Professional Documents
Culture Documents
Tm GTLN ca
b
c
P (1 )(2 )
a
a
6
ab
VD3: Cho a, b, c 0 v a4 b4 c4 3
1
1
1
1 ab 1 bc 1 ac
32a3
32b3
a 2 b2
c
(b 3c)3 (a 3c)3
Bi lm :
Nhn qua biu thc v gi thit thy y l biu thc i xng gia a, b nn c 2
hng i, s dn v theo c hoc s dng bt ng thc c in, d on lun ng
thc khi a b c
Thy biu thc v gi thit ng bc nn nu ta chia c t v mu cho c , t
a
b
x, y ta s c biu thc 2 bin i xng , khi bi ton c v n gin i
c
c
kh nhiu. Ta bt tay vo lm
a
c
b
c
T gi thit ( 1)( 1) 4 x y xy 3
V P
32 x3
32 y 3
x2 y 2
3
3
( y 3)
( x 3)
p dng u 3 v3
(u v)3
x
y 3
P 8(
) x2 y 2
4
y3 x3
S x y
th
Q xy
S Q 3
3
2
P ( S 1) S 2S 6
( x y)2
S x y 2
4
a3
b3
a 2 b2
c
b(a c)2 a(b c)3
Bi lm:
1
2
Bi lm
c2
do a, b i xng v mu s c i lng c ,
a b 1
1
6
Trc ht ta d on Pmin
a
b
x, y
c
c
( x y)2
1
, x, y , 2
1 4( x y xy )
2
1
nn ta c th nhm d dng nh sau
2
2( x y)2 2 4( x y) 2( x y)2 3 4( x y) 1
1
2
VD8: B-2013
Cho a, b, c 0 . Tm GTLN ca P
4
a 2 b2 c 2 4
Bi lm : S dng AM-GM ta c c P
n y kho st f (t ), t
9
(a b) (a 2c)(b 2c)
4
(a b c)
4
3
2
9
2(a b c) 2
3
(a b c) 2
ta c pcm
3
x y
x xy 3 y
2
x 2y
6( x y )
Bi lm
Nhn thy P l biu thc ng bc v khi nhn P ta cng kh c th dung bt ng
thc g nh gi c, cng kh d on lun ng thc xy ra
Chia c t v mu cho y , t t
x
t 1
t 2
P
y
t 2 t 3 6(t 1)
x 1 1 1
1
2 t (0,
y y y
4
4
ng thc xy ra khi y 2
n y bi ton dn c gii quyt, cng vic ch l kho st hm s f (t ) trn
1
(0,
4
Mt s v d tng t sau :
VD10: Cho x, y 0 v 2 y 2 (11x2 1) 8x4 6 y 4 1
Tm GTNN ca P
x2 y
( x 2 y 2 )( 4 x 2 y 2 y )
Bi lm
tng ng bc, s dng gi thit tm min gi tr ca t
T gi thit ta c 2 y 2 (11x 2 1) 8x 4 6 y 4 1 8t 4 22t 2 6
x
y
2
1
1
5
4 1 t2
2
4
2
y
y
1 5
a ,
4 2
t
t2 a
Xt P f (t ) 2
,
t
a
(t 1)( 4t 2 1 1)
f (t ) f (a)
(a 1)( 4a 2 1 1)
2
Kho st ta c c f (t ) f (a)
2 1
5
x
ng thc xy ra khi 2
y 1
Tm GTNN ca P
a 2 3b2
2a 2 ab 8b 2
2ab b2
3ab
a b2
2
P xy
3( x y)2
3( x y)2
A ( x y)3 3( x y)
3
4
4
n y mi chuyn r, t t x y t (0,8 A f (t ) t 3 3t
3t 2
3
4
3x
3y
1
1
2 2
y ( x 1) x( y 1) x
y
Bi lm
Ta d on ng thc xy ra khi x y 1
