ATATRK TEN ZDEYLER

CANSEVER TANYER
Cumhuriyetilik
Btn dnya bilsin ki, benim iin bir tarafllk vardr; Cumhuriyet taraftarl, fikirsel ve sosyal inklap
taraftarl Bu noktada yeni Trkiye toplumunda bir kiinin bile bunun dnda kalaca n dnmek
istemiyorum. (1924)
Trk milletinin karakter ve adetlerine en uygun idare, Cumhuriyet idaresidir. (1924)
Cumhuriyet yksek ahlaki deer ve niteliklere dayanan bir idaredir. Cumhuriyet fazilettir
Cumhuriyet idaresi, faziletli ve namuslu insanlar yetitirir. (1925)
Milliyetilik
Trkiye halk yzyllardan beri hr ve bamsz yaam ve bamszl, yaamn bir gerei olarak
dnm bir kavmin kahraman evlatlardr. Bu millet baml yaamamtr. Yaayamaz ve
yaayamayacaktr. (1922)
Trkiye halk rksal veya dinsel ve kltrel ynden birlemi, bir dierine kar karlkl hrmet ve
fedakarlk hisleriyle dolu ve kaderi, gelecei ve menfaatleri ortak olan bir toplumdur. (1922)
Dnyann gidiinde soylu ulusumuza den yce grevlerin yerine getirilmesine alacaz. Bu
grevler uygarlk ve insanlk ailesinde Trk ulusunun yarak olduu yksek saygnln ve yerini
korumasna ve ykseltmesine hizmet edecektir. Gereinde yurt iin bir tek birey gibi btn h alinde
kesin karar ile almasn bilen bir ulus elbette byk gelecee hak kazanm ve aday olan bir
ulustur. (1927)
Halklk
Bizim grmz - ki halklktr - kuvvetin, kudretin, egemenliin, idarenin dorudan doruya halka
verilmesidir, halkn elinde bulundurulmasdr. Yine phe yok ki, bu dnyann en kuvvetli bir esas, bir
ilkesidir. (1920)
Bizim hkmet eklimiz tam bir demokrat hkmettir. Ve lisanmzda bu hkmet, halk hkmeti
olarak ifade edilir. (1922)
Bizim halkmz karlar birbirinden farkl snf halinde deil, aksine varlklar ve almalarnn
sonular birbirine lazm olan snflardan ibarettir. (1923)
Devletilik
Milli gelirin dalmnda, daha mkemmel bir adalet ve emek sarf edenlere daha yksek refah
salanmas; milli birliin korunmas iin arttr. Bu art daima gz nnde tutmak, milli birliin
temsilcisi olan devletin nemli vazifesidir. (1929)
Bireysel alma ve abay temel tutmakla birlikte, elden geldiince az zaman iinde ulusu gnence
ve lkeyi bayndrla eritirmek iin ulusun genel ve yksek karlarnn gerektirdii ilerde, zellikle
iktisat alannda devleti edimli olarak ilgili ve etkin klmak. (1931)

Laiklik
Artk Trkiye, din ve eriat oyunlarna sahne olmaktan ok yksektir. B u gibi oyuncular varsa,
kendilerine baka taraflarda sahne arasnlar. (1924)
Laiklik, yalnz din ve dnya ilerinin ayrlmas demek deildir. Tm yurttalarn vicdan, ibadet ve din
zgrln de demektir. (1930)
Din ve mezhep herkesin vicdanna kalm bir itir. Hibir kimse hibir kimseyi, ne bir din ne de bir
mezhebi kabul etmeye zorlayabilir. Din ve mezhep hibir zaman politika aleti olarak kullanlamaz .
(1930)
nklaplk
Her trl ykselme ve gelimeye kabiliyetli olan milletimizin sosyal ve fikri inklap admlarn
ksaltmak isteyen engeller mutlaka ortadan kaldrlmaldr. (1924)
nklabn temellerini her gn derinletirmek, kuvvetlendirmek lazmdr. (1925)
Trk milletini son asrlarda geri brakm olan messeseleri y karak yerlerine milletin en yksek
medeni gereklere gre ilerlemesini salayacak yeni messeseleri koymak olmaktr. (1933)
Ulusal Egemenlik ve Bamszlk
Trkiye halk yzyllardan beri zgr ve bamsz yaam ve bamszl yaamsal bir gereklili k
saym bir ulusun yiit ocuklardr. Bu ulus baml yaamamtr. Yaayamaz ve yaamayacaktadr.
(1922)
Trkiye Cumhuriyetinde ve Trkiye devletini kuran Trkiye halknda tal yoktur, diktatr yoktur.
Tal yoktur ve olmayacaktr. nk olamaz. (1923)
Tutsak olmak istemeyen bir ulusu tutsakl altnda tutabilecek denli gl zorbalar artk bu dnya
yznde kalmamtr. Trk ulusu son savamlaryla, zellikle burada kazand utku ile, gsterdii
diren ve irade ile, bilinen bu gerekleri de bir kez daha tarihe elik kalemle kazm bulunuyor.
(1924)
D Siyaset
D siyaset bir toplumun i bnyesi ile sk ekilde ilgidir. nk i bnyeye dayanmayan d
siyasetler daima mahkum kalrlar. Bir toplumun i bnyesi ne kadar kuvvetli, meti n olursa, d siyaseti
de o oranla salam ve dayankl olur. (1923)
Komular ile ve btn devletlerle iyi geinmek Trkiye siyasetinin esasdr. (1930)

