STANBUL TEKNK NVERSTES MAKNA

FAKLTES
BTRME TASARIM PROJES
PROJE NO:52

STANBUL METRO
STASYONU ACL DURUM
ARTLARI N PERON
AYIRICI KAPILARIN TASARIMI
Hazrlayanlar

Danmanlar

030080168
030080190
030090170
030090219

Burak Mete Kaan BAK

Prof. Dr. Nurdil ESKN
Mahmut DEMR
Prof. Dr. Mesut GR
Bra EFE
Cihad DKC

stanbul2014

Sunum Plan
I.Problemin tanm
II.Kaynak aratrmas
III.Termodinamik analiz
IV.Saysal zmleme ve sonular
V.Platform ayrc kapnn tasarm ve
maliyeti
VI.Sonular ve irdeleme

Projenin Ama ve Yntemi

Acil durum,tm yolcularn trenden veya tnelden
tahliyesini gerektiren vakalardr;
1- Yangn durumu
2- Dier durumlar
Projenin amac ise stanbul M2 YenikapHacosman hattnda acil durum artlarnda
platform ayrc kaplarn tasarmdr.

Projenin Ama ve Yntemi

Gnmzde ulam
sorununa en makul
ve mantkl zm
olarak grlen
metrolarda giderek
yaygnlaan peron
ayrc kap
sistemleri;
stasyon platform
kat hava hzlarn
dzenler
Tnellerden kirli
havann istasyona
girmesini engeller,

Yntem:
Standartlar belirlendi.Standartlardan
yola klarak tasarm koullar
belirlendi.
Termodinamik analiz yapld. Limit
deerler belirlenmi oldu.
HAD analizi farkl acil durum
senaryolar iin uygulanmtr. Bu
analizde Autodesk CFD program ile
analizler yapld.
Tasarm yaplarak maliyet belirlendi.

stanbul M2 Hatt
Yenikap-Hacosman arasnda
hizmet vermekte olan M2
hattnn en youn ve balant
noktalaryla kritik bir dura
olan ili istasyonu zerinde
allmtr.
M2 hatt genel olarak yaklak
yerin 15-30 m. altndadr ve bu
durum istastonlara gre
farkllk gstermektedir. Hat
uzunluu 19,5 km civarndadr
ve sefer sresi yaklak 27
dakikadr.

ili Metro stasyonu

Yzeyden yaklak 25 m. aada
bulunan ili istasyonu, konum ve
metrobs hattna balanmas gibi
nedenlerden M2 hattnn olduka
youn istasyonlarndan birisidir.
Yer alt konkors kat ile metrobs
hattna balanan istasyona, doal
havalandrma yntemleri dnda
menfezler ve fanlar araclyla
temiz hava yklenmekte, peron
alt egsoz menfezleriyle kirli hava
darya atlmaktadr.

ili Metro stasyonu

ili istasyonunun ematik resmi

ili stasyonunda Havalandrma

1- Doal havalandrma
Trenin piston etkisi ile
olmaktadr.
2- Zorlanm havalandrma
ili metro istasyonunun
havalandrlmasnda 3 tip
fan kullanlmaktadr.

Tnel Havalandrma
Fan (TVF),
Egzoz Fan (EXF)
Taze Hava Fan (INF)

ili stasyonunda Havalandrma

2- Zorlanm
havalandrma
Tnel Havalandrma
Fan (TVF)

ili stasyonunda Havalandrma

2- Zorlanm
havalandrma
Egzoz Fan (EXF)

ili stasyonunda Havalandrma

2- Zorlanm
havalandrma
Taze Hava Fan (INF)

ili stasyonunda Havalandrma

Platform Kap Tipleri

a.Tam kapal platform ayrc kaplar
b.Ksmi ak platform ayrc kaplar

(a
)

(b)

Acil Durum artlarndaki Kstlar

Yer alt rayl sistemlerinde acil durum
artlar iin baz kstlamalar
mevcuttur.lgili standartlardan bu
deerler elde edilmitir.
Tahliye Sresi: 4 dk
Radyasyon:2 kW/m2
Scaklk:1,8 m ykseklikte 80C
Gr Mesafesi:2,1 m ykseklikte 10 m

Kritik Hz
Kritik hz, geri katmanlamay
nlemek iin gerekli olan yangna
doru hareket eden havalandrma
havasnn en az kararl durum hzn
belirlemek iin kullanlr. Yangn
zerinden gemesi gereken en dk
hava hz limitidir.

