08d Civata

2010 Mart
www.guven-kutay.ch
CIVATALAR
TABLOLAR ve
RNEKLER
08d
zet
M. Gven KUTAY
08d_civata.doc
INHALTSVERZEICHNIS
1
eitli tablolar ve rnekler...........................................................................................................3

1.1
Tablolar ................................................................................................................................4
1.2
eitli cvata balantlar ...................................................................................................17
1.2.1
Eksen d yk ve moment etkisindeki rulman flan balants................................17
1.2.1.1 zm ....................................................................................................................17
1.2.1.2 Cvatann seimi.....................................................................................................18
1.2.1.3 Balantnn kaba kontrol......................................................................................18
1.2.1.4 Balantnn detayl kontrol...................................................................................20
1.2.1.5 Mukavemet deerlerinin kontrol..........................................................................24
1.2.1.6 Emniyet katsaylar ................................................................................................25
1.2.2
Eksen d yk ve moment etkisindeki konsol balants ..........................................26
1.2.2.1 zm ....................................................................................................................27
1.2.2.2 Cvatann seimi.....................................................................................................27
1.2.2.3 Balantnn hassas kontrol ...................................................................................28
1.2.3
Eksen d yk ve moment etkisindeki makaral travers konsol balants................30
1.2.3.1 zm ....................................................................................................................31
1.2.3.2 Cvatann seimi.....................................................................................................31
1.2.4
Eksen d yk ve moment etkisindeki vin bal balants ..................................34
1.2.4.1 zm ....................................................................................................................35
1.2.4.2 Cvatann seimi.....................................................................................................35
1.2.5
Eksen d yk ve boyuna s etkisindeki flan balants..........................................38
1.2.5.1 zm ....................................................................................................................38
1.2.5.2 Cvatann tablo ile llendirilmesi .......................................................................38
1.2.5.4 Yeni cvata seimi..................................................................................................44
1.2.6
Eksen d yk, moment ve s etkisinde flan balants...........................................53
1.2.7
Montaj aparat ............................................................................................................65
1.2.7.1 zm ....................................................................................................................66
08d_civata.doc
eitli tablolar ve rnekler
1 eitli tablolar ve rnekler

Cvatalar teknikte, ayn cinsten veya baka cinslerden iki veya daha fazla paray birletiren ve
istenildiinde tekrar balanabilecek ekilde zlebilen en mhim balant elemanlardr.
Balantnn iletmede fonksiyonunu yapabilmesi iin cvatann ve konstruksiyonun gerekli tecrbe
ve teknik bilgiyle hesaplanmas ve konstruksiyonunun yaplmas gerekmektedir.
Bu kitapta verilen bilgilerin yannda dier literatr ve hesap esaslarndan faydalanlmas akllca bir
karardr. Bu kitapta nerilen kaynaklardan baka, bir sr dier dillerle yazlm yardmc kaynan
olduuda unutulmamaldr.
Cvatay tam ve hassas olarak hesaplamak gnlk konstruksiyonda yaplmaz ve hesab yaplsada
kazan getirmez. Pratikte tablolar yardm ile cvata seilir ve kullanlr. Gerekirse detayl ve hassas
kontrol yaplr. Burada gnlk imalat uygulamalarnda yaplan bir ka rnek verilmitir. Hesabn
nasl yaplaca konstrktrn kendisine braklmtr.
Hesaplama yolu
lk olarak bir cvataya gelen yk bulunur. Cvatann seimi iin zorlama durumu, cvatay zorlayan
boyuna kuvvet ve cvata malzeme kalitesine gre tablodan cvatann annma ap seilir.
Kontroller:
1. Balanan paralarn montajda cvatay skan max. n germe kuvvetinin etkisinde yzey
basncna dayanp dayanmad kontrol edilir. Eer balanan paralar yzey basncna
dayanamyorlarsa, alnacak nlemin seilmesi gerekir. rnein: Yzey basn deeri daha
yksek olan malzemeden yaplm rondela kullanmak gibi (GG 20).
2. Balat temas yzeylerinin ayrlmamas iin gereken sktrma kuvveti bulunur ve bu deer
cvata ile eriilecek sktrma kuvveti ile karlatrlr. Eer yeterli deilse, yeterli olan
cvatann seimi ve hesabn tekrar batan yaplmas gerekir.
3. Cvatann kabaca kontrol.
4. Eilme geriliminin etkisinin hesab.
Burada hassas kontrol iin gereken tecrbe ve bilgiyi aktarabilmek iin bir ok rnekte hesap yolu
ayrntl olarak gsterilmitir.
Eer cvatann vidas ovalama usul ile almamsa, bunun hesab cvata hesap esaslarna gre
katiyen yaplmaz. Bu entikli ubuk olup, hesabnn entikli ubuktaki mukavemet hesab olarak
yaplmas gereklidir.
Yardmc olabildiime inanarak sizlere baarlar dilerim.
www.guven-kutay.ch
1.1 Tablolar
Tablo 1, Tablo 1.1, Vidada hatve
III
ISO
ISO nce
ISO-Vida
0.3
1
1.1
0.3
1.2
0.4
1.4
0.4
1.6
1.8
3.5
0,1x45
0.5
0.5
0.7
0.8
0.8
1
4
4.5
5
6
7
8
9
10
11
12
14
16
18
20
22
24
27
30
33
36
39
42
45
48
52
56
60
1.3
1.3
1.5
1.5
1.8
2
2
2.5
2.5
2.5
3
3
3.5
3.5
4
4
4.5
4.5
5
5
5.5
5.5
1
1
1
1.3
1.8
1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
2
2
2
1.3
1.5
2
2
2
0.5
0.5
0.5
0.8
0.8
0.8
0.8
0.8
0.8
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
1
1.3
0,15
2.2
2.5
3
0.3
0.3
0.4
0.4
0.4
1.5
2
2
1.5
2
2
2
2
2
2
0,2x45
0.4
Gei delii ap dG
Ke Hassas Orta Kaba Kk
krma
1.1
1.2 1.3 tol.
1.2
1.3 1.4
1.3
1.4 1.5
1.5
1.6 1.8
1.7
1.8
2
2
2.1 2.2
2.2
2.4 2.6
2.4
2.6 2.8
2.7
2.9 3.1
3.2
3.4 3.6
3.7
3.9 4.2
4.3
4.5 4.8
4.8
5
5.3
5.3
5.5 5.8
6.4
6.6
7
7.4
7.6
8
8.4
9
10
9.4
10
11
10.5
11
12
11.5
12
13
13
13.5 14.5
15
15.5 16.5
17
17.5 18.5
19
20
21
21
22
24
23
24
26
25
26
28
28
30
32
31
33
35
34
36
38
37
39
42
40
42
45
43
45
48
46
48
52
50
52
56
54
56
62
58
62
66
62
66
70
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
4
www.guven-kutay.ch
+ IT14 / - IT12
II
0,3x45
d3
d2
H/6
R1
D2
www.guven-kutay.ch
D1
H/4
H/2
h3
H1
H/2
H/8
R2
Tablo 2, Tablo 1.2, Metrik ISO-nce dili vidalar, (ISO 68 ; DIN 13 T12 ; TS61/5-13), ller mm
dir.
D2 = D2 =d 0,64952 P H = 0,86603 P
IC, VIDA, SOMUN
SOMUNUN CAP
LCLERI
,
,
D1 = d 1,08253 P
H1 = 0,54127 P
d3 = d 1,22687 P
h3 = 0,61343 P
60
60
R1 = H/6 = 0,14434 P dS = (d2+d3)/2
R2 = H/12 = 0,07217 P tan = P/(.d2)
B
Matkap ap DM : DM = d P
P
Gsterilmesi : Anma ap 12 mm ve hatvesi 1,25
.
.
.
.
DIS, VIDA, CIVATA
CIVATANIN CAP
LCLERI
,
,
olan cvata
M 12x1,25
d=D
P
d2 = D2 Di dibi ap mm Di ykseklii mm AGE
A3
Helis
mm
mm
mm
mm2
mm2
d3
D1
h3
H1
8
1
7.350
6.773
6.917
0.613
0.541
39.167 36.030 2.480
12
1
11.350 10.773 10.917
0.613
0.541
96.104 91.154 1.606
16
1
15.350 14.773 14.917
0.613
0.541 178.174 171.410 1.188
20
1
19.350 18.773 18.917
0.613
0.541 285.376 276.798 0.942
10
1.25
9.188
8.466
8.647
0.767
0.677
61.199 56.297 2.480
12
1.25 11.188 10.466 10.647
0.767
0.677
92.072 86.037 2.037
16
1.5
15.026 14.160 14.376
0.920
0.812 167.248 157.470 1.820
20
1.5
19.026 18.160 18.376
0.920
0.812 271.503 259.004 1.438
24
1.5
23.026 22.160 22.376
0.920
0.812 400.891 385.671 1.188
30
1.5
29.026 28.160 28.376
0.920
0.812 642.097 622.796 0.942
36
1.5
35.026 34.160 34.376
0.920
0.812 939.851 916.469 0.781
42
1.5
41.026 40.160 40.376
0.920
0.812 1294.154 1266.691 0.667
48
1.5
47.026 46.160 46.376
0.920
0.812 1705.005 1673.462 0.582
24
2
22.701 21.546 21.835
1.227
1.083 384.416 364.614 1.606
30
2
28.701 27.546 27.835
1.227
1.083 621.201 595.957 1.271
56
2
54.701 53.546 53.835
1.227
1.083 2300.718 2251.895 0.667
64
2
62.701 61.546 61.835
1.227
1.083 3031.121 2975.043 0.582
72
2
70.701 69.546 69.835
1.227
1.083 3862.055 3798.721 0.516
80
2
78.701 77.546 77.835
1.227
1.083 4793.519 4722.931 0.463
90
2
88.701 87.546 87.835
1.227
1.083 6099.222 6019.565 0.411
100
2
98.701 97.546 97.835
1.227
1.083 7562.004 7473.278 0.370
110
2
108.701 107.546 107.835 1.227
1.083 9181.866 9084.071 0.336
125
2
123.701 122.546 122.835 1.227
1.083 11906.18 11794.78 0.295
36
3
34.051 32.319 32.752
1.840
1.624 864.937 820.382 1.606
42
3
40.051 38.319 38.752
1.840
1.624 1205.976 1153.260 1.366
48
3
46.051 44.319 44.752
1.840
1.624 1603.564 1542.686 1.188
56
4
53.402 51.093 51.670
2.454
2.165 2143.958 2050.239 1.366
64
4
61.402 59.093 59.670
2.454
2.165 2850.781 2742.552 1.188
72
4
69.402 67.093 67.670
2.454
2.165 3658.136 3535.396 1.051
80
4
77.402 75.093 75.670
2.454
2.165 4566.021 4428.771 0.942
90
4
87.402 85.093 85.670
2.454
2.165 5842.249 5686.862 0.835
100
4
97.402 95.093 95.670
2.454
2.165 7275.557 7102.032 0.749
125
4
122.402 120.093 120.670 2.454
2.165 11546.05 11327.18 0.596
Bu tablodaki deerler, yukarda verilmi olan formllerle hesaplanmtr. Burada bulunmayan vida
deerleri, yukarda verilmi olan formllerle hesaplanr.
z1
k
6
dG
dG
d4
90
d8
t 2)
2)
z2
Lokma
anahtar
dG
dG
dG
Vida
anma
ap
d
M1,6
M2
M2,5
M3
M4
M5
M6
M8
M10
M12
M16
M20
M24
M30
M36
1)
dG
dG
6 ke bal cvata ve somun

