You are on page 1of 49
my [nt ern MINTARAGA Arjuna Wiwaha arangan RESI KANO DEPARTEMEN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN PROYEK PENERBITAN BUKU BACAAN DAN SASTRA INDONESIA DAN DAERAH. Nakata 179 Mintaraga Arjuna Wiwaha a penny inn ne ng KATA PENGANTAR Bahayialah Kita, bangsa Indonesia, bahwa hampir di setiap dacrah i sluruh tanah ais hingga kink masihtesimpan Kary arya sara lama, yang pada hakatnya adalah cagar budaya na- sional kta, Kevemuana ity merupakan tuangan pengalaman jv bangsa yang dapat dijadikan sumber penliian bagi pembinaan dan pengembangan kebudayaan dan imu di sealabida arya sasta lama akan dapat memberikan khazanahy ma pengetahuan yang beraneka macam ragamaya. Pengglian karya ‘stra lama yang lerseba di dserab-daerah in, akan menghasikan Ciricrt Khas kebudayaan daera, yang melipti pula pandangan hidup serta landasan fasafah yang mula dan tinggi nilainy. “Modal semacam itu, yang tesimpan dalam karya-karya sasra erab, akhinya akan dapat juga menunjang Kekayaan sasta in ddonesa pada umumnya Pemelharaan, pembinaan, dan penggalan sastra daerah jlas ‘akan berarsekai bantuannya dalam usaha kta untuk membina ‘Kebudayaan naslonal pada umumaya, dan pengarahan pendidkan ada Khususnya. ‘Saling pengertian antardserah, yang sangat besa artnya bagi pemelbafsan Kerukunan hidup aatarsuku dan agama, akan dapat fereipta pola bila sastra-sastra daerah yang trmuat dalam kary- arya sastra lama itu, diterjemahkan atau diungkapkan dalam bahasa Indonesia, Dalam taraf pembangunan banesa dewasa ini ‘manusi-manusia Indonesia sungguh memerlukan sekali warsan fohaniah yang terkandung dalam sastrasasra daerah it, Kita akin bahwa segala sesuatunya yang dapat trgali dari dalamnya fidak hanya akan berpuna bag! daerah yang bersangkuansaja, fmelankan juga akan dapat bermanfait bagi seluruh bangsa In- lonesia, babkan lebih dari itu, ia akan dapat menjlma menjadi sumbangan yang Khas sfatnya bagi pengembangan sastra dunia. ‘Sejlan dan seirama dengan pertimbangan esebut datas, kami pda Kesempatan ini suatu karya stra daerah Jawa yang ‘SERAT HARJUNAWIWAHA tng besa Kawi Karanganipun Resi Kano, sampun kajrwakaken ing tembung Kawi jarva aking kapareng dalem Ingkang Sint shun Kangjong Susubunan ingkang kaping Il ing Surakart Kawangun dening Raden Mas Suyandi ing Surskart, Kalas fngangge gu lagu wicalan, ngkang supados boten dame! Kithe ling pamaos. Kawedalake sahakatade dening ‘Tan Goen Swi ‘ng Keds 3s ASMARADANA, Ra song diye nawung kingkin, hanlad mring Kawi radya, dennya pas driyardane, Maspadakken eta tama, Sumedya ngewahans, wantune woas mudha panegung, ‘ime sam! ingaranan. 1Lir sajana kang linuwib, tan panon rat ihepira, de satan wrah ring, bodhone, rekeroka aarakit ita, sayektl mung kinarya, anelipuring kawlaseyun, denny nun duke cpt, Darunane arseng kept, molat marang seat wiwaha, Empo’ Ka- zo pangikete, winangun Jeng Sei Narendra, Sinuhun Susuhunan, ‘ping tiga Sangaprabu, jumeneng neng Surakart, Pangikeing prameng kaw sinantunan tembung jarwa, anangig tasuprandene kathak kithal yen winaca, ingket mangke kadya, ‘kai jaman Kang kala, nulad para prameng sas, Dik winangun smarengl, gathit enang tabul sap, ri Respati ‘Comengane, pane lkur de kang eandra, Pamelan Be ing was, ‘seng yaksanacth sun, Kanang mangst pan kang De me mangun mung supad, amsih gampil yen winaes, ananging ta certane, datan ana sngewaban, feroncen ug samya, amung ‘gu Kang winangun, manut dhongdhinging ukar. [Nenggih mangke kang winami, bubukaning kang’ carta, Risang Parta kasektene, Kalok saking ing kayangan, nira Sang Bathe rendra, katana ku, dul ita Sang Batharendra. Ing dados wosing kinkin, denny as linurugan, yaks pam bekane, langkung. ening. puvarpuwa, Nivata maharala, Kasub ing rat ywan pinunul, kadigdsyan kanragan Dene dununging praadl, Ing Semera sakiduinya, dennya arse nglurug ag saking.anfok Kaluwhan, saking Hyang Girints, ssktd mandra guna tou, tan na bra kang tumama, 3 Datan pejah lan dowadi, myang tan pejah dening buta, Sang Hyang Siwah pamecane, iya benjang bisa pejah, alamun ana jamna, mara tap dibyalohune, yeu ingleshg mejahana. Mila dadya ginem pikir,sadayaning pra Jawata, ewuha Ya prt tikes, negennya ars Tinurugan, Nivata sri marendra, sung sx juga estinipun, ingkang sampun dipun wer, Sang