Rojen Barnas

MILKEEVINE

NDEM

Rojen Barnas

MILKEVNt

Weann NDEM

Pirtiikn Rojen Bamas yn apbty:

1. Li
2.

Bandeva Spde, 1979.

Heyv Li Esman Diyarbekir, 1983.

Rojen Barnas

MILffi EVN

Weann NDEM

Weann NDEM: 14
Milk Evn
apa Yekem: Stockholm 1995

Rojen Barnas

Pergala berg tl rtlpelan: NDEM

Wneya berg: Magritte
ISBN: 91 88592-146
Navnan:
Termov. 52 2tr.
17577 Jarilla-Sweden
Tel tl Fax: 8-58356468

NAVEROK
0 FIRAT

DCLE

1.
2.

Du Per

Mezopotamya
3. EvMk
4. Prgn

5. Di Hembza Firat Q Di Paila Did De

BI SULTAN~ OSMAN RE ME PEYMAN DAN

14

PAAYEK FERMAN DERAN 16

EFEND 18
CRANO! 19
EV KELEH, KELEHA MEYAFARQN~
~BER!

10

24

FEREHrt

EMITNA ST~RKAN 2S'

NE WEXT~ MIRIN~ YE 27
RAGIHANDINA AZAD 28
EHD~ AZADrt

30

GOTARA AZAD 32
MILK~ EVN~ 37
XEWNA DIYA EHDEK 38
XEWNA]INAEHDEK

39

rtN WE 0 rtN ME 40

42

DE BN~N HUN DMN

IMA WE WEHA KIR? 42
ST~RK

0 XIK 43

BI T~KON E, EV M~]O HELBET 44

XAER!
DILEKI

4S'
46

BI TEN~ EW DIZANIN

47

DIL~MIN

49

S~TMJ

50

LI XWE DANN 53
RASTERAST 54
DsA

55

MIXABIN MIHEMED EL 56
MALACIBO
TIRKN JI DI

58
MIN 59

HEZAR 0 YEK 60
DE WERE HA! 61

63

BIHAR E, ~D!...
MEYILDAR 64
ZTIR
XA

65
66

DLBERA KELE 67
TINMAYN
EvN

0 H~v

68
69

BEREVAJ FIKIRN 70

J~ P~VE 71
NASNAME 71
CEJNA HETIRAN 73
EVDILCEBAR 74
EV EV E, GELO? 75
WIJDAN~

BEG-EFEND

KU~JINAXWE

76

77

TIN BERXWEKET 78
DN~ EM RAKIN VAN KELEHAN 79

DI KUNCI~

B~RITI DE 80

XEBER PAYIN 81

DCLE FIRAT

1. Du

Peri

Di destpka zemanek nesalixday

Ku zeman h nremok
avis b bi tar rony. -

Ji alk bal
Ji batin

Du kevok
bi fir
hatin
Geriyan li bilindayiya, li pehnay
Noq krayiy bn, brskasa ... *
Warek ji xwe re hilbijartin
Dann li erd
Xwe elihandin ji post kirasa
Gran bi periyan herd kevok:
Du per;
Du ken xama
Du per;
Cwkn hkek
Ketin temaa erdek raxist:
Bi berr det, kortik pehnav
Bi iyayn bilind geliyn kr
Ku xelek xelek di hev de best.
*brfiskasa: mna bnske

J hez kirin,
P a bn,
j ecbmay.
Mna reqasa
Ketin govend.
Stran ...
Ji stranan govend ge b
Govend ginin, ji govend ~ran kemiln
Xulxuln kete erd esman
Maka cwkn tar ron
Ya di ber tengiya zayin de
Li ber govend strann wan ji xwe ve ,

, Raza

Bar xwe dan

za
herd cwkan;

(Tar Ron
Sar Germ'
Ku li pey hev in
L ji hev cuda
Ne di k hev de
ne bi hev ra.
Stran ge b
Govenda keperiyan
Hing germtirn b
Hing xwe b,
Li ber nazdariyn Roniy.
Govendeke xweser;
-Bakur bar ve jorejr,
Rast ep ve l' beray
8

B ser b dvik
B haf hemberDest p kir
Ku Pe

H btir Lsor bn.

Jiber gurmna pehniyn wan
Bi sar germ
Du serkan derbn,
- Milkan digelZan ji destpka zemanek bdestpk
Distrn di govend de ne h j
Dizn ta dawiya zeman bdawiy.
Rawiy efSan riwayet nake
Ku awa Keper warqiln L.
L, bi nav xwe bi nav kirin herd nzayan
Y yek Firat, y din Dcl

, 2.

Mezopotamya

Di hembza Firat di paila Dcl de

Axek hn b seraser
Bi berr det, kortik pehnav
Bi iyayn bilind geliyn kr
~ekbikrnhzayok
Erdek li beray bi xrber
Xweza bi ran li v der
Derga pitika arsaniyet
Hejand bi evn, bi nazdar
Gel t de afirn, gel t de rabn
Gel ku mora xwe li snga
Zann arsaniyeta mirov xistin
Le h j kes nizane ka gelo
Bi kuve n
An ji ku h~tin.

LO

3. Ev Milk

Di hembza Firat di paila Dcl de

Evn germ e,
Hezkirin;
Kr zirav dirj
Esman bibext zengn
Ji daynn esman
Erd makeyek biber e,
Diz bi dlovan
Ji esman hatin em,
-Wek kurdAn
Ji erd hn bn bi awak?
Keng ... awa ... ilo ...
Peyda bn li v xak? ..
Kes nne bersva v pirs bide
bra tarx j ji heq dernay.
Tit t zann
Ji destpka zemanek nebinavkiri
Em li v dever ne.
Me gra v xak kire war
v war kire milk
Me xwe j re feda kir
Ji silq safl.