Acil Durum Tasarm Kriterleri

1- Acil durum hava scakl kriteri:NFPA
standartlarnda nerilen kriter, yolcularn
tahliyesinde ya da ortamda bulunduklar
srece 48C scaklktan daha fazlasna
maruz kalmamas gerektiidir.
2- Acil durum hava hz kriteri:Acil
durumda yolcular zerinde tolare edilebilir
maksimum hava hznn 11 m/s civarnda
olduu NFPA tarafndan kstlanmtr

Olas Yangn Tipleri

Metrolarda yangn iin olas
senaryolar,
Trende kacak bir yangn
Yryen merdivende bavul yangn
Peronda bavul yangn
Asma tavan yangn olarak
sralanabilir.

Tren Yangn
Modellemede kullanlan tren yangn iin
alnan yangn yk, Yangn Smlasyonu
makalesinden trenlerin farkl malzemeler
ile yaklmas esasna dayanan
aratrmann sonularndan tren yknn
123070,2 MJ olduu grlmtr.
Snmenin 40 dakikalk bir srede
gerekletii dncesi ile 51,28 MWlk
bir yangndan sz etmi oluruz.

Duman Miktarnn Belirlenmesi

Q : s miktar (kW) P : yangn yaylma ap (m)

z : alevlerin ulaaca
maksimum ykseklik (m)
z : tnel ykseklii maksimum kabul
P : yangnn tnelin tamamna yayld kabul
yaplmtr.

Termodinamik Analiz
Srekli rejimde ele alnan kontrol hacmi
iin
Ktlenin korunumu denklemi
Enerjinin korunumu denklemi ile fan
debileri sonucuna ulamak ve fan etiket
deerleri ile kontrol salamak.

Ama
Bu analizde amalanan trenin yangn
sonucunda oluan dumann
hesaplandktan sonra, temiz hava
blgesine ulamasn engelleyecek ve
dumann yeterli miktarda dar
tahliye edilmesini salayacak emme
ve basma debilerine ulamaktr.

Ktlenin Korunumu

Ktlenin Korunumu
Enerjinin korunumu ve ktlenin
korunumu yasasnn emme ve basma
debilerinin bulunmasna yardmc
olmas iin retilen duman debisinin
hesaplanmas gerekmektedir. Bu
hesaplamalar iin eitli deneylere
dayanan ampirik veriler mevcuttur.
Bunlardan Zukoski ve Thomas baca
duman eitlikleri kullanlacaktr.

Enerjinin Korunumu

retilen Dumann Debisi

Zoboski ve Thomas Eitliklerinin
2sinin de sonularna bakldnda,
Zoboski debisi 11,16 kg/s kyorken,
Thomas Eitliinden bu debi 11,14
kg/s olarak hesaplanmtr.

Termodinamik Analiz Sonular

Sonu olarak hesaplanan deerler
fan etiket deeri olan 96 kg/s ile
kyaslandnda makul olmaktadr.

Isl Ykler
Yer alt istasyonlarnda normal
artlarn tasarm iin sl yklerin
belirlenmesi gerekmektedir.
stasyon modl, termodinamik
analizde kulanlan kontrol hacmi
olarak kabul ettiimiz ekildir.

Normal artlar altnda Metro

stasyon Modlndeki Isl Ykler
1. Ara kaynakl sl ykler
1.1 Frenleme le Oluan Isl Kazanlar

Hava srtnmesi ile oluan s

Mekanik diren ile oluan s

1.2 Hzlanma le Oluan Is
1.3 Dier Kayplar
nc ray
Ara aksesuarlar
Kompresr
Arataki klima
2. Tnel Kaynakl Isl Yk
3. stasyon kaynakl sl yk hesaplar
3.1 stasyon aydnlatmasndan gelen s
3.2 Asansr ve yryen merdivenlerde oluan s
3.3 stasyondaki yolculardan kaynakl s

Acil Durum ncelemesi

Acil durumda mevcut olan bu sl ykler
zerine bir de yangn yk gelmektedir.
Tren yangn neticesinde ortaya kan ykn
yannda normal iletme durumundaki sl
ykler ok kk kalmaktadr.Tasarm
yangn ykne gre yaplmaldr.
Trenin yangn yk,stanbulda hafif rayl
tama sisteminde 15 MW olarak
belirlenmitir. Acil durum havalandrmalar
iin tasarm kstas olarak kabul edilmitir.

