Etkili Makale

Hazrlama Teknikleri
Dou niversitesi Ktphanesi ve
Dou niversitesi Dergisi Yaz leri Mdr
scelik@dogus.edu.tr

Marmara niversitesi, 22
Mays 2013

Sunum erii
Dergi Yayncl
Temel Yayn
Akademik Yaz Trleri
Bilimsel Makale Yazm
Hakemlik
Dzeltme / Gncelleme
Etik, ntihal, Ak Eriim

Dergi Yayncl
lk bilimsel dergiler
Journal des Scavans (1655)
Philosophical Transactions of the Royal Society of London (1655)

Dnyada 340 binde fazla dergi yaymlanyor

ve bunlardan 70 bin kadar hakemli
Kapanan dergilerle birlikte toplam dergi says
679 bin

Temel Yayn
Gzlemleri
deerlendirebilme
Deneyi / Aratrmay
tekrarlama
Entelektel sreci
deerlendirme
Ayrca;
Alglamaya elverili

Akademik Yaz Trleri

Konferans Bildirisi
Tipik olarak 5-10 sayfa, 3 grsel, 15 referans

Tam Makale / Orijinal Makale

Tipik olarak 8-10 sayfa, 5 grsel, 25 referans

Ksa Makale / Mektup

Orijinal gelimeleri erken ve hzl olarak
duyurmann nemli bir yoludur. Tam
makaleden olduka ksadr.

Derleme / Gr
Tipik olarak 10+ sayfa, 5+ grsel, 80

Makale
Makale, herhangi bir konuda
bilgi, dnce, gr veya
aratrma sonularn
delilleriyle birlikte aklayc
ve yorumlayc nitelikte
ortaya koyan, okuyucuya bilgi
vermeyi amalayan rapordur.

yi Bir Makale Nasl

Olmal?

Yeni, akc, anlalr ve

heyecan verici mesaj
iermeli
Mantksal bir yap iinde
hazrlanmal ve sunulmal
Hakemler ve editrler
nemini kolayca
kavrayabilmeli

Yazmaya Balamadan
nce
almanz neden
yaynlamanz gerektiini
dnn:

Konu ilgin ve yeni mi?

Konu gncel mi?
Problemler iin zmleriniz var m?
Bu konuyu yaymlamaya hazr msnz?

Eer tm sorulara yantnz

evet ise makalenizi
hazrlamaya balayn

Bir Makalenin Genel

Yaps
Balk
zet
Anahtar Kelimeler

Ana Metin (IMRAD)

Introduction = Giri
Methods = Yntemler
Results = Bulgular
Discussion = Tartma

Sonu
Teekkr
Referanslar
Ekler

Bilgilendirici, ekici, etkili

arama ve indeksleme iin
uygun yazm gerekir.
Dergilerde makaleler iin
sayfa snrlamas vardr. Daha
da nemlisi, okuyucunun
zaman snrsz deildir.
Makaleler mmkn olduu
kadar ksa ve belli bir dzen
iinde sunulmaldr.

Makale Bal
nemi
lk izlenim ok nemlidir

Uzunluk
ok ksa ya da uzun olmamal

Anlam
erik hakknda okuyucuya bilgi vermeli

Etiket
Bir makalenin bal, o makalenin etiketidir

Ksaltmalar ve Jargon
Balk ksaltma ve jargon kelimeler iermemeli

Seri Balklar
Ana balk-alt balk ve askda balklar editr tarafndan ho karlanmaz

Yazarlar ve Adresleri
Sra
Makaleye olan katkya gre bir sralama yaplmaldr

Yazarlk
Aratrma sonularnda entelektel sorumluluu olan kiidir

Yazl Biimi
lk isim ak, varsa ikinci isim ba harfi ve soyad eklinde olmal

Adresler ve Amalar
Yazar adreslerinin belirlenmesi ve onlarla iletiim kurulmas

zet / Abstrakt
Ne yaptnz ve nemli bulgularnz
belirtin:
Tanm
Makalenizin kltlm biimidir

Trleri
Bilgilendirici, belirtici

Kelime says
50-250 aras

Ana Metin (IMRAD)

Hangi Problem ncelendi?
Introduction / Giri

Problem Nasl ncelendi?

Methods / Yntemler

Neler Bulundu?
Results / Bulgular

Bunlar Ne Anlam Tar?

