www.matematiranje.

com

LOGARITAMSKE JEDNAINE I NEJEDNAINE

Pre nego to krenete u reevanje jednaine savetujemo vam da se podsetite pravila za

logaritme.
1) Reiti jednaine:
a) log 3 (2 x + 3) = 2
b) log 4 (3 x + 4) = 3
1
c) log 3x + 1 =
2

Reenje:
a) log 3 (2 x + 3) = 2 Iskoristiemo definiciju log A B = B = A
Dakle:

2 x + 3 = 32
2x + 3 = 9
2x = 6
x=3

2x + 3 > 0
uz uslov 2 x > 3
3
x>
2

3
Poto je 3 > , reenje x = 3 je dobro
2
b)

log 4 (3 x + 4) = 3 Opet po definiciji

3 x + 4 = 43
3x + 4 = 64
3x = 60

uslov

x = 20

3x + 4 > 0
3x > 4
4
x>
3

Reenje zadovoljava uslov!!!

v) log 3x + 1 =

1
Primetimo da nema osnova, pa dopiemo 10 po dogovoru,.
2

www.matematiranje.com
log10 3x + 1 =

1
2

3 x + 1 = 10 2

uz uslov
3 x + 1 = 10....... /() 2 kvadriramo
3x = 9
x=3

3x + 1 > 0
3x + 1 > 0
x>

1
3

1
3 > , dobro je reenje.
3
2) Reiti jednaine:

a) log 2 ( x 1) + log 2 ( x + 2) = 2
b) log( x 2 + 19) log( x 8) = 2
v) log(5 x) + 2 log 3 x = 1
Reenja:
a)

Iskoristiemo log a x + log a y = log a ( xy)

log 2 ( x 1) + log 2 ( x + 2) = 2
log 2 ( x 1)( x + 2) = 2
Uslovi x 1 > 0 i x + 2 > 0
x > 1 i x > 2

Dalje po definiciji:
( x 1)( x + 2) = 2 2

x 2 + 2x x 2 = 4
x2 + x 6 = 0
1 5
x1, 2 =
2
x1 = 2
x 2 = 3
Dalje se pitamo da li reenja zadovoljavaju uslove: x > 1 i

x > 2

x (1, )

x1 = 2 Zadovoljava
x2 = 3 Ne zadovoljava
Dakle, jedino reenje je x = 2

www.matematiranje.com
b) log( x 2 + 19) log( x 8) = 2
Dopiemo najpre osnovu 10
log10 ( x 2 + 19) log10 ( x 8) = 2
Poto je log a x log a y = log a

x
y

x 2 + 19
log10
= 2 naravno uz uslove: x 2 + 19 > 0 i x 8 > 0
x 8
x>8
2
x + 19
= 10 2
x 8
x 2 + 19
= 100
x 8
x 2 + 19 = 100( x 8)
x 2 + 19 = 100 x 800
x 2 100 x + 819 = 0
100 82
2
x1 = 91
x1, 2 =

x2 = 9

Oba reenja dobra jer su vea od 8

v)
log(5 x) + 2 log 3 x = 1
2

log(5 x) + log 3 x = 1
log(5 x) + log(3 x) = 1
Uslovi su:
5 x > 0
x > 5
x<5

3 x > 0

x > 3
x<3

Dakle uslov je x < 3

www.matematiranje.com
(5 x)(3 x) = 101
15 5 x 3 x + x 2 10 = 0
x 2 8x + 5 = 0
8 44 8 2 11 2(4 11)
=
=
= 4 11
2
2
2
x1 = 4 + 11 7,32
x1, 2 =

x 2 = 4 11 0,68

x1 = 4 + 11 ne zadovoljava uslov, pa je jedino reenje: x = 4 11

3) Reiti jednaine:

a) log 2 x 3 log x + 2 = 0
5
b) log 2 x + log x 2 =
2
Reenja:
a) Uvodimo smenu log x = t uz uslov x > 0
log 2 x 3 log x + 2 = 0
t 2 3t + 2 = 0
3 1
t1, 2 =
2
t1 = 2
t2 = 1
Vratimo se u smenu log10 x = 2

