KUMPULAN 3

Dinasti Han dan Sui

Lambang Kegemilangan Tamadun
China: Satu Analisis

PENSYARAH
USTAZAH DR SITI
NORLINA BT MUHAMAD
AHLI KUMPULAN:
SIA JIA YONG
911103-016097
OOI CHUN LIN
910131-085693
CHONG JUHN YONG 910729-055069
ANG JUNE LEONG910620-075015

 HOR MING AN
5369
LAU MUN HING
6023

910706-02910218-08-

ISI KANDUNGAN
1.0
2.0

Pendahuluan
Dinasti Han
2.1 Pengenalan
2.2 Lambang Kegemilangan
2.2.1 Pentadbiran
2.2.2 Perluasan Kuasa
2.2.3 Perdagangan
2.2.3.1 Jalan Sutera
2.2.4 Agama dan Kepercayaan
2.2.5 Sistem tulisan
2.2.5.1 Xiang xing (lambang bergambar)
2.2.5.2 Zhishi (lambang petunjuk)
2.2.5.3 Huiyi (lambang petunjuk fikiran)
2.2.5.4 Xing sheng (gabungan bentukbunyi)
2.2.5.5 Zhuanzhu (pengubahan
hubungan)
2.2.5.6 Jia jie (pinjaman)
2.2.6 Sains dan teknologi
2.2.6.1 Kertas
2.2.6.2 Kompas
2.2.6.3 Matematik
2.2.6.4 Astronomi
2.2.6.5 Perubatan
2.2.6.5.1 Hua Tuo
2.2.7 Tradisi dan Kebudayaan

3.0

4.0
5.0

2.2.8 Pemakaian
Dinasti Sui
3.1 Pengenalan
3.2 Lambang Kegemilangan
3.2.1 Pembinaan
3.2.2 Pendidikan
3.2.3 Ekonomi
3.2.4 Kesusasteraan
3.2.5 Hukuman
Penutup
Rujukan

1.0 PENDAHULUAN

Tamadun Cina merupakan salah satu tamadun yang

tertua di dunia selain tamadun Mesopotamia, tamadun Mesir,
tamadun Lembah Indus, dan tamadun Greek. Sistem politik
yang stabil, kuat dan berwibawa telah menggalakkan
penghijrahan orang Cina ke tempat luar sama ada untuk
melakukan aktiviti ekonomi ataupun mencari penempatan
baru.
Tamadun Cina yang menerusi beberapa kurun dalam
sejarah dunia, telah melalui beberapa tahap pentadbiran
seperti tahap permulaan, tahap keemasan, dan tahap
peralihan. Antara tahap keemasan, dinasti Han dan dinasti

Sui yang merupakan contoh terutama zaman kegemilangan

Tamadun Cina.

2.0 DINASTI HAN

2.1 PENGENALAN
Dinasti Han merupakan tahap keemasan dan
kegemilangan Tamadun Cina, telah terbahagi kepada dua
wilayah yang menerusi hampir 400 tahun, iaitu Han Barat
dari tahun 200 sebelum Masihi hingga tahun 95 sebelum
Masihi, dan Han Timur dari tahun 25 sebelum Masihi hingga
tahun 220 Masihi.
Liu Bang, atau nama lain Han Kao Tsu, yang merupakan
rakyat biasa ketika Dinasti Chin telah mengasaskan Dinasti
Han pada 200 sebelum Masihi.

Peringkat kemuncak telah dicapai semasa pemerintahan

Han Wu Ti yang telah digelarkan sebagai Maharaja Tentera.
Dalam zaman kegemilangan ini, pemerintah telah
melaksanakan strategi melakukan peperangan terhadap
beberapa wilayah yang dianggap merupakan tempat sesuai
untuk pelbagai kegunaan seperti pusat pentadbiran, pusat
perdagangan dan lain-lain.
Perkataan Han diperkenalkan kerana pengasas dinasti
tersebut, Liu Bang pernah mentadbir di satu kawasan yang
dipanggil sebagai Han sebelum menubuhkan dinasti Han.
Penduduk dinasti Han dinamakan Han ren, maksud rakyat
dinasti Han dan diteruskan sehingga masa kini oleh kaum
asing seperti Mongolian disebabkan zaman kegemilangan
dinasti Han itu.

