Prof. dr. sc.

Sanda Vladimir-Kneevi :

Izolacija bioaktivnih
prirodnih produkata
SEMINAR 1b

Ekstrakcija i separacija
bioaktivnih prirodnih produkata iz
biljnog materijala

Sanda Vladimir-Kneevi : IBPP

Ekstrakt se
ukoncentrira do
sirupaste
konzistencije.
U istariranu porculansku zdjelicu prenese se ukoncentrirani
ekstrakt iz okrugle tikvice.

Sanda Vladimir-Kneevi : IBPP

Ukoncentrirani ekstrakt moe se blago zagrijavati u digestoru na vodenoj

kupelji da se ukloni viak otapala i dobije ekstrakt konzistencije spissum.

Sanda Vladimir-Kneevi : IBPP

Priprema ekstrakta za odjeljivanje na stupcu adsorbensa (npr. silikagel za

stupnu kromatografiju veli ine estica 0,063-0,200 mm)

Ekstrakt se izvae i pomijea s 3-4 puta ve om

koli inom adsorbensa, osui i rastrlja da se
dobije homogeni praak.

Sanda Vladimir-Kneevi : IBPP

U kolonu se unese malo

pamuka koji se navlai
pokretnom fazom (smjesom
otapala).
Pripremi se staklena
kolona koja zavrava
teflonskom cijevi s
klemom.

U menzuri promjera kao

kolona odmjeri se volumern
adsorbensa.

U ai se pomijea
adsorbens s
pokretnom fazom da
se dobije gusta
suspenzija.

Sanda Vladimir-Kneevi : IBPP

Smjesa adsorbensa i pokretne faze paljivo se

ulijeva u kolonu napunjenu oko 1/3 volumena
pokretnom fazom. Pri tom je klema na
teflonskoj cijevi otvorena da otapalo polagano
kapa i adsorbens ravnomjerno sedimentira.

Kad se stvori jednoli an

stupac adsorbensa, na
ravnu povrinu stupca
stavi se 1-2 okrugla
komadi a filtar papira.

Sanda Vladimir-Kneevi : IBPP

Pusti se da pokretna faza

polagano iskapa iz kolone
dok stupac teku e faze
iznad adsorbensa ne bude
jednak volumenu prakaste
smjese ekstrakta i
adsorbensa, koji se odmjeri
u ai ili menzuri istog
promjera.
Ekstrakt u suhom obliku unese se u kolonu,
prekrije okruglim komadi em filtar-papira te
prelije pokretnom fazom.

Sanda Vladimir-Kneevi : IBPP

Sastav dobivenih frakcija

provjerava se tankoslojnom
kromatografijom. Sjedinjuju
se frakcije sli nog sastava,
a pokretna faza uklanja.

Kontinuirano se dolijeva otapalo, a klemom na

teflonskoj cijevi regulira protok pokretne faze.
Frakcije se prikupljaju naj e e pomo u
automatiziranog sakuplja a frakcija kojim moemo
regulirati brzinu izmjene epruveta.

Sanda Vladimir-Kneevi : IBPP

Priprema plo a za preparativnu TLC

Materijal i pribor:
silikagel za tankoslojnu
kromatografiju
destilirana voda
staklena plo a 20 x 20
cm
porculanska zdjelica i
pistil

20 g silikagela za tankoslojnu kromatografiju

jednoli no se razmulja s 20 mL destilirane
vode i ravnomjerno nanese na staklenu
plo u.
Sanda Vladimir-Kneevi : IBPP

Nepokretna faza aktivira se

zagrijavanjem najmanje 1 sat
na 100 C.

Nanoenje uzorka na TLC plo u

Frakcija otopljena u
prikladnom otapalu nanosi se
linijski pomo u aparature koja
se mehani ki pomi e uz rub
podloge (postupak se ponavlja
u svrhu ukoncentriravanja
uzorka na startu).

Aparatura za linijsko nanoenje uzorka:

A.
B.
C.
D.

Metalno postolje s dra em cijevi

staklena cijev u obliku slova L
otvor za unoenje teku eg uzorka
metalna ili staklena kapilara
svinutog vrha

B
C

Sanda Vladimir-Kneevi : IBPP

Razvijanje kromatograma i detekcija odijeljenih zona

Odjeljivanje sastavnica smjese na

tankom sloju adsorbensa provodi
se prikladnom mobilnom fazom.

Osuena kromatografska plo a

prekrije se staklenom plo om, a
nezati eni dio prska prikladnim
reagensom za detekciju.

Sanda Vladimir-Kneevi : IBPP

Vizualizacija i obiljeavanje odijeljenih zona

Vizualizacija odijeljenih
sastavnica smjese na rubu
kromatograma

Obiljeavanje odijeljenih
zona na kromatogramu

Sanda Vladimir-Kneevi : IBPP

Izdavjanje eljenih tvari s plo e i eluiranje

1. Struganje sloja adsorbensa u podru ju

pojavljivanja supstancije koju elimo izolirati
2. Eluiranje sastruganog sloja
adsorbensa prikladnim
otapalom
3. Filtriranje i uklanjanje otapala
Sanda Vladimir-Kneevi : IBPP