Hyang Sivah ingkang mangsit, manungsa kang mara tap, ‘Sang Nivata ing atin stmanake ing Endrabil, ana wong ma: ‘tap, Ring Parta wastanipun, panengahing pra Pandhawa, [Nanging Stnghyang Endre maksh, sajoning tyes semanpst- ‘mang, de durung wruh sjatine, dennya mesu taps brats, apa fegayuh kamukean, ape ye amsih luhung, minta marang ing Jawa Ape minta jayeng just, lamun minta kadigdayan, sayeth yen kena tembe, dipun pita srayeng. dewa, mejahi yaksatjaj yen wus anful gra gung,yekt bist mbengkas kara. Yen Harjuna tan antuk sy sayektl'yen tampa kaya, ngambil saya mring dheweks, ssmnangkans” Sanghyang Bndra,denira ‘gunandika, era nyobs karsunipun inancaweng warangeana, Lamun puguh mati rap, tan keni sing: pangrencans, aneng ‘kono saektine, dadine dea ambil sraya, yen Keni pengrencans, {an pakarya tapanipun, mash sorla panes diya, Dene ingkans’dipun bi, angreicana mving Sang Part, wids- dari kapitune,isensen Suralya, antuke uk ing kuna, Widads- ‘kang ppitu, sami saking mula ks, ‘Tegesipun mulat engi, “sdotya Kang. adi mulys, widedari pite ingkang, nghwin wamanira, ming kakali Tang vu, ‘Song Supraba wastanira Wilutama janekep kallh, tan prbeda’ wamanira, sesenengan amie, dewi Rath sor prabawa, tuhu' yen tanpasima, sit sung widadarikusut,anglr murevkinedhepna, Sawusira simi dadi, widedie Sapte tks, kinen ta ya sada, tegesipun basa faye, ngieling widadare, pra Jawata yu adie 38 a seu kayungyun yun pings. Penggsing widadart anglderl saperanya, kaping igang ubengi- ne, awinmaye pra Jawata,tegse awismeya, stu‘kasmaran Jae ‘wats gang, ara ngusap wenn. SINOM Sanghyang Béama denny: nist, pinggelingwidedarndadek satur muka papdk,lavan Senghyang Endra ug, soca papattinek- 5, pra Jawata sagungipun, amulat neta: tiga, anengokanan: le ‘Wan Kering, ing julukan netyane ingkang setunge. ‘Mijanipun pra Jawata, iijaraken ing pangeksi, saking sruning Jamas mar, miyatlangen ing Sware di, tumembe simya uni, ‘widadar tayanipun, weh brangta pra-Jawats, tan wonten. kang nora brangl; maring para widadarispta ka. Wusing taya tinkmbatin, widadart sapte ii, Sanghyang Endre sngandiks, heh Supaba nial dewi, an Wilutama malib, sakan- amu kabel pity, aywa wedi kangelan, abo ingsun mengko yi sagun Fras rum re an unis Sra niengko Iumakiwi, ring praptapan Sung’ Ayo, Hast faa nggonnya martapa, awasena den pratt, subratanire mange kin, yopa brata dennya nekung, Kalamun ska wignypan Har juna ku garwane sskawan, Ing Kocap yo utama:-mune tities king yu Iuiih, padmt aran Seng. Sumbrada, Manohara lawn ‘malih, Unupl jngkepe ti, radyan kabeh lowih ayy, yektine durung padhs, marang wari tira in, pan kadasa guna ayuning manungst. Iya masa ngasorena, mring ayuning —widadary muwus malt Senghyang —Endra, mring Supraba nabda avis, sung. andelake vei mring ayunta ini pity, yekth yon tanpa kara, ras ruming sngsana di, tumandhingajya maksh ars sir. Kepalyi’ angumbara, raras ruming angsina i raras ngungst ‘marang mega, mendhng layattanpa kari, rarasing ska gan- bir, tumandhings araspun, gandaning keira, lamun gor den ka, marang sear gadhung ia ara, » [Nadyan sith Sang Bathara, Kamajaya’ tu nnd, ningafine mat rang sis, weruh: wama‘aya lawihy-sayskillamun konsitanhs faving rob ebur, tumumpek-shning-sifa, tan enget ming Dewi Rati, destun mimba Dewi Rath vans Sanghyang Endra pujinira, marang sagng widadssi, nulya ki ren mangkat samya, mring patapan Sang Ayor,, tn sivas Tabeh sami, widadar sadaya. wus, anembeh amit. sera ming Bathara Endra oul, mesat aking gaa anapak exzans Semi nlayang:lampahira: wat para waar, ir-warita man dru nulya, prapteng para: widadai, parkan’ par! cethi, sami npiting anene, puns, stinging, Kfsbisan, wus, ating he- ok wokis, dumungira pratapane Sang Hagin, Widadart.isaksana, sigrsigr munut, inenas sak ing tana, wididari-gambah-a, fumampahira. ais, sapsaptaning anggieng_gunung, anengets Endaki, lampahe; pr..widadas, fansah dennya wirndhungan joning dye, Wanci enjang: denny prapta. aeng, Endraila: wiki sadays pra widadar, kavigaran:roning aly togesingtbapakan ae ‘wigan maknanipun samya, ung, sakesuka,lampaepea widar an, wit comara kumlap Kasi pawans, Neng tiring Endrskil, lamipaho pra widadar, rom cemars kat- yop barat lie amangsit kinen bal, marang kang nembe praptic Wwonten mali Kang, winawus, pradaps