Li

A
A
4. Pergn

Rabin prgn xwenasn

Xwezann rabin li piya bipn
Mizgna serdana vejn ye
Bibihn.
Bihstin helbet
Bihstin xwenasn xwezann
Li piya stran bi dlok, bi blte
stran stran
Ji dev min te.
Dcle - Firat jiyan e,
Jiyan kun e li ber.
Ji destpka bdestpk
Hetan serbiser
Delala ber dila ye
Dil b' tij keser
Ma gelo em awa
Can xwe nedin I' ser?
Dcle - Firat xwn can,
La bi xwe Kurdistan e.
B la ma xwn i tit e?
Xwn la pkve can e.
Ger Kurdistan behit e,
B kurd behit xopan e.
Gava behit ji dest
Chan d zindan e.

12

5. Di Hembza Firat
Di Paila Dicl De
Di hembza Firat di paila Dd de
iyayn bilind hene;
navsern wan
Hlnn eyloyan in: Eylo serbilind ...
war
ra berxikn me.
Di hembza Firat di paila Dd de
Gel hene; bi rl in, bi ka bi rizde ne
Kv t de digerin;
kv ji mj ve
Nzenas gir-rik evna me ne.
Di hembza Firat di paila Dd de
Det;

av ji ava biniqnin rast

Rast hene; t de asik dirin,
B paxava ji benderihek
Hespn me yn beza t de digerin.
ta

Di hembza Firat di paila Dd de

Milkek heye li raser esmanek bdaw
Li kadiza w strkin hene
Navn wan ji beriya b' hezarn salan
Me dan
ew
Bi delal
Diirisin.
13

BI SULTAN OSMAN RE
ME PEYMAN DAN

Li raser Dcl me
Li ser birca Dingilhewa
Ber min ber bi aliy Span Xelat
Li bewarn Nemrd
Di ser Ddeban de
Li Deta Rehwa
Dil min tingijiye ji derdan
Dixwazim serphatiya xwe bjim
L nizanim awa?
W bar min sivik kira Mr Evdal xan
Xan Bedls
Ku rabna ji xewa.
Bi sultan osman re me peyman dan
Bi bext,
Bi qewl,
Bi qerar ...
"Em dest xwe bidin ber bar hevdu
Wek ometa Mihemed
Ku bibe psrteng li y d
Em li hewara hev herin
Bi cran.

Nexwe,
Heyekji me
Li mala xwe.
Bi sultan osman re me peyman dan.
K nan me dixwe, bitir dibe
K j' ava me vedixwe, avsor. ..
Hing ew bitir b, em lewaz
Hing ew bi hz b, em b taqet man.
w
Bext qewl qerar
Ji bra xwe ya ahane hilan.
Bi sultan osman re me peyman dan.
Peymana me b dpik
Bi me veda.
Li raser Dcl me
Li ser birca Dingilhewa
Hewl didim xwe ku vebjim
Ka em end dilsaf in, sex:ikin
ima em z tne xapandin
awa.

15

pAAYEK FERMAN DERAN

Ji bagera tesad~, ji i moran

Di geremola gt de nebixr
Ji qul bexikn taristan
paayek derket.
Paayek osman li Konstantniye
end sal dersn ruvtiy xwend
en L
ji na secdeya ber piyn Sultan
Bi awak pend

dz biye
Ji ava Elbat vexwar
bi birinc Qerejdax gewz biye.
Paayek osman ferman deran
Paayek ku ji xwe p ve kes-nenas
Ji piya xwe sil
Ji br nexwe
Bi freyeke fereh str
Boyaxa re
Ka ser tarx rabird.
Pirtika ji peymana di navbera me
Ku mab
Ew j li ber lehiya w .

16

"Qapiql"

"dewirme"

Z
Talk eyiandin
Malitin tarxa hey
Tarx ji "W" j p ve dan meandin.
Paayek reng padiah ferman deran
Nav me, maf me, y welat me
Qedexe kir,
Bi derbek hilan.
L nezan ku em
Nebjin er.

17

EFEND

Dnek afirand ji nkar

Bi secde mihrab men ber
Redda Xweda pxemberan kir
Redd kir xwede,* xwe kir pxember
Ji xwe da destpkirin tarx
Hiyariy, zrekiy, zann
Murd gotin amn dan d
Ta ku bi serav ew kirin rx

* xwede: iah

18

CRANO!

Cirano!
Mal li rexo
Mal li rano
Xwedhio
Malwrano!
Tu berbay ifrt derew
y ejdehay heq nexwe
nekeve qenebe bila ev re
derkeve ji nava me.
Were em bi emberk runen di civata mirovan:
Ne tu li seriya min bi avsor
Ne cr.li jora te bi dek fen ...
Ez, cr.
Tu, tu
Lem ...
Em bistrn bi hev re strann mirovhcr.
Em aba bikinin ji ahiya hevd re
Em nebin qatil hev,
Li pey hev bi muxennet.
Em ji hev raz
Em ji hev xwe
em li hev bi hesret.

Ax!
Ax!

Ka li ku
Xwcr.?!...

19

EV KELEH, KELEHA

MEYAFARQtN~!

-ji rayn ker yn ronah (\ azadiy re-

Ev keleh, keleha Meyafarqn!

Ne kitb salix didin, ne tarx
Ku k kiriye keng.
L malavay endazer endaz w
Wek nex destkariya keeke beng
Honandiy ji xewn, ji hv xeyalan
Ji dil sot
Kaye bi rastek,
Bi pergal mzn.
hosta
Hm w bi dilovan
Daniye li ser xerca evn.

Manyropolis,
Tigranokena,
Meyafariqn
ro j
ar Silva.

20

Ev keleh, keleha Meyafarqn!

Gava Roja me derdikeve ji hla Zwetirk
Ber xwe dide birca Zemblfiro
Birc baroyn hkereng
ewqa w davje Kevan Qr
di rasera gir di Tilmn.
Di evn evere de ji dr ve diilwile
Ku meriv li r be an rw be
Winda nebe
Da bikare xwe bighn.
Ev keleh, keleha Meyafarqn!
Serbajar Dkran Bad Dostik
Ku Qabl Habl hevhez li v der
ehln c
Fileh misilman digel hev
Olperest hiaza di nav hev de
Di ah di n
Jn heta demek bi hezarn salan
Dr bn ji fikara bbextiy,
Neyartiy,
Xeyb nefrn.

