HAFTALIK DERS PLANI

Hafta

Konular
Zeminle lgili Problemler ve Zeminlerin Oluumu
Zeminlerin Fiziksel zellikleri
Zeminlerin Snflandrlmas
Zeminlerin Kompaksiyonu
Zemin Hidrolii
Toplam ve Efektif Gerilme Kavramlar
Zeminde Gerilmeler ve Deformasyonlar
Gerilme Altnda Zemin Davran - Ara snav
Zeminlerde oturma ve Skma
Konsolidasyon Teorisi
Konsolidasyon Srecinde Zaman
Zeminlerde Kayma Mukavemeti ve nemi
Kayma Mukavemeti Parametreleri
Kumlarn ve Killerin Kayma Mukavemeti

Kaynaklar
[1], s. 1-13
[1], s. 14-79; [23]; [24]; [25]
[2], s. 93-110; [22]
[1], s. 172-187; [23]
[1], s. 102-171; [23]
[2], s. 133-145
[1], s. 236-278
[2], s. 147-184
[1], s. 460-470, [2], s. 190-212
[1], s. 487-532; [23]
[2], s. 212-234
[1], s. 188-195
[1], s. 195-235; [23]
[2], s. 258-290; [25]

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14

Zeminlerin Snflandrlmas

q Zeminlerin Dane Boyutu Dalm

Elek analiz
Hidrometer analiz
Granlometre Erisi

q Zeminlerin Snflandrlmas
Dane apna gre
gen Snfanladrmaya gre
Plastisite Kartna gre
Birletirilmi Zemin Snflandrmasna gre
Karayolu Zemin Snflandrmasna gre

I- ZEMNLERN DANE BOYUTU

DAILIMI

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

Zeminlerin
snflandrlmasnda,
danelerin
bykl (ap) ile bunlarn kuru arlk olarak
zemindeki yzdesi dikkate alnr. Bu bilgilerin
elde edilmesinde dane bykl analizi
yaplr. Dane bykl analizi elek analizi
ve slak analizi olmak zere iki aamada
yaplr. Elek analizi akl ve kum tr zeminler
iin slak analiz ise silt ve kil tr zeminler
iin yaplr.

Bir cismin tanmlanabilmesi iin, yaplan ilemlerden biri,

byklnn tespitidir. Zeminlerin dane boyutu; gz ve
zel lekle, elekle, mikroskop ve elektron mikroskop ile
dorudan; keltme (slak) analiz ile dolayl olarak
belirlenir. Belirtilen lm yntemlerinden Elek ve Islak
analizleri laboratuvar artlarnda kolaylkla uygulanr.
Dane ap dalmnn bulunmasnda, bir zemini oluturan
dane aplarnn ve deiik ap snflarna isabet eden
danelerin toplam arlklarnn belirlenmesi amalanr.
Kaba daneli zeminlerin geirimlilii ve b.h.arl
dnda, boyut ve dalmn dorudan etkin olduu zellik
bulunmamaktadr.
Zemin numunesinde, dane apnn 0.074 mm (200 nolu
elek) den byk olan ksmnda Elek analizi, daha kk
olan dane grubunda ise slak analiz yaplr.

nce daneli ve Kaba daneli Zeminler

n

200 nolu elek

0.074 mm

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
No. 200 ne
anlama gelir...

Kaba Daneli Zeminler .(Elek Analizi)

nce daneli Zeminler .(Hidrometre)

Elek Seti

Hidrometre

A- Elek Analizi (Mekanik Analiz)

n

Elek analizi iin genellikle kare gzl elekler kullanlr.

ri gzl elekler iin inch cinsinden (1 inch = 2.54 cm),
ince gzl elekler rakamla adlandrlr. Elekte kare
gzn kenar uzunluuna elek gz ap veya elek ap
denir ve bu dane apna karlk gelir.