2.2 LAMBANG KEGEMILANGAN

2.2.1
PENTADBIRAN
Pengasas dinasti Han, Liu Bang telah menetapkan
negeri Changan sebagai ibu kotanya semasa zaman
pemeritahannya. Dalam tempoh selama 7 tahun Liu bang
berkuasa, pelbagai dasar pentadbiran telah dilaksanakan
untuk meningkatkan pemerintahan kerajaan pusat. Walaupun

Liu bang telah mangkat pada tahun 159 sebelum Masihi,

tetapi dasar pentadbirannya iaitu mengembangkan ekonomi
di dalam negeri yang dikemukakan olehnya terus dikekalkan
sehingga tahun 141 sebelum Masihi.
Selepas itu, Raja Han Wu Ti, yang digelar sebagai
Maharaja Tentera, memegang kuasa pemerintahan pada
tahun 141 sebelum Masihi. Beliau yang pemerintah yang
pertama dalam dinasti Han yang memulakan penaklukkan
wilayah-wilayah lain. Tembok besar China disambung ke arah
Barat bertujuan menambahkan pertahanan ketenteraan. Pada
tempoh akhir pemerintahannya, raja Han Wu Ti giat
mengembangkan industry pertanian ekonomi.
Dalam pentadbiran dinasti Han, beberapa kemudahan
telah disediakan oleh pemerintah, contohnya seperti
penyeksaan hamba abdi telah dihapuskan dan terusan air
untuk pertanian telah dibinakan. Falsafah Konfusius telah
digunakan dalam pentadbiran semasa dinasti Han.

2.2.2

PERLUASAN KUASA

Perluasan kuasa telah dimulakan pada zaman

pemerintahan Han Kao Tsu, iaitu Liu bang dan telah mencapai

kemuncak pada masa pemerintahan Han Wu Ti, yang digelar

sebagai Maharaja Tentera. Raja Han Wu Ti telah menghantar
pasukan tentera yang dipimpin oleh jederal Pai Weiqing dan
Huo Qubing mengalahkan gangguan kuasa Xiongnu dan
meluaskan wilayah negeri Han.
Wilayah taklukan di bawah Han Wu Ti ialah:

Korea
Manchuria
Panir
Khokhand

Wilayah Monggolia juga di bawah taklukan dinasti Han.

Negara luar seperti Turkistan pula menghantar ufti kepada
China sebagai hubungan diplomatic.

2.2.3

PERDAGANGAN

Semasa usaha perluasan kuasa, hubungan perdagangan

juga bermula menerusi Jalan sutera dan Jalan laut di
bahagian selatan China. Kedua-dua Jalan ini telah
mempertingkatkan hubungan perdagangan antara Negara
luar seperti Sri Lanka, India, Jepun, Parsi, Syria dan Arab.
Dalam perdagangan dinasti Han dengan Negara Barat,
barangan jual ke Negara Barat seperti barang sutera, bulu
binatang, teknik pemeliharaan ulat sutera, tembikar, bahan
letupan dan kompas. Manakala dinasti Han pula membeli

barangan dari Negara Barat seperti kuda, unggas dan

binatang yang aneh dan berharga, gading, permata, rempah
ratus, alat perkakas yang diperbuat daripada kaca, mata
wang emas, resipi makanan, dan pakaian.

2.2.3.1

JALAN SUTERA

Jalan sutera merupakan saluran interaksi antara

tamadun pada masa itu. Pembukaan jalan ini adalah akibat
usaha Empayar Han. 4 empayar besar yang terdekat di
sepanjang jalan sutera iaitu Rom di Eropah, Parthia iaitu
Negara system hamba purba Iran di Asia Barat, Kushan iaitu
empayar yang mentadbir kawasan Asia Tengah dan bahagian
utara India, dan Dinasti Han China.
Jalan Sutera diperbahagikan kepada dua, iaitu jalan
darat dan jalan laut. Jalan darat menghubungkan China
dengan kawasan seperti Asia Timur, Asia Barat Tengah dan
Barat, serta Eropah. Jalan darat juga dikenali sebagai JALAN
SUTERA LAMA. Manakala untuk jalan laut pula
menghubungkan China dengan kawasan rantau Asia
Tenggara, India, dan Afrika. Jalan laut dikenali sebagai JALAN
SUTERA MARITIM di mana maritim membawa maksud laut.