iin gerekli dayanma yzeyi
2)
d1
d2
d3
z1
5
6
8
9
10
11
13
18
22
26
33
40
48
61
73
------11
13
15
18
24
28
33
40
46
58
73
82
------11
15
18
20
26
33
36
46
54
73
82
93
------0,4
0,4
0,4
0,4
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,8
1,0
1,0
t2
1)
z1
Tablo 3, Tablo 1.3, eitli cvatalar iin yardmc konstruksiyon lleri. ller mm dir.
2
3
d1
90
d7
t1
dG
Silindir bal cvata iin

hcre boyutlar
90 Hava bal cvata iin

konik oturma yuvas
2)
d4
d5
d6
z2
3,5
4,4
5,5
6,5
8
10
11
15
18
20
26
33
40
50
58
--5,5
6
7
9
11
13
16
20
24
30
36
43
54
63
--6
7
9
10
13
15
18
24
26
33
40
48
61
69
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,6
0,6
0,6
0,6
0,6
0,8
1,0
1,0
d7
t1
d8
t2
3,7
4,6
5,7
6,5
8,6
10,4
12,4
16,4
20,4
23,9
31,9
40,4
-------
9,9
1,1
1,3
1,5
1,9
2,3
2,7
3,7
4,7
5,2
7,2
9,2
-------
------6,6
9
11
13
17,2
21,5
25,5
31,5
38
41
-----
------1,6
2,3
2,8
3,2
4,1
5,3
6
7
8
13,5
-----
Temiz dzlem derinlii cvata eksenine dik yeterli cvata oturma yzeyi verecek kadar
olmaldr.
2) leme derinlii konstruksiyona gre olmaldr. Bunun iin bir reete yoktur. neri olarak u
forml alnabilir: t = kmax + smax + z ( bu konstruksiyon pay z1 veya z2 olabilir)
Burada bulunmayan deerler dier tablolardan seilir veya akl selim (sa duyu) ile standartlardan
seilir.
www.guven-kutay.ch
Tablo 4, Tablo 1.4, Boru vidalar profil lleri, ISO 7-1, ISO 228-1, TS 61. ller mm dir.
Silindirik i vida 1)
ISO 7-1 , ISO 228-1
konik d vida
ISO 7-1
R
R
H
h
H/6
1:16
27,5 27,5
vida ekseni
H = 0,960491.P
R = 0,137329.P
l
kesiti
d
d2
d1
H/6
h = 0,640327.P
P = 25,4 / z
P
90
H = 0,960237 . P
R = 0,137278 . P
L3
Silindirik i vida
h = 0,640327 . P
P = 25,4 / z
l
kesiti
a
L2
27,5 27,5
L1
Konik d vida
a) Anma bykl inch olan boru vidann gsterilmesi

Standart
i vida
d vida
ISO 7-1
Silindirik Rp
Konik R
ISO 228-1
Silindirik G
Konik G A 2)
b) ller
lme
aplar
vida boyu
Parmak
vida
Hatve ta di
Boru dzlemi
anma
d
blm
i
L2
L3
ap 3) mesafe
says
ap
min
min
a 3)
d=D d2 =D2 d1=D1
P
z
1/8
6
4
9,728 9,147 8,566 0,907
28
4,5
7,4
8
6
13,157 12,301 11,445 1,337
19
6,8
11,0
3/8
10
6,4
16,662 15,806 14,950 1,337
19
7,1
11,4
15
8,2
20,955 19,793 18,631 1,814
14
9,2
15,0
20
9,5
26,441 25,279 24,117 1,814
14
10,2
16,3
1
25
10,4
33,249 31,770 30,291 2,309
11
11,6
19,1
11/4
32
12,7
41,910 40,431 38,952 2,309
11
13,5
21,4
11/2
40
12,7
47,803 46,324 44,845 2,309
11
13,5
21,4
2
50
15,9
59,614 58,135 56,656 2,309
11
16,9
25,7
1) ve d vida profili ISO 228.1 de ayn llere sahiptir.
2) Blm ap toleranslar A veya B dir. A ile B tolerans bants B = 2A
3) Burada yalnz ISO 7-1 deerleri verilmitir.
www.guven-kutay.ch
3)
kullanlan
L1
6,5
9,7
10,1
13,2
14,5
16,8
19,1
19,1
23,4
Tablo 5, Tablo 1.5, eitli cvatalara genel bak. ller mm dir.

