ASSALAMUALAIKUM WBT DAN SELAMAT SEJAHTERA.

SIDANG PENDENGAR SEKALIAN, KESIHATAN

PENGERUS MERUPAKAN NIKMAT KURNIAAN TUHAN, MANAKALA SETIAP JENIS PENYAKIT MERUPAKAN UJIAN
I

YANG MAHA ESA. ALLAH MENYURUH HAMBA-HAMBANYA BERIKHTIAR UNTUK MENYEMBUHKAN

PENYAKIT. WALAUPUN BEGITU, MENYEMBUHKAN ATAU SEBALIKNYA DATANG DARIPADA ALLAH

(ABD

S.W.T JUA. LANTARAN ITULAH KITA TELAH MEMILIH TAJUK PENGAMAL PERUBATAN: ANTARA

SYAKIR) DOKTOR DENGAN BOMOH UNTUK SAMA-SAMA KITA SELAMI KEKUATAN-KEKUATAN YANG
TERKANDUNG DALAM KEDUA-DUA JENIS PERUBATAN INI. UNTUK ITU SAYA TELAH MENJEMPUT
TIGA ORANG AHLI PANEL YANG RASANYA AMAT SESUAI DALAM MEMBINCANGKAN ISU INI. SAYA
PERKENALKAN DI SEBELAH KIRI SAYA

BAIKLAH, SEBELUM KITA MELANGKAH DENGAN LEBIH JAUH, SAYA PERSILAKAN AHLI
PANEL PERTAMA UNTUK MENJELASKAN DEFINISI FRASA-FRASA PENTING YANG TERDAPAT DALAM
TAJUK FORUM KITA PADA HARI INI
TERIMA KASIH SAUDARA PENGERUSI. ASSALAMUALAIKUM W.B.T DAN SELAMAT
AHLI

SEJAHTERA. PENGAMAL PERUBATAN BERMAKSUD ORANG YANG BERGIAT DALAM BIDANG

PANEL 1 PERUBATAN, MENCARI PUNCA DAN BERUSAHA UNTUK MENGUBATI MENGIKUT DISIPLIN
PERUBATAN YANG DIAMALKAN. MANAKALA DOKTOR PULA MEMBAWA MAKSUD ORANG YANG
(AIMAN
NAIM)

BERKELAYAKAN DAN BERTAULIAH UNTUK MENGAMALKAN PERUBATAN. MENURUT PENGAMAL

PERUBATAN TRADISIONAL YANG TEERKENAL, USTAZ AZAHARI BIN IBRAHIM,
BOMOH TERBAHAGI KEPADA DUA KELOMPOK IAITU BOMOH PUTIH YANG MENJALANKAN
AKTIVITI MEENGUBAT PESAKIT DENGAN MENGGUNAKAN KAEDAH YANG DITERIMA OLEH SYARAK
SEPERTI MENGGUNAKAN AL-QURAN, AL-HADIS, AIR JAMPI MENGGUNAKAN AL-QURAN DAN HADIS,
MENGGUNAKAN TUMBUH-TUMBUHAN, HAIWAN DAN BAHAN-BAHAN PERSEKITARAN YANG BUKAN
NAJIS DAN KAEDAHNYA TIDAK BERTENTANGAN DENGAN SYARAK. MANAKALA JENIS BOMOH YANG
KEDUA IALAH BOMOH HITAM YANG MENGUBATI PESAKIT DENGAN MENGGUNAKAN KAEDAH YANG
BERTENTANGAN DENGAN SYARAK SEPERTI MENGGUNAKAN JIN, SYAITAN, MENYALAHGUNAKAN ALQURAN DAN HADIS, SERTA MENGGUNAKAN BAHAN-BAHAN YANG NAJIS DAN BERTENTANGAN
DENGAN SYARAK DALAM PERUBATAN MEREKA. KEMBALI KEPADA PENGERUSI.
TERIMA KASIH. JADI KITA SUDAH MENDAPAT GAMBARAN YANG JELAS TENTANG ERTI PENGAMAL

PENGERUS PERUBATAN, DOKTOR SERTA BOMOH. YANG MENJADI PERSOALAN SEKARANG IALAH, APAKAH
I

YANG MENJADI SKOP PERBINCANGAN KITA BERDASARKAN TAJUK FORUM KITA PADA HARI INI.
JADI SAYA PERSILAKAN AHLI PANEL KEDUA UNTUK MEMULAKANNYA.. DIPERSILAKAN.

