[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM PROSES

PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN
Oleh :
Husnan Khufadli
Nur Rawaidah Rahmat
Sharidah Asman

Abstrak
Kajian ini bertujuan untuk meningkatkan kemahiran dalam diri pelajar terutama kemahiran
komunikasi dan kemahiran maklumat serta mempelbagaikan gaya pembelajaran pelajar melalui
penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif di dalam proses pembelajaran
dan pengajaran. Kajian ini mengaplikasi perintegrasian teknologi menggunakan bahan
elektronik dan bahan bukan elektronik iaitu laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif.
Kajian ini melibatkan 37 orang pelajar dari aliran pembelajaran yang berbeza terdiri daripada 20
pelajar masalah pembelajaran dan 17 orang pelajar masalah pendengaran.Kajian ini
melibatkan dua matapelajaran berbeza iaitu matapelajaran Bahasa Melayu dan Teknologi
Maklumat. Kajian dilakukan dengan menggunakan set instrumen secara kualitatif iaitu melalui
pemerhatian,temubual, soal selidik dan lembaran kerja untuk melihat perbezaan peningkatan
kemahiran pelajar dan gaya pembelajaran pelajar. Hasil dapatan kajian menunjukkan bahawa
terdapat perbezaan bagi pelajar sebelum dan selepas pendekatan dilaksanakan. Pelajarpelajar menunjukkan perkembangan yang positif dimana pelajar mula menunjukkan
peningkatan dalam komunikasi diantara rakan-rakan dan juga guru.Selain itu, mereka juga
mengakui bahawa penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif berjaya
mengubah gaya pembelajaran mereka yang sebelum ini hanya bergantung kepada guru
sahaja. Implikasi daripada kajian ini ialah guru telah mengenalpasti pendekatan yang berkesan
dalam meningkatkan kemahiran pelajar dan juga gaya pembelajaran mereka. Guru juga
berjaya mengubah teknik pengajaran melalui perintegrasian teknologi.

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

PENGENALAN
Perkembangan dunia teknologi dan telekomunikasi serta projek Multimedia Super
Corridor (MSC) telah menempatkan Malaysia dalam hubungan global antara negara - negara
maju di dunia. Pelbagai usaha telah dijalankan untuk memaksimakan penggunaan teknologi
dalam mentransformasikan masyarakat Malaysia kepada masyarakat bermaklumat (knowledge
based society). Kemajuan teknologi seperti internet dan multimedia begitu menonjol dalam
sektor awam dan swasta. Ini selaras dengan matlamat Wawasan 2020 yang telah diutarakan
oleh Mantan Perdana Menteri, Tun Dr. Mahathir Mohamad :
In the information age that we are living in, the Malaysian society must be information rich. It
can be no accident that today there is no wealthy developed country that is information poor
and no information rich country is poor and undeveloped - (Wawasab 2020, 1991, p36)
Persaingan masyarakat dunia yang lebih hebat dalam abad ke 21 dan perubahan ke
arah masyarakat bermaklumat menimbulkan cabaran baru kepada institusi pendidikan. Untuk
mencapai matlamat Wawasan 2020 dan mewujudkan masyarakat bermaklumat, maka inisiatif
untuk mengintegrasikan penggunaan teknologi dalam pengajaran dan pembelajaran (P&P)
adalah perlu. Cabaran ini membawa kepada implikasi yang besar kepada P&P dalam bilik
darjah dan juga bidang penyelidikan. Prasarana telekomunikasi dan sistem maklumat
berasaskan multimedia membenarkan pelajar berinteraksi secara aktif dengan maklumat
secara sinkroni atau asinkroni. Pengintegrasian teknologi atau ICT merupakan salah satu
daripada sepuluh matlamat ICT dalam Pendidikan (KPM, 2001). Sehubungan dengan itu,
semua pihak harus bekerjasama dalam mengintegrasikan teknologi dalam pendidikan. Pengkaji
menggunakan pendekatan penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif dalam
mengintegrasikan teknologi dalam pendidikan.
Pembelajaran melalui laman sesawang ialah pembelajaran secara elektronik atau
dikenali sebagai E-Pembelajaran. Ia merupakan kombinasi di antara elemen pendidikan dan
teknologi elektronik. Kaedah ini membolehkan individu mengikuti sesi pembelajaran secara
lebih terbuka dan bebas berdasarkan keinginan dan keupayaan sendiri tanpa perlu mengikuti
jadual atau menghadiri kelas yang ditetapkan. Kit pembelajaran interaktif pula adalah salah satu
alat yang boleh digunakan untuk meningkatkan pemahaman pelajar. Menurut kamus dewan
edisi ke-2 kit bermaksud set bahagian-bahagian yang sedia untuk dipasang manakala
pembelajaran pula bermaksud proses perubahan tingkah laku. Perubahan tingkah laku melalui
pembelajaran iaitu perubahan yang lebih maju, lebih tinggi dan lebih baik daripada tingkah laku
2

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

yang sedia ada sebelum aktiviti pembelajaran. Oleh itu kit pembelajaran dapat didefinisikan
sebagai satu bahan bantu mengajar yang melibatkan pelajar secara langsung dalam
penggunaannya untuk meningkatkan perubahan tingkah laku mereka selepas pembelajaran.
Melalui perintegrasian teknologi beberapa perubahan dan pendekatan proses
pengajaran dan pembelajaran berlaku. Antaranya ialah perubahan fokus daripada pengajaran
berpusatkan guru kepada pengajaran berpusatkan pelajar. Dalam hal ini pelajar menjadi fokus
kepada aktiviti pembelajaran yang berorientasikan kepada proses penerokaan dan penemuan
berdasarkan kepada teori konstruktivisme. Pengenalan kepada ICT juga telah membawa
kepada sikap yang positif di kalangan pelajar. Ini kerana ICT menyediakan peluang yang luas
dalam aktiviti pembelajaran berbanding dengan kaedah tradisional . Melalui penggunaan laman
sesawang pelajar boleh menimba ilmu pengetahuan serta contoh-contoh yang praktikal.
Kemudahan hipermedia dan multimedia telah memudahkan pendekatan dan kaedah belajar
yang tidak mungkin dapat dilaksanakan sekiranya menggunakan kaedah tradisional.
Penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif menyediakan kaedah dengan
memberi penekanan kepada penciptaan dan penerokaan ilmu secara aktif selain daripada
menerima ilmu secara sehala sahaja.
Sehubungan dengan itu, matlamat utama kajian tindakan ini dilakukan oleh pengkaji
adalah untuk memperkenal, mengukuh, menambah dan mengembangkan kemahiran dan
pengetahuan pelajar melalui pengintegrasian penggunaan teknologi khususnya penggunaan
laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif dalam proses pembelajaran dan pengajaran.
Objektif Kajian
Kajian ini bertujuan untuk melihat sejauhmana keberkesanan penggunaan laman sesawang
dan kit pembelajaran interaktif semasa proses pengajaran dan pembelajaran. Objektif kajian ini
diharap dapat:
1. Mengaplikasikan penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif sebagai
medium teknologi instruksional dalam proses pembelajaran dan pengajaran dalam
meningkatkan kemahiran pelajar.
2. Meningkatkan
pengintegrasian

kepelbagaian
penggunaan

stail

teknologi

pembelajaran interaktif.

