c ap du
ng a
c c t i uchu n k
t oa
n qu
c t
la m t bi n
h
pa pc nt hi t t a o tnh minh a
b ch
va giai thch ung n cac bao cao t i ch nh.H
i
ng lp Chu n
mc K toan Quc t ( A
I SC) a
Tr giup nh n
g g
n i l pba o c ao, ca
c ki m
toan vin va nhng ngi s dung trong
vic giai thch cac Chu n
mc K to n
Qu c
t (IAS) va x ly nhng vn c n
h
ca
c a vao cac chu n
mc n y
.
Cac c i m
nh tnh l nh n
g y ut b
mnh, nhng th n
h ph n
t hamgi achnht r n t h
tr n
g kh c cung co th khng hi u
c va i u
n y
c th l amch
o c ac ng
u yn t cth tr ng
khng v n
h n
h c . Vi c p
d n
g cac c i m
nh tnh c b n
v cac chun mc k toa nphu
h p
th n
g mang l i cac b o c o t i h
c nh t u
r ng
th c va c trnh bay ro r n
g.
Cac c im nh tnh c ban:
CHNG 1
HNH 1
Trnh bay trung thc bng cach cung cp thng tin hu ch (cng b y u) am bao tnh
minh bach.
Trnh bay thoa ang co tm quan trong ngang vi tnh minh bach.
am bao tnh minh b c h thng qua vic trnh bay trung thc thng tin hu ch (cng b
y
u) cho vic ra quyt nh.
Tnh thch hp
Han ch
= ban cht
= tm quan trong
tin cy
= trnh bay trung thc
Li ch so vi chi ph
= thn trong
= hoan chnh
Tng thch
D hiu
CHNG 2
2.1
CAC VN T RA
Cac chun mc k toan phai c lp trong khun kh cac quy tc c ban thng nht c
chp nhn. Quy nh chung v vic lp va trnh bay cac bao cao tai chnh cua IASC a c
xut ban nm 1989. Ni dung cua Quy nh nay:
a ra cac khai nim c ban cho vic lp va trnh bay cac bao cao tai chnh.
Hng dn lp cac chun mc trong qua trnh xy dng cac chun mc k toan.
2.2
Giup nhng ngi lp bao cao, kim toan vin va ngi s dung trong vic giai thch cac
Chun mc k toan quc t va x ly nhng vn cha c a vao IAS.
PHAM VI AP DUNG
2.3.1 Muc tiu cua cac bao cao tai chnh la cung cp thng tin v tnh trang tai chnh (bang cn i
tai san), kt qua hoat ng (bao cao thu nhp), va nhng thay i v tnh hnh tai chnh (bao
cao lu chuyn tin t) cua mt doanh nghip, hu ch cho nhiu i tng s dung trong vic
ra cac quyt nh kinh t.
2.3.2 Vic trnh bay trung thc at c qua vic cung cp thng tin hu ch (cng b y u) trong
cac bao cao tai chnh, nh o ma tnh minh bach c am bao. Nu gia nh rng vic trnh
bay thoa ang tng ng vi tnh minh bach th co th a ra thm mt muc tiu khac cua
cac bao cao tai chnh: am bao tnh minh bach thng qua vic cng b y u va trnh bay
trung thc cac thng tin hu ch cho vic ra quyt nh.
2.3.3 Di y la nhng gia nh c ban cho cac bao cao tai chnh:
Da trn c s tch luy: Kt qua cua cac hoat ng kinh doanh va cac s kin khac c ghi
nhn ngay khi chung xay ra (ch khng phai khi phat sinh lung tin). Nhng s kin nay
c ghi chep lai va a vao cac bao cao tai chnh trong cac ky bao cao co cac s kin.
Khai nim tip tuc hoat ng: Gia nh rng n v vn tip tuc hoat ng trong mt tng
lai co th d oan.
2.3.4 Cac c im nh tnh la nhng tnh cht lam cho cac thng tin cung cp trong cac bao cao
tai chnh tr nn hu ch cho ngi s dung.
Tnh ph h p
: Thng tin ph h p
n
h h n
g t i c c quyt nh kinh t c a
ng i s dung, gi p
cho
h n
h gi c c s ki n
a, ang v s x y
ra ho c x c nh n
/i u
chnh nh n
g n
h gi tr c y c a
h . Tnh ph h p
c a
thng tin chu s n
h h n
gc a
b n
ch t v tnh tr n
gy u
c a
thng t in.
tin c y
: Thng tin ang tin cy khng mang li tr n
gy u
va phin din. No ph thu c a
v o:
CHNG 2
2.3.5 Di y la nhng han ch i vi vic cung cp thng tin phu hp va ang tin cy:
Han ch thi gian: Vic chm tr khng ung thi han trong vic lp bao cao co th lam mt
i tnh phu hp nhng lai lam tng thm tin cy.
Chi ph so vi li ch: Li ch thu c t thng tin phai ln hn chi ph bo ra cung cp
thng tin
Cn i gia cac c im nh tnh: Cn phai at c s cn i gia cac c tnh ap
ng muc ch cua cac bao cao tai chnh.
Vic ap dung cac c im nh tnh c ban va cac chun mc k toan phu hp thng mang
lai tnh trung thc va trnh bay hp ly cho cac bao cao tai chnh.
2.3.6 Nhng yu t sau y co lin quan trc tip ti vic anh gia tnh trang tai chnh:
Tai san co: Nhng ngun do doanh nghip kim soat co c t kt qua hoat ng trc y
va la ngun ma t o doanh nghip hy vong se thu c cac li ch kinh t.
Tai san n: Nhng ngha vu n hin tai cua mt doanh nghip hnh thanh t cac hoat ng
trong qua kh, vic thanh toan cac khoan nay lam mt i cac li ch kinh t cua doanh nghip.
Vn chu s hu: Tai san co tr i cac khoan n (thng c goi la cac ngun vn chu s hu).
2.3.7 Nhng yu t sau y lin quan trc tip n vic anh gia kt qua hoat ng:
Thu nhp: Cac li ch kinh t tng ln di hnh thc lung thu hoc tng tai san, hoc giam
n dn ti tng vn chu s hu (ch khng phai cac khoan tng ong gop cua chu s hu).
Thu nhp bao gm doanh thu va cac khoan thu c.
Chi ph: Giam li ch kinh t di dang lung chi hoc giam gia tr tai san hoc phat sinh n
dn ti giam vn chu s hu (khng phai cac khoan giam do phn chia cho cac chu s hu).
2.3.8 Mt yu t phai c cng nhn trong cac bao cao tai chnh khi:
Doanh nghip co kha nng mt i hoc thu vao bt ky mt li ch kinh t nao trong tng lai
lin quan ti yu t nay; va
Yu t nay co gia tr hoc chi ph co th tnh toan c mt cach ang tin cy.
2.3.9 Nhng c s sau y c s dung anh gia cac yu t cua bao cao tai chnh:
Chi ph ban u.
Chi ph hin tai.
Gia tr thun co th thc hin (thanh toan).
Gia tr hin tai.
2.3.10 Cac khai nim v vn va bao toan vn bao gm:
Vn tai chnh: Vn ng ngha vi tai san thun/vn chu s hu; no c o bng n v tin
t danh ngha. Li nhun th hin khoan tng vn bng tin danh ngha trong ky.
Vn vt cht: Vn c xem la nng lc hoat ng; no c o bng kha nng san xut. Li
nhun th hin s tng ln trong kha nng san xut trong ky.
CHNG 2
QUY
Cng ty Chemco Inc. san xut cac san phm hoa cht va tiu thu trong nc. Cng ty mun m rng th
trng va xut khu mt s san phm ra nc ngoai.
Giam c tai chnh thy rng vic tun thu cac yu cu quc t v mi trng la iu kin quan trong
ban san phm ra nc ngoai. Mc du trong thi gian trc y cng ty a a vao thc hin mt s
chnh sach v mi trng nhng ro rang vic kim tra mi trng thng xuyn la mt thng l va se
tn kem khoang 120.000 la. Vic kim tra bao gm:
Phn tch chi tit vic tun thu nhng chnh sach nay.
Bao cao a ra khuyn ngh chi tit v nhng thay i v chnh sach va v vt cht cn thit ap
ng yu cu quc t.
Giam c tai chnh cua Chemco Inc. gi y rng khoan 120.000 la trn co th vn hoa thanh tai san va
sau o c xoa i tng ng vi cac khoan doanh thu co c t cac hoat ng xut khu thu nhp
c khp vi chi ph se phat sinh.
Chi ph lin quan ti kim tra mi trng co th ghi nhn sau theo khai nim i chiu. Tuy nhin,
vic ap dung khai nim i chiu theo Quy nh chung khng cho phep ghi nhn mt s khoan muc trong
bang tng kt tai san khng theo ung nh ngha v cac yu t cua bao cao tai chnh.
ghi nhn chi ph kim tra nh mt tai san th cn phai ap ng ca hai tiu ch:
nhng chi ph lin quan ti kim tra mi trng ap ng nh ngha v tai san (xem oan 2.3.6), cac
iu kin sau phai c ap ng:
(i) Chi ph phai la ngun vn do Chemco Inc. kim soat va la chi ph thc s phat sinh.
(ii) Tai san phai la kt qua cua hoat ng giao dch hoc s kin phat sinh t trc, tc la kim tra mi
trng.
(iii) Tai san phai c d tnh la co kha nng mang lai li ch kinh t trong tng lai cho cng ty, tc la
doanh thu hang xut khu.
Cac yu cu (i) va (ii) c ap ng. Tuy nhin con co nhng vn lin quan n yu cu (iii). Cng ty
Chemco Inc. mong mun xut khu san phm cua mnh. Ch mong mun khng thi th cha phai la
bng chng u thoa man yu cu nay. Cng ty khng th chuyn thanh vn nhng chi ph nay do
khng co nhng n t hang c nh va khng phn tch chi tit v cac li ch kinh t mong i.
ghi nhn cac chi ph la mt tai san trong bang tng kt tai san th tiu ch cng nhn (xem oan 2.3.8)
phai c tun thu la:
Chi ph cho tai san phai co chi ph co th tnh toan c mt cach ang tin cy.
tnh toan hp ly gia tr kt chuyn cua tai san, cng ty phai chng to c rng cac chi ph phat sinh
thm se mang lai li ch kinh t sau nay. Tuy nhin, yu cu th hai lai lam nay sinh vn do khng
u bng chng cho thy co th thu c li ch kinh t va v vy, mt ln na lam cho chi ph khng u
tiu chun c vn hoa thanh tai san.
CHNG 3
3.1
VN T RA:
Muc ch a ra chun mc nay la quy nh cho vic trnh bay cac bao cao tai chnh phuc
vu muc ch chung am bao tnh so sanh. Chun mc nay a ra:
Nhng yu cu chung v vic trnh bay.
Hng dn v mt cu truc.
Nhng ni dung ti thiu cn co.
Hng dn tun thu IAS.
Hng dn khng ap dung IAS.
3.2
PHAM VI AP DUNG:
Chun mc nay c s dung trnh bay tt ca cac bao cao tai chnh phuc vu muc ch
chung, c lp va trnh bay theo IAS va khng c xy dng ap ng nhu cu thng tin
cu th cua ngi s dung. SIC-2 hng dn cho vic ap dung ln u cac IAS.
3.3
3.3.1 Cac bao cao tai chnh phai cung cp thng tin v tnh trang tai chnh, kt qua hoat ng
tai chnh cung nh lu chuyn tin t cua mt doanh nghip co ch cho vic ra quyt nh
kinh t.
3.3.2 Ban giam c va/hoc cac c quan quan ly khac chu trach nhim lp va trnh bay cac bao cao
tai chnh
3.3.3 H thng y u cac bao cao tai chnh bao gm:
Bang tng kt tai san.
Bao cao thu nhp.
Thay i vn chu s hu.
Bao cao lu chuyn tin t.
Cac ch k toan va cac thuyt minh.
Ngoai cac bao cao tai chnh, cac n v thng c khuyn khch cung cp cac thng tin tai
chnh va phi tai chnh khac co lin quan.
3.3.4 Ban giam c cn tnh n tt ca cac yu cu chung di y khi cn trnh bay cac bao cao tai
chnh:
Trnh bay trung thc
Vic nay thng at c khi ap dung IAS. Ch c phep khng ap dung khi vic ap dung
chun mc k toan dn n nhng bao cao tai chnh sai lch.
CHNG 3
TRNH BA Y CA C BA O CA O TA I CHNH
IAS 1
Vic cng b khng th bin minh c cho vic hach toan sai.
Vic tun thu theo IAS trc quy nh phai c nu ra.
B t
k kho n
n o khng p
d n
g IAS v m c ch trnh b y trung th c u
ph i c cng b ch
i
ti t .
Ch k toan
Ch k toan c ap dung phai theo yu cu cua IAS. Mt doanh nghip phai xy dng cho
mnh mt ch phu hp va tin cy nu khng co IAS (SIC-18).
Hai yu t sau la nhng gia nh c ban cho cac bao cao tai chnh; xem chi tit hn Chng 2
Khai nim tip tuc hoat ng
Cac bao cao tai chnh phai c trnh bay trn c s tip tuc hoat ng tr khi co kha nng
la mt n v se b thanh ly hoc ngng kinh doanh. Nu khng c trnh bay trn c s
tip tuc hoat ng, th phai cng b va a ra ly do tai sao khng s dung nguyn tc nay.
Nhng vn cha chc chn lin quan n khai nim tip tuc hoat ng cung cn c
nu ro.
C s dn tch
S dung c s dn tch cho vic trnh bay, ngoai tr bao cao lu chuyn tin t.
Tnh nht quan trong trnh bay
Vic trnh bay va phn loai cac khoan muc phai c duy tr gia cac ky bao cao, tr trng
hp vic thay i giup cho trnh bay c hp ly hn hoc do yu cu cua IAS.
Tnh trong yu va tp hp
Cac khoan khng chu yu co cung ban cht va chc nng c phep tp hp lai. Khng c
gp lai cac khoan trong yu.
Bu tr
Tai san co va cac tai san n khng c bu tr cho nhau, tr trng hp c IAS cho phep.
Tuy nhin, nhng khoan tng, giam khng ang k va chi ph lin quan phat sinh t nhng
giao dch hoc s kin tng t nhau th co th c bu tr cho nhau.
Thng tin so sanh
Theo nhng ni dung sau:
Thng tin s liu cua ky trc phai c cng b.
a vao cac thng tin m ta va din giai lin quan.
Phn loai lai thng tin so sanh khi vic phn loai cac khoan muc c sa i, tc la phai
cng b ban cht, s lng va ly do.
3.4
CNG B
Cac bao cao tai chnh cn phai c phn bit vi cac thng tin khac.
Tng b phn cu thanh phai c xac nh ro.
Chu yu phai trnh bay:
Tn cua doanh nghip bao cao.
Bao cao cua doanh nghip hay cua tp oan.
Ngay bao cao va ky bao cao.
n v tin t theo bao cao.
Mc chnh xac.
Ti thiu phai co bao cao nm.
Cac bao cao phai c a ra ung thi han (trong vong 6 thang k t ngay bao cao).
CHNG 3
TRNH BA Y CA C BA O CA O TA I CHNH
IAS 1
N ngn han
Li ch thiu s
Cac khoan n dai han phai tra lai
Tin mt va tai san
C c kho n
ph i thu thng m i
tng ng tin mt va phai thu khac
Cac khoan phai tra
Vn a phat hanh
thng mai va phai tra khac
N thu
Cac quy d tr
Tai san thu
Cac khoan trch lp d phong
Cac thng tin khac trn bang tng kt hoc trong thuyt minh
10
CHNG 3
IAS 1
TRNH BA Y CA C BA O CA O TA I CHNH
Chi ph thu
L, lai t cac hoat ng thng thng
Cac khoan bt thng
Li ch thiu s
L hoc lai rong cua ca ky
Cac thng tin khac trn bao cao hoc trong thuyt minh
Phn tch chi ph theo ban cht va chc nng (xem nghin cu tnh hung).
Nu phn loai theo chc nng th phai cng b:
Chi ph khu hao tai san hu hnh.
Chi ph hao mon tai san v hnh.
Chi ph cho nhn vin.
C tc tra cho tng c phiu c cng b hoc c d tnh.
Cac giao dch vn vi cac chu s hu va cac khoan phn chia cho cac chu s hu.
Cn i s d li nhun tch luy hoc l vao u va cui ky.
Cn i s kt chuyn cua tng loai vn, lai c phn va tng khoan d tr vao u va cui
ky.
3.4.5 Bao cao lu chuyn tin t xem IAS 7 (Chng 5).
3.4.6 Ch k toan va thuyt minh
Cung cp nhng thng tin sau:
Cu truc
11
CHNG 3
IAS 1
TRNH BA Y CA C BA O CA O TA I CHNH
Elrali Inc. la mt doanh nghip ch tao. Di y la bang bom tt thu nhp va chi ph cua nm tai chnh,
kt thuc ngay 31 thang 3/20x7:
la
Doanh thu gp
7.500.000
3.995.100
910.100
Nhn cng
1.200.00
800.000
845.000
310.000
4.065.100
70.000
(140.000)
718.000
929.000
587.100
Thu nhp u t
124.800
17.000
234.000
25.000
41.000
15.000
319.700
Li nhun bt thng
43.100
Chi ph khu hao c tnh vao chi ph san xut chung c nh vi tng s la 418.000 la va cac khoan
tnh vao chi ph hanh chnh co tng s 205.000 la. Tng tin lng va nhng chi ph khac cho nhn
vin c tnh vao chi ph hanh chnh vi s tin 689.300 la.
Ban bao cao thu nhp di y co th c lp theo hai cach phn loai khac nhau v chi ph va thu nhp
c IAS 1 cho phep (xem oan 3.4.3):
12
CHNG 3
IAS 1
TRNH BA Y CA C BA O CA O TA I CHNH
ELRALI INC.
BAO CAO THU NHP VA CHI PH CHO NM TAI CHNH KT THUC NGAY 31/3/20x7
Phn loai chi ph theo chc nng
la
Doanh thu
Chi ph ban hang (Phep tnh a)
7.500.000
(3.994.100)
Li nhun gp
3.505.900
141.800
(718.800)
(929.100)
(587.100)
Li nhun hoat ng
1.412.700
(234.000)
1.178.700
(319.700)
859.000
43.100
902.100
ELRALI INC.
BAO CAO THU NHP CUA NM TAI CHNH KT THUC NGAY 31/3/20x7
Phn loai chi ph theo tnh cht
la
Doanh thu
Thu nhp hoat ng khac (Phep tnh b)
Thay i hang thanh phm tn kho va san phm d dang
7.500.000
141.800
70.000
1.186.000
1.260.100
1.889.300
1.412.700
(234.000)
1.178.700
319.700
859.000
Khoan bt thng
Li nhun rong trong ky
13
623.000
(1.340.700)
43.100
902.100
CHNG 3
IAS 1
TRNH BA Y CA C BA O CA O TA I CHNH
TNH TOAN
a.
3.995.100
25.000
(41.000)
15.000
3.994.100
b.
124.800
17.000
141.800
c.
800.000
804.000
(418.000)
1.186.000
d.
910.100
310.000
25.000
D tha bt thng
15.000
1.260.100
e.
1.200.000
689.300
1.899.300
f.
718.000
929.100
Chi ph hoat ng sn co
587.100
(689.300)
(205.500)
1.340.700
14
CHNG 4
4.1
VN T RA
Cach hach toan hang tn kho theo h thng chi ph ban u a c qui nh. Vn c ban la
tnh toan chi ph hang tn kho c ghi nhn la tai san va c vao kt chuyn cho ti khi cac
khoan doanh thu tng ng c thc hin theo khai nim i chiu.
4.2
PHAM VI AP DUNG
4.3
4.3.1 Hang tn kho phai c tnh toan vi mc thp hn gia chi ph hoc gia tr rong co th thc
hin theo nguyn tc thn trong.
4.3.2 Chi ph hang hoa bao gm tt ca chi ph mua, chi ph chuyn i, va cac chi ph khac phat sinh
trong qua trnh chuyn hang tn kho sang a im va tnh trang hin tai:
15
CHNG 4
IAS 2
HA N G T N KHO
Giam gia tr doanh thu bng mc li nhun bin gp tnh chi ph.
Phn trm trung bnh c s dung cho tng nhom khoan muc tng ng.
Tnh n gia ghi giam.
4.3.5 Chi ph hang tn kho thc t co th ap dung theo cac cng thc tnh chi ph sau:
Xac nh cu th.
Chi ph bnh qun gia quyn.
Nhp trc, xut trc (FIFO).
Nhp sau, xut trc (LIFO, la phng phap thay th khac c cho phep s dung).
SIC -1 cho phep ap dung cac cng thc chi ph khac nhau cho cac nhom khoan muc co ban cht
khac nhau.
4.3.6 Gia tr rong co th thc hin (NRV) la gia ban d tnh tr i cac chi ph d tnh hoan tt va
chi ph ban hang. Nhng c tnh nay phai c da trn bng chng ang tin cy nht vao
thi im a ra c tnh. Muc ch gi hang tn kho phai c tnh n khi a ra c tnh.
Hang tn kho thng c iu chnh giam xung bng gia tr rong co th thc hin theo cac
nguyn tc sau:
Theo tng khoan muc.
Cac khoan muc tng t nhau thng c nhom lai.
Tng dch vu c hach toan nh mt khoan muc ring bit.
4.3.7 Nhng khoan muc sau y c ghi nhn la chi ph trong bao cao thu nhp:
4.4 CNG B
Nhng ni dung sau phai c cng b trong cac bao cao tai chnh:
Chi ph hoat ng, ap dung cho doanh thu, c ghi nhn la chi ph, c phn loai theo ban
cht.
16
Khi s dung LIFO, trnh bay s khac bit gia s trn bang tng kt tai san hoc:
s thp hn gia chi ph tnh theo FIFO hoc bnh qun gia quyn va gia tr co th thc
hin rong, hoc
s thp hn gia chi ph hin hanh vao cui nm va gia tr co th thc hin rong.
CHNG 4
IAS 2
HA N G T N KHO
HANG TN KHO
Arco Inc. la mt cng ty ch bin thc phm. Nhng vn sau co lin quan n hang tn kho cua
cng ty:
A.
Sai s ln hn rt nhiu do chi ph nguyn vt liu va nhn cng tng manh va san xut
giam sut.
Mt s lng ln san phm c san xut ra nhng n cui nm cha ban ht. iu nay
mt phn lam cho san phm cua cng ty c nh gia qua cao.
Ging nh trc y, ban quan ly cua cng ty d nh xoa trc tip sai s nay, coi nh la
chi ph nh ky va xoa mt phn chi ph cua hang tn kho d tha khng ban ht.
B.
Lng hang nguyn liu scla tn kho vao cui nm tng ng vi mc 8 thang s dung.
Mc tn kho thng ch tng ng 2 thang s dung. Gia tr thay th hin tai cua hang
tn kho thp hn chi ph ban u.
Nhng vn trn c x ly nh sau trong bao cao tai chnh hang nm:
A.
B.
17
Vic xoa nhng khoan sai lch ln lam cho gia tr chun khng phu hp vi chi ph theo
IAS 2 (xem oan 4.3.4). Chi ph chun phai c xem xet thng xuyn va iu chnh
theo iu kin hin tai. Chnh lch v nguyn liu va nhn cng phai c phn b vao
chi ph chun cho hang tn kho. Chnh lch chi ph san xut chung do khng s dung ht
cng sut, phai c cng nhn la mt khoan chi ph trong ky hin tai.
Thut ng nh gia qua cao la tuy y s dung va bt ky vic ghi giam nao cung ch
c tin hanh khi gia tr thun co th thc hin cua san phm thp hn chi ph (xem
oan 4.3.6).
Nhng khoan nguyn vt liu bt thng hin co (tng ng vi 6 thang san xut) phai
c giam xung gia tr rong co th thc hin. Cac nguyn vt liu khac (tng ng vi
2 thang san xut) ch c kt giam xung gia tr rong co th thc hin khi chi ph c tnh
cua thanh phm ln hn gia tr rong co th thc hin (xem oan 4.3.6).
CHNG 5
5.1
VN T RA
Thng tin v nhng thay i t trc ti nay v tin mt va nhng tai san tng ng tin
mt cua mt doanh nghip cn phai c th hin di hnh thc bao cao lu chuyn tin t,
phn loai cac lung lu chuyn tin t trong ky bao cao theo cac hoat ng kinh doanh, u t
va tai chnh. Ngi s dung cn co nhng thng tin nay a ra anh gia v:
Thay i tai san rong.
C cu tai chnh cua doanh nghip.
Kha nng thanh toan va thanh khoan cua doanh nghip.
Kha nng anh hng cua doanh nghip ti lng tin va thi gian lu chuyn tin.
Kha nng tao ngun tin mt.
Gia tr hin tai cua cac dong tin trong tng lai cua cac doanh nghip khac nhau (thng
qua cac m hnh).
5.2
PHAM VI AP DUNG
Tt ca cac doanh nghip u phai trnh bay bao cao lu chuyn tin t bao cao v dong tin
lu chuyn trong ky bao cao theo cach phn loai nh sau:
Hoat ng san xut kinh doanh: Cac hoat ng tao doanh thu chnh va cac hoat ng khac
khng phai la u t hoc tai chnh.
Hoat ng u t: Mua hoc ban cac loai tai san dai han va cac khoan u t khac khng
tnh trong cac tai san tng ng tin mt.
Hoat ng tai chnh: Nhng hoat ng lam thay i quy m va kt cu vn chu s hu va
cac khoan vay.
5.3
5.3.1 Lung lu chuyn tin t bao gm lung thu va lung chi cua ca tin mt va cac tai san tng
ng tin mt.
5.3.2 Tin mt gm co:
Tin mt tai quy.
Tin gi khng ky han (bao gm cac khoan thu chi, ngn hang co th chi tra ngay).
5.3.3 Cac tai san tng ng tin mt c gi ap ng cac cam kt ngn han v tin mt. y
la nhng khoan u t ngn han co tnh thanh khoan cao va chuyn c ngay thanh tin
mt va co rui ro thay i gia tr khng ang k.
5.3.4 Dong tin t cac hoat ng kinh doanh c ghi trc tip hoc gian tip (phng phap trc
tip thng c a dung hn theo IAS 7):
Phng phap trc tip
Cng b nhng khoan thu va thanh toan gp bng tin mt theo cac hang muc chnh.
Cn i gia li nhun trc thu va tin mt thu c t cac hoat ng kinh doanh a
trnh bay trong thuyt minh bao cao lu chuyn tin t.
Phng phap gian tip:
18
CHNG 5
BA O CA O LU CHUY N TI N T
IAS 7
Anh hng cua cac giao dch khng phai bng tin.
Cac khoan tra chm hoc tch luy.
5.3.6 Dong tin t hoat ng tai chnh c bao cao bng cach lit k ring cac khoan thu va thanh
toan gp bng tin chu yu.
5.3.7 Nhng dong tin sau y phai c bao cao theo s rong:
Dong tin thuc khach hang.
Cac khoan quay vong nhanh, s lng ln va thi han ngn (v du mua ban cac khoan
u t).
5.3.8 Nhng dong tin di y cua mt t chc tai chnh co th c bao cao theo s rong:
Dong tin thuc khach hang.
Cac khoan quay vong nhanh, khi lng ln va thi han ngn.
5.3.9 Di y la nhng ni dung lin quan n vic trnh bay bao cao lu chuyn tin t:
Phn loai linh hoat gia lai va c tc nhn c va a tra. Vic phn loai nay phai c ap
dung thng nht theo hoat ng kinh doanh, u t hay la tai chnh.
Dong tin t thu thu nhp thng c phn loai la dong tin hoat ng.
Giao dch ngoai hi c ghi vao ngay co phat sinh dong tin.
C c
dong tin t hoat ng kinh doanh ngoai t c ghi theo ty gia p
dung ph t isnh a
v o
ngay dong tin.
Dong tin cua mt khoan bt thng phai c phn loai theo loai hoat ng cua khoan o.
Khi cac n v hach toan theo vn chu s hu hoc chi ph th ch co cac dong tin thc co
t nhng n v nay c th hin trong bao cao lu chuyn tin t (v du c tc nhn
c).
Cac dong tin t cac lin doanh c ghi theo ty l trong bao cao lu chuyn tin t.
5.4 CNG B
19
Trnh bay tng hp i vi ca vic mua va ban cua mt cng ty con hoc n v kinh doanh:
Cac khoan thanh toan mua hoc ban tra bng tin mt hoc cac tai san tng ng.
S t i s n
c va n khng ph i ti n
m t ho c tng ng tin m t trong n v c u
m
a
ho c ba
n.
Tin mt va cac tai san tng ng trong bao cao lu chuyn tin t va cn i vi cac
khoan tng ng trong bang tng kt tai san.
Chi tit v ho t n
g u t v t i chnh khng b n
g ti n
(v du chuy n
i n sang v n
c ph n
).
S tin mt va tai san tng ng khng danh cho tp oan s dung.
S i vay cha rut c danh cho hoat ng kinh doanh tng lai va thanh toan cac
khoan cam kt v vn (ch ro bt ky han ch nao).
Tng s dong tin t tng loai trong s ba loai hoat ng lin quan ti quyn li trong cac
lin doanh.
S lng tin mt phat sinh t mt trong s ba loai hoat ng lin quan ti tng b phn
kinh doanh hoc b phn phn chia theo khu vc a ly c bao cao.
Phn bit gia nhng dong tin th hin tng cng sut hoat ng va nhng khoan th hin
vic duy tr kha nng nay.
CHNG 5
IAS 7
BA O CA O LU CHUY N TI N T
la
Doanh thu
850.000
(637.500)
Li nhun gp
(212.500)
(28.100)
Chi ph hoat ng
(73.600)
Li nhun t hoat ng
110.800
(15.800)
95.000
(44.000)
51.000
BAO CAO THAY I VN CHU S HU CHO NM TAI CHNH KT THUC NGAY 30/9/20x4:
Vn
c phn
la
S d u nm
D phong
nh gia lai
la
120.000
Li nhun
tch luy
la
Tng s
121.000
241.000
20.000
20.000
(20.000)
S d cui nm
100.000
la
51.000
51.000
(25.000)
(25.000)
(20.000)
20.000
147.000
267.000
20x4
la
20x3
la
TAI SAN
25.000
220.000
May moc
35.000
20.000
6.000
4.000
64.000
60.000
355.000
304.000
20
CHNG 5
IAS 7
BA O CA O LU CHUY N TI N T
Tai san lu ng
Hang tn kho
82.000
42.000
63.000
43.000
21.000
16.000
6.000
166.000
107.000
521.000
411.000
100.000
120.000
20.000
147.000
121.000
267.000
241.000
99.000
125.000
72.000
35.000
43.000
40.000
10.000
155.000
45.000
521.000
411.000
Gi ngn hang
VN S HU VA CAC KHOAN N
Vn va cac khoan d tr
Vn c phn
N dai han
Vay dai han
N ngn han
21
25.000 la
2.000 la
2.
May moc a khu hao u vi nguyn gia ban u la 15.000 la va trong nm a c ban vi
gia 5.000 la. Li nhun c tnh vao chi ph hoat ng.
3.
Ngi quan ly tai chnh lu y vic cac k toan vin cho rng cng ty co nguy c b mt kha
nng thanh khoan. Theo ngi quan ly tai chnh, cng ty a gp kho khn trong vic tra cac
khoan n ngn han trong nm bao cao.
CHNG 5
IAS 7
BA O CA O LU CHUY N TI N T
Nu s dung phng phap trc tip lp bao cao th Bao cao lu chuyn tin t c trnh bay
nh sau:
LINCO INC.
BAO CAO LU CHUYN TIN T CHO NM TAI CHNH KT THUC NGAY 30/9/20x4
la
Dong tin t hoat ng kinh doanh
Tin thu t khach hang (Phep tnh e)
Tin tra cho nha cung cp va nhn vin (Phep tnh f)
830.000
(725.200
104.800
Tra lai
(15.800)
14.000)
(25.000)
50.000
(54.000)
5.000
(4.000)
(53.000)
(26.000)
(20.000)
(46.000)
(49.000)
6.000
(43.000)
NHN XET
22
1.
Tng s tng cac khoan tra chu n c dung tai tr mt phn cho s tng vn lu ng.
2.
S tng vn lu ng con lai, tra lai, np thu, va tra c tc t ngun tin thu t hoat ng
kinh doanh.
3.
S d tin mt con lai co c t hoat ng kinh doanh va khoan tin co c do ban tai san
c nh c s dung mua tai san c nh.
4.
Thu chi ngn hang c dung thanh toan lai vn gop c phn va thu hi khoan cho vay
dai han.
CHNG 5
IAS 7
BA O CA O LU CHUY N TI N T
220.000
20.000
Mua sm (s d)
10.000
S d cui nm
250.000
b. May moc
S d u nm
Khu hao
20.000
(25.000)
Mua sm (s cn i)
40.000
S d cui nm
35.000
c. Phng tin
S d u nm
Khu hao
4.000
(2.000)
Mua sm (s cn i)
4.000
S d cui nm
6.000
d. Thu
S n han tra u nm
10.000
44.000
(14.000)
40.000
850.000
(20.000)
830.000
637.500
28.100
Chi ph hoat ng
73.600
(27.000)
5.000
40.000
(37.000)
5.000
725.200
23
CHNG 6
6.1
VN T RA
Chun mc nay quy nh vic phn loai, phng phap k toan va cng b mt s khoan muc
chon loc trong bao cao thu nhp am bao hach toan thng nht gia cac doanh nghip.
