You are on page 1of 6

Nui rn h mang

I. Ging v c im ging
- Tn gi:
Tn Vit Nam gi l rn h mang; Tn Latin l Naja naja; H rn h Elapidae; B c vy Squamata;
Nhm: B st
- Vc dng:
Rn c ln, u khng phn bit vi c, khng c vy m. Rn c kh nng bnh c khi b kch
thch, khi pha trn c trng r mt vng trn mu trng. Rn h mang Vit Nam, hai bn
vng trn thng c gii mu trng (gi l gng knh). Lng c mu nu thm, nu en, vng lc,
hoc ng mu hoc c nhng di hoa vn nh nhng vch ngang n hoc kp sng mu hn.
Chiu di c th trung bnh 2m hoc hn.
- Tp tnh sinh hot v mi trng sng:
Rn h mang thng sng trong nhng hang chut ng rung, lng mc, vn tc, b ,
di gc cy ln, trong bi tre Rn trng thnh hot ng kim n ch yu vo ban m, cn
rn non thng kim n ban ngy.
- Phn b:
Vit Nam phn b trn khp mi min t nc t Bc n Nam. Trn th gii Nam trung ,
Npan, n , Xrilanca, Mianma, Trung Quc, Thi Lan, Lo, Campuchia, Philippin, Malaixia,
Innxia
- Thc trng v gii php:
S lng rn h mang hin nay suy gim rt nhiu, do b sn bt trit . Cn c bin php bo v
nh: Cm sn bt rn trong ma sinh sn t thng 3 n thng 8 v t chc nui
- Gi tr v th trng:
Rn h mang l ngun dc liu qu:
- Mt rn h mang pha ru ung c tc dng b khe v tinh thn sng khoi, hay dng xoa
bp cc vt thng t mu, ni c cc khp b sng au tc dng tng ng mt gu.
- Huyt rn pha vi ru ung c tc dng b khe, tinh thn sng khoi v cha cc bnh chng
mt, hoa mt
- Nc c ca rn dng lm thuc t, thuc cha au cc khp xng, t thp
- Rn h mang cng vi rn cp nong, rn ro ngm ru, thnh ru tam x cha bnh t thp v
vim au khp xng Ngoi ra, rn sng cn l mt hng xut khu c gi tr kinh t cao.
Rn d nui, hiu qu kinh t cao:

Rn l ng vt hoang d mi c thun ha, sc khng cao, t dch bnh, c kh nng thch


ng vi iu kin nui dng. Nui rn c thu nhp cao trong khi vic chm sc li rt n gin, bi
rn l loi rt t khi b bnh, thc n ca rn l chut, cc Hn na, rn ch n 2 ln trong 1 tun,
mi v nui rn tht ch ko di 5 n 6 thng (thng t thng 5-11) nn khng tn nhiu thi gian.
Nui rn s gip cho b con lm giu ngay trn mnh t qu hng.
Th trng tiu th phong ph v a dng:
Trc y, nhiu ngi dn i bt rn hoang d bn, khng nhng vi phm lut, m hiu qu
kinh t cng thp, ng thi li gy nn nn chut ph hi ma mng trn din rng. Nhng, nay
ngh nui rn lm cho nhiu h chuyn sang bt chut bn, lm gim ng k nn gic
chut.
Hin nay, tht rn ang l mn c sn c cc nh hng, qun nhu tiu th rt mnh. Rn h
mang, gi bn khong 200 -300 000 /kg, c khi hn, nht l khi ch bin thnh mn n c th bn
vi gi cao hn nhiu. Ch bin cng n gin: b u, vy, rut l c. Tht rn h mang trng,
thm, ngon v b dng
- Cch phn bit rn c, rn ci:
Vic phn bit mt con rn c vi mt con rn ci tht khng n gin v chng c hnh dng v
mu sc gn ging nhau, mt khc chng li c c quan sinh sn nm bn trong c th nn rt kh
phn bit. Thng rn c c ui di hn v phn u ca ui (ni tip gip vi hu mn) hi
phnh ra, trong khi con ci th hi tht li. Kch thc v trng lng ca rn c cng thng
nh hn rn ci
- Rn c: Thn thon di, c 2 ca di hai bn hu mn l ra ngoi. Vy quanh hu mn nh xp
st nhau, n mnh tay vo hai bn huyt thy c quan giao cu l ra.
- Rn ci: Thn to mp, ca hai bn hu mn ngn, nm n su bn trong. Vy quanh hu mn to,
xp khng st nhau, khng thy c c quan giao cu.
II. Chn ging v phi ging
1.Chn ging:
- Cn c ngun gc: V kh nng sinh trng, pht trin v sinh sn ca th h trc.
- Cn c bn thn: V kh nng sinh trng, pht trin v sinh sn ca bn thn c th. Chn
nhng con ln nht, lanh li, sing bt mi, thn hnh di, mu sc p, da bng
2. Phi ging:
Thng thng rn sng n c, ch n ma sinh sn rn c v rn ci mi tm n nhau. Rn
ng dc v sinh sn theo ma, thng t thng 3-8 m lch, rn nui nht c th mun hn Khi
ng dc, rn ci, b ti b lui tm ch trng chui ra (tm c), ng thi tit ra cht dch c mi c
trng bo hiu v quyn r rn c y l thi im phi ging thch hp nht.
III. Chung nui

