CURRENCY WARS

Copyright James Rickards, 2011.

All rights reserved including the right of reproduction in whole or in part in any form.
Bn dch ny c xut bn theo tha thun vi Portfolio, mt thnh vin ca Penguin Group (USA) Inc.
Bn ting Vit NXB Tr, 2014

BIU GHI BIN MC TRC XUT BN DO TH VIN KHTH TP.HCM THC HIN
General Sciences Library Cataloging-in-Publication Data
Rickards, James
Cc cuc chin tranh tin t / James Rickards ; Nguyn Dng Hiu, Nguyn Phc Hong dch. T.P. H Ch Minh : Tr, 2014.
340tr. ; 23cm.
Nguyn bn : Currency wars.
1. Khng hong tin t. 2. Ngoi hi. 3. Khng hong ti chnh. I. Nguyn Dng Hiu. II. Nguyn
Phc Hong. III. Ts: Currency wars.
332.4 -- dc 23
R539

Dnh tng Ann, Scott, Ali, Will v Sally

vi tnh yu v lng bit n,
v tng nh cha ti, Richard H. Rickards,
vi Old Breed Peleliu, Okinawa v Trung Quc

Mc lc
LI NI U

PHN I

Tr chi chin tranh

CHNG 1: Trc chin tranh

14

Chng 2: Chin tranh tin t

30

PHN II

Cc cuc chin tranh tin t

CHNG 3: Hi c v mt thi k vng son

52

CHNG 4: Chin tranh tin t ln th nht (1921-1936)

74

CHNG 5: Chin tranh tin t ln th II (1967-1987)

98

CHNG 6: Chin tranh tin t ln th III (2010)

120

CHNG 7: Gii php ca nhm G20

152

PHN BA

Cuc khng hong ton cu tip theo

CHNG 8: Ton cu ha v T bn nh nc

176

CHNG 9: S lm dng Kinh t hc

203

CHNG 10: Cc loi tin t, vn v l thuyt phc hp

235

CHNG 11: Tn cuc tin giy, vng

hay l tnh trng hn lon?

271

PHN KT LUN

Li cm n 309
Phn ghi ch
313
Cc ngun tham kho 324
5

Khi bc tin trong x Ai Cp v x Canaan ht, th tt c

dn Ai Cp u n cng Joseph m ku rng: Xin cho chng
ti lng thc; l no v c ht tin m chng ti phi cht trc
mt Cha sao?
Sng Th K 47:15, phin bn Vua James

LI NI U

t chiu ch nht yn a ngy 15 thng Tm nm

1971, Tng thng Richard Nixon xut hin trn
chng trnh truyn hnh ph bin nht Hoa K,
cng b chnh sch kinh t mi ca ng. Chnh ph ang p t cc
bin php kim sot gi c trn ton nc My, p thu nhp khu cao
v cm dng -la mua vng. t nc ang trong cn khng hong,
hu qu t mt cuc chin tranh tin t ang din ra khin cho nim
tin vo ng -la M b v, v Tng thng quyt nh rng cc
bin php cc oan l cn thit.
Hin nay chng ta cng ang c mt cuc chin tranh tin t mi,
v mt cuc khng hong nim tin vo ng -la cng ang din ra.
Ln ny cc hu qu s cn ti t hn nhiu so vi thi Nixon. Tin
trnh ton cu ha, cc cng c phi sinh v n by c s dng hn
bn mi nm qua to nn s hn lon ti chnh v n cn lan trn
khp ni, khng th ngn chn ni.
Cuc khng hong mi s c th khi ngun t cc th trng tin
t v ly lan nhanh chng sang cc th trng c phiu, th trng tri
phiu v th trng hng ha. Khi ng -la sp , cc th trng
c nh gi bng ng tin ny cng s sp theo. S hn lon s
nhanh chng lan trn khp th gii.

Kt qu l, mt v Tng thng Hoa K, c th l ng Obama, s li

xut hin trn sng pht thanh truyn hnh v trn khng gian mng
thng bo mt k hoch can thip trit nhm gii cu ng la khng n sp hon ton, ku gi s tham gia ca cc c quan
quyn lc nh nc. K hoch mi ny c th lin quan n vic quay
li ch Bn v vng. Nu vng c s dng, gi vng s c y
cao hn rt nhiu nhm h tr khi lng cung tin khng l vi s
lng c nh ca lng vng kh dng. Nhng ngi M u t
vo vng s phi i mt vi mc thu 90% nh vo cc khon li
nhun mi t trn tri ri xung, thu ny c p di danh ngha
l s cng bng. Vng ca chu u v Nht Bn hin nay c ct gi
ti New York s c th c quc hu ha v chuyn i phc v
cho Chnh sch -la mi. Khng nghi ng g na, ngi chu u v
Nht Bn s c nhn cc t bin nhn s lng vng trc y ca
h, c th chuyn i thnh tin -la mi theo mt mc gi cao hn.
Theo cch chn la khc, Tng thng c th trnh khng quay li
vi vng m s dng mt lot cc hot ng kim sot vn cng vi s
sng to ra mt ng tin ton cu t IMF nhm khi phc thanh khon
v n nh tnh hnh. V gii cu trn quy m ton cu ny ca IMF s
khng dng ng -la c loi tin khng th chuyn i c m
phi l mt loi tin ton cu mi c pht hnh, gi l ng SDR.
Cuc sng s tip din, nhng h thng tin t quc t s khng bao
gi ging nh trc kia.
y khng phi l s tin on qu li. iu ny tng lp i lp
li trong qu kh: cc loi tin giy sp , ti sn b ng bng, vng
b sung cng v hot ng kim sot vn c p t. Hoa K khng
c min dch vi cc ng thi ny; thc ra nc M tng bin
h nhiu cho vic gim gi ng -la t thp nin 1770 n thp nin
1970, thng qua giai on Cch mng, thi Ni chin, i khng hong
v siu lm pht thi chnh quyn Carter. Vic ng tin khng sp
trong mt th h ch mang hm rng s c sp trong tng lai. y
khng phi l vn d on hin c cc iu kin tin quyt.
Ngy nay, Cc D tr Lin bang Hoa K (Fed), di s lnh o ca
Ch tch Ben Bernanke, ang chi mt canh bc ln nht trong lch s

