Univerzitet Crne Gore

Mainski fakultet Podgorica

Smjer mehanizacija

AUTODIZALICA COLES ADT 20.3

Seminarski rad iz predmeta industrijski transport

Student: Lazar Dragovi

Mentor: prof.dr Milorad Buri

Br.indeksa : 14/10

AUTODIZALICE
Potreba estog pomjeranja dizalica sa gradilita na gradilite kao i promjena lokacije dizanja na
samom gradilitu ili drugom mjestu utovara, te potreba da se odreeni teret nakon utovara i
prevoza istovari, uslovila je razvoj autodizalica, koje se pored ostalih prednosti odlikuju vrlo
velikom i efikasnom mobilnou1. Postavljene su na neto modifikovanim asijama teretnih
vozila sa pneumaticima. Broj osovina kree se od 2 pa do 8 osovina, zavisno od veliine
autodizalice. Kod mnogih autodizalica pneumatici su podeeni da mogu zauzimati poloaj
prema razliitim poloajima krivima na putu. Usljed skoro redovne razliite optereenosti
pneumatika pri podizanju tereta, to dovodi do smanjene stabilnosti dizalice, na dizalice se
obavezno ugrauju po dva para teleskopskih nosaa ili stabilizatorskih stopa, koje se po
dovoenju autodizalice na mjesto utovara, preko hidraulinih cilindara izvlae, oslanjaju se na
tlo, i tako preuzimaju teret umjesto pneumatika inei tako dizalicu mnogo stabilnijom. Logino
je, da to je vea visina dizanja i poluprenik djelovanja, to je i manja masa tereta koju dizalica
moe podizati. Brzina kretanja autodizalica pri promjeni mjesta rada zavisi od kvaliteta puta, a
iznosi od 60 do 80 km/h. Terenske autodizalice mogu savladati uspon i do 50%, a normalne
dizalice do 37%. Pogone ih dizel motori koji su povezani sa hidraulinim pumpama od kojih
putem cijevovoda i crijeva struji ulje pod pritiskom od svih radnih skolpova koji su u funkciji
podizanja tereta odnosno djelovanja autodizalica2. Teleskopske strijele snadbijevene su sa
hidraulinim cilindrima dvostrukog dejstva, i automatskim ureajima za sinhronizaciju
teleskopskog izvlaenja strijele. Na strijelu se, kao dodatak, postavlja reetkasti dio konstrukcije,
kojom se poveava visina dizanja i radijus dometa strijele. Savremene konstrukcije autodizalica
opremljene su ureajima za automatsku kontrolu optereenja sa vizuelnom i zvunom
signalizacijom, ureajima za fino podeavanje brzine dizanja i pomjeranja tereta.Najvea
autodizalica3 na svijetu trenutno je LIEBHERR LTM 11200-9.1, visina pogizanja iznosi 100 m, a
najvei kapacitet podizanja je 1,200 t u radijusu od 2.5 metara.

1 edomir Dundovi, Prekrcajna sredstva prekidnoga transpotra, Rjeka, 2005

2 www.scribd.com

3 www.liebherr.com

Autodizalica ADT 20.3

Autodizalica ADT-20.3 je sposobna a rad na telom terenu a takoe posjeduje odlina svojstva
za vonju po putu. Pogon dizalice je dizel-hidraulini. Hidraulina stijela je na obrtom postolju.

Slika 1 - autodizalica Coles ADT 20.3

Vozilo
Dvije osovine, obje ogibljene, pogon upravljanja na obje osovine. asija je teke ravne
kostrukcije izraena od visoko otpornog elika. Platforma je uzraena od rebrastog
aluminijumskog lima.
Slika 2 autodizalica Coles ADT 20.3

Kabina

Slika 3 - Komandna tabla

etiri stabilizatora sa vertikalnim podupiraima. Izvlae se pomou hidraulinih cilindara koji su

snadbjeveni koionim ventilima. Upravljanje je iz kabine sa mogunou pojedinanog
upravljanja. Nivelacija dizalice se kontrolie libelom.
Kabina potpuno zatvorena, od elinog lima, sa dva poloaja, okree se za 180 za rad sa
dizalicom ili za vonju. Zastakljena slojevitim staklom, prostrana, udobna, termozvuno
izolovana. Elektrini brisai prednjeg stakla i prozora na krovu. Ureaj za pranje prednjeg
stakla. Sjedite vozaa podesivo prema vozau, pomjerljivo u svim pravcima. Tabla sa
instrumentima pregledna. Komande su pristupane i na dohvat ruke.