pembelajaran

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

di

khususnya

kalangan
laman

pelajar

sesawang

melalui
dan

kit

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

Penyataan Masalah
Proses pengajaran dan pembelajaran memerlukan pelbagai kaedah dan pendekatan
digunakan dalam menarik minat pelajar. Kebanyakan guru biasanya menyampaikan
pengetahuan berasaskan isi kandungan dan pengajaran berpusatkan pengajaran guru itu
sendiri. Adakalanya guru tidak mementingkan kebaikan pengajaran tersebut kepada pelajar
seperti bagaimana pelajar boleh meningkatkan kemahiran yang ada pada diri mereka melalui
sesi pengajaran dan pembelajaran. Malah guru juga adakalanya tidak menghiraukan kesan
pengajaran berpusatkan guru kepada gaya pembelajaran pelajar. Ini menjadikan suasana di
dalam kelas hambar dan tidak mendapat maklumbalas yang positif di kalangan pelajar di mana
pelajar kebiasaanya hanya mendiamkan diri di dalam kelas.
Sehubungan dengan itu, pengkaji telah menjalankan kajian tindakan untuk melihat
sejauhmanakah penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif dalam proses
pengajaran

dan

pembelajaran

dapat

meningkatkan

kemahiran

pelajar

dan

juga

mempelbagaikan gaya pembelajaran pelajar. Kemahiran yang ditekankan di sini adalah

kemahiran komunikasi dan kemahiran maklumat manakala gaya pembelajaran pelajar pula
adalah mengaplikasi pembelajaran kendiri dan pembelajaran berkumpulan atau perbincangan
bersama rakan-rakan. Maka pengkaji ingin mengkaji adakah penggunaan laman sesawang dan
kit pembelajaran interaktif dapat meningkatkan kepelbagaian gaya pembelajaran pelajar dan
meningkatkan kemahiran mereka. Persoalan kajian yang ingin dijawab oleh pengkaji adalah :
- Bagaimana penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif dapat diaplikasikan
di dalam proses pengajaran dan pembelajaran serta meningkatkan kemahiran pelajar?
- Adakah penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif dapat meningkatkan
kepelbagaian gaya pembelajaran pelajar?

KAJIAN KEPUSTAKAAN
Proses pengajaran dan pembelajaran merupakan proses di mana berlakunya interaksi
antara guru dan pelajar. Pengajaran adalah dirancang oleh guru secara teratur untuk
melaksanakan dengan kaedah dan teknik mengajar yang sesuai bagi membimbing, menggalak,
dan memotivasikan pelajar. Azizi dan Intan Sapinas 2007 menyatakan pembelajaran
merupakan proses kognitif di mana dikembangkan melalui isi kandungannya yang
4

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

dipelbagaikan dari segi pendekatan dan strategi berfikir serta mempunyai kualiti intelek yang
tinggi. Selain itu aktiviti pembelajaran mestilah dapat merangsangkan pemikiran serta
mengukuhkan daya fikir dan celik akal pelajar. Oleh yang demikian bahan sokongan semasa
proses pengajaran dan pembelajaran adalah memainkan peranan yang penting dalam
memastikan pelajar memahami isi kandungan pembelajaran dan terlibat secara aktif bukannya
sekadar menerima daripada guru sahaja. Mayer (2003), mengatakan bahawa pembelajaran
perlulah bermakna dan bukan secara hafalan sahaja, pengajaran juga perlulah berfokuskan
kepada pelajar bukannya berfokuskan kepada kurikulum, pentaksiran pula perlu berfokus
kepada pemindahan pembelajaran selain daripada pengekalan maklumat dan pendekatan
kepada penggunaan teknologi dalam pendidikan perlulah kepada berpusatkan pelajar dan
bukan berpusatkan teknologi.
Menurut Pisapia (1994), perintegrasian ICT dalam pengajaran dan pembelajaran
bermaksud

penggunaan

teknologi

pembelajaran

untuk

memperkenal,mengukuh,

mengembangkan kemahiran. Kemahiran yang dikatakan bolehla dirujuk kepada kemahiran

pelajar itu sendiri. Penggunaan teknologi mesti digabungjalinkan bersama kaedah pengajaran.
Oleh itu guru perlu mengintegrasikan ICT untuk memberi nilai tambah kepada aktiviti
pengajaran dan pembelajaran. Sehubungan dengan itu, perintegrasian teknologi melalui
penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran amatlah sesuai digunakan dalam proses
pembelajaran dan pengajaran. Menurut Zubaidah binti Abu Bakar (2005) menyatakan bahawa
kit pembelajaran yang digunakan mengandungi komponen-komponen seperti foto album,
tayangan video, buku nota pelajar, dan nota pelajar yang menggunakan perisian power point
dapat membantu dalam meningkatkan pemahaman pelajar dalam sesuatu subjek.
Menurut Holmes (1999), memberikan pandangan bahawa perintegrasian teknologi
dalam P&P memerlukan guru yang bersedia dan fleksibel dalam menggunakan teknologi dalam
kaedah pengajaran harian dengan mata pelajaran yang diajar. Mempelajari bagaimana
menggunakan komputer belum mencukupi untuk membolehkan guru menggabungkan teknologi
dalam P&P. Elemen yang penting dalam mengintegrasi teknologi ialah pemahaman guru
terhadap isi pengajaran dan implikasi berhubung dengan teknologi. Satu kajian ( Bahrudin,
Mohamad Bilal & Muhammad Kasim 2001), menunjukkan bahawa ICT dapat membantu
mengatasi kelemahan pendidikan sains yang diajar secara tradisional serta penglibatan guru
dalam penggunaan komputer secara lebih produktif.

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

Guru harus mengintegrasi kemahiran

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

teknologi dan peluang pembelajaran secara konstruktivis untuk melihat keberkesanan
penggunaan teknologi.
Penggunaan teknologi maklumat dan komunikasi (lCT) dalam pengajaran dan
pembelajaran seharusnya berkembang selaras dengan perkembangan sains dan teknologi
pada zaman sekarang. Pembelajaran melalui laman sesawang ini dapat dilihat dari dua
perspektif yang berlainan penggunaanya iaitu pengajaran berasaskan laman web (Web based
instruction) dan pembelajaran melalui laman web pendidikan (Sajap Maswan, 2004). Dengan
adanya penggunaan lCT pelajar dapat mengakses data dan maklumat dengan cepat dan selain
itu dapat bertukar-tukar maklumat. Sajap Maswan (2004), menyatakan proses pengajaran dan
pembelajaran melalui laman web dapat menyediakan peluang untuk menghantar dan
mengakses maklumat yang bukan sahaja terdiri daripada teks tetapi juga termasuk grafik,
animasi, audio dan video. Oleh yang demikian penggunaan laman sesawang merupakan salah
satu bahan bantu mengajar yang boleh diaplikasikan dalam proses pengajaran dan
pembelajaran. Antara contoh laman sesawang yang boleh digunakan untuk pembelajaran
pelajar ialah TM School Net, Cikgu.net, Cyberdidik, School.net, Portal Pendidikan Utusan, Esekolah, E-tuisyen dan sebagainya. Menurut Sankaran S., Sankaran D., & Bui, T. (2000)
mendapati penggunaan inovatif aplikasi berasaskan laman sesawang boleh membantu
kepelbagaian stail pembelajaran. lni mengelakkan pelajar daripada merasa bosan disamping
mempelbagaikan teknik pengajaran dan pembelajaran.
Menurut Dr. Sajap Maswan, pembelajaran melalui laman sesawang mengajak para guru
untuk mengalih paradigma pengajaran mereka daripada yang bercorak behavioris dan
kognitivis kepada konstruktivis. Konstruktivis dikatakan berupaya mengubah sikap memindah
maklumat secara pasif kepada yang aktif dengan menyediakan suasana pengajaranpembelajaran yang dapat mempertingkat kemahiran berfikir tahap tinggi (high - order thinking
skills). Aliran ini juga percaya bahawa pengajaran-pembelajaran yang bertumpu kepada
penglibatan multisensori pelajar dan persekitaran pembelajaran yang interaktif dan eksploratori
dapat membantu meningkatkan kemahiran yang dimaksudkan. Justeru penggunaan Laman
web yang mempunyai ciri-ciri hipermedia, hiperteks dan hiperlinks amat sesuai dengan konteks
konstruktivis ini. Sebab itu laman sesawang harus dimanfaat sepenuhnya oleh guru-guru dalam
pengajaran-pembelajaran.