8 CC CUC CHIN TRANH TIN T

ti chnh. Bt u t nm 2007, Fed tranh u khng suy sp nn

kinh t bng cch ct gim cc mc li sut ngn hn v cho vay t do.
Cui cng, cc mc li sut v zero, v Fed dng nh ht n.
Sau , trong nm 2008, Fed tm thy mt vin n mi: ni
lng nh lng (quantitative easing). Trong khi Fed m t chng trnh
ny l s ni lng cc iu kin ti chnh thng qua vic h thp cc
mc li sut di hn, th v bn cht y ch l chng trnh in tin
thc y tng trng.
Fed ang c gng thi phng gi ti sn, gi hng ha v gi tiu
dng nhm b p s gim pht t nhin v ko theo sau l v.
T chc ny, xt v cn bn, ang chi ko co vi nn gim pht, m
gim pht thng i km vi suy thoi. Ging nh trong tr ko co in
hnh, mi u s cha c g xy ra. Hai i cn bng vi nhau v ghm
nhau bt ng mt lc, ch c si dy l rt cng. Cui cng, mt bn
s sp , v pha bn kia s ko nhng k thua cuc qua vch ngang
tuyn b chin thng. y l bn cht canh bc ca Fed. Phi gy
ra lm pht trc khi gim pht chim u th, phi ginh chin thng
trong tr ko co ny.
Trong tr ko co, si dy l knh dn bn ny truyn p lc cho
bn kia. Cun sch ny mun trnh by v si dy. Trong cuc thi ko
co gia lm pht v gim pht, si dy l ng -la. ng -la chu
tt c cc sc cng ca cc lc lng i lp nhau v lan ta p lc ra
ton th gii. Gi tr ca ng -la l cch bit ai l ngi thng.
Thc cht tr ko co ny l cuc chin tranh tin t, l cuc tn cng
vo gi tr ca mi c phiu, tri phiu v hng ha trn th gii.
Trong vin cnh tt nht m Fed c th c, gi tr ti sn s c
cng c, cc ngn hng khe mnh hn, n cng tan bin v dng nh
khng cn b ngi ta quan tm n na. Nhng khi in thm tin
vi quy m cha tng c, Bernanke tr thnh mt Pangloss ca th k
21, hy vng iu tt p nht v khng chun b k cho iu ti t nht.
C mt mi nguy thc s: vic Fed in tin c th bt ng dn n
siu lm pht. Ngay c khi lm pht khng nh hng n gi tiu dng,
n vn c th th hin r thng qua gi ti sn dn n bong bng c

phiu, hng ha, t ai v cc loi ti sn hu hnh khc cc dng

bong bng ny d b n tung ging nh bong bng c phiu cng ngh
vo nm 2000 hoc bong bng nh nm 2007. Fed tuyn b rng h
c cc cng c cn thit ngn chn hu qu, nhng nhng cng
c cha bao gi c th nghim trong nhng bi cnh v trong
quy m ln nh trn. Cc bin php khc phc hu qu ca Fed nng
cao li sut v tht cht tin t c th trc tip dn n dng suy thoi
m Fed ngay t u mun n trnh. Nn kinh t M ang nm trong
ranh gii mong manh gia suy thoi v siu lm pht. Hng triu nh
u t, ch doanh nghip v ngi lao ng t hi liu Fed cn c th
cm c c bao lu na.
T hn na, nhng s vic ny khng xy ra trong mi trng chn
khng. Nu cc ng thi ca Fed ch c nh hng gii hn trong phm
vi nn kinh t M th khng c thm chuyn, nhng thc t khng phi
vy. Cc hiu ng ca vic in thm tin -la l mang tnh ton cu;
khi tin hnh ni lng nh lng, Fed tuyn b chin tranh tin t
trn ton th gii. Rt nhiu hiu ng ng s t chnh sch ca Fed ti
Hoa K li ang xut hin cc nc khc. In thm -la ti Hoa K c
ngha l lm pht Trung Quc cao hn, gi lng thc Ai Cp cao
hn v xut hin bong bng chng khon ti Brazil. In tin c ngha l
khon n ca M gim gi tr, cc ch n nc ngoi s c bi
hon bng ng -la c gi r hn. Ph gi tin t ngha l t l tht
nghip tng cao hn ti cc nn kinh t ang pht trin v ngnh xut
khu ca h tr nn t hn i vi ngi M. Tnh trng lm pht
i theo cng c ngha l gi c ca nhng u vo thit yu b y cao
hn ti cc nn kinh t ang pht trin: ng, du m, bp v la m
chng hn. Cc chnh ph nc ngoi bt u u tranh chng li
nn lm pht do nc M gy ra, thng qua cc bin php nh tr gi,
thu quan v kim sot vn; cuc chin tranh tin t ang m rng
nhanh chng.
Nu nh vic Fed in tin trn mt quy m hng nghn t -la c
th l chuyn mi, th cc cuc chin tranh tin t khng mi. Chin
tranh tin t xy ra v ch trong th k 20 c hai cuc chin v
lun lun mang n nhng kt thc t hi. mc tt p nht, cc

10 C C C U C C H I N T R A N H T I N T

cuc chin tranh tin t li cnh tng thm hi ca nhng quc

gia nh cp s tng trng ca cc i tc thng mi. Vi mc t
hi nht th chng thoi ha thnh cc cn lm pht, suy thoi kinh t,
nhng hnh ng tr a v bo lc thc s bi v tranh ginh ngun
ti nguyn s dn n chin tranh v xm lc. Cc tin l c
ngi ta nhn thc y , nhng cc mi him nguy hin nay thm
ch cn ln hn, tng theo hm ly tha bi quy m v s phc tp ca
cc mi lin kt ti chnh trn ton th gii.
Nhiu nh quan st tht vng khi chng kin hng lot nh kinh
t hc khng d on c hoc ngn chn c nhng thm ha
kinh t trong nhng nm gn y. H khng ch c cc l thuyt tht bi
trong vic ngn nga tai ha, m h cn ang lm cho cc cuc chin
tranh tin t tr nn xu hn. Cc gii php mi nht chng hn nh
tin t ton cu c gi l ng SDR cho thy cc mi nguy tim
n, trong khi chng gii quyt c cc tnh th lng nan hin nay.
Trong s cc nguy c mi, c cc mi e da khng ch i vi s
thnh vng ca nn kinh t m cn thch thc n an ninh quc gia
ca chng ta. Khi cc chuyn gia an ninh nghin cu cc vn tin
t (theo li truyn thng th vic ny ca B Ngn kh), h lin tc ch
tm n cc mi e da mi, t vic mua vng b mt ca Trung Quc
n chng trnh lm vic ca nhng qu u t quc gia. Ln hn
bt k mi e da n l no khc chnh l s nguy him khi bn thn
ng -la sp . Cc quan chc qun s v tnh bo cp cao hin
nhn ra rng u th qun s c nht ca Hoa K ch c th c duy
tr khi ng -la gi c v th thng phong c nht. Nu ng
-la sp , nn an ninh quc gia Hoa K cng sp theo.
Trong khi kt qu ca cuc chin tranh tin t hin nay l cha r
rng, c mt s kch bn dnh cho trng hp ti t nht l gn nh
khng th trnh khi nu cc nh lnh o kinh t Hoa K v th gii
khng hc hi c t nhng sai lm ca nhng ngi tin nhim.
Cun sch ny nghin cu v cuc chin tranh tin t hin nay ca
chng ta thng qua cc gc : chnh sch kinh t, an ninh quc gia
v cc tin l trong lch s. Sch gii thch cc m hnh tht bi, cc