L1
k1
d1
1)
s1
dG
Ldb
b1
Hava bal i alt ke

2
k3
L3
d3
n
90
d2
n
k2
2P
Hava bal yarkl

d
d1
d2
d3
s1
Bask bal
n
k1
k2
k3
M1,6
0,4
1,1
M2
3,8
0,5
1,2
1,4
M2,5
4,5
0,6
1,5
1,8
b1
L1
1)
L2
L3
M3
5,6
5,5
0,8
1,7
1,6
2,0
12
8-30(20)
4-30(22)
4-30
M4
7,5
2,5
1,2
2,3
2,2
2,6
14
8-40(25)
5-40(25)
5-40
M5
10
9,2
8,5
1,2
2,8
2,5
3,3
16
8-50(30)
6-50(30)
6-50
M6
12
11
10
1,6
3,3
3,0
3,9
18
8-50(35)
8-50(35)
8-60
M8
16
14,5
13
2,0
4,4
4,0
5,0
22
10-60(40)
10-55(40) 10-80
M10
20
18
16
2,5
5,5
5,0
6,0
26
12-70(40)
12-60(50) 12-80
M12
24
22
18
---
6,5
6,0
---
30
20-70(50)
20-80(60)
---
M14
27
25
21
10
---
7,0
---
34
25-80(50)
22-80(60)
---
M16
30
29
24
10
---
7,5
8,0
---
38
30-90(60) 25-100(70)
---
M20
36
36
30
12
---
8,5
10
---
46
35-100(70) 30-100(80)
---
M24
39
---
36
14
---
14
---
---
54
50-100(90)
---
---
M30
---
---
45
---
---
---
---
---
66
---
---
---
Burada bulunmayan deerler veya den alnmaldr.

Boy basama bak , Ldb
bak
Tablo 9, Tablo 1.9
1) Parantez iindeki deerler uygulamada seilen max boylardr ve hava bal cvatada vida btn
aft boyundadr.
www.guven-kutay.ch
Tablo 6, Tablo 1.6, vidada cep somun konstruksiyon lleri

Vidann kr matkap delii
Vidann arka kr boluuna
2)
Hatve
P 3)
0,25
0,35
0,4
0,45
0,5
0,7
0,8
1
1,25
1,5
1,75
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
vida
anma
ap
d 3)
M1
M 1,6
M2
M 2,5
M3
M4
M5
M6
M8
M10
M12
M16
M20
M24
M30
M36
M42
M48
Vidann kr matkap
deliine gei lleri
e1
e2
e3
standart deerler
normal ksa
uzun
1,5
1,0
2,4
2,1
1,3
3,3
2,3
1,5
3,7
2,6
1,6
4,1
2,8
1,8
4,5
3,8
2,4
6,1
4,2
2,7
6,8
5,1
3,2
8,2
6,2
3,9
10,0
7,3
4,6
11,6
8,3
5,2
13,3
9,3
5,8
14,6
11,2
7,0
17,9
13,1
8,2
21,0
15,2
9,5
24,3
16,8
10,5
26,9
18,4
11,5
29,4
20,8
13,0
33,3
min 30
b = Teknik
artlara gre
verimli hatve
boyu.
dg
*)
da
120 1)
d
e1
e2 ; e3
t 2)
damin = 1.d
t1
g1
g2
Vidann arka kr boluuna gei lleri

dg
H 13
d+0,1
d+0,2
d+0,2
d+0,2
d+0,3
d+0,3
d+0,3
d+0,5
d+0,5
d+0,5
d+0,5
d+0,5
d+0,5
d+0,5
d+0,5
d+0,5
d+0,5
d+0,5
g1
minimum
normal ksa
1,0
0,6
1,4
0,9
1,6
1,0
1,8
1,1
2,0
1,25
2,8
1,75
3,2
2,0
4,0
2,5
5,0
3,2
6,0
3,8
7,0
4,3
8,0
5,0
10,0
6,3
12,0
7,5
14,0
9,0
16,0
10,0
18,0
11,0
20,0
12,5
g2
maksimum
normal ksa
1,4
1,0
1,9
1,4
2,2
1,6
2,4
1,7
2,7
2,0
3,8
2,75
4,2
3,0
5,2
3,7
6,7
4,9
7,8
5,6
9,1
6,4
10,3
7,3
13,0
9,3
15,2
10,7
17,7
12,7
20,0
14,0
23,0
16,0
26,0
18,5
0,12
0,16
0,2
0,2
0,2
0,4
0,4
0,6
0,6
0,8
1,0
1,0
1,2
1,6
1,6
2,0
2,0
2,5
1) 120 standartdr. zel hallerde, eer a 90 veya 60 alnacaksa bu resimde belirtilmelidir.

2) Konstruksiyona gre t deeri hesaplanr. t deerinin tolerans maksimum +0,5 . P ve
minimum olarak 0 alnr.
3) Burada verilen vida byklkleri semboliktir. Burada verilmiyen dier vida byklkleri ve ince
dili vidalar iin l k deeri Hatvedir. Kontruksiyon lleri hatveye gre seilir.
www.guven-kutay.ch
10
Tablo 7, Tablo 1.7, D vidada konstruksiyon lleri

Vidann keli afta veya oluklu araya k
lleri
Vidann dz afta k lleri

x1
x1
a1 a2 a3
30
x2
g2
vida
Hatve anma
ap
P
1)
0,25
0,35
0,4
0,45
0,5
0,7
0,8
1
1,25
1,5
1,75
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
Vida k
x1
x2
maksimum
aklk
a1
a2
4)
a3
dg
maksimum
2)
Vidann afta gei lleri

g1
g2
minimum
maksimum
ksa
normal
ksa
normal
uzun3)
h 13
normal
ksa
normal
ksa
M1
M 1,6
M2
M 2,5
M3
M4
M5
M6
M8
M10
M12
M16
M20
M24
M30
M36
M42
M48
0,3
0,45
0,5
0,6
0,7
0,9
1
1,25
1,6
1,9
2,2
2,5
3,2
3,8
4,5
5
5,5
6,3
0,6
0,9
1,0
1,1
1,25
1,75
2,0
2,5
3,2
3,8
4,3
5,0
6,3
7,5
9,0
10,0
11,0
12,5
0,5
0,7
0,8
0,9
1
1,4
1,6
2
2,5
3
3,5
4
5
6
7
8
9
10
0,75
1,05
1,2
1,35
1,5
2,1
2,4
3
3,75
4,5
5,25
6
7,5
9
10,5
12
13,5
15
3,2
4
5
6
7
8
10
12
14
16
18
20
d-0,4
d-0,6
d-0,7
d-0,7
d-0,8
d-1,1
d-1,3
d-1,6
d-2,0
d-2,3
d-2,6
d-3,0
d-3,6
d-4,4
d-5,0
d-5,7
d-6,4
d-7,0
0,55
0,7
0,8
1
1,1
1,5
1,7
2,1
2,7
3,2
3,9
4,5
5,6
6,7
7,7
9
10,5
11,5
0,25
0,4
0,5
0,5
0,5
0,8
0,9
1,1
1,5
1,8
2,1
2,5
3,2
3,7
4,7
5
5,5
6,5
0,9
1,2
1,4
1,6
1,75
2,45
2,8
3,5
4,4
5,2
6,1
7
8,7
10,5
12
14
16
17,5
0,6
0,9
1,0
1,1
1,25
1,75
2,0
2,5
3,2
3,8
4,3
5,0
6,3
7,5
9,0
10,0
11,0
12,5
0,12
0,16
0,2
0,2
0,2
0,4
0,4
0,6
0,6
0,8
1,0
1,0
1,2
1,6
1,6
2,0
2,0
2,5
1) Burada verilen vida byklkleri semboliktir. Burada verilmiyen dier vida byklkleri ve ince
dili vidalar iin l k deeri Hatvedir. Kontruksiyon lleri hatveye gre seilir.
2) Aklk a2 yark ve yldz bal cvatalarda teknik ynden ksa l gerektiinde kullanlr.
3) Aklk a3 yalnz imalat snf C iindir.
4) Anma ap 3 mm kadar vidalarda tolerans h 12 dir.
www.guven-kutay.ch
11
Tablo 8, Tablo 1.8, Standart cvatalarn malzeme ve mekanik deerleri