V chung tri, phi xy kin c bng gch, chia thnh tng , mi nui 1con/m2. m bo mt
v ma h, m v ma ng v rn l loi mu lnh.
Chung nui thng l hnh hp ch nht, c b khung bng g hoc st thp, bn pha xung
quanh l li thp, c l nh hn u rn, ca ra vo mt trc chung v c kho cn thn.
Kch thc chung nui (0,5-1m x 0,5-1m x 1m), c th nui mt con rn sinh sn hay 1 con rn tht
t 3-4 thng tui cho ti lc bn tht, thng l 5-6 thng, hiu qu kinh t cao.
IV. Thc n v khu phn thc n
Thc n ca rn non ch yu l ch, nhi, c, tp, su b, cn trng C 3-5 ngy li cho rn con
n mt ln. S lng thc n tng dn theo tui
Thc n ca rn trng thnh ch yu l chut, cc, ch, nhi... Ngoi ra, chng cn n trng b
cnh cng, bm v cc cn trng khc nh su, giun, d
Rn c tp tnh n mi c ng, mun rn n mi khng c ng th phi tp hay dng que ung
a mi th rn mi n. Rn bt mi bng cch p, ngom Rng cong vo trong v nh cu to
ca xng hm m rng nn c th nut c nhng con mi ln
Khu phn thc n: Rn di 6 thng tui, nh lng thc n bng 30% trng lng c th/thng,
chia lm 7-10 ln; rn trn 6 thng n 1 nm tui, nh lng thc n bng 20% trng lng c
th/thng, chia lm 5-6 ln; rn trn 1 nm tui, nh lng thc n bng 10% trng lng c
th/thng, chia lm 2-4 ln.
Nc ung: Tt nht nn cung cp y nc sch v mt cho rn ung v tm t do.
V. Chm sc nui dng:
Rn c, rn ci phi nui ring tin theo di, qun l, chm sc nui dng
Qu trnh sinh trng, pht trin phi tri qua nhng ln lt da. S lt da khng din ra theo mt
chu k nht nh. Rn lt da nhm r b lp da c, gi ci, cht chi, to iu kin cho t bo mi
pht trin tt hn. Sp lt da, rn khng n mi, tnh tr nn hung d, da chuyn dn sang mu
trng, thch ch m t v yn tnh. Lp da mi mang mu sc p, mm bng, sau 2-3 tun da
rn tr li bnh thng.
Sau khi lt da nu c cung cp thc n y , chm sc nui dng tt, tc tng trng ca
rn c th tng nhanh hn 2-3 ln.
Tui thnh thc sinh dc ca rn h mang thng trn hai nm. Thng thng rn sng n c,
ch n ma sinh sn rn c v rn ci mi tm n nhau. Rn ng dc v sinh sn theo ma,
thng t thng 3-8 m lch, rn nui nht c th mun hn Khi ng dc rn ci b ti b lui tm
ch trng chui ra (tm c), ng thi tit ra cht dch c mi c trng bo hiu v quyn r rn
c.
Trc ma phi ging 1 thng cn cho rn sinh sn n no, dinh dng phi ging v to
trng.