Uygarlk

 lke kesinlikle ada, uygar ve yenilemi olacaktr. Bizim iin bu, yaam davas dr. Btn
zverimizin verimli olmas buna baldr. Trkiye, ya yeni dnceyle donanm namuslu bir ynetim
olacaktr, ya da olmayacaktr. Halk ile ok deinmiimdir. O temiz yn, bilmezsiniz, ne denli
yenileme yanlsdr. (1923)
Artk duramayz, kesinlikle ileri gideceiz. Geriye ise hi gidemeyiz. nk ileri gitmeye mecburuz.
Millet aka bilmelidir. Medeniyet yle kuvvetli bir atetir ki, ona ilgisiz kalanlar yakar ve yok eder.
(1925)
Ekonomi
Hayat demek ekonomi demektir. Yaayabilmek i in mutlaka tutumlu olmal. (1923)
Ekonomik tekilat, teknik temeller zerine yerleerek ykseldike, yurdun verimi ok daha fazla
artm olacaktr. Ancak, btn zenimizi vererek vatann tekilatlanmas hzn artrmak gerekir.
(1935)
nsan Haklar ve Evrensellik
Hrriyet olmayan bir memlekette lm ve yok olma vardr. Her ilerlemenin ve kurtuluun anas
hrriyettir. (1906)
Hrriyet ve bamszlk benim karakterimdir. Ben milletimin ve byk atalarmn en kymetli
miraslarndan olan bamszlk ak ile yaratlm bir adamm. (1921)
nsanlar mutlu edecek tek vasta, onlar birbirlerine yaklatrarak, onlara birbirlerine sevdirerek,
karlkl maddi ve manevi ihtiyalarn karlamaya yarayan hareket ve enerjidir. (1931)
Bar
Bizim bar lksne ne denli bal olduumuz, bu lknn gvenlik altna alnmasndaki dileimizin
ne denli temelli bulunduunu aklamay gerek grmyorum. (1935)
Eer devaml bar isteniyorsa kitlelerin durumlarn iyiletirecek uluslarar as tedbirler alnmaldr.
Tm insanln refah, alk ve basknn yerine gemelidir. Dnya vatandalar kskanlk, agzllk ve
kinden uzaklaacak ekilde eitilmelidir. (1935)
Eitim
Okulun verecei ilim ve fen sayesindedir ki Trk milleti, Trk sanat, ekonomisi, Trk iir ve
edebiyat btn gzellikleri ile geliir. (1922)
Bir milleti ya hr, anl, yce bir sosyal toplum halinde yaatan veya bir milleti esaret ve sefalete
terk eden terbiyedir Yeni Trk Cumhuriyetinin yeni nesle verecei terbiye, milli terbiyedir. (1924)
Milli eitimde, sratle yksek bir seviyeye kacak olan bir milletin, hayat mcadelesinde maddi ve
manevi btn kudretlerin artaca muhakkaktr. (1928)
Bilim ve Teknoloji