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
z Bu prosedr kaba
daneli zeminler iin
uygundur
z Mesela.... No.10 elek,
1 in.de 10 aralk
(delik) vardr.

ncelikle doal halde blgeden aldmz numune, 1 gn sreyle etvde

105 derecede kurutulacak daha sonra tavann daras alnr ve
elimizdeki numune tavaya konur ve tartlr sonu yazlr. En steki
elekten elenmek kouluyla eleme ilemine balanr ve her elein
zerinde kalan numune tartlr. Bu ilemden sonra yzde geen
miktarlar hesaplanr. Zemin iinde silt ve kil, numuneyi topakladndan
kuru eleme mmkn olmaz. Bu durumda numuneye ilave edilen bir
zc madde ile serbest erbet haline getirilen karm elekten
ykama yolu ile geirilir.
Toplam numune arl=2.050 kg
Eleme yapldktan sonra toplam numune arl=2.010 kg
2.050-2.010=0.040 kg %2 fark kabul edilebilir.

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
n

Elek no
1

3/8
4
10
40
100
200
tava

Elek zerinde kalan miktar(gr)

50
270
220
80
320
320
550
160
30
10

% geen miktar
97
84
73
69
53
37
9
2
0.4

Her elek iin geen yzde:

% P = 100 x EGM/TZM

EGM = Elekten geen zemin miktar

TZM = Tm zemin miktar

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
Her elekten geen yzde hesaplandktan
sonra, dane ap dalm erisi izilir. Dane
ap (bykl) dalm erisinde, yatay
eksen dane ap (D, mm) ve dey eksende
elekten geen yzde (% P) yer alr.

ap d1

Ktle m 1

ap d2

Ktle m 2

ap d3

Ktle m 3

ap d4

Ktle m 4

Tava

Ktle m p
Toplam ktle M

d2 apndan % geen = 100*(mp + m4 +m3)/M

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

ngiliz Elekleri
BS: 410-1962
Elek No
ap (mm)
2
50.80
1(1/2)
38.10

19.05
3/8
9.52
4
4.76
6
2.80
7
2.40
8
2.00
12
1.40
14
1.20
16
1.00
22
0.710
25
0.600
30
0.500
36
0.420
44
0.355
52
0.300
60
0.250
72
0.210
85
0.180
100
0.150
120
0.125
170
0.090
200
0.075

ASTM TS-1500

akl
akl

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

Amerikan Elekleri
ASTM: E 11-1961
Elek No ap (mm)
2
50.80
1(1/2)
38.10

19.00
3/8
9.51
4
4.76
7
2.83
8
2.38
10
2.00
14
1.41
16
1.19
18
1.00
25
0.707
30
0.590
35
0.500
40
0.420
45
0.354
50
0.297
60
0.250
70
0.210
80
0.177
100
0.149
120
0.125
170
0.088
200
0.074

Kum

Kum

B- Islak Analizi

Zeminin 74 mikrondan (200 nolu elekten geen) kk

ksm iin Islak analizi uygulanr.
Islak analizin uygulanmasnda, 200 nolu elekten geen
zeminden bir miktar alnarak cam silindir ierisinde
damtk su ile kartrlarak bir sspansiyon elde edilir
ve danelerin kmesi iin beklemeye braklr.
Islak analiz hesaplarnda Stokes yasasndan yararlanlr.
Stokes yasas, danelerin sv ierisinde kme hzn
verir.
Islak
analiz;
Pipet
yntemi
veya
Hidrometre
ynteminden birisi ile yaplabilir.

Hidrometre Analizi
q Bir zeminde, ince danelerin dane ap dalmnn bulunmas iin
yaplmaktadr. Hidrometre analizi, suda zemin danelerinin
sedimantasyon prensibine dayanr.
q Zemin su ile kartrldnda, zemin danelerinin ekline boyutuna
ve suyun viskozitesine bal olarak, farkl hzlarda ker.
q Zemin danelerinin hz, Stokes yasas ile ifade edilir.

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

Deneyin yapl
q Hidrometre zemin sspansiyonun iine yerletirilir.
q Zaman, sedimantasyonun balangcndan llr.
q Hidrometre, zemin sspansiyonun gs ni ler.
q Daneler ktnde, sspansiyonun gs si azalr. gs nin deiimi
ken danelerin miktarna baldr.
q Analizde kullanlabilecek, katklar ve dzeltmeler kullanlmaldr.
* Hidrojen peroksit yada Sodyum hekzametafosfat (calgon)
* Saklk, mensks, zelti dzeltmeleri.