Khi chun b , con ci b i b li trong chung, tm ch trng, c rm, c kh . C th lm


cho rn bng bao xc rn ng tru ci t vo mt gc chung, ni yn tnh, trnh gi la
Rn h mang mang thai hn hai thng th trng, thng 10-20 trng, c khi hn, kch thc
trng thng t 59-62/25-30mm v c hin tng con ci canh gi trng. Trong t nhin, sau khi
ht trng vo , rn ci t cun trn li trn trng p, t l n khong 40-80%.
Trng rn sau khi p 55-60 ngy n ra rn con. Rn con t m v trng chui ra vn ng v lm
quen vi mi trng sng mi. Trng no cha n, ta h tr bng cch x v trng di 1cm, cho
rn con ra. Rn con mi n di 200-350mm, nng 30-50g v c kh nng bnh c.
Rn con sau khi n c th t sng 3-5 ngy bng khi non hong tch trong bng. Sau thi gian
ny, bng rn con xp li, da nhn nheo v lt xc u tin.
Thc n ca rn non ch yu l ch, nhi, c, tp, su b, cn trng C 3-5 ngy li cho rn con
n mt ln. S lng thc n tng dn theo tui
Loi rn h mang hoang d c c tnh hung bo, khi con ci p n th con c ngoi rnh ch
con n ra n tht. Rn h mang con phi lanh l, khn ngoan mi c th thot khi ming rn b.
Trong iu kin chn nui, p trng nhn to, cn kim tra trng vi ln, nu thy cc qu trng to
u, trng, kh ro, v lng bng l trng tt; nhng qu qu to hay qu nh, v xn vng l trng
hng phi loi b. T chc p trng nhn to t c kt qu tt hn. Tuy nhin, kh nht l nui
sao cho rn h mang chu bt cp, v nui nht trong chung tri chng rt li bing, t chu giao
phi.
Trong mi chung nui rn nn mt mng nc sch v mt cho rn ung hoc tm (nht l giai
on lt da), ng thi tng thm m khi thi tit hanh kh, v nu hanh kh qu rn chm ln v
da b hng.
Thng ngy phi dn sch phn trong chung, s phn hng ngy thi ra khng nhiu, phn kh,
t gy mi thi.
nh k, 5-7 ngy v sinh chung tri mt ln, lau chi sch s nhng cht thi cho khi hi hm,
rui nhng khng bu bm em theo mm bnh. Tri nng nng th phun nc tm ra cho rn, tri
lnh v m khng cn tm, ch v sinh kh, ma ng cn che chn xung quanh chung cho rn.
Trnh mi l cho rn Khi vo chung rn phi lun phng rn tn cng
VI. Cng tc th y
Rn l ng vt hoang d mi c thun ha, sc khng cao, t dch bnh. Tuy nhin, phng
bnh tng hp l bin php phng bnh tt nht cho rn: Chm sc nui dng tt, n ung sch
s, thc n m bo thnh phn v gi tr dinh dng, chung tri lun sch s, khng ly li,
khng nng qu, lnh qu, khng c mi l, trnh rui nhng v cc loi cn trng khc gy hi cho
rn. c bit, khi mi trng sng thay i phi chm sc nui dng tht chu o phng v
chng stress gy hi cho rn.
a ch mua bn rn ging:
- C s nui rn h mang ca anh Phm Hong Nam - Qun c khu du lch sinh thi Lm ng
trng Sng Trm (x Bin Bc, huyn Thi Bnh, tnh Kin Giang).

- Tri nui rn h mang ca ng Nguyn Vn Quyt thuc lng nui rn x Vnh Sn, huyn Vnh
Tng, tnh Vnh Phc. T: 0211 838183-838577.
- Tri nui rn h mang ca ng Nguyn Vn Bnh, L Hu Trung thuc lng nui rn, thn Ngha
Dng, x Cm Phong, huyn Cm Thu, tnh Thanh Ho.
- Tri nui rn ca ng Thi Hu Triu, thuc lng nui rn, xm 7, x Tng Thnh, huyn Yn
Thnh, tnh Ngh An.
- Tri thu sn Thnh Pht, 14/3, p Thi Ty 1, x Tn Hip, huyn Hc Mn. T: 0909994694
0908591810.
- C s nui trn, rn ri voi ca ng Nguyn Vn Minh (Nm Minh), 44 p khu 3, x Thnh Ph,
huyn M Xuyn, tnh Sc Trng ven quc l 1, cch th x Sc Trng 20km. T: 079.853884.
- Tri nui rn ri voi ca ng V Vn ng, thuc lng nui rn p Ha Bnh, x Nguyn Vn
Thnh, huyn Bnh Minh, tnh Vnh Long.
(NNVN, 28/11/2006)