Standart ad,
(cvatann
kalitesi)
Malzeme ve sl ilemi
3.6 1)
Az C-alml elikler
rnein: QSt 36.2
4.6 1)
Az veya orta deer C-alml

elikler.
rnein: UQSt 38.2
Kopma
gerilmesi
A5
% minimum
300 (330)
180 (190)
25
400
240
22
400 (420)
320 (340)
14
500
300
20
500 (520)
400 (420)
10
600
480
800
640
800 (830)
640 (660)
900
720
10
10.9
Su verilmi ve tavlanm az veya

orta deer C-alml vede ek
metalli 3) (Bor, Mn, Cr) elikler.
rnein:. 35B2, 34Cr4
1000 (1040)
900 (940)
12.9
Alml, su verilmi ve tavlanm

elikler.
rnein:. 34CrMo4
1200 (1220)
1080 (1100)
4.8 1)
5.6 1)
5.8 1)
6.8 1)
8.8
ekme
Akma
mukavemeti 2) mukavemeti 2)
Rm
Rp0,2
N/mm2
N/mm2
Az veya orta deer

C-alml elikler
rnein: Cq22,Cq35
M16 Su verilmi ve tavlanm az veya

orta deer C-alml vede ek
> M16
metalli (Bor, Mn, Cr) elikler.
rnein:. 22B2, Cq45
9.8
1) Otomat elikleri S 0,34 % , P 0,11 % , Pb 0,35 % ile malzeme olarak kullanrlar.

2) Parantez ii () deerler hesaplanan deerden farkl olanlar iin verilmitir.
3) Az miktarda C-alml Bor ile takviyeli elikler kalitenin alt izilmelidir. rnein:.10.9
www.guven-kutay.ch
12
12
Tablo 9, Tablo 1.9, Cep somunda di (vida) boyu Ldb

Cvata malzemesine gre cep somun vida boyu Ldb 2)
Sklan paralarn malzemesi
3.6 / 4.6
4.8 / 6.8
8.8
10.9
0,8 . d
1,2. d
---- 400
elik
> 400 ... 600
0,8 . d
1,2 . d
1,2 . d
--Rm i N/mm2
> 600 ... 800
0,8 . d
1,2 . d
1,2 . d
--olarak
> 800
0,8 . d
1,2 . d
1,0 . d
1,2 . d
1,3 . d
1,5 . d
1,5 . d
1,0 . d
Kr dkm
Bakr almlar
1,3 . d
1,3 . d
----Al-Dkm almlar
1,6 . d
2,2 . d
----Saf aliminyum
1,6 . d
------Hafif metal
1)
Al-al. sertletirilmi
0,8 . d
1,2 . d
1,6 . d
--sertletirilmemi
1,2 . d
1,6 . d
----Yumuak metal, suni maddeler, v.b.
2,5 . d
------1) Dinamik yklemelerde Ldb boyu %20 daha uzun alnmaldr.
2) nce di vidada Ldb boyu %25 daha uzun alnmas nerilir.
Tablo 10, Tablo 1.10, Cvata balantsnda boalma faktr kbo
(Bauer & Schaurte Karcher firmasna gre)
Cvata balantsnda boalma faktr kbo
Skma
boyu,
dinamik ykleme ve gruplar
statik
anma
ap
A
B
C
D
yk
faktr
M4 M10 M4 M10 M18 M4 M10 M18 M4 M10 M18 Hep
LS / d
M8 M30 M8 M16 M30 M8 M16 M30 M8 M16 M30 si
1
3
5
3,5
ksa
1,5
2
1,5
2
>1 ... 3
2
3
3
4
2,5
4
orta
>3 ... 4
1,5
1,3
2
1,4
1,4
1,6
1,6 - - 2
1,6 1,2
2,5
>6 ... 8
4
uzun
1,4
1,3
1,6
1,3
1,3
2
1,4
1,4
1,6
1,6
>8...10
3
A dan D ye kadar gruplarn bulunmas
malzeme kalitesi
8.8 kadar
10.9 ve 12.9
Kuvvet
Parann yzey przl
Balantda
aralk
yn
R Z 6,3
R Z 25
R Z 6,3
R Z 25
says
3 arala kadar
B
C
A
B
boyuna
3 aralktan fazla
C
D
B
C
3 arala kadar
C
D
B
C
enine
3 aralktan fazla
D
--C
D
www.guven-kutay.ch
13
Tablo 11, Tablo 1.11-a) Vidada srtnme katsays Vi (Strelow a gre)

D vida ( Cvata )
Yzey durumu
elik
Yzey
durumu
Yalama
yal
MoS2
yal
kuru
yal
0,12
0,10
0,08
0,10
--
...
...
...
...
0,18
0,16
0,12
0,16
0,10
--
--
--
...
kuru
yal
kuru
0,10
0,08
0,16
...
...
...
--
0,18
0,14
0,25
0,12
0,10
--
0,14
...
...
--
...
0,16
--
--
--
0,20
0,18
--
--
0,25
0,08
--
--
--
--
--
0,12
0,12
--
...
...
kuru
talal imalat
talal imalat veya haddelenmi
kuru
...
0,14
--
--
--
--
--
0,16
0,14
--
--
0,10
--
0,10
--
0,10
--
0,08
--
parlak
AlMg
inko ile
Kadmiyumla Yapgalvanizli (Zn6) galvan (Cd6) kanl
talal
imalat
haddelenmi
parlak
Kadmiyumlu
galvanizli
elik
vida ( Somun )
1)
siyah menevili (islah edilmi)

veya fosfatlanm
Vidann
imal ekli
parlak
Malzeme
Malzeme
...
...
...
...
--
0,18
--
0,18
--
0,18
--
0,16
--
--
0,08
--
--
--
--
--
--
--
--
--
--
--
--
--
--
...
--
0,20
1) kr veya temper dkm
www.guven-kutay.ch
14
Tablo 11-b) Cvata baalt veya somun alt srtnme katsays B (Strelow a gre)
Temas yzeyi
Cvata baalt veya somun alt
siyah menevili (islah edilmi) veya

fosfatlanm
malat
yala
ma
preslenmi
kuru
talanm
--
tornal
preslenmi
kuru
yal
kuru
yal
0,12
0,16
0,10
--
0,08
--
...
...
0,18
--
0,10
--
...
talanm
...
--
0,18
--
0,18
--
0,22
0,12
0,10
0,08
0,10
0,08
--
...
...
...
...
...
0,18
0,18
0,12
0,18
0,12
--
--
0,10
--
0,10
0,16
0,10
...
...
...
0,18
0,20
--
0,10
...
kuru
talanm
0,08
--
0,16
...
--
...
0,16
--
0,10
...
--
0,16
--
0,08
0,08
...
...
0,16
0,14
--
--
0,18
--
--
--
0,12
0,12
...
...
0,20
0,14
0,08
--
0,18
0,16
0,10
--
--
0,10
--
0,18
--
--
--
--
0,14
--
0,10
--
...
...
0,20
--
0,18
--
-0,08
...
--
--
...
--
Kadmiyumlu
(Cd6)
yal MoS2 yal MoS2 yal
...
talal imalat
Galvanizli
(Zn6)
--
talal imalat
Yzey
parlak
elik
kadmiyumlu galva-nizli
kr veya temper dkm
parlak
AlMg
Baslan kart para
elik
Yzey
Malzeme
Temas yzeyi
Malzeme
...
0,18
...
0,18
---
0,14
0,10
0,10
0,08
...
...
...
...
0,22
0,18
0,16
0,16
--
--
--
--
--
--
--
--
--
--
--
0,20
-www.guven-kutay.ch
Cvata kalitesi ve
ap [mm]
Kuvvet
[kN]
Tablo 12, Cvatann pratik seimi