6.2
PHAM VI AP DUNG
Chun mc nay c ap dung khi trnh bay l/lai t cac hoat ng thng thng, cac
khoan bt thng va bao cao thay i trong cac d toan, li c ban va thay i ch k
toan.
6.3
6.3.1 Kt qua t hoat ng thng thng la nhng hoat ng do doanh nghip tin hanh nh mt
phn hoat ng kinh doanh cua mnh va ca nhng hoat ng lin quan ma doanh nghip tham
gia. Nhng kt qua nay c tnh vao li nhun trc thu.
Cac khoan thu nhp va chi ph trong l/lai t hoat ng thng thng co quy m, ban cht
hoc mc anh hng ma nu c cng b se cn thit cho vic giai thch kt qua hoat ng
cua doanh nghip trong ky, cac khoan nay phai c cng b ring (v du ghi giam hang tn
kho, chi ph c cu lai, ngng hoat ng kinh doanh, v.v.).
6.3.2 Cac khoan bt thng la cac khoan thu nhp hoc chi ph phat sinh t cac s kin hoc giao
dch khac bit ro rang vi nhng hoat ng thng thng cua doanh nghip va v vy cac hoat
ng nay khng c coi la phat sinh thng xuyn (v du sung cng... va thin tai).
Cac khoan bt thng c hach toan theo mt dong ring trn bao cao thu nhp, tach bit
vi l /lai t hoat ng thng thng.
6.3.3 Thay i d toan lin quan ti nhng g khng chc chn tim n trong hoat ng kinh doanh,
dn n vic co nhiu khoan khng th tnh toan chnh xac ma ch co th c tnh. Khi kho
phn bit gia thay i ch k toan hoc thay i trong c tnh th phng phap th hai
se c chon.
Anh hng cua thay i nay c tnh vao l/lai rong trong ky hin tai hoc ky hin tai va
tng lai nu thay i o anh hng ti ca hai ky.
6.3.4 Li c ban la nhng li c phat hin trong ky hin tai co tm quan trong n mc ma cac
bao cao tai chnh cua mt (cac) ky trc khng con vao ngay tin cy na a ra bao cao.
Phng phap hach toan chun
24
CHNG 6
L LA I RO N G CU A CA KY , CA C L I C BA N VA THAY I CH K TOA N
IAS 8
a ra s so sanh chiu l.
Do yu cu lut nh.
Ap dung ngc:
Ap dung cho cac ky sau nu khng thc hin c vic nu lai cac ky trc thc tin.
6.4
S c ap dung ngc i vi thay i ch c tnh vao l/lai rong cho ky hin tai.
Ap dung cho cac ky sau nu thc tin khng th bao cao lai cac ky trc.
CNG B
6.4.1 Cac khoan co th cng b tach bit trong pham vi l/lai t hoat ng thng thng
Ban cht.
S lng.
Li ch thiu s.
25
Li ch thiu s.
CHNG 6
L LA I RO N G CU A CA KY , CA C L I C BA N VA THAY I CH K TOA N
26
Ly do thay i.
Li ch thiu s.
IAS 8
CHNG 6
L LA I RO N G CU A CA KY , CA C L I C BA N VA THAY I CH K TOA N
Unicurio Inc. la mt nha san xut cac loai lu nim ban tai cac sn bay quc t. Nhng hoat
ng giao dch va s kin bt thng di y a xay ra trong nm kim tra.
1.
iu chnh khoan 1,9 triu la cho d phong giam gia khi xem xet vong i s dung c
tnh cua nha xng.
2.
Thng cho nhn vin 12 triu la, trong khi s thng cua nm trc la 2,3 triu la.
Giam c tai chnh giai thch rng mt chng trnh khuyn khch mi a c ap dung
tt ca nhn vin cung c hng phn doanh s tng ln.
3.
Co mt khoan li nhun 1,25 triu la thu c t vic chnh phu sung cng t va c
th hin mc gia thc t trong bao cao tai chnh.
4.
Trong nm nay, cng ty chu trach nhim trong vic lp quy ECA quyn gop tin cho cac
t chc phuc li. Quy nay la mt phn trong chng trnh u t xa hi cua cng ty. Cng
ty a gop 7 triu vao quy nay.
Tng giao dch va s kin nu trn c hach toan nh sau trong bao cao thu nhp cua nm
hin tai:
1.
y la thay i trong d toan (xem oan 6.3.3) co th c tnh vao l hoc lai t hoat
ng thng thng. Tnh cht va s lng thay i trong d toan co anh hng quan trong
trong ky hin tai phai c cng b (thng la trong phn thuyt minh).
2.
Do ban cht va quy m, y la khoan co th cng b ring bit trong pham vi l/lai t hoat
ng thng thng (xem oan 6.3.1). Ban cht va s lng cua khoan nay phai c cng
b ring.
3.
y la mt khoan bt thng (xem oan 6.3.2) khac bit ro rang vi cac hoat ng thng
thng. Ban cht va s lng cua khoan nay phai c cng b ring ch khng phai cng
b nh mt phn l/lai t hoat ng thng thng.
4.
Chng trnh thuc y xa hi la mt phn cua cac hoat ng thng thng. Khoan nay co
th c trnh bay ring nu no bt thng v quy m so vi nhng nm trc. Nu khng
no se phai c a vao nh la mt khoan khng th cng b trong l/lai t hoat ng
thng thng.
27
IAS 8
CHNG 7
7.1
VN T RA
Chun mc nay quy nh phng phap k toan phu hp cho nhng s kin xay ra sau ngay
lp bang tng kt tai san nhng trc ngay cac bao cao tai chnh c chp thun ban hanh.
Nhng s kin nay co th cho thy nhu cu iu chnh nhng khoan c ghi nhn trong cac
bao cao tai chnh hoc yu cu cng b.
7.2
PHAM VI AP DUNG
Chun mc phai c ap dung trong vic k toan va cng b toan b nhng s kin sau ngay
lp bang tng kt tai san, k ca co li hay bt li xay ra trc ngay cac bao cao tai chnh c
phep ban hanh.
7.3
iu chnh nhng s kin cung cp bng chng b sung v nhng iu kin hin hu tai
thi im lp bang tng kt tai san (ngun gc cua s kin nm trong ky bao cao hin tai).
Nhng s kin khng iu chnh ch bao nhng iu kin phat sinh sau ngay lp bang tng
kt tai san.
7.3.2 Quy trnh cho phep cng b cac bao cao tai chnh phu thuc vao loai hnh doanh nghip va c
cu quan ly cua doanh nghip. Ngay cho phep cng b thng la ngay cac bao cao tai chnh
c phep cng b ra ngoai doanh nghip.
7.3.3 Cac khoan c ghi nhn trong cac bao cao tai chnh cua mt doanh nghip c iu chnh
theo nhng s kin xay ra sau ngay lp bang tng kt tai san, cung cp thng tin b sung v
nhng iu kin hin hu tai ngay lp bang tng kt tai san, va v vy cho phep nhng khoan
nay c c tnh chnh xac hn (v du, co th yu cu iu chnh i vi mt khoan l, tha nhn
nm trong khoan n thng mai, c xac nhn qua vic pha san cua khach hang sau ngay lp
bang tng kt tai san).
7.3.4 Nu cac s kin xay ra sau ngay lp bang tng kt tai san va khng anh hng ti tnh trang
tai san co va tai san n vao ngay lp bang tng kt tai san th khng phai iu chnh. Tuy nhin
nhng s kin nay se phai c cng b nu chung quan trong ti mc nu khng cng b th
se anh hng ti quyt nh cua ngi s dung bao cao tai chnh (v du nu mt trn ng t
pha huy mt phn chu yu trong xng san xut cua doanh nghip sau ngay lp bang tng kt
tai san).
7.3.5 C tc cng b phai nm trong ky tng ng cua bao cao tai chnh; nhng khoan c xut
hoc cng b sau ngay lp bang tng kt tai san nhng trc khi cac bao cao tai chnh c
chp thun se khng c ghi nhn la mt khoan n vao ngay lp bang tng kt tai san. Doanh
nghip co th cng b theo yu cu nhng khoan c tc nay hoc la trn bao cao tai chnh nh
mt thanh phn ring cua vn chu s hu hoc la trong phn thuyt minh bao cao tai chnh.
28
CHNG 7
CA C S KI N XA Y RA SAU NGA Y L P BA N G T N G K T TA I SA N
IAS 10
7.3.6 Doanh nghip khng c lp bao cao tai chnh trn c s tip tuc hoat ng nu sau ngay lp
bang tng kt tai san, ban quan ly quyt nh la co d nh thanh ly doanh nghip hoc ngng
giao dch, hoc la doanh nghip khng co s la chon thc t nao khac ngoai vic thc hin
nhng g nu trn.
7.4
CNG B
29
CHNG 7
CA C S KI N XA Y RA SAU NGA Y L P BA N G T N G K T TA I SA N
IAS 10
Vao ngay 27/2/20x5 ng ni t giam gia ang k so vi ng la My. Vao ngay hm o, ban
giam c quyt nh tip tuc t bao him rui ro bng mt hp ng ngoai hi co ky han gii
han khoan n cui cung ti a la 6 triu n v ni t. Nu tnh hung nay xay ra vao ngay
lp bang tng kt tai san th se dn n vic s n cua cng ty vt qua gia tr thc t cua tai
san.
Tnh hung c xet ri vao nh ngha v s kin sau ngay lp bang tng kt tai san va cu
th la thuc nhng s kin lin quan ti nhng iu kin phat sinh sau ngay lp bang tng
kt tai san.
Khoan tn tht 4 triu ng ni t phat sinh vao nm 20x5 phai c ghi nhn trong bao cao
thu nhp cua nm 20x5. Trong bao cao tai chnh nm kt thuc ngay 31/12/20x4, khng c
lp d phong cho tn tht trn.
Tuy nhin, cn phai xet xem liu co thch hp khi ap dung khai nim tip tuc hoat ng trong
khi lp bao cao tai chnh hay khng. Ngay va chu ky thanh toan n cung phai c xem xet
khng nn a vao khoan d phong cho tn tht trn.
Thng tin sau phai c cng b trong thuyt minh bao cao tai chnh cho nm tai chnh kt
thuc ngay 31/12/20x4:
30
CHNG 8
8.1
VN T RA
Chun mc nay a ra cach hach toan doanh thu va chi ph cua hp ng xy dng, t trong
tm vao:
8.2
PHAM VI AP DUNG
Nhng hp ng xy dng nay thng co ngay ky hp ng va ngay hoan thin ri vao cac
ky k toan khac nhau, bao gm cac hp ng:
8.3
Pha d hoc khi phuc tai san va khi phuc lai mi trng.
8.3.2 Cac nguyn tc IAS thng c ap dung ring cho tng hp ng va c thoa thun chi tit
cho vic xy dng:
31
CHNG 8
CA C H P N G XY D N G
IAS 11
8.3.6 Nu kt qua cua mt hp ng xy dng co th d tnh c mt cach ang tin cy, th doanh
thu va chi ph (li nhun) phai c ghi nhn theo giai oan hoan thanh (phng phap phn
trm hoan thanh). Phng phap quyt nh giai oan hoan thanh gm:
8.3.7 Doanh thu hp ng c cng nhn theo cng trnh c thc hin trong ky k toan. Nhng
chi ph hp ng lin quan cua cng trnh c thc hin, c cng nhn tng ng va phu
hp vi thu nhp quyt nh li nhun cua hp ng trong ky.
8.3.8 Nu kt qua cua hp ng khng th c tnh c mt cach ang tin cy (v du vao nhng
giai oan u cua hp ng) th:
8.3.9 Bt ky khoan chnh lch c tnh gia tng chi ph hp ng vt qua tng doanh thu hp
ng u c ghi nhn ngay la chi ph.
8.4.
CNG B
Ch k toan
Cac phng phap s dung cho vic ghi nhn doanh thu.
32
Hp ng ang thc hin la li nhun cng chi ph thc phat sinh hay l tr chi ph thc
phat sinh.
Nhng khoan gp n han phai thu cua khach hang (tai san).
CHNG 8
IAS 11
CA C H P N G XY D N G
HP NG XY DNG
Omega Inc. khi cng mt hp ng 4 nm xy dng mt con p. Hoat ng bt u ngay 1/2/20x3.
Tng gia tr hp ng la 12 triu la va ngi ta d tnh rng cng trnh se c hoan thanh vi
mc tng chi ph la 9.500.000 la. Trong hp ng xy dng bn khach hang chp nhn cac khoan
tng gia nhn cng ngoai gia hp ng.
Nhng thng tin sau lin quan ti cac hoat ng theo hp ng cho nm tai chnh kt thuc ngay
31/12/20x3:
1. Chi ph trong nm:
la
Nguyn liu
Nhn cng
1.400.000
800.000
150.000
Thu phu
180.000
Tng chi ph nhn cng cao hn d tnh 300.000 la. Trong s nay, ch co 240.000 la la do
tin thu lao nhn cng tng ln. Phn con lai la do tnh khng hiu qua.
3. Trong nm tai chnh hin tai khach hang yu cu iu chnh hp ng ban u va thoa thun
rng gia hp ng se c tng thm 900.000 la. Tng mc chi ph c tnh cua cng vic phat
sinh thm nay la 750.000 la.
4. Vao cui nm 20x3, chng nhn cua c quan quan ly nghim thu cho thy 25% tin hoan
thanh.
LI NHU N
THEO H P
NG C
GHI NHN CHO NM T I CHNH KT TH C
G
NA Y 3 /1 12 / 2x3:
0
Phng an 1
Nghn la
Phng an 2
Nghn la
3.107
3.285
(2.530)
(2.530)
577
775
a. Chi ph hp ng
Nghn la
Nguyn liu
1.400
Nhn cng
800
150
Thu phu
180
2.530
33
CHNG 8
IAS 11
CA C H P N G XY D N G
HP NG XY DNG
TIP THEO
c tnh ban u
9.500
Nguyn liu
180
Nhn cng
300
(30)
Chnh lch
750
10.700
c. Gia hp ng sa i
S ban u
12.000
Nhn cng (tnh thm tin tng thu lao nhn cng vao gia hp ng)
240
Chnh lch
900
13.140
Phng an 1
Phng an 2
34
3.107
3.285
CHNG 9
9.1
VN T RA
IAS a ra nguyn tc k toan cac khoan lin quan n thu trong ky hin tai va tng lai:
9.2
Thu hi (thanh toan) trong tng lai gia tr kt chuyn cua cac tai san co (n) trong bang
tng kt tai san.
Cac giao dch va cac s kin khac trong ky hin tai c ghi nhn trong bao cao tai chnh
cua doanh nghip.
PHAM VI AP DUNG:
Chun mc nay quy nh cho tt ca cac loai thu thu nhp bao gm ca thu thu nhp trong
nc, ngoai nc va chuyn ra nc ngoai cung nh thu thu nhp sau khi tra c tc.
9.3
9.3.3 Khoan chnh lch tam thi la nhng khoan chnh lch gia c s tnh thu cho mt khoan
muc va gia tr kt chuyn cua khoan muc o, o la:
Cac khoan chnh lch tam thi chu thu dn ti co cac khoan chu thu trong cac ky tng
lai, hoc
Cac khoan chnh lch tam thi c khu tr dn ti co cac khoan co th c giam thu
thu nhp phai tra trong cac ky tng lai.
9.3.4 C s tnh thu cho mt khoan muc la con s cac c quan thu gan cho khoan muc o tnh
thu.
9.3.5 S d thu phai tra trong ky cn c ghi nhn nh sau:
Tng n (tai san) cho khoan thu hin hanh cha tra trong ky (tra tha).
Li ch cua vic giam thu do phat sinh l tnh trc c ghi nhn nh mt tai san.
9.3.6 Ngha vu thu tra chm c ghi nhn cho tt ca cac khoan chnh lch tam thi chu thu
tr khi ngha vu nay phat sinh t:
vao thi im giao dch khng lam anh hng ti li nhun k toan hoc li nhun chu
thu.
9.3.7 Tai san thu tra chm c ghi nhn i vi khoan chnh lch tam thi chu thu gii han
35
CHNG 9
THU THU NH P
IAS 12
mc co kha nng thu hi t nhng khoan li nhun chu thu trong tng lai. Mt tai san
thu tra chm khng c ghi nhn khi phat sinh t:
vic ghi nhn ban u cho mt tai san co hoc n trong mt giao dch ma:
khng phai la mt hp nht kinh doanh, va
v o
th i i m
giao dch khng l m
n
h h n
g t i l i nhu n
k to n
ho c li nhu n
chu thu .
9.3.8 Mt tai san thu tra chm c ghi nhn cho vic tnh tip l/ hoc khu tr thu cha thc
hin, gii han mc co kha nng thu hi trong tng lai.
9.3.9 C c khoan chnh l c h t m
thi ph t sinh khi gia tr k t chuy n
cua cac kho n
u
t trong c c cng
ty con, chi nh n
h, n v lin k t v lin doanh kh c v i c s tnh thu c a
nh n
g kho n
na y.
9.3.10 Nhng nguyn tc sau c ap dung cho vic tnh toan s d thu phai tra trong ky va tra
chm:
Cac khoan n (tai san) se c tnh theo s lng phai tra (thu hi) ap dung thu sut (va
lut thu) a c ban hanh rng rai trc ngay bao cao.
S d thu tra chm cn phan anh c cach thu hi tai san hoc thanh toan n sau thu.
Cac tai san va n chu trong ky va tra chm c tnh theo mc thu sut ap dung cho li
nhun cha phn phi.
C tc tra sau khi a np thu thu nhp sau khi tra c tc c ghi nhn khi ngha vu tra
c tc c cng nhn.
Khng c phep chit khu.
Vic kim tra h hai phai c thc hin i vi nhng tai san thu tra chm vao ngay lp
bang tng kt tai san.
9.3.11 Thu trong ky va tra chm phai c ghi nhn la thu nhp hoc chi ph va a vao bao cao
thu nhp, tr khoan thu phat sinh t:
Mt giao dch hoc s kin c ghi nhn trc tip vao vn chu s hu.
Mt hp nht kinh doanh la giao dch mua lai.
9.4
9.4.1
TRNH BAY
CNG B
Ch k toan
Phng phap ap dung i vi thu tra chm.
36
CHNG 9
THU THU NH P
IAS 12
Thu tra chm phat sinh t vic ghi giam (hoc ghi but toan ao cua mt khoan ghi giam
trc y) cua mt tai san thu tra chm.
S thu lin quan ti thay i ch k toan va nhng li c ban c hach toan theo
phng phap c IAS 8 cho phep thay th.
Cn chiu gia s thu va l/ lai theo k toan tnh bng tin hoc cn i ty l/theo con s.
i vi tng loai chnh lch tam thi, va i vi tng loai l hoc khu tr thu cha thc
hin, s thu tra chm c ghi nhn trong bao cao thu nhp.
37
Tng s thu phai tra trong ky va tra chm tnh vao hoc khu tr vao vn chu s hu.
S lng (va ngay ao han) cua nhng khoan chnh lch tam thi c giam tr, l va
khu tr thu cha thc hin khng c ghi nhn tai san thu tra chm.
Tng s chnh lch tam thi lin quan ti cac khoan u t trong cac cng ty con, chi
nhanh, lin doanh, lin kt cha c ghi nhn ngha vu thu tra chm.
i vi tng loai chnh lch tam thi, va i vi tng loai l va khu tr thu cha thc
hin ht, s tai san va n thu tra chm c ghi nhn trong bang tng kt tai san.
S tai san thu tra chm va ban cht cua nhng bng chng cho vic ghi nhn tai san nay
khi:
Vic s dung tai san thu tra chm phu thuc vao li nhun chu thu trong tng lai.
S c thu thu nhp cho c tc tra cho cac c ng c d kin hoc cng b trc ngay
lp bang tng kt tai san nhng khng c ghi nhn la mt khoan n trong bao cao tai
chnh.
Ban cht cua vic tra thu thu nhp sau nay sau khi tra c tc cho cac c ng cua doanh
nghip, tc la nhng c tnh quan trong cua h thng thu thu nhp va cac nhn t anh
hng ti lng sau khi tra c tc.
CHNG 9
IAS 12
THU THU NH P
Khu hao
Gia tr
C s
tch luy
s sach
tnh thu
Nghn la
Nghn la
Nghn la
May moc
900
180
720
450
t ai
500
500
n/a
1.500
300
1.200
n/a
Nha ca
Cac thng tin khac
May moc c khu hao theo phng phap ng thng trong 5 nm va c mua vao ngay
1/1/20x4.
Nha ca bao gm din tch vn phong cua cng ty c khu hao theo phng phap ng
thng trong 25 nm.
Khng c phep tnh khu hao cho t ai va nha ca tnh thu. i vi may moc, mc
khu hao c phep thc hin lin tuc trong 3 nm ln lt vi ty l 50/30/20 (phn trm)
chi ph.
Li nhun k toan trc thu la 300.000 la cho nm tai chnh 20x5 va 400.000 la cho
nm 20x6. Nhng con s nay bao gm ca thu nhp khng chu thu la 80.000 la vao nm
20x5 va 100.000 la vao nm 20x6.
Cng ty Difir Inc. co khoan l thu vao ngay 31/12/20x4 la 250.000 la. Thu sut cho nm
20x4 la 35%, cho nm 20x5 va 20x6 la 30%.
Thay i s d thu tra chm cho nm 20x5 va 20x6 c phan anh nh sau trong s sach k
toan cua doanh nghip:
N thu tra chm
Nghn la
N/co)
S d ngay 1/1/20x5
(94,5)
87,5
(7,0)
Thay i ty l (7x5/35)
1,0
(27,0)
(57,0)
(90,0)
38
(18,0)
(108,0)
CHNG 9
IAS 8
THU THU NH P
a. May moc
C s
S kt chuyn
Nghn la
Chnh lch
tam thi
tra chm
Nghn la
Nghn la
Nghn la
900
900
(180)
(450)
270
94,5
720
450
270
95,4
Thay i ty l (5/35x94,5)
(13,5)
Khu hao
180
(270)
90
27,0
31/12/20x5
540
180
360
108,0
Khu hao
180
180
31/12/20x6
360
360
108,0
20x6
20x5
Nghn la
Nghn la
400
300
(100)
(80)
60
60
360
280
(90)
180
180
(180)
(270)
360
190
(60)
(250)
300
(60)
90
(18)
39
Thu
tnh thu
CHNG 10
10.1
VN T RA
Cac nguyn tc c xy dng cho vic bao cao thng tin theo nganh, o la thng tin v cac
loai san phm va dch vu khac nhau cua mt doanh nghip va cac vung a ly khac nhau ni
doanh nghip hoat ng. Bao cao nay giup ngi s dung:
hiu c hoat ng cua doanh nghip trong qua kh,
anh gia rui ro va thu nhp cua cng ty, va
a ra nhng nhn nh co y u thng tin hn.
10.2
PHAM VI AP DUNG
Chun mc nay ap dung cho tt ca cac doanh nghip co chng khoan vn hoc chng khoan
n c giao dch ai chung trn th trng chng khoan hoc nhng doanh nghip ang
trong qua trnh phat hanh nhng loai chng khoan nay. Cng ty me ch trnh bay thng tin
tng phn trn c s cac bao cao tai chnh tng hp. Thng tin theo b phn c trnh bay
ca theo nganh kinh doanh va khu vc a ly.
Nganh kinh doanh: Mt b phn tach bit cua mt doanh nghip tham gia cung cp san
phm hoc dch vu, phai chu rui ro va hng thu nhp khac vi rui ro va thu nhp cua
nhng b phn kinh doanh khac (v du, nganh cng nghip, nng nghip va tai chnh).
Khu vc a ly: Mt b phn tach bit cua mt doanh nghip tham gia cung cp cac san
phm va dch vu trong mt mi trng kinh t cu th, chu rui ro va hng thu nhp khac
vi nhng b phn hoat ng trong nhng mi trng kinh t khac.
Cac khu vc a ly con co th t tai a im:
10.3.1 C cu t chc va quan ly cua mt doanh nghip va h thng bao cao tai chnh ni b la c s
cho vic xac nh cac b phn - thng c goi la phng phap quan ly. Phng phap nay
thng cung cp bng chng tt nht v ngun rui ro va thu nhp quan trong cua doanh nghip
phuc vu cho vic bao cao nganh. V th phng phap nay tr thanh mu bao cao b phn s
cp va ngun mang tnh anh hng tip theo tao ra rui ro va li nhun tr thanh mu bao cao
b phn th cp. Tuy nhin, nu cac b phn ni b phat trin khng lin quan ti cac san phm
va dch vu ma cung khng lin quan n khu vc a ly (v du bao cao ch c t chc theo hnh
thc phap ly cua cac n v trong mt tp oan), th nn tip tuc phn cp ni b (bao cao theo
dong san phm dch vu hoc khu vc a ly).
10.3.2 Mt nganh kinh doanh hoc theo khu vc a ly la mt b phn bao cao nu ca hai iu kin
sau y c ap dung:
a s (trn 50%) doanh thu cua khu vc la thu c t bn ngoai.
Doanh thu ban hang, kt qua cua b phn, hoc tai san ln hoc bng 10% tng gia tr
tng ng cua tt ca cac b phn.
Nu tng s doanh thu t khach hang bn ngoai cho tt ca cac b phn bao cao cng lai thp
hn 75% tng doanh thu cua doanh nghip, th cac b phn bao cao b sung se phai c xac
nh tip cho ti khi at mc 75%.
40
CHNG 10
BA O CA O NGA N H
IAS 14
10.3.3 Cac b phn nho co th kt hp lai lam mt nu co chung nhiu nhn t quan trong xac nh
nganh kinh doanh hoc khu vc a ly, hoc co th kt hp vi mt b phn bao cao co tm
quan trong tng t. Nu khng c bao cao ring bit hoc khng c bao cao kt hp, th
se c bao cao vao mt khoan tng ng cha phn b.
10.3.4 Mt b phn khng c coi la b phn bao cao trong ky hin tai (theo nhng iu kin trong
10.3.2) th cn tip tuc bao cao nu c coi la quan trong cho vic a ra quyt nh (v du
chin lc th trng tng lai).
10.3.5 Kt qua b phn la vic tnh toan li nhun hoat ng trc khi tra cac chi ph cho tru s
chnh cua cng ty, thu nhp hoc chi ph lai (tr cac b phn tai chnh), thu thu nhp, cac
khoan bt thng, l va lai t cac khoan u t (tr cac b phn tai chnh) va giam tr li
ch thiu s. Kt qua nay bao gm phn doanh thu va chi ph hp nht theo ty l trong cac
lin doanh va tt ca cac khoan l/ lai hach toan vao vn c phn.
10.3.6 Tai san va n theo b phn c xac nh nh sau:
Bao gm toan b tai san va n hoat ng c s dung trong hoc co t cac hoat ng kinh
doanh cua mt b phn va co th b sung trc tip vao b phn o hoc co th c phn
b vao b phn y mt cach hp ly.
Vic a cac khoan vao kt qua tng b phn va vao tai san hoc n cho tng b phn oi
hoi phai cn i. V du, nu kt qua b phn phan anh chi ph khu hao th tai san khu
hao phai c a vao phn tai san b phn. Tng t, nu kt qua b phn bao gm chi
ph tra lai va cac ngha vu n chu lai th chung phai c a vao cac ngha vu n theo b
phn.
Tai san/n thu thu nhp c loai tr.
Tai san do hai hoc nhiu b phn cung s dung ch c
phn b cho c c b ph
n khi doanh
thu v chi ph lin quan ti nhng tai s n
nay c n
g c phnb cho nh ng b ph
n o .
10.3.7 Thng tin b phn phai tun thu ch k toan ap dung cho vic lp va trnh bay bao cao tai
chnh tng hp.
10.4
CNG B
41
CHNG 10
BA O CA O NGA N H
IAS 14
42
Doanh thu cua bt ky b phn nao co doanh thu t bn ngoai ln hn hoc bng 10% doanh
thu cua doanh nghip nhng khng phai la mt b phn bao cao (do a s doanh thu la t
cac khoan chuyn nhng ni b).
Cac loai san phm va dch vu trong tng nganh kinh doanh.
CHNG 10
IAS 14
BA O CA O NGA N H
Ban
Bia
ung
Khach san
Ban le
ong goi
Tng s
2.249
1.244
4.894
3.815
7.552
19.754
809
543
4.029
3.021
5.211
13.613
1.440
701
865
794
2.341
6.141
631
(131)
714
(401)
1.510
2.323
4.977
3.475
5.253
1.072
8.258
23.035
Anh
xtrylia
Tng s
Phap
7.111
1.371
3.451
7.821
19.754
6.841
1.000
2.164
3.608
13.613
270
371
1.287
4.213
6.141
1.536
(478)
494
771
2.323
Tai san
9.231
5.001
3.667
5.136
23.035
Ban
Bc u tin trong vic xac nh cac nganh kinh doanh va khu vc a ly phai bao cao cua doanh
nghip la xac nh c nhng nganh at doanh thu chu yu t khach hang bn ngoai.
Nganh
Co u tiu chun?
Kinh doanh
Bia
809/2.249=36%
Khng
ung
543/1.244=44%
Khng
Khach san
4.029/4.894=82%
Co
Ban le
3.021/3.815=79%
Co
ong goi
5.211/7.552=69%
Co
a ly
43
Phn Lan
6.841/7.111=96%
Co
Phap
1.000/1.371=73%
Co
Anh
2.164/3.451=63%
Co
xtrylia
3.608/7.821=46%
Khng
CHNG 10
IAS 14
BA O CA O NGA N H
Bc th hai la am bao rng 10% mc ngng doanh thu t cac hang ban, kt qua theo nganh,
hoc tai san tng b phn at c ap ng tiu chun nu bc 1. Mc ngng c tnh nh
sau:
la
1.976
286
280
Nganh
Kinh doanh
Khach san
Co
Ban le
Co
ong goi
Co
a ly
Phn Lan
Co
Phap
Co
Anh
Co
Bc th ba la kim tra xem tng s doanh thu bn ngoai tnh vao cac nganh bao cao co tao ra t
nht 75% tng s doanh thu cua doanh nghip/hoc hp nht la 13.613.000 la.
Doanh thu bn ngo i cua cac nganh kinh doanh theo bao c o l a 12. 261. 000l
(4.029+3.021+5.211)
a
chim 90% tng doanh s ban hang.
Doanh thu bn ngoai cua cac khu vc a ly la 10.005.000 la (6.841 + 1000 + 2.164) chim
73,5% tng doanh thu ban hang va thp hn 75%.
Theo IAS14 (oan 37), cn phai xac nh b sung cac b phn a ly ngha vu bao cao, ngay ca, nu
cac b phn nay khng at mc ngng 10% bc 2. iu nay co ngha la, theo yu cu, xtrylia
cung u iu kin la mt khu vc a ly phai bao cao (xem oan 10.3.2).
44
CHNG 11
11.1
VN T RA
Cac bao cao tai chnh thng c lp theo chi ph ban u ma khng phan anh anh hng
thay i gia ca. Thng tin theo yu cu cua IAS 15 c a ra giup ngi s dung bao cao
tai chnh doanh nghip nhn thc c anh hng cua gia ca thay i i vi kt qua hoat
ng. Vic tun thu IAS15 c khuyn khch nhng khng mang tnh bt buc, v vy ma
vic khng tun thu se khng lam anh hng ti mt bao cao kim toan c chp thun.
11.2
PHAM VI AP DUNG
Chun mc nay ap dung cho nhng n v co tm quan trong ang k trong nhng mi
trng kinh t cho hoat ng.
11.3
11.3.1 Thng tin tai chnh v thay i gia ca c lp theo nhiu cach khac nhau, o la:
11.3.2 Theo phng phap v sc mua chung, thu nhp c ghi nhn sau khi sc mua chung cua s
vn c ng c bao toan (khai nim bao toan vn tai chnh trong Quy nh chung, xem oan
2.3.10):
Mt s hoc tt ca cac khoan trong bao cao tai chnh c bao cao lai theo nhng thay i
cua mc gia chung co s dung mt ch s thch hp.
Thu nhp thng phan anh anh hng cua thay i mc gia chung i vi khu hao, chi
ph ban hang va cac khoan rong bng tin.
11.3.3 Theo phng phap chi ph hin tai, chi ph thay th cua mt tai san c s dung lam c s
tnh toan ban u. Thu nhp c ghi nhn sau khi cng sut hoat ng c bao toan (khai
nim bao toan vn vt cht trong Quy nh chung, xem oan 2.3.10):
Phng phap chi ph hin tai thng oi hoi ghi nhn anh hng thay i gia i vi khu
hao, va chi ph ban hang.
Nhng phng phap nay cung thng yu cu ap dung mt s hnh thc iu chnh ghi
nhn chung s anh hng tng tac gia gia ca bin i va vic tai tr cua mt doanh
nghip.
11.3.4 Thng tin tai chnh i khi c cung cp qua s dung nhng phng khac nhau c m ta
trn, hoc trong cac bao cao tai chnh ban u hoc cac bao cao tai chnh b sung. Tuy nhin,
vn cha co s nht tr chung trn th gii v vn nay.
11.4
CNG B
Thng tin sau y phai c cung cp b sung tr khi nhng thng tin nay la mt phn trong
bao cao tai chnh ban u:
45
CHNG 11
Vic iu chnh hoc s iu chnh cho khu hao tai san, nha xng va thit b.