11

li t duy ho huyn v s vn hnh chnh sch cng mt cch kiu

cng ngo mn nh hin nay, v trnh by cch thc hng n mt
chui hnh ng sng sut v hiu qu hn. Sau cng, c gi s hiu
ti sao cuc chin tranh tin t ln ny li l cuc u tranh c ngha
nht trn th gii hin nay n quyt nh kt qu ca tt c nhng
cuc u tranh khc.

12 C C C U C C H I N T R A N H T I N T

PHN I
Tr chi chin tranh

C H N G

Trc chin tranh

H thng tin t quc t hin nay l sn phm
ca qu kh.
H Cm o,
Tng B th CS Trung Quc, 16/01/2011

hng th nghim vt l ng dng (APL), ta lc trn

mt khonh t rng hn 400 mu Anh vn trc kia
l t trng trt khong gia Baltimore v th
Washington, D.C., l mt trong nhng hnh nh tiu biu nht ca cc
c s nghin cu v kh v vt l ng dng k thut cao v ti mt ca
Hoa K. Phng th nghim ny phi hp cht ch vi B Quc phng,
chuyn mn chnh ca h bao gm vic nghin cu v kh hin i v
thm him khng gian. Cc chuyn gia ti y rt t ho khi ni vi
qu khch ving thm rng trn b mt hoc bay gn Mt Trng v mi
hnh tinh trong h mt tri u c mt thit b do APL thit k.
Phng th nghim vt l ng dng ny c lp nn mt cch vi v
vo nm 1942, khng bao lu sau cuc tn cng ti Trn Chu Cng,
vi mc ch ng dng khoa hc vo vic gii quyt vn hin i
ha v kh. a s v kh m qun i M s dng trong nhng ngy
u Th chin th II li thi hoc km hiu qu. Thot tin, phng
th nghim c t ti mt ca hng bun bn xe hi c, c B
Chin tranh trng dng, nm trn i l Georgia thuc Silver Spring,

14 C C C U C C H I N T R A N H T I N T

Maryland. T nhng ngy u thnh lp, n v ny hot ng trong

b mt, tt nhin h thng bo mt thay i nhiu, t mt vi ngi
lnh v trang gc cng lc u tr thnh nhng b phn cm bin tinh
vi v rt nhiu vng kim sot an ninh hin nay. Nhim v u tin ca
APL l pht trin mt loi ngi n khng tip xc1 mang tn VT, dng
cho cc tu chin khi chng khng kch t my bay ch. Sau ny, cng
vi bom nguyn t v radar, loi ngi n ny c xem l mt trong ba
cng ngh ng gp nhiu nht vo thng li ca M trong Th chin
th II. K t thnh cng ban u , cc chng trnh, ngn sch v c
s vt cht dnh cho APL cng lc cng pht trin. Trong nhng thp
k gn y, c th k tn hng lot v kh cao cp v h thng v tr
do APL pht trin cho B Quc phng v NASA nh tn la hnh trnh
Tomahawk, tn la phng th Aegis hay cc tu v tr chuyn dng.
Bn cnh vic nghin cu v kh v khng gian, phng th nghim
ny lun quan tm n kha cnh tri thc v chin lc trong nhng
g h lm cho qun i. Trong s nhng chc nng kh tru tng
ny, ni bt hn c l b phn th nghim Phn tch Chin tranh, mt
trong nhng c s hng u trong c nc M v tr chi chin tranh
v lp k hoch chin lc. Do phng th nghim kh gn th
Washington D.C., y tr thnh a im c a thch t chc nhng
tnh hung gi lp v chin tranh. Phng th nghim ny ng vai tr
ch nh cho kh nhiu tr chi chin tranh nh vy trong nhiu thp
k. Cng chnh l thc hin mt tr chi gi lp v chin tranh do
B Quc phng M ti tr m khong 60 chuyn gia t cc cng ng
qun s, tnh bo v hc thut tp trung v APL vo mt bui sng
ma gi cui ma ng nm 2009. Ln ny, tr chi chin tranh gi
lp s hon ton khc bit so vi nhng ln trc: lut chi cm hon
ton cc phng php mang tnh vn ng, tc l nhng v kh dng
bn hay gy n. S khng c cc cuc b, cc i c nhim hay
nhng t tn cng t hai cnh ca i phng vi lc lng thit gip.
Thay vo , nhng v kh c php s ch l... v kh ti chnh, bao
1 Ngi n khng tip xc (proximity fuse) l thit b dng kch n t ng mt v kh
(tn la, bom v.v...) khi n bay gn mc tiu, khc vi ngi n tip xc (contact
fuse) ch kch n khi va chm vi mc tiu ND.