2.2.4

AGAMA DAN KEPERCAYAAN

Agama Buddha telah diperkenalkan ke China menerusi

jalan sutera pada penghujung pemerintahan Dinasti Han
Barat iaitu dari tahun 206 sebelum Masihi hingga tahun 220
sebelum Masihi. Agama ini diperkembangkan dengan pesat
akibat dengan pengaruh pemerintah Dinasti Han. Kuil kuda
putih merupakan kuil Buddha pertama yang didirikan.

Terdapat beberapa bukti penerapan agama Buddha ke

dinasti Han pada masa itu. Lukisan dinding seluas kira-kira 10
ribu meter persegi yang dipelihara dalam gua batu Kezir
Xinjiang di barat laut China yang dipahat pada abad ke-3
telah menggambarkan keadaan Agama Buddha
diperkenalkan dari India ke China.
Menurut kajian, Agama Buddha diperkenalkan dari India
menerusi "jalan sutera" terlebih dahulu ke Xinjiang, kemudian
ke Dunhuang Gansu dan akhirnya ke pelbagai tempat di
China.
Gua Batu Mogao Provinsi Gansu dan Gua Batu Longmen
Luoyang Provinsi Henan yang terdapat lukisan dinding dan
pahatan Buddha merupakan bukti pertukaran budaya antara
Timur dan Barat di "jalan sutera", kedua-dua gua batu yang
terkenal tersebut pernah disenaraikan sebagai Warisan
Budaya Dunia.

2.2.5

SISTEM TULISAN

Dinasti Han merupakan dinasti yang banyak member

sumbangan kepada ciptaan system tulisan Cina di mana

dikenali sebagai Hanzi, merupakan system tulisan yang

tertua di dalam tamadun China.
Dalam sistem ini, satu huruf membawa satu makna.
Huruf baru akan dihasilkan dengan menggabungkan hurufhuruf akan membawa maksud yang baru.

2.2.5.1

XIANG XING (LAMBANG

BERGAMBAR)
Sistem tulisan Xiang Xing, yang merupakan sistem
tulisan lambang bergambar, pembentukannya daripada satu
pecahan kecil daripada aksara cina. Ia telah mengalami
pemiawaian, pemudahan, dan penggayaan agar mudah
ditulis.
Sebagai contoh, (r) untuk "matahari", (yu) untuk
"bulan", dan (m) untuk "kayu".

2.2.5.2

ZHISHI (LAMBANG

PETUNJUK)
Sistem tulisan ZhiShi, merupakan sistem lambang
petunjuk atau ideograf membubuh penanda pada piktograd
untuk membentuk maksud baru, atau menggambarkan
konsep abstrak secara langsung.
Sebagai contohnya, (do)

2.2.5.3

(rn)

HUIYI (LAMBANG PETUNJUK

FIKIRAN)
Sistem tulisan Huiyi, merupakan sistem lambang
petunjuk atau dikenali juga sebagai agregat logik,
menggabungkan piktogram untuk melambangkan konsep
yang abstrak.
Sebagai contohnya, (m)

(ln) (dua

aksara diletak bersama pada sisi masing-masing).

2.2.5.4

XINGSHENG (GABUNGAN

BENTUK-BUNYI)
Sistem tulisan ini ialah gabungan bentuk-bunyi atau
juga dimaksud gugusan piktofonetik. Ia terdiri daripada dua
bahagian, iaitu menyatakan maksud am aksara, dan bahagian
fonetik yang berpunca darupada aksara dalam cara yang
sama atau serupa.
Sebagai contohnya, Aksara (chng), penanda
fonetiknya ialah (zhng).

2.2.5.5

ZHUAN ZHU (PENGUBAHAN

HUBUNGAN)
Sistem tulisan ini adalah pengubahan hubungan, ia tidak
melambangkan maksud yang sama tetapi telah bercabang
melalui perubahan ortografi dan semantik.

Sebagai contoh, (ko)

(lo) (satu aksara

yang sama telah berpisah menjadi dua perkataan berbeza.)

2.2.5.6

JIA JIE (PINJAMAN)

Sistem tulisan ini merupakan pinjaman kata-kata atau

huruf untuk menghasilkan kata baru. Ini ialah sesuatu aksara
yang wujud digunakan untuk melambangkan perkataan yang
tiak berkaitan maksudnya tetapi serupa sebutannya.
Sebagai contoh, (rn)

2.2.6

(rn).