(ABD
SYAKIR)

TERIMA KASIH KEPADA SAUDARA PENGERUSI. SIDANG PENDENGAR SEKALIAN, PERTAMA SEKALI
AHLI

SAYA SUKA MELIHAT TAJUK INI DARI SUDUT PERBANDINGAN ANTARA DOKTOR DENGAN BOMOH.

PANEL 2 SAYA AKAAN MENFOKUSKAN PERBANDINGAN DARI ASPEK MENGESAN PENYAKIT. DOKTOR
MENGGUNAKAN KAEDAH DIAGNOSIS UNTUK MENGESAN PENYAKIT DAN KAEDAH YANG
(SYAUQI) DIAMALKAN OLEH DOKTOR LEBIH SAINTIFIK DAN DAPAT DIBUKTIKAN SERTA DAPAT
DITERANGKAN PUNCA PENYAKIT, LANGKAH MENCEGAH DAN IMPLIKASI SERTA SIMPTOMSIMPTOMNYA. UNTUK MENGESAN PENYAKIT, DOKTOR MENGAMALKAN DUA KAEDAH IAITU KAEDAH
PERTAMA DIKENALI SEBAGAI PENGALAMAN KLINIKAL. MANAKALA KAEDAH KEDUA YANG LEBIH
SAINTIFIK IALAH MENGGUNAKAN KAEDAH PEMERIKSAAN. HAL INI BERMAKNA DOKTOR AKAN
MENGESAN PENYAKIT PESAKIT DENGAN MENGGUNAKAN KAEDAH UJIAN DARAH, SINAR X, UJIAN

URINE, UJIAN TEKANAN DARAH DAN LAIN-LAIN LAGI. CONTOHNYA, MELALUI UJIAN DARAH, JIKA
KANDUNGAN GULA DALAM DARAH MELEBIHI SKALA 11 BERMAKNA PESAKIT TERSEBUT
MENGHIDAPI KENCING MANIS. NAMUN, BOMOH PULA HANYA MEMBUAT ANDAIAN TERHADAP
SESUATU PENYAKIT BERDASARKAN APA-APA YANG DICERITAKAN OLEH PESAKIT DAN KEMUDIAN
AKAN MENGGABUNGKANNYA DENGAN PENGALAMANNYA YANG LALU. ADA jUGA BOMOH YANG
MENGGUNAKAN MAKHLUK HALUS UNTUK MENGESAN PENYAKIT ATAU DIISTILAHKAN SEBAGAI
MENURUN . KELEMAHAN BAGI USAHA MENGESAN PENYAKIT OLEH BOMOH INI IALAH TIDAK
TERDAPAT BUKTI-BUKTI YANG SAINTIFIK, DAN ADA KALANYA SILAP MEMBUAT ANDAIAN
TERHADAP PENYAKIT JIKA PESAKIT TIDAK MENCERITAKAN YANG SEBENAR. KERANA TIDAK ADA
BUKTI ITULAH MAKA PESAKIT DIRAWAT BERDASARKAN SIMPTON DAN BUKANNYA PENYAKIT ITU
SENDIRI DAN HAL INI BOLEH MENGAKIBATKAN PELBAGAI KERUMITAN YANG BERLAKU. KEMBALI
KEPADA PENGERUSI
TERIMA KASIH KEPADA AHLI PANEL KEDUA YANG MELIHAT PERBANDINGAN ANTARA KEDUA-DUA
PENGERUS PENGAMAL PERUBATAN YANG PERLU DIBERI PERHATIAN. BAGAIMANAKAH PULA PANDANGAN AHLI
I