46
IAS 15
iu chnh lin quan ti cac khoan bng tin, anh hng cua vic i vay, hoc lai vn khi
nhng iu chnh nay c xem xet trong vic quyt nh mc thu nhp.
Anh hng toan b n kt qua cua ba cach iu chnh va nu cung nh bt ky khoan nao
khac phan anh anh hng cua gia ca bin ng c a vao bao cao.
Khi s dung phng phap chi ph hin tai, th chi ph hin tai cua tai san, nha xng, thit
b cung nh hang tn kho cn phai c cng b.
CHNG 11
IAS 15
u la nhng khoan chnh phai c iu chnh trong cac bao cao tai chnh phan anh anh
hng cua bin ng gia ca, va muc ch cua vic iu chnh la g?
Khu hao tai san theo gia vn ban u ch la mt gia tr mang tnh tuy y la chon theo gia tr
khng cp nht va vong i kinh t s dung c tnh.
Ph khu hao khng tnh chi ph thay th thc t cua tai san theo mc gia hin tai.
Li nhun khng phan anh chi ph giao dch thc s, bao gm ca vic thay th tai san tai mt thi
im nao o.
Bao cao li nhun vt qua thc t bng cach tnh thp khu hao theo chi ph ban u, va tnh
gia vn hang ban theo mc chi ph ban u cua hang tn kho (ch khng phai chi ph hin tai)
co th dn ti vic giam vn cua n v qua chi ph thu cao va qua vic phn phi.
Trong khi vic k toan chi ph ban u a ra c s thng nht cho cac n v lp bao cao, th lam
phat anh hng n cac san phm va th trng khac nhau, v vy anh hng ti cac n v,
nhng mc khac nhau.
K toan chi ph ban u lam cho cac c ng va cac nha phn tch kho anh gia hoat ng va nng
lc quan ly thc s v nhng thay i anh hng ti iu kin th trng hin tai khng c tnh
n theo phng phap chi ph ban u.
Vic anh gia trung thc cac n v kho thc hin c theo nguyn tc chi ph ban u.
Kho giai thch bao cao trong ca mt thi ky do tng nm co sc mua khac nhau.
Cac h s chu yu (v du nh thu nhp trn tng tai san) se tng cao theo nguyn tc chi ph ban
u v li nhun c bao cao qua cao (nh a nu trn) va tng tai san b anh gia thp so vi
chi ph hin tai. V vy cac n v u t vao tai san mi, (dn ti tng hiu qua va li nhun), se
bt li theo nhng phn tch h s nay do tng tai san cao hn, tnh toan co hiu qua theo chi ph
hin tai.
47
Gia v n
h n
g ban: Muc ch la tnh chi ph hin tai cua hang hoa a c b n
ra trong ky vao ng y
th c t ho
c ng
a y t nh the o b nh qun gi a quy n co hang
c ba
n ra
. L i nh
u n ro ng b
gi ami theo
cach iu chnh n y
.
Khu hao: Ct loi cua cach iu chnh nay la lng khu hao cua tai san, nha xng va thit
CHNG 11
IAS 15
b c iu chnh theo gia tr hin tai. Ph khu hao trong ky c tnh theo gia tr nay. Li nhun
rong b giam i theo cach iu chnh nay.
Phng phap on by: y la phng phap iu chnh c da trn cach thc tai tr cac loai tai
san khng bng tin trong mt n v:
48
Cac ngun bn ngoai co th c s dung tai tr mt phn chi ph thay th nhng tai san
khng bng tin (iu nay xay ra khi cac khoan n bng tin ln hn tai san bng tin va
nhng ngi chu s hu khng b mt sc mua). V th n rong bng tin con cho phep doanh
nghip tai tr mt phn tai san khng phai la tin, lam giam bt mt phn chi ph thay th
hang tn kho cung nh tai san, nha xng va thit b. Li nhun rong se tng ln theo phng
phap iu chnh nay.
Nu tai san co bng tin ln hn tai san n bng tin th xay ra tnh trang toan b chi ph thay
th hang tn kho, tai san, nha xng va thit b cung nh phn tai san rong bng tin c
tai tr bi vn c phn. iu nay se anh hng bt li n li nhun rong cua ca ky do vic
mt i sc mua cua tai san bng tin ma nhng ngi chu s hu phai ganh chu.
CHNG 12
12.1
VN T RA
Nhng ni dung sau c quy nh trong vic k toan tai san, xng va thit b :
Chun mc nay quy nh cho tt ca cac loai tai san, nha xng va thit b. Tai san, nha xng
va thit b la nhng tai san hu hnh c doanh nghip gi san xut, cung cp hang hoa
va dch vu, cho thu hoc cho muc ch quan ly hanh chnh, va thng c s dung trong
nhiu giai oan. V du t ai, nha ca, may moc, tau be, may bay, phng tin ng c, ni
tht, thit b lp t.
12.3
12.3.1 Tai san, nha xng va thit b co th c ghi theo nhng phng phap sau:
Chi ph tr i khu hao tch luy va l do giam gia tch luy; tc la s kt chuyn/gia tr s
sach (hach toan chun).
Gia tr nh gia lai (phng phap c phep thay th), la gia tr thc t cua tai san tr i
khu hao tch luy va l tch luy do giam gia.
12.3.2 Theo lut cua 1 s nc th ph khu hao hang nm cho mt khoan muc tai san, nha xng
va thit b se khac vi s giam khu hao c c quan thu cho phep. iu nay dn ti chnh
lch gia gia tr s sach va c s tnh thu cho khoan muc; vic anh thu tra chm v th se
c quy nh trong cac iu khoan cua IAS 12.
12.3.3 Mt khoan muc tai san, nha xng va thit b c ghi nhn la mt tai san theo Quy nh
chung cua IAS nu:
Doanh nghip co kha nng thu c li ch kinh t trong tng lai t tai san nay (v du
doanh thu ban san phm tao ra c t tai san o).
Chi ph cua tai san cn c tnh toan mt cach tin cy t chnh giao dch (v du mt hoa
n).
12.3.4 Nhng nguyn tc sau c ap dung cho vic kt hp hoc tach bit tai san:
49
Nhng khoan nho khng ang k (v du mu va khun) co th hp lai thanh nhng khoan
muc tai san duy nht.
Nh n
g phu tung chuyn dung va thi t b i kem c tnh la tai s n
, x n
g v thi t b.
Thit b phu tung c hach toan nh nhng khoan muc ring bit nu nhng tai san lin
quan co vong i s dung khac nhau hoc mang lai li ch kinh t theo nhng cach thc
khac nhau (v du mt may bay va ng c cua may bay).
Tai san an toan va mi trng c xac nh la mt tai san, nha xng va thit b nu
nhng tai san nay giup cho doanh nghip tng li ch kinh t trong tng lai t nhng tai
san co lin quan cao hn nhng g thu c nu khng mua vao nhng tai san nay (v du
thit b bao v hoa cht).
CHNG 12
TA I SA N , NHA X N G VA THI T B
IAS 16
12.3.5 Mt tai san, nha xng va thit b c tnh toan theo chi ph b sung trc tip, bao gm gia
mua va thu a tra. Tuy nhin, cac chi ph quan ly va chi ph chung cung nh chi ph chay
thu khng c tnh vao.
12.3.6 Chi ph cua nhng tai san t xy dng bao gm nguyn vt liu, nhn cng va cac loai nguyn
liu u vao khac.
12.3.7 Khi tai san c trao i, nhng khoan muc khng tng t nhau c ghi theo gia thc t cua
tai san nhn c. Cac khoan muc tng t c ghi theo gia tr kt chuyn cua tai san em
i trao i.
12.3.8 Chi ph tip theo cho tai san, nha xng va thit b c ghi nhn la mt khoan chi ph khi
phat sinh nu chi ph o khi phuc c tiu chun hoat ng. Nhng khoan nay c
chuyn thanh vn khi doanh nghip co kha nng thu c li ch kinh t ln hn tiu chun
hoat ng ban u (SIC-23).
12.3.9 Khu hao phan anh vic tiu thu cac li ch kinh t cua mt tai san va c ghi nhn la mt
khoan chi ph tr khi no c tnh vao gia tr kt chuyn cua mt tai san t xy dng. Nhng
nguyn tc sau y c ap dung:
12.3.10 t ai va nha ca la nhng tai san co th tach bit c. Nha ca la nhng tai san co th
c khu hao.
12.3.11 Gia tr d tnh se c thu hi t vic s dung mt tai san trong tng lai, bao gm gia tr
con lai khi thanh ly, la gia tr co th thu hi c. Gia tr kt chuyn phai c so sanh nh
ky (thng la vao cui nm) vi gia tr co th thu hi c. Nu gia tr co th thu hi c
thp hn th s chnh lch c ghi nhn la s d chnh lch sau anh gia lai tai san chi ph,
tr khi ghi ao lai thanh mt khoan i ng trong s.
12.4
CNG B
Tng gia tr kt chuyn (gia tr ghi s) tr i khu hao tch luy va l tch luy do giam gia
cho tng loai tai san vao u va cui ky.
Gia tr tai san, nha xng va thit b trong qua trnh xy dng.
Phng phap c s dung va ngay hiu lc cua vic anh gia lai.
50
Gia tr kt chuyn cua tng loai tai san, xng va thit b nu c kt chuyn trong bao
cao tai chnh theo chi ph ban u.
CHNG 12
IAS 16
TA I SA N , NHA X N G VA THI T B
Vao ngay 1/1/20x1, Zakharetz Inc. mua vao thit b san xut vi s tin 250.000 la. Nhng
chi ph tip theo a phat sinh nh sau:
la
Giao hang
18.000
Lp t
4.500
3.000
Vic lp t va thi gian khi ng mt 3 thang, va phai chi thm mt khoan 21.000 la la chi ph
chay th lin quan trc tip ti vic a tai san vao tnh trang hoat ng.
Bao cao quan ly hang thang cho thy trong 5 thang u, khi lng san xut t thit b nay a em
lai khoan l hoat ng ban u la 15.000 la do san xut vi khi lng nho. Nhng thang tip
theo sau o cho thy kt qua kha quan hn.
Thit b nay co vong i hu dung c tnh la 14 nm va gia tr con lai la 18.000 la. D tnh chi
ph hao hut ln ti 12.500 la.
VN : Ban u gia tr nao c ghi la chi ph ban u cua tai san va u la nhng chi ph hang
nm trong bao cao thu nhp lin quan ti vic s dung cac li ch kinh t cua tai san?
250.000
Giao hang
18.000
Lp t
24.500
Chi ph chay th
21.000
313.500
313.500
(18.000)
12.500
S co th c khu hao
308.000
Ph hang nm a vao bao cao thu nhp la 22.000 la (308.000/14 nm). Tuy nhin, cn lu y rng
trong nm tai chnh kt thuc ngay 31/12/20x1, khoan ph se la 16.500 la (9/12 x 22.000 la) la do
thit b a c a vao s dung ngay 1/4/20x1, sau thi ky lp t va chay th.
51
CHNG 12
IAS 16
TA I SA N , NHA X N G VA THI T B
B. Delta Printers Inc. mua nha ca va thit b in vao ngay 1/1/20x1 vi s tin 2 triu la va c
ghi s theo chi ph ban u. Trong nm 20x3, cac giam c cng ty ra quyt nh tnh thit b theo
gia thc t trong tng lai, d phong cho vic bao toan vn cho toan b hoat ng kinh doanh.
VN : Liu phng phap tnh theo gia tr thc t co at c muc tiu bao toan vn hay khng?
Bao toan vn
Phng phap k toan nay se khng hoan toan thanh cng cho vic bao toan vn v nhng ly do sau
y:
Khng c lp d phong cho vic duy tr chi ph hin tai cua hang tn kho, san phm d dang
va cac tai san khng bng tin khac.
Gia tr thc t
Gia tr thc t cua t ai va nha ca thng la gia th trng cho vic s dung hin tai, vi gia
nh rng tai san vn tip tuc c s dung cho cung mt hoat ng hoc mt hoat ng tng
t. Gia tr nay c quyt nh thng qua vic nh gia, thng la do mt c quan nh gia
chuyn nghip thc hin.
Gia tr thc t cua cac khoan muc nha xng va thit b thng la gia th trng, c xac nh
qua vic nh gia. Khi khng co bng chng v gia th trng, do ban cht c bit cua xng
va thit b va do nhng khoan nay him khi c ban (tr khi la mt phn cua mt c s ang
hoat ng), th nhng khoan nay se c nh gia theo chi ph thay th rong.
Vic tnh toan gia tr thc t cua tai san, nha xng va thit b thng da trn vic s dung
hin tai. i vi mt tai san co kha nng thay i s dung, th gia tr thc t c tnh theo
cung phng phap nhng tai san tng t khac c s dung cho cung mt muc ch thit k.
52
Vic tra chm thu la d phong cho gia tr nh gia lai ngay ca khi gia tr xac nh lai cao
hn gia vn va n v khng co y nh ban i tai san.
Gia tr s sach c nh gia lai sau o c thu hi qua vic s dung va cac li ch kinh t chu
thu - thu c do cho phep khng giam khu hao anh thu. V vy, cn phai qui nh cho
vic np thu cho nhng li ch kinh t nay.
Thu tra chm do nh gia lai c d phong trc tip cho phn lai chnh lch sau nh gia lai
(vn).
CHNG 13
13.1
VN T RA
IAS quy nh, cho bn nhn thu va bn cho thu, nhng ch k toan phu hp va ni dung
cng b cho cac loai giao dch cho thu.
13.2
PHAM VI AP DUNG
Chun mc nay ap dung cho tt ca cac hp ng cho thu, theo o ngi cho thu chuyn cho
ngi c thu quyn s dung mt tai san trong mt thi gian thoa thun nhn mt hoc
nhiu khoan tin thanh toan. SIC - 15 nu ro vic ghi nhn cac khoan thng khuyn khch
lin quan n cho thu hoat ng cua ca bn thu va bn cho thu.
13.3
Cho thu tai chnh la chuyn giao thc cht toan b rui ro va ch li lin quan ti s hu
tai san. Quyn s hu v sau co th c chuyn giao hoc khng.
Cho thu hoat ng la nhng hp ng thu khng phai la cho thu tai chnh.
13.3.2 Vic phn loai tai san cho thu c thc hin khi bt u cho thu. Nguyn tc chu trong
ni dung hn hnh thc cua hp ng cho thu la yu t ch dn cho vic phn loai. Vic phn
loai da trn mc rui ro va li ch i kem vic s hu tai san cho thu thuc v ngi cho
thu hay ngi i thu.
Rui ro gm co tn tht tim nng do khng s dung cng sut, cng ngh lac hu va thay
i thu nhp do iu kin kinh t thay i.
Phn ch li bao gm d tnh hoat ng co lai trong sut vong i kinh t cua tai san va
nhng g thu c nh tng gia tr hoc chuyn thanh tin gia tr con lai.
Chuyn giao quyn s hu tai san cho bn i thu khi ht thi han cho thu.
Bn i thu kha chc chn la se thc hin quyn la chon mua theo gia thng lng.
Thi han cho thu chim phn ln vong i kinh t cua tai san.
Gia tr hin tai cua s tin thanh toan ti thiu xp x gia tr thc t cua tai san cho thu.
Tai san cho thu co tnh cht c bit va ch thch hp cho bn i thu.
Bn i thu se phai chu tn tht do huy bo hp ng.
Bin ng li nhun/tn tht t gia tr con lai c chuyn sang cho ngi i thu.
Gia cho thu thm thi han tip theo co th thp hn nhiu so vi gia th trng.
13.3.4 Mt tai san c gi lam tai san cho thu tai chnh va ngha vu n tng ng c ghi nhn
theo nguyn tc coi trong ni dung hn hnh thc. Vic hach toan c thc hin nh sau:
53
Khi bt u, tai san va n tng ng cho vic thanh toan tin thu sau nay c ghi nhn
theo cung mt gia tr.
Chi ph tr c ti p
ban u lin quan t i cac hoat n
g cho thu c v n
h a
v o t i s n
.
CHNG 13
IAS 17
Thanh toan tin cho thu bao gm chi ph tai chnh va giam n phai tra. Ph tai chnh phai
la mt ty l lai sut nh ky khng i trn s d n con lai cua tng ky.
Khu hao c ghi nhn theo cac iu khoan trong IAS 16 va IAS 38.
13.3.5 Thanh toan tin cho thu hoat ng (khng tnh chi ph dch vu v du nh bao him) c ghi
nhn la mt khoan chi ph trong bao cao thu nhp theo phng phap ng thng hoc theo
phng phap h thng th hin theo thi gian li ch cua ngi s dung - ngay ca nu s tin
thanh toan khng theo phng phap nay.
VIC K TOAN CUA BN CHO THU
13.3.6 Mt tai san c gi lam tai san cho thu tai chnh c trnh bay nh mt khoan phai thu.
Tai san nay c k toan nh sau:
13.3.7 Mt tai san cho thu hoat ng c phn loai theo tnh cht cua no. Tai san nay c k
toan nh sau:
13.4
Nu gia tr thc t thp hn gia tr kt chuyn cua tai san, s l bng vi s chnh lch th
c ghi nhn ngay.
Nu gia ban cao hn gia tr thc t, phn vt qua gia tr thc t phai c chuyn v sau
va tr dn trong thi han cho thu.
Nu gia ban th p
hn gia tr th c t th bt ky khoan l/l i a
n o cu
ng c ghi nh nngay tr
khi l c b bng khoan thanh to n
tin cho thu v sau vi gia thp hn gia th tr n
g;
trong trng hp nay khoan l phai c chuyn v sau va tr d n
theo t l v i s t ha
nh t oa n
tin cho thu.
CNG B
13.4.1 BN I THU
Cho thu tai chnh
54
Khng qua 1 nm
Trn 5 nm.
CHNG 13
IAS 17
Din giai khai quat v nhng thoa thun cho thu quan trong (cung thng tin ging nh
thu tai chnh nu trn).
Tin thu va thu lai c ghi nhn vao thu nhp cua ky hin tai, tach bit cac khoan
thanh toan tin thu ti thiu, tin thu bt thng va thanh toan tin cho thu lai.
Cac khoan thanh toan tin thu ti thiu khng th huy bo trong tng lai theo 3 gii han
nh ky.
Khoan thanh toan tin thu lai ti thiu v sau d tnh se thu c di dang nhng
khoan cho thu lai khng th huy bo vao ngay lp bang tng kt tai san.
Tng gia tr u t gp cn chiu theo gia tr hin tai cua s thanh toan tin thu ti thiu
phai thu trong 3 gii han nh ky.
Thu nhp tai chnh cha thu c.
Mc tch luy cho phep i vi cac khoan phai thu khng co kha nng thu hi.
Tin cho thu bt thng c ghi nhn vao thu nhp.
Din giai khai quat v cac thoa thun cho thu quan trong.
Gia tr con lai khng c am bao.
Tt ca cac ni dung cng b co lin quan theo IAS 16, IAS 36, IAS 38 va 40.
Din giai khai quat v cac thoa thun cho thu quan trong.
Tng s tin thu ti thiu trong tng lai di hnh thc cho thu hoat ng khng th
huy bo trong 3 gii han nh ky.
Tng s tin cho thu bt thng c ghi nhn vao thu nhp.
55
CHNG 13
(IAS 17)
Lai
Vn
S d
la
la
la
la
330.000
t coc
30.000
30.000
330.000
Tra ln 1
72.500
35.320
37.180
262.820
221.263
Tra ln 2
72.500
30.943
41.557
175.000
66.263
108.737
Tra ln 3
72.500
26.050
46.450
174.813
Tra ln 4
72.500
20.581
51.919
122.894
Tra ln 5
72.500
14.469
58.031
64.863
Tra ln 6
72.500
7.637
64.863
465.000
135.000
330.000
Cng
TNG CNG
Cho thu tai chnh c ghi nhn va trnh bay trong bao cao tai chnh nh sau:
55.000 la
66.263 la
Bang tng kt tai san vao ngay 31/12/20x2 se phan anh nhng s d sau:
56
275.000 la ghi n
221.263 la ghi co
CHNG 13
IAS 17
Tin t coc cung nh tin tra gop hai ln u c ghi co vao tai khoan bn i vay n, phan anh
s d n 290.000 la vao ngay 31/12/20x2.
Tng thu nhp tai chnh cha thc hin la 66.263 la (35.320 la + 30.943 la) a thu c trong
nm u, mang lai s d cho tai khoan nay la 68.737 la vao ngay 31/12/20x2.
Bao cao thu nhp cho nm tai chnh kt thuc ngay 31/12/20x2 se phan anh thu nhp tai chnh thu
c trong nm u la 66.623 la.
Bang tng kt tai san vao ngay 31/12/20x2 se phan anh gia tr u t thun nh mt khoan phai
thu dai han la 221.263 la (290.000 la - 68.737 la), tng ng vi s n trong s sach cua bn
cho thu vao thi gian o.
57
CHNG 14
14.1
VN T RA
Vic hach toan doanh thu t nhng hoat ng thng thng c quy nh. Nhng ni dung
sau y c a ra:
Doanh thu c phn bit vi cac loai thu nhp khac. (Thu nhp bao gm ca doanh thu va
cac khoan li nhun thu c).
Tiu ch ghi nhn doanh thu c xac nh.
14.2
Yu cu cng b.
PHAM VI AP DUNG
Cho ngi khac s dung tai san cua doanh nghip mang lai lai, tin ban quyn va c tc.
14.3
14.3.1 Doanh thu cn c tnh toan theo gia tr thc t cua khoan tin nhn c.
Chit khu thng mai va giam gia ban hang c giam xac nh gia tr thc t. Tuy
nhin chit khu thanh toan khng th giam c.
Khi dong tin cha thu c ngay (v du cp tn dung phi lai sut), luc o se hnh thanh
mt giao dch cp vn. Lai sut ngm nh phai c tnh toan. S chnh lch gia gia tr
thc t va gia tr danh ngha cua khoan tin c ghi nhn ring va cng b la tin lai.
Khi hang hoa hoc dch vu c trao i ly hang hoa va dch vu khac co tnh cht va gia
tr tng t th khng co khoan ghi nhn doanh thu nao ca.
Khi hang hoa va dch vu c cung c p
i l ynh ngha g
n hoa va
d h
c vu khn
g t
ng t
va gia tr th doanh thu c tnh theo gia tr thc t c a
h n
ghoa va dchvu nh n c.
14.3.2 Quy tc nhn bit cac giao dch tao doanh thu nh sau:
58
Khi gia ban cua mt san phm bao gm mt khoan dch vu kem theo sau o th khoan nay
se c tnh lui v sau trong ky thc hin dch vu.
Khi mt doanh nghip ban hang hoa va ky tip ngay mt hp ng mua lai hang hoa o
CHNG 14
DOANH THU
IAS 18
vao mt ngay khac sau o, anh hng trc tip cua giao dch b loai tr va hai giao dch
c thc hin nh mt.
14.3.3 Doanh thu ban hang c ghi nhn khi:
Nh n
g u
r i r ova l i chquan t ro ng u
c a vi c s
hu ha
ng oha
c ch
uy n sa
ng cho ng i ma
u.
Doanh nghip khng tip tuc tham gia quan ly quyn s hu cung khng giam sat hiu
qua hang ban ra.
Gia tr doanh thu co th c tnh toan mt cach ang tin cy.
Doanh nghip co kha nng la se thu c li ch kinh t t giao dch.
Chi ph giao dch co th c tnh toan mt cach ang tin cy.
14.3.4 Tnh khng chc chn v kha nng thu v khoan tin a c tnh trong doanh thu se c
hach toan nh mt khoan chi ph ch khng phai la mt khoan iu chnh doanh thu.
14.3.5 Doanh thu khng th c ghi nhn khi chi ph khng c tnh toan mt cach ang tin cy.
Khoan tin a nhn c t ban hang c chuyn v sau nh mt khoan n cho ti khi thc
hin ghi nhn doanh thu.
14.3.6 Khi kt qua giao dch lin quan n vic cung cp dch vu co th c c tnh mt cach ang
tin cy, th doanh thu c ghi nhn theo giai oan hoan thanh giao dch vao ngay lp bang
tng kt tai san. Kt qua co th c c tnh khi:
14.3.7 Khi kt qua giao dch lin quan n vic cung cp dch vu khng th c tnh c mt cach
ang tin cy, th doanh thu cn c ghi nhn ch mc chi ph co th thu hi.
14.3.8 Giai oan hoan thanh cua mt giao dch co th c xac nh theo nhiu phng phap tng
t nh phng phap quy nh trong IAS 11 (v du ty l chi ph phat sinh so vi tng chi ph
c tnh; xem oan 8.3.6)
14.3.9 Doanh thu t vic cac n v khac s dung tai san cua doanh nghip mang lai lai, tin ban
quyn va c tc c ghi nhn nh sau:
14.4
Lai: Phng phap ty l thi gian (khoan gc cha thanh toan, %, thi gian).
Tin ban quyn: Phng phap tch luy (ni dung cua cac thoa thun lin quan).
C tc: Khi quyn nhn thanh toan c xac lp.
CNG B
Ch k toan
59
Ban hang.
Lai.
C tc.
Gia tr doanh thu c ghi nhn t vic trao i hang hoa va dch vu.
CHNG 14
IAS 18
DOANH THU
DOANH THU
Mt nha hao tm quyn gop nguyn vt liu cho mt doanh nghip s dung trong qua trnh san
xut. Chi ph nguyn liu ma nha hao tm phai bo ra la 20.000 la va co gia tr th trng la 30.000
la vao thi im quyn gop. Nguyn liu vn co vao ngay lp bang tng kt tai san. Khng co but
toan nao c ghi vao s sach cua doanh nghip. Cu hoi t ra la liu s quyn gop nay co c ghi
nhn la doanh thu trong s sach cua doanh nghip hay khng.
60
Chun mc k toan lin quan n hang tn kho IAS 2 khng hng dn cho vic hach toan
hang tn kho c quyn tng. Tuy nhin, s quyn gop nhn c ap ng nh ngha v
doanh thu trong IAS 18 (tc la dong li ch kinh t gp thu vao trong ky phat sinh t cac hoat
ng thng thng khi nhng dong tin vao nay lam tng vn chu s hu, ch khng phai
tng nhng khoan ong gop cua cac c ng). Co th cho rng vic nhn s quyn gop khng
phai la mt phn cua cac hoat ng thng thng. Trong trng hp nay s quyn gop se c
coi la mt khoan lai vn. V muc ch nghin cu tnh hung, s quyn gop c xem nh la
doanh thu.
S quyn gop phai c ghi nhn nh mt khoan doanh thu c tnh theo gia tr thc t
(30.000 la) cua s nguyn vt liu nhn c (v o la li ch kinh t).
Vic ghi n ro rang la ap ng nh ngha trong Quy nh chung v mt tai san, bi v nguyn
vt liu (ngun lc) hin c s hu (kim soat) bi cng ty nh co khoan quyn gop (s kin
trong qua kh) ma co th thu c li nhun trong tng lai (li ch kinh t tng lai); xem oan
2.3.6. Cac tiu ch ghi nhn cua Quy nh chung, cu th la cac tiu ch v kha nng tnh toan va
kha nng sinh li cung c thoa man; xem oan 2.3.8.
Do vic ghi n xut phat t vic quyn gop lin quan ti cac khoan muc giao dch nn no cn
c cng b nh mt khoan muc hang tn kho, vi gia tr thc t la 30.000 la vao ngay co
c tai san va c hach toan theo chi ph lin quan.
CHNG 15
15.1
VN T RA
Chun mc nay quy nh cac quy tc ghi nhn k toan va nguyn tc tnh toan, cung nh
yu cu cng b v li ch cua cng nhn vin.
15.2
PHAM VI AP DUNG
IAS nay ap dung cho tt ca cac loai li ch cua cng nhn vin bao gm cac li ch theo cac
thoa thun chnh thc va theo cac thng l khng chnh thc. Co nm loai li ch c xac
nh, o la:
Cac li ch ngn han cho cng nhn vin (v du tin cng, tin thng va bao him xa hi).
Cac li ch sau khi ht thi gian lam vic (v du lng hu va cac khoan tr cp hu tr
khac).
Cac li ch dai han khac tra cho cng nhn vin (v du ngh vic dai han va nu khng phai
tra trong vong 12 thang th c hng phn chia li nhun, thng va bi thng v sau).
Cac li ch hng khi chm dt hp ng lao ng.
Cac li ch tra bng vn chu s hu (v du nh quyn mua c phiu cua cng nhn vin).
15.3
15.3.1 Cac li ch cho cng nhn vin co th c quy nh theo ca hai iu kin sau:
Ngha vu phap ly, xut phat t quy nh phap lut (v du cac thoa thun va cac k hoach
gia doanh nghip va cng nhn vin hoc ai din cua ho).
Ngha vu xy dng: xut phat t cac thng l khng chnh thc dn ti ngha vu ma theo o
doanh nghip khng co la chon thc t nao khac ngoai vic cho cng nhn vin hng li
ch (v du doanh nghip co mt lch s tng cac khoan li ch cho cng nhn vin bu gia
lam phat ngay ca nu y khng phai la ngha vu phap ly).
15.3.2 Co hai loai quy li ch danh cho cng nhn vin sau khi ht thi gian lam vic:
Quy ong gop xac nh: ngha vu phap ly hoc xy dng cua doanh nghip c han ch
theo mc chp nhn ong gop vao quy. Rui ro tnh toan ph bao him (la tai san em u
t khng u ap ng nhng li ch mong i) se do cng nhn vin ganh chu.
Quy li ch xac nh: ngha vu cua doanh nghip la cung cp cac li ch a thoa thun cho
cng nhn vin hin ang va a lam vic trc y. Rui ro tnh toan ph bao him (chi ph
li ch ln hn d tnh) va rui ro u t se do doanh nghip chu.
61
CHNG 15
IAS 19
Mt doanh nghip quyt nh gia tr hin tai cua cac khoan ngha vu theo quy li ch xac
nh va gia tr thc t cua bt ky tai san nao trong quy u mc thng xuyn nhng
khoan c ghi nhn trong bao cao tai chnh khng co g khac bit ang k so vi nhng
khoan cn c xac nh vao ngay lp bang tng kt tai san.
Doanh nghip cn s dung phng phap cng n v d tnh tnh gia tr hin tai cua
cac ngha vu theo quy li ch xac nh cua doanh nghip va cac khoan chi ph phuc vu co
lin quan hin tai va trc y. Theo phng phap nay, mi mt giai oan phuc vu se
mang lai thm mt n v quyn hng li ch va tnh toan ring tng n v lp khoan
ngha vu cui cung.
Cn s dung cac gia nh tnh ph bao him mang tnh tng thch cng bng va co li cho
ca hai bn v cac bin s nhn cng (v du lu chuyn lao ng va ty l t vong cua cng
nhn vin) va cac bin s tai chnh (tng lng trong tng lai va thay i cac li ch).
Chnh lch gia gia tr thc t cua bt ky tai san nao trong quy va gia tr kt chuyn cua
ngha vu li ch xac nh c ghi nhn la mt khoan n hoc mt tai san.
Khi gn nh chc chn la bn i tac se hoan tra lai mt s hoc toan b chi ph cho vic
thanh toan mt khoan ngha vu theo quy li ch xac nh, doanh nghip cn phai ghi nhn
quyn hoan tra nay nh mt tai san ring bit.
Khng c phep bu tr tai san va n cua cac quy khac nhau.
Tng chi ph phuc vu hin tai rong, chi ph lai, li nhun d tnh thu t tai san cua quy
va t quyn hoan tra, l lai theo tnh toan ph bao him, chi ph phuc vu trc y, va
anh hng cua bt ky khoan thanh toan hoc khoan giam tr nao cua quy cung cn
c ghi nhn la chi ph hoc thu nhp.
Ghi nhn chi ph phuc vu trc y theo phng phap ng thng trong ky trung bnh
cho ti khi cac li ch sa i c am bao.
Ghi nhn cac khoan l/lai t vic giam tr hoc thanh toan quy li ch xac nh khi thc
hin giam tr hoc thanh toan.
Ghi nhn mt phn xac nh cua s l/lai tnh toan th bao him tch luy rong vt qua s
ln hn gia hai mc di y:
10% gia tr hin tai cua ngha vu quy theo li ch xac nh (trc khi tr i tai san cua
quy) va
10% gia tr thc t cua bt ky tai san nao trong quy.
Phn ti thiu c ghi nhn cho tng quy li ch xac nh la phn vt ra ngoai ranh gii
10% vao ngay bao cao ky trc, chia cho thi gian phuc vu trung bnh con lai theo d tnh
cua cng nhn vin tham gia vao quy nay. Vic ghi nhn trc y i vi nhng khoan l
lai nay c phep thc hin.
CAC LI CH DAI HAN KHAC
15.3.6 Cac nguyn tc gn nh ging nhau c ap dung cho cac quy li ch xac nh.
Tuy nhin, cn phai co mt phng phap k toan n gian hn cho cac khoan l lai tr ph
bao him cung nh chi ph phuc vu ban u - la nhng chi ph c ghi nhn ngay.
CAC LI CH KHI CHM DT LAO NG
15.3.7 S kin dn n ngha vu la vic chm dt lao ng ch khng phai vic phuc vu lao ng
cua cng nhn vin. V th, doanh nghip cn ghi nhn cac li ch khi chm dt hp ng ch
khi nao c cam kt ro rang thng qua mt chng trnh chnh thc lp chi tit cho:
62
CHNG 15
IAS 19
vic chm dt lao ng cua mt hoc mt nhom cng nhn vin trc ngay ngh hu theo
quy nh, hoc
cung cp cac li ch khi chm dt lao ng do khuyn khch ngh vic t nguyn.
