KESTLERLE LGL TEMEL KURALLAR

1. Giri
Bu standard, ISO 5456-2de belirtilen dik iz dm metotlarn takip eden btn teknik resim
tiplerinde (makina, elektrik, mimari, inaat mhendislii vb.) kullanlan kesitlerin gsterilii ile
ilgili genel prensipleri kapsar.
2. Terimler veTarifler
Kesit dzlemi : Gsterilen cismi, iinden geerek kesen hayali dzlem.
Kesit izgisi: Bir kesit dzleminin konumunu veya iki veya daha fazla kesit dzlemi olduu
durumdaki kesit eksenlerini gsteren izgi.
Kesit grn: Kesit gsterili,ek olarak,kesit dzleminin arkasndaki d evre izgileri.
Kesit: Bir cismin sadece bir veya daha fazla kesit dzlemine deen evre izgilerini gsteren
grn.
Yarm kesit: Bir cismin merkez izgisi ile ayrlan yarsnn grn ve yarsnn da kesit
izildii gsterili.
Ksmi kesit: Bir cismin sadece bir blmnn kesit izildii gsterili.
3. Genel
Her bir kesit,ilgili kesit iin bak ynn gsteren bak oklarnn her birinde bir kez,kesit
izgisi ularnda iki kez ayn byk harfle ak olarak tantlmaldr.Bu tantm,teknik resmin alt
tarafndan okunacak konumda olmaldr. izilen kesit,kesit dzlemindeki alnna baklmakszn
yerletirilebilir.Sz konusu kesitlerin tantm,ilgili grnn hemen zerine yerletirilir.
Dz bir kesit dzlemi, okunakllk bakmndan uygun bir uzunlukta izilmelidir (ekil 1). Kesit
dzlemi yn deitirdiinde,kesit izgisi,sadece kesit dzleminin yn deitirme yerlerinde,kesit
dzleminin ular gibi izilir (ekil 2). Okunakllk iin gerektiinde kesit izgisi tam uzunlukta
izilebilir.

ekil 1. naat alanndan rnek.

ekil 2. Makine alanndan rnek.

4. Yerinde dndrlm kesitler
Yanl anlamaya meydan vermediinde,bir kesit, ilgili grnnde dndrlebilir.Kesitin d
evre izgileri,ISO 128-24 veya ISO 128-23e uygun 01.1.16 tipi dar srekli izgilerle izilir;Bu
durumda baka tantm gerekmez [ekil 3a) ve ekil 3b)].
Not - Kesitin grnndeki dndrme yn belirsizdir.

ekil 3. Yerinde dndrlm kesitler.

5. Simetrik paralarn kesitleri

Simetrik paralar,yarm grn ve yarm kesit izilebilir (ekil 4).

ekil 4. Simetrik parann yarm kesiti.

6. Ksmi kesit
Ksmi kesit,bir tam veya yarm kesit gerekmediinde izilebilir.Ksmi koparma,ISO 128-24e
uygun 01.1.19 veya 01.1.18 tipi veya ISO 128-23e uygun 01.1.14 tipi bir dar srekli zikzakl
veya serbest elle izgi ile gsterilir(ekil 5).

ekil 5. Ksmi kesit.

7. Makina teknik resminde kesitler
Kural
olarak
takviye
kanatlar
(destek,kaburga),
balama
elemanlar(pim,perin,perno,civata,vida,saplama vb.), kollar(dili ark,volan, kasnak, tekerlek
vb.nin)vb. Boyuna(uzunlamasna) kesitlerinde kesilmez ve taranmaz(bu yzden kesit olarak
gsterilmez). Grnlere benzer ekilde kesitler,herhangi bir konumda gsterilebilir,bunlarn
bak dorultusu iin oklarla belirtme baka trldr.
Kesit dzlemleri, ekil 6 ve ekil 7de gsterilmitir.

ekil 6. Bir dzlemde kesit.

ekil 7. Bir dzlemde kesit.

ki paralel dzlemdeki bir kesit, ekil 8te gsterilmitir.

ekil 8. ki paralel dzlemde kesit.

Bitiik dzlemdeki bir kesit, ekil 9te gsterilmitir.

ekil 9. Bitiik dzlemde kesit.

z dm dzlemine bir dndrme yaplm kesien iki dzlemdeki bir kesit,ekil 10de
gsterilmitir.

ekil 10. Kesien iki dzlemde kesit.