PANEL KETIGA. DIPERSILAKAN

(ABD
SYAKIR)

TERIMA KASIH. ASSALAMUALAIKUM W.B.T. SIDANG PENDENGAR SEKALIAN. BAGI SAYA, KITA
AHLI

SEMUA PERLU MELIHAT DARI SUDUT SUMBANGAN MEREKA TERHADAP PEMBANGUNAN KESIHATAN

PANEL 3 NEGARA BUKANNYA MEMBANDINGKAN DOKTOR DENGAN BOMOH. ANTARA PENYAKIT YANG
BERKESAN DIUBATI OLEH DOKTOR IALAH KETUMBUHAN PERINGKAT AWAL. JIKALAU TIDAK
(AHMAD DILAKUKAN PEMBEDAHAN OLEH DOKTOR MAKA KETUMBUHAN ITU AKAN MEREBAK. BEGITU JUGA
SHAHIRAN DENGAN KECACATAN KANAK-KANAK KETIKA LAHIR CONTOHNYA USUS YANG TIDAK MEMPUNYAI
& NUR

SALURAN. JADI PEMBEDAHAN PERLU DILAKUKAN. NAMUN ADA SESETENGAH PESAKIT YANG

NAZIRA) MENGHIDAP KANSER PAYU DARA TETAPI TAKUT UNTUK MELAKUKAN PEMBEDAHAN LALU PESAKIT
INI TELAH BERJUMPA BOMOH. NAMUN SETELAH USAHA ITU TIDAK BERKESAN MAKA PESAKIT ITU
DATANG SEMULA BERJUMPA DOKTOR TETAPI NASI SUDAH MENJADI BUBUR KERANA TAHAP
KANSERNYA SUDAH PADA TAHAP KEEMPAT DAN SUKAR DIUBATI LAGI. NAMUN KITA PERLU SEDAR
BAHAWA ADA PENYAKIT YANG TIDAK BERKESAN DIUBATI OLEH DOKTOR KERANA KAEDAH
SAINTIFIK TIDAK BERKESAN. ANTARANYA PENYAKIT HISTERIA, DIRASUK DAN GANGGUAN
MAKHLUK HALUS. PENYAKIT INI TIDAK BOLEH DIKESAN SECARA SAINTIFIK TETAPI PERLUKAN
BACAAN AYAT-AYAT AL-QURAN UNTUK MENUNDUKKAN MAKHLUK HALUS ITU. KITA PERLU PERCAYA
ADANYA MAKHLUK HALUS KERANA ALLAH S.W.T TELAH BERFIRMAN YANG BERMAKSUD AKU TIDAK
CIPTAKAN JIN DAN MANUSIA KECUALI UNTUK BERIBADAT KEPADAKU. BEGITU JUGA DENGAN
PENYAKIT TENAGA BATIN YANG MEMERLUKAN URUTAN, SERTA PENYAKIT YANG BERKAITAN
SPIRITUAL, ANGIN, AIR SELUSUH UNTUK IBU BERSALIN, UBAT PENGASIH, UBAT GUNA-GUNA,
DISANTAU ATAU DISIHIR.

TERIMA KASIH KEPADA AHLI PANEL KETIGA. NAMPAKNYA TERDAPAT PERBEZAAN DARI SEGI
PENGERUS PANDANGAN ANTARA AHLI PANEL KEDUA DAN KETIGA. AHLI PANEL KEDUA MELIHAT
I

PERBANDINGAN DARI SEGI KEEFISIENAN MANAKALA AHLI PANEL KETIGA MELIHAT DARI SUDUT
SUMBANGAN BOMOH DAN DOKTOR. JADI UNTUK MERUNGKAIKAN LAGI PERSOALAN INI, SAYA

(ABD

PERSILAKAN AHLI PANEL PERTAMA SEKALI LAGI. DIPERSILAKAN.