Khi gp nhng bi ton ny, khi c xong gi thit ta suy ra lun iu kin ca S , P
Ta c 3xy x y 1 2 xy 1 xy 1, hin nhin x y 2
By gi ta s a biu thc v dng hm s cha bin P ( hoc S ), s dng gi thit,
quy ng ta c A
5P 1
f ( P)
4P2
T ta c c A f ( P) 1
ng thc xy ra khi x y 1
VD14: Cho x, y 0 tha mn
Tm GTNN ca A
6
x4 y 4 4
xy
1
1
3 2 xy
1 2 x 1 2 y 5 x2 y 2
Bi lm
i xng 2 bin, t gi thit ta c
6
x 4 y 4 4 2 x 2 y 2 4 xy P 1
xy
D on lun Pmin 1 x y 1
n y ta c th quy ng , a v dng tng tch, t gi thit ta c
x4 y 4 4
6
6
( x y )4 6 x 2 y 2 4 xy ( x2 y 2 ) 4
xy
xy
2
2
1 UV
1U
1V
Hoc
1
1
2
vi UV 1
2
2
1 UV
1U
1V
1
1
2
2
1 2 x 1 2 y 1 2 xy 3
2 1
3 2 xy
1
( x y)2 4(1 xy) 0 P 1
2
2
3 3
3
5 x y
1
4
TH2: P xy (0, )
1
1
1 P 1
1 2x 1 2 y
Kt hp li ta c Pmin 1 x y 1
Tr li vi bt ng thc ph trn, l pht biu kh n gin nhng rt hay v
quan trng trong nhng bi i xng 2 bin, thm ch 3 bin c dng phn thc nh
trn. Ta c 1 s v d p dng sau :
VD15: Cho a, b, c 1,9 , a b, a c
Tm GTNN ca P
a
b
c
a 2b b c c a
16
x y2 2
2
2
xy
1
xy 2
xy
2
2
3
2
2
1 x 1 y 1 2 xy
y
2
Tm GTNN v GTLN ca P ( x y) ( y x)
2(1 xy xy )
x y
Bi lm
Vit P
( x y)
2
2
x y
2
By gi ch cn tm min gi tr ca t x y ri kho st f (t )
t2
2
2
t
S dng Cauchy-Schwarzt ta c
x y 1 2 x 2 y 1 (22 12 )( x 2 y 1) 1 t x y 6
Pmin 2 ( x, y ) (2, 1)
Kho st hm s ta c
Pmax 18 2 ( x, y ) (6, 0)
6
VD19: Cho a, b v a b 1 2a 4 b 1
1
ab
Bi lm
Ta cn tm min gi tr ca t a b
p dng Cauchy-Schwarzt ta c
a b 1 2a 4 b 1 2 a 2 b 1 3(a b 1) 1 t a b 4
Kho st hm s ................
VD20: Onluyentoan ln 1-2012
Cho x, y 0, x2 y 2 2
Chng minh rng P
x3
9 y2
4
y2 x 2 y
Bi lm
Cch 1: Theo minhtuyb
p dng Cauchy-Schwarzt ta c P x ( x 2 y) (
x2
3 y)2
y
x2
2 y2
1
3y
3 y 2( y ) 4
y
y
y
Li c
x ( x 2 y) 2( x y) 2 2( x 2 y 2 ) 4
t t
x
(t 1)2 (t 6 6t 5 14t 4 12t 3 43t 2 66t 49)
y
Vy ta cng c pcm
R rng cch s 2 khng hay v t nhin bng cch s 1
Ta c 1 s v d p dng sau:
VD21:H Vinh ln 4-2013
Cho a, b 0, a2 2b 12 .
Tm GTNN ca P
4
4
5
4
4
a
b
8(a b)4
VD22: Cho a, b 0, a 2b ab
a2
b2
Tm GTNN ca P
8b 4 a 1
6a 2 2a 6
37 1
0a
2
6
37 1
) ...