D: ken danelerin ap (cm)

v: kme hz (cm/sn)
t: kme sresi (sn)
h: kme miktar (cm)
gs: ken danelerin birim arl (gr/cm3)
h: svnn viskozitesi (gr sn/cm2) dir.

v = h/t = g(gs-gL)D2/18h
D =

18 h v
g (g s - g L )

gL=gw=1 gr/cm3, gs=2.65 gr/cm3 (ortalama) ve g=9.81 cm2/sn

alnrsa; ken danenin ap, cm cinsinden:
D = 0 . 0105

h
=M
t

He
t

M: suyun viskozitesi ve danelerin birim hacim arlna baldr.

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
C- Granlometre Erisi

Elek ve hidrometre analizinde, danelerin karm iindeki %

si, belirli aptan kk olanlar iin yzde geen, P (%)
olarak ifade edilir. Bulduumuz P (%) miktarlara gre
granlometri erisi yani dane ap dalm erisi izilir.
Bu eride; akl, kum, silt ve kil yzdeleri bulunmaktadr.
nce daneli zeminlerde dane ap dalm erisi, hemen
hemen hi nem tamazken, kaba daneli zeminlerde anlaml
olabilmektedir. Bu amala, granlometre kriterleri tarif
edilmitir.
Danelerin %10, %30 ve %60na karlk gelen aplarn
okunmasndan bulunan D10, D30, D60 deerleri
deerleri
kullanarak Cu (niformluk katsays) ve Cr (sreklilik
katsaylar) hesaplanr. Hesapladmz Cu ve Cr deerlerini,
Kaba
daneli
zeminlerin
snflandrlmas
iin
ak
diyagramnda kullanarak zemini snfn buluruz.
10 nolu elek kum-akl snrn, 200 nolu elek de silt-kil
snrn gstermektedir.

10

P (%)

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
D (mm)

SAMPLE:......................
BOREHOLE:.................
DEPTH:..............
DATE:................

200

63.0
75.0

19.0
26.5
37.5

2.36

4.75
6.70
9.50
13.2

1.18mm

150
212
300
425
600

75 m m

AUSTRALIAN STANDARD SIEVE SIZES

90

90

90

10

80

80

80

20

70

70

70

30

60

60

60

40

50

50

50

50

40

40

40

60

30

30

30

70

20

20

20

80

10

10

10

90

100
SILT FRACTION

CLAY FRACTION

FINE
0.0001

PERCENTAGE RETAINED

PERCENTAGE PASSAGE

100

0.001

0.002

MEDIUM
0.006

0.01

SAND FRACTION

COARSE

0.02

0.06

GRAVEL FRACTION
COBBLES

FINE
0.1

MEDIUM
0.2

COARSE
0.6

1.0

FINE
2

MEDIUM
6

10

COARSE
20

60

100

200

PARTICLE SIZE - mm
MONASH UNIVERSITY Department of Civil Engineering - Geomechanics Laboratory

RCA 16-3-1998 SEID258

11

100

% Finer

80
60
40

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
20

0
0 .0 0 0 1

0 .0 0 1

0 .0 1

0 .1

10

100

P a r ti c l e s i ze ( m m )
W

yi derecelenmi

100

% Finer

80
60
40
20

0
0 .0 0 0 1

0 .0 0 1

0 .0 1

0 .1

10

100

P a r ti c l e s i ze ( m m )
W

yi derecelenmi
U

niform

12

100

% Finer

80
60
40

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
20

0
0 .0 0 0 1

0 .0 0 1

0 .0 1

0 .1

10

100

P a r ti c l e s i ze ( m m )
W

yi derecelenmi
U

niform

Kt derecelenmi

100

% Finer

80
60
40
20

0
0 .0 0 0 1

0 .0 0 1

0 .0 1

0 .1

10

100

P a r ti c l e s i ze ( m m )
W

yi derecelenmi
U

P
C

niform

Kt derecelenmi

yi derecelenmi (biraz killi)

13

100

% Finer

80
60
40

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
20

0
0 .0 0 0 1

0 .0 0 1

0 .0 1

0 .1

10

100

P a r ti c l e s i ze ( m m )
W

yi derecelenmi

niform

Kt derecelenmi

yi derecelenmi (biraz killi)

yi derecelenmi (ok ince)

Granlometre erisini tanmlayan ifadeler

D10 = Efektif ap
%10nndan geen ap D10

Cu = D60 / D10 = Uniformluk katsays

Cu = 1 tek dane apna sahip
Cc = (D30 )2/( D10.D60) = Derecelenme katsays

14

yi Derecelenmi Zeminler
Dane Boyutlarnn Aral,
akllar iin: Cc = 1-3 ve Cu>4
Kumlar iin: Cc = 1-3 ve Cu>6

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

(D30 ) 2
cc =
(D10 ) * (D 60 )

ki zel Durumu eren Zeminler ise:

(a) niform zeminler; Ayn Dane

Boyutuna sahip Zeminler

D60
D10

(b) Baz Dane Boyutlarn ermeyen

Zeminler

SAMPLE:......................
BOREHOLE:.................
DEPTH:..............
DATE:................