SYAKIR)

TERIMA KASIH. SIDANG PENDENGAR SEKALIAN, SAYA SUKA MELIHAT DARI SUDUT PERBEZAAN
AHLI

PERALATAN ANTARA DOKTOR DENGAN BOMOH. UNTUK DIAGNOSIS PENYAKIT, DOKTOR TELAH

PANEL 1 MENGGUNAKAN ALAT-ALAT YANG BERTEKNOLOGI TINGGI SEPERTI SINAR X, ALAT PENGIMBAS CT
DAN MRI. DOKTOR JUGA MEMPUNYAI KAEDAH RAWATAN YANG TERKINI YANG DAPAT
(AIMAN
NAIM)

MENGURANGKAN KESAKITAN. CONTOHNYA KAEDAH LAPAROSKOPY YANG TIDAK PERLU

MELAKUKAN PEMBEDAHAN YANG BESAR, CUMA PEMBEDAHAN UNTUK BEBERAPA CM SAHAJA.
MELALUI PEMBEDAHAN INI, KAMERA KECIL DIMASUKKAN KE BAHAGIAN YANG DIBEDAH DAN
RAKAMAN INI BOLEH DIHANTAR KEPADA PAKAR LUAR NEGERI JIKA TIDAK DAPAT DISELESAIKAN
OLEH PAKAR PERUBATAN KITA. UBAT-UBATAN YANG DIGUNAKAN OLEH DOKTOR JUGA AMAT
BERKESAN KERANA TELAH MELALUI TAPISAN-TAPISAN TERTENTU. SEBELUM DIGUNAKAN, UBATUBATAN MELALUI TAPISAN DI MAKMAL, SEBELUM DIGUNAKAN, DIUJI KEPADA HAIWAN SEPERTI
TIKUS PUTIH DAN KUCING. SELEPAS DISAHKAN KEBERKESANNYA DAN TIADA KESAN SAMPINGAN
BARULAH UBAT ITU DIGUNAKAN UNTUK MANUSIA. BOMOH PULA
TIDAK MEMPUNYAI TEKNOLOGI TETAPI HANYA MENGGUNAKAN GERAK HATI DAN NALURI UNTUK
MENGESAN PENYAKIT. JIKA DILAKUKAN PEMBEDAHAN PUN HANYALAH MENGGUNAKAN
PEMBEDAHAN BATIN YANG TIDAK MENYAKITKAN. UBAT-UBATAN YANG DIGUNAKAN PULA TERDIRI
DARIPADA AIR JAMPIAN AYAT-AYAT AL-QURAN. HAL INI SELARAS DENGAN FIRMAN ALLAH S.W.T
DALAM SURAH AL-ISRA AYAT 82 YANG BERMAKSUD

DAN KAMI TURUNKAN AL-QURAN SESUATU

YANG MENJADI PENAWAR DAN RAHMAT BAGI ORANG BERIMAN. BAHAN-BAHAN LAIN YANG
DIGUNAKAN SEBAGAI UBAT OLEH BOMOH IALAH AKAR DAN DAUN KAYU, BAHAN-BAHAN SUMBER
ASLI DAN ALAM SEPERTI GAMAT, IKAN HARUAN DAN BELUT YANG TIDAK MENDATANGKAN KESAN
SAMPINGAN. KEMBALI KEPADA PENGERUSI

TERIMA KASIH KEPADA AHLI PANEL PERTAMA. MUNGKIN ADA AHLI PANEL YANG LAIN INGIN
PENGERUS MENAMBAH? DIPERSILAKAN.
I
(ABD
SYAKIR)

