PRINSIP DAN

KEMAHIRAN
ASAS
KAUNSELING

PERSEDIAAN MENTAL

Untuk menerima klien, kaunselor haruslah mempersiapkan

diri, penampilan dan kemas.
Pastikan diri sihat dan berada di dalam keadaan yang
kongruen.
Sekiranya tidak sihat adalah perlu bagi kaunselor dengan
persetujuan klien menangguhkan sesi atau merujukan
kepada keunselor lain (sekiranya sesi pertama).
Ini penting kerana klien akan membuat penilaian berhubung
apa yang dilihat pada seorang kaunselor.
Keadaan ini boleh menjejaskan kredibiliti kaunselor itu
sendiri.
Sebagai contoh; kaunselor yang sedang tertekan untuk
menyiapkan tugasan penting,pasti tidak berupaya untuk
memberi penumpuan kepada klien dalam sesi.
Keadaan ini membuatkan klien mempersepsikan bahawa
kaunselor tidak berminat dengan dirinya walaupun
kaunselor tidak berniat begitu.
Secara tidak langsung ini akan menjejaskan kredibiliti
kaunselor dan professionalisma profesion kaunselor itu
sendiri.

PENERIMAAN KEHADIRAN KLIEN

1.
2.
3.

4.
5.
6.
7.
8.

MENGALU-ALUKAN KEHADIRAN
MEWUJUDKAN SUASANA SELESA
JARAK KEDUDUKAN KAUNSELORKLIEN
EKSPRESI WAJAH
PENAMPILAN
SENYUMAN
NADA SUARA
CARA DUDUK

BAHASA BADAN

ANDA

SQUARELY at the right angles

use OPEN gestures and body language

CENTRE your attention exclusively on the other person

LEAN slightly fore ward to show interest, a bit further

forward to apply pressure, slightly back to reduce pressure

Maintain appropriate EYE CONTACT, increase eye
contact to apply pressure, and reduce it to lower pressure

APPROPRIATE respond by basing your responses

on what the other person has just said

Be RELAXED and balanced to make relaxed and open
communication easier

KONTAK MATA

MEMBERI PERHATIAN
MENUNJUKKAN MINAT
TANDA HORMAT
MENGGALAKKAN
PERUNDINGAN
MENGGALAKKAN
LUAHAN RASA
JUJUR
MENIMBULKAN RASA
PENERIMAAN, PERCAYA,
SELESA DAN
KESUNGGUHAN

1.
2.
3.
4.

5.
6.
7.
8.

JANGAN
PEJAMKAN MATA
MELIHAT TERLALU
TAJAM
BERKACA MATA HITAM
MELARIKAN
PANDANGAN KE ARAH
LAIN
MEMANDANG KOSONG
MELIHAT JAM SELALU
PANDANGAN BEBAS
PANDANGAN JAHAT

EKSPRESI WAJAH
MAMPU MELAHIRKAN RASA HATI,
EMOSI FIKIRAN, PENILAIAN DAN
KEADAAN DIRI MELALUI WAJAH...
PAMERKAN EKSPRESI YANG
MEYAKINKAN KLIEN
PEKA KEPADA:
- MESEJ YANG DILAHIRKAN MELALUI
WAJAH KLIEN

Menyediakan pra sesi

Menamatkan sesi

Mengambil tindakan

Membina hubungan

TAHAP
PERTAMA

TAHAP
KETIGA
Membincang
alternatif

Meneroka/analisis masalah

Mengenalpasti
masalah

TAHAP
KEDUA

KEMAHIRAN ASAS KAUNSELING

Kemahiran kaunseling adalah alat
bagi memahami diri klien dari aspek
kognitif, emosi dan tingkahlaku.

Barang siapa melapangkan diri seseorang mukmin

yang sedang dalam kemarahan atau menolong
seseorang mukmin yang teraniaya, nescaya ia
akan diampunkan dosanya.
Maksud Hadis
model egan.ppt

DORONGAN MINIMA
Definisi:
Kemahiran secara lisan atau bukan lisan
yang meransangkan klien untuk terus
bercerita bagi menunjukkan kaunselor
mendengar, faham dan mengikuti apa
yang sedang diperkatakan oleh klien.
Kaedah:
1. Menganggukkan kepala
2. Menggunakan separa bahasa seperti
hmm, hmm dsbg.
3. Menunjukkan wajah yang tenang
4. Memberikan senyuman jika perlu

CONTOH:
Klien
saya.