Slika 4 instrument tabla

Instrumenti
Mjerai pritiska vazduha, pritiska ulja u motoru, temperature vode u motoru, ampermetar,
mjera radnih sati motora, brzinomjer, mjera pritiska i mjera temperature ulja transmisije.
Hidrauline pumpe
Sistem se sastoji od jedne dvostrujne i jedne jednostrujne zupaste pumpe. I izvod jednostrujne
zupaste pumpe slui za napajenje: vitla za samoizvlaenje, stabilizatora, sistema za obrtanje i
sistema za komande rada dizalice. II izvod dvostrujne pumpe slui za napajanje: sporog
dizanja, upravljanje zadnjom osovinom. Jednostrujna zupasta pumpa slui za napajanje brzog
dizanja tereta, teleskopske stijele, podizanja stijele i blokade osovina.
5

Slika 5 - ematski prikaz zupaste hidrauline pumpe4

Kontrolni ventili
Klipni ventil centriran oprugom, kojim se upravlja preko pilotskih kontrolnih ventila iz kabine.
Hidraulini ventil za zatitu preoptereenja titi pumpe i dizalicu od previskog hidraulinog
pritiska.
Ureaj za promjenu dohvata
Cilindar dvostrukog dejstva sa blokirajuim i uravnoteavajuim ventilom. Ugao strijele:
maksimalno

79 minimalno 2 .

Slika 6 - ematski prikaz obrtog postolja5

4 Coles cranes, Parts manual transit 20/22T, Sunderland - England, 1988

6

Ureaj za obrtanje
Zupasti hidromotor koji vri pogon preko dvostepenog planetarnog reduktora i omoguuje
okretanje za 360 .

5 Coles cranes, Parts manual transit 20/22T, Sunderland - England, 1988

7

Slika 7 - Ureaj za obrtanje6

Obrtni leaj
Valjkasti leaj sa unutranjim ozubljenjem na nepokretnom prstenu.

Ureaj za dizanje tereta

Slika 8 Ureaj za podizanje tereta sa uetom

Zupasti hidromotor, planetarni reduktor,vitlo. Sigurnosna oprema: ventili za uravnoteavanje,
graninici hoda kuke. Ue prenika 14.55 mm nosivosti 200kN.

6 Coles cranes, Parts manual transit 20/22T, Sunderland - England, 1988

8

Slika 9 - ematski prikaz ureaja za podizanje tereta7

Strijela
Dva lanka promjenljive duine od 8.5 m do 14.45 m pomou hidraulinog cilindra dvostrukog
dejstva. Mogue produiti sa reetkastom konstrukcijom. Strijela je izraena od visoko
kvalitetnog elinog lima zavarivanjem, kutijastog je presjeka. Teleskopski dio stijele klizi
podesivim i zamjenljivim klizaima koji su otporni na habanje.

7 Coles cranes, Parts manual transit 20/22T, Sunderland - England, 1988

9

Slika 10 - ematski prikaz strijele i reetkaste konstrukcije8

Indikator preoptereenja
Automatski indikator preoptereenja koji pokazuje radijus i ugao strijele, sa vizuelnom
indikacijom

pribliavanja

preoptereenja

vizuelnom

zvunom

indikacijom

stanja

preoptereenja. Oprema za iskljuivanje promjene dohvata aktivira se preko indikatora

8 Coles cranes, Parts manual transit 20/22T, Sunderland - England, 1988

10

optereenja, iskljuuje promjenu dohvata, teleskopiranje ili dizanje kada se pribliava krotino
stanje optereenja. Zvuna i vizuelna kontrola je u kabini.

