Константин и Димитар Миладинов

Ако зборуваме за македонската писменост покрај тоа што треба да

искажеме возвишена благодарност кон браќата Кирил и Методиј треба да се
поклониме пред дејноста што ја извршиле и струшките браќа Константин и
Димитар Мила динови.
Зошто е тоа така? Затоа што пред појавата на овие браќа кои што животот го дале
за својата дејност, македонските народни творби создадени од мудриот народен
пеја¬ биле запишувани само во зборниuи кои што не биле собирани од
македонски дејuи. Tука може да се наведе Зборникот на Cтеqан Bеркови¬ кој што
ја запе¬атил првата народна песна со македонски народен јазик.
Cепак, оваа нивна дејност на запишуваnе народни умотворби и не била така
едноставна како што изгледа, а уште помалку било лесно да се успее да се
издаде нивниот Зборник.
Hауката не смее да мол¬и. Hавистина е жално што малкумина на ова пар¬е
земја ја знаат вистината за овој Зборник, а Eугарите знаат, па токму затоа ни го
удираат од глава она што историјата го запишала, а ние од не знаеnе, а не од
немаnе нау¬ни qакти неможеме да го одбраниме.
Да престанам со qилозоqираnе. Зборувам за насловот од Зборникот на
Миладиновuи. Eугарите години наназад зборуваат дека немаме право Зборникот
да го нарекуваме наш, бидејќи неговиот наслов гласи ,Зборник на б'лгарски
народни песни". Rогоре кажав дека ние qакти за да одбраниме Зборникот на
Миладиновuи тоа како имаме.
Rрво да не се залажуваме, Cтруга знаеме каде се наоrа, во Македонија! Како
тогаш струшките деuа можат да се наре¬ат Eугари?
Bторо Димитар и Константин први¬но имале идеја, Зборникот да се вика ,Зборник
на македонски народни песни". Rа како поинаку би се викал кога насобраните
песни биле само од македонски предели. За жал, како и многу други работи во
нашиот и во животот на сите други луrе така и објавуваnето на Зборникот зависел
од qинансираnето на други персони- во слу¬ајов Pусите. Кога Константин
заминал во Москва да го отпе¬ати својот Зборник наишол на препрека, односно
неодобруваnе за пе¬атеnето на Зборникот. Rри¬ината за тоа било тоа што
песните иако биле на македонски јазик, сепак биле пишувани со Fр¬ки букви.
Затоа не е виновен ни Константин ни Димитар Миладинов, тие не се виновни што
во тоа време Македонија била под дуxовно робство од страна на Fрuија и се
разбира дека Константин и Димитар Миладинов стекнале образование на Fр¬ки
јазик.
Hо да не се задржувам на објаснуваnе на оваа проблематика, затоа што ќе
избегам од први¬ната тема.
Bажно е дека Зборникот не бил испе¬атен во Pусија. Кога Димитар разо¬арано се
враќал назад во Македонија се сретнал со Jосип Jурај Lтросмаер, кој се наqатил
да го објави Зборникот но, само ако Зборникот се наре¬е ,Зборник на народни
б'лгарски песни". Tогаш Димитар се нашол во недојдија, па му се обратил на
неговиот пријател и бугарски qолклорист Bасил -олаков да му испрати сто песни
од бугарските предели за кои дебело платил. Oд нив Димитар избрал то¬но
седумдесет и седум кои што ги додал на другите македонски песни кои што се на
број околу петсто и осумдесет. Tоа е uелата вистина и судбина на Зборникот кој
што од не планирани при¬ини се нарекол така како што се вика денес.
Да не се залажуваме, како и да го наре¬ат овој зборник тој сепак ќе биде
силен репрезент на македонската книжевност.
Зошто викам силен репрезент? Затоа што во него се запишани самовилски,
змејовски, nубовни, свадбарски, лазарски, жетварски, трудови и пе¬албарски
песни во кои јасно можат да се забележат оби¬аите кои и ден денес се силно
инкорпорирани или би рекла извезани во гобленот на македонската традиuија.
Oва мое пишуваnе не би било комплетно ако не кажам нешто повеќе за
оние кои што ги ставиле uврстите темели на македонската книжевност. Како би
можела да ја ставам завршната то¬ка и да престанам со нижеnе, на возвишени
зборови за овие струшки браќа, а да не ја спомнам првата уметни¬ка поезија на
Димитар Миладинов- познатата ,T'га за југ".
Hе верувам дека постои ¬едо на оваа наша напатена татковина ¬ие што срuе не
затреперило додека ја ¬итало оваа песна. Hа¬инот на кој Димитар го искажува
патриотско и носталги¬но ¬увство е вредно за по¬ит.Кога за ¬итаме за опејуваnето
на Cтруга сqаќаме дека во мислите на Димитар таа била налик рај.
Xално е што крајот на овие браќа не бил светол како рајот туку бил темен и ладен
како пеколот и двајuата животите ги згаснале во Uариградските зандани, а
нивните тела не биле закопани во гробови како што заслужувале, за да можеме
денес и да ги одплакуваме нивните маки над нивните ве¬ни по¬ивалишта.
Bо сета таа магла која се кренала околу нивните животи единственото добро е тоа
што останале во сеќаваnата на сите нас, а и не само што останале туку
продолжуваме да ги славиме, да ги воздигнуваме и да се поклонуваме на нивното
дело, оддржувајќи ги Cтрушките ве¬ери на поезијата, празнувајќи денови во нивна
¬ест.
А како да не го правиме тоа? Кога Димитар Миладинов со своите
малкубројни но драгоuени песни го одпо¬нал создаваnето на македонската
уметни¬ка поезија, а Константин Миладинов успеал да описмени многу
македонски интелектуалuи.
Cлава и ¬ест за овие двајuа браќа, тоа е се што можам за крај да кажам.