2

ZELENA HRANA SA TRAVNJAKA

Travnjaci su povrine koje su trajno ili u periodu od
nekoliko godina obrasle u gustom sklopu razliitim
biljnim vrstama, i koriste se ispaom, kosidbom ili
kombinovano.
Podela
Prema nainu korienja

panjaci
livade
povrine za kombinovano korienje

Zavisnost od reljefa i kvaliteta zemljita

Korienje zelene hrane sa travnjaka

Ispaom

Kosidbom
Kombinovano

Korienje travnih povrina ispaom

Slobodan sistem (neplanski, neregularni)
Poluslobodan (poluregularan)
Pregonski (planski)

Slobodan sistem

Poluslobodan

Pregonski

Organizacija iskoriavanja panjaka

Povrina pod panjakom

Oekivani prinos
Direktna metoda (kontrolne parcelice)
Indirektnom (zootehnikom)

Elektronska metoda

Brzina regeneracije travne mase

Dnevni porast, u mm

Vreme regeneracije, u danima

Prinos po periodima, %

Maj - jun

5-8

15 - 24

50 - 60

Jul - avgust

25 - 30

20 - 30

2-3

31 - 60

10 - 20

Period

Septembar - oktobar

 Indirektna (zootehnika) metoda

Zadatak:
Utvrditi prinos po hektaru panjaka indirektnom metodom za 100 krava,
dnevne uzdrne potrebe po grlu iznose 30 kg travne mase, period
ispae traje 200 dana , ukupna proizvodnja za itav period je iznosila
200 000 kg mleka, za svaki kg mleka je potrebno 3 kg travne mase.
Povrina panjaka iznosi 60 ha.

Koeficijent iskoriavanja
Zadatak:
Koenjem kontrolnih parcelica utvren je prinos od 10 kg/m, nakon
ispae, na kontrolnim parcelicama, je utvren ostatak zelene mase od 2
kg/m, utvrditi koeficijent iskoriavanja panjaka.

10

Zadatak:
Koenjem 25 kontrolnih parcelica pojedinane P 6,25 m sa jednog dela
panjaka ukupno je dobijeno 625 kg, a koenjem 8 parcelica iste
pojedinane povrine kao i u prethodnom sluaju sa zabarenog dela
panjaka dobijeno je ukupno 100kg zelene mase.
Nakon zavrene ispae na 1. delu panjaka utvrdjen je ostatak od 0,8
kg/m a na drugom delu panjaka 1 kg/m.
Koliki je prosean koeficijent iskoriavanja za ceo panjak ako
zabareni uestvuje u ukupnoj povrini panjaka sa 20%
Koenjem 20 kontrolnih parcelica pojedinane P 4 m sa jednog dela
panjaka ukupno je dobijeno 360 kg, a koenjem 5 parcelica iste
pojedinane povrine kao i u prethodnom sluaju sa zabarenog dela
panjaka dobijeno je ukupno 60kg zelene mase.
Nakon zavrene ispae na 1. delu panjaka utvrdjen je ostatak od 1
kg/m a na drugom delu panjaka 1,5 kg/m.
Koliki je prosean koeficijent iskoriavanja za ceo panjak ako
zabareni uestvuje u ukupnoj povrini panjaka sa 15%
11

 Rezerva hrane koja se moe obezbediti iz drugih izvora

Period trajanja ispae
300 m
180 dana
300 500 m
156 dana
500 1000 m
140 dana
preko 1000 m
120 dana
Varijante organizovanja ispae u zavisnosti od perioda
vegetacije (prema minimalnom prinosu)
paa slui kao iskljuiva kabasta hrana samo u prvom periodu
travna masa se obezbeuje u potpunosti u dva proizvodna perioda
paa slui kao iskljuiva kabasta hrana tokom itave vegetacije
navodnjavanje

12

% prinosa

paa slui kao iskljuiva kabasta

hrana samo u prvom periodu

Prvi otkos

50
20%

Drugi otkos

iz drugih izvora
30 %

30

Trei otkos

20

% prinosa

travna masa se obezbeuje u

potpunosti u dva proizvodna perioda
% prinosa

50

iz drugih izvora

Navodnjavanje

20%

30

10%

20

% prinosa

40
32
28

paa slui kao iskljuiva kabasta

hrana tokom itave vegetacije

50
30
20

13

ema pregona

14

Organizacija pregonske ispae

Broj pregona
Broj pregona

Broj turnusa
Broj turnusa

Veliina pregona
Velicina pregona

duina regeneracije (dana)

1
zadravanj e (dana)

duina vegetacije
duina regeneraci je
Ukupne potrebe grla dok su na
jednom pregonu

broj grla dnevne potrebe po grlu vreme zadrzavanja dana

prinos po hektaru
koeficijent iskoriscavanja
broj turnusa

Prinos po turnusu

15

 Optereenje pregona
Opterecenje pregona

prinos po hektaru
koeficijent iskoricavanja
broj turnusa
dnevne potrebe po grlu vreme zadravanj a (dana)

Veliina panjaka
Velicina panjaka

broj pregona velicina pregona

Optereenje panjaka
prinos po hektaru koeficijent iskoriscavanja
Opterecenje panjaka =
dnevne potrebe po grlu vreme ispae

16

Planiranje pregonske ispae za razliite vrste ili kategorije

Utvrivanje potreba za svaku vrstu odnosno kategoriju

Prevoenja fizikih u uslovna grla

koeficijenti

krave 1
junad 0,6
ovce i koze 0,1

Velicina pregona =

broj uslovnih grla dnevne potrebe po uslovnom grlu vreme zadrzavanj a (dana)
prinos po hektaru
koeficijent iskoriscavanja
broj turnusa

17

Zelena hrana sa oranica

Trokovi
Zeleni konvejer

Organoleptika ocena zelene hrane

Vrsta useva
Ozima uljana repica

Vreme setve

Vreme korienja

Prinos, t/ha

Korienje, dana

Kraj VII

Sredina IV

20

15

Poetak IX

Poetak V

30

15

Kraj IX

Sredina V

30

15

Jari ovas+grahorica
+stoni graak
Kukuruz

Poetak III

Poetak VI

32

15

Kraj IV

Poetak VII

31

15

Sudanska trava

Sredina V

Sredina VII i VIII

31

15

Kukuruz (posle uljane

repice)
Kukuruz (posle ovsa sa
grakom)
Stoni kelj

Poetak V

Sredina VIII

31

20

Poetak VI

Sredina IX, X i XI

31

30

Poetak VII

Sredina XI

22

15

Lucerka

Poetak IX

V, VI i VII

20

40

Ozima uljana repica+ozima

ra
Ozima ra+stoni graak

18

Broj pregona

duina regeneracije (dana)

1 Broj turnusa
zadravanj e (dana)

Velicina pregona

duina vegetacije
duina regeneraci je

broj grla dnevne potrebe po grlu vreme zadrzavanja dana

prinos po hektaru
koeficijent iskoriscavanja
broj turnusa

prinos po hektaru
koeficijent iskoricavanja
broj turnusa
Opterecenje pregona
dnevne potrebe po grlu vreme zadravanj a (dana)

Velicina panjaka

broj pregona velicina pregona

Opterecenje panjaka =

prinos po hektaru koeficijent iskoriscavanja

dnevne potrebe po grlu vreme ispae
19