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

Penggunaan

laman

sesawang

dan

kit

pembelajaran

interaktif

dalam

proses

pembelajaran dan pengajaran akan meningkatkan pemahaman pelajar dan menggalakkan

aktiviti pembelajaran dan pengajaran yang berpusatkan pelajar. Menurut Anderson dan Joerg
(1996) melaporkan dalam kajian mereka bahawa penggunaan laman sesawang berperanan
sebagai suatu alat yang berkesan dan sesuai bagi pelajar untuk meningkatkan pencapaian dan
minat dalam pembelajaran. Selain itu menurut Irfan Naufal Umar (2003) menyatakan bahawa
pengajaran berasaskan laman sesawang merupakan alternatif atau cara baru pengajaran yang
mempunyai banyak potensi untuk menghasilkan pengajaran yang lebih bermakna. Penggunaan
kit pembelajaran seperti kad imbasan, kad cantuman, kad padanan dan sebagainya menjadikan
proses P&P menarik dan secara tidak langsung melibatkan penglibatan aktif pelajar. Selain itu
penggunaan laman sesawang pula membolehkan pelajar mengakses maklumat lanjut untuk
mengetahui sesuatu subjek pembelajaran dengan lebih mendalam. Selain itu juga penggunaan
kedua-duanya semasa proses pengajaran dan pembelajaran dapat menarik minat dan
mencabar kreativiti dan merangsang pemikiran tahap tinggi pelajar (Higher thinking level).
Kerangka Teoritikal Kajian
Kerangka Teoritikal Kajian ini dibentuk berdasarkan Teori Dick dan Carey (Rafidah 2002) atau
lebih dikenali sebagai The Dick and Carey System Approach Model (1978). Teori model ini
merupakan antara Teori Instructional Design yang terkenal dihasilkan oleh Walter Dick and Lou
Carey dalam buku mereka yang bertajuk The Systematic Design Of Instruction. Mengikut teori
ini proses pengajaran bermula daripada pengetahuan subjek terus kepada objektif, diikuti oleh
struktur pelajaran, penaksiran dan kemudian maklum balas penilaian. Kesemua perancangan
pengajaran ini membolehkan proses pengajaran menjadi lebih efektif dan sesuai dengan objek
pendidikan terkini. Teori ini berasaskan pendekatan sistematik yang melibatkan pembinaan
strategi pengajaran serta membina dan memilih bahan pengajaran yang bersesuaian. Secara
grafiknya, teori The Dick and Carey System Approach Model dapat dijelaskan seperti rajah di
bawah ;

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

Rajah 1.0 : Model Dick dan Carey

Kerangka konseptual ini juga dibentuk berdasarkan kajian-kajian yang lepas yang berkaitan
dengan penggunaan teknologi dalam proses pengajaran dan pembelajaran. Menurut Dodge
(1996) setiap individu mempunyai gaya pembelajaran yang tersendiri. Kajian yang dijalankan
oleh P.J Philips di Universiti Texas pada tahun 1950 berhubung dengan perkaitan antara ingatan
dan cara sesuatu maklumat disampaikan dapat dilihat melalui jadual I dalam kajian tersebut.
Dapatan tersebut menunjukkan bahawa penggunaan teknologi dalam proses pengajaran dan
pembelajaran amat penting dan bermanfaat kerana penggunaannya dapat menggalakkan
aktiviti yang pelbagai untuk memastikan keberkesanan proses tersebut secara maksimum.
Bruner pula telah memperkenalkan 4 model pedagoginya seperti berikut:
i.Kanak-kanak adalah pelajar yang suka mencontohi
ii.Kanak-kanak belajar melalui pendedahan didaktik
iii.Kanak-kanak sebagai pemikir
iv.Kanak-kanak adalah berpengetahuan
Keempat-empat model ini bersesuaian dengan penggunaan teknologi seperti laman sesawang
dan kit pembelajaran interaktif sebagai bahan pembelajaran mereka. Kesimpulannya, kerangka
teori-teori yang dinyatakan di atas menunjukkan bahawa teknologi moden seperti laman
sesawang dan kit pembelajaran interaktif yang mampu melibatkan pelajar secara lebih meluas
8

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

dan berkesan dalam aktiviti pengajaran dan pembelajaran amat perlu untuk diaplikasikan dalam
proses pengajaran dan pembelajaran bagi kebaikan pelajar itu sendiri.
Kerangka Konseptual Kajian
Kerangka konseptual ini terdiri daripada dua pembolehubah iaitu pembolehubah bersandar dan
pembolehubah tidak bersandar. Pembolehubah tidak bersandar dalam kajian ini adalah laman
sesawang dan kit pembelajaran interaktif, manakala pemboleh ubah tidak bersandar ialah stail
kepelbagaian pembelajaran pelajar dan kemahiran pelajar. Di dalam kajian ini, pengkaji ingin
mengkaji hubungan di antara penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif
dengan peningkatan kemahiran dan kepelbagaian stail pembelajaran pelajar. Kerangka
konseptual yang dibentuk bagi kajian ini adalah seperti berikut :

Rajah 2.0 : Kerangka Konseptual Kajian

Operasional Kajian
Definisi operational kajian yang digunakan adalah seperti berikut :
(iii)

Penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif dalam proses

pengajaran dan pembelajaran

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

Pembelajaran melalui laman sesawang ialah pembelajaran secara elektronik atau dikenali
sebagai E-Pembelajaran. Ia merupakan kombinasi di antara elemen pendidikan dan teknologi
elektronik. Kit pembelajaran interaktif pula merupakan bahan teknologi bukan elektronik yang
mengandungi pelbagai bahan misalnya buku cerita dan set permainan pintar dan peralatan
yang menyokong aktiviti pembelajaran di dalam kelas. Kedua dua bahan ini diintegrasikan
dan digunakan di dalam proses pengajaran dan pembelajaran bagi meningkatkan kemahiran
dan kepelbagaian stail pembelajaran pelajar.
(ii) Stail Kepelbagaian Pembelajaran Pelajar
Menurut Dodge (1996) setiap individu mempunyai gaya pembelajaran yang tersendiri. Gaya
pembelajaran pelajar adalah tidak sama diantara satu sama lain. Bagaimanapun gaya
pembelajaran pelajar perlu dipelbagaikan agar pelajar dapat mengetahui kekuatan dan
kelemahan mereka disamping disesuaikan mengikut subjek dan keadaan.
(ii) Kemahiran Pelajar
Menurut Kamus Dewan Bahasa, kemahiran boleh didefinisikan sebagai kecekapan dan
kepandaian melakukan sesuatu. Kemahiran pelajar boleh dirujuk kepada kecekapan dan
kepandaian pelajar melakukan sesuatu, misalnya kemahiran berfikir, kemahiran literasi
computer, kemahiran komunikasi dan sebagainya.
(iii) Penilaian Pelajar
Penilaian boleh didefinisikan sebagai perbuatan atau hal menilai ataupun pentaksiran. (Kamus
Dewan Bahasa). Penilaian akan dilakukan bagi melihat perubahan dan penambahbaikan stail
kepelbagaian pembelajaran pelajar dan peningkatan kemahiran mereka.