Cac li ch chm dt lao ng n han trn 12 thang k t sau ngay lp bang tng kt tai
san cn c giam tr.
LI CH TRA THEO VN CHU S HU
15.3.8 Khng co yu cu cu th nao cho vic ghi nhn hoc tnh toan nao c quy nh ma ch co
quy nh cac yu cu cng b thng tin.
15.4
CNG B
Cac phng phap ap dung cho vic ghi nhn cac loai li ch cng nhn vin.
Din giai v cac quy tr cp sau khi ht thi gian lao ng.
Chi ph c ghi nhn cho cac quy li ch va cac dong khoan muc co ghi vao chi ph.
Chi tit v cac khoan tai san va n cua quy li ch xac nh c ghi nhn.
Cac khoan c tnh vao gia tr thc t cua tai san quy i vi:
Cac cng cu tai chnh cua chnh doanh nghip.
63
Cac cng cu tai chnh c phat hanh va c gi trong cac quy n bu vn chu s hu va
gia tr thc t cua cac cng cu o.
Quyn la chon c phiu co c va thc hin theo quy n bu vn chu s hu.
CHNG 15
IAS 19
Vao ngay 31/12/20x0, bang tng kt tai san cua mt doanh nghip co mt khoan ngha vu tra lng
hu la 12 triu la. Ban quan ly quyt nh ap dung IAS 19 k t ngay 1/1/20x1 cho vic k toan
cac khoan li ch cho cng nhn vin. Vao ngay o, gia tr hin tai cua khoan n theo IAS 19 c
tnh la 146 triu la va gia tr thc t cua tai san quy c xac nh mc 110 triu la. Vao
ngay 1/1/19x6 doanh nghip a cai thin cac khoan li ch hu tr (chi ph cho cac khoan li ch
khng am bao ln ti 16 triu la va thi gian con lai trung bnh vao ngay hm o, cho ti khi
am bao la 8 nm).
Triu la
Gia tr hin tai cua ngha vu n
Gia tr thc t cua tai san quy
146
(110)
Chi ph phuc vu trc y cn c ghi nhn trong cac ky sau nay (16x3/8)
(6)
N tam thi
30
N a c ghi nhn
12
Tng n
18
Doanh nghip co th la chon vic ghi nhn khoan n tam thi la 18 triu la hoc ngay lp tc
hoc ghi nhn nh mt khoan chi ph theo phng phap ng thng cho thi gian khng qua 5 nm
(theo quy nh tam thi cua IAS 19). S la chon nay la khng th huy bo.
64
CHNG 16
VN T RA
IAS 20 a ra cac ni dung sau cho vic k toan cac khoan tr cp cua chnh phu va cac hnh
thc tr giup chnh phu khac:
Cng b mc cua cac khoan li ch c ghi nhn hoc nhn c trong tng ky k toan.
PHAM VI AP DUNG
Tr c p
chnh ph : Chuy n
giao c c ngu n
l c c a
chnh ph cho m t doanh nghi p
doa
nh
nghi p
tun th , tr c y ho c trong tng lai, c c i u
ki n
lin quan n
ho t n
g ki h
n doanh.
SIC 10 quy nh rng ngay ca mt yu cu chung hoat ng trong mt s vung hoc
nganh cng nghip nht nh cung co th xac lp nhng iu kin nay.
Tr gi p
c a
chnh ph : Vi c chnh ph cung cp m t l i ch kinh t c th cho m t ( a
hy nh
i u)
n v. Kho n
tr gi p
n y
khng bao g m
nh n
g l i ch c cung c p
gian ti p
thng qua h n
h
n
g gy n
h h n
g n
c c iu kin kinh doanh chung (v du cung c p
c s h t n
g).
16.3.
16.3.1 Thut ng chnh phu ch chnh phu, cac c quan chnh phu va cac c quan tng t k ca
a phng, trung ng va quc t. Hai loai tr cp chnh phu c phn bit nh sau:
Tr c p
v thu nh p
: Nh n
g kho n
tr c p
chnh ph khng lin quan n
t i s n
.
16.3.2 Hai phng phap k toan chung:
Phng phap vn: Khoan tr cp c ghi co trc tip vao li ch c ng v khng phai
hoan tra va khng phai la khoan t lam ra c.
Phng phap thu nhp: Khoan tr cp c ghi nhn vao thu nhp trong mt hoc nhiu
ky v y khng phai la khoan ong gop cua cac c ng va phai c khp vi s chi ph
ma khoan tr cp d nh c tra.
Phng phap sau nay ap dung theo yu cu cua IAS 20
Cac khoan tr cp cua chnh phu, bao gm ca cac khoan tr cp khng bng tin theo gia
tr thc t, ch c cng nhn khi co am bao hp ly rng:
65
CHNG 16
IAS 20
Cac khoan tr cp cua chnh phu cn c ghi nhn la thu nhp va khng ghi co trc tip
vao vn chu s hu. Thu nhp c ghi nhn theo phng phap h thng theo cac ky,
khp vi chi ph lin quan cho vic n bu. V du:
Cac khoan tr cp lin quan ti tai san co th khu hao c ghi nhn la thu nhp
trong cac ky va theo ty l tnh ph khu hao.
Khoan hoan tra lin quan ti thu nhp la khoan c ap dung trc tin i vi tn
dung tr cp v sau cha c khu hao.
Khoan hoan tra vt qua tn dung tr cp v sau c ghi nhn la chi ph.
Khoan hoan tra lin quan n mt tai san c ghi bng cach tng s gia tr kt
chuyn cua tai san hoc giam s d thu nhp v sau. (Khu hao b sung tch luy cn
c ghi nhn vao ngay bao cao th cn c ghi nhn ngay).
16.4
Nhng khoan tr cp lin quan n tai san c trnh bay trong bang tng kt, bng
cach:
16.4.2 CNG B
Ch k toan
Phng phap trnh bay.
Ban cht.
Mc /gia tr.
Cac khoan tr giup cua chnh phu:
Ban cht.
Thi gian.
Nhng iu kin cha thc hin.
66
Mc .
CHNG 16
IAS 20
20x5
20x4
Nghn la
Nghn la
Nghn la
Chi ph ban u
90.000
90.000
90.000
(13.500)
(9.000)
(4.500)
76.500
81.000
85.500
Nhng khoan sau c ghi nhn trong bao cao thu nhp cua tng nm tng ng:
20x6
Nghn la
20x5
Nghn la
20x4
Nghn la
4.500
4.500
4.500
(500)
(500)
(500)
(90.000.000:20)
Tr cp chnh phu (thu nhp)
(10.000.000: 20)
Nhng khoan trn c hach toan nh la nhng khoan ring trong bao cao thu nhp va khng c
67
CHNG 16
IAS 20
Bang tng kt tai san tng ng cua xng se c phan anh nh sau:
20x6
20x5
20x4
Nghn la
Nghn la
Nghn la
80.000
80.000
80.000
(12.000)
(8.000)
(4.000)
68.000
72.000
76.000
Chi ph ban u
Cac bao cao thu nhp phan anh ph khu hao hang nm la 4.000.000 la (80.000.000 la: 20).
Khoan ph nay khp vi gia tr thun hang nm c ghi nhn trong bao cao thu nhp theo phng
phap thay th u tin.
68
CHNG 17
17.1
VN T RA
Vic k toan cac giao dch ngoai t va hoat ng nc ngoai c quy nh. Cac ni dung
chu yu c a ra bao gm:
Ty gia nao c s dung ghi nhn va chuyn i?
Lam th nao ghi nhn anh hng tai chnh cua nhng thay i ty gia trong cac bao cao
tai chnh.
17.2
PHAM VI AP DUNG
17.3.1 Cac giao dch ngoai t la nhng giao dch bng ng ngoai t, bao gm:
17.3.2 Cac nguyn tc sau c ap dung cho vic ghi nhn va tnh toan cac giao dch ngoai t:
69
CHNG 17
A N H H N G DO THAY I TY GIA H I OA I
IAS 21
khoan u t thun cua doanh nghip vao mt t chc nc ngoai se c tnh vao vn
chu s hu cho ti khi thanh ly.
CAC HOAT NG NC NGOAI
17.3.3 Mt hoat ng nc ngoai la mt cng ty con, n v lin doanh, lin kt hoc chi nhanh co
hoat ng c ong tai hoc c tin hanh tai mt nc khac khng phai la nc s tai
cua doanh nghip lp bao cao. Phn bit hai loai:
Theo muc ch phn loai, cac ch s khac nhau c xem xet da trn vic hoat ng nc
ngoai c cp vn nh th nao va hoat ng nh th nao trong mi lin quan vi doanh
nghip bao cao. Phng phap s dung cho vic giai thch cac bao cao tai chnh cua hoat ng
nc ngoai c da theo vic phn loai.
17.3.4 Phng phap ty gia ong ca c s dung cho vic quy i cac bao cao tai chnh cua cac
n v nc ngoai. Quy tc quy i:
Tt ca tai san va n cn phai c quy i theo ty gia ong ca (vao ngay cua bang tng
kt tai san).
Thu nhp va chi ph cn c quy i vao nhng ngay giao dch thc s. Ty gia xp x
hoc trung bnh cung c phep ap dung theo yu cu thc tin.
Cac nguyn tc c bit ap dung cho cac n v nhng nc co siu lam phat.
M i chnh l c h t gi sau chuyn i c tr c ti p
a v o v n
ch s hu (t c l d tr quy i
giao dch ngo i t , FCTR).
Khi thanh ly mt khoan u t thun, tng gia tr FCTR c ghi nhn vao thu nhp.
17.3.5 Phng phap tam thi c s dung cho vic chuyn i cac bao cao tai chnh cua cac hoat
ng hp nht nc ngoai. Cac khoan muc trong bao cao tai chnh c chuyn i nh
th la chnh n v bao cao tham gia vao tt ca cac giao dch hoat ng nc ngoai. Cac
nguyn tc chuyn i:
Bao cao theo tp oan co th yu cu iu chnh theo IAS 21.28 giam gia tr kt chuyn
cua mt tai san xung mc co th thu hi c hoc gia tr thun co th thc hin.
17.3.6 Thay i trong vic phn loai cac hoat ng nc ngoai co th xay ra tuy thuc vao hoan
canh cu th. Nhng bc quy i di y lin quan n cach phn loai a chnh sa, cn
c ap dung t ngay thay i:
70
CHNG 17
17.4
A N H H N G DO THAY I TY GIA H I OA I
IAS 21
CNG B
Ch k toan
S chnh lch ty gia hi oai c tnh vao li nhun rong hoc l rong cua ca ky.
S d cua FCTR.
Thuyt minh
71
CHNG 17
IAS 21
A N H H N G DO THAY I TY GIA H I OA I
1,67
30/6/20x7
1,71
31/12/20x7
1,75
30/6/20x8
1,73
31/12/20x8
1,70
Tin thanh toan lai sut se c ghi theo ty gia giao ngay ap dung vao ngay thanh toan theo cach
thc sau y:
la
30/6/20x7 (20.000 bang x 1,71)
34.200
35.000
69.200
34.600
34.000
68.600
Khoan cho vay luc u c ghi vao ngay 2/1/20x7 va ghi lai theo ty gia giao ngay vao ngay
31/12/20x7 va 31/12/20x8 sau o c hoan tra theo ty gia giao ngay. Thay i s d khoan vay c
phan anh nh sau:
la
Ghi vao ngay 2/1/20x7 (400.000 bang x 1,67)
668.000
32.000
700.000
(20.000)
Bao cao lai va thanh toan vao ngay 31/12/20x8 (400.000 bang x 1,70)
680.000
Khoan vay se c bao cao theo gia tr 700.000 la trong bang tng kt tai san vao ngay 31/12/20x7.
Nhng khoan sau se c ghi nhn trong bao cao thu nhp:
Lai
L/lai ngoai t
72
20x8
la
68.600
20x7
la
69.200
(20.000)
32.000
CHNG 18
18.1
VN T RA
Chun mc nay quy nh phng phap k toan cho vic hp nht kinh doanh. No chu yu
hng vao tp oan cac doanh nghip co bn mua la mt cng ty me va bn c mua vao
la mt cng ty con. Trong tm hng vao vic k toan vao ngay mua.
18.2
PHAM VI AP DUNG
IAS nay cn c ap dung trong vic k toan hai loai hp nht kinh doanh, o la vic mt
doanh nghip mua mt doanh nghip khac va trng hp t gp la hp nht quyn li khi
khng th xac nh c bn mua (SIC-9).
18.3
18.3.1
Hp nht quyn l i : Cac c ng cua c c doanh nghip hp nht cung kim soat tai san r n
g
v c c hoat ng cua ho t c vic tip t c phn chia gia cac bn i vi rui ro va l i
ch i kem v i n v
c h p nht va
v t h h
kngth xac nh c
u l a bn u
m
a.
Vic mua v ban cht khac vi vic hp nht quyn li: nguyn tc ni dung hn la hnh
thc cua giao dch cn c phan anh trong bao cao tai chnh, tng ng vi no, phng
phap k toan ring cn c quy nh cho tng loai giao dch.
MUA
18.3.2
Vic mua cn c k toan bng cach s dung phng phap mua trong k toan. K t ngay
mua, bn mua cn phai:
18.3.3
Nhng tai san va n co th xac nh c sau khi mua vao phai la nhng khoan thc cua
bn b mua co vao ngay mua cung vi bt ky khoan n nao phat sinh t cac khoan d phong
cho vic chm dt hoc ct giam hoat ng cua bn b mua (chng trnh c cu lai).
18.3.4
Hai phng phap thay th c phep s dung cho vic phn b chi ph mua:
73
Cac khoan muc tai san va n co th xac nh cn phai c tnh toan theo tng gia tr
thc t vao ngay co giao dch trao i (gii han mc quyn li cua bn mua thu c t
giao dch trao i) va theo ty l thiu s cua nhng khoan nay trong gia tr s sach trc
khi mua.
Cac khoan muc tai san va n co th xac nh cn c tnh toan theo gia tr thc t vao
ngay mua. Bt ky quyn li thiu s nao cung cn c bao cao theo ty l cua bn thiu
s trong gia tr thc t cua nhng khoan li nay.
CHNG 18
H P NH T KINH DOANH
IAS 22
18.3.5
Phn chi ph mua vao vt qua li ch cua bn mua trong gia tr thc t cua nhng tai san
va n mua vao co th xac nh c sau khi mua vao goi la gia tr li th va c ghi nhn
la tai san. Trng hp ngc lai c qui nh va ghi nhn la gia tr li th m.
18.3.6
Gia tr li th cn c khu hao theo phng phap h thng trong sut vong i hu dung.
Co mt gia nh gy tranh cai la vong i hu dung cua gia tr li th khng qua 20 nm.
Phng phap ng thng thng c ap dung tr khi co mt phng phap khac thch
hp hn. Khi gia nh 20 nm khng c chp nhn th gia tr li th cn c kim tra
i vi vic mt mat hang nm va ly do phan i gia nh nay phai c cng b.
18.3.7
18.3.8
mc lin quan ti nhng c tnh cho cac khoan l va chi ph trong tng lai co th
tnh toan c, c xac nh trong k hoach cua bn mua, gia tr li th se c ghi nhn
la thu nhp khi cac khoan l va chi ph trong tng lai a c xac nh xay ra.
mc khng lin quan t i l va chi ph trong tng lai, gi tr li th mkhn
g v t qua
gia tr thc t cua tai san khng phai bng tin c mua vao s c ghi nhn l thu
nhp trong su t vong i hu dung trung bnh con l i cua nhng t i san n y
. iGa t r l i th
m vt qua gi tr thc t cua nhng tai san khng ph i bng tin a c m
ua a
v o c
n
c ghi nh n
ngay la thu nh p
.
Chun mc bao gm nhng quy nh cu th v nhng thay i tip theo trong chi ph mua
hoc thay i gia tr cua nhng tai san va n co th xac nh, vic nay co th dn ti nhng
thay i tip theo trong gia tr li th hoc gia tr li th m (SIC-22).
HP NHT QUYN LI
18.3.9
18.3.10 Cac khoan chi ph phat sinh lin quan ti vic hp nht quyn li cn c ghi nhn ngay
la chi ph.
CAC QUY NH CHUYN I
18.3.11 IAS nay a ra cac quy nh chuyn i theo cach ghi nhn gia tr li th/gia tr li th m
trc y cua doanh nghip bao cao. Chun mc nay khuyn ngh ap dung ngc cac yu
cu cua chun mc.
18.4 CNG B
18.4.1
MUA
Nhng ni dung b sung di y c cng b trong bao cao tai chnh trong ky din ra giao
dch mua:
74
CHNG 18
H P NH T KINH DOANH
IAS 22
18.4.3
Nhng ni dung di y c cng b b sung trong bao cao tai chnh trong ky din ra vic
hp nht quyn li:
18.4.4
S phn trm c phiu co quyn biu quyt cua tng bn c trao i thc hin hp
nht quyn li.
S tai san va s n do tng bn ong gop.
Doanh thu ban hang, doanh thu hoat ng khac, cac khoan bt thng va li nhun rong
hoc l cua tng bn trc ngay hp nht c tnh vao li nhun hoc l rong cua doanh
nghip c hp nht.
HP NHT KINH DOANH SAU NGAY LP BANG TNG KT TAI SAN
75
CHNG 18
IAS 22
H P NH T KINH DOANH
FLtd.
Nghn la
8.200
2.000
u t vao F Ltd.
750
8.950
2.000
Vn c phn
6.000
1.200
N co th xac nh
2.950
8.950
800
2.000
Gia tr thc t cua nhng tai san co th xac nh c cua FLtd. ln ti 2.800.000 la.
Chi ph mua co th c phn b nh sau theo nhng phng phap k toan c chp nhn:
Phn tch vn c phn cua F Ltd.
Phng phap chun
Vn c phn
D tr anh gia lai
u t
Gia tr li th m
Tng s
HLtd.
Thiu s
HLtd.
Thiu s
Nghn la
Nghn la
Nghn la
Nghn la
Nghn la
1.200
840
360
840
800
560
240
560
2.000
1.400
600
1.400
360
(750)
(750)
650
650
360
Bang tng kt tai san hp nht rut gon vao ngay mua se th hin nh sau:
Tai san
Vn chu s hu
Li ch thiu s (nhn xet)
Gia tr li th m
N
Nghn la
Nghn la
11.000a
10.760b
6.000
6.000
600
360
650
3.750c
650
3.750c
11.000
10.760
a= 8.200 + 2.800
b= 8.200 + 2.000 + 70% x 800
c= 2.950 + 800
NHN XET: Theo phng phap k toan thay th, li ch thiu s c bao cao theo ty l trong gia
tr s sach trc khi mua s tai san rong cua cng ty con [30% x (2.000 - 800)] = R360.000.
76
CHNG 19
19.1
VN T RA
Vic mua vao, xy dng hoc san xut mt s tai san co th mt mt thi gian kha dai. Nu
chi ph i vay phat sinh trong thi gian nay, th co th la hp phap khi coi nhng chi ph nay
la mt phn chi ph a nhng tai san vao s dung theo muc ch d nh hoc ban. Chun
mc nay quy nh cac phng phap k toan chi ph i vay.
19.2
PHAM VI AP DUNG
Chun mc nay cn c ap dung trong vic k toan chi ph i vay bao gm lai sut va cac
chi ph khac phat sinh cung vi vic i vay vn cua mt doanh nghip.
19.3
19.3.1 Nhng lun c ung h va phan i vic vn hoa chi ph vay nh sau:
Ung h vic vn hoa:
Chi ph c tnh vao tai san c khp vi doanh thu cua cac ky tng lai.
Mang lai kha nng so sanh cao hn gia tai san mua vao va tai san xy dng c.
19.3.2 Nhng tai san u tiu chun la nhng tai san cn co mt thi gian ang k a vao s
dung theo muc ch d nh hoc tnh trang co th ban c, v du:
Hang tn kho oi hoi mt thi gian ang k a vao tnh trang co th ban c.
Cac tai san khac nh xng san xut, phng tin phat in, va tai san u t.
19.3.3 Hai phng phap k toan chi ph i vay c phep s dung, o la:
Phng phap hach toan chun i vi chi ph i vay cho thy rng cac chi ph nay cn
c ghi nhn la chi ph trong ky phat sinh.
Phng phap c phep thay th chi ph phai c chi tiu khi phat sinh, tr phn c
phep chuyn thanh vn. Chi ph i vay lin quan trc tip ti vic mua vao, xy dng hoc
san xut mt tai san u iu kin co th c chuyn thanh vn khi:
Co kha nng se mang lai cac li ch kinh t trong tng lai cho doanh nghip, va
77
CHNG 19
CHI PH I VAY
IAS 23
Tt ca cac b phn cn c hoan tt trc khi bt ky phn tai san nao co th c ban
hoc s dung (v du mt nha xng).
Trong nhng ky ang thc hin cng vic hanh chnh va ky thut quan trong.
i vi nhng chm tr tim n trong qua trnh mua tai san (v du ru vang cn co thi
gian dai ngu).
19.3.7 Gia tr c vn hoa la s chi ph i vay ma ang ra a co th tranh c nu khng chi tiu
vao nhng tai san u iu kin:
19.3.8 Khi gia tr kt chuyn cua mt tai san bao gm ca lai c chuyn thanh vn, vt qua gia tr
thun co th thc hin, th tai san cn c iu chnh giam xung gia tr thun co th thc
hin.
19.4
CNG B
78
S c vn hoa.
CHNG 19
IAS 23
CHI PH I VAY
CHI PH I VAY
Morskoy Inc. xy dng mt kho cha cn 18 thang hoan thanh. Cng ty bt u xy dng vao
ngay 1/1/20x2. Cac khoan sau a c thanh toan trong nm 20x2:
la
31/1
200.000
31/3
450.000
30/6
100.000
31/10
200.000
30/11
250.000
Khoan thanh toan ln u vao ngay 31/1 a c ly t cac khoan n cua doanh nghip. Tuy nhin,
doanh nghip a thanh cng trong vic huy ng mt khoan vay vn trung han co gia tr 800.000 la
vao ngay 31/3/20x2 vi lai sut n la 9%/nm, c tnh toan va tra vao cui ky hang thang. S tin
nay c s dung ring cho vic xy dng. S vn con tha tam thi c u t vi mc lai sut 6%
nm tra hang thang va c thanh toan bng tin mt. Ngun vn n c ly ra la 200.000 la
thanh toan vao ngay 30/11 va khoan nay khng th ly c t khoan vay trung han.
D an xy dng tam thi b dng 3 tun trong thang 5 do phai tin hanh cac cng vic hanh chnh
va ky thut quan trong.
Gia s rng ban quan ly cng ty Morskoy Inc. ap dung ch k toan vn hoa chi ph i vay.
Nhng khoan n sau y con tn ong trong bang tng kt tai san ngay 31/12/20x2:
la
800.000
1.200.500
9.000.000
S c vn hoa a vao gia vn cua nha kho trong nm 20x2 c tnh nh sau:
la
Khoan vay c bit
800.000 la x 9% x 9/12
54.000
(5.250)
(5.000)
(250)
43.500
79
CHNG 19
IAS 23
CHI PH I VAY
CHI PH I VAY
TIP THEO
Ngun vn chung
Ty l chuyn thanh vn 9,58% (Phep tnh a)
Tra vao ngay 31/1 (200.000 x 11/12 x 9,58%)
17.563
1.597
19.160
TNG S C VN HOA
62.660
LU Y: Mc du tt ca hoat ng b gian oan do cng vic hanh chnh va ky thut trong thang 5
nm 20x2, theo IAS 23 th vic vn hoa khng b nh ch trong thi gian nay.
PHEP TNH
la
a. Ty l vn hoa cho ngun vn ly t cac khoan n
Tng s lai tra cho nhng khoan vay nay
33.800
900.000
933.800
Ky phiu 7 nm
750.000
9.000.000
9.750.000
Ty l vn hoa
= 933.800 : 9.750.000
= 9,58% (lam tron s)
80
CHNG 20
20.1
VN T RA
Quan h vi cac bn lin quan co th co anh hng quan trong n tnh trang tai chnh va
kt qua hoat ng cua n v bao cao. Muc ch cua IAS nay la xac nh cac mi quan h va
cac giao dch vi cac bn lin quan cung c vic cng b thng tin v cac mi quan h o.
20.2
PHAM VI AP DUNG
IAS nay cn c ap dung cho quan h giao dch vi cac bn lin quan. Cac yu cu cua chun
mc ap dung cho cac bao cao tai chnh cua tng bn lin quan thc hin bao cao.
20.3
20.3.1 Cac bn c cho la co lin quan khi mt bn co kha nng kim soat (hoc cung kim soat)
bn con lai hoc co anh hng quan trong i vi bn con lai trong vic ra cac quyt nh tai
chnh va hoat ng. Cac mi quan h vi cac bn lin quan bao gm:
Cac n v trc tip kim soat, hoc chu s kim soat hoc cung chu s kim soat chung
vi n v bao cao (v du mt tp oan cac cng ty).
Cac n v lin kt.
Cac n v cung chu s kim soat.
Cac ca nhn bao gm cac thanh vin trong gia nh, s hu trc tip hoc gian tip quyn
biu quyt trong n v bao cao va quyn nay em lai cho cac ca nhn nay anh hng quan
trong.
Can b quan ly chu cht (gm co cac giam c, nhng can b cao cp va cac thanh vin
trong gia nh) chu trach nhim lp k hoach, ch ao va quan ly cac hoat ng.
Cac n v co quyn biu quyt quan trong c gi trc tip hoc gian tip bi cac ca
nhn (can b chu cht va cac thanh vin trong gia nh ho) hoc cac n v nh o nhng
ngi nay co th gy anh hng quan trong.
20.3.2 Giao dch vi bn lin quan bao gm vic chuyn giao cac ngun hoc ngha vu gia cac bn
lin quan, khng k co gia ca hay khng; no bao gm ca cac giao dch c thc hin c lp.
Di y la v du v cac giao dch nay:
Mua hoc ban hang hoa.
Mua hoc ban bt ng san hoc cac tai san khac.
Cung cp hoc nhn cung cp dch vu.
Cac hp ng ai ly.
Hp ng cho thu.
Chuyn giao nghin cu va phat trin.
Hp ng chuyn giao cp phep.
Giao dch tai chnh gm cac khoan cho vay va gop vn c ng.
am bao va th chp.
Cac hp ng quan ly.
81
CHNG 20
IAS 24
20.3.3 Cac mi quan h vi bn lin quan la mt c im thng thng trong thng mai. Nhiu
n v thc hin nhng phn hoat ng c lp cua mnh thng qua cac cng ty con, n v
lin kt, lin doanh, v.v.. Cac bn nay i khi tham gia cac giao dch thng qua cac iu khoan
va gia ca kinh doanh khng mang tnh tiu biu.
20.3.4 Cac bn lin quan co mc linh hoat trong qua trnh lp gia khng c th hin trong cac
giao dch gia cac bn lin quan, v du:
20.4
Phng phap gia ban cng thm phn trm chi ph.
CNG B
20.4.1 Di y la nhng ni dung cn c cng b trong cac thuyt minh bao cao tai chnh:
Xac nh mi quan h vi bn lin quan khi co s kim soat, bt k co cac giao dch gia
cac bn hay khng.
Khi phat sinh giao dch vi bn lin quan:
Bao cao tai chnh tng hp i vi cac giao dch trong ni b tp oan.
Bao cao tai chnh cua cng ty me kem vi bao cao tai chnh tng hp.
82
Bao cao tai chnh cua mt chi nhanh c s hu toan b nu cng ty me trong cung mt
nc va lp bao cao tp oan.
Bao cao tai chnh cua cac doanh nghip do nha nc kim soat co giao dch vi cac doanh
nghip tng t.
CHNG 20
IAS 24
Yuka Inc.
70%
Habitat Inc.
60%
Fall Inc.
35%
Assoc Inc.
Nhng ng ke lin th hin s kim soat trong khi ng gach ni th hin quyn anh
hng quan trong.
Trong nm, Habitat Inc. a mua xng va thit b cua Assoc. Inc. vi s tin 23 triu la,
nh o Assoc. Inc. thu c mt khoan li nhun 4 triu la.
Theo IAS 24, Habitat Inc. va Assoc. Inc. c cho la cac bn co lin quan. Chi tit y u
v giao dch cn c cng b trong cac bao cao tai chnh cua ca hai bn theo yu cu cua
IAS 24, o la:
83
Chnh sach gia ap dung cho vic xac nh gia tr giao dch.
CHNG 21
21.1
VN T RA
IAS quy nh thng tin cn c bao cao cho tng quy hu tr theo ban cht, ngun tai chnh
va hoat ng.
21.2
PHAM VI AP DUNG
Chun mc nay c ap dung cho cac bao cao v cac quy li ch hu tr hng vao tt ca cac
thanh vin tham gia, khng k quy nay la:
Mt quy ring bit hay khng.
Mt quy xac nh theo ong gop hay la mt quy xac nh theo li ch.
Do mt cng ty bao him quan ly.
Do cac bn khng phai la nhn vin tai tr.
La mt thoa thun chnh thc hay khng chnh thc.
21.3
21.3.1 Cac quy li ch hu tr co th la xac nh theo ong gop hoc xac nh theo li ch (tham khao
chng 15).
21.3.2 Vic tnh toan ph bao him cho quy li ch hu tr co th c tom tt nh sau:
Quy xac nh theo ong gop: Ngha vu cua gi i chu thng c tr i theo phn ong g p
cua ho. V v y
thng khng oi hoi phai a ra y kin c a
ngi tnh to n
ph b o ih m.
Quy xac nh theo li ch: oi hoi nh ky co sang kin cua ngi tnh ph bao him anh
gia tnh trang tai chnh cua quy, xem xet cac gia nh, va kin ngh mc ong gop trong
tng lai. Bn gii chu chu trach nhim khi phuc lai mc quy li ch khi quy b thm hut,
cung cp nhng li ch a thoa thun cho nhn vin hin ang lam vic va a lam vic
trc y.
21.3.3 Nhng nguyn tc sau c ap dung cho vic nh gia tai san thuc quy:
Cac khoan u t c kt chuyn theo gia tr thc t.
Nu khng kt chuyn theo gia tr thc t th vn phai cng b gia tr thc t.
21.3.4 Trong bao cao cua quy xac nh theo ong gop phai co bao cao v tai san rong danh cho li
ch va din giai v chnh sach cp vn.
QUY XAC NH THEO LI CH
21.3.5 Thng th n
g vic anh gia c a
nhn vin tnh ph b o hi m
c th c hi n
3 nm m t l n
. Gi a
tr hi n
tai c a
c c kho n
d tnh thanh toan theo qu l i ch x c nh c th c tnh toan v b o
cao b n
g vi c s d n
g m c lng hin t i hoc m c lng c tnh cho ti thi im ngh hu c a
84
CHNG 21
IAS 26
21.3.7 Bao cao v quy xac nh theo li ch cha ng thng tin cn c trnh bay theo mt trong
nhng hnh thc sau:
21.4
Bao cao cho thy s tai san rong danh tra cho cac li ch, gia tr hin tai cua cac khoan li
ch hu tr cua ngi tnh ph gia bao him d tnh se phai tra va s thng d hoc thm
hut sau o. Bao cao nay con bao gm ca cac bao cao thay i tai san rong danh cho li ch,
va thay i gia tr hin tai cua cac khoan li ch hu tr phai theo tnh toan ph bao him.
Bao cao nay co th con gm mt bao cao ring tnh ph bao him h tr cho gia tr hin tai
cua cac khoan li ch hu tr theo tnh toan rui ro bao him.
Cung cp nhng thng tin ging nh trn v tai san rong, nhng gia tr hin tai theo tnh
ph bao him c cng b trong phn thuyt minh. Bao cao co th bao gm mt bao cao
tnh toan rui ro bao him ring nh nu trn.
Bao cao bao gm mt bao cao v tai san rong tra cac li ch hu tr va bao cao v nhng
thay i cua nhng tai san nay vi gia tr hin tai theo tnh toan bao him trnh bay trong
mt bao cao rui ro bao him ring.
CNG B
85
Gia tr hin tai cua cac li ch hu tr se phai tra theo tnh ph bao him, da trn cac
khoan li ch se phai tra theo cac iu khoan cua quy, da vao dch vu cung cp cho ti
thi im cng b, va vao vic s dung mc lng hin tai hoc mc lng d tnh.
Din giai cac gia nh chnh cho vic tnh toan bao him.
Phng phap s dung cho vic tnh toan gia tr hin tai cua cac khoan li ch hu tr phai
tra theo tnh toan bao him.
Ngay nh gia gn nht do nhn vin tnh rui ro bao him tin hanh.
CHNG 21
IAS 26
1995
Nghn la
Nghn la
809.008
694.402
Lai va c tc
301.391
233.163
1.110.399
927.565
101.337
113.217
55.651
55.341
1.768
640
158.756
169.198
1.269.155
1.096.763
(110.034)
(95.299)
(47.041)
(38.736)
(7.810)
(7.625)
(1.803)
(899)
Tng s giam
(166.688)
(142.559)
S tng thun
1.102.467
954.204
u nm
6.475.709
5.521.505
Cui nm
7.578.176
6.475.709
Thu nhp u t
86
CHNG 22
22.1
VN T RA
Ngi s dung bao cao tai chnh cua mt cng ty me cn co thng tin v tnh hnh tai chnh,
kt qua hoat ng va nhng thay i v tai chnh cua ca tp oan. Chun mc nay quy nh
nhng ni dung sau:
Thu tuc lp va trnh bay cac bao cao tai chnh tng hp.