: Saya hendak bincang tentang kerjaya

Kaunselor
: Ya! Kerjaya awak (sambil
mengangguk)
Klien
Kaunselor

: Sejak akhir-akhir ini prestasi kerjaya

semakin Merosot.
: Hmm!

Hmm!

Klien
: Markah prestasi saya semakin
menurun jika
dibandingkan dengan
prestasi tahun-tahun
sebelum ini.
Kaunselor
rendah

: Markah prestasi awak menurun (nada

dan mengangguk).

KEMAHIRAN MENYOAL

MENDAPATKAN FAKTA, DATA

ATAU MAKLUMAT DARI KLIEN

1. SOALAN TERTUTUP (JAWAPAN TERHAD)

BETULKAN AWAK TIDAK DATANG KERJA SEMALAM?
- BETUL
AWAK SUDAH MAKAN?
- BELUM
2. SOALAN SINGLE (LEBIH SPESIFIK DAN TIDAK HANYA
MEMADAI DENGAN JAWAPAN YA ATAU TIDAK)
AWAK MENINGGALKAN PEJABAT SEMATA-MATA
KERANA BENCIKAN PEGAWAI TERSEBUT?
SAYA MENINGGALKAN PEJABAT KERANA PEGAWAI ITU
SELALU MENYUSAHKAN SAYA
KENAPA AWAK MELAKUKAN INI SEMUA?
SAYA LAKUKAN INI KERANA TERPAKSA

3. SOALAN TERBUKA (MEMBERI KEBEBASAN

KEPADA KLIEN UNTUK MEMBERIKAN JAWAPAN)
BAGAIMANA PERKARA INI BERLAKU?
- APA PENDAPAT AWAK TENTANG PERKARA INI?
4. SOALAN DOUBLE BARREL (SOALAN INI
MEMERLUKAN LEBIH DARIPADA SATU JAWAPAN)
AWAK BUAT INI SEMUA KERANA AWAK MARAH
ATAU TIDAK SUKA KEPADANYA?
PADA PENDAPAT AWAK YANG MANA LEBIH
BAIK, YANG ITU ATAU YANG INI, ATAU
BAGAIMANA?

BIL

KEMAHIRAN

FREKUENSI

CATATAN
DORONGAN MINIMA

1. Anggukan Kepala
2. Bahasa Separa
SOALAN
1. Soalan Tertutup
2. Soalan Single
3. Soalan Terbuka
4. Soalan Double Barrel

PARAFRASA

RESPON KAUNSELOR SETELAH

MENDENGAR ISI DAN MEMERHATI
TINGKAHLAKU KLIEN
KAUNSELOR MENYATAKAN SEMULA
APA YANG KLIEN NYATAKAN
PEMAHAMAN KAUNSELOR
DINYATAKAN DALAM AYAT YANG
PENDEK DAN MUDAH

CONTOH PARAFRASA
Kaunselor : Apa yang hendak En. Ali
bincangkan dengan saya pagi
ini?
Klien
: Saya tidak mahu berbincang apaapa
pun. En. Azman yang
suruh saya datang
bertemu dengan
encik.
Kaunselor : Encik Azman yang suruh Ali datang.
Klien
: Ya.. Tadi dia jumpa saya dan terus
suruh
saya datang jumpa encik.
Saya tak tahu
apa sebabnya..
Kaunselor : Encik Ali tak tahu sebabnya.

MINTA PENJELASAN
MENDAPATKAN MAKSUD SEMUA
LUAHAN UNTUK MENGELAKKAN SALAH
FAHAM TERHADAP KLIEN
TERDAPAT KEKELIRUAN
CTH:
Klien
: Kadang-kadang saya rasa nak lari
Kaunselor: boleh jelaskan apa yang Nor
maksudkan nak lari

MEMFOKUS

MEMBAWA KLIEN KEPADA ISU UTAMA

YANG DIPERSETUJUI (BERADA PADA
LANDASAN KE ARAH MENCAPAI
MATLAMAT)
Kaunselor : Saya rasa perkara penting di
sini
ialah ..
Kaunselor : Perkara utama yang hendak
awak sampaikan ialah
Kaunselor : Apakah persoalan sebenar ..