6
37 1
a
6
bc
ng thc xy ra khi
a 2 b 2 c 2 1
4
4
P (8 2c)3
3(8 2c)2
(8 2c) 5c3 , khng th tm c GTLN
4
1
1
2
2a 1 2b 1 (2c 1) 6c 3
Bi lm
Theo daicahuyvn
Nhn P i xng a, b nn ta s vit di dng P f (c)
Thy i lng quen thuc
ab
1
1
nn nu
2
1U
1V 2
1
1
1
2
2 c
c
2a.2b 1
4
2a 1 2b 1 2 ab 1 2 c 2c 1
Khi P
c
2
8
By gi ta cn xt nt trng hp ab
Khi d thy
8
9
1
1
8
1
2a 1 2b 1
9
Vy Pmin a b c 1
1
4
Trong nhng bi ton 3 bin c 2 bin bng nhau, cng vic l dn v bin cn li, v
khi vic s dng cc bt ng thc ph nh gi l 1 vic rt quan trng, gip
ta dn bin nhanh hn v hiu qu hn. Chng ta n vi v d tip sau
VD27: Ngi ng : Trannhuphuc
Cho x, y, z 0, 1 x2 1 2 y 1 2 z 5
Tm GTLN ca P 2 x3 y3 z 3
Bi lm
Ta s dung bt ng thc ph sau 1 a 1 b 1 1 a b
ng thc xy ra khi ab 0
Khi 1 2 y 1 2 z 1 1 2 y 2 z , ng thc xy ra khi yz 0
5 1 x2 1 2 y 1 2 z 1 1 2 y 2 z 1 x2 2 1 x2 2 y 2 z
x2 2( y z ) 8
8 x2 3
) f ( x)
2
Kho st hm s vi x 0, 2 2 f ( x) f (0) 64 P 64
ng thc xy ra khi ( x, y, z) (0, 4,0) (0,0, 4)
R rng v d 27 kh hn 2 v d u v phi s dng bt ng thc ph kh hay v
d on lun c ng thc xy ra khi no ?
VD28: Chuyn Vnh Phc ln 1-2013
Cho x, y, z , x2 y 2 z 2 3
Tm GTLN ca P 3x2 7 y 5 y 5z 3x2 7 z
Bi lm
Cch 1: Trc ht ta vn s tm cch a v dng P f ( x)
6 x 2 12 2( y 2 z 2 )
6 x 2 12( y z )
6 x 2 12 6 2 x 2
3
3
3 10
3
3
3
Cch 2: Vit P f (t ) vi t y z
p dng AM-GM ta c
6 x 2 7( y z )
5( y z ) 14( y z ) 2 18 6( y 2 z 2 )
2
P 5( y z ) 2
Li c y 2 z 2
( y z )2
nn vit theo t ta c
2
P f (t ) 5t 6t 2 14t 36,0 t y z 2( y 2 z 2 ) 2( x 2 y 2 z 2 ) 6
f '(t )
5
2 t
7 6t
6t 2 14t 36
0t 2
Tm GTNN v GTLN ca P
a
b
c
ab bc ca
Bi lm
7
5
1
3
Vit P
1
b
1
a
Th
b
a
c
1
b
a
1
c
c
b
c
a
, c i lng
1
1
a
c
1
1
b c
nn nu . 1 c a
2
2
a b
1U
1V
c
a
, khi P f (t ), t
c
a
1 t
1
1
1
t2
2
t2
2
,t
1 t t 1
Kho st ta c P f (t ) f (3)
c
1,3
a
7
5
1
a, b, c 3 ,3
c
1
3 (a, b, c) ( ,1,3) v hon v
ng thc xy ra khi t
a
3
b c
a b
1
1
b
a
1
1
c
b
c
a
b c
a b
, do .