Slika 11 - Indikator preoptereenja

Motor
Motor tipa MERCEDES-BENZ dizel osmocilindrini V izvedbe sa vodenim hlaenjem i
opremom za startovanje na hladno. Snaga motora pri 2500 o/min iznosi 188 kW po DIN 70020,
maksimalni obrtni moment motor isporuuje pri 1400 o/min a on iznosi 834 Nm po DIN 70020.
Indikator nivoa goriva u rezervoaru.
Hidrodinamika transmisija
Hidrodinamiki pretvara HN 500 (ZF) montiran na motoru. Prenosnik je tipa 6WG 180 (ZF)
montiran posebno. Ima est brzina naprijed i tri brzine nazad, pogon na prednjoj i zadnjoj
osovini koji se bira prekidaem u kabini. Elektrohidraulina komanda prenosnikom.
Prednja osovina
Kombinovana upravljako-pogonska osovina sa diferencijalom i redukcijom u glavinama
montirana na lisnatim oprugama.

11

Zadnja osovina
Kombinovana upravljako-pogonska osovina sa redukcijom glavine i diferencijala, montirana
na lisnatim oprugama.
Ureaji za blokiranje osovine
Aktivira se automatski ureaj za blokiranje koji djeluje na obje osovine da bi se postigla
potrebna sigurnost i stabilnost pri radu kada dizalica radi na tokovima.
Upravljanje (vonja)
Kretanje po autoputu: uravljanje naprijed pomou toka upravljaa preko punog prenosnika i
hidraulinih cilindara. Blokada upravljanja zadnjim tokovima.
Rad na terenu: upravljanje prednjim tokovima se vri preko toka upravljaa a zadnjim
tokovima se upravlja nezavisno preko posebne ruice, takoe hidraulinim putem. Ovim
nainom upravljanja mogue je kretanje dizalice ukoso.

Slika 12 - ematski prikaz sistema za upravljanje

Konice
Vazdune konice sa dvokrunim sistemom. Na svakom je smjeten po jedan koioni cilindar
koji vri i ulogu parkirne konice.
Tokovi
Sa pneumaticima pojedinano razmjeteni, pneumatici 14 x 24 x 22 PR.
Elektro oprema
12

Ureaji od 24 V za startovanje i osvjetljavanje ukljuujui dva oborena fara, dva bona, dva
zadnja, dva top svijetla i pokazivae pravca kao i svijetla upozorenja na opasnost. Svijetla za
kretanje u koloni i svijetla za posebne uslove.

OPTI PODACI
Priblina teina 23136 kg
Maksimalni savladiv uspon 40%
Hidraulini rezervoar za ulje 436.5 litara
Kapacitet rezervoara za gorivo 213.5 litara
Radijus okteranja
Upravljanje na 2 toka: 22.15 m
Upravljanje na 4 toka: 12.30 m
BRZINE PRI RADU I SILA U UETU
Dizanje
Sila u uetu na zadnjem redu namotaja 2550 kg pri 98.5 m/min.
Sila u uetu na prvom redu namotaja 3290 kg pri 78.6 m/min.
Promjena dohvata
Od maksimalnog do minimalnog radijusa 32 sec.
Od minimalnog do maksimalnog radijusa 40 sec.

13

Slika 13 - Tabelarni prikaz dohvata I visine dizanja9

Obrtanje
4 obrtaja u minutu, rastereena.

9 Coles cranes, Parts manual transit 20/22T, Sunderland - England, 1988

14

Nosivost strijele
Odreuje se uglom strijele i ostalim faktorima, bezbjedno je pokuati teleskopiranje sa bilo kojim
teretom u granicama datim u tabeli o kapacitetu.
Kretanje
Neoptereena do 65 km/h u zavisnosti od pritiska u gumama i od terena. Optereena do 5 km/h

PRIMJEDBE
- Teina kuke i svih slinih ureaja za transport tereta moraju se dodati teini tereta.
- Navedene nosivosti su date na osnovu slobodno vjeanih tereta sa 4 izvuena i poloena
stabilizatora i besprekorno nivelisane dizalice na ravnoj i vrstoj podlozi.
- Prikazana nosivost ne smije da pree ugao strijele manji od 15.
- Nosivost za strijelu od 8.5 m su date za uvuenu strielu sa postavljenim graninicima.
- Sigurnost zavisi od uslova terena, duine strijele,dohvata i iskustva kranovoe, to sve treba
uzeti u obzir prilikom razmatranja.

15

LITERATURA
-

edomir Dundovi, Prekrcajna sredstva prekidnoga transpotra, Rjeka, 2005

Coles cranes, Parts manual transit 20/22T, Sunderland - England, 1988

INTERNET IZVORI
-

www.scribd.com
www.liebherr.com

16