log10 x = 1

x = 10 2
x = 100

b) log 2 x + log x 2 =
log 2 x +

5
2

x = 101
x = 10

kako je log a b =

1
log b a

1
5
= Uvodimo smenu log 2 x = t uz uslove x > 0 i x 1
log 2 x 2

1 5
t + = Sve pomnoimo sa 2t
t 2

www.matematiranje.com
2t 2 + 2 = 5t
2t 2 5t + 2 = 0
53
t1, 2 =
4
t1 = 2
t2 =

1
2

Vratimo se u smenu : log 2 x = 2

ili

x = 22
x=4

log 2 x =
x=2

1
2

1
2

x= 2
4) Reiti jednaine:

a) log 2 x + log 4 x + log16 x = 7

b) log 3 x log 9 x log 27 x log 81 x =

2
3

Reenje: U oba primera emo koristiti da je:

log a S x =

1
log a x
S

a)
log 2 x + log 4 x + log16 x = 7

uslov x>0

log 2 x + log 22 x + log 24 x = 7

1
1
log 2 x + log 2 x + log 2 x = 7 / 4
2
4
4 log 2 x + 2 log 2 x + 1log 2 x = 28
7 log 2 x = 28
log 2 x = 4
x = 2 4 x = 16

www.matematiranje.com
b)
2
3
2
log 3 x log 32 x log 33 x log 34 x =
3
1
1
1
2
log 3 x log 3 x log 3 x log 3 x =
2
3
4
3
1
2
log 34 x =
24
3
4
log 3 x = 16 log 3 x = t
log 3 x log 9 x log 27 x log 81 x =

t 4 16 = 0 (t 2 ) 2 4 2 = (t 2 4)(t 2 + 4) = 0
(t 2)(t + 2)(t 2 + 4) = 0

odavde je t=2 ili t=-2

Kada se vratimo u smenu
log 3 x = 2
x=3
x=9

log 3 x = 2

x = 3 2
1
x=
9

5)

Reiti jednaine:
a) log 5 (4 x 6) log 5 (2 x 2) = 2
b) log(7 2 x ) log(5 + 4 x ) + log 7 = 0

Reenja
a)
log 5 (4 x 6) log 5 (2 x 2) = 2
Kako je

log a x log a y = log a

x
y

www.matematiranje.com
4x 6
=2
5
2x 2
2
4x 6
= 5
x
2 2
4 x 6 = 5(2 x 2)

log

4 x 6 = 5 2 x 10
4 x 5 2 x + 4 = 0 smena 2 x = t
t 2 5t + 4 = 0
53
t1, 2 =
2
t1 = 4
t2 = 1
2x = 4
2 x = 22
x=2

ili

2x = 1
x=0

Ovde je najbolje da proverimo reenja u poetnoj jednaini x=2 je jedino reenje

b)
log(7 2 x ) log(5 + 4 x ) + log 7 = 0
log10 (7 2 x ) log10 (5 + 4 x ) + log10 7 = 0
log10 (7 2 x ) 7 = log10 (5 + 4 x )............... / ANTILOGARITMOVANJE
(7 2 x ) 7 = 5 + 4 x
49 7 2 x = 5 + 4 x
49 7 2 x 5 4 x = 0
4 x 7 2 x + 44 = 0 / (1)
4 x + 7 2 x 44 = 0...................................smena 2 x = t
t 2 + 7t 44 = 0
t1,2 =

7 15
2

t1 = 4
t2 = 11

www.matematiranje.com
Vratimo se u smenu:
2x = 4

ili

2 x = 11 nema reenja

2 x = 22
x=2
Uslovi su 7 2 x > 0 i

5 + 4 x > 0 a reenje je x=2 ih oigledno zadovoljava

6) Reiti jednaine:

a) x1+ log3 x = 3x
b) x log 4 x 2 = 23(log 4 x 1)
Ovo je tip zadataka gde moramo logaritmovati obe strane za odgovarajuu osnovu!!!
a)
x1+ log3 x = 3x................ / log 3
vai log a b n = n log a b
log 3 x1+ log3 x = log 3 3x
(1 + log 3 x) log 3 x = log 3 3 + log 3 x............ smena log 3 x = t
(1 + t ) t = 1 + t
t + t2 = 1+ t
t 2 = 1 t + t t 2 = 1 t = 1
Vratimo se u smenu:
log 3 x = 1 ili log 3 x = 1
x = 31

ili

x=3

ili

x = 31
1
x=
3

b)

x log4 x 2 = 23(log4 x 1) logaritmijemo za osnovu 4

log 4 x log4 x 2 = log 4 23(log 4 x 1)
(log 4 x 2) log 4 x = 3(log 4 x 1) log 4 2
(log 4 x 2) log 4 x = 3(log 4 x 1) log 22 2
(log 4 x 2) log 4 x = 3(log 4 x 1)