200

63.0
75.0

19.0
26.5
37.5

2.36

4.75
6.70
9.50
13.2

1.18mm

75 m m

AUSTRALIAN STANDARD SIEVE SIZES

150
212
300
425
600

cu =

Kt Derecelenmi Zeminler

100

90

90

10

80

80

80

20

70

70

30

60

60

40

50

50

50

D30

40

40

60

30

30

70

D10

20

20

80

10

10

90

60

D60

50
40
30
20
10
0

100
SILT FRACTION

CLAY FRACTION

FINE
0.0001

PERCENTAGE RETAINED

90

70

PERCENTAGE PASSAGE

0.001

0.002

MEDIUM
0.006

0.01

SAND FRACTION

COARSE

0.02

0.06

GRAVEL FRACTION
COBBLES

FINE
0.1

MEDIUM
0.2

COARSE
0.6

1.0

FINE
2

MEDIUM
6

10

COARSE
20

60

100

200

PARTICLE SIZE - mm
MONASH UNIVERSITY Department of Civil Engineering - Geomechanics Laboratory

RCA 16-3-1998 SEID258

15

100

80

%%
Geen
Passing

Hidrometre
60

Elek

nce

Kumlar

akllar

40

20
D

D10 = 0.013 mm
D30 = 0.47 mm

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

30

D60 = 7.4 mm

0.001

0.01

0.1

Dane
ap
(mm)
Grain
size
(mm)

10

100

Eriden, kum akl ve ince danelerin %leri ifade edilir.

Ayrca,
zemin
danelerinin
niformluluk
ve
derecelenme katsaylar iin gerekli olan D10, D30 ve
D60 aplar belirlenir.

16

II- ZEMNLERN SINIFLANDIRILMASI

n

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

Zeminlerin snflandrlmas kavram, mhendislik alannda

kullanlan ortak bir dil olarak dnlebilir. Zeminlerin
snflandrlmasnn amac, zeminleri zelliklerine gre
gruplamaktr. Belirli trde zeminlerin belirli zellikleri
vardr. Zemin snf bilindiinde zellikleri de genel
olarak belirlenmi olur.
Zemine atfedilebilecek birka harf veya say, zeminin
olas fiziksel zellikleri, hatta mekanik davran
hakknda ok hzl olarak iyi bir fikir salayabilmektedir.
Zemin
snflandrma
sistemleri;
bilgi alveriinin
kolaylatrlmas, aratrma ve uygulamalarda uyum
salamas ve ayrca bro, laboratuvar ve antiye
arasnda balantnn salanmas amacyla gelitirilmitir.

A- Zeminlerin dane aplarna gre

snflandrlmas

Kohezyonlu
Zeminler
Kil

Silt

0.002 0.075

nce Daneli
Zeminler

Granler Zeminler veya

Kohezyonsuz Zeminler

Kum

akl

2.00

Kaba Daneli
Zeminler

Blok Ta

63

200

ri Kaya

Dane ap (mm)

Dane ap (mm)

Cinsi

200 60

Ta (Moloz)

60 - 2

akl

2 0,075

Kum

0,075 - 0,002

Silt

0,002 >

Kil

17

Zeminlerin dane apna gre snflandrlmasnda,

belirli ap aralklarnda kalan zemin gruplarna belirli
isim
verilir.
Dane
apna
gre
zeminlerin
snflandrlmasnda
en
yayn
kullanlan
MIT
(Massachusetts Institute of Technology) sistemidir.
q

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
Zeminlerin dane apna gre snflandrlmas
yaplrken, zeminin dane ap dalm erisi izilir.
Her bir grubun zemin ierisindeki arlkca yzdesi
belirlenir. Yzdesi en byk olana gre zemin
adlandrlr.
q