Ev keleh, keleha Meyafarqn!

Tr nabim ji temaa
T avehva ardeev li raser spndara
Li biniya kanya Xwo
Li tanga aa.
tr nabim
Ji seyran,
Ji dn,
Ji hla em Hesenbeg

2.1

Li ser van kaa. . . _

dil abaa ahiy dike
Gava ke bk derdikevin ixariy d' ser gulanan
Li Kanya Navn, li Kanya Mezin
ah suan dlan bi gerdn dikeve
Hun bjin qey
Bad Dostik
Ji Narik, ji Elbat d niha b
ew j ne prgn.

Ev keleh, keleha Meyafarqn!

Di xew re m gava din
Di tema de,
Li v der, li ber ikefta Kerm
Li poz rasta Circs pxember
Min xewnek bi ecb dt
Kes ji we tune gelo xewna min bigerne
Li ser xr,
Bi ahiy,
Mizgn.
Pekek pekil ji nika ve
Peka Habl Qabl ya nebixr:
Dest derdiketin
B la ...
Ne seri xuya bn, ne p
Dest derdiketin ji rojava
Mil li Stembol, ser l' Enqer
Geremolek rawe belav b
T ariyek kumi bi ser bajr de
Mirov diketin wek kul
Ku kevir bern di kolanan
11

Ji ber wan
Bn avkn mna devn birn
bajar
Gra
Bi gola xwn.
Prhevokek nepend tevn dihonand
Ji hevdayn bbextiy,
rza kn.

Ev keleh, keleha Meyafarqn!

Wer riwayet dibe j' pr tarx:
"Ku heft car ji bin xopan
Bye bi dest tarperestan
L heft car ava biye ji n va."
L mixabin ro, dsa ew hal
Ew babelska bi re, ew tofan, bela
Ji n ve diaxibe wek brinek kevn
Ne ya royn e, ya ji mj va.
Lbel, ro li bajar SHva
Dayik bi rik ok didin erd
Peymana wan heye p ra
Da guhdaran zde bikin li strann
Xec Siyamend
Zemblfro
zeriya Gul Xatn.
nehlin ira zenn be;
Li hviy,
Li xweziy,
Li jn.

o
o

RBER FEREHIY

Hv di hesar de tengezar
Bmecal mab li ber pen sitem
divaher
xweziya ejdeha tarmar biba.
Mr hebn mrxas hebn helbet
Mr hebn bi hviy mijand
Mr hebn li hviy bi hesret.
Mrek mrxasek ji wan
Xwe rapand bi ekn rberiy
Tariy qelat bi bizava xwe
Da ji bona karwan hviy
Bigh menzl
Bihna xwe vede
Derkeve ferehiy.

EMITNA STRKAN

Ku emitna strkek
Nimaya mirina yek mezin be;
Herev ji esman me
Strk diemitin b hejmar.
Ne bsedem beyhde ye,
Ku hvdarn sibe roj in, em.
Me welatek wer zayok heye
Ranaweste li ber rihsitn tu car.
Neemitin strk! bsedem,
Nexuricin b op b ronah.
Xuricna we, div azah
Tov ke li d xwe, bi kerem.

NE WEXT MIRIN YE
-Ji Y~maz Giney

re-

Niha ne wext mirin ye.

av milyonan li te!
Niha ne wext nkirin ye,
Deng milyonan bibe xwe

Rabe,
Bi kerem
av xwe veke.
Niha ne wext mirin ye
Dest me li kar sar meke!
Bar meke ewrn di avn me li taviy
Keser li dil me siwar meke!
Niha ne wext mirin ye.
Niha wext kar
Wextdkik
Li ser qapsn barkirin ye.
niha ax
Bi kefteleft, xewnan
Li dijminan jar,
Mora li ser bext me y' bi re
Tarmar kirin ye.
Nexwe derman,
Dergist dlan,
Zark li ber dwaran
:2.6

Nan dipn,
Payina wan div bigh menzl
Gihtina menzl tu zan
Kar p bi p
y
Hin
bi hin

ye.
Div em bibikfin hikegirka
Li ser qedera me ya re a ji tewekul
Div em der bikin v kul
V birna kmgirt gen
Ya eztiy.
Me destana emt pkveyiy
Li dara xistib
L ew niha
Li hviya

li xwe
destbirin ye.
N abe ku nvc bimne destana me
Ji guln curbecur bax dtin
Bpar bimne
fikr raman
Stewr bimnin ji rengn din
Niha ne wext mirin ye
avn milyonan li te
Ji te ronah divn
N iha wext heYiya wan gekirin ye.

RAGIHANDINA AZAD

-ji dayikan re-

Me hinar bi serbilind xwar, di zndan

Bi evn sergermiya Mem Zn
x Sed, Seyd Riza, Qaz Miheme
Xweney dlan andine bo me
Li Kadiza Serbilinda em bicivin.

-ji bermal iy re-

Em ji ax hatin, dizvirin ax
Periya evn wisa ferman kir
Li milk evn erka dildaran
Ra Zerfe ye, li rex Elr

28

-ji hevalan re-

Alaya me
Ya tkon
Spar hewe ...
Dahatya zarokan e, Lneqiand
Pa w ji dbay serbestiy
Brat, wekhev serbilind
Ayat proz in, ku Lkiand.
Me ew ji dest nexist heta mirin
Me ser we serbejr nekir
Bi rreiya jihevketin
Ev alaya ha
Sparhewe.
Nekeve ha!

EHtnt

AZADm

Halan di xwe dida Efrt tirs

Bi gefa mirin r dikir
Bisaw,biqurf,bibhviy
Geremol hwin.eke wisa radikir
Ku han tan ada-eman.
Tkoer rizgariy
Dest kir tnika tariy
Gewriy li Efrt tirs idand
got:
-"P e, ey tirs
gef daxwaza te p e!
Di rzika tkon de
Alaya erk
Nakeve erd
Welew ser tkoer t de bie.