manis Kalyan, sa kum; Tap katyup anon, esthinira had sagung widadara. Pan ingajoktandhing rarasypanantange ays. mans, beh sagune pre widadara, lawan ingaun.manis endl pamulanica sami iya Tawan pradapeng. sun, lan payudaranra, tan abanetbanging ar ‘hi ya lawan arasingpeadspaningwane Sokathahe wana wisma, ingkang-sami den Jangkungi; dening pa rm waranggana, Kang:munggeng ing) Kanan/Kering, stunting ‘nah nanging yekt tan hadul, de sai kaalingen, dening avn fun yekt, dan coth lamatainatkatingslan, Dena sami kataweigan; dening himalaya yekti, yata-wonten ang bremar, dennya ar agingsep sar, maduning.ekat kusing, 0 eng halingan awunawun, suwams kanang skar, bremara su venga gra mabur bemara marang wit Mumba sarvi tar svara, cuveng ty tan ngingep si, woo ten malt peksi mera, mencok ing pang hay wang, candhana topes ook, angakingkon elasipon, elarag merik mula, Kase it pang Kay wang, denaye menook mera ayueyunan, Lampshira waranggana, duk simana sampun prt, ngambah faneng babsnaran, plapane Sang) Ayopi, dee. a Kang kia. ai, alimbalanteng ena, candhan! selene, bebajaran ta ‘ai, pan ingaptapi ening Keya ings Kalavan Kang nungsing uy, jiarwanan den maknani, wit alae tei, gn erga wu tampa, wih smut inbangimbang gunung, juuring simi gang, waraase ‘a en iol va sting Wontfa wou katingalan, kaya pod gung angungkul, parang je fo tts, wah enzing ida resign Ei Kukuwunge amaengkung, ing ena ilang tubnys, si mea ‘glambung waki, maven gang denny kasenenan sur. Paparaie gine agungkang jurang, ngambung parang medal wx ‘i, eng sea sumayana, suming toya wening, Wonten r= si muni, aneag tawang swara undng, sunday} prety, munya, See revere nngahy, pan kaa ai Gey ayes tarae ; Kang soar anyaba, iin katyup deni pein, mah won ten kaimpln, pradapanig wl ot tan fel os 1K, pradapaneng. jernepun, slumungka pawanat than riape ing yaad angave mea Wage, yuk ‘anon I Wau phcake cat Zh Sican neh, ea seme ea, ae ton bug Wik, meg Kae angle ay ‘Res kSdF bathe icithak kaki jor, ce Ses So erg a a ening angin, Kanaig petung nyawak’ benyi, pel umpama, tr banyune Ris Res, panyswukingnetung. tang seine its, : . Kadya tekes arca may tegiipun tekes nengph, akekem jt Sama, wee hone op ea sie a pee woman “in, seg ketal eM smarang sagung widadartinbkand Brag % : Dat deniye wanda, np ja ae, fangun gros sane! aban, pendafineup ai Watt Tih ‘ngage nk ara ni; teas ake anja, lowe Je Wao: ‘i kang ptapan Stag Mintiraen.” ere Kalsban wawangh ngambatawor sear” gandanya itt slmar- Sana ahing ska, ila ays“anti ini, kale waa sung ‘rik, saisnpkéna’dSdya raph," diyandsmaieayengin, ‘ana raph ing pale idan enitkapaik ware Dak same say jan HA pt ik nh ly Sayan, saya jbvand esas okt cunya: ‘a tepespn ance ais, SUBD ang at ehh pers Se kaon mig rd 1s ngs a wap Mann ts sae Kt tr lei tir an pond Eek tps pene tt ies ss foe er “eFoetha-g fn e widads Saosin dangu rarywan, wou para widader, sami pinem don- nya. Kars, ana Kudu mangkat oul, pan ana kudu Kal at pu tung alispun sawench ngodhaodha, sukunipun manling. Wi sh ana ingkang den pit pupunia, Dening esthi waranggana, myang kang lagya toy’ rah, katon cewah ukelin, anglo ming toya pili tepese toye" ph, Ian: kung wening’ Kanang ranu, marmane ngilo ka, wat ingkang i dada, nggennya matrap mamatutsrianisa, Wiragane: wen arimang, yw kongéi neaping ah, lamin ‘sam- un sami orapta, aneng igareng Mintaragi anilya-Wacania is, Sang Suprabs manis arum, mring Retna Wittam, heh robeya ran kept, prayogane ing tndsk panggodhanira, Purapi ta mulya pangkat, ing tensunge sapunik lah t2 mange adiparan, para Kadang wiadar, unatur Sang Retna, Wit ‘ama riih dram, dewatl aur kul yen awd lan mace, st ‘pun mangka ing wanes fengange mana, Xaranane langkung lop, benteripun anglangkunigisakaken, apaesun, ngusutaken wari yekti:kalaman amarungi,-ywan wus Sanghyang Surya nerus, anuwun unten pangkat, ming atapan Mintaagi uj dalurobaya parengparmam, Ri turun sh pan utama, teesipan ri turun al, de pumamna sc 4d lawan, noju ari nggara kash, wukune amareng mandhas- ya nedhengipun, anedha kendel mangkya, ‘agantos'sarvping ‘Hyang Raw, smi mepak papaesipun kang endah Muwus mali Sang Supraba, patembaya Ish panap, pakenira rmaksih war, Kadi wari wing! un, awarl widida, nagodheng Parta Wiku, sumaur Wiutam, lab obaya Kadi pis ai, ng punapa