MERUMUS
PANDANGAN KESELURUHAN.
KESIMPULAN ISU.
RUMUSAN KECIL & BESAR.
Contoh:
Kaunselor
: Saya rasa persoalan utama ..
Kaunselor: Pada keseluruhannya ..
Kaunselor: Awak seorang yang hebat ..

BIL

KEMAHIRAN

1.

PARAFRASA

2.

MINTA PENJELASAN

3. MEMFOKUS

4. MERUMUS

FREKUENSI

CATATAN

KONFRONTASI
MENJELASKAN KEADAAN SEBENAR SUPAYA ISU
YANG DIBINCANGKAN TIDAK BERBELIT-BELIT
DISEBABKAN TINDAKAN KLIEN YANG TIDAK
SELARAS ATAU MENGADA-ADAKAN CERITA.
KONFRAN BERDASAR KATA / MEMEK MUKA /
PERLAKUAN KLIEN
Cth:
Kaunselor: Mat banyak menyalahkan orang lain,
bagaimana usaha Mat sendiri untuk
memperbaiki diri.
Kaunselor: Mat kata marah, tetapi kenapa senyum ..

MENTAFSIR

Jangkaan profesional berdasarkan maklumat yang

disampaikan oleh klien

Klien : Dia kata saya suka buat masalah dalam

pejabat,
saya tak buat kerja, saya datang
lambat entah macam macam lagilah
Kaunselor
: Encik Ali rasa Encik Azman menuduh Encik
Ali buat masalah di pejabat.
Klien : Ya.. Saya rasa begitu, dan saya rasa ini tidak
benar kerana orang lain pun datang lambat
juga tetapi dia tak marah pun.
Kaunselor
: Sekarang mungkin Encik Ali rasa Encik
Azman tak adil.
Kaunselor :
Mungkinkah sikap Rozi yang cerewet
menyebabkan Rozi sukar mendapat kawan.
Kaunselor :
Saya rasa awak seorang yang pendiam
kerana

BIL

KEMAHIRAN

1.

KONFRONTASI

2.

MENTAFSIR

FREKUENSI

CATATAN

DORONGAN MINIMA

Menamatkan sesi

Menyediakan pra sesi

MERUMUS

Mengambil tindakan

Membina hubungan

MEMFOKUS
KONFRONTASI

Meneroka/analisis masalah

Membincang
alternatif

Mengenalpasti
masalah

SOALAN
PARAFRASA

MENTAFSIR

MINTA PENJELASAN

BIL

KEMAHIRAN

FREKUENSI
1.

CATATAN
DORONGAN MINIMA

- Anggukan Kepala
- Bahasa Separa
2.
- Soalan Tertutup
- Soalan Single
- Soalan Terbuka
- Soalan Double Barrel
3.

Parafrasa

4.

Minta Penjelasan

5. Memfokus
6. Merumus

7.

Konfrontasi

8.

Mentafsir

SOALAN

LATIH AMAL (1)

SETIAP KUMPULAN MEMPUNYAI 3 ORANG

AHLI YANG BERPERANAN SEBAGAI
PEMBIMBING
KLIEN
PEMERHATI (Mencatat Kemahiran Yang
Diperlihatkan Oleh PEMBIMBING-Borang)

PESERTA MENGAPLIKASIKAN APA YANG TELAH

DIPELAJARI BERDASARKAN SLOT SEBELUM
LATIH AMAL (KEMAHIRAN ASAS KAUNSELING)
PERLU MELAKSANAKAN KESELURUHAN
PROSES KAUNSELING MENGIKUT MODEL
EGAN
KES BERGANTUNG KEPADA KUMPULAN
BERKENAAN.

LATIH AMAL (2)

KUMPULAN YANG TERPILIH AKAN

MELAKUKAN SESI KAUNSELING DI
ATAS PENTAS PERLU MELAKSANAKAN
KESELURUHAN PROSES KAUNSELING
MENGIKUT MODEL EGAN.
KES BERGANTUNG KEPADA
KUMPULAN BERKENAAN.
PESERTA AKAN MELIHAT DAN
MENILAI PERJALANAN SESI DAN
MEMBERIKAN MAKLUMBALAS.