c
1
a
VD31: Cho a, b, c 0 v a b c 1
Chng minh rng a(b c)4 b(c a)4 c(a b)4
1
12
Bi lm
Nhng bi ton kiu ny thng c ng thc khi 1 bin bng 0
Ta lm nh sau: Do vai tr ca a, b, c nh nhau nn ta c th gi s a b c 0
P a(b c)4 ba 4 ca 4 a(b c)4 a 4 (b c)
t x at
(a t )2
1
x 0, , P f ( x ) x (1 3x )
4
4
1
6
Ta c lun P f ( x) f ( )
1
12
3 3 3 3
,
, 0)
6
6
t t ab
( a b) 2 ( a b c ) 2 9
9
t 0,
4
4
4
4
Kho st hm s f (t ) f (2) 12 P 12
Vy ta c pcm
VD33: Ton hc tui tr
Cho a, b, c 0, a 2 b2 c2 3
Tm GTNN ca P
16
a b b c c a 1
2 2
2 2
ab bc ca 1
abc
Tm GTLN ca P
a 2 b2 b2 c 2 c 2 a 2 1
abc(a b c)
3
3
(a b)(b c)(c a)
18
18
Mt s bi tp tng hp
VD36: Ton hc tui tr + Chuyn H Vinh
Cho x, y, z 0, x2 y 2 z 2 3 y
Tm GTNN ca P
1
4
8
2
2
(1 x)
( y 2)
( z 3)2
Bi lm
Cch 1: p dng bt ng thc ph sau
Khi
1
1
8
2
2
a
b
( a b) 2
1
4
1
1
8
2
2
2
y
y
(1 x)
( y 2)
(1 x)
( 1) ( x 2) 2
2
2
8
8
64
2
y
y
( z 3)
( x 2)2
( x z 5) 2
2
2
1 x 2 1
x z 1
y
y
By gi ta cn tm x z A m vn m bo x 2 z 3
2
y2
2 22
2
x y z 3y
Xt 2 A 2 x y 2 z x2 1 y z 2 1 y y 2 2 y ( y 2)2 6 6
P
x z 1
64
1 , ng thc xy ra khi
2
(3 5)
y2
1
8
27
2
2
(1 x)
( z 3)
( x z 4) 2
( x z )2
T gi thit 3 y x y z y
2
2
3y 4 y2
( x z )2
( x z 4)2
4 y2
2
6
1
8
9
4
9
P f ( y)
2
2
2
2
(1 x)
( z 3)
2(3 y 4 y )
( y 2)
2(3 y 4 y 2 )
Xt f '( y)
P f ( y) f (2) 1
1
8
1
2
1
1
1
9
2
2
2
2
2
2
2
2
(1 x)
( z 3)
2 x 2 z 3 2 x 2 z 3 z 3 2( x z 2 ) 8
4
9
2
( y 2)
2(3 y y 2 ) 8
Ta c P 1 ( y 2)2 (2 y 2 10 y 9) 0
Vy c 3 cch lm u cho ta p s ng !!!
VD37: http://nguoithay.vn
Cho a, b, c 0
Tm GTNN ca P
1
a 6 ab 4 bc
1
abc
Bi lm
1
1
1
(
1)2 1 1
4(a b c)
abc
2 abc
3a 3b
1 1 1
ng thc xy ra khi
b 4c
(a, b, c) ( , , )
9 9 36
1
t a b c
VD38: http://nguoithay.vn
Cho x, y, z 0, x y 1 z
x3
y3
z3
14
Tm GTNN ca P
x yz y xz z xy ( z 1) ( x 1)( y 1)
Bi lm
D thy vai tr x, y l nh nhau nn ta s vit P ( z )
( x y 2)2 ( z 1)2
T gi thit, x y 1 z ( x 1)( y 1) z xy
4
4
x3
y3
z3
14
2
z 1
x yz y zx ( z 1)
( z 1).