Discussion / Tartma

Giri - 1
u sorulara cevap verin:
Problem nedir?
nemli sonular nelerdir?
Hangisi en nemlidir?
Ana snrlamas nedir?
Neyi baarmak istiyorsunuz?

Giri - 2
yi bir makalede giri:
aratrlan problemin niteliini ve kapsamn aka
sunmal
okuyucuyu ynlendirmek iin ilgili yaynlar
deerlendirmeli
aratrma yntemini belirtmeli
aratrmann ana bulgularn belirtmeli
bulgularn ortaya kard ana sonular ortaya
koymal
Atflar ve Ksaltmalar:
almann zeti veya ilgili makaleler yaymlandysa
Makalede kullanlacak ksaltma ve zel terimler
verilmeli

Materyal ve Yntemler
Blmn Amac
Aratrmann tarif edilmesi ve ayrntlarnn verilmesi

Materyal
Kullanlan her trl ara-gerecin belirtilmesi

Yntemler
Kullanlan yntemin tarif edilmesi

Balklar
Alt balklarn kullanlmas gereken ilk ksm

lmler ve Analiz
Yntemin tarifi, yemek kitab tarifine benzer

Biim ve Dilbilgisi
Bu ksmda dil bilgisi hatas olmamaldr

Bulgular - 1
erik
Aratrma genel olarak tanmlanmaldr

Saylar
Ksa bulgular metin iinde, tekrarl bulgular tablo veya
grafikle verilmelidir

Aklk
Bulgular basit, ak ve anlalr bir ekilde olmaldr

Tekrar
Ayn bilgiler farkl ekillerde tarif edilmemelidir. rnein;
ktphanelerin gelimesini yetersiz btenin
engelledii Tablo 1de aka grlmektedir. gibi bir
ifadenin yerine yetersiz bte ktphanelerin
gelimesini engellemektedir (Tablo 1)

Bulgular - 2
Sonular yaynn itici gcdr ve
dolaysyla:
ekil ve tablolar bulgular sunmann en iyi yoludur
ekil ve tablo balklar yeterince aklayc olmaldr

te yandan:
Baka grsel veya metin iinde bulgular tekrar
edilmemelidir.
Bir resimin ya da grselin bin kelimeye bedel olduu
unutulmamaldr.

"One Picture is Worth a Thousand Words"

Sue Hanauer (1968)

Tartma - 1
Makalenin en nemli ve yazlmas zor
ksmdr:
Yazm
Elde edilen bulgulara bal olarak bir sonuca varlr

Bileenler
Genelletirmeler, istisnalar, kantlar, uygulamalar, dier
almalarla uyumluluk, vb. belirtilir

likiler
Gzlenen gerekler arasndaki iliki ortaya konur

nem
Aratrmann nemi vurgulanr, Ya Sonra?

Gerein Tanmlanmas
Sonucun gerekle ilikisinin ortaya konulur

Tartma -2
Aadakileri kontrol edin:
Giri ksmnda belirttiiniz hedef ve orijinal
sorularla ne kadar ilgili?
Her bir bulgu iin yorum yaptnz m?
Bulgularnz dier aratrmaclarn
yaymladklaryla tutarl m?
Herhangi bir snrlama var m?
Tartma mantksal sonuca gtrebilir mi?

Sonu
Kresel ve belirli sonular sunun
Kullanlabilir uygun sonular
belirtin
Gelecek aratrmalar iin neride
bulunun
Makaleyi zetlemeyin (zet
ksm bunun iindir)
Makalenin etkisi iin yargda
bulunmayn

Teekkr
erik
Aratrma iin alnan her trl yardm ve
ara-gere iin teekkr iermeli

Nezaket
Toplumsal nezaket kurallarnn gerektirdii
ekilde teekkr edilmeli
Dilek ile stek kelimeleri birbirine
kartrlmamal

Kaynaklar ve Atf
Kurallar
Yararlanlan kaynaklar verilmeli ve bu kaynaklarn
bibliyografik bilgileri eksiksiz olmal

Atfta sayfa saylar

Grdal, 2011: 56
elik ve Buan, 2013 : 5-6

Metinde atf gsterme

Atfla ilgili olduu yerde verilmelidir

Yazm biimleri
sim - Yl
Alfabetik - Say
Atf Sras

sim - Yl Sistemi
elik, ., Yurter, G., Kan, S., Yeprem, H.A.
(2004). Farkl puzolanik katklarn imento
harlarnn mekanik zelikleri zerine
etkisi. Dou niversitesi Dergisi. 5 (2),
147-154. ss.
Deirmenci, M. (2000). Hayallerimizi
paylaacamz ortam : Organizasyon.
Dou niversitesi Dergisi, 1 (2), 63-75.
ss.
Seyidolu, H. (2001). Uluslararas iktisat :
Teori politika ve uygulama. 14. bs.,
stanbul: Gzem Yaynlar.