Nui rn h mang
" Nui rn h mang c hiu qu kinh t cao, m li khng tn thi gian", l nhn xt ca anh L
Hu Trung, mt ngi nui rn ti thn Ngha Dng ( Cm Phong, Cm Thu, Thanh Ho). Thng
6/ 2002, anh Trung mua 10 con rn h mang nui, ht 1,9 triu. n thng 11/ 2002, anh bn
c 25kg rn tht, vi gi 200 nghn/ kg, thu c 5 triu, tr chi ph li c 2 triu. Tuy mi ch
nui th nghim, nhng n rn mang v cho anh bnh qun 500 nghn/ thng, s tin cao
hn nhiu so vi lm rung qu. Nhn thy hiu qu ln t ngh ny, vo v nui 2003, anh
mnh dn u t 4 triu mua 30 con rn ging. Anh Trung cho bit: n thng 11 s bn la rn
ny, d kin thu hn 10 triu ng. Nh vy, ch sau 5 thng ( t thng 5 n thng11), tr chi ph
anh thu li c 5 triu ng t nui rn.
Anh Trung cho bit thm: Nui rn c thu nhp cao trong khi vic chm sc li rt n gin, bi rn
l loi rt t khi b bnh ( t khi anh nui cha mt con rn no mc bnh ), thc n ca rn l chut
v cc. Hn na, rn ch n 2 ln trong 1 tun, mi v nui li ch ko di 5 n 6 thng nn khng
tn nhiu thi gian. V chung tri, phi xy kin c bng gch, chia thnh tng , mi nui mt
con ( Mt chung rn nui 30 con ca anh Trung ch u t ht 800 nghn ). V chung nui phi
m bo mt v ma h, m v ma ng v rn l loi mu lnh.
Hin ti, Ngha Dng c 10 h nui rn, nh nui t nht l 16 con v nhiu nht l anh Nguyn
Vn Bnh nui 70 con. Theo anh Bnh v nui nm nay s em v cho anh khon li hn 20 triu
ng. " Nhn thy nui rn c hiu qu kinh t cao nn t nm nay gia nh ti chuyn t lm
rung sang nui rn chuyn nghip" anh Bnh cho bit thm. Cn ng T Ngc Vnh, B th chi
b, kim trng thn th h hi "Nui rn s gip cho b con trong thn lm giu ngay trn mnh
t qu hng".
Trc y Ngha Dng v nhiu thn khc trong huyn, c rt nhiu ngi dn i bt rn hoang
d bn, khng nhng vi phm lut, m hiu qu kinh t cng thp, ng thi li gy nn nn
chut ph hi ma mng trn din rng. Nhng, nay ngh nui rn lm cho nhiu h chuyn

sang bt chut bn, lm gim ng k nn "gic chut". Tuy nhin, rn ging Ngha Dng by
gi vn c ngun gc t nhin, lm cho b con khng dm m rng sn xut v s vi phm lut.
"Chng ti cng nhiu ln th p trng rn, nhng do thiu k thut v kinh nghim nn khng
thnh cng" anh Trung bc xc tm s. Theo anh Trung nhiu a phng nui rn vng Bc
b nh: Hi Dng, Hng Yn... h vn c th gy ging t trng rn. V vy, nu c cc c
quan chc nng h tr v k thut, m hnh nui rn h mang s c m rng v pht trin to
iu kin lm giu cho b con ni y. Hn na ngun rn hoang d ang dn cn kit cng s
c bo v.
NNG NGHIP VIT NAM, 05/11/2003 - S 221

Khu nui rn h mang ging ln nht cc tnh pha Bc


X Vnh Sn (Vnh Tng, Vnh Phc) c ngh nui rn truyn thng vi 850 h lm ngh. Nm
2006, x c S KH-CN tnh u t xy dng mt khu nui rn h mang ging ln nht cc tnh
pha Bc, gm khu nui rn b m (qui m 1.000 con); khu nui rn tui 1, tui 2, v rn thng
phm tui 3, kh nng xut bn t 3 n 4 tn rn h mang ging Naja naja/nm.
SGGP, 16/06/2006

You might also like