Phng ph p
k to n
cho c c cng ty con trong c c b o c o t i chnh ring c a
cng ty m .
22.2
PHAM VI AP DUNG
IAS n y
c p
dung cho m t cng ty me v cac cng ty con trong t p
oan chu s ki m
soat c a
22.3.1 Mt cng ty me cn trnh bay cac bao cao tai chnh tng hp nh th ca tp oan la mt
doanh nghip duy nht. Mt cng ty con chu s hu toan b hoc gn nh toan b khng cn
trnh bay bao cao tai chnh tng hp.
22.3.2 Mt cng ty me cn tp hp tt ca cng ty con ca trong nc va nc ngoai tr nhng trng
hp loai tr sau:
Cac cng ty con b mua va gi sau o thanh ly trong tng lai gn.
Cac cng ty con hoat ng theo nhng han ch nghim ngt lu dai va lam tn hai ang
k n kha nng chuyn giao vn.
Nhng cng ty con nay c bao cao nh nhng khoan u t theo IAS 39; xem chng 34.
22.3.3 Phng phap c b n
l p
m t b c c b o cao tai chnh t n
g hp l hp nh t c c b o cao t i ch nh
c a
cng ty m v c c cng ty con theo phng ph p
t n
gd n
g, bng c c h c n
g l i nhng kho n
muc t i s n
, n, v n
, thu nh p
v chi ph ging nhau. C c phng ph p
c b n
khac gm c :
Gia tr kt chuyn cua cac khoan u t cua cng ty me va phn vn chu s hu cua cng
ty me u t vao tng cng ty con c xoa theo IAS 22, xem chng 18.
Li ch thiu s trong tai san rong cua tp hp cac cng ty con c xac nh va trnh bay
87
CHNG 22
IAS 27
Li ch thiu s trong l/lai trong ky cua cac cng ty con c xac nh va trnh bay ring
trong bao cao thu nhp. L lai cua tp oan c iu chnh co c l lai rong tnh cho
nhng ngi s hu cng ty me.
Cac khoan thu c hach toan theo IAS 12.
Li nhun tp hp c iu chnh cho s c tc u ai tch luy cua cng ty con, cho du c
tc a c cng b hay cha.
Cac khoan u t cn c k toan theo IAS 39, t ngay khng con la cng ty con va khng
tr thanh mt n v lin kt.
Cac khoan l tnh vao quyn li thiu s co th ln hn lai t vn gop cua cng ty con.
Phn vt qua nay c tnh vao quyn li a s tr i s ma bn thiu s co rang ngha
vu buc phai, hoc co th, lam li t cac khoan l.
22.3.5 Trong bao cao tai chnh ring cua cng ty me, cac khoan u t vao cac cng ty con c a
vao bao cao tai chnh tng hp o co th la:
22.4
CNG B
Tn.
Ban cht cua mi quan h khi cng ty me khng s hu (trc tip hoc gian tip) trn 50%
quyn biu quyt.
Tn cua mt cng ty, trong o trn 50% quyn biu quyt (trc tip hoc gian tip) b s
hu nhng khng phai la cng ty con do khng co s kim soat.
Anh hng cua vic mua vao va thanh ly cac cng ty con n v th tai chnh, kt qua cua
ky bao cao va n cac gia tr so sanh.
Khi cng ty me chu s hu toan b th cng b:
C s bao cao cho cac cng ty con trong cac bao cao tai chnh cua cng ty me.
88
CHNG 22
IAS 27
Alpha Inc.
Beta Inc.
Charlie Inc.
Delta Inc.
Echo Inc.
Beta Inc. con s hu 30% quyn biu quyt trong Charlie Inc. va 25% quyn biu quyt trong
Echo Inc.
VN T RA: Tng n v trong tp oan co a v nh th nao va vic phn chia thiu s phn
S hu
la
la
25.000
24.000
49.000
19.600
S hu
40.000
14.700
20.000
74.700
89
18.675
38.275
CHNG 22
IAS 27
TIP THEO
B.
Mt cng ty me chu u co cac cng ty con nhiu nc khac nhau, ap dung ch k toan
theo phng phap chi ph LIFO tnh cho toan b s hang tn kho cua tp oan. Gn y, cng
ty gianh c quyn kim soat trong mt cng ty con Nam Phi va cng ty con nay khng c
phep ap dung ch k toan nay do quy nh v k toan cua nc s tai.
IAS 27 yu cu cac bao cao tai chnh tng hp phai c lp theo cac quy tc k toan thng nht,
trong chng mc co th ap dung thc tinc. Tuy nhin chun mc nay khng oi hoi mt
n v trong tp oan phai thay i phng phap k toan sang phng phap c ap dung cho
tp oan.
Cac bao cao tai chnh cua cng ty con Nam Phi co th c iu chnh cho phu hp
chuyn gia tr hang tn kho sang gia tr tnh theo LIFO nhm phuc vu cho vic lp bao cao
tai chnh tng hp.
Nu thc tin khng th s dung mt phng phap k toan thng nht i vi hang tn
kho (v du theo quan im chi ph li ch thc hin chuyn i) th vic nay phai c
cng b, cung vi gia tr hang tn kho khng tnh theo cng thc LIFO.
90
CHNG 23
23.1
VN T RA
IAS nay quy nh cac phng phap k toan co th s dung thay th cho cac n v lin kt. Muc
tiu chnh cua chun mc nay la cung cp cho ngi s dung nhng thng tin lin quan n li
ch cua cac nha u t trong cac khoan thu nhp va nhng tai san va n c ban cua n v c
u t.
23.2
PHAM VI AP DUNG
IAS nay c ap dung cho tng khoan u t trong mt n v lin kt; mt n v lin kt
la mt cng ty chu anh hng quan trong cua nha u t, nhng khng phai la mt cng ty
con cung khng phai la mt lin doanh cua nha u t.
23.3
23.3.1 Anh hng quan trong la quyn tham gia vao cac quyt nh chnh sach tai chnh va hoat
ng cua n v c u t, nhng khng co quyn kim soat cac chnh sach nay. S tn tai
cua anh hng quan trong nay, trong s nhng yu t khac, c th hin qua:
Nm gi (trc tip hoc gian tip) trn hoc bng 20% quyn biu quyt tr khi khng co
anh hng quan trong nao c th hin.
ai din cho c quan quan ly.
Tham gia vao qua trnh hoach nh chnh sach.
Cac giao dch quan trong gia cac bn.
Trao i can b quan ly.
Cung cp thng tin ky thut thit yu.
23.3.2 Cac phng phap sau co th c s d n
g k toan cho c c khoan u t v o a
c c n v l i n k t:
Phng phap vn c phn: La phng phap ma theo, o khoan u t luc u c ghi
theo chi ph va c iu chnh theo nhng thay i trong phn tai san rong cua ngi
u t trong n v c u t din ra sau khi co c nhng khoan u t. Gia tr kt
chuyn c giam theo phn c phn phi (v du nh c tc).
Phng phap chi ph: La phng phap ghi khoan u t theo chi ph. Bao cao thu nhp
phan anh mc thu nhp ma nha u t nhn c t phn phn phi li nhun rong tch
luy cua n v c u t phat sinh sau ngay co c khoan u t. S phn chia vt
qua phn li nhun nay lam giam gia tr kt chuyn.
23.3.3 Trong cac bao cao tai chnh tng hp cac n v lin kt thng c k toan theo phng
phap vn. Tuy nhin, khoan u t vao n v lin kt c bao cao theo IAS 39 khi:
khoan u t co c va gi em ban lai trong tng lai gn, hoc
hoat ng theo nhng han ch ngt ngheo ap dung lu dai.
23.3.4 Trong cac bao cao tai chnh ring nha u t bao cao v cac n v lin kt bng cach:
kt chuyn theo chi ph
s dung phng phap k toan theo vn gop c phn hoc.
k toan theo IAS 39 cho cac khoan tai san tai chnh danh ban.
23.3.5 Cac nguyn tc k toan khac cua phng phap vn c phn la:
Bt u k toan vn c phn t ngay n v c u t ap ng nh ngha v mt n
v lin kt.
91
CHNG 23
IAS 28
nha u t khng con co anh hng quan trong, nhng vn duy tr toan b hoc mt
phn khoan u t, hoc
Loai bo nhng khoan l lai cha thc hin phat sinh t cac giao dch gia ngi u
t va bn c u t (SIC-3).
i u
chnh kh u
hao nhng tai s n
c th khu hao c , da trn gi tr th c t cua t i
san.
23.4 CNG B
Ch k toan
Phng phap s dung k toan cho:
Gia tr li th va gia tr li th m.
Tn.
v n
c phn cho khoan u
t th se phai cng b anh h n
g co th co trong tr n
g hp ap d n
g
phng phap vn c phn.
92
Nu khng th tnh s iu chnh khi cac n v lin kt s dung cac ch k toan khac
vi ch k toan c ngi u t ap dung th s vic nay cung phai c cng b.
Phn ngha vu bt thng va cam kt v vn cua ngi u t trong mt n v lin kt
CHNG 23
IAS 28
550.000
D tr
180.000
650.000
1.380.000
Nhng phn trch dn di y c ly t bao cao tai chnh cua Nutro Inc. cho nm tai chnh kt
thuc ngay 31/12/20x4:
la
Bao cao thu nhp
Li nhun sau thu
228.000
Khoan bt thng
(12.000)
216.000
650.000
216.000
C tc a tra
(80.000)
786.000
Trong thang 11/20x4, ln u tin Dolo Inc. ban hang tn kho cho Nutro Inc. Tng doanh s ban
hang ln ti 50.000 la va Dolo Inc. thu c khoan li nhun 10.000 la t giao dch. Nutro Inc.
khng ban ra bt ky mt khoan hang tn kho nao cho ti 31/12. Thu sut thu nhp la 30%.
Vic ap dung phng phap vn se anh hng n gia tr kt chuyn cua khoan u t vao Nutro
Inc., c phan anh nh sau:
la
Chi ph ban u
220.000
332.000
552.000
83.600
(32.000)
603.600
93
CHNG 23
IAS 28
PHEP TNH
la
A.
86.400
Anh hng sau thu cua phn li nhun cha thc hin [40% x (70% x 10.000)]
(2.800)
83.600
SIC-3 yu cu l lai cha thc hin co c t cac giao dch vi cac n v lin kt cn phai
phai xoa i theo ty l tng ng theo IAS 28.16.
94
CHNG 24
24.1
VN T RA
Trong nn kinh t siu lam phat, bao cao kt qua hoat ng va tnh trang tai chnh ma khng
c khng nh lai th khng con hu ch. ng tin mt sc mua nhanh n mc vic so
sanh gia tr giao dch va cac s kin khac a xay ra ngay trong cung mt ky k toan cung tr
nn sai lch. IAS nay yu cu cac bao cao tai chnh cua mt doanh nghip hoat ng trong
mt nn kinh t siu lam phat cn c bao cao lai.
24.2
PHAM VI AP DUNG
IAS nay cn c ap dung cho cac doanh nghip bao cao trong cac nn kinh t siu lam phat.
Cac c im cua mt nn kinh t siu lam phat gm co:
24.3
Dn chung mun gi tai san cua mnh di dang tai san khng bng tin hoc bng mt
loai ngoai t tng i n nh.
Gia ca thng c yt theo mt ngoai t n nh.
Cac giao dch tn dung thc hin theo gia bu p cho mc mt sc mua c tnh.
Lai, tin lng va gia gn vi ch s gia.
Ty l lam phat tch luy trong ba nm ti khoang mc 100% hoc cao hn (tc la trung bnh
trn 26%/nm.
24.3.1 Cac bao cao tai chnh cua mt doanh nghip - bao cao theo ng tin cua nc co nn kinh t
siu lam phat - cn c khng nh lai theo n v tnh toan tai ngay lp bang tng kt tai
san, tc la doanh nghip cn iu chnh s lng trong bao cao tai chnh nh th chung a
din ra theo n v tin t bao cao ch vao ngay lp bang tng kt tai san.
24.3.2 Cac bao cao tai chnh c khng nh lai thay th cho bao cao tai chnh thng thng va
khng dung lam bao cao b sung cho bao cao nay. Vic trnh bay ring cac bao cao tai chnh
thng thng vn khng c khuyn khch.
KHNG NH LAI CAC BAO CAO TAI CHNH THEO CHI PH BAN U
95
CHNG 24
IAS 29
cach ap dung nhng thay i ch s hoc n v tin t cho gia tr kt chuyn k t ngay co
c tai san (hoc ky khng nh lai u tin) hoc gia tr thc t vao ngay anh gia.
Nhng tai san khng bng tin khng c khng nh lai nu nhng khoan nay c
trnh bay theo gia tr thun co th thc hin, gia tr thc t hoc gia tr co th thu hi c
vao ngay lp bang tng kt tai san.
Vao u ky u tin ap dung cac nguyn tc cua IAS 29, cac thanh phn trong vn chu s
hu, tr nhng phn li nhun tch luy va thng d do anh gia lai c khng nh lai t
ngay ong gop.
Vao cui ky u tin va sau o, tt ca cac thanh phn trong vn cua cac chu s hu c
khng nh lai t ngay ong gop.
Nhng thay i trong vn cua cac chu s hu c tnh vao vn gop c phn.
24.3.5 Tt ca cac khoan muc trong bao cao thu nhp c khng nh lai bng cach ap dung ch s
gia chung c tin dung t ngay ghi cac khoan muc ln u.
24.3.6 Mt khoan lai hoc l sau khi cn i cac khoan tai san va n rong bng tin c tnh vao
thu nhp rong. Khoan nay co th c c tnh bng cach ap dung thay i ch s gia chung
vao s bnh qun gia quyn cua cac khoan tai san/n rong bng tin.
KHNG NH LAI BAO CAO TAI CHNH THEO CHI PH HIN TAI
24.3.7 Cac quy tc ap dung cho vic khng nh lai bang tng kt tai san:
Nhng khoan muc c trnh bay theo chi ph hin tai khng phai khng nh lai.
Nhng khoan muc khac c khng nh lai theo cac quy tc nu trn.
24.3.8 Tt ca cac khoan c a vao bao cao thu nhp c bao cao lai theo n v tnh toan vao
ngay lp bang tng kt tai san bng cach ap dung ch s gia chung.
24.3.9 Nu mt khoan l/lai sau khi cn i cac khoan tai san va n rong bng tin c tnh theo
IAS 15, th vic iu chnh nay tao nn mt phn l/lai sau khi cn i cac khoan rong bng
tin c tnh theo IAS 29.
24.3.10 Tt ca cac dong tin c th hin bng n v tnh toan vao ngay lp bang tng kt tai
san.
24.3.11 Khi mt cng ty con, mt n v hoc mt lin doanh nc ngoai cua cng ty me lp bao cao
trong mt nn kinh t siu lam phat, bao cao tai chnh cua cac n v nay trc ht cn c
khng nh lai theo IAS 29 va sau o chuyn i theo ty gia ong ca nh th o la cac n
v nc ngoai theo IAS 21.
24.4 CNG B
96
Vic cac bao cao tai chnh c da trn phng phap chi ph ban u hay phng phap
chi ph hin tai.
Vic xac nh va mc ch s gia hoc loai tin t n nh vao ngay lp bang tng kt tai
san.
Thay i ch s gia hoc loai tin t n nh trong cac nm tai chnh trc va nm hin
tai.
CHNG 24
IAS 29
BAO CAO TAI CHNH TRONG CAC NN KINH T SIU LAM PHAT
Darbrow Inc. c thanh lp vao ngay 1/1/20x2 vi s vn gop c phn la 40 triu la. Bang tng
kt tai san cua cng ty vao u va cui nm tai chnh u tin nh sau:
u ky
Nghn la
Cui ky
Nghn la
60.000
50.000
Hang tn kho
30.000
40.000
50.000
140.000
60.000
150.000
40.000
40.000
10.000
100.000
100.000
140.000
150.000
Tai san
N va vn c phn
Vn c phn
Li nhun tch luy
Cac khoan i vay
Bao cao thu nhp cho nm u phan anh cac khoan sau:
Nghn la
Doanh thu
Chi ph hoat ng
Khu hao nha xng va thit b
Li nhun hoat ng
Lai a tra
Li nhun trc thu
Chi ph thu thu nhp
Li nhun sau thu
800.000
(750.000)
(10.000)
40.000
(20.000)
20.000
(10.000)
10.000
97
1.
2.
Hang tn kho th hin s lng mua trong hai thang, tt ca cac khoan muc trong bao cao thu
nhp c luy k tron s trong nm.
CHNG 24
IAS 8
TIP THEO
BAO CAO TAI CHNH TRONG CAC NN KINH T SIU LAM PHAT
Cac bao cao tai chnh co th c khng nh lai theo n v tnh toan vao ngay lp bang tng kt
tai san bng cach s dung mt ch s gia tin dung nh sau:
BANG TNG KT TAI SAN
Ghi vao
Khng nh lai
Nghn la
Nghn la
Nghn la
50.000
110.000
2.20/1.00
40.000
41.905
2.20/2.10
60.000
60.000
150.000
211.905
Vn c phn
40.000
88.000
2.20/1.00
10.000
23.905
s d
100.000
150.000
100.000
211.905
Nghn la
Nghn la
Nghn la
800.000
1.100.000
2.20/1.60
(750.000)
(1.031.250)
2.20/1.60
(10.000)
(22.000)
2.20/1.60
Lai a tra
(20.000)
(27.500)
2.20/1.60
(10.000)
(13.750)
2.20/1.60
10.000
5.500
Tai san
N va vn c phn
18.405
23.905
a.
b.
c.
98
S d
CHNG 25
VN T RA
Ngi s dung bao cao tai chnh cua cac ngn hang cn hiu ro hn v loai hnh hoat ng
c bit cua mt ngn hang va cu th la kha nng thc hin ngha vu n han va kha nng
thanh khoan va mc rui ro tng i gn vi cac mang hoat ng khac nhau cua ngn
hang. Muc ch cua chun mc nay la:
PHAM VI AP DUNG
Chun mc nay ap dung cho tt ca cac ngn hang. Cac ngn hang c nh ngha la cac nh
ch t i chnh, trong s nhng hoat ng khac, nhn tin g i va vay cua cng ch n
g h
n m
m
u c
ch cho vay v u t trong pham vi quy nh trong lut phap v ngn hang ho c lu t pha p
tng t.
25.3.
25.3.1 Chun mc nay khng xy dng cac tiu ch ghi nhn va anh gia cu th cho cac ngn hang
v cac nguyn tc k toan ging ht nhau (nh a a ra trong cac chun mc khac) cn c
cac ngn hang ap dung cho vic ghi nhn cac giao dch va s kin. V vy IAS nay ch quy
nh cho vic cng b thng tin.
25.3.2 Mc du mt ngn hang chu s kim soat va cung cp thng tin cho cac c quan quan ly,
nhng thng tin nay khng phai luc nao cung co th cung cp cho moi i tng s dung. V
vy, ni dung cng b trong cac bao cao tai chnh cn phai d hiu u ap ng nhu cu cua
ngi s dung (theo nhng gii han chp nhn c).
25.4
CNG B
25.4.1 Thuyt minh ch k toan cn cng b c s lp bao cao tai chnh, bao gm:
99
CHNG 25
NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN HANG...
IAS 30
Vic xac nh l theo cac khoan vay va tam ng va xoa cac khoan vay va tam ng khng
th thu hi c.
Vic xac nh chi ph cho nhng rui ro chung cua ngn hang va k toan cac khoan ph o.
25.4.2 Bao cao thu nhp cn tp hp thu nhp va chi ph theo tnh cht va cng b gia tr cac loai
thu nhp va chi ph chnh. Ngoai cac yu cu trong nhng IAS khac, bao cao thu nhp hoc
thuyt minh cn co:
Cac khoan l va lai sau thng c bao cao theo phng phap bu tr.
Cac khoan thanh ly va thay i gia tr kt chuyn cua giao dch mua ban chng khoan.
Ban quan ly cn a ra nhn xet v cac mc lai sut trung bnh, trung bnh tai san sinh lai
va trung bnh cac khoan n chu lai trong ky.
25.4.3 Bang tng kt tai san cn tp hp cac tai san va n theo tnh cht va lit k cac khoan nay
theo th t phan anh tnh thanh khoan tng i cua chung. Ngoai cac yu cu trong cac IAS
khac, bang tng kt tai san hoc thuyt minh phai nu:
Tai san
100
CHNG 25
NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN HANG...
IAS 30
Thay th tn dung trc tip bao gm bao lanh chung cho cac khoan n, bao lanh chp
nhn ngn hang, th tn dung d phong bao lanh tai chnh cho cac khoan vay va
chng khoan.
Mt s khoan n bt thng lin quan n giao dch bao gm trai phiu cng trnh, trai
phiu u thu, trai phiu bao am, th tn dung d phong lin quan n cac giao dch
cu th.
Cac khoan n bt thng ngn han, t thanh khoan lin quan n giao dch phat sinh
t vic lu chuyn hang hoa v du nh tn dung chng t ly vic giao hang lam am
bao.
Cac thoa thun ban va mua lai khng c ghi nhn trong bang tng kt tai san.
Lai va cac tai khoan khac lin quan n ty gia hi oai bao gm cac hp ng trao i,
hp ng la chon va hp ng tng lai.
Cac cam kt khac, cac hp ng bao him n va cac hp ng bao lanh tun hoan.
25.4.5 Cng b ban phn tch tai san va n theo cac nhom ky han tng ng da theo thi han con
lai vao ngay lp bang tng kt tai san cho n ngay ao han hp ng. V du v cac thi han
c s dung:
Cho ti 1 thang.
T 1 n 3 thang.
T 3 thang n 1 nm.
T 1 n 5 nm.
T 5 nm tr ln.
Thi gian ao han co th c th hin theo thi gian con lai cho n ngay thanh toan, thi
han ban u cho ti ngay thanh toan hoc thi gian con lai cho ngay tip theo sau khi lai sut
c thay i.
Trong ban nhn xet, ban quan ly cn cung cp thng tin v thi han hiu lc va cach thc quan
ly va kim soat rui ro va nguy c i kem vi cac mc lai sut va thi gian ao han khac nhau.
25.4.6 Cng b bt ky mang tp trung quan trong nao trong tai san, n va tai khoan ngoai bang cua
ngn hang v mt a ly, nhom khach hang, va nhom nganh hoc cac mang tp trung rui ro
khac. Ngn hang cn cng b gia tr cua cac khoan ngoai t rong co nguy c rui ro ln.
25.4.7 Ngn hang cn cng b nhng thng tin lin quan n l t cac khoan vay va tam ng nh
sau:
101
cng b
CHNG 25
NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN HANG...
IAS 30
25.4.8 S lng danh ring cho rui ro chung trong nganh ngn hang (bao gm tn tht trong tng lai
va nhng khoan rui ro va bt thng khac khng th d oan c, ngoai nhng khoan phai
c tch luy theo IAS 37) cn c cng b ring nh nhng khoan trch lp li nhun tch luy.
Bt ky khoan giam tr nao t nhng khoan nay u c ghi co trc tip vao li nhun tch
luy.
25.4.9 Cng b tng gia tr n c am bao, tnh cht va gia tr s sach cua nhng tai san c th
chp lam am bao.
25.4.10 Nu ngn hang tham gia vao cac hoat ng tn thac ln, s vic nay va quy m cua cac hoat
ng cn c cng b.
25.4.11 Tun thu cac yu cu cua IAS 24. Cac yu t sau thng c cng b cho cac giao dch cua
cac bn lin quan:
Cac khoan vay va tam ng, tin gi, chp nhn va ky phiu.
Cac loai thu nhp chnh, chi ph lai, hoa hng a tra.
Chi ph c cng nhn trong ky i vi nhng khoan l t cac khoan cho vay va tam
ng va s lng d phong vao ngay lp bang tng kt tai san.
Cac khoan cam kt khng th huy ngang va cac khoan bt thng, cac khoan cam kt
phat sinh t cac khoan ngoai bang.
Phu luc III cua cun hng dn nay co bang tom tt va kt hp cac yu cu cng b cua IAS 1,
30, 32 va 39 theo loai rui ro cho vic trnh bay cac bao cao tai chnh cua cac ngn hang va cac t
chc tng t.
102
CHNG 25
IAS 30
NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN HANG...
NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN
HANG VA CAC T CHC TN DUNG TNG T
Nhng oan trch di y ly t bao cao tai chnh nm cua ngn hang lin quan n Cac khoan
tam ng c trnh bay thanh nhng tai san c cng b ring trn bang tng kt tai san:
CH K TOAN
Triu la
2. Cac khoan tam ng
Thu chi va the tn dung
16.000
5.000
22.000
Cm c
58.000
2.000
Cho vay d an
3.000
10.000
116.000
D phong cac khoan tam ng kho oi va khng chc chn (tham khao thuyt minh s 4)
5.000
(6.800)
D phong chung
1.800
109.200
3.000
2.000
Tiu dung
77.000
Tai chnh
9.000
San xut
7.000
Dch vu
7.000
Vn tai
2.000
Ban bun
4.000
5.000
116.000
103
CHNG 25
IAS 30
NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN HANG...
TIP THEO
NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN
HANG VA CAC T CHC TN DUNG TNG T
2.2 Phn tch thi gian ao han
Trong vong 1 nm
T 1 n 5 nm
Trn 5 nm
33.000
28.000
55.000
116.000
114.000
100
700
800
400
116.000
Phn tch thi gian ao han c da trn thi gian con lai tnh t cui nm cho n ngay ao
han hp ng.
3. Cac khoan tam ng khng sinh li
S d gp
Triu la
16.000
22.000
58.000
20.000
116.000
S d
khng thc hin
Triu la
2.000
1.000
5.000
2.000
10.000
5.600
(1.100)
4.500
D phong a lp trong nm
S d cui nm
Bao gm:
D phong chi tit
D phong chung
Tnh vao bao cao thu nhp
D phong a lp trong nm hin tai
Thu hi cac khoan tam ng a xoa trc y (400)
2.300
6.800
5.000
1.800
6.800
2.300
1.900
104
am bao
Triu la
1.300
900
6.700
1.200
10.100
D phong
a lp
Triu la
1.000
500
2.500
1.000
5.000
CHNG 25
NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN HANG...
IAS 30
TIP THEO
NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN
HANG VA CAC T CHC TN DUNG TNG T
Tnh hu ch cua cac ni dung cng b nu trn c anh gia nh sau:
a.
IAS 30, oan 30: Phn tch tai san theo phn nhom ao han theo thi gian (Thuyt minh s 2.2).
Thi gian ao han cua tai san va n va kha nng thay th cac khoan n khi n han, vi mt
mc chi ph co th chp nhn c, la nhng yu t quan trong trong vic anh gia tnh thanh
khoan cua mt ngn hang va rui ro cua ngn hang trc nhng thay i lai sut va ty gia hi
oai.
b.
IAS 30, oan 40: Cac mang tp trung ang k cua tai san theo cac khu vc a ly va nhom khach
hang/nhom nganh (Thuyt minh s 2.1 va 2.3).
Thng tin nay la mt ch bao hu ch v nhng rui ro tim n trong vic chuyn thanh tin
nhng tai san va ngun vn ma ngn hang co th s dung.
c.
IAS 30, oan 43(a): Ch k toan cho vic ghi nhn va xoa cac khoan vay va tam ng khng
th thu hi (Thuyt minh s 1).
Ch k toan nay giup cho ngi s dung hiu c cach thc phan anh cac giao dch va s
kin trong cac bao cao tai chnh.
d.
IAS 30, oan 43(b): Chi tit v nhng thay i trong khoan d phong cho tn tht t cac khoan
vay va tam ng trong ky; cng b ring s lng c ghi nhn la chi ph trong ky, s lng tra
cho nhng khoan vay va tam ng trong ky a c xoa; va s lng c ghi co trong ky i vi
nhng khoan vay va tam ng a c xoa trc y nhng a c thu hi (Thuyt minh s
4).
Ngi s dung bao cao tai chnh cua ngn hang cn bit v anh hng cua tn tht t nhng
khoan vay va tam ng n tnh trang tai chnh va hoat ng cua ngn hang; no giup ngi s
dung anh gia tnh hiu qua trong vic s dung ngun vn cua ngn hang.
e.
IAS 30, oan 43(c): Tng s d phong tn tht do cac khoan vay va tam ng vao ngay lp bang
tng kt tai san (Thuyt minh s 4).
Khi lng tn tht tim tang trong nhng khoan n kho oi trong tng lai c phan anh
trong bang tng kt tai san.
f.
IAS 30, oan 43(d): Tng s c tnh vao bang tng kt tai san cho nhng khoan vay va tam
ng khng tch luy lai va phng phap s dung xac nh gia tr s sach cua nhng khoan
vay va tam ng nay (Thuyt minh s 1 va 3).
Anh hng cua vic khng tch luy lai n bao cao thu nhp cung c phan anh.
105
CHNG 26
26.1
VN T RA
Cac phng phap hach toan k toan co th la chon cho cac lin doanh c quy nh. Muc
ch chnh la cung cp cho ngi s dung nhng thng tin v phn chia quyn li gia nhng
ngi chu u t (cac bn tham gia lin doanh) i vi thu nhp va tai san thun c ban cua
lin doanh.
26.2
PHAM VI AP DUNG
IAS nay ap dung cho cac khoan phn chia li ch trong cac lin doanh va vic bao cao v tai
san, n, thu nhp va chi ph, khng tnh n c cu hoc hnh thc cua cac n v nay (chu
trong ni dung hn hnh thc). Lin doanh la mt thoa thun theo hp ng gia hai hoc
nhiu bn cam kt thc hin mt hoat ng kinh t di s kim soat chung.
26.3
Hai hoc nhiu lin doanh chu s rang buc bi mt thoa thun theo hp ng.
Thoa thun nay thit lp vic kim soat chung, tc la thoa thun theo hp ng v vic
phn chia quyn kim soat i vi lin doanh trong o khng co bn nao trong cac bn
c thc hin quyn kim soat n phng.
26.3.2 Vic co mt thoa thun theo hp ng giup phn bit cac lin doanh vi cac n v lin kt.
Thoa thun nay thng dang vn ban va quy nh nhng vn nh:
Hoat ng, thi han va bao cao.
B nhim thanh vin hi ng quan tr hoc c quan tng ng va quyn biu quyt.
Gop vn cua cac bn tham gia lin doanh.
Phn chia gia c c
bn lin doanh i vi s n
ph m
, thu nh p
, chi ph ho c k t qu c a
l i n
doanh.
26.3.3 Cac lin doanh co th co nhiu hnh thc va c cu khac nhau, o la cac hoat ng, tai san
va cac n v chu s kim soat chung.
26.3.4 Cac hoat ng chu s kim soat chung lin quan n vic s dung cac ngun vn cua cac bn
tham gia lin doanh ch khng phai thit lp c cu ring. V du khi hai hoc nhiu bn kt
hp cac ngun vn va n lc san xut, tip th va cung ban mt san phm. V mt quyn
li trong cac hoat ng kim soat chung, mt bn lin doanh cn ghi nhn trong bao cao tai
chnh cua ring mnh va trong bao cao tai chnh tng hp:
Tai san do n v quan ly.
N do n v phat sinh.
Chi ph do n v phat sinh.
Phn phn chia thu nhp ma n v thu c.
26.3.5 Cac tai san cung chu s kim soat chung: Mt s lin doanh tham gia cung kim soat va s
hu chung mt hoc nhiu tai san co c hoc danh cho cac muc ch cua lin doanh (v
du cac nha may co chung mt ng tu). Vic thanh lp mt doanh nghip ring la khng
cn thit. Mt bn tham gia lin doanh cn ghi nhn trong bao cao tai chnh cua ring mnh
106
CHNG 26
IAS 31
Phng phap chun: Hp nht theo ty l, trong o phn chia cua tng bn tham gia lin
doanh i vi tng loai tai san, n, thu nhp, chi ph va dong tin cua n v chu kim
soat chung c kt hp vi cac khoan muc tng t cua bn lin doanh o hoc c bao
cao ring. Cac nguyn tc sau c ap dung:
Li ch trong cac lin doanh c a vao cac bao cao tai chnh tng hp cua bn tham
gia lin doanh, ngay ca nu n v nay khng co cng ty con.
Bt u vic hp nht theo ty l khi bn tham gia lin doanh c cung kim soat.
Dng vic hp nht theo ty l khi bn tham gia lin doanh khng con c kim soat
chung.
Nhi u
b c h p
nh t theo t l tng t nh c c b c h p
nh t c quy nhtrongIAS 7
2.
Phng phap thay th: Phng phap vn c phn la mt phng phap c phep thay
th nhng khng c khuyn khch dung. Phng phap nay phai ngng ap dung khi
bn tham gia lin doanh khng con quyn kim soat chung hoc khng con anh hng
quan trong.
Mua vao va gi lai sau o em ban lai trong tng lai gn.
Lin doanh hoat ng theo nhng han ch nghim ngt ap dung lu dai lam tn hai
ang k n kha nng chuyn giao vn cho bn tham gia lin doanh.
Khi lin doanh tr thanh mt cng ty con th se c bao cao theo IAS 27.