kang Kinsrsan pakenira Muwus malih: Sung Supraba, bch robay amie ug: pakenia ‘maksit ropa Kadi warn widadarsayee midi Kat tan is gzodha_temahipun, tapane: Sang: Hain, sayeth abun a, Inkunira yen pangroncaneng Hyang Eadea oy Mas ndadak antuk Karya,:lanpahe pia widadar-boten kenging vinagampang, tapane Sang Mintaragi,amungku suksma jai, Sang 6 asjuna_tepanipon lites kadiparanetah-robayaparan kaj 1, sai Huta maineSUpmabe rc ‘ed ay ‘Klann: maka aniob ng, eh nis, nok for sagan ae nts ‘aya, yen sarapon aemtuipapuneeke halen kln:widadatai- ‘ung i, smi gelodcananeREMARBNESE.2 loa ne Anelada: waraniny imaii Sune" Paras i igh nga pb Bu ‘eng nagar, Kila ipa, bene ska ‘embanhisesse- sk, yavahtakahana ts or ‘Anteng raring A! ong dan, ia eS nedieng neha KORE EISEMMOENAE ee Me Langkung ee senrinaore hia “Aine "bub de Sang. Sumbadr inadutPgeSBApOis ph Cindi eis mats, ring sonanew in ein paet erm: Séng-Stmbie fio, ica ingkang ines i-sgsolhe, si Sombadr ingsann tee Id, - Eran a Moun mali San Supra hoa sowa pent ‘2 anclada; senepitamamene: sang-sidaw. panel garwane 1, Sing Hgivosnpeseinon, san-Dowi:Monohera, tinelods ine samanekin, warganiz ad sambar ie nEeo- Tinon rum ae Wb fad I et mac Stogswamante 8 eo yen dinulu, hyangtyang pudhak sinort, motu saking poking fading, kang minangka nenagh lading panisan ‘Muwus malih Sang Supra, nenggih marang Sang Wersni, beh robaya pakenira, lamun ndika ayawaweni, nelada ingkang ar ni, iya marang’garwanipun, Sang Parta kang: panenga, put adi akakasih, Sang Ulup ingkang wamane yu Yeku pute saking area, Resi Kano, kang ssi, pute adi pine puja, Warnaire Sang Ulup, uate langkung mans, lndrinds rglavan tunjung, iru lr ingukirn, ngancaina di moh lah keke si, mawel suka ingulat bss akarya, Laelaning driya rimang, bise kanya ras atl, youya dad gura- ira, ming wong ayudonya ii, wajane apan kad, sonening her ‘hathit barung, mila sakeh wong miyat, wavayangane kacksi, ‘tumibane wayangan katonneng vai Angling malih Sang Suprabe, ming Surendra nabda aris, pake- fio aninuwa, wamane dyah Gandawati, grwane Sang Pama, ang sumeadhi, ayu punjul, parabe sang Ui etn, iya Dewi Gan vad, yen lumampah remene angembat madya. Madya kadi ywan putunga, pangembate yen lumaris lon lr ‘ieng ting, sem manis Keds ring, tan Karem nad rh, famanggangge moncar morub, milane datan ars, dene uwus ayU Jui solshe wimbuh ayune kavangwang. Kato manisieng ula, wignya ndudutndudat ati, pamulone ang src, jonar muyes semu wil, pan Dewi, Gandawati, da- tan watak sughh gayu, ameming wicwanya, lye Dewi Ganda: ‘wat, Karenane tan watok gumuyu suka, ‘Kang piningit gusinira, nora aweh yen Kacksl, lamun iu ket gala, gusinira amateni, marang Kang wruh gus: sing emu Tat mangu jetung, yokti yen mati ring, oreorane ndaeming, pandleming tan Iya Dewi Gandawat. [Nabda malih Sang Suprabs, mang Sang Gagarmayang aris, beh robaya pakenira,anelada warna Kadi, Srkandhi sang retna di, ‘ka garva kang waruju, pamulunire tras, sarirane Sang Suikan- di, pindba emas rire mentassinepuhan. % Ling galak eber ula, pasemone langkune hunt, tub putas lng aksara, rampung marang besa Kawi, lan maiipun ‘Kadi, jaruman sang reina yu, Karsane Sang Hatjuns, jaiaruman niting ‘Banowat, Sang Srikandhijaruman padha shir, Mangane pan spun ts, par alk Wiha, and ng para, gurveng Pandhusiw), tuning. Sanghyang Re- ‘i mlampah glen ans sup, mvt lambungng anal ke Uiching widadar,edan sami papaespnuly dria, DHANDHANGGULA. Sampun denya papaes pra sami, kang maci para widadai, poe rekane dhewe-dhows, dene ti’ paesipun, wa ingkang pra wid ari, pra samya rebut end, amgih yu pinunjuly dstan ane min- dio" kanya, wus apupul paése mimbuhi mani, tangeh yen wie Wusing poes saging widadai, lr manising kang manggis kar- nat, mindhak dalu papaese, span ta kinauko, kinela ing pula rama i, snalgh madu Kilang. uous pasthinjpun, mangkane ta ‘wamanira, mamanise wau para widadarsawosing pacer, Raras ruming poes semis wingt, widadailsgra denya pangkat, duke andungkep ing praptane, wau ta kang Kadulo, wiwaraning ua tua si, apan ta katngalan, tanjar si kedul, marga ma- rang ing patapan, tan asuwe praptaIngkang widadar, gava geng rmajengngstan Aneayunken jurane langkung sepi, wall kadhep kang eneng fro Jurang, kethapethap pradspine, isthane prada pasung, wall eadhep puniku