TERIMA KASIH PENGERUSI. SIDANG PENDENGAR SEKALIAN. SAYA MASIH LAGI CUBA UNTUK
AHLI

MELIHAT SUMBANGAN KEDUA-KEDUA PENGAMAL PERUBATAN INI DARIPADA MELIHAT

PANEL 3 PERBANDINGANNYA. PERUBATAN MODEN YANG DITERAJUI OLEH DOKTOR MEMANG TERBUKTI
BERKESAN UNTUK MELAWAN PENYAKIT. DOKTOR DIBEKALKAN DENGAN ANTIVIRUS UNTUK
(AHMAD MELAWAN VIRUS DARIPADA TERUS MEMBIAK. KALAU VIRUS INI MEMBIAK, MAKA SISTEM
SHAHIRAN PERTAHANAN BADAN AKAN DIBUNUH. ANTARA ANTIVIRUS YANG TERDAPAT DI MALAYSIA
& NUR

IALAH HAART IAITU KOMBINASI ANTIVIRUS YANG SUDAH DIBUKTIKAN BERKESAN. BEGITU JUGA

DENGAN UBAT PENENANG UNTUK PESAKIT MENTAL YANG DIKENALI SEBAGAI VALIUM. UNTUK
NAZIRA) MENAHAN KESAKITAN TERDAPAT JUGA PONSTANT DAN PARACETAMOL. NAMUN TERDAPAT JUGA
KESAN SAMPINGAN DARIPADA UBAT-UBAT YANG DIBEKALKAN OLEH DOKTOR INI. ADA UBAT YANG
BOLEH MEROSAKKAN BUAH PINGGANG DAN HATI KERANA UBAT BERLEBIHAN DIKUMUHKAN
MELALUI BUAH PINGGANG DAN HATI. UBAT BIASA SEPERTI PARACETAMOL JUGA ADA KESAN
SAMPINGAN IAITU GASTRIK. BAGI UBAT YANG DIBEKALKAN OLEH BOMOH TIDAK MEMPUNYAI
KESAN SAMPINGAN KERANA HANYA DARIPADA BAHAN SEMULA JADI SERTA BEBAS DARIPADA
BAHAN KIMIA DAN DADAH. CUMA MASALAHNYA IALAH MAKLUMAT BERKAITAN DOS YANG PATUT
DIAMBIL TIDAK JELAS DAN DOS BERLEBIHAN BOLEH MENGAKIBATKAN KESAN KETOKSIKAN
KEPADA PENGGUNANYA. ALAT-ALAT YANG DIGUNAKAN UNTUK MENGISI UBAT OLEH BOMOH TIDAK
DISTERILKAN TERLEBIH DAHULU MEMUNGKINKAN BERLAKUNYA KERACUNAN. KEMBALI KEPADA
PENGERUSI.
TERIMA KASIH KEPADA AHLI PANEL KETIGA ATAS GARAPAN PENDAPAT YANG CUKUP KRITIS
PENGERUS BERKAITAN SUMBANGAN KEDUA-DUA PENGAMAL PERUBATAN INI. SETERUSNYA, APAKAH PULA
I

PENDAPAT DARIPADA AHLI PANEL KEDUA?

(ABD
SYAKIR)