METADOLOGI
Reka Bentuk Kajian
Dalam menjalankan kajian tindakan bagi penggunaan laman sesawang dan kit
pembelajaran interaktif dalam proses pengajaran dan pembelajaran, kumpulan kami telah
berpandukan kepada reka bentuk kajian adaptasi Model Kajian Tindakan oleh Gerald Susman
(1983). Ia meliputi diagnosis, merancang, tindakan, penilaian dan refleksi.

10

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

Rajah 3.0 : Model Kajian Tindakan : Gerald Susman (1983)

Berdasarkan Model Kajian Tindakan oleh Gerald Susman (1983), reka bentuk kajian tindakan
yang dilakukan oleh kumpulan kami adalah seperti berikut :
FASA 1 : DIAGNOSIS
Pengkaji telah membuat pemerhatian dan tinjauan awal semasa proses pengajaran dan
pembelajaran berlansung dan mendapati para pelajar agak pasif dan tidak menunjukkan reaksi
yang memberansangkan apabila ditanya oleh guru. Pelajar juga didapati hanya bergantung
kepada guru dalam mendapatkan maklumat. Bagi mengenalpasti tahap kemahiran dan gaya
pembelajaran pelajar, pengkaji telah meminta para pelajar menjawab soal-selidik yang telah
disediakan kepada pelajar sebelum menjalankan kajian. Temubual juga dijalankan oleh guru
terhadap para pelajar tentang tingkahlaku mereka yang pasif di dalam kelas. Hasil temubual
yang dijalankan, didapati para pelajar tidak meminati matapelajaran Bahasa Melayu dan
Teknologi Maklumat kerana mereka berasa bosan dengan suasana pembelajaran.
Hasil daripada pemerhatian, soal selidik dan temubual yang telah dijalankan, didapati
majoriti para pelajar memberi tindak balas dengan menyatakan bahawa mereka tidak
mempunyai keyakinan diri sekaligus menghadapi masalah dalam kemahiran komunikasi dan
kemahiran mendapatkan maklumat. Mereka lebih tertumpu kepada sumber yang diperoleh
11

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

daripada guru sahaja dan jarang berbincang dengan rakan-rakan tentang sesuatu isi
pengajaran.
FASA 2 : MERANCANG
Hasil daripada diagnosis yang dilakukan, pengkaji telah membuat perancangan dengan
menyenaraikan dua tindakan yang perlu diambil dalam menyelesaikan masalah yang telah
dikenalpasti iaitu meningkatkan stail pembelajaran pelajar dimana pelajar tidak bergantung
kepada guru sahaja tetapi juga kepada sumber lain dan juga meningkatkan kemahiran pelajar.
Kemahiran yang ditekankan di dalam kajian ini ialah kemahiran komunikasi dan kemahiran
maklumat. Dua tindakan yang akan dilakukan ialah dengan menggunakan laman sesawang
sebagai medium pembelajaran dan juga kit pembelajaran interaktif dalam proses pengajaran
dan pembelajaran. Pengumpulan data juga dirancang di mana pengkaji merancang untuk
mengumpul data melalui instrumen pemerhatian, temubual, soal selidik dan lembaran kerja.
FASA 3 : TINDAKAN
Pengkaji mengaplikasi dua tindakan yang telah dirancang iaitu penggunaan laman
sesawang dan kit pembelajaran interaktif di dalam kelas.
Penggunaan Laman Sesawang
Guru memperkenalkan pelajar kepada satu topik dan memberi penerangan asas. Kemudian
pelajar diminta melayari laman sesawang pendidikan yang telah diberi oleh guru. Di dalam
laman sesawang ini, setiap pelajar diberi tanggungjawab untuk menguasai topik yang diberikan.
Pelajar digalakkan untuk menggunakan aplikasi yang ada di laman sesawang tersebut seperti
forum, berbual bersama rakan dan menggunakan internet sebagai media untuk mencari
maklumat tambahan. Setelah itu, pelajar akan diberi lembaran kerja bagi menulis isi-isi penting
hasil daripada pencarian maklumat yang mereka lakukan.
Penggunaan Kit Pembelajaran Interaktif
Penggunaan Kit Pembelajaran Interaktif pula digunakan pada sesi kelas yang seterusnya
dimana para guru meminta pelajar duduk di dalam kumpulan yang diberikan oleh guru,
kemudian setiap kumpulan diberi kit pembelajaran interaktif yang mengandungi bahan seperti
buku cerita, permainan scrabble dan silang kata.
12

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

Pendekatan ini memerlukan pelajar melibatkan diri secara aktif dimana mereka perlu
berkomunikasi sesama rakan dan juga guru. Pelajar juga melalui proses pembelajaran secara
kendiri di mana mereka perlu menguasai kemahiran maklumat dalam mencari informasi yang
berkaitan dan tidak bergantung kepada guru sahaja. Perbincangan sesama rakan juga
meningkatkan kemahiran komunikasi dan gaya pembelajaran bagi setiap pelajar.
FASA 4 : PENILAIAN
Penilaian dilakukan adalah berdasarkan hasil daripada pengumpulan data melalui
pemerhatian, temubual, soal selidik dan lembaran kerja. Kesemua instrumen ini dinilai bagi
mendapatkan hasil yang dikehendaki dalam membantu pengkaji mencapai objektif yang telah
ditetapkan.
Pemerhatian
Pemerhatian dibuat terhadap tingkahlaku dan reaksi pelajar di mana penglibatan mereka di
dalam dua aktiviti tersebut dinilai. Pemerhatian dibuat sebelum dan selepas kajian dilaksanakan
bagi melihat perbezaan yang berlaku dan juga keberkesanan kajian.
Soal Selidik
Borang soal selidik diedarkan kepada pelajar dalam mendapatkan maklumbalas pelajar
mengenai aktiviti yang dilakukan serta dibuat perbandingan dengan borang soal selidik yang
diberi sebelum kajian tindakan dilakukan.
Temubual
Temubual telah dijalankan sebelum dan selepas kajian dilaksanakan dalam mendapatkan
maklumbalas pelajar selepas aktiviti dijalankan. Pengkaji juga dapat melihat reaksi mereka hasil
daripada temubual tersebut.
Lembaran Kerja
Penilaian dilakukan berdasarkan lembaran kerja pelajar berdasarkan kriteria ditetapkan iaitu
bagaimana pelajar mengolah isi pengajaran melalui penggunaan laman sesawang sebagai
sumber pembelajaran. Daripada lembaran kerja tersebut, kemahiran mencatat nota dan
kemahiran mengorganisasi maklumat merupakan antara kriteria yang perlu ada dalam
kemahiran mencari maklumat.
13