Seim statik ve dinamik kuvvet iinde ayndr.
Boyuna iletme kuvveti F
Statik
1,6 2,5 4,0 6,3 10 16 20
Dinamik
15
25
40
63
80
100
63
80
1,0
1,6
2,5
4,0
6,3
10
16
20
25
40
4.6
10
14
16
20
24
24
30
--- --- ---
5.6
10
12
14
20
20
27
27
36
--- ---
6.8
10
12
16
20
20
24
30
36
---
8.8
10
12
14
16
20
24
27
30
10.9
10
12
12
14
16
20
24
27
12.9
10
12
12
16
20
24
24
rnek 1: letme kuvveti:

8,2 kN, dinamik, eksen d, aftl cvata
Cvata seimi, 10 kN, Cvata kalitesi 8.8
8,2 kN, dinamik, tam eksenden, aftl cvata
Cvata seimi, 10 kN, Cvata kalitesi 8.8, bir boy kk
8,2 kN, dinamik, , eksen d, esnek cvata
Cvata seimi, 10 kN, Cvata kalitesi 8.8, bir boy byk
8,2 kN, dinamik, tam eksenden, , esnek cvata
Cvata seimi, 10 kN, Cvata kalitesi 8.8, bir boy kk, bir boy byk
www.guven-kutay.ch
M 12
M 10
M 14
M 12
16
Tablo 13, 6-Ke cvatalarn lleri

L
k
L SI
M5
M6
M8
M 10
M 12
M 14
M 16
M 20
M 22
M 24
M 27
M 30
8
10
13
16
18
21
24
30
34
36
41
46
8.79
11.1
14.4
17.8
20.1
23.4
26.8
33.5
37.7
40
45.2
50.9
3.5
4
5.3
6.4
7.5
8.8
10
12.5
14
15
17
18.7
*)5
*)1
dG
dD
min 2P
u max = 2P
b
*)1
16
18
22
26
30
34
38
46
50
54
60
66
d
s
e
k
b
m
dG
dD
Ab
Lmin
LS
m
*)2
22
24
28
32
36
40
44
52
56
60
66
72
*)3
4,7
5,2
6,8
8,4
10,8
12,8
14,8
18
20
21,5
24
25,6
*)4
2,7
3,2
4
5
6
7
8
10
11
12
13
15
hass
5.3
6.4
8.4
10,5
13
15
17
21
23
25
28
31
Vida anma ap
Anahtar az
Ke boyu
Kafa ykseklii
Vida boyu
Somun ykseklii
Gei delii ap
Temas dairesi ap
Bas alan
en kk cvata boyu
Sktrma boyu
dG
nor
5.5
6.6
9
11
13,5
15,5
17,5
22
24
26
30
33
kaba
5.8
7
10
12
14,5
16,5
18,5
24
26
28
32
35
dD
Ab
6.9
8.9
11.6
14.6
16.6
19.6
22.5
28.2
31.7
33.6
38.0
42.7
13.6
28.0
42.1
72.4
73.3
113
157
244
337
356
427
577
L 125 mm iin ; *)2 L > 125, 200 mm ye kadar ; *)3 somun tipi 1 iin ; *)4 bask somun iin
Boy basama : 10, 12, 16, 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60, 65, 70, 80, 90, 100, 110, 120, 130,
140, 150, 160, 180, 200, 220, 240, 260, 280, 300, 320, 340, ...., 500.
www.guven-kutay.ch
Lmin
*)5
10
12
16
20
25
30
30
40
45
50
55
60
17
1.2 eitli cvata balantlar

1.2.1 Eksen d yk ve moment etkisindeki rulman flan balants
Aada gsterilen komple rulman flannn cvata balants (ekil 1, Res. 1.1) konstruksiyon
esaslarna gre llendirilmelidir. Poz 1 ve Poz 2 nin malzemesi GGG40 dir. Cvatann boyutlar
belirlendikten sonra cvata konstruksiyonunun gevemeden fonksiyonunu gstere-bilmesi iin bir
konstruksiyon tasla izilmelidir.
- Cvata satn alnma durumunda, yani hafif yal olarak ve montajn moment ayarl tork anahtar
ile elle yaplaca kabul edilmelidir.
Cvatann malzemesi:
6 Ke - Cvata DIN 931 - 8.8, islah edilmi, ham
Poz 1
Pim
Poz 2
a
b
ekil 1, Res. 1.1, Komple rulman flan

Bilinen n deerler:
Kuvvet, statik zorlama
Flan boyu
Kuvvetin konstruksiyonun arlk merkezinden uzakl
Flan kalnl
Yar apa kadar mesafe
Kuvvetin X-Ekseni ile olan as
Cvatalar ara mesafesi
Bir cvata iin gerekli skma kuvveti
Fmax = 9 kN
b = 230 mm
h = 60 mm
s = 10 mm
r = 25 mm
= 45
a = 190 mm
FSIGER = 1 kN
Balant: Eksenden sktrmal, eksen d zorlamal balant

1.2.1.1 zm
lk yaplacak ilem; btn d kuvvetleri konstruksiyonun arlk merkezine getirip, bir cvatay
etkileyen max. iletme kuvvetini bulmaktr.
Cvata konstruksiyonunda sra adedi
Cvata adedi
Cvatann kenara mesafesi
X-Ynndeki kuvvet
e = 0,5.(b- a)
Fx = Fmax . cos
www.guven-kutay.ch
zC = 1
nC = 2
e = 20 mm
Fx = 6364 N

Y-Ynndeki kuvvet
Bir cvatay Fy ile etkileyen boyuna
iletme kuvveti
Momentin dnme noktas
Cvatalarn " D " noktasna olan
mesafeleri
Dnme noktasnda eilme momenti
Bir cvatay Me ile etkileyen boyuna
iletme kuvveti
Bir cvatay etkileyen toplam iletme
kuvveti. Zorlama: Statik ve eksen d
18
Fy = Fmax . sin
Fy = 6364 N
FFy = Fy / nC
FFy = 3182 N
D = 0,25 . b
D = 57,5 mm
L1 = b D e
L1 = 152,5 mm
Me = Fx . h
M e L1
Fe =
z Ci L21
Me = 381'838 Nmm
Fmax = FFy + Fe
Fe = 2'504 N
Fmax = 5'686 N
Bylece cvata hesab iin gerekli olan bir cvatay etkileyen toplam iletme kuvveti bulunur.
Bundan sonra konstruksiyonun durumuna gre ve balantnn kullanlaca yerdeki etkenlii ve
kullanlacak cvata adedine gre hesaplar yaplr.
1.2.1.2 Cvatann seimi
letmede max. kuvvet Fmax = 5'7 kN, statik zorlama, cvata kalitesi 8.8, Tablo 12 ile M8,
cvata konstruksiyonunun gevemeden fonksiyonunu gsterebilmesi iin LSI = 4 . d = 4 . 8 = 32 mm,
falan kalnl 10 mm, demek ki ya en az 22 mm boyunda, 35 mm apnda ek bir para kullanlmal
veya kr somunda 25 mm derinliinde geer delik yaplmaldr.
50
22
15
ekil 2,Res. 1.2, Ek paral konstruksiyon
18
50
32
18
15
32
10
9
8
22
10
35
ekil 3,Res. 1.3, Kr somunlu konstruksiyon
Bu balantnn iletmede zlmesi veya kopmas halinde ok byk zarar olmayacaksa (insan
hayatnn tehlikede olmas veya ok byk maddi zararlar gibi) ve konstrktr bu cvatay
kullanmakta bir tehlike grmyorsa, M8 cvatas yalnz kaba hesaplama ile kontrol edilir ve kullanlr.
Eer konstruktrn ii rahat deilse, balantnn hassas kontrolnn yaplmas gereklidir.
Tablo 13 ile
6-Ke Cvata M8-50/22 - 8.8,

tanmlamaya gre; ISO 68 ; DIN 13 T1 veya TS61/3
1.2.1.3 Balantnn kaba kontrol
letmedeki max. kuvvet Fmax = 5'686 N, dinamik zorlama ve cvata kalitesi 8.8
Kabaca dinamik devaml mukavemet kontrol:
www.guven-kutay.ch