Trc chin tranh 15

gm tin t, c phiu, tri phiu, cc chng khon phi sinh. Mt cch

hnh nh, Lu Nm Gc s chun b pht ng mt cuc chin tranh
ti chnh ton cu, s dng v kh l cc ng tin v th trng vn,
thay v tu chin v phi c!
u th k XXI, s u thng ca qun i M v cc h thng v kh
quy c v cng ngh cao, cng nh v ci m gii qun s gi l 4CI
(command ch huy, control kim sot, communications thng tin,
computers my tnh, intelligence tnh bo) tr nn r rng n
mc khng c quc gia i ch no dm chng li. Tuy nhin iu ny
khng c ngha l chin tranh khng th xy ra. Mt quc gia thuc
nhm kho nh Triu Tin vn c th li dng mt s kin no
leo thang thnh mt cuc tn cng quy m. Nc M cng c th
sa vo cuc chin lin quan ti nhng nc khc nh Iran hay Israel
nu li ch quc gia ca M b nh hng. Tr nhng trng hp c
bit va nu, mt cuc i u qun s thng thng xem ra kh xy
ra do kh nng ca M hon ton c th khng ch v tiu dit sc
mnh qun s ca i phng. Chnh v vy, cc quc gia v cc t
chc xuyn quc gia th ch vi nc M ngy cng pht trin nng
lc ca h trong nhng cuc chin khc khng theo quy c thng
thng, bao gm chin tranh mng, v kh sinh hc hay ha hc, v
kh hy dit hng lot, v gi y bt ng nht l cc v kh ti chnh.
Tr chi chin tranh (gi lp) ni trn chnh l n lc u tin ca Lu
Nm Gc tm hiu cch thc pht trin ca mt cuc chin ti chnh
thc s, cng nh nhng bi hc c th rt ra t .
Tr chi ny mt nhiu thng xy dng, c nhn ti cng tham
gia cc bui tho lun v chin lc v thit k tr chi gi lp trc
khi tr chi chnh thc bt u. Mc d mt tr chi chin tranh c
thit k tt s lun hng ti nhng kt qu bt ng v c gng m
phng mn sng m o ca mt cuc chin thc th, vn cn phi
quy nh r nhng iu kin khi u cng nh mt s quy tc
trnh tnh trng tr chi ri vo hn lon. i thit k tr chi ti APL
l nhng ngi rt gii trong cng vic ca h, tuy nhin mt tr chi
lin quan ti ti chnh hn s i hi nhng cch tip cn hon ton
mi (k c vic tip cn nhng kin thc chuyn mn ca ph Wall), m

16 C C C U C C H I N T R A N H T I N T

y li l nhng kin thc m cc chuyn gia vt l v nhng ngi lp

k hoch qun s khng c. Vai tr ca ti chnh l lp y khong
trng ni trn!
Mi lin h gia ti v phng th nghim APL bt u t hi thng
12/2006 ti Omaha, Nebraska, khi ti tham d mt din n v chin
lc do B T lnh c trch Chin lc (STRATCOM) ch tr. Ti y
ti trnh by mt tham lun v mn khoa hc mi mang tn tnh bo
th trng, m cc chuyn gia tnh bo gi l MARKINT, lin quan ti
vic phn tch cc th trng vn tm kim nhng thng tin v
nh ca cc thnh vin tham gia th trng. Cc qu u t phng v
(hedge funds) v cc ngn hng u t nhiu nm s dng nhng
phng php ny ginh nhng li th thng tin trong nhng thng
v mua li hay nhng chuyn bin trong chnh sch cng. Cn lc ny,
cng vi cc cng s gm Chris Ray, mt nh kinh doanh chng khon
quyn chn dy dn kinh nghim v cng l nh qun l ri ro, v Randy
Tauss, ngi va ngh hu sau 35 nm phc v cho CIA, chng ti xy
dng nhng cch thc mi s dng cc k thut trong lnh vc
an ninh quc gia nhm nhn din trc nhng nguy c tn cng khng
b cng nh c c nhng cnh bo sm v nhng t tn cng vo
ng -la M. Nhiu thnh vin ca b phn th nghim Phn tch
Chin tranh thuc APL cng c mt ti din n Omaha, sau lin
lc vi ti v kh nng hp tc nhm tch hp nhng khi nim tnh
bo th trng (MARKINT) vo trong cc nghin cu ca h.
Do ti khng my ngc nhin khi vo ma h 2008 nhn c
li mi tham gia mt hi tho ti chnh ton cu c Vn phng B
trng Quc phng M ti tr, do APL ch tr. Hi tho d kin t chc
vo thng 9 nm , vi mc tiu c nu r l xem xt, nghin cu
nh hng ca cc hot ng ti chnh ton cu ln cc vn an ninh
quc gia. y l mt hi tho trong chui hi tho c B Quc phng
d nh t chc vo cui h v thu nm 2008 chun b cho tr chi
gi lp chin tranh. B Quc phng trc tin mun bit r tnh kh
thi ca tr chi ny, c th liu n c ngha g khng? H cng cn
suy ngh v cc i chi ph hp: s l cc quc gia, cc qu u
t quc gia, cc ngn hng, hay mt s kt hp no ? H cng cn

Trc chin tranh 17

suy ngh v nhng bi cnh c th nhng vn hp l nhng ngi

chi hnh ng. Ngi ta cn lp ra mt danh sch nhng ngi chi
giu kinh nghim, lin lc v mi tham gia vi nhng ngi cha tng
tham gia tr chi gi lp chin tranh trc y. Sau ht, cc quy tc
chi cng cn c thit lp.
bo mt ti a cho nhng cng vic ti phng th nghim, quy
trnh kim sot an ninh i vi khch ti y cng cht ch nh ti bt
c c s qun s hay tnh bo no ca nc M, bt u vi nhng
vng kim tra gt gao v nhn thn, ngun gc... Nhng ngi khch
mau chng c phn thnh hai nhm Khng c ngi h tng v
C ngi h tng, th hin qua nhng huy hiu c mu sc khc
nhau. nh hng bn ngoi ca vic phn nhm ny ch thy r khi
mi ngi i n nhng my pha c ph, nhng chng ta phi ngm
hiu rng nhng ai eo huy hiu Khng c ngi h tng l nhng
ngi c php tip cn thng tin mt t ban gim c hay cc nh
thu chnh ph. in thoi BlackBerry, iPhone v cc thit b k thut
s khc phi li bn kim tra an ninh v ch c ly li trc khi
ra v. My qut X quang, cc thit b d kim loi, hng lot vng kim
sot an ninh v lnh gc c v trang l nhng bin php thng xuyn
c p dng. Mt khi vo trong khu vc ny, thc s bn bc
vo khu phc hp qun s - tnh bo hng u ca nc My.
Ti bui hi tho vo thng 9, c tng cng khong 40 ngi tham
d, bao gm mt s hc gi danh ting, cc chuyn gia thuc cc thinktank, cc chuyn gia tnh bo v qun s. Ti l mt trong nm ngi
c mi ln thuyt trnh chnh thc vo ngy hm , ti ca ti
l cc qu u t quc gia (Sovereign Wealth Funds, hay SWF). y
l cc qu khng l do cc chnh ph lp ra u t khon d tr
di d ca h, nhiu qu c tng gi tr ln ti hng trm t -la hay
hn na. Nhng khon d tr ny ch yu l thng d bng ngoi t
mnh, a phn l -la M m cc chnh ph c c t ngun xut
khu ti nguyn thin nhin hay hng ha ch to. D tr ln nht
thuc v nhng nc sn xut du nh Na Uy v cc nc Rp, hay
nhng cng quc xut khu hng ch to nh Trung Quc v i
Loan. Trc y nhng khon d tr ny do cc ngn hng trung ng