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

FASA 5 : REFLEKSI
Hasil daripada perlaksanaan kajian tindakan ini mendapati para pelajar memberi
maklumbalas yang positif. Pelajar mula menunjukkan perubahan di mana mereka mula aktif di
dalam kelas dan tidak lagi pasif. Para pelajar juga mula berkomunikasi dengan rakan dan guru
secara aktif di mana mereka tidak lagi rasa segan untuk bertanya dan berbincang sesama
rakan. Gaya pembelajaran mereka juga menunjukkan perubahan di mana pelajar tidak hanya
bergantung kepada guru sahaja tetapi juga melalui sumber lain seperti laman sesawang dan
perbincangan sesama rakan dalam mendapatkan maklumat sekaligus meningkatkan kemahiran
mencari maklumat mereka.
Sampel dan Setting Kajian
Sampel kajian terdiri daripada daripada 37 orang pelajar berkeperluan khas yang
melibatkan 20 orang pelajar masalah pembelajaran dan 17 orang pelajar masalah
pendengaran. Kajian ini melibatkan dua matapelajaran berbeza iaitu matapelajaran Bahasa
Melayu bagi 20 orang pelajar masalah pendengaran dan matapelajaran Teknologi Maklumat
bagi 17 orang pelajar masalah pendengaran. Kesemua sampel kajian terdiri daripada para
pelajar tingkatan dua. Setting kajian dilakukan di dalam makmal komputer dan 2 bilik darjah
yang berbeza iaitu tingkatan 2 Arrazi bagi bagi pelajar masalah pembelajaran dan 2 Farrabi
bagi pelajar masalah pendengaran. Kajian dilakukan semasa proses pengajaran dan
pembelajaran bagi dua matapelajaran tersebut.
Bahan Kajian
Bahan yang digunakan di dalam kajian ini adalah laman sesawang dan kit pembelajaran
interaktif. Laman sesawang terdiri daripada laman sesawang pendidikan yang telah sedia ada
dalam mengaplikasikan pembelajaran melalui laman sesawang. Laman sesawang yang dicapai
di dalam kajian ini ialah Portal Pendidikan Utusan dan Portal Pendidikan Zoom-A. Manakala kit
pembelajaran interaktif pula terdiri daripada koleksi pelbagai bahan bantu mengajar (BBM)
seperti buku cerita, permainan scrabble dan silang kata. Kesemua bahan ini digunakan dalam
proses pembelajaran dan pengajaran bagi kedua-dua matapelajaran iaitu Bahasa Melayu dan
Teknologi Maklumat.
Instrumen Kajian

14

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

Pengumpulan data bagi kajian ini dilakukan secara kualitatif. Bagi pengumpulan data
secara kualitatif, instrumen yang digunakan meliputi pemerhatian, lembaran kerja, temubual
dan borang soal selidik yang dijalankan sebelum dan selepas penggunaan laman sesawang
dan kit pembelajaran di dalam proses pengajaran dan pembelajaran. Pemerhatian, temubual
dan borang soal selidik dijalankan sebelum dan selepas kajian dilaksanakan bagi
mengenalpasti perbezaan dan peningkatan dalam pengumpulan data serta keberkesanan
penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif dalam mempelbagaikan gaya
pembelajaran pelajar dan meningkatkan kemahiran pelajar terutama kemahiran komunikasi
dan kemahiran maklumat. Lembaran kerja pula diberi kepada pelajar semasa kajian
dilaksanakan dalam melihat keberkesanan penggunaan laman sesawang dalam proses
pembelajaran dan pengajaran.
Penerangan Prosedur
Prosedur bagi kajian tindakan yang dilakukan oleh pengkaji adalah sama bagi keduadua matapelajaran iaitu matapelajaran Bahasa Melayu dan matapelajaran Teknologi Maklumat.
Dalam empat minggu sesi pembelajaran, dua pendekatan iaitu penggunaan laman sesawang
dan penggunaan kit pembelajaran interaktif digunakan secara berasingan dalam sesi yang
berbeza dan mengikut masa yang sesuai. Dalam seminggu terdapat dua sesi di mana guru
boleh menggunakan kedua-dua sesi tersebut dalam melaksanakan kajian tindakan (Sila Rujuk
Jadual ).
Penggunaan Laman Sesawang
Dalam sesi pertama bagi setiap minggu, guru membawa pelajar masuk ke dalam
makmal sekolah. Kemudian guru memperkenalkan kepada pelajar satu topik yang hendak
diajar dan memberi penerangan yang ringkas dan mudah difahami oleh pelajar. Kemudian, guru
menulis di hadapan papan putih (whiteboard) mengenai laman sesawang pendidikan iaitu
Portal Pendidikan Utusan yang perlu dilayari oleh setiap pelajar. Pelajar diminta membuka
komputer dan membuka aplikasi Internet Explorer dalam melayari laman sesawang yang
ditulis oleh guru di hadapan kelas. Guru memberi arahan bagaimana menggunakan Portal
Pendidikan Utusan tersebut seterusnya meminta mereka menerokai laman tersebut sambil
dipantau oleh guru. Di dalam laman sesawang ini, setiap pelajar diberi tanggungjawab untuk
menguasai topik yang diberikan. Pelajar digalakkan untuk menggunakan aplikasi yang ada di
laman sesawang tersebut seperti forum, berbual bersama rakan dan menggunakan internet
sebagai media untuk mencari maklumat tambahan. Kemudian guru memberi lembaran kerja
15

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

yang mengandungi isi-isi pengajaran yang perlu dicari oleh pelajar menggunakan portal
tersebut. Guru meminta pelajar menulis isi-isi pengajaran yang dijumpai di dalam lembaran
kerja tersebut. Di akhir pengajaran kelas, guru meminta pelajar memulangkan kembali
lembaran kerja tersebut dan bertanyakan pelajar mengenai apa yang mereka belajar pada hari
tersebut. Penggunaan portal pendidikan adalah berbeza dan digilirkan sepanjang empat
minggu kajian dijalankan, di mana minggu pertama dan ketiga, portal pendidikan yang
digunakan adalah Portal Pendidikan Utusan dan minggu yang kedua dan keempat portal
pendidikan yang digunakan adalah Portal Pendidikan Zoom-A.
Penggunaan Kit Pembelajaran Interaktif
Seterusnya, dalam sesi kedua, guru menggunakan bilik darjah sebagai setting kajian.
Sebelum memulakan sesi pengajaran, guru terlebih dahulu bertanyakan pelajar mengenai isi
pengajaran yang dipelajari dalam sesi sebelum ini. Sesi kedua merupakan sesi aktiviti
berkumpulan dijalankan bagi mengukuhkan kefahaman pengajaran pada minggu tersebut.
Kemudian guru membentuk pelajar kepada 5 kumpulan bagi pelajar kelas masalah
pembelajaran (20 orang pelajar) di mana setiap kumpulan mengandungi 4 orang ahli kumpulan.
Manakala bagi kelas pelajar masalah pendengaran, para pelajar dibentuk sebanyak 4 kumpulan
yang 4 orang ahli bagi 3 kumpulan dan 5 orang ahli bagi satu kumpulan. Penggunaan kit
pembelajaran interaktif adalah secara bergilir bagi setiap minggu di mana bagi minggu pertama
sesi kedua, kit pembelajaran interaktif yang digunakan adalah buku cerita. Minggu kedua sesi
kedua, kit pembelajaran interaktif yang digunakan adalah permainan scrabble dan minggu
ketiga sesi kedua, kit pembelajaran interaktif yang digunakan adalah silang kata. Bagi minggu
keempat sesi kedua, tiada sesi pengajaran dilakukan kerana cuti umum.