Ku em ne xwediy welat xwe bin

Ku em ne aza bin li ser axa xwe
Jiyana drj
Bi min h e"

Alaya erk
Neket erd.

L,
Dsa emit strkek ji esman me.
Tkoerek
Mna rek, gurmist
Qutifand li hevdu mirin
Mna pldayina serawayek
Ji milk evn
Ji hevalan veqet
civata nemirdan
Rnit di civn.

31

GOTARA AZAD

Eyxezebn ji esmn
Vegerin li lsn xwe
Ey hejyana zrzemn
Bi edeb
Raweste l' ser dvik.
Bi min re nekevin rik!
Y min berberiya li arens
Ku ji min nehatiye pirsn.
Y min tkona heyn
Ku hebna min t fetisn
di bedena min a
end hezar-sal kevnar qedm
ebed ezel.
"Layemt
Layezel"
Ezim, ez
Ey Ehremen bdadiy!

Ez kurd im.
Kurdbn:
B nav nan
b nitman
byn e.
B huwiyet, b pasepon
Jiyana bi diz ye li welat xwe.

Kurd bn
Di dojeha bdadiy de bi serfinaz
ji xwe razbn e,
jiyana ji bona milyonan,
jiyana xwedderketina li nitman
mirina bi dest celad qetilxn e.
Ku end hezar sal in
Me
Ew bi jn
bi xwn
straye
xemilandiye wek bkeke ciwan
Ey bka min a sorgul
50tika tevgera di mj
Jendina dil,
Kaniya axn kenna min
Hviya xwe mebire ta ku heme
Ta ku heme
Kelem nav:av dijmin
Palgeha pitrastiya heyina te
Ez ji te
Ez bi te
Ez, tu bi xwe me.
Ey erxa feleka arens
Ku bi sedhezaran sal
Piyn me bi bawer gera te bn
Me ml moriya di te
Da rawestan niha

Di tenga xwe
Me dakiand ji nependiya esmanan
Hostay qadir qeder
li ber der bkariy girda
Bes d bibe pitday bdadiy
Bes d bibe sparteka
Celadn ku sitembaran dibirnin
li ser nav "teqdra lah"y.

Ey "erxa felek"!
Me nedizan ku
Tu bi xwe y
Astenga li ser dev riya me ya azadiy.
Ez mr im mrxas im
Ey kalepr
ku li ber tarxa gerdn rnit

sal bi sal
byer bi byer
dinivisne
di deftera xwe de bi git.
Mequncife di kuncik xwe
Mesilike ji stemkaran
Memelise li benda roja min a dahat
Rastiy mikur were
Binivse.
Ez im ew mrxas ku
Bi Ksenofon da nivisandin
uyegera Dehhezaran"
Ez im, HERR czR

Ku
34

li hember
"Qale Yeql"
Bi zar rn kurmanc
Hesp tkona nitiman
Rakirin pdar.
Ezim,
Ez kurd im.
Ez kurd im,
Raporn analzn xwn
yn laboratiwaran
Bi polikek xeraby j nake

li bazara me
ne bi mxeke zengar
Ku t frotan li ser ereboka Eliy keel

Li "Speh bazar"
Li Diyarbekir.
Ez kurd im,
Belgeya kurdbna min:
xwenas
xwezan
xwedna min e.
Wek din
Ji min
Titek nepn.
Ez mirov im! mirov!
Ne girday xwn,
heseb neseb
irq njad
3S

Ez mirov im! mirov!

Mirov
div
serbest azad.
Ku kurd azad biwana
Ev zilm stem zordar
Li ser yn te bikirana
ey!
law an kea
"Qewm necb", "soylu rk"
Herwek serwern gel te
Xezeb dihrin bi ser me de
Min bi te re
di mil te de
xwe te bizaniya
li dij yn xwe
bitkoa ji bo dadiy.
Ez mirov im! mirov!
i bikim di xwna min de heye
evna azadiy.

MILK EVN

Min milkek heye li w dever

Serkaniya evIn ge-asoya xweziyan
Karna jiyana min
Bi rik j diz.
Milkek diherike t
Dastan e, ji xewnan vehonand
Milkek difre, bel
Gewlaz e, ji axn keser
Ku h ji "Qalbela"
Tarx e li en
nsn e, li bext me.
Milkek ji navsern li Mozir Agir
Serejr Xaniqn dibe.
Gava Roj dibiire li Mahabad
Kerres digermijin ji kfa
Li dolik mesln di Efrn,
Li wan berwarn iyay Kurda.
Min milkek heye ku L
Her deq-qe
Pereyek min
tte kutin
di berda
j
Her deq-qe pereyek min
ji n va diz.
37

XEWNA DIYA EHDEK

Du par ji ev b, ew ev
Benderih di xewnn kr de.
Mas nedilivn di gol
irina iravan westand
gul giya
Kerr lal.

Diyek hilpetik ji xewn

Deng l ikand,
Qrn di gewriy de fetisand ma.
Eheda xwe an bi av bic.
Li ser "pxember axir dewr"
Fathayek, s "Qulh Wellah"
ikevayek di riya Xwed ...
Kire gaz:
Da rwingiy w v car j
Bi xwe
bi ser de

b.
Kizn ji kezeb ,
Lvand di ber xwe de:
-"Rwingiy min li r ye, v ev
Nizanim gelo
D bigihje menzl meqsed?"
Du par ji ev b, ew ev
Diyek hilpetik ji xewn
Dayikek xewnek dtib
i xewn b ew, bel? ..