18 C C C U C C H I N T R A N H T I N T

qun l mt cch rt cn thn, vic s dng chng u t b gii hn

trong nhng hnh thc u t t ri ro, thanh khon cao nh tri phiu
chnh ph M. Chin lc ny gip qu d tr c tnh thanh khon cao
nhng hiu qu v thu nhp li thp, ngoi ra mt phn ln trong danh
mc u t c tp trung vo mt hnh thc u t no m thi.
Thc t th nhng quc gia c ngun thng d ni trn b tt c
s trng m h c vo mt r, v chng thu nhp c g nhiu. u
nhng nm 1990, phn no do qu trnh ton cu ha, cc khon d
tr tng rt mnh, do cc quc gia thng d bt u tm cch tng
cao thu nhp t cc khon u t ca h. Cc ngn hng trung ng
khng c kh nng lm tt nhim v ny bi h thiu nhng nhn s
cn thit (chuyn vin u t, chuyn gia qun l danh mc u t)
chn la u t vo c phiu, hng ha, c phn t nhn, a c
hay qu phng v..., tc l nhng hnh thc u t chnh mang v
thu nhp cao hn. T ngi ta lp ra cc qu SWF qun l hiu
qu cc hnh thc u t ny. Nhng SWF u tin xut hin cch y
vi thp k, nhng a s hnh thnh trong khong mi nm gn y,
khi cc chnh ph giao cho h nhng khon tin cc ln t qu d tr
ca ngn hng trung ng, vi nhim v u t vo cc danh mc a
dng trn khp th gii.
hnh thc cn bn ca mnh, cc qu u t quc gia c ngha v
mt kinh t. Hu ht ti sn u c u t mt cch chuyn nghip,
khng mang chnh tr no. Tuy nhin, thc t khng lun lun ng
nh vy. Mt s qu u t vo nhng d n ph phim (nh trng
hp cc qu ca Trung ng u t vo cc i ua xe th thc 1 ca
McLaren, Aston Martin v Ferrari), mt s s u t li c nhng
chnh tr v kinh t hon ton khc. Trong giai on u ca cuc suy
thoi nm 2007, cc qu SWF l ngun tin chnh dng cho qu trnh
gii cu nn kinh t. Cui 2007 v u 2008, cc qu SWF u t hn
58 t -la vc dy cc tp on ln nh Citigroup, Merrill Lynch,
UBS v Morgan Stanley. Trung Quc thm ch cn d tnh bm thm
1 t -la u t vo Bear Stearns hi u nm 2008, d tnh ny ch
b bi b khi Bear Stearns gn nh sp vo thng 3 nm . Ri sau
khi nhng khon u t ny tan thnh my khi trong Cn hong lon

Trc chin tranh 19

2008, chnh ph M nh phi nhy vo, dng tin thu thu c t

ngi dn tip tc cc t gii cu. Qu u t quc gia mt mt
khon tin cc k to ln vo nhng v u t va nu, tuy nhin v th
chng khon v nh hng ca chng vn cn tn ti.
Phn thuyt trnh ca ti tp trung vo kha cnh tiu cc ca nhng
khon u t ca SWF, c th l cch cc qu u t quc gia ny hot
ng thng qua ci m cc nh phn tch tnh bo ti chnh gi l cng
ty bnh phong (front company1) nh qu phng v, cc ngn hng t
nhn Thy S, qu tn thc, qun l ti khon... Vi nhng cng ty bnh
phong nh vy, cc qu SWF c th c dng gy nh hng xu
ln nhng cng ty mc tiu, nhm nh cp cng ngh, ph hoi cc
d n mi, bp nght s cnh tranh, gian ln trong u thu hay lng
on th trng. Ti khng khng nh rng nhng hot ng kiu ny
l ph bin hay l quy tc, m ch mun ni rng chng c kh nng
xy ra, v do nc M cn pht trin mt c ch gim st mnh m
hn bo v nhng li ch i vi an ninh quc gia ca h. Bn cnh
nhng nguy c , ti cn nu ra mt mi e da nghim trng hn
th, l mt cuc tn cng ton din vo cc th trng vn ca th
gii phng Ty nhm trit h ng c ca x hi t bn ch ngha. Bi
thuyt trnh ca ti cng xut nhng thc o v c tnh cn c ca
h thng gim st hnh vi ca cc qu SWF, gim st cc hnh vi c
ng c xu pha sau hu trng, cng nh nhn din cc nt tht
v ti chnh (nhng knh o Suez hay eo bin Hormuz ca thi i
thng tin!), nhng nt tht m khi c gim st tt s gip ngn nga
hoc chng tr hu hiu cc cuc tn cng ti chnh trong tng lai.
n cui cuc hi tho ko di hai ngy ni trn, cc quan chc
B Quc phng c v rt hi lng khi thy phng th nghim xy dng
c mt tp hp vng chc cc chuyn gia, ch v phn tch nguy
c, nhng yu t cn thit a tr chi gi lp chin tranh ln mt
tm cao mi.

1 Cng ty bnh phong l mt cng ty con hay cng ty ma (shell company ch ng k

m khng hot ng g, phc v vic ra tin) gip che giu hot ng hay ngn
nga vic gim st mt cng ty khc ND.