2
4
x3
y3
4z3
28
2
x yz y zx ( z 1)
( z 1)2
By gi cn nh gi
x3
y3
theo z
x yz y zx
p dng Cauchy-Schwarzt ta c
x3
y3
x4
y4
( x 2 y 2 )2
x2 y 2
2
2
2
x 2 y 2 ( x y )2 ( z 1) 2
( z 1)2
4z3
28
9 z 3 z 2 z 57
nn P
f ( z)
2(1 z ) ( z 1)2 ( z 1) 2
1 z
2(1 z ) 2(1 z )
2( z 1) 2
51z 2
(3z 5)(3z
37 z 23)
3
t g ( z ) 2 f ( z ) g '( z )
( z 1)4
3
5
53
53
f ( z) f ( )
P
3
8
8
1 1 5
3 3 3
ng thc xy ra khi ( x, y, z ) ( , , )
VD39: Chuyn L Hng Phong
Cho x, y, z 0, x2 y 2 z 2 2( x y z ) 2xy
Tm GTNN ca P x 2 y 2 2 z
40
y z 1
40
z3
1 1
4
ab
, a b2
ta c
a b ab
2
40
x3
160
y z 1 x 3
160
y z 1 x 3
2
80 2
x yz4
n y ta c tng a v bin t x y z
Ch gi thit 2( x y z ) ( x y)2 z 2
( x y z )2
x yz 4
2
x 2 y z
x 1
x y z 4
y z 3
Khi d on du bng
80 2
x yz4
2( x y z 4) 10
80 2
x yz4
t t x y z 4 t (2, 2 2
Kho st hm s f (t ) f (2 2) 46
ng thc xy ra khi x y 1, z 2
VD40: Ton hc tui tr
Cho x, y, z , x2 y 2 z 2 1
Tm GTNN ca P ( xy yz 2 xz )2
8
( x y z ) xy yz 2
2
Bi lm
Vit li P ( xy yz 2 xz )2
8
3 xy yz 2 xz
t xy yz 2 xz t P f (t) t 2
8
t 3
Ta cn tm min gi tr ca t
Do ( x y z)2 ( x z)2 y 2 0 2( x2 y 2 z 2 ) 2( xy yz 2xz) 0 t 1
V (2 3) x 2
(2 3) z 2
y2
2 3
2 xy.
2
2
y2
2 3
2 yz.
2
2
( 3 1) x2 ( 3 1) z 2 2 xz.( 3 1)
1
42 3
Kho st hm s ta c P f (t ) f (1) 3
x y z y x z 0
1
1
( x, y, z ) (
, 0,
)
2
2
2
x y z 1
2
2
ng thc xy ra khi
Nhn xt: Vic tm max ca t trn l khng cn thit, nhng cho y v chc
chn ta nn tm c chn trn v chn di ca bin
VD41: www.moon.vn
Cho a, b, c 0, a b c 1
Tm GTNN ca P
1
1
1
2
3 9b 6 36c
2(2a 1)
Bi lm
tng a v bin a theo bt ng thc sau
1
1
4
1
(2 1) 2
1
ng thc xy ra khi
Khi P
2
1
b 2c
12 36b 6 36c
1
1
f (a )
2
6 4a
2(2a 1)
1
2
1
2
3
8
Xt f '(a) 0 a f (a) f ( ) P
3
8
1 1 1
2 3 6
Bi lm
Bt ng thc i xng x, y nn Pmax ( x yz)( y xz)( z xy)2 kx3 y3
S dng gi thit ta c P
x3 y 3
( x y )2 ( x 1)3 ( y 1)3
x3 y 3
x2 y 2
S dng AM-GM ta c P
x
2
Ta c x 1 1 3 3
x2
27 x 2
( x 1)3
4
4
Tng t ta c c ( y 1)3
Pmin
27 y 2
4
4
( x, y, z ) (2, 2,5)
729
VD43: http://nguoithay.vn
Cho x, y, z 0, x y 2 z
x3 y 3
Tm GTLN ca P
(2 x yz )(2 y xz )(2 z xy) 2
VD44: http://nguoithay.vn
Cho a, b, c 0 tha mn 3b2 c2 a2 2(a bc)
Tm GTNN ca P
2a 2 2a 5
4
4
2
bc
( a b)
(a c) 2
Bi lm
Ta s vit P f (a)
T gi thit ta c a2 2a 2bc 3b2 c2 1 bc 1
By gi s l i lng
Nu b c
1
1
theo bc, a
2
( a b)
( a c) 2
1
1
1
1
1
2
, ta hi vng
2
2
2
2
2
( a b)
(a c)
( a b)
(a c)
(a bc )
(a bc )2
Vit
1
1
2.