XEWNA JINA EHDEK

Jinek,
Wek hejyana iyayek
Hejiya di nivn,
Ji ber w xewna dt.
Rab ser xwe, ku li okn xwe xe
Fed kir ji xezr xesiy.
Jinek, ku diya end ber zarkan
Got, di ber xwe de:
-"Hey la li min dran! ma jineb mam?
" Bm diya swiyan, wey Xwed neke."
li xwe fekir
Kerr lvand bi kelegir
Got:
-"Hey geahiya di avn min de
Ma nema hun bibirisin ji niha p va?
Ma hun ji k re biirisin,
Biirnn min n di dev lva?
Bbikn min n ku dtine
Tenya bihara bst, bst yek
biskn min n n boz
Ku di nav ser min de ji niha va
Ji Nh di nav Cizr gelek pITir
Gelek derdktir westand:
Tirsa min ewe,
Ku dabin vemanin ira hewe. "
Wehe got kir, jinek ji jinn
Ku rdipan
Li riya nehat b
Rwingiy wan.
39

rtN WE 0 YN ME

Hevd nedinasn rbir

B ku neyaniyek exs j hebe
Yn we yn me di neqebek de
Bi ser li hevd qelibn.
Heyfherd al j terr ciwan
Jiyanek drdrj ber bi peroj
Li ber wan heb

Ku

We bihla.
Yn we pergal parzn bi mea
Pegala ku ji tariya korahiya mirovn
Mafienas sitem
Li ser me
kirib bela.
Yn me wekhevxwazn miftbela
Li pey ser hev digern ji xwe
Li hev teqandin, li hevd xistin
Bi fermana general
Yn we bn ehd
yn me kut.
Heyf! Gelek heyfl
Ji mean xwe bn ehdn we
Ji ekn xwe bn yn me yn kut
Yn we bi ayn merasim hatin veartin
Yn me wek tov ketin erd, net.

DE BIVN HUN DIVN

-ji zarOkn ehtdan re-

Hun i dixwazin zarkno!

Hun i dixwazin ji min, bidme we

L
Min tit nnin, mixabin

Ku
Ji mizdana bav rntir
xwetir bin
ji hezkirina dayik.
We bihst
De bivn hun i divn!
Ku we tr nekin
Titin min
Li xwea we ku nein,
herwek:
Bi qas raniya di awirdann bav
Bi qas nzkiya di pevna dayik
Li min megirin,
Bibrin li min,
Ne ji ber timahiya min e
ne j ji ber iknosiya ji heyn.
Bibrin li min zarkno!
Bidin xatir d w bav xwe
Ku b' xwna xwe nivsn dastana tkon.
De bivn hun i divn
Ez bi heyran
De bivn.

IMA WE WEHA KIR?

Mna yn we, efendno!

Zarkn me j ~m dikirin
Veanok bilzin

Li ekir bi ran bimijin

Ew j dikarin helbet
Firindeyn kaxizn n belekberfn
Bifirnin li ber per esmn
Wisa ku dil mezinan
Li br bibijnin.
Heyf hilann, efendno!
We li wan rntir kir, mixabin
Niha ber namlya kn dane we
Birskn neyartiy li we dirjin
ima we weha kir efendno
ima we wa' kir?
Ma leyistok biriyabn di din
We fikra wan li kutin xera kir

sTRK xIK

Bst milyon strk li esman

Bst milyon xik li kersaxa em
Ne tn rokirin, ne tn birandin
Ne tn tewandin, bi tu ferman
Bi mrxas dastana xwe diho nin
i li zindan, i li ser iya.

43

BI TKON E, EV MJ HELBET

Milkek diherike ji Mnzir Agir

Ta be Silman tarx jn e.
Dastanek hildibe li bilinday
Ji krahiya xwe bi tkon e.
Bi tkon e, ev mj helbet
Neb c war ji tu kes re
Yn xwestin ji dest me b' wr derxin
Destvala zivirn li ser opa xwe
Ev mj
W tkon
Bidomne helbet.

XAER

R diki, dihat ji Hind n

R bi ka hevraz, rast serejr
Karwan hevrm biharat bn
Ku text welgerandin, tacan berejr.
Ma doza Iskender i b li Dara,
Mebesta Cengiz Tmr ma i b?
Ku ne talan tajan b gelo
Xalid ibn Weld ima hatib?
R dikiin diin ar aly din
Petrol hesin krom dibin
Li gerew kutin, dil zindan
Ku nejd rbir li me dizvrin.

45

DILEK

Dilek d' mazmazka p-Asyay de

Dilek arker, bi xwn der e.
Prhevok tevna xwe l rapaye
Dest kirye tnik j venagere.
Ew dil e, dilek mna dilan e
Li rexk Elr, li rexk Rber
Alk Beko ye, str di gul
Alk Memo ye; dilsoj, bxeber.
Milkek d' navoka p-Asyay de
Mna xewnn evan pend-nepend
Li riya azad bdeng bhis
Elr tn kutin, l b' serbilind.

BI TEN EW DIZANIN

Bi ten
Periyn avkaniyn Dcle w Firat
Zanin dastana me bistrn.
Serphatiya me bjin
Ji Bav tar"xarezatir.
Periy avkaniyn Dcle w Firat
Ma bera qey per ne!? ..
avn wan ji terazin Ararat
Ku bi kerem bihar difUrine
Di gdka zivistanan
Li jiyana me.
Me xwe spart wan
Wan bext dane me
Ten ew li me xayn negeyan
Ne, em dan dest ceUad
Ne, la me hitin li ber keftara
rreiya
mezinahiya bi nkara me
Li xwe nekirin.

47

Em j ne qelse mr bn ha!
Me,
jinemr
ji xwna xwe ya sorgevez
Gewlaz bi gewlaz gULafirand
dan
Ber taca
Wan

Nav yek Serbest ye

Bejna w zirav e, ji axa takrihan
Nav ya d Serxwebn e
Lamn di hinarkan
Sorgul in di berfa wzann eref dna
Di nveka zivistan.
Gava tkoern ronahiy dikevin govend
Ew di mil wan de
Dikinin ser dlan.

DIL MIN

Dil min deyayek b ser b bin

Briy hildike, xem dijene
ev l geriyaye mna Pis Qes
Gdk zeber in, l balime ne.
Dilopek ji kanya xweziy div
Lvn min ziwa ikikand
Ey ewr barana xweziy were
Hnik ke v dil dojeh l and.