Zemin Tr

Blok (Block)
akl (Gravel)
ri akl (coarse gravel)
Orta akl (medium gravel)
nce akl (fine gravel)
Kum (Sand)
ri kum (coarse sand)
Orta kum (medium sand)
nce kum (fine sand)
Silt (Silt)
ri silt (coarse silt)

Dane ap, D (mm)

200 -60
60 - 2

60 - 20
20 - 6
6-2

2 - 0.06
2 - 0.6
0.6 - 0.2
0.2 - 0.06
0.06 - 0.002
0.06 - 0.02

Orta silt (medium silt)

0.02 - 0.006
0.006 - 0.002

nce silt (fine silt)

Kil (Clay)

< 0.002

18

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

Trkiye de yllardr kullanlmakta olan ASTM ve AASHTO gibi

Amerikan snflandrma sistemlerinde, akl ile kum arasndaki ayrm
No.4# elek karl olan 4.76 mm olarak yapla gelmitir.
akl ve kum arasndaki en makul ayrm klcal kuvvetlerin etkinlik
snr olan 2.00 mm (No.10#) olduundan TS1500/1987'de bu boyuta
geilmitir.
Nitekim, ASTM standardna giren AASHTO'da da akl 2 mm'ye
deitirilmitir. ngiliz standard da snr 2mm'de tanmlamaktadr.

Zeminlerin Baz Mhendislik zellikleri

Zemin
cinsi

Oturma
(Konsolidasyon)

Akc kum
durumu

Donma
kabarmas

Yer alt suyu

indirmesi

Enjeksiyon

akl

---

---

---

Mmkn

Mmkn

Kaba kum

---

---

---

Mmkn

Mmkn

Orta kum

---

Beklenmez

---

Mmkn

---

nce kum

---

Mmkn

---

Mmkn

---

Silt

Mmkn

Mmkn

---

---

---

Kil

Mmkn

---

---

---

---

19

B- gen Snflandrma
n

Gelitirilen en eski snflandrma yntemlerinden biri Feret

geni dir. Tarm amalarna gre kullanlan bu yntemde
kum, silt ve kil % leri esas alnr. Zemin akl ieriyorsa;
nce dzeltmeler yaplr, daha sonra gen diyagram
kullanlr.
30 % Kum
20 % Silt

Kum+Silt+Kil = 100%
Lem: %20'den az
kil ieren zemin

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

50 % Kil

C- Plastisite Kart (grafii) ile

snflandrma

Tamamen wL ve IP indisine dayanarak Plastisite

grafii yardmyla; silt, kil ve bunlarn karm olan
ince daneli zeminler iin snflandrma yaplr.
Orta Plastisiteli

60

Plastisite ndisi

Dk
Plastisiteli

Yksek
Plastisiteli

Kil

40

Silt

20

20

35

50

100

Likit Limit

20

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

A dorusunun stnde Killer, altnda ise Siltler yer alr.

wL=%50 deeri ise yksek ve alak plastisite snrn
belirtmektedir. Burada, M: Silt, C: Kil ve O: Organik zemini
ve L: Dk, I: Orta ve H: Yksek Plastisiteyi gstermektedir.
Gsterimde; 1. harf esas zemini (M, C, O) tanmlar.
IP > IP(A dorusu) C
IP < IP(A dorusu) M
2. harfin kullanmnda ise wL esas alnr (plastisite: H, I, L).
wL > 50 H
35 < wL < 50 I
wL < 35 L
rnein CH: yksek plastisiteli kil, ML: dk plastisiteli silt
zemini gsterir. wL< %20 olan zeminler, ounlukla fazla
miktarda kum ierirler.
wL eit olan zeminlerde, IPsi byk olan kuru iken mukavemeti
daha fazladr. Buna karlk geirimlilik katsays daha dk,
dolaysyla oturma sresi daha uzundur. Hem kayma mukavemeti
hem de skabilirlii, plastisitesi ile doru orantldr.

n
n

Burada U- Dorusu doal zeminler iin llebilecek likit

limit ve plastisite indisileri st limitini gstermektedir.
Bunun stndeki noktalar fiziksel olarak bulunamayaca
gibi, bir zemin U-dorusu stnde noktalayacak olursa
hata yapld kabul ile deneylerin tekrar nerilmektedir.