Tablo 13 den
LSI = 4.d , DP 2. dD ve dkm paralar iin
' = 0,4
Kuvvet dalm faktr Res. 3.10 dan
n = 0,5
Kuvvet oran
= ' . n = 0,4 . 0,5
= 0,2
Gerilim kesiti
Tablo 2.1 den
AGEM8 36,6 mm2
Di dibi kesit alan
Tablo 2.1 den
A3M8 32,8 mm2
Emniyetli tama kuvveti
FEM = 0,1 . Rp02 . AGEM8 = 0,1 . 640 . 36,6 = 2'342 N
Cvatay etkileyen ek kuvvet
FEkmax = . Fmax = 0,2 . 5'686 = 1'137 N
FEM = 2'342 N > FEkmax = 1'137 N Cvata kullanlr.
Genlik mukavemet deeri statik zorlama olduundan yoktur.
Montajda skma momenti,
Tablo 2.6 dan
Skma moment, faktr,
Tablo 2.9 dan
Montajda min. skma momenti,
MSmax / S
MSmax = 24 Nm
S = 1,6
MSmin = 15 Nm
Tork anartaryla elle skma momenti

Bu deer Tablo 2.97 dende alnabilir.
MS = 20 4 Nm
www.guven-kutay.ch
19

1.2.1.4 Balantnn detayl kontrol
1.2.1.4.1 letme deerleri
letmedeki boyuna kuvvet
Temas yzeyleri srtnme
katsays
Gerekli sktrma kuvveti
1.2.1.4.2 Cvatann deerleri,
bak Tablo 2.4, 6-Ke Cvata M8-50/22 - 8.8
Cvatann malzeme kalitesi
Montaj veya evre ss
Kopma mukavemet deeri
Akma mukavemet degeri
Fmax = 5'686 N
S = 0,2
FSger = 1 kN
8.8
TM = 20 C
Rm = 800 N/mm2
Rp0,2 = 640 N/mm2
=
EC
Elastiklik modl
2
210000N/mm
letme ve montaj ss eit olduundan hesaplar yalnz montaj deerleri ile yaplr.
1.2.1.4.3 Vida ve konstruksiyon deerleri
bak Tablo 2.1 den Tablo 2.3 e kadar
Anma ap
6-Ke Cvata M8
d = 8 mm
Adm veya hatve
PC = 1,25 mm
Cvatann boyu
LC = 50 mm
Vidann boyu
b = 22 mm
Toplam sklan boy
LS = 32 mm
d2 = 7,188 mm
Blm dairesi ap
d2 = d 0,64952.PC
Helis as
P
S = atan P
S = 3,168296
=PC/(.d2)
Di dibi ap
d3 = 6,466 mm
d3 = d 1,22687.PC
2
Di dibi kesitinin alan
A3 = 32,8 mm2
A3 = .d3 /4
Anahtar az
s = 13 mm
Kafa alt d ap
dKD = 11,6 mm
Gei delii
dG = 9 mm
Kafa alt i ap dykG = 0
dK = dG + 2.dykG
dK = 9 mm
alnr
dS = 8 mm
aft ap
dS = d
2
aft alan
AS = 50,27 mm2
AS = .d /4
AAN = 50,27 mm2
Anma alan
AAN = AS
Vidasz aft boyu
LS = LC - b
LS = 28 mm
LV = 4 mm
Vidal aft boyu
LV = LS LS
dGE = 6,827 mm
Gerilim ap
dGE = (d2+d3)/2
Gerilme kesiti alan
AGE = 36,6 mm2
AGE = .dGE2/4
Torsiyon
kar
koyma
Wt = 53 mm3
Wt = .d33/16
momenti
www.guven-kutay.ch
20
21
1.2.1.4.4 Balanan paralarn deerleri

bak Tablo 2.12
1. Para
2. Para
Malzeme
GGG 40
GGG 40
Kalnlk
LSIKP1 = 22 mm
LSIKP2 = 10 mm
2
Elastiklik modl
EP1 = 167 000 N/mm
EP2 = 167 000 N/mm2
1.2.1.4.5 Montaj ve iletmede yzey basnc snr deeri
bak Tablo 2.12
Yzey basnc snr deeri T = 20C
PS = 700 N/mm2
1.2.1.4.6 Srtnme katsaylar ve alar
bak Tablo 2.6
Vidada srtnme katsays
V = 0,12
Vidann srtnme as
V = 6,84277
V = atan V
Kafada srtnme katsays
K = 0,12
Kafada srtnme as
K = 6,84277
K = atan K
1.2.1.4.7 Tork anahtar ile skma momenti faktr S
bak Tablo 2.9 Tork anahtar ile skma
S = 1,6
1.2.1.4.8 Sktrma momenti
max. Sktrma momenti, bak Tablo 2.6, M 8
MS max = 24,0 Nm
min. Sktrma momenti, bak MS min = MS max /
MS min = 15,0 Nm
S
Tork anahtari iin ayarlanacak sktrma
momenti
MA MA = 19,5 Nm
MA = (MS max + MS min)/ 2 =
Moment
sapmas
MA
MA = 4,5 Nm
MA = (MS max MA)
Sktrma momentinin bykl
MS = 19,5 4,5 Nm
Eer tork anahtar ayarlama momentini vermek

gerekirse:
MAy = 21 Nm
MAy = 0,9 . MS max = 0,9 . 24 = 21
Burada verilen 21 Nm tork anahtarnn ayarlanaca deerdir. Bu deerin seimi genelde montajda
alanlara braklr.
Konstruksiyona ve paragraf 3.1.2.1 e gre a = 0,018 mm dir. Burada balant: Eksenden
sktrmal, eksenden zorlamal balant olarak kabul edilir ve hesaplara ek eilme etkisi yokmu
gibi devam edilir.
www.guven-kutay.ch
22
1.2.1.4.9 Cvatann montajda elastik esneklii:

Cvata kafasnn esneklii
K =
Vidasz aftn esneklii
0,4 d
E C A AN
K
=
mm/N
=
mm/N
L
E C A AN
LV
EC A3
0,5 d
Somundaki vidann esneklii VS =
E Ci A 3
0,33 d
Somunun esneklii
So =
E P1 A AN
Vidal aftn esneklii
V =
0,303.10-6
2,653.10-6
V = 0,58 .10-6 mm/N

So = 0,58.10-6 mm/N
V =
mm/N
C =
mm/N
Montajda cvatann elastik esneklii

bak
C = K + + V + VS + So
0,314
.10-6
4,430
.10-6
1.2.1.4.10 Sklan paralarn montaj ve iletmede elastik esneklii P:

Sklan paralarn esnekliine edeer kaval silindirin kesit alan
DDPhe = 30,1 mm
Konstruksiyonda DDphe
DDPhe = dD + tan . LS
Burada konstruksiyonda kstlama olmadndan DDP
DDP = 30,1 mm
aynen alnr.
dD = 13 mm < DDPhe = 30 mm < dD+LS=45mm
L d
x = 0,7427
x = 3 S D
Bylece
D 2P
Edeer
kaval
silindirin
kesit
alan,
2
A E = d 2D d G
+ d D (D P d D ) (x + 1)2 1
4
8
bak
AES = 213,7 mm2
1. Parann esneklii bak
P1 =
L k1
A E E P1
P1 = 0,616 . 10-6 mm/N
P2 =
L k1
A E E P 2
P2 = 0,280 . 10-6 mm/N
Montajda paralarn elastik esneklii P = P1 +