49

s~TRJ

Trj dadihatin ji esman

Li ser baskn periyn Dde w Firat
Min sisiya j fesiland.
S trj, s kevokn k sp
S rn berxwedan hedar
S r der bi der geriyan
Der bi der
Din tewafa avn zarkan
avn wan n ge ji liba tir.

Zark ku
Deng,
Hv,

Peroj

o irayn me yn veket
Di taristanan

S r peya bn v sib
S r der bi der geriyan
S r der bi der
Li Diyarbekir.
Li Diyarbekir taxa eqlawa
Li Diyarbekir taxa Efrn
Li Diyarbekir taxa Paweh
Li Diyarbekir
Diyarbekir.
50

Gul di hinarkan de sorexaz

Roj di bbikan de dilopa hingiv
Di neynika riy w y hir
Wijdan netewayek:
Ji kefa av paqijtir
ksp diilwil.
Siwar hespek belekberfln
x Sed bi zarkan a dib
Ji dev milyonan radmsa eniya wan
Xweziya xwe
Bi zartiya wan dian
miswa
Mna qerenfila di gulana
Sor dib
Ge dib
Dibiir.
Ji eylo drbna difesiland
Ji piling lexgrtir
Ji kew sivik
Seyd Rza dersn bizav dida
Bi destn xwe yn proz nazik.
etik di mil de der bi der
rek alfabe dida zarkan
Diyariya Roj; ronah, raman
Pewa y min Qaz Muhemed
Zann belav dikir.

Si

Digot:
"N abe, bi v away nabe
Zarkn me
D awa bijn b alfabe?
D awa bij berxwedar
D awa bij serfiraz-jiyan
Mirov ku bi ziman xwe ne xwenda be.
Hwirn zark li Deriy iy
Herikn zark ji ar kenar
Li ciy x Sed ehd ketib
Trja ariray milmilandin
Strana ar strkan gran b' xweziy

LI XWE DANN

Di er serfiraz-jiyana xwe de
Em natin ikestin bi dest dijmin
Birayn me li me xayin geriyan
Ji pit ve bi dijmin em dane kutin.

RASTERAST

Bi stran bi dlan wer dwan rasterast

Ew in biwta mayin jiyan rasterast
Li benda te r dipm ku du mijl bikin
Bi rkpk bi edeb bi erkan rasterast
Periyn Dde w Firat rastep reqs dikin
Wlo div reqsa wan ne b' v man rasterast:
Ku em j fetl iva bidin ber xwe, negihn
Tu armanc qnax tu raman rasterast
Ku em xwe wekhev hev bibnin dest p kin
D nemne tu asteng li meydan rasterast
Ne tenha
Div her

gul beybn an sosin binefe

gul, gulek li bstan rasterast

Bin bijn vebin, b xeter serfiraz

Mebest ev in ji joa li chan rasterast

54

nSA

Strkek emit dsa

Strkek emt heywax
Mirin avn te birijin
Mala te bimne kambax.

ss

MIXABIN MIHEMED ELt

-ji Mihemed Eliy muuib re-

Mixabin Mihemed El,

Wek ku tu zn xwe li bizin k;
Tu bi lez mir, y ji nav me
By ku tu me hn zirn k.
Li deng zirna te ya zer;
Kal xon,
Mr jin,
Bajarek dihwir seranser

Gava ku
Li deng x end s06,
Li deng ax end xulam,
Li deng siyasiyan end riwal
Bi erna xwe dikiandin.

56

Xwe ne diandin
Nedihatin li deng min, ku:
Mirk av bi lext,
Ker av bi giya,
Se av bi hest
yar
av bi diyariya neketa
di dest min.

Ev i mezinah b bi te re?
Ev i jrt b, i arezay?
Em nikarin du kesan bnin cem hev
Te bajarek digihand hev bi hsay.

Ka bje Mihemed El,

Tu bi helawa ariy nan firn k!
Malmrato ma ne erm b tu mir?
By ku tu me j hn zirn k.

57

MAIACIBO

"Mala Cbo di zim de ji hevlldu fam dikin.'

Gotne~ ge/ri

Mala Cibo ji hevd

Di zirn de fam dikirin,
Serwext dibn ji libta
av bic.
Em di ber hevdu de qerimn d.
Ev end zeman,
Ev end sal bi devk nivsk
L havilkar in, ku hevdu serwext bikin
L mixabin em;
-Ez tuNe ji gotina fesh
ne j ji beyana belx
Fam dikin ji hevdu.

Xuyan e, em ne ji Mala Cibo ne:

Mala Cibo zirnevan bn,
Mala Cibo sergiha,
Mala Cibo nsan bn.

TIRKN JI DIL MIN

Tirkn ji dil min , dsa
Rawest hilma min bi klkek
Giraniyek venit li ser dil min
Guh min bi xewt
Li ringna der
ingna telefon
Meazellah
Guh min li ser hisa.
Ev i bela ye, ku t germ
Qeder e, an bext e, nizanim
Saetek st deqe ye, l tu
Di her salsey de li bra min
di her salsey de bi awak di
Hi min, fikra min li hev dix
Jiyan li ber min dik cehennem.
Guh min bi ser te de xwarkir
Bi xewt digere zembereka dil
Ha te d qurifi, ik, rawest
Ji tirsa bihstina neyek nexwe
Ha te d ji tirsa tirs rojek
Sekin b glokek hest.
T bibj gelo?
"0 x-xwe ....
1"
Nizanim.
T i bj, tu zan. L,
Tirkn ji dil min , dsa
meazellah
Guh min li ser hisa.

59

HEZAR YEK

Ji bona ji te hezkirin
Sedemek tiq ten,
L hezar yek hene
Ji bona nehezkirin.
Ew yek,
Girantir davje di mzna dil
Ji hezar yek din.
Gelo teraziya dil min
Ne li saz e? An j
Eql min hsr e, ji pejnan ra.
Lewra
Ne maql e, ku
Hezar yek siviktir bin ji yek,
yek ji hezar yek btir.