Cac giao dch gia mt bn tham gia lin doanh va mt lin doanh c hach toan nh sau:
107
Xoa phn phn chia cua cac bn tham gia lin doanh i vi li nhun cha thc hin
co t vic ban hoc ong gop tai san vao mt lin doanh.
Xoa toan b phn l cha thc hin t vic ban hoc gop tai san vao mt lin doanh.
Xoa phn phn chia cua bn tham gia lin doanh i vi li nhun hoc l t vic ban
tai san cua mt lin doanh ban cho bn tham gia lin doanh.
CHNG 26
IAS 31
SIC 13 cp n anh hng v mt k toan cua cac khoan ong gop khng bng tin t
cac bn tham gia lin doanh.
Mt nha u t trong lin doanh, khng co quyn kim soat chung, cn bao cao phn li
ch cua mnh trong mt lin doanh trong bao cao tai chnh tng hp theo IAS 39 hoc,
trng hp co anh hng quan trong th theo IAS 28. Trong bao cao tai chnh ring cua
nha u t, khoan u t cung co th c bao cao theo chi ph.
Cac nha iu hanh hoc quan ly mt lin doanh cn k toan bt ky khoan ph nao nh
mt khoan doanh thu theo IAS 18.
26.4 CNG B
108
S lng cac khoan n bt thng sau y (IAS 37) c trnh bay tach bit vi cac khoan
khac:
Cac khoan n bt thng cua cac bn tham gia lin doanh khac.
Tn.
Ty l s hu.
Khi s dung mu bao cao theo tng dong hoc phng phap vn c phn bn tham gia lin
doanh cn phai cng b tng s cua tng loai tai san ngn han, tai san dai han, n ngn
han, n dai han, thu nhp, chi ph lin quan n cac lin doanh.
Trng hp khng a ra bao cao tai chnh tng hp (v khng co cng ty con) bn tham
gia lin doanh vn phai cng b nhng thng tin trn.
CHNG 26
IAS 31
BAO CAO TAI CHNH CHO CAC KH0AN PHN CHIA QUYN LI
TRONG CAC LIN DOANH
Techno Inc. c thanh lp sau khi ba cng ty thit k cng trnh c lp quyt nh tp hp kin
thc cua mnh thc hin va tip th cng ngh mi. Ba cng ty nay co phn quyn li trong vn
c phn cua Techno Inc. tai thi im thanh lp nh nhau:
Electro Inc.
30%
Mechan Inc.
40%
Civil Inc.
30%
Nhng thng tin sau c ly t cac bao cao tai chnh cua Techno Inc. va mt trong nhng cng ty
s hu no la Mechan Inc.
BAO CAO THU NHP TOM TT CHO NM TAI CHNH KT THUC NGAY 30/6/20x1
Doanh thu
Chi ph ban hang
Li nhun gp
Cac loai thu nhp hoat ng khac
Chi ph hoat ng
Li nhun trc thu
Chi ph thu thu nhp
Li nhun rong cua ca ky
Mechan Inc.
Techno Inc.
Nghn la
Nghn la
3.100
980
(1.800)
(610)
1.300
370
150
(850)
(170)
600
200
(250)
(90)
350
110
Trong nm, Mechan Inc. ban cho Techno Inc. s hang tn kho vi tr gia theo hoa n la 600.000
la. Mt khoan 240.000la c nhp vao hang tn kho cua Techno Inc. ngay 30/6/20x1 - la s
hang tn kho mua cua Mechan Inc. vi mc chnh lch li nhun 20%. Thu sut thu nhp la 30%.
Trong nm Techno Inc. tra mt khoan chi ph hanh chnh 120.000 la cho Mechan Inc. Khoan nay
c a vao Thu nhp hoat ng khac.
tp hp kt qua cua Techno Inc. va Mechan Inc., nhng vn sau se cn c giai quyt:
Techno Inc. la mt n v lin kt hay lin doanh khi lp bao cao tai chnh?
Cac giao dch trn cua cac cng ty c ghi chep va trnh bay nh th nao cho muc ch bao cao
tai chnh trong bao cao thu nhp tng hp?
Vn th nht: Mt thoa thun theo hp ng vi cac bn tham gia thc hin mt hoat ng kinh
t chu s kim soat chung, se giup phn bit mt lin doanh vi mt n v lin kt. Khng mt bn
nao trong cac bn lin doanh co th thc hin vic kim soat n phng. Tuy nhin trong trng hp
khng co thoa thun theo hp ng, u t se c coi la mt n v lin kt v nha u t nm gi
trn 20% quyn biu quyt va v vy c cho la co anh hng quan trong n n v c u t.
Vn th hai: Nu Techno Inc. c coi la mt lin doanh, phng phap hp nht theo ty l se c
s dung. Phng phap vn c phn la phng phap c phep s dung thay th. Tuy nhin, nu Techno
Inc. c coi la mt n v lin kt, th phng phap vn c phn se c s dung.
109
CHNG 26
IAS 31
TIP THEO
BAO CAO TAI CHNH CHO CAC KH0AN PHN CHIA QUYN LI
TRONG CAC LIN DOANH
Vn th ba: minh hoa, gia s rng Techno Inc. la mt lin doanh.
BAO CAO THU NHP TNG HP CHO NM TAI CHNH KT THUC NGAY 30/6/20x1
Nghn la
3.252
(1.820)
Li nhun gp
1.432
102
(870)
664
(281)
383
NHN XET
Phng phap hp nht theo ty l c ap dung bng cach cng thm 40% cua cac khoan trong
bao cao thu nhp cua Techno Inc. vao cac khoan cua Mechan Inc..
Cac giao dch gia cac cng ty c x ly bng cach ghi but toan vao nht ky hp nht nh sau:
Ghi n
Nghn la
Ban hang (40% x 600)
Ghi co
Nghn la
240
240
16
Hang tn kho
16
4,8
4,8
(Anh hng thu n vic xoa phn li nhun cha thc hin)
Chi ph quan ly hanh chnh c xoa i bng cach tr i cac thu nhp hoat ng khac cua
Mechan Inc. trong tng chi ph, tc la 48.000 la va giam chi ph hoat ng tng ng. Anh
hng rong n li nhun tng hp la 0.
110
CHNG 26
TIP THEO
BAO CAO TAI CHNH CHO CAC KH0AN PHN CHIA QUYN LI
TRONG CAC LIN DOANH
Nghn la
a. Ban hang
Mechan
3.100
(240)
392
3.252
1.800
(240)
16
244
1.820
150
(48)
102
d. Chi ph hoat ng
Mechan
Techno (40% x 170)
Ph trong ni b tp oan (40% x 120)
850
68
(48)
870
250
(5)
36
281
111
IAS 31
CHNG 27
IAS 32 va 39 a c ban hanh thanh nhng chun mc ring nhng trong thc tin c
ap dung nh mt n v do 2 chun mc nay x ly cac trng hp k toan ging ht nhau.
IAS 39 qui nh cho vic ghi nhn va tnh toan cac cng cu tai chnh va ngoai ra con gm co
mt s ni dung cng b b sung cho nhng ni dung theo yu cu cua IAS 32. Nhng yu
cu c nu trong chng nay cung cp y u tt ca cac ni dung v cng b va trnh
bay lin quan ti cac cng cu tai chnh.
27.1
VN T RA
Ngi s dung cn thng tin nng cao hiu bit v tm quan trong cua cac cng cu tai
chnh trong va ngoai bang lin quan n tnh trang tai chnh cua mt doanh nghip, hoat
ng va lu chuyn tin t, anh gia khi lng, thi gian va tnh chc chn cua cac dong
lu chuyn tin t trong tng lai gn lin vi cac cng cu o. IAS nay:
a ra cac yu cu cho vic trnh bay cac cng cu tai chnh trong bang tng kt tai san.
Xac nh thng tin cn c cng b v cac cng cu tai chnh ca trong bang (c ghi nhn)
va ca ngoai bang (cha c ghi nhn).
27.2
PHAM VI AP DUNG
IAS quy nh cho tt ca cac loai cng cu tai chnh, ca nhng loai c ghi nhn, va cha c
cng nhn. Mt cng cu tai chnh la bt ky hp ng nao mang lai mt tai san tai chnh cho
doanh nghip va mt khoan n tai chnh hoc cng cu vn c phn cho mt doanh nghip
khac.
27.3
112
CHNG 27
IAS 32
27.3.4 T chc phat hanh mt cng cu tai chnh cn phn loai cng cu nay hoc cac thanh phn cua
cng cu nh mt khoan n hoc vn theo:
Ni dung cua thoa thun theo hp ng khi ghi nhn ln u.
Cac nh ngha nu trn.
Quy tc chu trong ni dung hn hnh thc iu chnh vic phn loai (v du mt c phn u
ai co th hoan tra lam phat sinh mt ngha vu lam cho c phn nay tr thanh mt ngha vu
tai chnh ch khng phai vn).
27.3.5 Khi mt doanh nghip phat hanh mt cng cu tai chnh kep co ca hai yu t n va yu t vn
chu s hu (v du trai phiu chuyn i), cn phn loai ring cac thanh phn cua cng cu:
nh gia v n
+ nh gi n = t n
g gia tr. Phn b s k t chuyn theo t l vi gi tr a x c l p.
Khi c phn loai nh vy, vic phn loai khng c thay i ngay ca khi tnh hnh kinh
t thay i. Khng co mt khoan l hoc lai nao phat sinh t vic ghi nhn va trnh bay ring
tng phn.
27.3.6 Lai, c tc, l va li nhun lin quan ti mt ngha vu tai chnh cn c bao cao trong bao
cao thu nhp nh mt khoan chi ph hoc thu nhp. Phn phn chia cho nhng ngi nm
gi mt cng cu vn cn c ghi n trc tip vao vn c phn. Vic phn loai cng cu tai chnh
quyt nh phng phap k toan cho nhng khoan muc nu trn:
C tc hng t cac c phn c phn loai la nhng khoan n, v vy, se c phn loai
la chi ph theo cung cach thc nh thanh toan tin lai sut cua mt khoan vay. Hn na,
s c tc nay phai c tch luy theo thi gian.
L va lai (c coi la phn chnh lch hoc giam tr) t vic hoan tra hoc tai cp vn cua
nhng cng cu c phn loai la n th c bao cao trong bao cao thu nhp, khi l va lai
t nhng cng cu c phn loai la vn c phn cua t chc phat hanh th c bao cao
la nhng thay i v vn c phn.
27.4
CNG B
113
CHNG 27
IAS 32
Ch k toan, bao gm cac tiu ch ghi nhn va phng phap thanh toan, nh:
Cac phng phap va cac gia nh cho vic c tnh gia tr thc t cho ring tng loai tai
san va n tai chnh.
Vic cac khoan l/lai khi tnh toan lai cac tai san tai chnh co th em ban c tnh vao
l hoc lai trong ky hay c ghi nhn trc tip vao vn c phn.
Vic cac thc thng thng ma cac khoan mua va ban tai san tai chnh c k toan vao
ngay giao dch hay ngay thanh toan (cho tng loai tai san tai chnh).
Ngay nh gia lai theo hp ng hoc ngay ao han, ly theo ngay nao sm hn.
Lai sut ap dung.
Cac thng tin khac v rui ro lai sut.
Gia tr kt chuyn va gia tr thc t theo ring tng tai san hoc theo nhom tng ng
cua nhng tai san nay.
Ly do khng giam s kt chuyn, bao gm bng chng chng minh cho kha nng thu hi
s lng o.
114
Din giai v bt ky giao dch nao ma trc y a c k toan bao him rui ro nhng
khng con c xem la se xay ra na.
CHNG 27
IAS 32
i vi cac khoan l/lai lin quan n bao him rui ro lung tin a c ghi nhn trc
tip vao vn c phn (thng qua bao cao thay i vn chu s hu).
S c ghi nhn vao vn c phn;
S c tach t vn c phn chuyn sang l/lai rong trong ky.
S c tach khoi vn c phn va phn b vao s kt chuyn cua tai san hoc n trong mt
giao dch theo d bao c bao him rui ro.
27.4.8 Cac ni dung cng b b sung lin quan n cac cng cu tai chnh
i vi cac khoan l/lai t vic tnh toan lai cac tai san tai chnh danh ban a c ghi
nhn vao vn:
S c ghi nhn.
S c tach khoi vn c phn sang l/lai rong cua ca ky.
Cac khoan muc quan trong v thu nhp, chi ph, li nhun, l t cac tai san va n tai
chnh.
Thu nhp lai va chi ph lai c trnh bay ring.
Gia tr a thc hin va cha thc hin c trnh bay ring.
Cac khoan li nhun va l sau khi thi ghi nhn c trnh bay tach ring vi cac
khoan sau khi iu chnh gia tr thc t.
Gia tr thu nhp lai c tch luy t cac khoan n xu c trnh bay ring.
i vi cac tai san tai chnh c tnh theo chi ph hao mon:
Cng b s kin
M ta cac tai san tai chnh
S kt chuyn
Ly giai tai sao khng tnh toan c gia tr thc t mt cach ang tin cy.
Nhng gia tr c tnh co nhiu kha nng bng gia tr thc t
Cng b nhng ni dung sau khi tai san c em ban:
Cng b s vic
S kt chuyn vao thi im ban
L hoc lai c ghi nhn
Ly do cho vic phn loai lai bt ky tai san tai chnh nao phai c bao cao theo chi ph
hao mon ch khng phai gia tr thc t.
i vi mt khoan l do giam gia hoc ghi ao khoan l o:
Ban cht cua khoan l
Gia tr
S kt chuyn cua nhng tai san tai chnh c em th chp am bao cho nhng khoan
n va bt ky iu kin nao lin quan n tai san c em th chp.
i vi vic chng khoan hoa hoc cac thoa thun mua lai:
Tnh cht va qui m giao dch
Din giai v vic am bao va thng tin nh lng v nhng gia nh quan trong trong
vic tnh toan gia tr thc t.
Vic cac tai san tai chnh co b t bo ghi nhn.
Bn cho vay cng b:
Gia tr thc t cua khoan am bao c chp nhn va c cho phep ban hay th chp
lai nu khng co li.
Gia tr thc t cua khoan am bao c ban hoc em th chp lai.
Bt ky iu kin quan trong nao lin quan n vic s dung tai san am bao.
Phu luc III co bang tom tt va kt hp cac yu cu v cng b trong IAS 1, 30, 32 va 39 theo phn
loai rui ro cho vic trnh bay cac bao cao tai chnh cua cac ngn hang va cac t chc tng t.
115
CHNG 27
IAS 32
Nhng s lng c tnh trnh bay di y c s dung tnh toan tin thanh toan lai se c
trao i. Cac khoan nay thc t khng c thanh toan hoc nhn c, ma cung khng phai tnh
toan cac khoan l lai tim nng t rui ro th trng. Chung khng th hin rui ro cua chung ti trong
trng hp bn i tac khng thc hin cam kt hoc cung khng th hin nhu cu tin mt trong
tng lai cua chung ti. Cac cng cu tai chnh cua chung ti c phn nhom di y theo tnh cht
cua hoat ng t bao him rui ro.
116
CHNG 27
IAS 32
la
Nhn (%)
Tra (%)
375,4
928,4
1998-2002
1997-2002
4,5
3,3
6,2
5,9
260,0
221,2
1999-2005
1997-2005
5,7
5,7
5,9
6,0
783,7
530,7
1999-2006
1997-2004
6,6
6,5
6,1
6,4
Trao i n c cu
1997
1996
60,0
105,0
1999
1997-2004
262,0
140,0
1999-2001
1999-2001
1.001,0
1.001,0
2003-2004
2003-2004
117
(IAS 8)
Cac hp ng ngoai t ky han va hp ng la chon Bao gia th trng hoc lai/l chm dt
thoa thun.
118
(IAS 8)
Triu la
1997
31/12
N
u t chi ph vao cac n v
kinh doanh cha tng hp
N phai thu, lai sut thun va
cac thoa thun trao i khac:
1996
Mang sang
Gia tr thc t
Mang sang
Gia tr thc t
la
la
la
la
19.437,7
19.988,9
17.981,8
18.150.7
1.693,0
1.464,6
1.785,3
1.968,5
32,9
33,2
93,6
93,8
Tai san
26,3
31,8
11,8
23,0
24,8
31,8
39,5
53,3
,2
19,9
19,9
,2
,2
2,3
2,3
san
* Khng co phn ngoai t ca nhn nao vt qua 0,2 triu la vao ngay 31-12-1997 va 19,8 triu la
vao 31-12-1996. S mang sang thc hin cho cac cng cu phai sinh bao gm ca l lai lai sau.
Khoan u t cua chung ti vao Viacom c a vao u t vn vao cac n v kinh doanh cha
c tng hp bang trn, la trong phn c phn u ai khng c giao dch rng rai va v th
gia tr thc t nu trn bao gm nhng khoan c tnh theo nhng m hnh anh gia ly thuyt co
th chuyn i. Tuy nhin, nhng m hnh nay khng gan va khng a bt ky gia tr nao vao kha
canh chin lc cua khoan u t nay. Chung ti khng th quyt nh gia tr thc t cua cac khoan
u t khac, vi gia tr mang sang la 183,3 triu la va 195,7 triu la vao ngay 31/12/1997 va
1996 ma khng co chi ph phat sinh qua ln.
N tai chnh
Cac khoan n co gia tr thc t xp x gia tr kt chuyn: SFAS107yu cu cng b gia tr thc t cho
nhng khoan n tin gi khng ghi ky han (tc la tin gi khng ky han, cac khoan tin gi tit
kim va cac khoan tin gi trn th trng tin t) co gia tr bng s kt chuyn. SFAS khng cho
phep ghi nhn gia tr cp vn tim n cua nhng cng cu nay.
Gia tr thc t cua cac khoan tin gi nc ngoai, cac quy lin bang c mua vao va chng khoan
c ban theo cac thoa thun mua lai, thng phiu, cac loai quy i vay khac, cac khoan chp nhn
ngn hang ang lu hanh, cac tai khoan phai tra, va cac khoan n dn tch c cho la co gia tr
xp x vi gia tr kt chuyn do tnh cht ngn han cua nhng khoan nay.
Cac khoan Tin gi Ky han Trong nc: gia tr thc t cua cac khoan tin gi ky han c c tnh
bng cach chit khu lung tin theo thi gian ao han a thoa thun vi mc lai sut bng vi mc
huy ng cac ngun quy co ky han tng t.
Cac khoan N Thng mai: Chase co cac khoan n thng mai, bao gm co chng khoan ban ra
nhng cha mua vao, cac khoan n c cu va cac hp ng phai sinh va trao i ngoai t vi gia tr
thc t c tnh.
119
CHNG 27
IAS 32
S kt
chuyna,b
Gia tr
thc t c
tnha,b
$81.126
$81.126
Lai cha
ghi nhn
L cha
ghi nhn
Gia tr
thc t
c tnhd
$4
$15
$(9)
$10
63.269
63.269
60.625
60.625
(22)
(22)
888
876
172.702
173.405
(19)
249
(179)
51
Chng khoan gi n
khi ao han
Cac khoan cho vay,
tr i d phong l
Cac tai san khac
8.804
10.168
93
28
(345)
(224)
$389.469
$56
$292
$(533)
$(185)
$ 292.343
$292.343
$227
$69
$(381)
$(85)
30.022
30.207
243
27
(239)
31
38.573
38.573
N TAI CHNH
Cac khoan n co gia tr
thc t xp x s
kt chuyn
Cac khoan tin
gi ky han
trong nc
N thng mai
Cac cng cu dai han lin
quan n n
Tng n tai chnh
120
20.140
19.476
63
79
(213)
(71)
$381.078
$380.599
$533
$175
$(833)
$(125)
CHNG 27
IAS 32
$59.251
57.692
62.803
$59.251
57.692
62.803
$41
(151)
$70
-
$(159)
-
$(48)
(151)
1.687
1.703
169.202
5.103
$355.738
171.063
5.444
$357.956
90
118
$98
335
283
$688
(678)
(74)
$(911)
(253)
327
$(125)
$247.833
$247.833
$106
$159
$(413)
$(148)
35.933
38.502
35.746
38.502
260
-
308
-
(112)
-
456
-
18.375
$340.643
18.438
$340.519
68
$434
430
$897
(31)
$(556)
467
$775
a. Gm co gia tr kt chuyn va gia tr thc t c tnhcua cac hp ng cng cu phai sinh dung cho cac hoat
ng tai san/n.
b. Gia tr kt chuyn va gia tr thc t c tnh cua cac khoan giao dch ky quy hang ngay cho cac hp ng
tng lai m chu yu c a vao muc Cac tai san khac trn bang tng kt tai san, tr khi c s dung
cho nhng muc ch lin quan n cac chng khoan ban se c kt chuyn theo gia tr thc t va a
vao muc Chng khoan: Danh Ban trn bang tng kt tai san. Chase s dung cac hp ng tng lai trong
cac hoat ng tai san/n thay i cac c tnh lai sut cua cac cng cu trn bang tng kt tai san nh
chng khoan ban,cac khoan cho vay va tin gi. Lai rong cha c ghi nhn t cac khoan thanh toan ky
quy hang ngay t cac hp ng tng lai m la 22 triu $ vao ngay 31/12/1999, i ng vi khoan l rong
cha ghi nhn la 8 triu $ vao ngay 31/12/1998.
c. Gia tr kt chuyn cua cac cng cu phai sinh dung cho cac hoat ng tai san/n c ghi la cac khoan phai
thu va phai tra va chu yu c a vao Cac loai tai san khac trn bang tng kt tai san, tr nhng cng cu
phai sinh c s dung co cac muc ch lin quan chng khoan ban, c kt chuyn theo gia tr thc t
va c a vao Chng khoan: Danh ban trn bang tng kt tai san.
d. Cac hp ng cng cu phai sinh dung cho cac hoat ng tai san/n c nh gia s dung cac mc gia th
trng va cac m hnh nh gia thng nht vi cac m hnh c Chase s dung trong vic nh gia cac cng
cu tng t dung cho muc ch thng mai.
e. Vao ngay 31/12/1999, cac khoan lai va l tnh lui v sau co lin quan ti cac giao dch tai san/n d tnh trc
la khng ang k.
121
CHNG 27
IAS 32
oan trch di y c ly t Bao cao nm 2000 cua Ngn hang Th gii minh hoa cho vic cng
b v rui ro tn dung.
THUYT MINH E. RUI RO TN DUNG
Rui ro tn dung quc gia: Rui ro nay gm co cac khoan l co th phat sinh trong tng lai t nhng
khoan n dy da cha c ngi i vay thanh toan. IBRD quan ly rui ro tn dung quc gia thng
qua gii han rui ro theo tng nc theo mc tn nhim. Nhng gii han rui ro nay c gn vi hiu
qua hoat ng cua cac chnh sach kinh t v m va c cu. Ngoai ra, IBRD lp ra nhng gii han
tuyt i cho phn cac khoan vay tn ong cho tng ngi i vay. Rui ro tn dung quc gia c tip
tuc quan ly bng cac khoan khuyn khch tai chnh nh cac khoan cho vay dung chi ph i nh gia
vay cua IBRD va xoa mt phn lai phai tra vi iu kin thanh toan ung thi han ngi i vay
co quyn li c lp trong nng lc trung gian cua IBRD. Rui ro thu hi c bao him trong D
phong Tch luy cho L cac khoan vay. IBRD con s dung mt m hnh khuyn khch anh gia v
kha nng ap ng v vn c phn bao gm cac khoan d tr cho nhng khach hang hoc nhom
khach hang i vay ln, chm dt cho vay thm thi han.
Rui ro tn dung thng mai: quan ly rui ro, IBRD tham gia mt s hp ng cng cu tai chnh trong
o co mt s thanh phn rui ro tn dung vt qua gia tr ghi vao bang tng kt tai san. Rui ro tn
dung th hin tn tht k toan tim nng ti a do cac bn phai thc hin hp ng va cac i tac
theo cac iu khoan hp ng co th khng thc hin ngha vu cua mnh. Ngoai ra, tnh cht cua
cac cng cu lin quan n gia tr hp ng va gia tr gc c tnh khng c phan anh trong cac
bao cao tai chnh c ban. i vi cac chng khoan ca trong va ngoai bang, IBRD gii han giao dch
theo danh muc cac nha giao dch c phep va cac i tac. Rui ro tn dung c kim soat qua vic
ap dung cac tiu ch va gii han khi lng cho cac giao dch vi cac i tac ca nhn va thng qua
vic s dung cac thoa thun th chp theo th trng i vi cac giao dch trao i IBRD co th yu
cu th chp bng tin hoc cac chng khoan thanh khoan c chp thun cua cac i tac ca nhn
loai tr rui ro tn dung. Ngoai ra, IBRD tham gia cac hp ng phai sinh chnh co cac iu khoan
bu tr mang tnh thc thi phap ly. Nhng thoa thun nay co th lam giam rui ro tn dung gp lin
quan n cac khoan trao i trnh bay di y. Rui ro tn dung cua cac tai san tai chnh theo cac
thoa thun cng cu phai sinh chnh ch mt i khi cac khoan n tai chnh vi cung mt i tac c
thanh toan sau khi tai san c chuyn thanh tin. Do rui ro b anh hng theo tng giao dch theo
thoa thun, mc giam thiu rui ro co th thay i ang k trong mt khoang thi gian ngn sau
ngay lp bang tng kt tai san.
122
CHNG 27
IAS 32
Gia tr hp ng/gia tr c tnh va rui ro tn dung cua cac cng cu tai chnh nay vao ngay 30/6/2000
va 30/6/1999 (trc khi tnh n bt ky cng cu phai sinh chu yu hoc cac thoa thun th chp a
tham gia) c trnh bay di y:
n v: Triu $
CAC KHOAN U T - DANH MUC GIAO DCH
Quyn la chon, hp ng tnglai va ky han
V th trng
V th oan
Rui ro tn dung do cac bn i tac co th
Trao i tin t
Rui ro tn dung do cac bn i tac co th
Trao i lai sut gia cac loai tin t
Rui ro tn dung do cac bn i tac co th
Trao i lai sut
Gia tr gc c tnh
Rui ro tn dung do cac bn i tac co th
2000
1999
805
1.250
*
3.433
3.653
1
77
182
306
100
13.687
3
12.924
1
3.863
2.051
69.625
869
55.633
731
* Di 0,5 triu $
123
CHNG 28
28.1
VN T RA
Cac nguyn tc xac nh va trnh bay thu nhp trn mt c phiu c quy nh vi trong tm
hng vao mu s cua phep tnh. Chun mc nay yu cu cng b ca thu nhp c ban cung
nh thu nhp pha loang trn mt c phiu.
28.2
PHAM VI AP DUNG
Chun mc nay ap dung cho cac n v co c phiu c giao dch ai chung hoc trong qua
trnh ang c phat hanh ra cng chung trn th trng chng khoan, va cac n v khac
la chon cng b thu nhp trn c phiu. Chun mc nay ap dung cho thng tin tng hp ch
khi cng ty me lp bao cao tai chnh tng hp.
28.3
28.3.1 C phiu thng la cng cu vn co th hang thp hn tt ca cac loai cng cu vn chu s hu
khac. Mt doanh nghip co th phat hanh nhiu loai c phiu.
28.3.2 C phiu thng tim nng la mt cng cu tai chnh hoc hp ng co th trao cho ngi nm
gi quyn s hu c phiu thng (v du cac cng cu n hoc cac cng cu vn co th chuyn
i sang c phiu thng, cac chng quyn kem theo c phiu va quyn la chon mua c phiu
mang lai cho ngi nm gi quyn mua c phiu thng).
28.3.3 Thu nhp c ban trn mt c phiu (BEPS) c tnh bng cach chia li nhun rong hoc l
trong ky cua cac c ng thng cho s bnh qun gia quyn cua s c phiu thng.
Thu nhp c ban
Tr t c tc u ai:
124
S c phiu bnh qun gia quyn ang lu hanh trong ky (tc la s c phiu thng lu
hanh vao u ky, c iu chnh theo s c phiu mua lai hoc phat hanh trong ky nhn
vi yu t trong s thi gian).
Nhng c phiu co th phat hanh bt thng c cho la ang lu hanh va a vao phep
tnh BEPS ch t ngay tt ca cac iu kin cn c thoa man.
iu chnh s c phiu trong ky hin tai va tt ca cac ky trc y c trnh bay cho
nhng thay i v c phiu ma khng co thay i tng ng trong ngun vn (v du c
phiu thng va tach c phiu).
iu chnh s c phiu thng cho tt ca cac ky trc khi phat hanh quyn bao gm yu t
thng vi h s sau:
Gia tr thc t cua mt c phiu ngay trc khi thc hin quyn
Gia tr thc t khng hng quyn trn mt c phiu theo ly thuyt
CHNG 28
IAS 33
28.3.4 Thu nhp trn mt c phiu pha loang (DEPS): Li nhun rong thuc v cac c ng thng
va s c phiu bnh qun gia quyn c iu chnh cho nhng anh hng cua tt ca cac c
phiu thng tim nng pha loang.
Thu nhp pha loang
Thu nhp c ban c iu chnh theo nhng anh hng sau thu cua nhng khoan di
y lin quan ti cac c phiu thng tim nng pha loang:
C tc trong ky.
Nhng thay i khac v thu nhp hoc chi ph do chuyn i c phiu (v du tit kim
lai lin quan n nhng c phiu nay co th dn ti vic lam tng chi ph lin quan ti
k hoach bt buc phn chia li nhun cho nhn vin).
Tng s c phiu bnh qun gia quyn cho BEPS cng vi s c phiu se c phat hanh
khi chuyn i tt ca c phiu thng co tim nng pha loang. C phiu thng co tim
nng c cho la pha loang khi vic chuyn i nhng c phiu nay lam giam li nhun
rong trn mt c phiu t nhng hoat ng thng thng ang tip din.
Nhng c phiu nay c cho la a c chuyn i sang c phiu thng vao u ky, hoc,
nu sau o th la vao ngay phat hanh c phiu.
28.4
Nu s c phiu lu hanh b anh hng do vn hoa, phat hanh c phiu thng, tach c
phiu hoc tach ngc lai c phiu, th phep tnh BEPS va DEPS se c iu chnh ngc
lai.
Nu nhng thay i nay xay ra sau ngay lp bang tng kt tai san nhng trc khi phat
hanh bao cao tai chnh th cac phep tnh cho mt c phn c tnh theo s c phiu mi.
BEPS va DEPS cho tt ca cac ky bao cao c iu chnh theo anh hng cua:
Cac li c ban.
Thay i ch k toan.
BEPS va DEPS c trnh bay ni bt nh nhau trn bao cao thu nhp cho tng loai c
phiu thng co quyn khac nhau.
Ngay ca nhng khoan l trn mt c phiu c ban va pha loang cung c bao cao.
28.4.2 CNG B
Nhng ni dung sau cn c cng b:
125
CHNG 28
IAS 33
Cng ty hoat ng co lai trong nhiu nm. Do vic ap dung mt chnh sach c tc bao thu cua cac
thanh vin hi ng quan tr trong nhng nm trc, trn bang tng kt tai san co mt s d li
nhun tch luy ln. Vao ngay 1/7/20x4 cac thanh vin hi ng quan tr quyt nh phat hanh cho
tt ca cac c ng thng hai c phiu chuyn thanh vn cho mi mt c phiu nm gi trc o.
oan trch di y c ly t bao cao thu nhp tng hp cho nm tai chnh kt thuc ngay
31/3/20x5:
20x5
la
20x4
la
400.000
290.000
Li ch thiu s
(30.000)
(20.000)
370.000
270.000
(10.000)
370.000
260.000
20x5
la
20x4
la
C tc thng
165.000
120.000
C tc u ai
34.500
30.000
Cac c ng gi c phn u ai tham gia co quyn phn chia li nhun theo cung ty l ma ho c
hng c tc, sau khi thanh toan khoan c tc u ai c nh. Cac c ng se c hng li ch nh
nhau khi thanh ly cng ty.
Thu nhp trn mt c phiu (theo yu cu cua IAS 33) va c tc trn mt c phiu (theo yu cu cua
IAS 1) phai c a vao trong bao cao tai chnh tp oan cho nm tai chnh kt thuc ngay
31/3/20x5, c tnh nh sau:
20x5
20x4
Thu nhp co th c phn chia (Phep tnh b) chia cho tng s c phiu bnh
qun gia quyn (Phep tnh c)
126
C phiu thng
320.000
220.00
3.600.000
3.600.000
= 0,089 la
= 0,061 la
50.000
40.000
300.000
300.000
= 0,167 la
= 0,133 la
CHNG 28
IAS 33
C TC TRN MT C PHIU
C tc chia cho s c phiu thc t c phat hanh
20 x 4
165.000
120.000
3.600.000
3.600.000
= 0,046 la
= 0,033 la
34.500
30.000
300.000
300.000
= 0,115 la
= 0,10 la
20x5
la
20x4
la
34.500
30.000
(18.000)
(18.000)
16.500
12.000
165.000
120.000
C phiu thng
(20x4 iu chnh cho tng s phat hanh
c chuyn thanh vn co th so sanh)
20 x 5
C phiu u ai
Tng s c tc u ai em chia
Phn c nh (6%x300.000 la)
20x4
la
370.000
260.000
C tc u ai c nh
(18.000)
(18.000)
352.000
242.000
320.000
220.000
32.000
22.000
C tc c nh
18.000
18.000
50.000
40.000
127
CHNG 28
IAS 33
128
20x5
C phn
20x4
C phn
S d, ngay 1/4/20x3
1.200.000
1.200.000
2.400.000
2.400.000
3.600.000
3.600.000
CHNG 29
29.1
VN T RA
Thng tin tai chnh tam thi tng cng tnh chnh xac cho vic d oan thu nhp va gia c
phiu. IAS nay quy nh cho cac bao cao tai chnh tam thi theo nhng ni dung sau:
Ni dung ti thiu.