Kadh, angatag warangsana, aken den agupuh, malekuwa joning gow, wiadad prapta sjawining kor, sya ‘simlebeng guva, ‘Apan sonya patapane maniring, datan dna sabavaning jénma, atanapisato iwen, an ana fgambal ngriku, dene widadari Kang rapt, Kang katon mung padupan, tan na sinesipun, nanging tan mantremantra, if gal wuryaning passpon sep, tan Iabetia, 46 Sami hija dhukute-andadl, mangka stgung ingkang: waren 1a, apan’awor amtarane, angungak-ungak gupasnaring jo =~ wa akaton'sop, ana ta kang katingal rong guwaviku, kadya ies Kirukirn, marup: Kadi ssangia’ purnama sid, tings: ling warangeana. aio: dna Risang Mahayekti, Mintaraga ang roning guia ren budl pakaryane, dhatengken’ «ming anekung"moleng Ing Tyas yes semedianénggihjronng guws-katosabra:mutb; Jumeneng gig abi, Sang Hash’ pala ema, mints raga « Sia tumpang ngayunaken mari, pamelengan asta Kalina, ang minangka.tutumpange, astane tegen iu, Kang panadut kewala lungit, lungting kang dariya, yeku leresipun, tutunge ing pani, ingarnenpanlahieng, seed pats. a Meleng pejh ing sjroning uri, Sang Hasjuna wus sarsasuksma, paningaln pamyarsine, mah’ ta Kang pangumbu, angenangen ‘ngliiken sami, dhateng ing sangkan paran, Ring Parta san- pun, apranawajnarvanan, prana atiwa papadhang den tege- ‘Sang ing kamanungsan. Wus angrags suksmane sayekt, dadys mangke ing sakathahirs, jngkang panca driya kabeh, satuhu lamun iuput, Sang Hatjuna pan ta nenggih, asanget mesu brata, denya stu manckung, mar sa luput ing bancana, dene sampun angraga suka sjt,ngu- lihken panca riya Nulya wau kang mangsah rumiyin, Sang Supraba ingkang mim- ba wama, Sang Sumbadra suwarnane,praptane slera mows, ‘eh rars’angasihesh, Rehadyan Para Kula, mangke dashipun, ‘ul kangen mring andik, stuhne paran pun Sumbrada brane: "i, yan tus kangen pela huh pangeran amba tur udani, ing sapengkertuwan mata tapa, adi lamun peiah age, Kalamun lamong aul, pea nelamong wwak amba mangkin, sing Kangen mring andi, Kula sengguh Tamun, ndika wonten swarea loka, dadya Kula sumusul ming suranad, dumadak tan kapangaya unten kula susulprapteng ngrki, peru nusul maring jengan- ‘am, ng sku Sang Haunt, nea aa man- fuk, pangghmarang ibunra, Levan kadanpkadangra Kabeh 1k, manghana Seng Hana. ‘Anwnging tyas yen mantuka mami sng asa ik mun te ‘iw ana panune, ya mring awakingnan, andikan fb ing ening, myang Kadahetadening wang, iamun ars nol {78 ‘merang raging, wang, aru sunspot kangene Rising Pama, sarang ing bu idan. Risedhengs Parta ass mulih, maya wont widadat prapts, sung taka sii kobe, singing Surenlay, puntka ta di {eng Dewad, nenge Hiyang Batharendra, dene poptaivon, Hinen peng Rtg Fel, nimbaln mingph marng Sur ‘adi namane warangzans isang Baka Heravana nami, ngampit gitinre Sanghyand Er Gre sung marang Hisnane, Aalawan malin, babektne pm widada, anbekta Kang rasan, Antakusum nung, Iowan ping Barunand, Tan tarumpeh pada Kactema ana, siune- ‘en ming Sang Parts, n Pan mangkana layange tinampi, mring Sang Parts layang Batha- rendre, gya winaca age-age, sinokma racspun, pan mangkana tungeling full, heh Kaki Pasta iya, iki layangingsun, dhumav- hha marang ira, kaki Parta marma mengko sun timtali, praptaa Suralaya [uli ra pangkata tumuli, dipun Kerit marng ditaning wane, saywa tangpung sth ta angger, duh kaki marmg ingvwun, mar fmanira sun undang Kaki, dene sun kadhatengan, mungsuh rek- ‘ast gin, sang Nivata Mahara, tkusra daiya tangguleng wer ‘thi, pefahe yaks ras. Sang: Novatakawaca'den ati laman_pejah sku, sang Nivats, saking sma jalarane, Kalaigkung suftning sun, do sajata ing. kang mefahi, kang ‘eran Pasopatys, yekw pringpun, Hyang Si ‘wah kang marang sire, sampun famat dena amaos tus, wat {a Sang Haguna. i sampune enya maos tls, Sang Hatjuna Karas tyasira, ree sing Kinen minagah mangke, chumateng Surengaya, asumeng tas sakala ik, tegee basa suma, susah ing tyaipun, ingkang ddadya susahing tyas, Sang Harjuna taraos welasnya mating, dhe smatengibunia. Miva sagung kadeng-adeng sami, ing pongangen-angene Sang Parla, saking sangst sru Kangene, kang lungn lan kang kantun, kumembenging waspe duk mil ts kraosteles wasp adres wi- ‘ilipun, mangkana Sang Herawana, lan Sang Bajra wrub lamun arta pihatin, kangen mring kadang parva. [Nalya matur Sang Herawans gis, lan Sang Bajra dhateng Sang laguna, raden