Rajah 4.0 : Perancangan Mingguan Bagi Penggunaan Laman Sesawang dan Kit Pembelajaran
Interaktif
Minggu

Sesi

Pertama

minit)
16

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

(30

Sesi
minit)

Kedua

(30

Matapelajaran

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

Bahasa Melayu :
Portal
Minggu 1

Pendidikan

Buku Cerita

Utusan

Huruf Vokal (a,e,i,o,u)

Teknologi Maklumat :
Pengenalan
Perkakasan

Asas

Komputer
Bahasa Melayu : Bola
Portal
Minggu 2

Pendidikan

Permainan Scrabble

Zoom-A

(Gabungan

Suku

Kata KV+KV)
Teknologi Maklumat :
Pengenalan
Perkakasan
Hardware Komputer
Bahasa Melayu :

Minggu 3

Portal

Pendidikan

Silang Kata

Utusan

Peralatan
Rumah

Dalam
(Gabungan

Suku Kata KV+KVK)

Teknologi Maklumat :
Pengenalan Perisian
Software Komputer
Bahasa Melayu :
Portal
Minggu 4

Pendidikan

Zoom-A

Cuti Umum

Tema : Dunia Haiwan

Teknologi Maklumat :
Penggunaan
Microsoft Word

DAPATAN DAN PERBINCANGAN

Dapatan Kajian
Setelah analisis dibuat terhadap pemerhatian, temubual, soal selidik dan lembaran
kerja, dapatlah dilihat penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif dapat
meningkatkan kemahiran pelajar dan mempelbagaikan gaya pembelajaran pelajar.
17

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

Pemerhatian
Pemerhatian di dalam kajian ini adalah bertujuan untuk melihat perubahan tingkah laku
dan reaksi pelajar sebelum dan selepas terlibat dalam aktiviti yang dilakukan. Dalam kajian ini,
pengkaji mendapati bahawa terdapat perbezaan tingkah laku dan penglibatan pelajar sebelum
dan semasa pendekatan dilaksanakan. Sebelum aktiviti dilaksanakan, dapatan kajian
mendapati bahawa pelajar-pelajar tidak aktif semasa proses pengajaran dan pembelajaran
berlangsung, misalnya apabila guru mengajukan soalan, para pelajar tidak memberi
maklumbalas yang menggalakkan. Mereka juga hanya menerima sahaja segala penyampaian
pengajaran dilakukan oleh guru tanpa memberi sebarang pendapat atau cadangan.
Bagaimanapun, selepas penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif
diaplikasikan di dalam kelas, didapati para pelajar sangat teruja dan berminat untuk menjawab
soalan-soalan dan lembaran kerja yang diberikan oleh guru. Ini sekaligus dapat mengubah
sikap pelajar daripada bersikap pasif kepada aktif semasa dalam bilik darjah. Kemahiran
komunikasi dan kemahiran maklumat juga dapat ditingkatkan apabila pelajar mengambil
bahagian secara aktif di dalam kelas. Berikut adalah hasil pemerhatian yang dijalankan dalam
kajian ini:

Jadual 1.0 : Pemerhatian (Sebelum Kajian Dilakukan)

Bil
1

Aspek
Pelajar mula memberi maklum balas apabila

guru bertanyakan soalan

Pelajar menunjukkan rasa
mencari maklumat

Baik

Memuaskan

Tidak Memuaskan

minat

untuk

dan mencatatkan isi

penting pengajaran dengan baik

Pelajar berinteraksi dengan rakan-rakan dan

guru di dalam kelas

Jadual 2.0 : Pemerhatian (Selepas Kajian Dilakukan)

Bil
1

Aspek
Pelajar mula memberi maklum balas apabila
guru bertanyakan soalan
18

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

Baik

Memuaskan

Tidak Memuaskan

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

2

Pelajar

menunjukkan

mencari maklumat
3

rasa

minat

untuk

dan mencatatkan isi

penting pengajaran dengan baik

Pelajar berinteraksi dengan rakan-rakan dan
guru di dalam kelas

Temubual
Selain daripada pemerhatian, pengkaji menggunakan instrumen temubual dalam
mengumpul data untuk dianalisis. Temubual yang dilakukan terbahagi kepada dua iaitu
temubual sebelum kajian dijalankan bagi mengenalpasti masalah yang berlaku dan temubual
selepas kajian dilakukan dalam memperoleh maklum balas dan reaksi selepas aktiviti
dilaksanakan. Hasil temubual yang dijalankan sebelum kajian dilaksanakan, didapati para
pelajar tidak meminati matapelajaran Bahasa Melayu dan Teknologi Maklumat kerana berasa
bosan dengan suasana pembelajaran. Selepas aktiviti dilaksanakan, temubual kedua dijalankan
selepas pelaksanaan aktiviti pengajaran dan pembelajaran dengan menerapkan penggunaan
laman sesawang dan kit pembelajaran di dalam kelas untuk melihat pandangan dan reaksi
mereka terhadap aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang dilaksanakan. Hasil dapatan kajian
daripada temu bual kedua yang dijalankan mendapati para pelajar berminat dengan kedua-dua
matapelajaran tersebut malah mereka berasa seronok dalam mencari maklumat melalui proses
kendiri. Selain itu, pelajar juga menyatakan bahawa dengan penggunaan kit pembelajaran
interaktif dapat menimbulkan rasa seronok dan minat mereka dan menjadi lebih aktif dalam bilik
darjah. Tambahan lagi penggunaan laman sesawang juga membolehkan pelajar berkomunikasi
dengan rakan lain untuk berbincang dan menghantar tugasan yang telah diberikan oleh guru.
Jadual 3.0 : Analisis Hasil Temubual (Sebelum Kajian Dilakukan)
Soalan

Soalan 1:

Soalan 2:

Adakah
berasa

anda
seronok

Adakah

anda Adakah

yakin

untuk

anda

mempunyai

mengikut

berbincang

sumber lain untuk

pembelajaran

dengan guru dan

mendapatkan

pada hari ini?

rakan-rakan

maklumat

Bil. Pelajar
19

Soalan 3:

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

mengenai

topik

selain

daripada guru?

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

yang telah diajar?

37 orang

86% Tidak (35)

100% Tidak (37)

100% Tidak (37)

Jadual 4.0 : Analisis Hasil Temubual (Selepas Kajian Dilakukan)

Soalan

Soalan 1:

Soalan 2:

Adakah
berasa

anda
seronok

Adakah

anda Adakah

yakin

untuk

anda

mempunyai

mengikut

berbincang

sumber lain untuk

pembelajaran

dengan guru dan

mendapatkan

pada hari ini?

rakan-rakan

maklumat

mengenai

Bil. Pelajar
37 orang

Soalan 3:

topik

selain

daripada guru?

yang telah diajar?

100% Ya (37)

98% Ya (36)

100% Ya (37)

Borang Soal Selidik

Melalui dapatan daripada borang soal selidik yang telah diedarkan di dalam kelas, hasil
analisis menunjukkan kesemua responden iaitu 37 orang (100%) bersetuju dengan penyataan
bahawa penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif membantu meningkatkan
keyakinan diri dalam berinteraksi sekaligus meningkatkan kemahiran komunikasi dalam diri
mereka. Selain itu, hasil analisis juga mendapati kesemua para pelajar (100%) mempunyai
sumber alternatif dalam mencari maklumat selain guru iaitu menggunakan laman sesawang dan
perbincangan bersama rakan-rakan. Ini dapat mewujudkan gaya pembelajaran yang pelbagai
dan tidak berpusatkan guru sahaja.