TERIMA KASIH KEPADA PENGERUSI. SIDANG PENDENGAR SEKALIAN. SAYA AKAN MEMBUAT
AHLI

PERBANDINGAN KAEDAH RAWATAN ANTARA DOKTOR DENGAN BOMOH. KAEDAH RAWATAN

PANEL 2 PERTAMA YANG DIAMALKAN OLEH DOKTOR IALAH KAEDAH PESAKIT LUAR. KAEDAH KEDUA IALAH
PESAKIT ITU AKAN DIMASUKKAN KE WAD SETELAH DILAKUKAN PEMERIKSAAN ATAUPUN DIRUJUK
(SYAUQI) OLEH DOKTOR DI PUSAT-PUSAT KESIHATAN. KAEDAH KETIGA IALAH KAWALAN RAPI. DOKTOR
AKAN MEMANTAU PESAKIT INI DENGAN KERAP KERANA BIASANYA PESAKIT YANG DIMASUKKAN KE
PUSAT KAWALAN RAPI TERDIRI DARIPADA PESAKIT YANG BERADA PADA TAHAP KRONIK DAN
KRITIKAL. KAEDAH RAWATAN DOKTOR YANG KEEMPAT IALAH PENGASINGAN. DOKTOR AKAN
MENGASINGKAN PESAKIT DARIPADA BERGAUL DENGAN MASYRAKAT BAGI PESAKIT YANG
MENGHIDAP PENYAKIT BERJANGKIT TERUTAMA YANG BERJANGKIT MELALUI UDARA SEPERTI
SELESEMA BURUNG DAN INFLUENZA A. TUNTASNYA, KAEDAH RAWATAN DARIPADA DOKTOR INI
LEBIH BERKESAN. BAGI BOMOH PULA, KAEDAH RAWATAN HANYALAH PEMERHATIAN, JAMPI, URUT
ATAU DIBERIKAN UBAT SAHAJA. BOMOH TIDAK MENJALANKAN KAEDAH-KAEDAH SEPERTI YANG
DIAMALKAN OLEH DOKTOR. KAEDAH YANG DIAMALKAN OLEH BOMOH KURANG BERKESAN
KERANA SEMUA PESAKIT DIRAWAT DENGAN CARA YANG SAMA. PENYAKIT JUGA MUDAH
BERJANGKIT KERANA BOMOH MEMBENARKAN PESAKITNYA BEBAS BERGAUL DAN BERSAMA-SAMA
KELUARGA. KEMBALI KEPADA PENGERUSI.
TERIMA KASIH KEPADA AHLI PANEL KEDUA.
PENGERUS
I
(ABD
SYAKIR)

PENGERUSI BOLEH SAYA MENAMBAH? SAYA INGIN MELIHAT DARI SEGI PERBEZAAN KOS. JIKA
AHLI

PESAKIT MENDAPATKAN RAWATAN DARIPADA DOKTOR KOSNYA AMAT MAHAL TERUTAMA BAGI

PANEL 1 PENYAKIT-PENYAKIT KRONIK KERANA MELIBATKAN KOS YANG TINGGI UNTUK PERALATAN DAN
UBATAN. SEBAGAI CONTOHNYA PEMBEDAHAN INJAP JANTUNG DI INSTITUT JANTUNG NEGARA
(AIMAN
NAIM)

MEMERLUKAN KOS SEBANYAK RM 18,000. NAMUN BEGITU, KERAJAAN SEDAR AKAN MASALAH
RAKYATNYA LALU MENUBUHKAN JABATAN KEBAJIKAN SOSIAL DI SETIAP HOSPITAL BAGI MEMBERI
KEMUDAHAN KEPADA PESAKIT YANG TIDAK MAMPU. BEGITU JUGA PIHAK-PIHAK SYARIKAT
INSURANS SEPERTI PRUDENTIAL DAN TAKAFUL IKHLAS YANG BANYAK MEMBIAYAI AHLI-AHLINYA
MELAKUKAN PEMBEDAHAN. NAMUN BAGI PESAKIT YANG MENGANGGAP BEBANAN KOS YANG
TINGGI MENIMBULKAN MASALAH, MAKA MEREKA MEMILIH UNTUK BERJUMPA BOMOH. KOS UNTUK
MENDAPATKAN RAWATAN DARIPADA BOMOH TIDAK MAHAL KERANA HANYA MENGGUNAKAN BAHAN
SETEMPAT. BOMOH JUGA TIDAK PERLU MENYEDIAKAN TEMPAT TINGGAL DAN MAKAN MINUM
UNTUK PESAKIT. ADA SESETENGAH BOMOH JUGA MENGUBAT PESAKIT KERANA KEIKHLASAN
MENYEBABKAN KOSNYA TIDAK TINGGI. NAMUN ADA BOMOH YANG MELETAKKAN NILAI PENGERAS
YANG TINGGI NAMUN SEKIRANYA MASYARAKAT SEDAR BAHAWA BOMOH ITU MATERIALISTIK MAKA
BOMOH ITU AKAN DIPULAU OLEH MASYARAKAT SECARA PERLAHAN-LAHAN.
TERIMA KASIH KEPADA AHLI PANEL PERTAMA YANG MELIHAT PERBEZAAN DARI ASPEK KOS.