P = 0,8965 . 10-6 mm/N
P2
www.guven-kutay.ch

1.2.1.4.11 Montaj ve iletmede kuvvet dalm faktr n
bak Res 3.10
n = 0,5
1.2.1.4.12 Kuvvet oran
' =
P
C + P
= ' n
= 0,1683038
= 0,0841519
1.2.1.4.13 Oturmadan dolay kaybedilen n germe kuvveti FOt ,

fOt1 = 0,003 mm
Vida yzeyi
Rz 16 m
Cvata ba / Somun temas yzeyi
Rz 16
fOt2 = 0,006 mm
m
fOt2 = 0,002 mm
Paralar ars 1 yzey
Rz 16 m
f Ot = f Ot1 + f Ot 2 + f Ot 3
fOt = 0,011 mm
FOt =
f Ot
Ci + P
FOt = 2,07 . 103 N
1.2.1.4.14 letme kuvvetinin dalm

Cvatada ek kuvvet FEk
FEkmax = 480 N
FEk max = F max
Paralarn ald kuvvet FPA
FP max = F max FEk max = F max (1 )
FPAmax = 5206 N
1.2.1.4.15 Montajdaki n germe kuvveti

bak Tablo 2.6
FnM = 17,2 kN
1.2.1.4.16 letmedeki n germe kuvveti Fn

Fn max = FnM FOt
Fn max = 15,1 kN
F
Fn min = nM FOt
S
Fn min = 8,7 kN
Cvatay zorlayan max. kuvvet Fn
FCtop = 16,6 kN
FCtop = Fn max + FEk max
letmedeki en kk sktrma kuvveti FSmin

FS min = Fn min FPA max
FSmin = 3,5 kN
www.guven-kutay.ch
23

1.2.1.5 Mukavemet deerlerinin kontrol
1.2.1.5.1 Montajdaki deerler
Vidadaki srtnme momenti
M Vi = 0,5 Fe d 2 = FnM . d2/2 . tan( )
Montaj ve iletmede vidadaki torsiyon gerilimi
t
M
t = Vi
Wt
Cvatann montajdaki ekme gerilimi M

F
M = nM
A GE
Montajda bileik gerilim BiM
2
A b = 0,25 d 2D d G
t = 206 N/mm2
M = 470 N/mm2
BiM = 589 N/mm2
2
BiM = M
+ 3 2t
Basma yzey alan Ab
MVi = 10,91 Nm
Ab = 42,1 mm2
Montajda temas yzeyi basnc
pM = 409 N/mm2
p M = FnM / A b
1.2.1.5.2 letmedeki deerler

letmede bileik gerilim
Cvatann iletmedeki ekme gerilimi
F
= Ci max
A GE
letmede bileik gerilim Bi
= 426 N/mm2
Bi = 555 N/mm2
Bi = 2 + 3 2t
letmede temas yzeyleri basma gerilimi

letmede temas yzey basnc
p = FCtop / A b
p = 371 N/mm2
Genlik gerilimi
Zorlama statik olduundan iletmede genlik gerilimi yoktur.
letmedeki en kk sktrma kuvveti FS min
letmedeki en kk sktrma kuvveti FS min
FSmin = 3474 N
www.guven-kutay.ch
24
25
1.2.1.6 Emniyet katsaylar

Montajdaki deerler:
Montajda akma mukavemeti emniyeti SAM =
R p 0, 2
biM
pS
Montajda temas yzeyleri basnc S
ApM =
pM
emniyeti
SAM = 1,09
SApM = 1,71
letmedeki deerler:
R
p 0, 2
letmede akma mukavemeti emniyeti SAi =
bii
SAi = 1,15
letmede temas yzeyleri basnc S = pS

pi
p i
emniyeti
Spi = 1,89
Sktrma kuvvetinin durumu
SS =
FS min
FS GER
SS = 3,47
Burada btn orant deerleri 1 den byk olduklar iin, hesapsal olarak, konstruksiyonun
iletmede salkl alaca sylenebilinir.
Kontruksiyon, imalat ve montaj iin cvata balantsnda bilinmesi gereken deerler:
Cvata:
6-Ke Cvata M8-50/22 - 8.8 malattan sonra islah edilmi.
Skma metodu:
Tork anahtar ile torsiyon moment kontroll skma.

Cvata satn alnd gibi yalanmadan kullanlacak.
Skma momenti:
MS = 20 4 Nm
Bak Tablo 2.6 veya Tablo 2.7
Ek konstruksiyon:
Ortas 9 mm delinmi, 35 mm apnda ve 22 mm boyunda

ek para bak ekil 2,Res. 1.2.
www.guven-kutay.ch
26
1.2.2 Eksen d yk ve moment etkisindeki konsol balants

Aada gsterilen konsol cvata balants (Res. 1.4) konstruksiyon esaslarna gre llendirilmelidir. Balant paralarnn malzemesi St 52 dir. Cvatann boyutlar belirlendik-ten sonra
konstruksiyonunun gevemeden fonksiyonunu gsterebilmesi iin bir taslak izilmelidir. Cvatalara
gelecek enine yk kaynatlm tampon karlayacaktr.
ile
elle
yaplaca
kabul
edilmelidir.
Cvatann malzemesi:
6 adet 6-Ke - Cvata DIN 931 - 8.8, islah edilmi, ham
1
LM
HM
H1
H2
H2
Kaynatlm tampon
Res. 1.4, Germe arl makara konsol balants

Bilinen n deerler:
Germe parasnn arl
Cvatalarn yatay uzakl
Cvatalarn dikey uzakl
Cvatalarn dikey kenar uzakl
Konsolun plakasnn eni
Konsol plakasnn ykseklii
Cvata says
Cvata sras
Makara ap
Makara merkezinin kolona uzakl
Makara merkezinin konsol altna uzakl
Kolon IPE 450(USt37-2)
Konsol plaka kalnl (USt37-2)
mG = 2000 kg
B = 130 mm
H2 = 125 mm
H1 = 25 mm
B1 = 180 mm
H = 300 mm
nC = 6
zC = 2
dM = 200 mm
LM = 220 mm
HM = 250 mm
sPE = 14,6 mm
sP = 15 mm
www.guven-kutay.ch
27
1.2.2.1 zm
lk yaplacak ilem bir cvatay etkileyen max. iletme kuvvetini bulmaktr. Kuvvetler cvata
konstruksiyonunun arlk merkez noktas S e (Res. 1.5) getirildikten sonra bir cvatay etkileyen
iletme kuvveti bulunur (Res. 1.6).
LM =L x
FFx
Meg
Fx
S
D
Fy
FFx
Fy
Res. 1.5, Kuvvetlerin Se getirilmesi
Res. 1.6, Bir cvatadaki kuvvet
Germe
kuvveti
Fx = mG . g
ve
Fy = Fx
Fy kuvveti iin kuvvet kolu
Lx = LM
Fx kuvveti iin kuvvet kolu
Ly = HM H1 H2
Konstruksiyonun arlk merkezindeki eilme momenti
Me = Fx . Ly + Fy . Lx
Cvatalarn S den uzaklklar
L1 = 2.H2 + H1 H/4
L2 = H2 + H1 H/4
Momenten
doan
ekme
kuvveti
FMeg =
M eg
L
2 1 2
z L1 + L 2
H/4
L2
L1
FFx
Ly
Meg
Fx
S
FMeg
Fx
Me = 6'276 Nm
L1 = 200 mm
L2 = 75 mm
FMe1 = 13'756 N
FMeg max = FMeg1
Yatay kuvvet Fy tampon alr ve Fx kuvvetinden