20 C C C U C C H I N T R A N H T I N T

Thng sau , nhm chuyn gia nng ct li hp mt ln na ti

phng th nghim tip tc pht trin tr chi chin tranh. Ngoi cc
chuyn gia ca APL (n v ch nh) v nhng nh bo tr t B Quc
phng, cn c cc i din ca cc c quan cp B khc l B Thng
mi, B Nng lng, mt s i hc hng u (nh i hc Hi qun
- Naval War College); cc vin nghin cu nh Vin Peterson v Vin
RAND Corporation; cc phng th nghim vt l khc nh Los Alamos;
v cc quan chc cao cp trong qun i t B Tng tham mu.
Lc ny, ti cht nhn ra rng khng c thnh vin no ti y c
kinh nghim thc t v th trng vn c. Ti l ngi duy nht trong
phng hp c mt qu trnh lm vic lu di ti ph Wall, vi cc ngn
hng u t, qu phng v v s giao dch chng khon. Nu phi tin
hnh mt cuc chin ti chnh, chng ta cn nhng ngi bit s dng
v kh ti chnh nhng th nh giao dch chy trc, thng tin ni
gin, tin n, bo gi o, thc p bn khng v nhiu chiu tr khc
c trng cho ph Wall. Chng ta cn nhng ngi m theo li ni ca
nh kinh doanh chng khon huyn thoi John Gutfreund1 th phi
sn sng cn x nhau khi kinh doanh tin t, chng khon v cc sn
phm phi sinh khc. Nhng chuyn gia qun s v tnh bo ngi trong
phng hp khng h thiu s mnh m, nhng h hiu v vic dng
cng c hon i vi c tn dng (credit default swaps, vit tt l CDS)
ph hoi mt quc gia cng khng nhiu hn mt nh kinh doanh
chng khon trung bnh hiu v trnh t bn tn la lin lc a ICBM!
d n ny thnh cng, ti cn thuyt phc B Quc phng cho ti
mi thm mt s ng nghip trong ngnh ti chnh, gip tr chi gi
lp tr nn thc t v c gi tr hn.
Trong phin hp vo thng 10, ti trnh by v cc sn phm ti chnh
tng lai v phi sinh, gii thch ti sao cc cng c c s dng n by
ti chnh ny li c th dng gy nh hng ln cc th trng hng
1 Sinh nm 1929, John Gutfreund l CEO ca Salomon Brothers Inc, mt ngn hng
u t kht ting vo thp nin 1980. ng gp phn pht trin Salomon Brothers t
mt cng ty hp danh t nhn thnh mt ngn hng u t i chng v c c phiu
nim yt trn sn chng khon, m u cho xu hng ln sn ca cc ngn hng
u t. Nm 1985, tp ch Business Week gi ng ta l Vua ca ph Wall ND.

Trc chin tranh 21

ha vt cht lin quan, k c nhng th trng ca cc hng ha chin

lc nh du m, uranium, ng v vng. Ti cng gii thch ti sao
vic bi b gim st cc sn phm phi sinh trong o lut Hin i
ha Giao dch Hng ha Tng lai (Commodity Futures Modernization
Act) do Thng ngh s Phil Gramm xut v Tng thng Clinton ph
chun hi nm 2000 m toang cnh ca cho quy m v tnh a dng
ca cc cng c u t ny, khin cho vic gim st chng l hon ton
bt kh thi khi m chng c a ra ngoi bng cn i k ton
ca cc ngn hng ln. kt lun, ti m t cch thc m cc cng ty
bnh phong, qu u t quc gia v n by ti chnh ca cc cng c
phi sinh c th kt hp li v to ra mt c Trn Chu Cng ti chnh,
iu m nc M hon ton cha chun b i ph. n y cc
hi tho bt u t c mc tiu, khi cc chuyn gia qun s, tnh
bo v ngoi giao quen dn vi li suy ngh ca dn ti chnh. Nguy c
ca chin tranh ti chnh tr nn r rng hn.
Phin hi tho th ba ca nhm chng ti din ra vo khong gia
thng 11, ln ny c mt s thnh phn mi tham gia, bao gm mt
s quan chc cao cp trong ngnh tnh bo. Ln ny chng ti khng
cn xem xt tnh kh thi ca mt cuc chin ti chnh gi lp, m ch
yu tp trung vo vic thit k tr chi gi lp ny. Ti trnh by cc
bi cnh chi tit ca mt cuc chin ti chnh cng nh ranh gii ca
mt sn chi, theo thit k tr chi ny phi tnh n nhng hu
qu khng th lng trc, s gy ngc nhin cho c bn tn cng ln
bn phng th, do nhng ng lc v cng phc tp ca cc th trng
vn. Kt thc hi tho, i thit k tr chi ca APL v B Quc phng
c cc chuyn gia cung cp y cc d liu u vo hon
thnh bn thit k sau cng. Phn vic cn li l chn la ngi chi,
xc nh thi gian v bt u tr chi.
Sau mt vi s chm tr v bt n do qu trnh chuyn giao quyn
lc sau bu c, ni cc mi ca Tng thng Obama chp thun cho
k hoch c tin hnh nh d nh. Li mi chnh thc tham gia tr
chi gi lp ny c a ra vo cui thng 1/2009. Tr chi s din ra
trong hai ngy 17 v 18 thng Ba ti phng th nghim Phn tch Chin

22 C C C U C C H I N T R A N H T I N T

tranh APL, bn trong cn phng chin tranh rng ln tng c s dng

trong nhiu m hnh gi lp trc y.
Mi tr chi gi lp chin tranh u c chung mt s c im: c t
nht hai i chi, phn bit bi tn quc gia ca h hay mu sc. Mt
tr chi in hnh thng c i (phe ch, ngi xu) v i xanh
(phe ta, ngi tt), tuy nhin cng c tr chi gm nhiu bn tham gia.
Quan trng l phi c mt i trng, gm ngi ch tr chi v cc
c nhn c giao nhim v trng ti. i Trng s quyt nh mt
nc i no trong tr chi c hp l/c chp nhn hay khng,
bn no thng trong tng vng chi. Nhn chung nhng nh thit k
tr chi t ra nhng mc tiu c th cho tng bn, do ngi ta k
vng nhng ngi chi c nhng nc i theo hng mc tiu t
ra, hn l nhng nc i lc hng. Nhm thit k cng nh nhng
nh khoa hc chnh tr, cc nh chin lc qun s v cc nh phn
tch khc m t cc iu kin ban u nh hng ln tt c mi ngi
chi ni cch khc, h xc nh vch xut pht cho mi ngi. Sau
ht, ngi ta cng lp ra mt h thng o lng sc mnh, t xc
nh sc mnh tng i ca cc bn khi bt u chi, tng t nh
vic bit c i qun ny ng hn i qun kia, hay nn kinh t
ny c tim nng cng nghip ln hn mt nn kinh t khc vo u
cuc chin vy.
Khi bt u chi, cc i s thc hin cc nc i, cn b phn trng
ti s cng hay tr im cho tng bn da trn s nh gi ca h v
s thnh bi ca nc i . Mt s c im na ca tr chi l thi
gian chi (bao nhiu ngy) cng nh s nc i thc hin trong mt
ngy. y l mt hn ch rt thc t, bi nhiu chuyn gia khch mi
ca tr chi kh thu xp thi gian vng mt qu 2-3 ngy khi cng
vic hin ti ca h.
Ti chng phi l chuyn gia ca tr chi gi lp ny m ch l chuyn
gia ti chnh c ch nh, v th ti phi hp vi i thit k tr chi
a ci th gii ti chnh m ti bit vo cc tham s v nhm, thi
hn, quy tc, ngn sch... ca h khi thit k. Mt nhim v chnh ca
ti l m bo rng tr chi c thit k tnh n nhng bi cnh bt