PHAM VI AP DUNG
Chun mc nay ap dung cho tt ca cac doanh nghip c yu cu (theo lut nh hoc cac
c quan quan ly) hoc t nguyn ban hanh bao cao tai chnh tam thi cho mt ky ngn hn
mt nm tai chnh y u (v du na nm hoc mt quy).
29.3
29.3.1 Mt bao cao tai chnh tam thi gm co nhng ni dung sau (cac yu cu v s liu so sanh
c a trong ngoc):
Bang tng kt tai san tom tt (vao cui mi ky bao cao tam thi va so sanh vao cui nm
tai chnh y u trc o).
B o
cao thu nhp t m
tt (k bao c o tam thi hin tai v tch luy cho nm tai chnh hi n
t i
cho n ng y
bao c o , vi s liu so sanh cho cac ky b o c o tam th i c so s n
h cua nm t i
chnh tr c . V du, m t cng ty a ra b o cao t i chnh t m
th i theo tng quy se ph i l pb n
b o c o thu nhp trong quy th 3, tc l mt bao cao cho 9 th n
g tch lu k t u
nm, m t
b o cao cho ring quy 3, va c c bao cao thu nhp so s n
h cho cac ky so s n
h tng ng c a
nm
t i h
cnh t r c ) .
Bao cao lu chuyn tin t tom tt (tch luy cho nm tai chnh hin tai cho n ngay bao
cao va so sanh vi ky tam thi so sanh cua nm tai chnh trc).
Bao cao tom tt v thay i vn chu s hu (tch luy cho nm tai chnh hin tai cho n
ngay bao cao va so sanh vi ky so sanh tam thi cua nm tai chnh trc).
a vao mc ti thiu:
T n
g nh m
h n
g m c l n
v t n
g s cua t n
g nh m
c a v o b o c o t i chnh nm g n
nht.
Thuyt minh bao cao chon loc theo yu cu cua chun mc nay.
Thu nhp trn mt c phn c ban va pha loang cn c trnh bay trn bao cao thu nhp.
Mt cng ty me cn phai lp bao cao tng hp.
29.3.3 Khi quyt nh cach ghi nhn, tnh toan, phn loai hoc cng b mt khoan muc cho muc ch
bao cao tai chnh tam thi, tnh trong yu cn c anh gia trong mi tng quan vi thng
tin tai chnh ky tam thi ch khng phai la s liu hang nm theo c tnh.
29.3.4 Trong bao cao tai chnh tam thi doanh nghip cn ap dung cung ch k toan nh a ap dung
129
CHNG 29
BA O CA O TA I CHNH TA M TH I
IAS 34
trong cac bao cao tai chnh nm gn nht, tr nhng thay i ch k toan sau o.
29.3.5 Mc thng xuyn cua vic bao cao tam thi (v du na nm hoc hang quy) khng anh
hng n vic tnh toan kt qua hang nm cua mt doanh nghip. Cac phng phap tnh
toan cho muc ch bao cao tam thi, v vy, c thc hin t mt nm trc cho ti ngay bao
cao, c goi la phng phap ring le.
29.3.6 Doanh thu nhn c theo mua vu, chu ky hoc khng thng xuyn (v du c tc, tin ban
quyn, va tr cp chnh phu) khng c d tnh trc hoc tnh lui v sau k t ngay bao cao
tam thi nu nh vic tnh trc hoc tnh lui v sau khng phu hp vao cui nm tai chnh.
29.3.7 Chi ph phat sinh ring le trong nm t i chnh cn c d tnh hoc tnh v sau nh m
m
u c c h
bao cao tam thi, ch khi n o c h
c o l a thc hhp. mi nh ho
a , ch
i ph bao t r l nn hky c
d tru phat sinh vao cui nm khng c d tnh cho bao cao t m
th i ,t r khi c ngty c o ngh a
vu mang tnh phap l ho
c mang t nh
xy d
ng.
29.3.8 Trong khi vic tnh toan trong ca bao cao tai chnh nm va bao cao tai chnh tam thi thng
c da trn nhng c tnh hp ly th vic trnh bay bao cao tai chnh tam thi thng yu
cu s dung cac phng phap c tnh nhiu hn so vi bao cao tai chnh nm. V du, thu tuc
kim k y u va anh gia co th khng bt buc phai thc hin i vi hang tn kho vao
ngay bao cao tam thi, mc du vic nay phai thc hin vao cui nm tai chnh.
29.3.9 Thay i trong ch k toan cn c phan anh bng cach khng nh lai cac bao cao tai
chnh cua cac ky tam thi trc nm tai chnh hin tai va cac ky tam thi so sanh cua nhng
nm trc y theo IAS 8 (nu co th ap dung c).
29.4
CNG B
Khng nh rng ch k toan c ap dung thng nht hoc din giai bt ky thay i
nao sau o.
Nhn xet din giai v tnh thi vu va tnh chu ky cua cac hoat ng.
Ban cht va s lng cac khoan anh hng n tai san, ngha vu n, vn c phn, thu
nhp thun, hoc lu chuyn tin t bt thng do ban cht, quy m hoc cn nguyn cua
no.
Thay i trong c tnh cac khoan bao cao trong cac ky tam thi trc cua nm hin tai
hoc cac khoan c bao cao trong nhng nm trc o.
Thay i n tn ong hoc vn c phn, bao gm cac li va vi pham kh c n cha chnh
sa.
C tc a tra.
Doanh thu va kt qua cua cac nganh kinh doanh hoc khu vc a ly, ly theo hnh thc
ban u cua bao cao nganh.
Cac s kin xay ra sau ngay lp bang tng kt tai san.
Mua hoc ban cac cng ty con va cac khoan u t dai han, c cu lai va cac hoat ng b
ngng lai.
Thay i trong cac khoan n va tai san bt thng.
Vic bao cao tai chnh tam thi tun thu IAS.
130
Nu s c tnh cho mt khoan c bao cao trong ky tam thi thay i ang k trong ky
tam thi cui cung cua nm tai chnh, nhng bao cao tai chnh ring cho ky tam thi cui
cung o khng c cng b, th ban cht va s lng cn phai c cng b trong thuyt
CHNG 29
IAS 34
BA O CA O TA I CHNH TA M TH I
Trong cac bao cao tai chnh tam thi mt doanh nghip cn ap dung cung ch k toan vi bao
cao tai chnh nm, tr nhng thay i trong ch k toan din ra sau ngay lp bao cao tai
chnh nm gn nht th se c phan anh trong cac bao tai chnh nm tip theo. Tuy nhin, nh
ky bao cao cua doanh nghip (hang nm, na nm hoc hang quy) khng phai phan anh vic
tnh toan kt qua hang nm. at c muc tiu nay, vic tnh toan cho bao cao tam thi cn
phai c thc hin t mt nm trc cho n ngay bao cao.
B. Doanh thu nhn c theo mua vu hoc theo chu ky hoc khng thng xuyn trong vong mt
nm tai chnh khng c d tnh trc hoc tnh lui v sau, k t ngay bao cao tam thi nu
nh khng thch hp vao cui nm tai chnh cua doanh nghip.
C. Chi ph phat sinh khng thng xuyn trong nm tai chnh cua doanh nghip cn c d tnh
trc hoc tnh v sau cho muc ch bao cao tam thi nu, va ch nu, vic d tnh trc hoc
tnh v sau cho nhng chi ph nay la thch hp vao cui nm tai chnh.
Bang di y minh hoa vic ap dung thc t cac nguyn tc ghi nhn va tnh toan nu trn:
NGUYN TC VA VN
A. Ch k toan thng nht ap dung cho
cac bao cao tai chnh nm
n v tin t trong bao cao t nhin
mt gia so vi cac loai tin t khac ngay
trc khi kt thuc quy u tin cua
nm. Vic nay oi hoi ghi nhn cac
khoan l ngoai hi vao thi im khng
nh lai nhng khoan n khng c
bao him phai tra bng ngoai t.
Du hiu cho thy la n v tin t bao
cao se ly lai v th so vi cac tin t
khac vao cui quy hai trong nm. Ban
quan ly min cng cng nhn nhng
khoan l nay la chi ph trong bao cao
tai chnh tam thi va mun tnh lui
khoan nay v sau theo d tnh v tin
t bao cao. Ho hy vong rng nhng
khoan l se c bi hoan vao cui quy
sau, n nh thu nhp ch khng
phai ghi nhn tn tht trong mt
quy va li nhun vao quy tip theo.
131
AP DUNG THC T
Trong bao cao tai chnh nm, nhng
khoan tn tht nay se phai c ghi
nhn nh nhng khoan chi ph theo
IAS 21, nu nh vic mt gia ng tin
xay ra trc ngay lp bang tng kt tai
san.
IAS 34, oan 30 (b) cung nu rng mt
khoan chi ph khng ap ng nh ngha
v tai san vao cui ky bao cao tam thi
th khng c tnh v sau trong bang
tng kt tai san ch thm thng tin
tng lai xem liu no co ap ng nh
ngha v tai san hoc n nh thu nhp
trong cac ky bao cao tam thi trong mt
nm tai chnh hay khng.
Cac khoan tn tht se phai c ghi
nhn la chi ph tnh t mt nm trc
cho n ngay bao cao at c muc
ch ap dung cung ch k toan cho ca
bao cao tai chnh nm va bao cao tai
chnh tam thi.
CHNG 29
IAS 34
BA O CA O TA I CHNH TA M TH I
NGUYN TC VA VN
B. Tnh thu nhp v sau
Mt cng ty san xut kem gn y em
nim yt c phiu trn th trng chng
khoan s tai. Ban quan ly lo ngai v vic
cng b kt qua tam thi cua quy mt v
thng thng phn ln li nhun cua
doanh nghip la thu c vao quy 3 va
4 (trong nhng thang he).
Quy
Quy
Quy
Quy
1
2
3
4
=
=
=
=
10%
15%
40%
35%
tng
tng
tng
tng
doanh
doanh
doanh
doanh
thu
thu
thu
thu
hang
hang
hang
hang
nm
nm
nm
nm
Trong qu u
cua nm hin t i , t n
g
doanh thu t 254. 000 la. Tuy nhi n,
ban qu n
l d nh b o c a o 1
/ 4doanhthu
d tnh h n
g nm trong b o cao t i chnh
t m
th i v
c tn
h nh
s au
:
254.000 la: 0,10 x 1/4 = 635.000 la.
C. Tnh chi ph v sau
Mt doanh nghi p
b
a o ca o ha ng quy co
mt kho n
l ho t n
gt nh t r c l a
10.000 la tnh thu thu nhp vao u
na
y
cha c ghi nh
n. Doanhnghi p thu
c 10.000 la trong quy u
c a
n
m
hi n
tai v d oan mi qu thu c
10.000 la trong 3 qu c n
lai. Tr kho n
132
ph i c p
d n
g chung cho c b o c o t i
chnh t m
th i v b o c o t i ch nh n
m
.
Thu thu nh p
c n
h gi h n
g n
m
.
Chi ph thu thu nh p
k t m
th i c
tnh b n
g c c h p
d n
g cho thu nh p
tr c
thu c a
m t k t m
th i m c thu su t c o
th p
d n
g cho t n
g thu nh p
h n
g n
m
theo c tnh, t c l m c thu su t thu
nh p
bnh qun gia quy n
c hi u
l c h n
g
CHNG 29
IAS 34
BA O CA O TA I CHNH TA M TH I
NGUYN TC VA VN
AP DUNG THC T
Ty l thc t
Ty l ap dung
0*
3.000
4.000
3.000
4.000
3.000
4.000
3.000
12.000 la
12.000 la
133
CHNG 30
30.1
VN T RA
C s cho vic tach thng tin lin quan ti cac hoat ng b gian oan ra khoi thng tin lin
quan ti cac hoat ng ang tip din, c thit lp va nu ro ni dung cng b ti thiu.
30.2
PHAM VI AP DUNG
Chun mc nay ap dung cho moi hoat ng b ngng cua tt ca cac doanh nghip. Chun
mc tp trung vao vic trnh bay va cac yu cu cng b.
30.3
ma doanh nghip, theo k hoach tng th, ban i mt s ang k trong toan b hoat ng
cua mnh, hoc chm dt bng cach t bo hoc ban xe le.
th hin mt loai kinh doanh chnh tach bit, hoc mt khu vc hoat ng theo a ly, va
co th c phn bit v mt hoat ng cung nh cho muc ch bao cao tai chnh.
30.3.2 Mt hoat ng b ngng c da trn mt k hoach duy nht trong vong kim soat cua ban
quan ly va mc du vic ngng hoat ng c d tnh la xay ra tng i khng thng
xuyn, thu nhp va chi ph lin quan n vic ngng hoat ng khng phai trnh bay la mt
khoan bt thng.
30.3.3 Chun mc n y
yu c u
cng b v vi c ng n
g hoat n
g bt u ngay khi x y
r as ik ncng b
ban u
, tc l sau khi x y
ra m t trong nh n
g s kin sau, tnh theo s kin n o x y
r a s
mhn
:
mt doanh nghip tham gia mt thoa thun ban gn nh toan b tai san cua hoat ng b
ngng, hoc
thanh vin hi ng quan tr hoc c quan quan ly tng t u chp thun mt k hoach
chnh thc chi tit v vic ngng lai va cng b k hoach o.
30.3.4 Chun mc nay khng xy dng tiu ch cu th cho vic tnh toan va ghi nhn. Thay vao o,
chun mc nay yu cu ap dung cac nguyn tc c ra trong cac chun mc khac. Nhng
chun mc thch hp nht la nhng chun mc v:
Cac khoan d phong va cac khoan bt thng (IAS 37)
H hai tai san (IAS 36).
30.3.5 Vic ngng c kt thuc khi k hoach thc cht c hoan tt hoc b t bo, cho du ngi
mua cha hoan tt vic thanh toan cho ngi ban.
30.4
CNG B
Cac ni dung cng b c trnh bay ring cho tng hoat ng b ngng:
Bao cao thu nhp va/hoc thuyt minh
S doanh thu, chi ph va li nhun trc thu hoc l cua hoat ng b ngng va cac chi
ph thu thu nhp co lin quan.
134
CHNG 30
NG N G HOA T N G
IAS 35
S l hoc lai bt ky c ghi nhn khi ban tai san hoc thanh toan cac khoan n lin quan
ti hoat ng b ngng va chi ph thu thu nhp co lin quan.
Lung tin rong lin quan ti cac hoat ng kinh doanh, u t va tai chnh cua hoat ng
b ngng.
Nganh kinh doanh hoc khu vc a ly c bao cao theo IAS 14.
Ngay hoc thi gian d tnh hoan tt vic ngng hoat ng.
S kt chuyn (k t ngay lp bang tng kt tai san) cua tng tai san va tng n cn phai
c thanh ly.
S vic va anh hng cn c cng b khi mt doanh nghip t bo hoc rut k hoach a
c bao cao trc y la ngng hoat ng.
Gia ban thun thu c hoc d tnh co c t vic ban nhng tai san rong, co t mt
hoc nhiu thoa thun ban ma doanh nghip a tham gia, thi gian d tnh va s kt
chuyn cua nhng tai san nay.
Cac bao cao tai chnh cho cac ky sau khi cng b ln u phai cp nht nhng ni dung
cng b nay, bao gm ca din giai v bt ky thay i quan trong nao trong khi lng va
thi han cua cac lung tin lin quan n nhng tai san va n cn c thanh ly hoc
thanh toan va nguyn nhn gy ra nhng thay i nay.
Thng tin so sanh cho cac ky trc, trnh bay trong bao cao tai chnh c lp sau ln cng
b u tin, phai c khng nh lai phn bit tai san, n, thu nhp, chi ph va dong
chuyn tin t con hoat ng va khng con hoat ng.
Nu vic cng b ln u din ra sau khi kt thuc ky bao cao tai chnh cua mt doanh
nghip nhng trc khi cac bao cao tai chnh cho ky o c cac thanh vin Hi ng quan
tr hoc mt c quan quan ly tng ng chp thun, nhng bao cao tai chnh nay cn
nu nhng ni dung cng b trn.
135
Bt ky hoat ng hoc s kin quan trong nao sau khi kt thuc bao cao nm gn nht lin
quan n vic ngng hoat ng va bt ky thay i quan trong nao v s lng va thi han
cua cac dong tin lin quan ti nhng tai san va ngha vu n cn phai c thanh ly hoc
thanh toan.
CHNG 30
IAS 35
NG N G HOA T N G
NGNG HOAT NG
Outback Inc. chuyn v cac san phm lu trai va dung cu ngoai tri va hoat ng theo ba b phn la
thc phm, qun ao va thit b. Do chi ph nhn cng a phng cao, hoat ng cua b phn thc phm
b l kha nhiu. Ban quan ly quyt nh ong ca b phn nay va a ra k hoach ngng hoat ng.
Vao ngay 1/5/20x2 thanh vin hi ng quan tr thng qua k hoach chnh thc va k hoach nay c
cng b ngay lp tc. Cac s liu di y c ly t s sach k toan cua ky hin tai va ky trc
kt thuc ngay 30/6 (cac con s c th hin theo n v nghn la):
20x2
Thc phm Qun ao
20x1
Thit b
Thc phm
Qun ao Thit b
Doanh thu
470
1.600
1.540
500
1.270
1.230
350
500
510
400
400
500
40
195
178
20
185
130
70
325
297
50
310
200
30
130
119
20
125
80
(6)
137
124
80
90
73.000 la
12.000 la
N kho oi
4.000 la
Vic anh gia hp ly kha nng thu hi tai san trong b phn thc phm, theo IAS 36, dn ti vic
ghi nhn tn tht phi vt cht la 19.000 la, khoan nay c tnh vao cac chi ph hoat ng khac
nu trn va c tr u thu.
136
CHNG 30
IAS 35
NG N G HOA T N G
NGNG HOAT NG
TIP THEO
Ngoai nhng thng tin khac cn phai c cng b cac phn khac trong bao cao tai chnh, bao cao
thu nhp cho nm kt thuc ngay 30/6/20x2 co th c trnh bay nh sau:
OUTBACK INC.
BAO CAO THU NHP CHO NM KT THUC NGAY 30/6/20x2
20x2
Nghn la
20x1
Nghn la
3.140
2.500
(1.010)
(900)
Li nhun gp
2.130
1.600
(373)
(315)
(622)
(510)
(249)
(205)
866
570
(261)
(170)
625
400
470
500
(350)
(400)
Li nhun gp
120
100
(40)
(20)
(70)
(50)
(11)
(20)
(19)
(85)
(105)
10
(3)
(99)
526
407
137
CHNG 31
31.1
VN T RA
31.2
PHAM VI AP DUNG
Chun mc nay quy nh cho hu ht cac tai san. Chun mc con quy nh cho cac khoan
u t trong cac cng ty con, n v lin kt va lin doanh.
31.3
31.3.1 Gi tr t i s n
c kh nng thu h i c n
ph i c c tnh n u
, v o ng y
l p
b n
gt n
g k t t i s n
c o
d u
hi u
cho th y
t i s n
c th b gi m
gi tr. Doanh nghi p
c n
xem x t m c t i thi u
nh n
gy u
t sa
u:
Du hiu bn ngoai, v du nh giam gia th trng va nhng thay i co th gy anh
hng bt li n doanh nghip.
Du hiu bn trong, v du nh bng chng v s lac hu hoc cho thy mt tai san ang
hoat ng ti hn mc mong i.
31.3.2 Gia tr co kha nng thu hi cua mt tai san c tnh theo gia cao hn gia gia ban thun va
gia tr ang c s dung:
Gi b n
thu n
l gi tr c th thu c t vi c b n
m t t i s n
trong m t giao dch c l p
gi a
c c
bn hi u
r v s n
s n
g th c hi n
giao dch n y
, sau khi tr i m i chi ph b n
b sung tr c ti p
.
Gia tr ang c s dung la gia tr hin tai cua dong tin mt trong tng lai c d
tnh se phat sinh t vic tip tuc s dung mt tai san hoc ban tai san o vao cui vong
i s dung. Khi xac nh gia tr ang s dung cua mt tai san, cung vi nhng yu t
khac, doanh nghip cn s dung:
c tnh dong tin (trc thu thu nhp va chi ph cp vn, nhng lai bao gm chi ph quan
l chung trc ti p
lin quan ti vi c s dung tai s n
) d a trn h
nnggia nh h ply ph
a n
anh tai san trong i u
ki nhi nta i va t h hi
n d tnht tnht cua banqua n l y v i u
kin kinh t se tn tai trong su t vong i s dung c n
lai cua tai s n
na
y, va
ty l chit khu trc thu phan anh vic anh gia th trng hin tai cua gia tr cua
ng tin theo thi gian va rui ro cua ring tai san. Ty l chit khu khng c phan
anh rui ro dong tin trong tng lai a c iu chnh.
31.3.3 M t kho n
l do gi m
gi t n
t i khi s k t chuy n
c a
mt t i s n
vt gia tr co kh n
ng t huhi .
Nu gia b n
thun ho c gi tr ang s d n
g cua mt t i s n
v t qu s k t chuyn, th t i s n
138
CHNG 31
GIA M GIA TR TA I SA N
IAS 36
d tnh c th doanh nghip xac nh s co kha nng thu hi c cho n v phat sinh tin
cua tai san. n v tao lung tin la nhom tai san nho nht co th xac nh, nhng tai san
nay tao ra dong tin vao t vic tip tuc s dung, n v tao lung tin phn ln c lp vi
lung tin thu t nhng tai san hoc nhom tai san khac.
31.3.5 Nguyn t c ghi nh n
v tnh to n
c c kho n
l do gi m
gi cho m t n v t o lu n
g ti n
c n
g gi n
g
nh nh n
g nguyn t c p
d n
g cho m t t i s n
n le. Khi ki m
tra m t n v t o lu n
g ti n
ph t hin ra vi c gi m
gi tr, gi tr l i th v t i s n
c a
cng ty (v d nh t i s n
c a
tr s c hnh)
lin quan n
n v t o lu n
g ti n
se c n
ph i c xem x t . N u
c d u
hi u
cho th y
gi tr l i t h
ho c mt t i s n
c a
cng ty c th b gi m
gi tr th gi tr c kh nng thu h i c x c nh ch
o
n v tao lu n
g ti n
cua nh m
t i s n
. IAS 36 quy nh c c h x c nh s k t chuy n
cua m t n v
t o lu n
g ti n
v phn b kho n
l do gi m
gi gi a
c c tai s n
c a
m t
nv .
31.3.6 Mt kho n
l do gi m
gi ac ghi nhn trong nhng nm trc cn c ghi but toan ao khi,
va ch khi, co thay i trong nhng c tnh cho vic xac nh s co kha nng thu hi t ln
kho n
l do gi m
gi gn nht a c ghi nhn. S nay ch c ghi ao gii han khng lam
tng s kt chuyn cua mt tai san vt qua s kt chuyn ang ra a phai c xac nh
cho tai san o (tr i s khu hao hoc hao mon) nu khng co kho n
l do giam gi nao c
ghi nhn trong nhng nm trc. Mt but toan ao cho mt kho n
l do gi m
gi acn c ghi
nhn la thu nhp cho nhng tai san c kt chuyn theo chi ph va hach toan nh mt
khoan tng sau anh gia lai cho nhng tai san c kt chuyn theo gia tr anh gia lai.
31.3.7 Mt kho n
l do gi m
gi a i vi gia tr li th khng c ghi ao tr khi:
kho n
l do gi m
gi agy ra bi mt s kin cu th bn ngoai co ban cht bt thng khng
c d tnh la se xay ra, va
s kin bn ngoai tip theo lam ao ngc anh hng cua s kin o.
31.3.8 Vao ln ap dung u tin cho chun mc nay, cn ap dung phng phap tip din tc la
khng bao cao lai thng tin so sanh.
31.4
CNG B
Nhng ni dung sau cn c cng b cho tng loai tai san va cho tng b phn phai bao cao
theo hnh thc chnh cua doanh nghip (nu ap dung IAS 14):
Kho n
l do gi m
gi a.
L do gi m
gi tr.
N u
m t kho
t n
l do gi m
gi a i v i m t tai s n
c th ho c m t n v t o lu n
g ti n
c h
gi
nh n
ho c ghi o mang tnh trong y u
trong b o c o t i chnh th cn cng b nhng n i du
ng sau
:
Nhng s kin va hoan canh dn ti khoan l c ghi nhn hoc c ghi ao.
S co kha nng thu hi c la gia ban thun hay gia tr ang s dung
C s cho vic xac nh gia ban thun hoc ty l chit khu s dung cho vic xac nh gia
tr ang s dung va bt ky gia tr s dung nao trc y.
Nu cac khoan l do giam gia c ghi nhn (ghi ao) trong ky la trong yu v tng s i vi
toan b bao cao tai chnh, th cng b din giai tom tt cho:
Nhng s kin chnh va hoan canh dn ti nhng khoan l c ghi nhn hoc ghi ao.
139
CHNG 31
IAS 36
GIA M GIA TR TA I SA N
Gia tr s dung
la
la
la
Khoan s 1
119.000
121.000
114.000
237.000
115.000
207.000
117.000
205.000
123.000
Khoan s 4
83.000
75.000
79.000
31.000
26.000
140
CHNG 32
32.1
VN T RA
IAS quy nh phng phap k toan phu hp va cac yu cu cng b cho tt ca cac khoan d
phong, n bt thng va tai san bt thng giup cho ngi s dung hiu c ban cht,
thi im va s lng cua cac khoan nay.
32.2
Chun mc nay a ra cac iu kin cn phai c thc hin ghi nhn mt khoan d
phong. Nhng iu kin nay cn giup cho doanh nghip at c tnh nht quan va kha
nng so sanh trong vic hach toan cac khoan d phong, chng han nh bo chi ph hoa hng
va cac chi ph v mi trng, tai c cu va chi ph nm 2000.
Chun mc nay hng dn cho ngi lp bao cao tai chnh xac nh, cho mt ngha vu cu th,
khi nao th:
PHAM VI AP DUNG
Chun mc nay c ap dung cho tt ca cac doanh nghip trong vic k toan cac khoan d
phong, n bt thng/tai san bt thng, tr nhng khoan t:
32.3
32.3.1 Chun mc n y
phn bit c c khoan n khac, c c khoan d ph n
g, n bt th n
g nh
s au
:
m t ngha v c th c , khi n c n
cha c x c nh n
l doanh nghi p
c ha
y khng mt ng
ha
v hi n
t i c th d n
n
vic r t d n
g ti n
ra khoi ngu n
vn
c k m
theo c c l i ch kinh t ,
ho c
32.3.2 Cac khoan d phong co th c phn bit vi cac khoan n khac nh phai tra thng mai
va cac khoan luy k do co s khng chc chn v thi gian va gia tr cua khoan chi cho vic
thanh toan trong tng lai.
141
CHNG 32
CA C KHOA N D PHO N G, N B T TH N G VA TA I SA N B T TH N G
IAS 37
32.3.3 Nhn chung, tt ca cac khoan d phong la bt thng bi v nhng khoan nay khng chc
chn v mt thi gian hoc gia tr. Tuy nhin, trong pham vi chun mc nay, thut ng bt
thng c s dung cho cac khoan n va tai san khng c ghi nhn do:
s tn tai cua nhng khoan o c xac nhn bi nhng s kin tng lai khng chc
chn va khng th kim soat c, hoc
chung khng ap ng cac tiu ch ghi nhn.
CAC KHOAN D PHONG
32.3.4 Mt khoan d phong ch c ghi nhn khi:
mt doanh nghip co mt ngha vu hin tai (phap ly hoc mang tnh xy dng) phat sinh
t mt s kin trc y (s kin phat sinh n),
co th co dong tin rut ra khoi ngun vn kem theo cac li ch kinh t thanh toan khoan
n, va
co th c tnh mt cach tin cy v gia tr cua khoan n.
32.3.5 Trong nhng trng hp t thy (v du trong mt vu kin), co th khng ro la liu mt doanh
nghip co mt ngha vu n hin tai hay khng. Trong nhng trng hp nh vy, mt s kin
trc y c cho la lam phat sinh ngha vu n hin tai nu nhiu kha nng xay ra la co
ngha vu n hin tai vao ngay lp bang tng kt tai san.
32.3.6 Mt ngha vu phap ly thng phat sinh t mt hp ng hoc quy nh phap lut. Mt ngha
vu mang tnh xy dng phat sinh ch khi nao co ca hai iu kin di y:
Doanh nghip chng to cho cac bn khac thy, - bng mt cach thc a c xac lp t
tp quan trc y, nhng chnh sach a ban hanh hoc mt bao cao hin tai u chi tit, rng doanh nghip se chp nhn nhng trach nhim cu th.
Kt qua la, doanh nghip a tao ra cho cac bn khac mt hy vong co c s rng doanh
nghip se am nhim nhng trach nhim o.
32.3.7 Gia tr c ghi nhn la d phong se phai la mt c tnh tt nht cho nhng chi ph cn co
thanh toan ngha vu hin tai vao ngay lp bang tng kt tai san.
32.3.8 Mt s hoc tt ca cac khoan chi cn co thanh toan mt khoan d phong co th c d tnh
la c hoan tra bi mt bn khac (v du thng qua tin oi bao him, cac iu khoan bi
thng, hoc am bao cua ngi cung cp). Nhng khoan hoan tra nay c hach toan nh
sau:
Ghi nhn mt khoan hoan tra khi gn nh chc chn rng khoan hoan tra o se nhn
c khi doanh nghip thanh toan ngha vu n. Gia tr c ghi nhn cho vic hoan tra
khng c vt qua gia tr khoan d phong.
Hach toan khoan hoan tra nh mt tai san tach bit.
Chi ph lin quan n khoan d phong co th c trnh bay sau khi tr i gia tr c
ghi nhn cho mt khoan hoan tra trong bao cao thu nhp.
32.3.9 Cac khoan d phong cn phai c xem xet lai vao ngay lp bang tng kt tai san hang nm
va c iu chnh phan anh mc c tnh tt nht theo hin tai.
32.3.10 Mt khoan d phong ch c s dung cho cac khoan chi tiu theo ghi nhn ban u cho
khoan d phong.
32.3.11 IAS hng dn vic ap dung cac nguyn tc ghi nhn va tnh toan trong ba trng hp cu
th, o la l hoat ng tng lai, hp ng kho thc hin va tai c cu:
Khng c ghi nhn cac khoan d phong cho l hoat ng trong tng lai. D tnh v cac
khoan l hoat ng trong tng lai la du hiu ch bao rng mt s tai san danh cho hoat
ng co th b giam gia tr - khi o, IAS 36, Giam gia tr tai san, se c ap dung.
142
Ngha vu hin tai theo mt hp ng kho thc hin cn c ghi nhn va tnh toan nh
CHNG 32
CA C KHOA N D PHO N G, N B T TH N G VA TA I SA N B T TH N G
IAS 37
32.3.12 Doanh nghip khng c ghi nhn mt khoan n bt thng. Doanh nghip cn cng b
mt khoan n bt thng tr khi kha nng dong tin rut t ngun vn kem theo cac li ch
kinh t la rt kho xay ra.
32.3.13 Cac khoan n bt thng c anh gia lin tuc xac nh xem liu mt dong tin rut ra
khoi ngun vn kem theo cac li ch kinh t la co kha nng xay ra hay khng. Khi iu o la
co kha nng xay ra cho mt khoan muc trc y a c x ly la n bt thng, th khoan
d phong c ghi nhn.
CAC TAI SAN BT THNG
32.3.14 Mt tai san bt thng la mt tai san co kha nng phat sinh t nhng s kin trc y va
s tn tai cua tai san nay se ch c ghi nhn trong trng hp co xay ra hay khng mt
hoc nhiu s kin khng chc chn trong tng lai khng nm trong s kim soat cua
doanh nghip (v du mt khoan bao him ma doanh nghip ang oi bi thng co kt qua
khng chc chn.)
32.3.15 Doanh nghip khng c ghi nhn mt tai san bt thng. Mt tai san bt thng cn c
cng b khi co kha nng thu c cac li ch kinh t. Khi vic at c doanh thu gn nh
la chc chn, th tai san co lin quan khng phai la mt tai san bt thng va vic ghi nhn
cho tai san nay la phu hp theo Quy nh chung.
32.4
CNG B
Cn i chi tit theo khoan muc cua s kt chuyn vao u va cui ky k toan, khng yu
cu s liu so sanh.
Din giai tom tt v ban cht cua ngha vu va thi gian d tnh cho bt ky lung ra nao
cua cac li ch kinh t phat sinh t ngha vu o.
Du hiu ch bao tnh khng chc chn v gia tr va thi gian cua nhng lung ra o.
Gia tr cua bt ky khoan hoan tra nao c d tnh, cng b gia tr cua bt ky tai san nao
a c ghi nhn cho khoan hoan tra d tnh.
32.4.2 Cac ngha vu n
143
CHNG 32
IAS 37
CA C KHOA N D PHO N G, N B T TH N G VA TA I SA N B T TH N G
Khi bt ky thng tin nao c yu cu i vi cac khoan n/tai san bt thng khng c
cng b do thc tin khng th cng b, th vic o cn c nu ra.