ila sayektine, anedha sang binagus, ywa sane- aya tym manekin, samenggah sik andila, dhateng Javata ‘pie, romanta Sang Batharenéra, wonten dene mengeah kangen fuwan mating, mring wong skadang Wares. en sumene ssyektine Keni, boten wande mantuk jeng andike, Ja punta sayektne, apan ing Surenlayy, risakipun pan boten Keni kalamun sinemayan, age dika tulung, mupung mangke di ‘un need, mun boten tinndangana tumuli, saking Surlaya n Inggih raden atur kule malih, ming paduka kalingane mangky, Kediarmun dika mangke, pan asa boten supuh, tndsk marang fag Surenac, Kalamon mangke dika, toten afutulung, dhateng ame jong andika, sayektine sait punapa pinanaglh, kang bo- fen dipun sndhan. Dhateng Janna Surya mangkin, dene raden amung jeng and- Ka, vkaben Kang den andelike, tulung ming Kawiastyun, mung Kesecten andi ug, Kinarya andeling tyas, marang saguneipun, ‘Stiyang ing Suraaye, datan wonten malih kang den antianti, {ngph mung Risang Prt. ‘Pah minglana duta matur tii, Risng Parts kakeran tyasia, femal trenyuh joing tyase, ndhatergken welaspun, ‘ring ‘Batra Endra tumull,gya adan arsapangkat,nulya deny nera- fuk, paparings Sarghvang Badr, Kambi caping Besunands Io- ‘wan mali, tarumpahing Jawats Kasektene Antakutuma di bisa nganibah aneng dirgantara, wid Gant pepeinge, aka, ski was, sarwi mbekia rar respi, saksane Seng Hasina, sgra denya mudhon, amit Hyang-hysneing Dratapan, angabekt Sang Parta mring Hyanging wuRir, arp ing Endral, ‘Tanpa yoga semudine mangkin, Sang Hasna mile tan ayoes, ‘somadi sing eepahe, tampine ingkang dhawuh, minezah dha- feng Surlaye dl, wou t2 Sang Haruna, nolya pangkat sampun, faking. ngarne tapanita, Sang Harjuna amitolehen ing ealih, anlar ing prtapan. Prapteng lambunging acala nenggih,sinembamring. taruning comars, munggong sie jurang ngsene, comara wrekss aging, wan pekai merak munyanisit, aneng tshing jureng, nenegh SSthanipun, panting mera punika, pananghing alas puna ‘pani, Haruna Kesar. ‘Wus Katingan megs neng wiyati,sampun lepss lampahe Sang Paria, ngstan ‘wan ing puruge, den ining lampahipun, dening fwidadasi Kalalih, athah ang Kaungkulan, desodesa agune, Tamatlamat katingala, sing awiyat lampahirasgra propt, prap- taning Suralaya n Sang Harjune duk lumakyeng magi, Suralaya sagung kalangonan, ing svarga lir mbagskake, marang Kang nembe raw, lewan wonten ‘kadhaton kek, madyaning ngxwangavang, wisma feng amungrul, Kadhaton si rinarenges, lowik saking ware ‘ing kadhaton sani, wastane kang kadhatyan. Tinjomays Umrah den wastani, nanging dorong wonteningkang gadhah, kadhaton i sayektine, dene ta estunipun, kadhaton 4 puniku benjng, pan ingkang ginagadhang, lamun wonten be- fuk, ra sativa streng brat, kang ndarbni sila taksh sun ‘ang, pris kang cinadhang. Samangkana Sang Para tanya ris, maring Bara lawan Herawans, hoh Sang Baja Herawans, pan ingsun tanya tub, marang sia Jaya pe ug, isine kang bawans,tianira iu, lntang wulan lan saditya, kayapa ran ungayane sawilewii, apa ta tatungel gya- ay. Matur Beir. Herawana sami, bede-beda punika nggenira, tuwin ‘ehib-cbih let, tan sami ageagipun, katigane puniku singe, ‘enggene hur psan, dene wastanipun, ngkang lintang winastanan, baranggana mila aan lintang ing, sayekti mang kab, Saking Iuhur enggene nglangkung, soring lintang sayekti eng ‘gn walan, soring wulan nggen srengenge, srengenge ngsoripun, ingkang mega ngisore maith, paniku madyspada nenggih tese- sipun, dene madyspada ik, inggi bumi: mangkane afuresami, Sing Baja Herawans. Kula raden umatur seyekti, ming paduka kang lntang kal ‘wan, nengghh wulan lan stengenge, ing tumpectampanipun, an zane pan tabihtabih Kang lintang dhateng wolan, wlan aman dthuwur, Kongsiprapteng negening intang, lan-mangandhap ‘wulan ming sengeags nengih, pan sam tebiira. ‘Tangsh lamun Winameng kakawin, sakathahe llangening swac- 1, alangkungan ing lampahe, Sang Parta duking dang, kad fingkahireng cangkrami, lampahe Sang Haruna, ataken ‘amps wus, mring Baja an Herwana, pangidhepe Sang Part lr n- ning, langening jo supenan, n Lepaslampbira Parts null, Katingan wau kang kayangan, Sane fhyang Endre sadangune, Kalangkung nexyunayun, aneng prabs- ‘Manno nenguh amurub marakata, wetan ing Semert, Unva- ‘ire Kang kayangan, maleng ngstanajenging ith talye si Kays- ‘gan Malyatara “Warsanica