Yangn Yk Hesaplanmas
Yangn olay 3 farkl evrede
incelenebilmektedir. Genelde yangnlar
dzenli olduunda bu evrelerin de
gzlenir. Farkl evrelerinde farkl durumlar
sz konusu olduu iin bu evrelere ayr
ayr baklmas gerekmektedir.
Gelimekte olan
Tam gelimi
Snmekte olan

Yangn Erisi

Yangn Yk Hesab
NFPA-130da belirtilmi yangn yk
denklemi olan Q = gt2 eitliinden
integrali alnarak altndaki alann
Yangn Simlasyonundaki tren
ykne eitliinden;
t = 40 dk. = 2400 s iin
g = 0,026 kW/s2 bulunur (hzl yangn)

Yangn Yk Hesab
Yangnn pik yapt sreyi t= 13 dakika alacak
olursak, gelimekte olan yangn evresi
ksmnn hesaplar ortaya km olur ve de
tam gelimi yangn evresine pik noktann
snmekte olan yangn evresine kadar sabit bir
ekilde ilerledii bilindii iin aadaki
snmekte olan yangn evresine kadarki yangn
yk-zaman grafii elde edilmi olur.
t=21 dk sresince yangn tam gelimi yangn
evresindedir ve sabit bir grafik
gzlenmektedir.

Yangn Yk Erisi
Yaplan hesaplar sonucunda elde
edilen yangn erimiz;
yk (kW)
18000
16000
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0

Yangn yk-Zaman
erisi

zaman (dk)

stasyonun 3 Boyutlu Modellenmesi

Modellemede Kullanlan Kabuller

Yryen merdiven ve dier merdivenler ayrntl olarak basamakl
ekilde izilmemi merdivenlerin bulunduu blge bir hacim olarak
tanmlanarak bu blgelere yryen merdivenler bir diren olarak
girilmitir.
Yaklama ve uzaklama tnelleri sonuna tnelin devamlln
temsil eden ksmlar bir hacim izilerek diren olarak
tanmlanmtr.
Tren modellemesi yaplrken tren 4 ayr vagon olarak deil ROTEM
verilerine uygun olarak tek bir btn halinde modellenmitir.
stasyonda bulunan yolcular peron ksmnda bir hacim olarak
yerletirilip, diren olarak girilmitir.
stasyondaki ve uzatma tnellerindeki aydnlatmalar, panolar,
ekranlar vb. ekipmanlar izilmeyerek bulunduklar yere gre
diren olarak girilmitir.

Had Analizi Snr Koullar

stasyonun atmosfere ak blgelerine 0 Pa,
atmosfer basnc ve 35C scaklk

Had Analizi Snr Koullar

Tnel aydnlatmas,konkors ve peronlardaki sl

yklerin tanmland blgeler

Had Analizi Snr Koullar

Yryen merdivenlerdeki sl yk ve ray altndaki

scakln tanmland blgeler

Had Analizi Snr Koullar

stasyon iindeki yolcularn gsterildii blge ve

tren yangnn balad blge

Had Analizi Snr Koullar

Tren yangn sonucunda oluan dumann

ynlenmesi ve duman tahliyesi iin kullanlacak
aftlar

Had Analizi Balang Koullar

Trenlerin girdii tneller ve 5 m/snlik hava

hz tayini edilen blgeler

Had Analizi Balang Koullar

stasyonun tm blgelerine 20 C balang

scakl tayin edilmitir.

Had Analizi zm Metodu

Zamana bal zm parametrelerini
belirlenmesi

Had Analizi zm Metodu

Ak Modelinin
Belirlenmesi

Had Sonular
Aklk oran:
1- platform ayrc kap yokken analiz
yapld.
2- % 50 aklk oran halinde analiz
3- % 9999 analiz yapld

Hz ve Scaklk Skalalar

Kapsz Durum HAD Analizi Hz

Sonular

Kapsz Durum HAD Analizi Scaklk

Sonular

Tam Kapl Durum HAD Analizi Hz

Sonular

Tam Kapl Durum HAD Analizi

Scaklk Sonular

1,5 Metre Kapl Durum HAD Analizi

Hz Durumu

1,5 Metre Kapl Durum HAD Analizi

Hz Durumu

1,5 Metre Kapl Durum HAD Analizi

Scaklk Durumu

2,4 Metre Kapl Durum HAD Analizi

Hz Durumu

2,4 Metre Kapl Durum HAD Analizi

Scaklk Durumu

Platform ayrc kap

tasarnm
Yaplan analiz sonucunda tnelde tren
yangn szkonusu olduunda tam kapal
Pak halinde
Hava hz >< aralnda kt
Basn >< aralnda kt
Scaklk >< aralnda olduu iin bu da
standar deerler ???? Uyumlu oldu.
MALZEME 30 dak yangna dayankl seildi.

Maliyet Analizi
Yaplan projenin maliyet analizi,
tasarm ve retim malyeti olarak iki
ayr ksmda incelenebilir. Tasarm
maliyetinde kullanlan yazlm
cretleri varken, retim maliyetinde
iilik ve malzeme maliyetlerinin
toplam yer almaktadr.

Maliyet Analizi

Kap Teknik Resim

Dinlediiniz iin
Teekkr Ederiz.