P0ENGERU MUNGKIN ADA TAMBAHAN DARIPADA AHLI PANEL KEDUA?

SI
(ABD
SYAKIR)

TERIMA KASIH KEPADA PENGERUSI. SETELAH KITA BERBINCANG SELAMA HAMPIR 20 MINIT, SAYA
AHLE

MELIHAT KEDUA-KEDUA PENGAMAL PERUBATAN MEMPUNYAI KEKUATAN MASING-MASING KERANA

PANEL 2 YANG MENYEMBUHKAN PENYAKIT IALAH ALLAH YANG MAHA ESA. MARILAH SAMA-SAMA KITA
BERDOA AGAR KEDUA-DUA PIHAK DAPAT BERPADU TENAGA KERANA DOKTOR ADA KEKUATAN
(AIMAN
NAIM)

DARI SEGI TEKNOLOGI MANAKALA BOMOH ADA KEKUATAN DARI SEGI BUDAYA. DOKTOR PERLU
MENGGUNAKAN KECANGGIHAN TEKNOLOGI ZAMAN SEKARANG UNTUK MENYEBARKAN DAN
BERKONGSI AMALAN PERUBATAN DENGAN DOKTOR-DOKTOR LAIN DI SELURUH DUNIA. BOMOH
JUGA ADA KEKUATAN TERSENDIRI KERANA BIDANG PERBOMOHAN MERUPAKAN BIDANG
PERUBATAN TERTUA DAN MENJADI SIMBOL KEKUATAN BUDAYA. SEMUA KAUM DI DUNIA
BERBANGGA DENGAN KEHEBATAN BOMOH MASING-MASING YANG BERTUNJANGKAN KEKUATAN
BUDAYA KAUM MASING-MASING SEPERTI BOMOH KAUM MELAYU, BOMOH CINA, BOMOH SIAM,
BOMOH INDIA, BOMOH JAWA, BOMOH IBAN, BOMOH KADAZAN DAN LAIN-LAIN LAGI. KITA
BERHARAP AGAR KEDUA-DUA PIHAK IAITU DOKTOR DAN BOMOH DAPAT DUDUK SEMEJA AGAR
UBAT DARIPADA BOMOH BOLEH DIPERLUAS PENGGUNAANNYA. LAGIPUN KINI SUDAH ADA KAJIAN
SAINTIFIK TERHADAP UBAT-UBATAN BOMOH SEPERTI GAMAT, BELUT, IKAN HARUAN DAN TONGKAT
ALI SERTA KACIP FATIMAH. KITA JUGA PATUT BERBANGGA KERANA SUDAH ADA BEBERAPA
HOSPITAL DI NEGARA KITA YANG MENYEDIAKAN RAWATAN ALTERNATIF.
TERIMA KASIH AHLI PANEL KEDUA.

PENGERUS
I

(ABD
SYAKIR)

PENGERUSI BOLEH SAYA MENAMBAH SEDIKIT? SAYA AMAT SETUJU DENGAN PENDAPAT AHLI
AHLI

PANEL KEDUA SEBENTAR TADI BAHAWA KEDUA-DUA PIHAK PERLU DUDUK SEMEJA UNTUK

PANEL 3 MEMBANTU ANTARA SATU SAMA LAIN. NAMUN SEBELUM ITU, KEDUA-DUA PIHAK PERLU
MENGATASI MASALAH YANG WUJUD SUPAYA TAHAP KEYAKINAN MASYARAKAT TERHADAP MEREKA
(AHMAD AKAN MENINGKAT. BAGI DOKTOR, PERTAMA SEKALI RAWATAN YANG DIBERIKAN HARUSLAH
SYAJIRAN BERSUNGGUH-SUNGGUH. JANGAN ASYIK-ASYIK BERIKAN UBAT PANADOL SAHAJA SEHINGGAKAN
& NUR