60

DE WERE HA!

Axlfe j hat, bihur

Rewa ket heway, av ax
rika jiyan hezkirin
Hilki li dar, ta ser ax
R dipm, r dipm, r dipm heywax!
Ne ji te neyek, mizgniyek h ...
Keledoj, keledojeh e, dil min
Di perengn hesreta te de
Ku biketa nav Roja Tebax
D bihelya
Ew bibiwa barana dojehvere
bibariya bi ser me de.

L nizanim, heyret!
Dil min htn e, ji evna te
Dil te zemherr e, zeber e, gdk
Dil te deryaya qeem,
i deryayek sar, qeris, tez,
Ji evn bhay,
Ne damar dijene, ne reh ldixe.
Di tanga min de, dil te;
Hik teviz.

61

Xwez. ..
Ax xwez ne wisa ba!
Axlfe j hat, bihur
Rewa ket heway, av ax
Hewa hnik,
Av regerm,
Ax hn ...
D min li benda rewaya xwe ye

Bi kelebn ...
De were ha!
De were z
H ku jn nefir ji dest ne.

61

BIHAR E, D! ...

Bihar e, d bihar e, Roza!

Gupik bi gupik in, gul li dar.
Balinde di erxa dlan de,
Serxwe in bi evna bihar.
irrna av ye, diirire
Di dev mesl, li qntar.
Ji zinarn hikn di gel
Xw dide av, bi iranek t xwar.
Spiy d' gevez, ji hinar"kn te
Kullkn li gulyn dara behv
Min ji min dikne bal te ve dibe
Mizgna nexuyan j' meha adar.
Bihar
Dest
Dest
Dest

e, d bihar e, Roza!
kerem ber bi cihan.
min vekir, bakurl te ye
te y' kerem li ku ma, kan?

MEYILDAI
Li dev newal bilbilek
Li ser axeke gul berdes sib
Stra stra stra
Gul i kir, nizanim ...
L ji gund me
Ne kes p hesiya
ne j kes
Li cendek w geriya
Bi "selatun xeynn el-mnen newm"
Ya banga mel gund
Hac Miheme, soft Smal xal Mrzo
Hd hd rabn li lam n.
Ji xwe kes tune b ku wan bigire di nav nivnan
Him kalemr hin j j b bn.
Em git rakirin ji xewa rn,
Ji nav nivnn me yn germ
ji pailn
Stiyn me yn "Rabayn Bedew"
Kereke kertik-qetay, li bdera jrn
Bi ztik zirn.
Meyla her yek bi awak
Kula her kes cih:
Guh hinan li mel
Y hinan?!. ..
AxIeb, y hinan li ker.
L, bilbil?!. ..
K hay j.

ZTIR
-ji Mhemed ikim rehmed re-

Mala te ava, riy te sip

Ku tu mi y
Bihneke xwe vedan mal zar
Di pey te de
Bi xwe ve hatin z.

H xewta te bila
Ne li ser wan be
Firqet raz di gor da
Firqet raz heta te biv

ro rast xanima te hatim

Min ew nenas, maelah!
Bst sal ciwantir bb bi rast
por re ji miy di bizin
Bb hevrim kej li serav r.

Ber kean mekeve, aba ji xwed re

Ku bibn t nenas muheqeq
T bj qey ji Hollywood hatine
ketine pavyon
Van delaln avbelek

Bo i te v qenciy
Ztir bi wan nekir ez ben?
Ztir nemir, ney da
Ew ztir bigihana v xweziy
65

XA

Li ser pita sa Mesh

Xa, kence azar nimaya mirin

Ew end giran e, ku b alkar b zor zerp
Merivek bi ten ser dernaxe
Di bin bar w de
Bi hilginin

Xiftan kulah seyday kee

Ji hevrim xalis, bi guln xan
Xan l, ji zv zr kiand.
Wisa ku dil zrngera l dibije
Anjel, crana min, maella!
Dilopa hingiv takrihana tr-av
Di gerden de xaek zrn
Qaeke yaqt di nav.
Heryek bi awak xa xwe
Hildigire, digerne.
Ji bo hina azar kence
Ji bo hina xeml rmet.

66

DLBERA KELE

Bedew ilmis l' ber pln zeman

L aba! di dlv jrt ge b
Dlbera ku di wext de kele b
Gula ge e, li bax aqilmendan

YN MAYN

Pergala me pekil em pergende man

Hin rre, hin dilku1, hin ermende man
Ji w bobelat yn nexesirn
Qemer teredn gewende man.

68

EVN HV

Serk erxa jiyan; evn destmal e, di dest

Hv menal e, li hember xewt xeter ku neyar
Min ji sitranan elengek l' enya dildara xwe best
Li asoy peroj yar dip hvdar
enbera derd bela, kerb keser, hesret
Her li kar e; teng bike, rake ji ber me firset
T acdara hviy bikoja iqa dewlet
Gij dike ji milk Mafnas ser Stem bi hawar

BEREVAJ FIKIRN

Ku keran li nik keran

girnedana
seyan nekirina nitirvan,
Seyan bihewandina di axur
keran berdana derva
Kfh dib kfa guran.
Ku keran li ba keran girnedana
Ellah-alem
Ne hin ztika dibn ji hev
Ne hn kertiy.
K zane belk j piek
Bibna meriv

70

JE:PmrE

Kes nekar me bne cem hev

Me li hev bihwirne
Ji bil def zirn
ddka baaw

71

NASNAME

Nasnameya min di dev min de

Derya min a fikr tesewir
Hi min j hz distne
Bilind kr p
Tee didin pln fikr.
Nasnameya min di dev min de
Dayina d bav min
Ne pasapon e ku b irandin
Ne kaxiz e ku tu bavj
Nasnameya min di dev min de
Kes nikare bistne ji min
Ziman min rn nazik
Ziman min oris tj
Nasnameya kestiya min
Nerm e geh, geh bi girrik
Nasnameya min di dev min de
Ziman min bav kalan.