 Taassup cahillie dayanr. Bundan dolay taassubu olan cahildir. lim mutlaka cahillii yener, o halde
halk aydnlatmak lazmdr. (1923)
Dnyada her ey iin, medeniyet iin, hayat iin, baar iin en gerek yol gsterici ilim, fendir. lim
ve fennin dnda yol gsterici aramak gafle ttir, cahilliktir, doru yoldan sapmaktr. (1924)
Hukuk
Her ey kanun yapmaktan ibaret deildir. Aksine her ey o kanunlar uygulamak ve
uygulattrmaktan ibarettir. Uygulayan, yerine getiren, daima karar verenden daha kuvvetlidir. (1920)
Bugnn ihtiyalarna uygun kanun yapmak ve onu iyi uygulamak refah ve ilerleme sebeplerinin en
nemlilerindendir. (1925)
Askerlik
Memleketin genel hayatnda orduyu siyasetin dnda tutmak prensibi, Cumhuriyetin daima dikkat
ettii bir esas noktadr. (1924)
Ordumuz, Trk birliinin, Trk kudret ve kabiliyetinin, Trk vatanseverliinin eliklemi bir
ifadesidir. (1927)
Kltr ve Tarih
Tarih yazmak tarih yapmak denli nemlidir. Yazan yapana bal kalmazsa, deimeyen gerek
insanl artacak bir nitelik alr. (1931)
Asl uramaya mecbur olduumuz ey, analarmzn ve atalarmzn olduklar gibi, yksek kltrde
ve yksek fazilette dnya birinciliini tutmaktadr. (1932)
Trk ocuu atalarn tandka daha byk iler yapmak iin ken dinde kuvvet bulacaktr. (1935)
Trk Dili
Trk dili zengin, geni bir dildir. Her kavram ifade kabiliyeti vardr. Yalnz onun btn varlklarn
aramak, bulmak, toplamak onlar zerinde almak lazmdr. (1930)
Trk dilinin, kendi benliine, asl ndaki gzellik ve zenginlie kavumas iin, btn devlet
tekilatmzn dikkatli, ilgili olmasn isteriz. (1932)
Din
Bizim dinimiz, milletimize hakir, miskin ve zelil olmaya tavsiye etmez. Aksine Allah da Peygamber
de insanlarn ve milletlerin ycelik ve erefini muhafaza etmelerini emrediyor. (1923)
Byk dinimiz almayann insanlkla ilgisi olmadn bildiriyor. Kimi kimseler ada olmay kafir
olmak sanyorlar. Asl dinsizlik onlarn bu sansdr. (1923)
Genlik ve Spor
Genler, vatann btn mit ve gelecei size gen nesillerin anlay ve enerjisine balanmtr.
(1919)

 Genler! Cesaretimizi kuvvetlendiren ve devam ettiren sizsiniz. Siz almakta olduunuz terbiye ve
irfan ile, insanlk meziyetinin, vatan sevgisinin, fikir h rriyetinin en kymetli sembol olacaksnz. Ey
ykselen yeni nesil! Gelecek sizindir. Cumhuriyeti biz kurduk; onu ykseltecek ve devam ettirecek
sizsiniz. (1924)
Spor, yalnz beden yeteneinin bir stnl saylamaz. Anlay ve zeka, ahlak da bu ie yardm
eder. (1930)
Gzel Sanatlar
Efendiler: hepiniz milletvekili olabilirsiniz, bakan olabilirsiniz, dahas Cumhurbakan olabilirsiniz.
Ama sanat olamazsnz. Yaamlarn byk bir sanata adayan ocuklar sevelim (1930)
Gzel sanatlarda baar btn inklaplarn baarl olduunun en kesin delilidir. Bunda baarl
olamayan milletlere ne yazktr. Onlar, btn baarlarna ramen medeniyet alannda yksek insanlk
sfatyla tannmaktan daima yoksun kalacaklardr. (1936)
Basn
Basna hibir ekilde hkmedilmez ve bask altnda tutulamaz. (1923)
Gazeteciler Trkiye dahilinde milletin fikrini aydnlatma ve kamuoyuna ak bir ekilde oluturma
almalarnda tamamen serbest olmaldr. (1923)
Aile
Kadn meselesinde cesur olalm. Kuruntuyu brakalm alsnlar, onlarn zihinlerini ciddi ilimler ve
fen ile ssleyelim. Namusu, bilimsel ve salkl bir ekilde aklayalm. eref ve gurur sahibi olmalarna
birinci derecede nem verelim. (1918)
Medeniyetin esas, ilerlemenin ve kuvvetin temeli, aile hayatndadr. (1924)
KAYNAKA
Atatrklk I, Hazrlayan: Genelkurmay Bakanl, stanbul 1988.
Sami N. zerdim, Atatrknn Elkitab, Ankara 1981.