Trc chin tranh 23

thng. Ti hiu rng mt cuc tn cng ti chnh thc s s khng

bao gm nhng g d thy nh ph gi tri phiu chnh ph M trn
th trng, bi Tng thng M hu nh c quyn phong ta bt k ti
khon no c du hiu mu tnh lng on th trng nh vy. Cuc tn
cng chc chn s lin quan ti nhng u mi kh nhn din, nhng
cng c phi sinh kh theo di v gim st. Trn tt c, mt cuc tn
cng ti chnh hu nh chc chn s lin quan ti bn thn ng -la.
Ph hoi lng tin vo ng -la s c tc dng hn nhiu so vi vic
c gng ph gi ca bt k cng c nh gi bng -la no. Nu ng
-la sp th mi th trng nh gi bng -la cng sp theo, v
quyn lc v phong ta ti khon ca Tng thng tr nn khng chc
chn. Ti mun chc chn rng thit k tr chi phi tnh n bi cnh
ca mt cuc chin tin t thc s, ch khng n thun ch l cuc
chin v c phiu, tri phiu v hng ha.
Nhng mnh ghp cui cng cng hon thnh. Nhm thit k
thng nht rng tr chi s gm c cc i Hoa K, Nga v Trung Quc.
Ngoi ra, cn thm mt i Vnh ai Thi Bnh Dng, tng trng cho
c Nht, Hn Quc, i Loan v Vit Nam, cng nhiu nc khc trong
khu vc a l ny. iu ny cha c hon ho lm, bi nhng quc
gia ring bit nh Hn Quc v i Loan c th c nhng quan im
rt khc nhau ty vo vn lin quan c th, nhng iu ny c th
tm chp nhn do nhng hn ch kinh ph v tin hnh tr chi gi
lp ngay. Ngoi cc i nu trn, s cn mt i xm tng trng cho
phn cn li ca th gii (Ti khng r nhng ngi chu u s cm
thy th no khi khu vc ca h khng c xp ring thnh mt i
m phi nm chung vi IMF, cc qu phng v v o Cayman trong
tr chi ny). Tt nhin, i cui cng l i trng cc trng ti y
quyn lc, c nhim v hng dn v khi ng tr chi.
Tr chi din ra trong hai ngy vi ba nc i: cc i s thc hin
2 nc i trong ngy u v nc i cn li trong ngy hm sau, thi
gian cui ngy c dnh cho phng vn, trao i. Cc i chi u
c nhng tin ch v ngun lc ring quyt nh mi nc i, v cc
phin hp ton th ti phng chin tranh, ni h thc hin cc nc
i v i th phn ng li. i trng (trng ti) ch tr cc phin hp

24 C C C U C C H I N T R A N H T I N T

ton th v cng hay tr im cho tng i chi vo bng ch s sc

mnh quc gia. Cc i cng c th t chc cc cuc hp hay thng
lng song phng vi nhau trong nhng phng hp dnh ring khc,
khi thc hin cc nc i ca h.
Th v nht l vic mi i u c mt s th cho php thc hin
cc hnh ng v phn ng khng c tnh n trong bi cnh ban
u ca tr chi. Tuy tr chi ny ln u c thc hin vi mt kinh
ph hn hp v kt qu lc u cha h r rng, song ch ring s kt
hp ca cc phin hp ton th v cc th ni trn cng ni ln rng
chng ti c th cho Lu Nm Gc bit cuc chin ti chnh khng theo
quy chun thng thng s din ra nh th no.
Khi nh gi ln cui, mt ln na ti nu ln rng trong nhm thit
k c qu nhiu chuyn gia qun s, tnh bo, nhng ch c mnh ti
l dn ti chnh! Ti bit l nu mi nhng ngi bnh thng th
cc bc i v phn ng sau ny trong tr chi s hon ton c th d
on, bi nhng ngi ny (tuy rt gii v kinh t v m hay chin lc)
khng th hiu c th trng vn thc s vn hnh ra sao trong thc
t. V th ti xut s chn thm mt s ngi t cc ngn hng u
t v qu phng v tham gia tr chi. Cn ch cho hai thnh vin
na, v th ti c quyn la chn.
La chn u tin ca ti l Steve Halliwell, mt ngi lm ngn
hng lu nm, mt nh u t vo cc qu c phn t nhn. Steve c
dng ngi nh b, nhanh nhn, rt linh hot v cng d nhn ra vi
cp knh dy v ci u co trc! Anh l in hnh ca dn Nga c,
n Nga ln u t nm 1963 (giai on Kennedy-Khrushchev) vi t
cch du hc sinh trong chng trnh trao i sinh vin gia hai nc
trong khi ang hc ti i hc Wesleyan. Sau anh hc sau i hc
ti Columbia v c mt s nghip lu di vi Citibank, tham gia m
chi nhnh Moscow ca ngn hng ny trc khi khai trng mt trong
nhng qu u t M-Nga u tin vo thp nin 1990. Steve c c kho
giai thoi v nc Nga v anh c th k tng chuyn mt cch cc k hi
hc. Anh ni ting Nga tho nh ting m , c mt mng li quan
h rt rng do cc hot ng ca anh trong ngnh ngn hng v u t