20

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

120
100
80
Ya 37 Orang

60

Tidak 0 Orang
40
20
0
Peratus (%)

Jadual 5.0 : Analisis Keyakinan Menjawab Soalan Guru

120
100
80
Ya 37 Orang

60

Tidak 0 Orang
40
20
0
Peratus (%)

Jadual 6.0 : Analisis Keseronokan Berbincang Dengan Rakan

21

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

120
100
80
Ya 37 Orang

60

Tidak 0 Orang
40
20
0
Peratus

Jadual 7.0 : Analisis (Internet Sebagai Sumber Alternatif)

Lembaran Kerja
Dapatan kajian juga diperolehi daripada hasil lembaran kerja pelajar melalui bagaimana
pelajar mengolah isi pengajaran melalui penggunaan laman sesawang sebagai sumber
pembelajaran. Daripada lembaran kerja tersebut, didapati pelajar telah mula menguasai isi
pengajaran di mana mereka mencatat nota yang berkaitan dengan isi pengajaran tanpa dibantu
oleh guru dan berjaya mengorganisasi dan menyampaikan maklumat secara betul. Kemahiran
mencatat nota dan kemahiran mengorganisasi maklumat merupakan antara kriteria yang perlu
ada dalam kemahiran mencari maklumat.
Perbincangan
Pengkaji memilih pendekatan penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran
interaktif dalam proses pembelajaran dan pengajaran disebabkan pengkaji percaya melalui
perintegrasian teknologi yang dilakukan di antara bahan elektronik dan bahan bukan elektronik,
ia dapat menarik minat pelajar dalam mengikuti proses pembelajaran dan pengajaran di dalam
kelas. Di samping itu, ia membantu pengkaji mencapai objektif yang ingin dicapai iaitu
meningkat kemahiran pelajar dan mempelbagaikan gaya pembelajaran pelajar. Kaedah ini akan
dilakukan semasa sesi pengajaran dan pembelajaran bagi mata pelajaran Bahasa Melayu dan
Teknologi Maklumat. Kajian ini melibatkan 20 orang pelajar masalah pembelajaran dan 17
orang pelajar masalah pendengaran.
22

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

Kajian tindakan yang dijalankan ini telah membuktikan penggunaan laman sesawang
dan kit pembelajaran interaktif dalam proses pembelajaran dan pengajaran telah meningkatkan
kemahiran pelajar iaitu kemahiran komunikasi dan juga kemahiran maklumat. Kemahiran
komunikasi meliputi interaksi sosial diantara pelajar sesama pelajar dan juga pelajar bersama
guru. Melalui pemerhatian yang telah dibuat, pelajar mula berinteraksi sesama rakan semasa
melakukan aktiviti berkumpulan dengan menggunakan kit pembelajaran interaktif. Selain itu,
ruangan sembang yang terdapat di dalam portal pendidikan juga menggalakkan pelajar
berinteraksi sesama mereka. Hasil analisis soal-selidik juga mendapati kesemua pelajar
bersetuju bahawa penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran berjaya meningkatkan
keyakinan diri mereka sekaligus meningkatkan keyakinan mereka untuk berkomunikasi. Pelajar
mula memberi maklumbalas yang positif apabila berjaya menjawab soalan yang telah diberikan
oleh guru. 36 orang pelajar hasil daripada temubual telah mengatakan mereka lebih yakin untuk
menjawab soalan yang diberikan oleh guru secara lisan hasil daripada aktiviti yang dijalankan.
Kemahiran komunikasi yang diperhatikan adalah kemahiran untuk berbincang, kemahiran untuk
menanyakan soalan, kemahiran untuk menjawab soalan secara lisan dan kemahiran
memberikan pendapat. Tingkah laku pelajar juga diperhatikan semasa mereka berkomunikasi
dan mendapati mereka tidak lagi merasa malu atau segan sama ada dengan guru atau rakanrakan yang lain.
Kemahiran yang kedua adalah kemahiran maklumat. Kemahiran maklumat ini amat
penting kerana kemahiran maklumat membantu pelajar mempelbagaikan gaya pembelajaran
mereka. Kemahiran maklumat ialah kemahiran yang diperlukan dalam mengolah dan
mendapatkan maklumat secara cekap dan berkesan. Sebelum kajian dilaksanakan, para
pelajar menyatakan mereka memperoleh maklumat daripada guru sahaja tanpa mengatakan
sumber yang lain. Bagaimanapun setelah aktiviti penggunaan laman sesawang dan kit
pembelajaran dijalankan, hasil dapatan kajian menunjukkan kesemua pelajar bersetuju
menyatakan mereka boleh memperoleh maklumat daripada internet seperti laman sesawang
dan juga melalui perbincangan bersama rakan-rakan. Para pelajar tidak lagi tertumpu kepada
guru sahaja dalam mendapatkan maklumat tetapi meneroka sendiri melalui penggunaan laman
sesawang dan perbincangan bersama rakan ketika membuat aktiviti berkumpulan bagi kit
pembelajaran interaktif. Kemahiran maklumat yang ditekankan di dalam kajian ini adalah
kemahiran mencatat nota dan kemahiran mengorganisasi dan menyampaikan maklumat secara
betul. Kemahiran mencatat nota dan kemahiran mengorganisasi dan menyampaikan maklumat
secara betul dapat dilihat melalui hasil kerja pelajar di dalam lembaran kerja yang disediakan
oleh guru.
23

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

Disamping itu juga pelajar juga dapat mempelbagaikan gaya pembelajaran. Jika
sebelum ini gaya pembelajaran pelajar adalah lebih kepada gaya tradisional iaitu berpusatkan
guru sahaja, tetapi selepas aktiviti penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif
dilakukan di dalam bilik darjah, pelajar mula menunjukkan reaksi yang positif di mana mereka
mendorong diri mereka sendiri untuk melakukan pembelajaran kendiri, di mana mereka
berusaha sendiri dalam mencari maklumat di dalam portal pendidikan yang ditunjukkan oleh
guru. Mereka juga berasa seronok dalam menerokai laman sesawang tersebut. Hasil dapatan
kajian juga menunjukkan 100% responden iaitu 37 orang pelajar terbabit bersetuju mereka
boleh mendapatkan sumber maklumat daripada laman sesawang yang digunakan. Hasil
dapatan kajian juga menunjukkan para pelajar mengakui mereka juga memperoleh maklumat
daripada rakan-rakan sebaya dimana melalui sesi perbincangan dan aktiviti berkumpulan.
Pelajar juga menunjukkan minat dalam gaya pembelajaran secara kumpulan.
Implikasi dan Cadangan
Kajian ini mempunyai implikasi yang positif bagi para pelajar dan guru serta sesi
pengajaran. Guru kini mempunyai alternatif dalam sesi pengajaran di mana guru tidak lagi
hanya menggunakan kaedah lama iaitu chalk and talk tetapi boleh mevariasikan teknik
pengajaran di mana ia boleh berpusatkan pelajar. Pelajar boleh menerokai maklumat isi
pengajaran dengan dibimbing oleh guru. Penggunaan bahan bantu mengajar yang menarik
seperti kit pembelajaran interaktif juga meransang minat belajar yang tinggi di kalangan pelajar.
Pelajar dapat memahami sesuatu isi pengajaran dengan lebih mudah dan mendalam.
Selain itu, penggunaan laman sesawang kit pembelajaran interaktif juga membawa
implikasi kepada pemikiran dimana, pemikiran kognitif diaplikasikan. Pendekatan ini selari
dengan aliran pengajaran masa kini, iaitu pendekatan kognitif. Proses interaksi melalui proses
pembelajaran berbantukan komputer dan kit pembelajaran ini menuntut pelajar untuk
memproses arahan atau maklumat, berfikir secara kritikal dan kreatif, memberikan tindak balas
kepada arahan atau maklumat tadi, dan kemudian menanti maklum balas dari komputer
sebelum pelajar tersebut memberikan tindak balas seterusnya. Proses interaksi ini dikenal juga
sebagai negotiation process (Long 1996) bagi memahami apa-apa yang dipelajari sebelum
pelajar mampu memberikan output atau menghasilkan respons dalam konteks yang dipelajari.
Perintegrasian teknologi dalam P&P memerlukan kemahiran dan komitmen guru secara tekal
dan berfokus. Peranan guru dalam mengintegrasikan teknologi terlibat dalam semua peringkat
proses pembelajaran bermula dari persediaan sebelum pengajaran, semasa dan
24