1
2

Smena log 4 x = t :

www.matematiranje.com
3
(t 1)
2
2t (t 2) = 3(t 1)

(t 2) t =

2t 2 4t = 3t 3
2t 2 4t 3t + 3 = 0
2t 2 7t + 3 = 0
75
t1, 2 =
4
t1 = 3
t2 =

1
2

Dakle:
log 4 x = 3

ili

log 4 x =

x = 43
x = 64

ili
ili

x = 42
x=2

1
2

Za logaritamske nejednaine koristimo iste trikove kao za jednaine, ali vodimo

rauna:
1) Kad je osnova vea od 1 (a>1) prepisujemo znak nejednakosti jer je funkcija
rastua.
2) Kaj je osnova izmedju 0 i 1 (0<a<1) okreemo znak nejednakosti jer je tada
funkcija opadajua.
Kad postavimo uslove tj. oblast definisanosti, nadjemo i reimo nejednainu, trebamo
nai njihov presek.
1) Rei nejednaine:
a) log 2 (3 x + 4) 0
b) log 1 (4 x 3) < 0
2

v) log 2 (3x 5) < 1

Reenje:

www.matematiranje.com
a)
log 2 (3 x + 4) 0 uslov

3x + 4 2

3x + 4 > 0
3 x > 4

4
3x + 4 1
x>
3
3x 3
x 1
ne okreemo znak jer je osnova vea od 1

Sad upakujemo reenje i oblast definisanosti.

Konano: x [ 1, )
b)
log 1 (4 x 3) < 0
2

PAZI: Okreemo znak!!!

o
1
4x 3 >
2
4x 3 > 1

uslov:

4x 3 > 0
4x > 3
3
x>
4

4x > 4
x >1
Upakujemo ova dva:

Konano: x (1, )

10

www.matematiranje.com
v)
log 2 (3 x 5) < 1
3 x 5 < 21

3x 5 > 0
3x > 5
5
x>
3

uslov

3x 5 < 2
3x < 7
x<

7
3

5 7
x ,
3 3
2) Reiti nejednaine:

a) log( x 2) > log x

b) log 0,5 (2 x + 6) > log 0,5 ( x + 8)
Reenja:
a)

log( x 2) > log x

x2 > x
xx >2
0x > 2

uslovi:

x2 >0 i x >0
x>2
i x>0
Dakle x > 2

Ovo nema reenja, pa cela nejednaina nema reenja!!!

b)
log 0,5 (2 x + 6) > log 0,5 ( x + 8)
PAZI:Okree se smer
2x + 6 < x + 8
2x x < 8 6
x<2

Uslovi:
2x + 6 > 0 x + 8 > 0
x > 3 x > 8

Uslovi daju : x > 3

11

www.matematiranje.com
Upakujemo:
x (3,2) konano reenje

3) Reiti jednaine:

a) log 3 ( x 2 5 x + 6) < 0
b) log 0,5 ( x 2 4 x + 3) 3
a)
log 3 ( x 2 5 x + 6) < 0

x2 5x + 6 < 1

uslov x 2 5 x + 6 > 0
5 1
x1, 2 =
2
x1 = 3

x2 5x + 5 < 0

x2 = 2

x 2 5 x + 6 < 3o

5 5
2
5+ 5
3, 62
x1 =
2
5 5
1,38
x2 =
2
x1,2 =

x ( ,2) (3, ) Reenje uslova

5 5 5+ 5
reenje zadatka konano reenje dobijemo kad upakujemo ova dva
x
,

2
2

Dakle:
Dakle:
5 5 5+ 5

x
,2 3,

2
2

12

www.matematiranje.com
b)
log 0,5 ( x 2 4 x + 3) 3

x 2 4 x + 3 (0,5) 3
1
x2 4 x + 3
2
2
x 4 x + 3 23

uslov:

x2 4x + 3 > 0
42
x1, 2 =
2
x1 = 3
x2 = 1

x2 4 x + 3 8
x2 4 x + 3 8 0
x2 4 x 5 0
46
x1,2 =
2
x1 = 5
x2 = 1

x [ 1,5]

Upakujemo reenja:

x [ 1,1) (3,5] Konano

13