Alfabetik - Say Sistemi

1) elik, ., Yurter, G., Kan, S., Yeprem, H.A.
(2004). Farkl puzolanik katklarn imento
harlarnn mekanik zelikleri zerine
etkisi. Dou niversitesi Dergisi. 5 (2),
147-154. ss.
2) Deirmenci, M. (2000). Hayallerimizi
paylaacamz ortam : Organizasyon.
Dou niversitesi Dergisi, 1 (2), 63-75.
ss.
3) Seyidolu, H. (2001). Uluslararas iktisat :
Teori politika ve uygulama. 14. bs.,
stanbul: Gzem Yaynlar.

Atf Sras Sistemi

1) Deirmenci, M. (2000). Hayallerimizi
paylaacamz ortam : Organizasyon.
Dou niversitesi Dergisi, 1 (2), 63-75.
ss.
2) Seyidolu, H. (2001). Uluslararas iktisat :
Teori politika ve uygulama. 14. bs.,
stanbul: Gzem Yaynlar.
3) elik, ., Yurter, G., Kan, S., Yeprem, H.A.
(2004). Farkl puzolanik katklarn imento
harlarnn mekanik zelikleri zerine
etkisi. Dou niversitesi Dergisi. 5 (2),
147-154. ss.

Ksaltmalar
Ksaltmalar ilk kullanld yerde
tanmlanmaldr
Baz dergiler zet ksmnda ksaltma
kabul etmezler
DNA gibi yaygn kullanlan terimlerin
tanmlanmas gerekmez
Bir kere kullanlan bir terim
ksaltlmamal
Ksaltlm adlardan kanlmaldr
r: Kelimeleri bir dizi ba harflerden oluan yazmlar, jargon
kelimeler

Hakemlik - 1
Hakemliin amac
almadaki u hususlar
kontrol etmektir:
Prosedr ve mantksal hatalar
Sonularn bulgular destekleyipdesteklemedii
Referanslarda hata veya eksiklik olupolmad
Etik standartlara uygunluu
Hayvan aratrmalar: r.: Guiding Principles in the
Care and Use of Laboratory Animals
nsan aratrmalar: Declaration of Helsinki

Hakemlik - 2
Hakem nerisi
Editrn makalenizi hakemlere sevkinde
kolaylk salar
Spesifik bir alma iin hakem belirlerken
editre yardmc olur
Hakemler farkl lke, ehir veya blgeden
olmal, arkadanz veya tandnz olmamal
Derginin yazar rehberini dikkate almak
kouluyla 3 ile 6 potansiyel hakem
nerisinde bulunulmal

Hakemlik - 3
Hi kimse ilk seferinde
doruyu bulamaz!
Tekrar tekrar deneyin

Makale bavurunuzun
kabul iin gerekenleri tam
yapn
Makalenin ilk srmn yazdktan sonra
birka gn ara verin ve yeniden inceleyin
Makalenizi meslektalarnza veya
danmannza okutun, nerilerini dikkate aln

Hakemlik - 4

Hakemlik - 5
Bir makale yaymlanana kadar
gizli tutulmaldr.
Verilerin sahibi yazardr
fa edilmemelidir

Hakemlerin yazdrmalar halinde

Deerlendirme sreci tamamlanncaya kadar gizli
tutulmaldr
Editrn nihai kararndan sonra aklanabilir

Deerlendirme srecinde kr
hakemlik kurallarna uyulmaldr

Hakemlik - 6
Bir makale en az iki hakem tarafndan deerlendirilmelidir
Hakem davetinde makalenin zeti kullanlmaldr
Makale makul bir sre (alan bana deiir) dahilinde
deerlendirilmelidir
Hakemlerin raporu editrn bir karar vermesine yardmc olacak
dzeyde olmaldr
Zamannda gelmeyen hakem raporlar iin editr hakemi
uyarmaldr
Eer iki hakemin grnde farkllk var ise nc bir hakem
gr alnmaldr
Deerlendirme sreci boyunca hakem ve yazarlar anonim kiiler
olarak kalmaldr
Hakemler yazarla dorudan temas etmemelidir
Makale ve ek dosyalar hakeme editr tarafndan gnderilmelidir
Hakem yorumlar yazarlara editr tarafndan gnderilmelidir
Nihai sonu yazara ve hakeme uygun bir dille belirtilmelidir