SAINS DAN TEKNOLOGI

2.2.6.1

KERTAS

Dinasti Han menyumbangkan peranan besar kepada

teknologi ciptaan kertas. Kertas dicipta oleh Cai Lun pada
tahun 106 Masihi dalam dinasti Han.
Kegunaan kertas utama tertumpu dalam bidang seni,
ekonomi, perubatan, dan reka bentuk. Ciptaan ini masih

digunakan pada masa kini dengan penglibatan yang amat

besar seperti dalam bidang pentadbiran, perubatan,
pendidikan dan bidang lain. Penggunaan kertas pada masa
kini hampir melibatkan semua bidang, ini adalah sumbangan
yang amat besar.
Kertas tertua yang berumur lebih daripada 2000 tahun
dijumpai pada tahun 1957. Kertas itu mempunyai 12 huruf
sahaja. Bukti ini melambangkan penyebaran kertas masa itu.
Penyebaran teknologi membolehkan kertas sampai ke
merata dunia. Ini membolehkan peningkatan tahap bidang
pendidikan selepas ciptaan kertas, minda intelektual manusia
dibuka oleh sumbangan kertas dalam tamadun Cina.

2.2.6.2

KOMPAS

Penciptaan kompas berlaku pada kurun ke-11, lodestone

berorientasi utara-selatan kompas berbentuk ladle-and-bowl
digunakan dalam Dinasti Han untuk geomansi dan peramalan.
Penciptaan ini amat memberi sumbangan besar kepada dunia
masa kini dalam bidang perlautan, ketenteraan dan lain-lain.

Lun Heng ditulis oleh Wang Chong juga menerangkan

kompas cina atas itu dengan magnet tentang kompas itu.

2.2.6.3

MATEMATIK

Dinasti Han membawa sumbangan yang amat

berpengaruh dalam bidang Matematik. Buku Hou Han Shu
mengenai seorang tokoh matematik terkenal, Cheng Zheng.
Beliau terlibat langsung dalam pencarian nilai pi() semasa
pemerintahan Dinasti Han. Nilai pi() selepas dikaji ialah
3.141592653.

Terdapat juga sumbangan lain dalam bidang Matematik

dalam dinasti Han. Jiuzhang Suansu merangkumi koleksi
matematik dalam 9 bab tentang kesenian matematik. Buku ini
mengandungi 246 masalah.
Buku ShushuJiyi memperkenalkan, segi empat ajaib
peringkat tiga, Abakus atau Zhu suan, dan nombor besar yang
melibatkan ribu dan juta seperti yi, zhao, jing, gai dan lainlain.

2.2.6.4

ASTRONOMI

Keperluan mengadakan calendar untuk urusan

pentadbiran, menetapkan musim dan apa juga pekerjaan.
Cara pengiraan pergerakan planet dan menentukan secara
lebih terperinci pergerakan bulan dan matahari dimasukkan
dalam jadual astronomi.
Pakar astronomi terkenal, GuoShoujing membangunkan
satu skala ukuran pada sebuah bangunan tinggi untuk melihat
bayang-bayang matahari waktu tengah hari di wilayah Henan.

2.2.6.5

PERUBATAN

Dinasti Han memberi banyak sumbangan dalam bidang

perubatan terutamanya perubatan Cina.
Karya Treaties on Diseases Caused By Cold Factors
ditulis oleh Chang Chung Ching dalam Dinasti Han.
Karya itu memperkenalkan pelbagai ilmu perubatan
dapat membantu doktor.
HuaTuo, doktor yang paling terkenal dari Dinasti Han.

2.2.6.5.1

HUA TUO

Beliau menguasai teknologi perubatan yang sangat

tinggi, maka beliau disebut "doktor keajaiban".
Berbagai-bagai pesakit dirawati oleh Hua Tuo melalui cara
rawat dan herba-herba.

2.2.7

TRADISI DAN KEBUDAYAAN

Dinasti Han mempunyai pelbagai tradisi dan

kebudayaan, seperti contohnya, pengamalan penyepit bagi

kaum Cina, pengamalan barbeku traditional bagi daging

kambing, dan Dragon Boat Festival-makanan Bakcang.

2.2.8

PEMAKAIAN

Disebabkan industri sulaman berkembang dengan

pesat, kebanyakan orang yang berstatus berpakaian kain
sutera. Manakala penduduk biasa pula berpakaian kain biasa
atau kasar.