21

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
U-izgisi

A-izgisi

22

D- Birletirilmi Zemin Snflandrlmas

(UCSC)
q Birletirilmi
Zemin
Snflama
(UCSC)
sistemi,
gnmzde kullanlan en son snflama sistemidir. ASTM
D2487 standard olarak gnmzde en ekli olarak
kullanlmaktadr. Bu sistemde, snflamada aadaki
kriterler kullanlmaktadr:

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
abcdef-

Zemin elek no. 200 den geen yzdesi

ri daneli olanlarn No.4 elekin zerinde kalan yzdesi
Dane dalm kriterleri: Cu ve Cr deerleri
Kvam limitleri
No.40 elek ten geen zeminin plastisite kartndaki yeri
Organik madde ierii

Zeminler

Kaba daneli zem.

Organik zem.

nce daneli zem.

Turba zem.- Pt

akl- G

yi
derece.
W

Kum - S

Kt
derece.
P

Killi /
Siltli

Kil - C

Organik- O

Yk.Plastisiteli - H

Silt - M

D.Plastisiteli - L

23

q Bu sistemde zemin 2 harfli simge (GW, GP, SW, SP, GC,

GM, SC, SM; CL, ML, CH, MH) veya 4 harfli simge (GW-GM,
GW-GC, GP-GM, GP-GC, SW-SM, SW-SC, SP-SM, SP-SC)
ile gsterilir. Dane dalm erisi izilip, granlometri kriterleri
ve plastik zellikler saptandktan sonra, Tablo yukardan aa
ve soldan saa doru eleme yoluyla kullanlr.

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
q 15 ana grup vardr. 2 durumda zemin iin ift simge (4
harf) kullanlr.

* Zeminin % 95 kaba daneli olmas ve kum-akl %leri eit

olduunda (GW-SW yada GP-SP gibi)
* Zemin iinde % 5-12 ince daneli zemin bulunmas halinde

24

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

25

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
Trk Standardnda Zemin Snflandrlmas

TS zemin snflandrma sistemi, 1987 ve son olarak 2000de

gzden geirilmitir.
Bu revizyonda, o gne kadar ASTMnin tercmesi olan
TS1500den baz farklar ngrlmtr. Bunlardan en nemlisi
kabul edilen akl ve Kum Boyutlar olmutur. Birletirilmi
Sistemde akl alt limiti 4.76 mm (4 No.#) olarak
tariflenirken, TS1500de bu snr 2.00 mm (10 No.#)ye
indirilmitir.
TS1500/2000in getirdii bir dier nemli deiiklik,
plastisite kartdr. zellikle 1999 Marmara depreminde NP
siltler de grlen svlama olaylar, ince daneli zeminlerin
dk, orta ve yksek plastisiteli olarak ayrlmasnn daha
gereki olacan gstermitir.
TS1500/2000 ile getirilen bir baka yenilik ise, CL-ML ift
simgesinin kaldrlmasdr. Bu ekilde daha somut bir
snflandrma yaplabilecektir.

26

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

27

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

28

E- Karayollar Snflandrma Sistemi

(AASHTO)
n

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze

Gnmzde
uyguland
ekliyle
AASHTO
karayollar
snflandrma sistemi (1978) olarak anlmakta, zemini ad
yerine harf ve saylarla snflandran bir sistemdir.
Zeminleri yedi benzer yk tayabilirlik ve hizmet grubuna
gre ayrmaktadr.
Zemin 200 No. # (76 mikron), 40 No. # (0.42 mm), 10 No. #
(2 mm) ten geen % leri, kvam limitleri ve bunlarn birleimi
olan Grup ndisinin (GI) kullanm ile snflandrlr.
AASHTO sisteminde, izelgede nce soldan saa, gerekiyorsa
sonrada yukardan aaya eleme ilemi gerekletirilir.
Zeminin snf bulunduktan sonra grup indisi (GI) belirtilir.
Yol st yapsn tayacak olan doal zemin (taban), en iyiden
(A-1), en kt (A-7)ye doru snflandrlmaktadr.

29

A
AY tu
K o
VR s N
S er
an I D
sm i
O ni
r. ka
. D Me
of in
Pr m
Ze
Sizlere verilen
uygulamalar, yapmay
unutmaynz !

30