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

penilaian

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

selepas sesi P&P. Kegagalan guru dalam membuat perancangan yang teliti akan merugikan
pelajar dan menjadikan proses P&P kurang berkesan
Cadangan pengkaji adalah sekiranya kajian ini diteruskan pada masa akan datang,
pengkaji akan meintegrasikan teknologi seperti penggunaan laman sesawang dan kit
pembelajaran kepada matapelajaran yang lain terutama yang mempunyai banyak konseptual
dan eksperimental. Pengkaji juga berharap para guru mempertingkatkan ilmu pengetahuan dan
sekaligus memperluaskan pengalaman supaya mampu memberikan lebih dari yang sepatutnya
kepada pelajar-pelajar mereka. Pelajar hari ini juga tidak mudah berpuas hati hanya dengan
apa yang mereka dapati di dalam kelas. Perasaan ingin tahu mereka tinggi. Mereka
mengharapkan jawapan kepada setiap persoalan dan kemusykilan mereka ada pada guru yang
berkenaan. Oleh itu, para guru yang terlibat dalam pengajaran perlu mempelbagaikan lagi
penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif mengikut pengetahuan dan
kemahiran pelajar agar penggunaannya sentiasa meningkat dan seiring dengan pemikiran
pelajar.

RUMUSAN
Daripada perbincangan di atas, dapatlah disimpulkan bahawa penggunaan laman sesawang
dan kit pembelajaran interaktif dalam proses pembelajaran dan pengajaran membawa manfaat
dan kebaikan kepada pelajar dan guru itu sendiri. Sekarang sudah tiba masanya para guru
mengintegrasikan teknologi yang ada di sekolah atau di rumah, untuk tujuan pengajaran dan
pembelajaran. Janganlah kita membiarkan sahaja teknologi tersebut digunakan untuk tujuan
hiburan semata-mata. Pembelajaran melalui laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif
amat sesuai dengan paradigma konstruktif. Kita seharusnya sudah bersedia untuk merubah
fokus daripada pengajaran berpusatkan guru kepada pembelajaran yang berpusatkan pelajar.
Maka tidak syak lagi penggunaan laman sesawang dan kit pembelajaran interaktif melalui
perintegrasian teknologi adalah salah satu kaedah pengajaran dan pembelajaran yang amat
sesuai pada masa ini, berbanding dengan pendekatan konvensional yang lazim. Oleh sebab itu
aktiviti berdasarkan perintergrasian teknologi sebagai satu bahan perantara atau alat untuk
menyebarkan maklumat pendidikan secara global patut sudah dimulakan oleh para guru.
RUJUKAN

25

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

Mok Soon Sang (2008). Literatur dan Kaedah Penyelidikan. Selangor : Penerbitan Multimedia
Sdn.Bhd.
Norazah Mohd Nordin, etc. (2008). Pengintegrasian ICT Dalam Penyelidikan : Penyelidikan,
Amalan dan Aplikasi. Shah Alam : Karisma Publication Sdn. Bhd.
Nor Izah Mohd Salleh, etc. (2008). Pengintegrasian ICT Dalam Pengajaran dan Pembelajaran
dan Cabaran. Pengintegrasian ICT Dalam Penyelidikan : Penyelidikan, Amalan dan
Aplikasi. p1-10.
Mayer, R. (2003). Theories Of Learning and Their Application To Technology. Technology
Application In Education. p127-154.
Sankaran, S. etc, (2000). Effect Of Student Attitude To Course Format On Learning
Performance : An Empirical Study in Web Vs Lecture Instruction. Journal Of Instructional
Psychology. 27(1), 66-73.
Abdul Rahman Abdul Majid Khan. (2008). Guru Sebagai Penyelidik. Kuala Lumpur : PTS
Publication.
Elliot, J. (1991). Action Research For Educational Change. Buckingham : Open University
Press.
Johnson, A.P. (2005). A Short Guide To Action Research. Boston : Pearson Education.
Rahimi Md. Saad, etc. (2005). Pengajaran dan Pembelajaran Bahasa Arab Berasaskan Web.
Jurnal Pendidikan. Kuala Lumpur : Universiti Malaya.
Asni. (2000). Pembelajaran Elektronik (E-Learning) Satu Pertukaran Paradigma: Internet Dalam
Pengajaran dan Pembelajaran. Kertas Kerja Persidangan Kebangsaan Mengenai
Pendidikan ICT 2000, Kuala Terengganu.

26

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM

[LAMAN SESAWANG DAN KIT PEMBELAJARAN INTERAKTIF DALAM P&P]

Maswan. S., Kelebihan Penggunaan Internet dan Laman Web dalam Pengajaran dan
Pembelajaran, Jabatan Teknologi Pendidikan, Institusi Perguruan Tuanku Bainun Pulau
Pinang.
Zaharatul Laili Abdul Rahim. (2007). Pembelajaran Berasaskan Masalah Bagi Subjek Elektronik
: Satu Kajian Tindakan Di Sekolah Menengah Teknik. Jurnal Seminar Kejuruteraan dan
Alam Bina. Bangi : Fakulti Kejuruteraan dan Alam Bina.
Nor Zubaidah Mohd Zain. (2005). Tahap Penggunaan Laman Web Dalam Membantu Proses
Pembelajaran Di Kalangan Pelajar Pelajar Cacat Penghilatan di UM, UPSI dan UKM.
Kertas kerja dibentangkan dalam Prosiding Seminar Kebangsaan E-Komuniti 2005 dan
dikendalikan di Putrajaya, 6-7 Disember, 2005.

Saharani Abdullah, (2000). Pembangunan dan Penilaian Pembelajaran Menerusi Web Bagi Sub
Topik Membina Laman Web Berasaskan Pendekatan Kolaboratif. Journal Of Ist
International Malaysian Educational Technology Convention. 735-742.
Sidek Abd Aziz (ed.), etc. (2007). Teknologi dan Inovasi dalam Pengajaran dan Pembelajaran.
Monograf 3 :Pengajaran dan Pembelajaran IPTA. Serdang : Universiti Putra Malaysia.

27

DIPLOMA PENDIDIKAN LEPAS IJAZAH,UKM