ARALING PANLIPUNAN

Tinatayang193 and bilangngmgabansasamundo.

ginagamitangsalitangBANSAupangtukuyinangisangheograpikalnalugar.
AngsalitangESTADO naman ay ginagamitkapagtinutukoyangisanglugarna may
sarilingpamahalaan.
PangunahingKatangian o ElementongIsangBansa o Estado

TAO O MAMAMAYAN tumutukoysapopulasyon o

mamamayangnaninirahansabansa o estado.
TERITORYO tumutukoysakalupaan, sakatubigan, at
magingsahimpapawirin.
PAMAHALAAN tumutukoysaorganisasyongpanlipunannanagpapatupad at
nagpapahayagsamgakautusan.
KALAYAAN / SOBERANYA
tumutukoysakapangyarianngpamahalaannaipatupadangmgabatassamamam
ayan.
PAGKILALA (Recognition)
tumutukoysapagkilalangpandaigdigangkomunidad.

AngmamamayanngPilipinas ay tinatawasnamgaPILIPINO O FILIPINO.

HEOGRAPIYA ay angpag-aaralngpisikalnaanyongisanglugar, kasamaangkapaligiran,
anyonglupa at anyongtubig.
AngLOKASYON ay tumutukoysakinalalagyanngisanglugar.
AngMAPA ay isangpatagnapaglalarawannganyongisanglugar.
AngGLOBO naman ay isangpabilognakagamitangnaglalarawansaanyongbuonmundo.
LOKASYONG BISINAL tinitukoyngisangbansasapamamagitanngpagtukoysamgabansa
o pooknakalapitnito.
LOKASYONG INSULAR
tinutukoyanglokasyonngisangbansasapamamagitanngmgaanyongtubignanakapaligid
ditto.
LOKASYONG TIYAK O ABSOLUTO (Absolute location) tinutukoyangtiyaknalokasyan
LinyangLATITUD o PARALLEL angtawagsamgapahalangnalinyasamapa o globo.
POLONG HILAGA angtawagsapinakataasnaahagingHilagang Hating-globo.
POLONG TIMOG angtawagsapinakababangbahagingTimong hating-globo.
DIGRI angtawagsapanukatngdistansiyasapagitanngdalawanglinyasaglobo.
LinyangLONGHITUD o MERIDIAN namanangtawagsamgapatayonglinyasamapa o
globo.
PRIME MERIDIAN tawagsapinakagitnanglinyanglonghitud.

300 000 kilometrokuwadradoangkabuuangsukatngPilipinas.

Mayroong7 100puloangPilipinas
ARCHIPELAGIC WATERS angkaragatangnakapaloobsateritoryongbansa.
Limangpinakamalakingpulo LUZON, MINDANAO, NEGROS, SAMAR at PALAWAN.
MgaPangunahingAnyong-lupasaPilipinas
BUNDOK angpinakamataasnaanyong-lupa.
Salalawiganng Davao sa Mindanao matatagpuanang BUNDOK apo.
AngBUNDOK PULAGnamanangpinakamataasnabundoksa Luzon.
TinatawgnamangKABUNDUKAN O
BULUBUNDUKINangmgabundoknanakahanaynangmagkarugtong.
SIERRA MADREangpinakamahabangbulubundukinsabansa.
BULKAN tuladngbundok, angbulkan ay may butassatuktok.
LAVA isangmainitna material namulasapinakailalimnabahagingmundo.
AKTIBONG BULKAN bulkannakamakailanlamangsumabog o may
panganibnasumabog.
HINDI AKTIBONG BULKAN hindinasumasabogsaloobngmaramingtaon.
BULKANG MAYONsa ALBAY
BULKANG PINATUBO matatagpuansaZambalesnahulingpumutoknoong 1991.
BUROL mas mababakungihahambingsabundok at bulkan.
CHOCOLATE HILLS BOHOL
KAPATAGANpatag o pantay at malawak.
LAMBAK patagnaanyonglupasapagitanngdalawangmataasnabundok.
TALAMPAS mataasnaanyonglupanapatagangibabaw.
PULO isanganyong-lupanapinaliligiranngtubig.

MgaPangunahingAnyong-tubigsaPilipinas.
KARAGATAN pinakamalakinganyong-tubigsamundo.
MgadagatnanakapaligidsaPilipinas (West Philippine Sea Kanluran, Dagat
Celebes Timog, DagatPilipinas Silangan, Dagat Sulu timog)
ILOG anyong-tubignakaraniwangdumadaloytungosakaragatan, dagat o lawa.
ILOG CAGAYAN (Rio Grade de Cagayan) pinakamahaba at
pinakamalawaknailogsaPilipinas.

ST. PAUL UNDERGROUND RIVER PALAWAN

LAWA anyong-tubignanapaliligiranngkalupaan.
LAWA NG TAAL Batangas, LAWA NG LANAO Lanaodel Sur
LIKAS NA YAMAN:

Yamang-lupa
Yamang-gubat,
Yamang-tubig,
Yamang-mineral
Yamang-tao

TROPICAL RAINFOREST tawagsamgagubatngbansa.

WALING-WALING itinuturingna Queen of Philippine orchids.
200 anguring mammal namatatagpuansaPilipinas. (Flying lemur, Visayan spotted deer,
Palawan bearcat).
PAGMIMINA prosesongpaghuhukayng mineral sailalimnglupa.
YAMANG-TAO tumutukoysamgamamamayanna may
kakayahangpagyamaninanglikasnayaman.
POPULASYON tawagsakabuuangbilang o
damingtaongnaninirahansaisangtiyaknalugar.
KLIMA angkabuuangkalagayanngatmosperasaloobngmahabangpanahon.
PANAHON ay angpanandalian o pang araw-arawnakondisyonngatmosperasaisang
particular nalugar.
HABAGAT galawngmalakasnahanginna pa-kanluran o pa-timogkanluran.
AMIHANmas mahinanghanginna pa-silangananggalaw. Malamigang hanging dalanito.
MgaSaliksaPag-iralngKlima (Temperatura, Halumingming or Humidity,
Damingulan o rainfall)
TEMPERATURA angsukatkunggaanokainitanglagayngpanahonsaisanglugar.
HALUMINGMING o HUMIDITY tumutukoysa moisture content saatmospera.
DAMI NG ULAN o RAINFALL
angdamingtubignabumabagsaksaisanglugarsapamamagitanngpag-ulan.
TROPIKAL angtawagsaklimangPilipinas.
MgaKalamidadnakaraniwangnararanasanngbansa (Bagyo, Lindol)
PHIVOLCS Philippine Institute of Volcanology and Seismology
NRRMP National Risk Reduction Management Plan