Kesitlerinde, gsterilie gre bir ember zerinde dzenli aralkl, fakat kesit dzleminde
bulunmayan paralar, yanl anlamaya meydan vermemek artyla, kesit dzleminde
dndrlerek gsterilebilir (ekil 11).

ekil 11. Kesit dzleminde bulunmayan bir ember zerindeki dzenli aralkl paralarn
dndrlm kesiti
Kesit dzlemi, bazen, ksmen cismin dnda konumlanmas gerektiinde dar noktal uzun kesik
izginin gsterilmesi gerekmez(ekil 12).

ekil 12. Cismin ksmen dnda konumlanm kesit dzlemi

7.1 Yeri deitirilmi kesitler
Kesitlerin bir grnte yeri deitirildiinde,bu,bu grn yaknna yerletirilir ve dar noktal
uzun kesik izgiyle birletirilir(ekil 13).

ekil 13. Bir grnte yeri deitirilmi kesit

7.2 Birbirini izleyen kesitlerin dzeni
Birbirini izleyen kesitler,ekil 14-ekil 16daki rneklere benzer bir ekilde dzenlenerek
gsterilebilir. Teknik resimde akla katkda bulunmadka, kesit dzleminin arkasndaki evre
izgileri ve kenarlar ihmal edilebilir.

ekil 14. Birbirini izleyen kesitler-rnek 1

ekil 15. Birbirini izleyen kesitler-rnek 2

ekil 16. Birbirini izleyen kesitler-rnek 3

8. Tarama
Tarama, dar srekli izgiler ile, kesitlerin evre izgilerine veya simetri izgilerine uygun bir
ada (tercihan 450) yaplr (ekil 17).

ekil 17. Kesit alanlarnda tarama - rnekler

Ayn bileenin bir kesitindeki ayr kesit alanlar, zde bir ekilde taranr. Bitiik bileenlerde
tarama, farkl ynlerde veya farkl aralklarda belirli zellikte izgiler devaml kullanlarak
yaplr.

ekil 18. Bitiik alanlarda tarama.

Tarama izgileri arasndaki aralk taranan alanlarn bykl ile oranl olarak seilir. Ayn
parann yan yana gsterilen paralel kesitlerinde, tarama zde yaplr (ekil 19), ancak nemli
aklk iin kesitler arasndaki ayrma izgisi boyunca paralel kaydrlm olabilir.

ekil 19. Paralel kesit alanlarnda tarama.

Byk bir alanda tarama, alan evresini izleyen bir blgede snrlandrlm olarak yaplabilir
(ekil 20).

ekil 20. Byk alan evresinde tarama.

Bir alan iindeki yazlar iin tarama, kesikli (koparlm) olmaldr (ekil 21).

ekil 21. Yaz iin kesikli tarama.

9. Glgelendirme veya boyama (tonlama)

Glgelendirme, bir nokta modeliyle veya alann batan baa boyanmasyla (tonlanmasyla)
olabilir (ekil 22).

ekil 22. Noktalanarak veya boyanarak glgelendirme.

Noktalar arasndaki aralk, glgelendirilen bir alann bykl ile orantl olarak seilir. Byk
bir alanda glgelendirme, alanlarn evresini izleyen bir blgede snrlandrlm olabilir (ekil
20). Bir alan iindeki yazlar iin glgelendirme veya boyama kesikli (koparlm) yaplr (ekil
21).
10. ok geni srekli izgi
Kesit alanlar, vurgulama iin, ok-geni srekli izgi ile izilebilir (ekil 23).

ekil 23. Vurgulamak iin ok-geni srekli evre izgisi

11. nce kesitler
nce kesitler, btnyle siyah gsterilebilir (ekil 24).

ekil 24. nce kesitler

12. Bitiik ince kesitler
Kat kesitler, btnyle siyah gsterilebilir. Bu tip bitiik kesitler arasnda, 0,7 mmden az
olmayan bir boluk braklr (ekil 25).

ekil 25. Bitiik ince kesitler

13. zel malzemeler
zel gsterililerin farkl tipleri, zel malzemelerin gsterilileri kullanlarak yaplabilir. zel bir
gsterili kullanldnda, bunun anlam teknik resimde (mesel bir yaz ile veya ilgili
standardlara atfla) ak olarak belirtilir.

Ek A
Grafik semboller
Bu standardda gsterilen grafik sembollerin boyutlar,teknik resimde dier yazlar ile
(llendirmeler, toleranslar vb.) uyumluluu iin, ISO 81714-1de verilen kurallar uygulanr.
Kesit tantm harf ykseklii,h,teknik resimdeki normal harflerden 2 kat daha byk olmaldr.
ekil A.1 ve ekil A.2de,ISO 3098-0a uygun,B tipi dik yaz kullanlr.Dier yaz tipleri de
kullanlabilir. 30 lik kesit oklar iin ekil A.1e ve 90 lik kesit oklar iin ekil A.2ye baknz.

ekil A1.

ekil A2.