3.0

DINASTI SUI

3.1

PENGENALAN
Dinasti Sui bermula dari tahun 581 Masihi hingga tahun

618 Masihi, dinasti ini merupakan dinasti yang paling pendek

antara semua dinasti.
Yang Chien yang bergelar Sui Wen Ti merupakan
maharaja pertama dan pengasas dinasti Sui. China Utara dan
China Selatan yang mengalami perpecahan telah disatukan
kembali olehnya. Beliau memlilih Chang An yang terletak di

sebelah lembah Sungai Wei sebagai pusat pemerintahan

kerana kedudukannya yang strategik dari segi pertahanan.
Yang Guang merupakan maharaja kedua Dinasti Sui.

3.2

LAMBANG KEGEMILANGAN

3.2.1

PEMBINAAN

Pembinaan Grand Canal atau Terusan Agung yang

menghubungkan Sungai Yang Tze dengan Sungai Kuning
melalui kerahan tenaga jutaan petani yang panjang 1764km.
Jabatan yang baru didirikan dengan mencabut jajaran
jabatan lama yang dibina pada Dinasti Zhou Barat antara
tahun 1027 SM dan 256 SM.

3.2.2

PENDIDIKAN

Dinasti Sui amat mementingkan bidang pendidikan pada

masa itu, ilmu pengetahuan dibelajari oleh kanak-kanak.
Sekolah baru didirikan untuk belajar. Rakyat mempercayai
peluang berjaya akan ditingkatkan dengan membelajari ilmu
pengetahuan dengan bersungguh-sungguh.
Pada masa itu, kerajaan dinasti Sui memerlukan
pegawai pentadbiran yang banyak dalam bilangan. Oleh itu,
sistem pemerikasaan dibentuk untuk memilih pegawai
kerajaan. Sesiapa yang mendapat keputusan peperiksaan
yang markah tinggi dapat peluang untuk jadi pegawai
tempatan.
Sistem pemeriksaan kebangsaan juga dilaksanakan
untuk memilih pegawai jawatan tinggi.

3.2.3

EKONOMI

Sistem kutipan cukai diperkenalkan semasa dinasti Sui

disebabkan tahap kecemerlangan pemerintahan dalam
perdagangan. Pemerintah melaksanakan dasar luar seperti
pertukaran ekonomi antara Ching dengan luar Negara.

3.2.4

KESUSASTERAAN

Kejayaan yang amat besar dicapai dalam bidang ini,

contoh iaitu:
kesenian kaligrafi yang unggul seperti Yan Zhenqing, Yan
Liben, Wu Daozi, Li Sixun, dan Wang Wei. Manakala penyajak
yang unggul ialah Li Bai, Du Pu, Bai Juyi, Yuan Zhen, Li
Shangyin, dan Du Mu.

3.2.5

HUKUMAN

Dengan perbandingan, dinasti sui menjalankan

hukuman yang kurang kejam berbanding dengan hukuman
yang dijalankan pada dinasti yang sebelumnya.

4.0

PENUTUP
Kesimpulannya, Dinasti Han dan Sui merupakan zaman

keemasan dalam Tamadun Cina, kedua-dua dinasti ini telah

memberi banyak sumbangan terhadap ilmu-ilmu seperti ilmu
sains. Walaubagaimanapun, mana-mana dinasti yang pernah

mencapai zaman kegemilangan juga akan mengalami

keruntuhan jika tidak dapati sokongan rakyat.

5.0

RUJUKAN
Khalid, E., & Hamid, M. A. (2004). Beberapa Aspek
Tamadun Melayu, India, China dan Jepun. Skudai:
Universiti Teknologi Malaysia.

Siti Norlina Muhamad, Zulkiflee Haron, Ramli Awang,

Mohd Nasir Ripin & Farahwahida Mohd Yusof (2011).
Taman Islam dan Tamadun Asia. Skudai: Universiti
Teknologi Malaysia.

Malaya, P. U. (2001). Tamadun Islam dan Tamadun Asia.

Lembah Pantai: Penerbit Universiti Malaya.

Hoe, L. C. (1998). Tamadun China, Pandangan Hidup,

dan Aspek-aspek Kesenian. Minden: Penerbit Universiti
Sains Malaysia.

Samaian, A. L. (1992). Sejarah

Matematik(Perkembangan matematik di China). Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.