Trc chin tranh 25

ti t nc ny. Steve v ti tng cng nhau Moscow mt tun vo

ma ng nm 2008 nghin cu th trng cho mt s khch hng
l qu phng v ca ti. Chuyn i nm y tht ng nh vi k nim
ngm tuyt ri ban m trn Qung trng , nhng chu vodka v
trng c ngon tuyt vi cc v ch nh ngi Nga. Ti bit Steve s m
nhim hon ho vai tr i Nga trong tr chi gi lp ti chnh ca Lu
Nm Gc, v anh sn lng nhn li!
By gi cn mt v tr na. V Steve l mt nh u t di hn thuc
qu u t c phn t nhn, ti mun chn mt ai quen thuc hn
vi hot ng hng ngy ca th trng, mt ngi hiu nhng vn
k thut ca th trng ti chnh, tc l nhng mt cn i ngn hn
gia cung v cu trn th trng khin gi chng khon ri xa gi tr
thc ca chng, gy lng tng v mt cnh gic cho nhng nh u t
vn phi c y l tr. Ti cn mt ngi bit mi chiu thc trong
sch v khi phi x l nhng lnh mua bn chng khon vi s lng
khng l c th xoay chuyn th trng v nghin nt nhng nh u
t nh d. Ti mi mt ngi bn tng c kinh nghim hn ba mi
nm trong lnh vc ny, ngi c ph Wall bit n vi ci tn O.D..
Ti quen bit Bill ODonnell hng chc nm t khi cn lm chung
ti Greenwich Capital, mt t chc kinh doanh tri phiu chnh ph
hng u. Bill l mt trong nhng nh kinh doanh thng minh nht v
lun n n ci, tr khi anh ta ang phi n lc hon thnh mt lnh
mua bn ca khch hng. Anh khng bao gi bun b hay cu knh,
y l nt tnh cch rt l trn sn chng khon. Vi mi tc mui tiu
ln sng, qun o ng chun v v ngoi d coi, Bill c cch ng
x d chu khin anh tr thnh mt trong nhng ngi c yu mn
nht trong gii kinh doanh tri phiu, vn ch yu c bit ti nh l
tp hp ca nhng ngi c tnh cch thuc loi A hay cu gt, thiu
kin nhn, mun lm nhiu vic cng mt lc. Anh yu thch cng
vic ca mnh v tri qua tt c, t khi th trng bt u nng ln
hi nm 1982 qua nhng nm bong bng nh t bt u t 2002. Khi
ti mi anh nm 2009, Bill ang lm vic cho ngn hng UBS ti vn
phng Bc M ca h Stamford, Connecticut, chu trch nhim v
chin lc li sut.

26 C C C U C C H I N T R A N H T I N T

Cng ging nh cc chuyn gia ph Wall khc m ti tng mi cng

tc trong nhng d n an ninh quc gia, Bill nm tnh hnh rt nhanh
v tnh nguyn tham gia. Sau khi xin kin cc sp ca anh ta UBS,
vi ngy sau Bill gi ti v ni, Ti tham gia. Ch cn ni cho ti a
im, ti s n. Tht tuyt khi c lm vic vi cc tng lnh qun
s v tnh bo. Ti rt nng lng tham d. n gin ch c vy!
Tt nhin Steve c phn v i Nga. O.D. v i xm, i din
cho cc qu phng v v cc ngn hng Thy S mt s phn cng
hon ton hp l. Ti th c chia v i Trung Quc, cng vi mt
hc gi c ting t i hc Harvard, mt chuyn gia phn tch t RAND
Corporation v hai chuyn gia thuc cc lnh vc khc.
Tr chi gi lp v chin tranh ti chnh s khi ng vi tun sau
v y l lc lp nn mt vi ci by theo ngn ng qun s th
l vic to iu kin cho chin trng. Ti bit l i Nga s bt
u tr chi vi sc mnh quc gia t hn nhiu so vi M hay thm
ch Trung Quc. Thc s th vic nh gi sc mnh quc gia cho thy
Nga ch c sc mnh bng khong hai phn ba so vi M, cn Trung
Quc vo khong gia hai nc ny. Trong chng mc m ti quan
tm, iu ny ngha l Nga s phi chi mt cch khn ngoan hn, hiu
qu hn v c nhng ng thi bt ng th mi c th gy kh d cho
Hoa K c. L mt ngi M quan tm ti l trnh kinh t t nc
cng nh kh nng tn thng ca t nc trc mt cuc tn cng
ti chnh, ti mun nc M phi tri qua mt s c sc hay hon cnh
kh khn trong mi trng gi lp ca tr chi ny. Dng nh s l
cch tt nht chng ti hon thnh cng vic ca mnh, nh ng
cho nhng ngi B Quc phng v gii tnh bo trc khi nhng cuc
tn cng v hon cnh ti t din ra trong th gii thc. Vic Steve, O.D.
v ti chi trong nhng i khc ch khng phi i M to iu kin
cho chng ti gy ra nhng c sc cn thit. Vic cc i ca chng ti
yu hn so vi i M c ngha l chng ti phi sng to hn, b mt
hn trong cc nc i ca mnh khi chi.
Qun Mi Hai mi (Ten Twenty) l mt nh hng nhiu ngi
bit Darien, Connecticut, gn ni ti v cng khng xa nh ca Steve
Trc chin tranh 27

 Westchester County, New York. y cng l ni t tp ca dn ngn

hng u t thuc hai ngn hng RBS v UBS Stamford gn . Vi
quy bar bng g g, n chm thy tinh, nhng dng bng ng v
khn tri bn mu trng, qun ny c v b ngoi v gi ln cht Php
in hnh. Ti ngh n ti vi Steve mt tun trc khi tr chi din
ra, nhm phc tho mt k hoch c th a i Hoa K vo th th.
Ri , bn mn s ngon tuyt, nhng chu vang trng v vodka
Nga, chng ti cng hoi nim mt lt v nhng ngy Moscow, sau
i vo cng vic. Ti trao cho Steve mt thng co bo ch ca Ngn
hng Trung ng Nga m ti sng tc ra trc , ng thi cng
tng s dng minh ha trong mt s bi bo v bi ging. Trong
bn thng co ny, nc Nga tuyn b di chuyn s vng d tr ca
h sang Thy S v khai trng mt ngn hng mi ti London, ngn
hng ny s pht hnh mt loi tin t mi c m bo bng vng,
c th l lng vng ang c Nga gi ti Thy S. Lc u Nga s s
hu ton b s tin va pht hnh, nhng sau ai cng c th em
vng n k thc v nhn v loi tin mi ny. k hoch ny kh thi,
cn c mt s iu kin v mt k thut, chng hn nh cc tin ch v
cho vay v thanh ton b tr. Mu y l t y v sau mi khon
xut khu ca Nga (du, kh t...) u phi c thanh ton bng loi
tin t mi va nu, -la M khng c chp nhn.
Jim, ti lo lng v anh ri anh bt u suy ngh ging nh mt
ngi Nga thc th, Steve ni.
Li ni ny ca anh cho nn i vi ti l mt li khen! ti tr li.
Vy ti sao anh s dng Thy S v London y?
Chng ai tin l ngi Nga s khng chim dng vng, ti p.
Nhng ngi ta tin ngi Thy S v ngi Anh, cho nn nu anh s
dng h thng lut php ca hai nc ny, mi ngi s khng s v
c th k thc vng.
Chnh xc! Nga n lc thot ra khi h thng -la t nhiu
nm nay. H c chi theo lut ca chng ta v lun tht bi, Steve
ni. Phng n ny l rt tt cho h.

28 C C C U C C H I N T R A N H T I N T