Kang kari siden, manik toys sakehing kang lawang, ‘Rengetning kang kayangan liouwih, pebyarbijat samumu ‘u- ‘enjer, sha wengl sami bes, padhang ing sinten dal, awit 3 byar Kane ssrwa fuk, myang retna tan sosotye, neianssken alu, dene wat kang minangks, tengerane rai Kalawan weng, ‘saqmnging pr Java, Sekar tunjung Kalawan kang pels, cakravala dene tuniungite, amon mekaf sina lire, klamun sami kuncup, stkar tanhung fayekti wengi, dene kang cakravala, lamon ia nu, oisdban fan rabinye, ranane: yen aruntungruntung sami,” restengen engi. ‘Apen Katheh langening pangelh, Sang Harjuna sapaningalra: Kang Tnlngen eh wane, atangeh yen cinatur, laangening| Suraaya di, wau kang katingal: lan Rising Pandhosune, denyo Praptens Suralaya, Seng Hasna kiniekia ing at, sembahe ‘ving Javata. Ming Bathara Endra denya bekti, Ring Pars samana pina- pag, widadari pamapage, wis pangsih ngsrsanipun, Kineo lajo Ianling ‘mul, praptane Sang Hlarjuna, sigra deaya upuby mmalbete mring Kayangan, Batharendra: Sang Parta wau Gok prop mien karsania. om Praptanim Risang Parta mangkin, ig Yayangan Katong, saking rmadyapada sadhatenge, weh enggaring para Jawats di, manahi- ™ +a adi, sami sagumung kut. Kadyangaming ingkang trenatreni, tarlata slom, duk Katia ‘pan Kattan ing we, aiatate ngsyamayam sani, mints oh tie Funng, vara kapat lau. Dupi samye amiyarsa war, yen Sang Parta rawoh, suka ine tyas wong Suralayane, kang minangka ingkang trenitrenl, si ‘ng Jawata i, myang ian tanetar, ‘Kang minangks labuh kapat nenggih,ssangprawira nom, Seng Hayjuna nallka revoke, sagung ingkang pera widadar, mangun su wiyad, manahir inglun. Del manet' nr widen ninaien sem Har raptan, «sami ara widadai,pangungangan ai, bale adi bung. Kang minangka sascgahe sami, widadas sos, maring wan Song Paria praptane, mung manising tingal lindsindi, marma. d+ pun kar, sepa sang binapus. Dene uwis siyagn ing batin, negemnya sami ngilo, ironing car smin anata paese, rebut unggul pare widadsd, sami anjenenging, mara marek gopuh. DDhateng bale pangungangan sami, ngadhang ming kang rawch, isang Parta ingadhang praptane, wonten widadar kenya si, ia tan umirng,neadhang ring kang rev. Dene kenya sarin maksih, karsane ywa katon, mring wong priya prvyana lyane, pan mangkana Karsane kenya di, pues nora pt, sureada tan ayun, [Neg jroning tyas tanah widhepwidhig, waranggans snom, dene ana parane atin, bale lamun tinakebken Jrami, ming Sang wau prant, suka manahipun. DDemeh Iukarsinjange Kawingks, teka tan windhon, pan meh kongls ka mamanise, sumberlen ginubah ringjit, denya neg ‘ab nunggi,lnandhasin Kuk Mila sar denira angrajit, mangkya dadya nglojok, awit ana arene stine, panggubahe temah nora dadi, ana wadon mali, 8 waranggan ing kung. Widadar pipita ing npun, sami smu wirangrong, menget marang solsh panggodhane, ana ingkang sami jawibjowi, ana ingkang abit, sari amamatit. ‘Ana inglang anggueubah si, nanging datan dados, pnggubahe fan. ana. dadin, enya negubah ingkang widadnr, dene tase ‘mi, kathah puruipan. Ya ta ana widadai mulih, ndingik-dingisk mbolos, ayolong, tingal wast ulhe, apiapi sakite nemeni, mulh apis, na- ging pinapatt. i ‘Apan walan tumangeal Kang pili, mulih sro Kaleson, tai nba ‘aieng pasuptane, sari rengengtengeng angerepi, repen mim ‘ng, temah es afr Denya sare sarvi ngimpineimpl, maxing sang nembe rawoh, a pingiha slroning pngimpen, ana widadari bisketist, sami owang nei, sarwi ting kerannok. Kadi juti enira bib, deny amiraos,aingaling nengsih pa peese, pareng medal sawiianjet, sii ngujwt,tir yah Iowan akan Kathah limun sinengea ing tls, solaing pra sinom, widadast Tenleng ring Pamade, wus anjojug Pamade tumol, marek ‘mating. nga ir Hyang Enda was, ‘Mara marek sarwi mangenal, pada sang Kinaot, pan mangrepa, ature bektine, Sanghyang Endra angandika ars, baaya sia prap~ 1 anengngaraningsn, ‘La lingiha kaki Pata niki, patarana Kaot, den sakecs tngs- Ira raden, mama sia son undang mark, ingnn mungsung empl, marang kasektena Luberena maring Jawata di, iya karsaning ngong,lawan inkang pra Jawata Kabeb, nora ly ang son gunem Kawis, ana ditya saktipmadeg atu agung. ‘Arsa ngalahaken iki kaki, Surlaya mengko,sang Nivatakawa- i arane, kasub ing rat guna sora sekti, manma sira kak, son set pakaryamu. 