Deerlendirme Sonucu
Yaymlanmas uygundur
Dzeltmeler yapldktan
sonra yaymlanabilir
Dzeltmeler yaplktan sonra
incelenmesi gerekir
Yaymlanmamas daha
uygundur
Yaymlanamaz

Dzeltme / Gncelleme
Detayl bir cevap mektubu
Her bir hakem yorumunun altna cevabnz
detayl bir ekilde yazn
Makalede yaptnz deiiklikleri dikkatlice
belirtin
Cevaplarnzda akademik dil kullann

Kendinizi kk grmeyin
Aratrma iin haftalarca, aylarca emek
harcadnz unutmayn
Makaleyi yazmak iin harcadnz zaman
unutmayn

Kabul Olasln Artrma

Tutarl olmalsnz
Gnderiden nce tekrar
tekrar kontrol etmelisiniz
Bulgularnz mantkl ve
akc ekilde anlatmalsnz
zellikle hakem raporlarna
dikkat etmelisiniz

Etik
Ayn hipotez, veri, tartma konular ve
sonular birbirine atf yapmadan
yaymlanmamal
Ayn makale birden ok kez yaymlanmamal
Ayn makale birden ok dergiye
gnderilmemeli
nceki aratrma ve aratrmaclara teekkr
edilmeli
Tm yazarlar uygun bir ekilde belirtilmeli
kar elikisi konusunda dikkatli olunmal
ntihal saylabilecek davranlardan uzak
durulmal

ntihal
Uzun sreli sonular iin ksa yol!
ntihal, kurumlar, dergi editrleri ve
bilim camias tarafndan byk bir su
olarak kabul edilir
ntihal, akademik olarak ykselmenizi
salayabilir, ancak makalenizin reddi
iin nemli bir nedendir
ntihal, akademik camiada
unvannzn zarar grmesine neden
olur

ntihal Denetleme
Aralar

Turnitin
Ithenticate
Urkund
Editr ve Hakemler
Meslektalarnz
Dikkatli okurlarn bildirimi

Kabul in Gerekli Yollar

Attention to details
Detaylara dikkat edin

Check and double check your work

almanz tekrar tekrar kontrol edin

Consider the reviewers comments

Hakem yorumlarn dikkate aln

English must be as good as possible

Yazm dili mmkn olduunca iyi olmal

Presentation is important
Sunumu biimi nemlidir

Take your time with revision

Gncelleme iin zaman ayrn

Acknowledge those who have helped you

Katkda bulunanlara teekkr edin

New, original and previously unpublished

Yeni ve orijinal olmal, nceden yaymlanm olmamaldr

Critically evaluate your own manuscript

Makalenizi eletirel bir ekilde deerlendirin

Nigel John Cook (Editor-in-Chief, Ore Geology Reviews)

Ak Eriim - 1
Bilimsel literatrn nternet
araclyla finansal, yasal ve teknik
bariyerler olmakszn, eriilebilir,
okunabilir, kaydedilebilir,
kopyalanabilir, yazdrlabilir,
taranabilir, dizinlenebilir, tam metne
balant verilebilir, yazlma veri
olarak aktarlabilir ve her trl yasal
ama iin kullanlabilir biimde
kamuya cretsiz ak olmas.

Ak Eriim - 2
Ak Eriimin Neden Ortaya kt?
Hzl Ykselen Maliyetler
Bilimsel letiimin Geni Platformlara Tanmas
Aratrma Etkisinin Artna Duyulan htiya
Dijital Mirasn Korunmasna Duyulan htiya
Ak Eriim Neden Tercih Edilmelidir?
cretlendirme ve Lisanslama konusundaki engelleri
kaldrarak Bilimsel Bilgiyi zgrletirir
Adil Kullanm hakk salar
almann tannrln ve grnrln arttrarak
bilimsel etkisini ykseltir
Atf oranlarn ykseltir
Aratrmaclarn literatre daha geni alandan bakmasn
salar

Etkili Makale
Hazrlama Teknikleri
Snmez ELK
Dou niversitesi

Marmara niversitesi, 22
Mays 2013