Trong nhng trng hp rt t gp, vic cng b mt s hoc tt ca thng tin theo yu cu
co th d oan lam anh hng bt li nghim trong n v th cua doanh nghip trong
mt vu tranh chp vi cac bn khac v cac khoan d phong, n bt thng va tai san bt
thng. Trong nhng trng hp nay, khng cn phai cng b thng tin, tuy nhin ban
cht khai quat cua vu tranh chp cn c cng b cung vi vic giai thch tai sao thng
tin khng c cng b.
S RA QUYT NH
S nay tom tt nhng yu cu chnh cua chun mc.
Khi u
KHNG
Co kha nng co
ngha vu n?
CO
CO
Co kha nng co
lung tin ra?
CO
c tnh co
tin cy khng?
KHNG
KHNG
CO
KHNG
CO
Lp d phong
144
Cng b n
bt thng
Khng lam g ca
CHNG 32
CA C KHOA N D PHO N G, N B T TH N G VA TA I SA N B T TH N G
IAS 37
Cng ty Mighty Mouse Trap va mi bt u xut khu by chut sang My. Khu hin quang
cao cho by chut la: Ngi ban tt nht cua nang. Phong trao Giai phong California oi cng
ty bi thng 800.000 la v khu hiu quang cao nay c coi la xuc pham ti nhn phm cua
phu n. ai din phap ly cua cng ty co y kin rng vic bi thng co c thc hin hay khng
la tuy thuc vao phan quyt cua toa an. Tuy nhin, ho d tnh rng co ti 70% kha nng la
khoan oi bi thng se b t chi va 30% kha nng la thanh cng.
B.
Cng ty Boss Ltd. chuyn v thit k va san xut mt loai xe th thao c ao. Trong nm tai
chnh hin tai, co 90 xe a c hoan thin va ban ra. Trong khi chay th xe, ngi ta phat hin
ra co li nghim trong trong may lai.
Co tt ca 90 khach hang a nhn c th thng bao v li nay va c yu cu mang xe cua
ho n sa cha min ph. Tt ca cac khach hang u cho thy y la thoa thun duy nht ma
ho yu cu. Chi ph d tnh cua khoan goi khach hang n sa cha la 900.000 la.
Nha san xut may iu khin la mt cng ty nim yt co u vn, a nhn trach nhim v li
nay, va tin hanh hoan tra cho Boss Ltd. moi chi ph co th phat sinh lin quan.
Ngha vu hin tai do s kin trc y gy ra: Bng chng hin co do cac chuyn gia cung cp
cho thy co nhiu kha nng khng co ngha vu hin tai vao ngay lp bang tng kt tai san; co
70% kha nng la khoan bi thng se b t chi. Khng co s kin phat sinh ngha vu nao xay
ra.
Kt lun: Khng co khoan d phong nao c ghi nhn. Vn c cng b nh mt khoan
n bt thng tr khi 30% kha nng c xem la rt kho xay ra.
B.
Ngha vu hin tai do mt s kin trc y gy ra: Ngha vu mang tnh xy dng bt u t
la th cua doanh nghip, cung nh hy vong thoa ang cua khach hang la li se c sa
cha.
Lung ra cua cac li ch kinh t: Lung ra nm ngoai bt c s nghi ng co ly do nao.
Kt lun: Khoan d phong c ghi nhn. Tuy nhin, gn nh chc chn la tt ca chi ph se
c ngi cung cp may iu khin hoan tra. Mt tai san ring c ghi nhn trong bang tng
kt tai san. Trong bao cao thu nhp, chi ph lin quan n khoan d phong se c bao cao sau
khi tr i gia tr c ghi nhn cho vic hoan tra.
145
CHNG 33
33.1
VN T RA
Nhng kha canh chu yu sau trong vic k toan tai san v hnh c quy nh:
Ghi nhn la mt tai san.
Xac nh gia tr kt chuyn.
Xac nh va hach toan l do giam gia.
Cac yu cu v cng b.
33.2
PHAM VI AP DUNG
IAS 38 ap dung cho tt ca cac tai san v hnh khng c quy nh chi tit trong mt IAS nao
khac. V du gm co mac san phm, phn mm may tnh, giy phep kinh doanh, c quyn
kinh tiu va tai san v hnh trong qua trnh phat trin.
33.3
33.3.1 Mt tai san v hnh la mt tai san khng bng tin co th xac nh c ma khng cn co ni
dung vt cht; tai san nay c gi s dung trong san xut hoc cung cp hang hoa va
dch vu, cho cac bn khac thu, hoc muc ch hanh chnh. Mt tai san nh vy c kim
soat va khac bit ro vi gia tr li th cua mt doanh nghip.
33.3.2 Mt tai san v hnh c ghi nhn la tai san (theo Quy nh chung) khi:
co kha nng la doanh nghip se thu c cac li ch kinh t tng lai cua tai san nay, va
Tt ca cac chi ph khac lin quan n tai san v hnh c tnh vao chi ph a s dung (v du
nghin cu, ao tao, quang cao va chi ph chay thu).
33.3.3 Gia tr li th phat sinh ni b, nhan mac thng mai, tn cng b, quyn n ban, danh sach
khach hang, va cac khoan co ni dung tng t khng c ghi nhn la tai san.
33.3.4 Mt tai san v hnh cn c ghi nhn ngay t ban u theo chi ph cho du tai san o co c
t bn ngoai hay phat sinh trong ni b. Chi ph cho tai san v hnh sau o c ghi nhn la
chi ph nu khi phuc c chun mc thc hin cua tai san o. Nhng chi ph nay c
chuyn thanh vn khi doanh nghip co kha nng thu c cac li ch kinh t ln hn mc
chun thc hin ban u.
33.3.5 Cac tai san v hnh co th c ghi lai sau o theo cac phng phap sau:
Chi ph tr i khu hao tch luy; tc la s kt chuyn/gia tr s sach (hach toan chun), giam
xung gia tr co kha nng thu hi c t mt khoan l do giam gia.
Gia tr anh gia lai (phng phap c phep thay th), la gia tr thc t tr i khu hao tch
luy, giam xung gia tr co kha nng thu hi t mt khoan l do giam gia.
33.3.6 i vi bt ky mt d an ni b nao nhm tao ra mt tai san v hnh, giai oan nghin cu
va phat trin cn c phn bit. Chi ph nghin cu c hach toan nh mt khoan chi ph.
146
CHNG 33
TA I SA N V HNH
IAS 38
Tnh kha thi v mt ky thut cua vic hoan thin tai san v hnh co th s dung c
hoc ban.
D nh hoan thin tai san v hnh va s dung hoc ban tai san nay.
Lam th nao tai san v hnh co th tao ra cac li ch kinh t tng lai.
Kha nng cung cp v ky thut, tai chnh y u va cac ngun khac hoan thin vic
phat trin va s dung hoc ban tai san v hnh.
Kha nng tnh toan chi ph.
33.3.7 Mt tai san v hnh c tnh khu hao theo phng phap h thng vi c tnh tt nht v
vong i hu dung. Co mt gia nh gy tranh cai la vong i hu dung cua mt tai san v
hnh khng qua 20 nm k t ngay co tai san s dung.
33.3.8 Phng phap khu hao c s dung cn phan anh cach thc doanh nghip s dung cac li
ch kinh t cua tai san. Nu cach thc o khng th xac nh c mt cach ang tin cy th
phng phap ng thng se c ap dung.
33.3.9 Nu gia nh 20 nm khng c chp nhn th tai san v hnh se c kim tra giam gia tr
hang nm va ly do khng chp thun gia nh nay phai c cng b.
33.3.10 anh gia xem liu mt tai san v hnh co b giam gia tr khng, doanh nghip cn ap dung
IAS 36, Giam gia tr tai san. Ngoai ra, chun mc nay yu cu doanh nghip t nht la hang
nm, c tnh s co th thu hi c t mt tai san v hnh cha co s dung.
33.3.11 Trong tr n
gh p
hp
nh t kinh doanh, chi ph cho m t t i s n
v hnh khng p
n
g c tiu ch x c
nh l n
tiu ch ghi nh n
cho m t t i s n
v hnh s t o nn m t ph n
v o gi tr l i th .
33.3.12 Trong mt s lut nh, ph khu hao hang nm cho mt tai san v hnh se khac vi s giam
tr c c quan thu cho phep. Thu thu v sau cn c d phong cho s chnh lch nay
theo IAS 12.
33.3.13 IAS nay a ra nhng quy nh tam thi khac nhau da trn cach thc ma doanh nghip
bao cao a ghi nhn tai san v hnh trc y.
33.4 CNG B
33.4.1 Cac yu cu cng b i vi tng loai tai san v hnh, phn bit gia phat sinh ni b va cac
tai san v hnh khac nh sau:
Ch k toan
C s anh gia.
Cac phng phap khu hao.
Vong i hu dung hoc ty l khu hao.
Ph khu hao cho tng loai tai san ng thi ch ra dong khoan muc ma nhng ph khu
hao nay c a vao.
Tng s chi ph nghin cu va phat trin c ghi nhn la chi ph.
147
T n
g gia tr g p
k t chuy n
(gi tr s sach) tr i kh u
hao tch lu cho t n
g lo i t i s n
vao u
v cu i k .
CHNG 33
TA I SA N V HNH
IAS 38
Din giai, s kt chuyn, ky khu hao con lai cua bt ky tai san v hnh nao mang tnh
trong yu i vi toan b bao cao tai chnh cua doanh nghip.
i vi tai san v hnh co c t tr cp cua chnh phu va c ghi nhn ngay t u
theo gia tr thc t:
c tnh toan theo cach hach toan tiu chun hay phng phap c phep thay th.
148
CHNG 33
IAS 38
TA I SA N V HNH
Chi ph chung
D an 1
D an 2
Nghn la
Nghn la
Nghn la
128
935
620
620
320
Nhn cng
400
725
Chi ph chung
Trc tip
340
410
Gian tip
270
110
60
Ngi lanh ao b phn danh 15% thi gian cho d an 1 va 10% cho d an 2.
Nghn la
1.450
1.450
149
CHNG 34
34.1
VN T RA
Cac ni dung c ban sau trong vic k toan tai san u t c quy nh:
yu cu cng b
34.2 PHAM VI CHUN MC
IAS 40 thay th cac yu cu trc y trong IAS 25. Chun mc ap dung cho tai san u t,
la tai san c gi (bi ngi chu s hu hoc ngi i thu trong hp ng cho thu tai
chnh) hng tin thu hoc cho vic tng gia vn hoc ca hai. Tai san gm co t ai,
nha ca hoc mt phn nha ca hoc ca hai. Loai tr tai san do ngi chu s hu chim dung
(PPE- xem IAS 16), tai san gi ban (Hang tn kho - xem IAS 2), tai san c xy dng
hoc phat trin (Hp ng xy dng - xem IAS 11), tai san c bn i thu gi theo hp
ng cho thu hoat ng (Tai san cho thu - IAS 17), cac ngun tai tao t nhin (Cac tai san
sinh hoc) va cac hoat ng thm do khai khoang.
34.3 HACH TOAN K TOAN
34.3.1 Vic anh gia cn phai c tin hanh khi mt khoan u t c phn loai la tai san u
t. Hng dn cho vic anh gia la mt tai san u t cn phai tao c lung tin kha c
lp vi cac tai san khac cua doanh nghip. Cac doanh nghip cn xy dng tiu ch ring
am bao phn loai thng nht gia tai san u t va tai san do chu s hu chim dung.
34.3.2 Mt tai san u t c ghi nhn la tai san (theo Quy nh chung cho IAS) nu:
co kha nng la trong tng lai doanh nghip se thu c cac li ch kinh t i kem vi
tai san
chi ph cua tai san co th tnh toan c mt cach ang tin cy.
34.3.3 Vao ln tnh toan ban u tai san u t c ghi nhn theo chi ph, bao gm gia mua va chi
ph trc tip cho giao dch (v du dch vu phap ly, thu chuyn nhng va cac loai chi ph
giao dch khac). Tuy nhin, chi ph quan ly hanh chnh chung va chi ph khi s b loai tr.
34.3.4 Doanh nghip co th tnh toan v sau cho tt ca cac tai san u t theo mt trong nhng m
hnh sau:
M hnh chi ph: tnh toan tai san u t theo chi ph tr i khu hao tch luy va l do
giam gia (hach toan chun trong IAS cho PPE).
M hnh gia tr thc t: Tt ca cac tai san u t c nh gia theo gia tr thc t. Cac
khoan lai va l do thay i gia tr thc t c ghi nhn vao bao cao thu nhp khi nhng
khoan nay phat sinh. M hnh gia tr thc t khac vi m hnh nh gia chng mc cac
150
CHNG 34
TA I SA N U T
IAS 40
khoan lai va l do thay i gia tr c ghi nhn vao bao cao thu nhp ch khng phai
ghi nhn trc tip vao vn.
34.3.5 Cac nguyn tc sau c ap dung xac nh gia tr thc t cua tai san u t:
Cac phng phap nh gia mang tnh thc tin hn cung c phep s dung khi khng
co th trng mua ban si ng.
Trong nhng trng hp ngoai l, khi chc chn la tai san u t c mua vao ln u
va doanh nghip khng th xac nh gia tr thc t cua tai san th tai san nay c tnh
toan co s dung phng phap hach toan chun trong IAS 16 cho ti ngay thanh ly.
Doanh nghip tnh toan tt ca tai san u t khac theo gia tr thc t.
34.3.6 Vic chuyn giao sang hoc t tai san u t cn phai c tin hanh khi co thay i trong
vic s dung. Quy nh c bit ap dung cho vic xac nh gia tr kt chuyn vao ngay chuyn
giao.
34.3.7 Chi ph v sau cho tai san u t c ghi nhn la chi ph nu cac khoan nay khi phuc lai
tiu chun hoat ng. Cac chi ph nay c chuyn thanh vn khi co kha nng la doanh
nghip se thu c nhng li ch kinh t vt trn mc tiu chun hoat ng ban u.
34.4 CNG B
tiu ch phn bit tai san u t vi tai san do chu doanh nghip chim dung.
cac phng phap va gia nh quan trong ap dung trong vic xac nh gia tr thc t.
cac c s tnh toan, phng phap khu hao, va cac mc ty l nh gia tai san u t theo
m hnh chi ph.
vic ap dung va gia tr cua nhng han ch i vi tai san u t.
cac ngha vu quan trong theo hp ng mua, xy dng hoc phat trin tai san u t
hoc cho vic sa cha hoc nng cp tai san.
chi ph hoat ng trc tip phat sinh t tai san u t tao thu nhp cho thu
chi ph hoat ng trc tip t tai san u t khng tao thu nhp cho thu.
151
Ngoai tr nhng trng hp tai san u t khng th tnh toan theo gia tr thc t (do
khng co gia tr thc t) th vic cn i nu trn cn phai c cng b tach bit vi
nhng tai san u t khac c trnh bay theo gia tr thc t.
Gia tr thc t cua tai san u t c cng b bng vic thuyt minh.
CHNG 34
IAS 40
TA I SA N U T
S RA QUYT NH
S di y tom tt vic phn loai, ghi nhn va tnh toan tai san u t. S nay da trn s
ra quyt nh ap dung theo IAS 40.
Bt u
Tai s n
co c gi ba
n
trong quy trnh san xut kinh
doanh thng thng khng?
Co
S dung AC 108
Khng
Co
Co
Hoan tt
Tai san nay la mt
tai san u t
Tai san u t co ap ng
cac yu cu cho vic ghi
nhn khng?
Khng
Ghi nhn v sau
Co
Tnh toan ban u tai
san u t theo chi ph
Co
Co
M hnh chi ph
152
CHNG 34
IAS 40
TA I SA N U T
TAI SAN U T
MatchboxInc. la nha san xut chi cho cac be trai. Nhng thng tin di y lin quan n tai
san c nh do cng ty s hu:
Toa nha xy dng trn khoanh t nay (mua vao ngay 30/6/20x0)
800.000
2.100.000
400.000
50.000
160.000
Tai san c s dung cho tru s hanh chnh cua cng ty (khoang 6% din tch san). Tai san ch c
ban khi la mt n v hoan chnh. Phn con lai cua toa nha c em cho thu theo hp ng cho
thu hoat ng. Cng ty cung cp cho bn i thu cac dch vu an toan.
Cng ty nh gia tai san u t theo m hnh gia tr thc t. Vao ngay 31/12/20x0, la ngay lp bang
tng kt tai san, ng Carmax (la mt ngi nh gia tn nhim) nh gia tai san vi gia $3.620.000.
k toan cho khoan u t trong bao cao tai chnh cua Matchbox vao ngay 31/12/20x0, tai san phai
c phn loai la tai san u t hoc tai san do chu doanh nghip chim dung. Tai san nay c
phn loai la tai san u t va c hach toan theo m hnh gia tr thc t trong IAS 40. Ly do la
phn chim dung cua cng ty cho muc ch hanh chnh la khng ang k (6%) va cac phn tai san
khng th ban tach bit. Ngoai phn ln din tch san cua tai san c s dung tao thu nhp cho
thu va cac dch vu an toan cung cp cho ngi i thu la khng ang k.
Phng phap hach toan va cng b v tai san trong bao cao tai chnh cua Matchbox nh sau:
BANG TNG KT TAI SAN NGAY 31/12 20X0
Thuyt minh
TAI SAN
Tai san dai han
Tai san, nha xng va thit b
Tai san u t (phep tnh a)
153
xxx,xxx
4
3.600.000
CHNG 34
IAS 40
TA I SA N U T
TAI SAN U T
TIP
CH K TOAN
6.
Tai san u t
Tai san u t la tai san gi tao thu nhp cho thu. Tai san u t c bao cao theo
gia tr thc t, c c quan nh gia a ng ky xac nh vao ngay lp bang tng kt tai
san da trn bng chng th trng vi cac mc gia gn nht at c qua cac giao dch
c lp cho nhng tai san tng t trong cung khu vc.
Tai san u t
S d u ky
Phat sinh thm
Nng cp vi chi ph v sau
Lai rong khi iu chnh gia tr thc t
S d cui ky theo gia tr thc t
$
2.900.000
400.000
300.000
3.600.000
PHEP TNH
a.
154
$
800.000
2.100.000
400.000
3.300.000
3.600.000
(300.000)
PHU LUC I
155
IAS 1
IAS 2
Hang tn kho
IAS 3
IAS 4
IAS 5
IAS 6
IAS 7
IAS 8
IAS 9
IAS 10
Cac s ki n
xay ra sau ng y
lp b n
g tng kt t i s n
(s a
i 9
199)
IAS 12
IAS 13
IAS 14
IAS 15
IAS 16
IAS 17
IAS 18
Doanh thu
IAS 19
IAS 20
K toan cac khoan tr cp cua chnh phu va cng b v tr giup chnh phu
IAS 21
IAS 22
IAS 23
Chi ph i vay
IAS 24
IAS 26
IAS 27
Bao cao tai chnh tng hp va k toan cac khoan u t vao cac cng ty con
IAS 28
IAS 29
Bao cao tai chnh trong cac nn kinh t siu lam phat
IAS 30
Ni dung cng b trong bao cao tai chnh cua cac ngn hang va cac t chc tn dung
tng t
IAS 31
Bao cao tai chnh cho cac khoan phn chia quyn li trong cac lin doanh
IAS 32
156
IAS 33
IAS 34
IAS 35
Hoat ng b ngng
IAS 36
IAS 37
IAS 38
IAS 39
IAS 40
Tai san u t
PHU LUC II
SIC_1
Tnh nht quan - cac cng thc chi ph khac nhau i vi hang tn kho (IAS 2)
SIC_2
SIC_3
28)
Xoa cac khoan lai va l cha thc hin t nhng giao dch vi cac n v lin kt (IAS
SIC_4
Bo
SIC_5
Phn loai cac cng cu tai chnh - d phong thanh toan bt thng (IAS 32)
SIC_6
SIC_7
SIC_8
SIC_9
Hp nht kinh doanh - phn loai la mua hay hp nht quyn li (IAS 22)
SIC_10 Tr cp chnh phu - khng co quan h cu th ti hoat ng kinh doanh (IAS 20)
SIC_11
Ngoai hi - vn hoa cac khoan l t giam gia manh ngoai t (IAS 21)
157
YU CU CNG B
A. NHN XET QUAN LY
Mc du mt s rui ro cua nganh ngn hang co th c phan anh trong cac bao cao tai
chnh, ngi s dung co th hiu c ro hn nu ban quan ly a ra nhn xet m ta cach
thc quan ly va kim soat cua mnh i vi nhng rui ro nay, cu th nh sau:
Nhn xet v cac mc lai sut trung bnh, trung bnh tai san sinh lai, va trung bnh
cac khoan n chu lai trong mt ky.
Thng tin v cac ky co hiu lc va v cach thc ngn hang quan ly va kim soat
rui ro i kem cac thi gian ao han va cac mc lai sut khac nhau cua tai san va
n.
Thao lun v cac chnh sach quan ly cho vic kim soat nhng rui ro i kem cac
cng cu tai chnh, bao gm cac chnh sach cho nhng vn nh t bao him rui
ro, tranh tp trung rui ro bt hp ly va cac yu cu v th chp giam thiu rui
ro tn dung.
M ta muc tiu va chnh sach quan ly rui ro tai chnh bao gm chnh sach t bao
him cho tng loai giao dch theo d bao.
B.
1.
158
la chon chuyn i
gia tr va thi gian cua cac khoan thu c hoc thanh toan
th chp c gi
cac kh c
IAS 30.17
IAS 30.35
IAS 32.42
IAS 32.43
IAS 30.8
IAS 1.97
IAS 32.47
IAS 1.97
IAS 30.23
Ch k toan, bao gm ca cac tiu ch ghi nhn va c s tnh toan c dung, v
IAS 39.167
du nh:
cac phng phap va gia nh c ap dung cho vic c tnh gia tr thc t,
tach bit cho cac loai tai san tai chnh va n tai chnh.
cac khoan lai/l khi tnh toan lai cac tai san tai chnh danh ban c a
vao lai hoc l trong ky hoc c ghi nhn trc tip vao vn.
YU CU CNG B
cach thc thng thng k toan cho cac khoan mua va ban cac tai san tai chnh
vao ngay giao dch hoc ngay thanh toan (cho tng loai tai san tai chnh).
Cac tai san va n co th c bu tr ch khi ma:
co d tnh chuyn thanh tin mt tai san hoc thanh toan mt khoan n theo
phng phap bu tr.
Cac khoan bt thng va cam kt sau c yu cu cng b theo IAS 37:
tnh cht va gia tr cua cac khoan cam kt cp tn dung khng th huy ngang.
tnh cht va gia tr cua cac khoan bt thng va cam kt phat sinh t cac
khoan muc ngoai bang, gm co:
cac khoan thay th tn dung trc tip, chng han nh cac khoan am bao
chung co cac khoan n, am bao chp thun ngn hang, va th tn dung d
phong dung lam am bao tai chnh cho cac khoan vay va chng khoan.
mt s khoan bt thng lin quan n giao dch gm co trai phiu cng trnh,
trai phiu u thu, trai quyn va th tn dung d phong lin quan ti cac giao
dch cu th.
cac khoan bt thng ngn han, t thanh khoan lin quan n giao dch phat
sinh t vic chuyn dch hang hoa, v du nh tn dung chng t trong trng
hp t giao hang hang ban u c dung lam am bao.
cac thoa thun ban va mua lai khng c ghi nhn trong bang tng kt tai
san.
cac khoan muc lai va lin quan n ty gia hi oai bao gm cac khoan trao i,
quyn la chon va hp ng tng lai.
cac cam kt khac, cac hp ng bao him n va hp ng bao lanh lin hoan.
Tng gia tr cua cac khoan n c am bao va tnh cht va gia tr kt chuyn cua
nhng tai san c em th chp lam am bao.
Nu ngn hang tham gia cac hoat ng tn thac quan trong:
m ta cac cng cu tai chnh c dung bao him va gia tr thc t cua cng
cu o.
gia tr c tach khoi vn c phn chuyn sang lai hoc l rong trong ky
2.
159
IAS 30.26
IAS 37
IAS 30.53
IAS 30.55
IAS 32.91
IAS 39.169 (b) va
(c)
xac nh chi ph rui ro chung cua nganh ngn hang va phng phap k toan
cac chi ph nay.
Bao cao thu nhp phai nhom thu nhp va ch ph theo ban cht va cng bao gia tr IAS 30.9 va 30.10
cua cac loai thu nhp va chi ph chnh. Ngoai cac yu cu cua cac IAS khac, bao cao
thu nhp hoc thuyt minh cn phai co cac ni dung sau:
YU CU CNG B
thu nhp lai va cac loai thu nhp tng t
chi ph lai va cac loai chi ph tng t
thu nhp c tc
gia tr c tach khoi vn c phn chuyn sang lai hoc l rong trong ky
Cac khoan thu nhp, chi ph, lai va l quan trong phat sinh t cac khoan tai san
va n tai chnh
gia tr a thc hin va cha thc hin c trnh bay tach bit
lai va l t vic thi khng ghi nhn c trnh bay tach bit vi nhng khoan
phat sinh t vic iu chnh gia tr thc t
gia tr thu nhp lai c tch luy t cac khoan vay kho oi c trnh bay tach
bit
Ban cht va gia tr cua bt ky khoan l do giam gia nao hoc vic ghi ao lai khoan
l o.
3.
IAS 30.13
IAS 30.50
IAS 39.170(a)
IAS 39.170(c)
gia tr kt chuyn va gia tr thc t, tng tai san ring bit hoc theo phn
nhom tng ng cua nhng tai san o.
ly do khng giam gia tr kt chuyn, bao gm ca bng chng cho thy kha nng
thu hi gia tr nay.;
(LU Y: Tt ca cac khoan muc khac khng c cng b theo gia tr thc t co th co
anh hng bt li n rui ro v kha nng thanh toan n han).
cng b v s vic
gia tr kt chuyn
giai thch tai sazo gia tr thc t khng th tnh toan c mt cach tin cy
i vi vic chng khoan hoa hoc cac thoa thun mua lai:
IAS 39.170 (d)
din giai thng tin th chp va nh lng v nhng gia nh c ban cho vic
tnh toan gia tr thc t
160
YU CU CNG B
Ly do phn loai lai bt ky tai san tai chnh nao phai c bao cao theo gia tr hao IAS 39.170 (e)
mon thay v gia tr thc t.
Gia tr kt chuyn cua nhng tai san tai chnh c th chp lam am bao cho cac IAS 39.170 (g)
khoan n va bt ky iu khoan, iu kin nao lin quan n nhng tai san c
th chp.
4. Rui ro tn dung
C s xac nh cac khoan l t cac khoan cho vay va tam ng va xoa cac khoan cho
vay va tam ng khng co kha nng thu hi.
Ngoai cac ni dung yu cu theo cac IAS khac, bao cao thu nhp hoc thuyt minh a
vao tn tht t cac khoan vay va tam ng.
Ngoai cac ni dung yu cu cua cac IAS khac, bang tng kt tai san hoc thuyt minh
cn a vao nhng tai san sau:
Phat hanh cho va cho vay va tam ng cho cac ngn hang khac
Bt ky mang tp trung ln nao trong tai san, n va cac khoan muc ngoai bang theo
vung a ly, khach hang hoc nhom nganh hoc cac vung tp trung rui ro khac.
Chi tit v thay i d phong l cac khoan cho vay va tam ng trong ky, cng
b ring cho:
gia tr c ghi nhn la d phong trong ky hin tai
s c xoa cho cac khoan khng co kha nng thu hi
bt ky khoan ghi co nao cho s a c thu hi
Tng gia tr d phong tn tht cac khoan cho vay va tam ng trn bang tng kt
tai san.
Tng gia tr cac khoan cho vay va tam ng khng c tch luy lai va khng c
lam c s xac nh gia tr kt chuyn.
Cac khoan c tach ring cho l cac khoan cho vay va tam ng vt qua s d
phong tnh toan thng thng c k toan thanh cac khoan danh ring trong thu
nhp lai. Bt ky phn giam nao t nhng khoan nay cung se c ghi co trc
tip vao thu nhp lai va khng c a vao bao cao thu nhp.
i vi giao dch cua bn i tac lin quan, cng b cac ni dung sau (IAS 24):
Gia tr thc t cua khoan th chp c chp nhn va c phep ban hoc em
th chp lai nu khng b li
Cac iu khoan va iu kin quan trong lin quan n vic s dung tai san th
chp.
(LU Y: Vic tun thu cht che cac yu cu lut nh khng phai la am bao cho vic
trnh bay trung thc. Vic ap dung ung cac c im nh tnh cua quy tc ni dung
quan trong hn hnh thc va quy tc thn trong cn am bao c rng thng tin v rui
ro tn dung la ang tin cy. Ca ni dung va thc tin kinh t u quan trong trong vic
161
IAS 30.8
IAS 30.10
IAS 30.19
IAS 30.40
IAS 30.43
IAS 30.44
IAS 30.58
IAS 32.66
YU CU CNG B
xac nh kha nng thu hi cac khoan cho vay va tam ng. Ngoai ra, quy tc thn trong tnh n mc thn trong khi a ra c tnh trong nhng iu kin khng chc chn cn c thc hin am bao rng tai san va thu nhp khng b nh gia qua cao va cac
khoan n va chi ph th khng b nh gia qua thp.)
5. Rui ro v tnh thanh khoan
Nhom tai san va n trong bang tng kt tai san theo ban cht cac khoan va lit k IAS 30.18
theo trnh t phan anh tnh thanh khoan tng i.
Ngoai cac yu cu trong cac IAS khac, bang tng kt tai san hoc thuyt minh gm co: IAS 30.19
Tai san:
tin mt va s d tai khoan tai ngn hang trung ng
tn phiu khac va cac loai tn phiu c tai chit khu vi ngn hang trung
ng
chng khoan chnh phu va cac loai chng khoan khac gi cho muc ch giao
dch
cac tai san phat hanh trn th trng tin t
N:
cac khoan tin gi t cac ngn hang khac
cac khoan tin gi trn th trng tin t
n cac khach hang gi tin khac
chng ch tin gi
ha phiu va cac khoan n khac co chng t
cac khoan i vay khac
Phn tch va phn b cac khoan tai san va n theo cac nhom ao han theo thi gian IAS 30.30 va 30.33
con lai gia ngay lp bang tng kt tai san va ngay ao han theo hp ng. Cac v
du v cac nhom gm co:
di mt thang
t mt n ba thang
t ba thang n mt nm
t mt n nm nm
nm nm tr ln
(Thi gian ao han co th c th hin theo thi gian con lai cho n ngay thanh toan IAS 30.35
lai hoc t ky u cho n ngay thanh toan lai.)
nh gia lai theo hp ng hoc ngay ao han, tuy theo ngay nao sm hn
Phn tch va phn b cac khoan tai san va n theo nhom thi gian ao han theo IAS 30.33 va 30.35
ky con lai cho n ngay trao i lai sut tip theo. V du v cac ky gm co:
di mt thang
t mt n ba thang
t ba thang n mt nm
t mt n nm nm
nm nm tr ln
7. Rui ro th trng
Ngoai cac yu cu cng b theo cac IAS khac, bao cao thu nhp hoc thuyt minh IAS 30.10
gm co:
Cac khoan lai va l sau c bao cao theo phng phap bu tr:
IAS 30.15
162
YU CU CNG B
Ngoai cac yu cu cng b theo cac IAS khac, bang tng kt hoc thuyt mminh IAS 30.24
a cac loai chng khoan u t vao mt loai tai san ring
gia tr th trng cua chng khoan giao dch va chng khoan u t kha mai
nu khac vi gia tr kt chuyn
i vi tng loai tai san va n tai chnh, cng b thng tin v gia tr thc t:
IAS 32.77
khi thc t khng xac nh c gia tr thc t mt cach tin cy, s vic nay
cn c cng b cung vi thng tin v cac c trng chu yu cua cng cu tai
chnh c ban thch ng vi gia tr thc t.
gia tr kt chuyn va gia tr thc t, cho ring tng tai san hoc nhom tai san
ly do khng giam gia tr kt chuyn, gm ca bng chng th hin kha nng thu
hi.
(Xem thm phn v rui ro kha nng thanh toan n han)
8. Rui ro tin t
Ngoai cac yu cu cng b theo cac IAS khac, bao cao thu nhp hoc thuyt minh a IAS 30.10
vao:
Cac khoan lai va l sau thng c bao cao theo phng phap bu tr:
IAS 30.15
163
Epstein, B.J and A.A Mirza. 1998, IAS 98 - Interpretation and Application of International
Acounting Standards (Giai thch va ap dung cac Chun mc k toan quc t), 1998,
New York: John Willey & Sons.
Hattingh, C.P. 1998. Finacial Acounting Course - One page summaries (Bai hoc k toan tai chnh
- Tom tt trong mt trang). Randburg: PC Finance Research CC.
Lewis, R. and D. Pendrill. 1994. Advanced Financial Accouting, 4th ed (K toan tai chnh cao
cp, xut ban ln th 4). London: Pitman Publishing.
Oppermann, H.R.B., S.F. Booysen, M.Koen, C.S Binnekade, va J.G.I Oberholster. 1997.
Accounting Standards, 7th ed (Cac chun mc k toan, xut ban ln th 7). Cape
Town: Juta.
Vorster, Q., W.A.Joubert, M.Koen, and C.Koornhof. 2000. Descriptive Accounting, 5th ed (K toan
din giai, xut ban ln th 5). Durban: Buttewrths.
164
(IAS 8)
165