16 a Iya olihira tku Kaki, deaya wus Kingt, ingkang saking Bathara Sivahe, de Nivatakawaca sang aj, ditan pejah dening, Rest Dew ta, ‘Miwah yakss tan bsn mateni, wring wimos, tka ana kang mele Ini tembe, lamun ana manungsa totei, sky Kang maton, linge HYyang Swara sung. Lan maninge aki Parta nguni, duk ingsun akongkon, syun ‘ambi sraya sre radon, wus kavarta marine yaa aj ring Nivata ji, Neimataa Dadya ngongkon risng ditya ai, wil gong kang kinaot, kaws- 1 ming pratapanta raden, kinen marek mrajaya tumul, dite. ning yaks rupa wars agung. Den serengi Hyang Sivah duk prapti, mindha tir wong kaot, lingen ratu mbubura praptane, iku mula Hyang Siwahnedhaki, ‘ngsung nugraha gs, ia mringnakingson, ‘Marga thu sira uwis olf Juvih sagunging wong, mars mensko sira Kak age, ingsun ambil sraya ing aunt sang lity ai, me ak bala aging, ‘Wus cumawis gagamaning junit, ama pangkat gupch, denyarsa ring Suralays Kene, pan wus lavas ngxyam-ayam pti, karst angluri, Suraeya kalup. ‘eu mangke Karoningsun Kaki, sia kang katempob, sun pas 1h nyangga bot repote, rumeksa wong Suralaya iki, nora ana ma Ain, yorya kang tutulung, Batharendra_mangkans deny ngling, denya ams tanegon, Sang Harjum tur bekti ature, chub pokulun dasih ta pun pa. ‘uk, ulun oh inuding, magutingprang pupa ‘Amapag prang kasekten ditya ji, rsang'yaksa katong, pun Har Jna tan Tengeana ing teh, mung sumanges kar sang Dewa, rnadyanprapteng pati, lemah remak rempu Sayektine sarema tan ging, sarch mung sumacs, ng Buthara ronggih andikane, ning pun Paria punika api, guna sura ele ‘hing Kary tuk. 7 ‘pamine pun Pata pun, menguh yekst Katong, sng Chaves yoktin, ker Konang amngth lan sa ecbol nese nin ang, neg pain. ‘scmbuwa pun Parts punik, masng Batangas. yen ‘AEPPura. gtbena manghe, iavan net yaks Sue ski, ni ‘pays sand, pra sl nea Lh asng btn, Levan ayn fngng, uhsana Le Pee Eamon wom maar winruk amily sepung an piping, arate sampun Sengkyang dra anda ati mamane mangkon’, dabat ea ang yada ora wandenyana alu, psn we uk prep marangSuengay. , Tan sak Kak! pean hapt sa kang sun tao, kadipern ta SEE youyené andere mungsuhyakse al ape amarai, 98 ‘inna gene ngpamya compu just, amung sia meng, Hang SESE kati radon an manioge rants wak an, 2 Sone perma tal, marae uh Kasekene stay ng, sapung gaming wong, wih t- BETES Se tive, yoke date Ingkang pat ui ita a. Fak poma pun anak. ‘UnecyenipunKaliwatawert,lamun prang sng katong, tndhing Da Dews satiate, Ing benlang yen eampu ings pi Fan gone ol nul ung = Datan kena ingewaga ali, unggyan Sang gumathok, pat or Pi yaksa iy, mama Kaki si ingsun weg, aya Kon Sp, vans mach amps. ‘hou dene sang Nivata kl, mamane mengkono, denya pakst ‘sak kawargane, avitsakng Kacuwaring pl, aa wid a ddya tani. amania tang pun kasi, ring sng iy katong, Ni Supe (SR naman nanging nora sun parngen fa, amung ping, wadonijelpan. 7 Sang Nivat fm panciyene gli lsmun dtan paneeoh, Ni Sie rab Kang den kayanake, ing stmangke kaki ara mami, Sang Supraba nin, ka Kang sun utes. CGelar mara sngunggai-ungeahi, ming sang diya Katong, kang supaya antuk kaatine, pan kinarya Kang upeya sand, aml poe ‘iurip mene kacakup. ‘Dé menawa iy den mil resi, tj Raton steoh, tale Tange ata bee, aya wey nang pat! ui, pun kong Ken, aywa saris. is. ngpone amr pat, aya agent! domo, sabab Pianta ier acl Gn te ag, mh ad jr. DHANDHANGGULA Sanghyang Endca enya amemeling, mring, Sang Paria, apan. ta smangkana, kaki dipun engst mangis, wewelasingsun, mau, le ‘eunira den mgstiati, angrngaken sire, widadasi Iohung, poma ipun swasena, jjahane mungsuh Ima nage, aywa na, kalivat- Miwa, joning lalaren den tt, ingkang ewuh Jawan ingkang gam- pang, awasena tka Kabel, kalawan sia kulup, sun gewanting- ‘ang balanbi, arin Antakusums, nenggih sawatipun, bisa ngas- ‘bah jumantara, lawan ai Dreswasadana kaki, ingsun paringken ‘Ajai Dreswasidana i, yen winatok bisa tan katingal, mamma sira ing samangko, pan ingun duta ku, laku sandi den ngat- 4, umising at Supraba, tan weweka ingsun, wit pracayeng sun Inring sir, dening sira luputing panca driyeki, mammane sun practya [Lah Pamade ing panedha mami, muga-muga sire antuk kaya, Inkunira iia raden, ing tembe giecing sun, Kaluwihan sagung ddumadi, she wong Suralaya, wales ik, toha ja sranapejah, pn mingana Hyang Eada en ening, tr ots Reng ara. »

You might also like