CEJNA DEVEYAN

Cejna devan e, ro
ahiyanek bhempa
Rastkirine li berwarn Qerejdax
Li nzk deta Gewra
Deve
Bi gez lotikan
nahke wisa li din rast kirin
Diladiy frandin ber per esman
Bext xwe
Ji kul keseran xelas kirin.
Cejna devan e, ro
Filitn ji rberiya ker kulek.
Div proz kin
Div proz kin helbet
Lutf kerem mezinahiya
Rber xwe y n
ker belek.

73

EVDILCEBAR

Xwed mezin e, Evdilcebar!

Dil xwe bi hal xwe meewitne
Tenh ariziy bi Xwed ye,
L tu ji tenhiya xwe re bikirne.
bla havn b, Evdilcebar!
ixr bikne
gl bike, malava!
genim sorgul ji kay veqetne
D mele b hafa te helbet
D x b rad bi znillah
an ax w li te bipirse
Ha! ji br meke
Para onba j hilne, Evdilcebar!
Biv nev ji sal carek
W riya te bi qereqol bixne.
Ka
Ka
Ka
Ka

Xwed mezin e, Evdilcebar!

Mebje "bkes bnas im"
Ji tenhiya xwe ya niha megazinne.

74

EV EV E, GELO?

Ev i ev e, gelo? Bi v tebay
Ev i ev e, ku dawn Lnay
Hing dikudnim dirjtir dibe
Hing ku die tar dike gurray
avn min nabnin, tu diby?
An nafesilnim piya xwe? ...
Na! ne wisa ye bi rast
Ku avn min westiya bin
Km bbe t de ronah
L ev i ye ku dineqnim
Boz ji gewr, cn j' reay
Hing ku die tartir dibe
Hing dibre gurr dibe tar
Div ku niha efeq bidaya
Ji var v de end sedsal br.

75

WlJDAN BEG-EFEND

Xatiya Nr ji kerema xwe

Gava tu her ber ava ro
Bo potpenalan qesarkirin
Wijdan beg-efend j
Bi xwe re bib.
Wijdan beg-efendiy ha
Kes nizane li ku gemar biye?
Li doedera dikana komirc Miho,
An di seleba dairn Cami-ul-kebr?
Teniya danek ku b' heft qalib
Sabna Heleb nay pak kirin
Dsa j li ber pakpaqij e.
Xatiya N r xatir Xwed
Gava t pota bib qesar
Wijdan beg-efend j bi xwe re
Tu bib
Ma i dibe?

ruffi JINA XWE

Di civata me de ciy w
Ne li seriya civat b
ne j li ber ekalan
Ne taz b, ne bir b, ne brmet
Di civata me de ew
Bi qas giringiya xwe
Xwed siyanet.
Bi rwt deverek
Rom b, Konstantniye b? Nizanim.
am b, Bexda b, Tehran b
Ankara b? An ciyek din
Ez nizanim
raw j salix w ciy nadin.
Kursk kiandin bin
xeftanek Lkirin.
Di medisek xas de titek gotin
Ku p nhw
Ji y me cih kirin.
~d, me j w nav

L,
Gava Ldibe psrteng
Kur jina xwe
T xwe davje bext bav.

77

YN BERXWEKET

Li kum xwe xebitn bexweket

Da ku li ser xwe bigirin
Di toztelaz de nexuya man
Ser ji wan stendin yn bfed..

DIV EM RAKIN VAN KELEHAN

Destn min dirj ber bi te

Dil xwe dirj dil min bike
Em rbir ber bi hevd ve
Bistrn strann jiyana rn
Jiyana me bla legel hev
Pkve bifre bi adiman
Tkve biilmise ji kesera hev
K van keleha ka nava me
Ne njad e, ne dn, ne ziman e,
Ne reng ten e, sedem bingeh
K ol kir ser kaniy
Jehrav berda ser riya me.
Div em rakin van kelehan
Ji navbera xwe bimalin
Div zelal be ser kaniy
Ku stran li jiyan belav bin
Div ku hest me mil bidine hev

79

DI KUNCIK BRIY DE

Di kuncik briy de ten,

Rnitiy ser post xema me
Ew bext bi re ima dereng ma
Bihata mizgniy bida me

80

XEBERPAYlN

Ji Mala Cibo dengek derneket

Nizanim zirna xwe p ikirin
Mala Ciba ewend jr bn ku
Di zirn de ji hevd emdikirin.

81

~EANN

NDEM

.. B1NGE~N GRAMERA KURrAANCT celadet Bedir-Xan / Gramer

.. o DMARl E&d Xudo / Roman

.. KESKESOR. NQred"n zaza / rok
.. DI FOLKLORA KURoT DE SERDESTIYEKE JNAN Rohat / Lkorn

.. -tz BEDEWIYA ~Ns

Mehmed Uzun / Essay (Ceribandi)

.. MlRzA MEHEME Medeni Ferho / Roman

.. MLK E\IfN.

Rojen Barnas / Sir

.. BvANf Albert Camus Werger: Fawaz Hesn / Roman

.. SEVN sPT

Dostoyevski Werger: Firat Ceweri / Roman

.. MISK MIROV John Steimeck Werger: F"wat Ceweri / Roman

.. BEXCEY \1SNE exov Werger: F"arat Ceweri / Piyes

.. U BOOA GODOT. Samuel Beckett Werger: Fi'at Ceweri /Piyes
.. GOT1NNNAVDARANAmadekar: F"rat Ceweri / Aforisma

.. G1R1 F"rat Ceweri / rok

(+ KEVOKA SPf

F"rat Ceweri / 'rok

Ey xezebn ji esmn
Vegerin li lsn xwe
Ey hejyana zrzemn
Bi edeb
Raweste l' ser dvik.
Bi min re nekevin rik!
Y min berberiya li arens
Ku ji min nehatiye pirsn.
Y min tkona heyn
Ku hebna min t fe tisn
di bedena min a
end hezar-sal kevnar qedm
ebed ezeL.
"Layemt
Layezel"
Ez im, ez
Ey Ehremen bdadiy!