2
( a b)
a
1
1
1
1
2.
v
2
b
c
(a c)
a
(1 )2
(1 ) 2
a
a
1
1
1 1
1
b 2
c 2
( a b) 2 ( a c ) 2 a 2
(1 )
(1 )
a
a
S dng bt ng thc ph
1
1
1
, x, y 0
2
2
1 xy
(1 x)
(1 y)
1
1
1 1
1 1
1
1
2
2.
2
2
b
c
bc a bc
( a b)
(a c)
a
a
(1 ) 2 (1 ) 2
1 2
a
a
a
Vy P
2a 2 2 a 5
4
4
, do bc 1
2
2a 2 2a 5 2
bc
a bc
a 1
Vy ta c pcm
ng thc xy ra khi a b c 1
VD45: http://nguoithay.vn
Cho a, b, c 0 tha mn a2 b2 (a c)2 (b c)2 8
Tm GTLN ca P
ac
bc
c
( x y)2 x 2 y 2
uv
u
v
(b c)2 b2
a(b c)2
c
b2 ac
ac
a
ac
Tng t ta c
a(b c)2
b2 ac
ac
P a 2 b 2 c (a b)
1
1
4 c 2 f (c) , do gi thit
c
c
1
1
1
1
3
c2
33 P 4 3
c
2c 2c
4
4
ng thc xy ra khi
VD46: Cho a, b, c 0, a b c 1
Tm GTNN ca P
1
1
(c 1)(a b 3)
(a b)(b c) (c a)(a b)
Bi lm
Bi ny kh n gin nh sau:
S dng AM-GM ta c
1
1
1
1
4
4
(
) (c 1)(a b 3)
.
(c 1)(4 c)
c 2 3c 4 f (c)
2
( a b) a c b c
1 c a c b c
1 c
a b c
Tm GTNN v GTLN ca P a2 b2 c2
Bi lm
P a2 b2 c2 (a b c)2 2(ab bc ac) 100 2abc
Q abc
f (a)
bc
a
bc
a
a 1
x yz 0
2
2
2
x y z 1
Tm GTLN ca P a5 b5 c5
VD48: Cho a, b, c
abc 0
2
2
2
a b c 1
Tm GTLN ca P (abc)2
Bi lm:
Vi nhng bi ton i xng nh th, ta lun vit c di dng hm s no
Ta c a b c 0 a 2 (b c)2 bc
a 2 (b2 c 2 )
1
a2
2
2
n y ta cn xt 2 trng hp
1
2
1
2
TH1: bc 0 a 2 P a 2 (a 2 )2
1
1
t t a 2 t 0, , P t (t )2
2
1
6
Kho st hm s ta c P f (t ) f ( )
1
2
ta 6
bc
ng thc xy ra khi
abc 0
2
2
2
a b c 1
1
54
2
3
1
54
Kt thc bi vit s l phng php UCT ( thng bit n di dng phng trnh
tip tuyn ), dung cho nhng bi m cc bin c lp vi nhau, c vit di dng
hm s P f (a) f (b) f (c)
Ti liu v vn ny c rt nhiu trn din n, c th tham kho ti liu sau:
Phng php h s bt nh
http://diendantoanhoc.net/forum/index.php?/topic/90839-ph%C6%B0%C6%A1ngph%C3%A1p-h%E1%BB%87-s%E1%BB%91-b%E1%BA%A5t%C4%91%E1%BB%8Bnh-uct/
Phng php UCT V Quc B Cn, Nguyn Thc V Hong
http://diendantoanhoc.net/forum/index.php?/topic/76805-ph%C6%B0%C6%A1ngphap-utc-vo-qu%E1%BB%91c-ba-c%E1%BA%A9n-nguy%E1%BB%85n-thuc-vuhoang/
a ch: Trng THPT chuyn KHTN
S in thoi : 0986504770
Trang web hc tp:
[1] http://diendantoanhoc.net/forum/
[2] http://www.artofproblemsolving.com/Forum/index.php