DIGELAR DOKTOR PANADOL. KEDUA, MASA MENUNGGU UNTUK MENDAPATKAN RAWATAN

NAZIRA) MESTILAH SINGKAT. KETIGA, DOKTOR PERLU MENANGANI PENULARAN UBAT TIRUAN DAN JANGAN
BIARKAN DOKTOR TERLIBAT DENGAN GEJALA PENJUALAN UBAT BATUK. AKHIR SEKALI DOKTOR
JANGAN PENTINGKAN KEUNTUNGAN TERUTAMA BAGI DOKTOR KERAJAAN YANG BEKERJA
SAMBILAN DI KLINIK SWASTA YANG MEMUJUK PESAKIT MEMBUAT PEMBEDAHAN DI KLINIK
SWASTA AGAR MENDAPAT KEUNTTUNGAN. BOMOH PULA PERLU MEEMPUNYAI PERSATUAN YANG
MANTAP UNTUK MENGAWAL ETIKA AHLI-AHLINYA. KEDUA, PASTIKAN TIADA BOMOH YANG
MENGAMBIL KESEMPATAN KE ATAS PESAKIT SEPERTI MEMUKAU, CABUL DAN ROGOL. KETIGA,
PENGERAS YANG DIKENAKAN TERHADAP PESAKIT BIARLAH BERPATUTAN. KEEMPAT, ELAKKAAN
KETIDAKSEPAKATAN ANTARA BOMOH BAGI TUJUAN MENUNJUKKAN KEHEBATAN MASING-MASING.
KELIMA, DOS PENGAMBILAN UBAT MESTILAH JELAS DAN AKHIR SEKALI ALAT PENYEDIAAN UBAT
PERLULAH DISTERILKAN SUPAYA TIDAK ADA KEMUNGKINAN BAKTERIA MEMBIAK. KEMBALI
KEPADA PENGERUSI.
TERIMA KASIH KEPADA AHLI PANEL SEKALIAN. OLEH ITU, SELESAILAH PERBINCANGAN KITA PADA
PENGERUS HARI INI. DALAM RUANG MASA YANG ADA SAYA PERSILAKAN AHLI PANEL UNTUK MENGUTARAKAN
I

RUMUSAN SEBAGAI PENUTUP MAJLIS. DIPERSILAKAN.

(ABD
SYAKIR)

KITA JANGAN MELIHAT SIAPA YANG MERAWAT SAMA ADA DOKTOR ATAU BOMOH, TETAPI LIHATLAH
AHLI

SUMBANGAN MEREKA.

PANEL 1
(AIMAN
NAIM)

UNTUK SAMPAI KE PUNCAK TERDAPAT BANYAK JALAN. UNTUK SEMBUH, DOKTOR ATAU BOMOH?
AHLI
PANEL 2
(SYAUQI)

TEPUK DADA TANYA SELERA

KITA HANYA MERANCANG TAPI TUHAN YANG MENENTUKAN. YANG BERUBAT IALAH PESAKIT, YANG
AHLI

MENGUBAT IALAH DOKTOR ATAU BOMOH, YANG MENYEMBUHKAN IALAH ALLAH S.W.T. SETIAP

PANEL 3 PENYAKIT ADA UBATNYA KECUALI PENYAKIT TUA DAN MATI

(AHMAD
SYAHIRAN
& NUR
NAZIRA)

SEBAGAI AKHIRULKALAM, DAPATLAH DISIMPULKAN BAHAWA SETIAP PESAKIT BERHAK UNTUK

PENGERUS MENDAPAT PERKHIDMATAN TERBAIK DARIPADA MANA-MANA PENGAMAL PERUBATAN. APAI

APAPUN, SETIAP PESAKIT PERLU MEMASTIKAN RAWATAN YANG DITERIMA TIDAK BERTENTANGAN
DENGAN AJARAN AGAMA YANG DIANUTI MASING-MASING. SEMOGA KITA BERJUMPA LAGI PADA

(ABD
SYAKIR)

MASA YANG AKAN DATANG SEKIAN, WASSALAM