FFx = Fx / n Ci
Fx = 19'613 N
Fy = 19'613 N
Lx = 220 mm
Ly = 100 mm
FFx = 2'125 N
Bir cvatay etkileyen max. iletme kuvveti Fmax Fmax = 17'025

Fmax = FMe1 + FFx
Zorlama: Statik ve eksen d N
letmedeki max. kuvvet Fmax = 17 kN, statik zorlama, 16 20 kN ve cvata kalitesi 8.8
Cvatann boyutlar : Tablo 2.13 den, M14
6-Ke Cvata M14-60/34 - 8.8
Statik zorlama olduundan konstruksiyonunun gevememesi iin nlem almak gerekmez. ift
somunla, yani kontra somunla emniyetli balant salanr.
www.guven-kutay.ch
M 14
15,5
1.2.2.3 Balantnn hassas kontrol

6-Ke Cvata M14-60/34 - 8.8
letme kuvveti
Fmax = 17'025 N
statik
Fmin = Fmax
29
Temas yzeyleri Literatrden
15 12,8 12,8
14
srtnme katsays S = 0,2
Gerekli sktrma FSger = 1 kN
Malzeme kalitesi 8.8
Montaj ve evre
TM = 20 C
ss
3
Kopma
34
26
Rm = 800 N/mm2
mukavemeti
60
Akma mukavemeti Rp0,2 = 640 N/mm2
EC
=
Elastiklik modl
210000N/mm2
Burada hesaplar rnek 1.2.1 deki gibi yaplr ve u sonular elde edilir:
Montajdaki gerilimler:
Vidadaki
srtnme
momenti
Montaj
ve
iletmede
vidadaki torsiyon gerilimi
t
Cvatann
montajdaki
ekme gerilimi M
Montajda bileik gerilim
BiM
Basma yzey alan Ab
Montajda temas yzeyi
basnc
Montajda yzey basn
snr
MVi = FnM . d2/2 . tan(

MVi = Nm
)
t =
M Vi
Wt
t = N/mm2
F
M = nM
A GE
M = N/mm2
2
BiM = M
+ 3 2t
BiM = 586 N/mm2
2
A b = 0,25 d 2D d G
mm2
pM = 486 N/mm2
p M = FnM / A b
St 37 20
2.12
Ab =
bak Tablo
PS = 490 N/mm2
letmedeki gerilimler:
iletmedeki ekme gerilimi

Bi
letmede temas yzey
basnc
letme yzey basn snr
F
= Ci max
A GE
Bi = 2 + 3 2t
Bi = 558 N/mm2
p = FCtop / A b
St 37 20
2.12
N/mm2
p = 451 N/mm2
bak Tablo
PS = 490 N/mm2
www.guven-kutay.ch
28
29

FSmin = 13332 N

Montajdaki deerler:
Montajda
akma S = R p0,2
AM
biM
mukavemeti emniyeti
pS
Montajda temas yzeyleri S
ApM =
pM
basnc emniyeti
SAM = 1,09
SApM = 1,01
letmedeki deerler:
letmede
akma S = R p0,2
Ai
bii
mukavemeti emniyeti
letmede temas yzeyleri S = pS
pi
p i
basnc emniyeti
Sktrma
kuvvetinin S = FS min
S
FS GER
durumu
SAi = 1,15
Spi = 1,09
SS = 13,33
Cvata balantsnda bilinmesi gereken deerler:
Moment etkili konsol balantlarnda cvatay etkileyen eilme momenti cvatay etkileyen kuvvet
olarak hesaplandndan ve konstruksiyonun arlk merkezinde tayc cvatalarn olmasndan
tr normalde ayrca eilme etkisi hesaplanmaz.
Cvata:
6-Ke Cvata M14-60/34 - 8.8 malattan sonra islah edilmi.
Skma metodu:

Skma momenti:
MS = 100 25 Nm
www.guven-kutay.ch
30
1.2.3 Eksen d yk ve moment etkisindeki makaral travers konsol balants

Aada gsterilen makaral travers konsol balants (Res. 1.7) konstruksiyon esaslarna gre
llendirilmelidir. Cvatann boyutlar belirlendikten sonra konstruksiyonunun gevemeden
fonksiyonunu gsterebilmesi iin bir taslak izilmelidir. Cvatalara gelecek enine yk kaynatlm
tampon karlayacaktr.
b
B
- Cvata satn alnma

duru-munda, yani hafif
yal
olarak
kabul
edilmelidir.
- Montajda
cvatann
moment ayarl tork
anahtar ile sklaca
vede bu ilemin elle
yaplaca
kabul
edilme-lidir.
A
a
Kaynatlm
tampon
- Cvatann malzemesi:
6 adet 6-Ke - Cvata
DIN
931
8.8,
islah
edilmi,
ham
olarak
kabul
edilmelidir.
Res. 1.7, Makaral travers konsol balants

Bilinen n deerler:
ekme kuvveti
Konsol plakasnn boyu
Konsolun plakasnn eni
Cvatalarn boyuna uzakl
Cvatalarn enine uzakl
Cvata says
Cvata sras
Makara ap
Makara merkezinin kolona uzakl
Kolon IPE 450 , USt 37-2 , St 52 takviyeli
St 52 50 20 rondela
Konsol plaka, USt 37-2 , St 52 takviyeli
St 52 50 20 rondela
Kuvvet etki as
Fmax = 50 kN
Fmin = 1,5 kN
A = 350 mm
B = 200 mm
a = 150mm
b = 150 mm
nC = 6
zC = 2
dM = 250 mm
k = 200 mm
sPB = 14,6 mm
tRon = 20 mm
sP = 15 mm
tRon = 20 mm
= 60
www.guven-kutay.ch
31
1.2.3.1 zm
lk yaplacak ilem bir cvatay etkileyen max. iletme kuvvetini bulmaktr. Kuvvetler cvata
konstruksiyonunun arlk merkez noktas S e (Res. 1.8) getirildikten sonra bir cvatay etkileyen
iletme kuvveti bulunur (Res. 1.9).
Fyt
L2
Meg
FFy
L1
FFy
FFy
Fx
FxF
FyF
FMeg1
S
Fy
Fx
Meg
A/4
FyFy
Res. 1.8, Kuvvetlerin Se getirilmesi
Res. 1.9, Bir cvatadaki kuvvet
x-Eksenindeki kuvvet
Fx = FxF = F . cos
y-Eksenindeki kuvvet
Fy = FyFy+FyF
FyFy = Fyt
FyF = F . sin
Fx kuvveti iin kuvvet kolu
Ly = k
Konstruksiyonun arlk merkezindeki eilme momenti
Me = Fx . Ly , Fy kuvveti arlk merkezinden geiyor.
Cvatalarn S den uzaklklar
L1 = 2.a (A2a)/2
A/4
L2 = L1 a
Momenten
doan
ekme
kuvveti
FMeg =
M eg
z
L
2 1 2
L1 + L 2
FMeg max = FMeg1
Yatay kuvvet Fy tampon alr ve Fy kuvvetinden

FFy = Fy / n Ci
Fx = 12'749 N
Fx = 93'300 N
FyFy = 50'000 N
FyF = 43'300 N
Ly = 200 mm
Me = 5'000 Nm
L1 = 237,5mm
L2 = 87,5 mm
FMe1 = 9'268 N
FFy = 8'333 N
F
= 17'600
Bir cvatay etkileyen max. iletme kuvveti Fmax max
N
Zorlama: Dinamik ve eksen
Fmax = FMe1 + FFy
Fmin =
528
d
N
letmedeki max. kuvvet Fmax = 17,6 kN, : den dinamik zorlama, 16 20 kN aras ve cvata
kalitesi 8.8
Cvata: bak Tablo 2.13
M16 ve Tablo 2.2 den 6-Ke Cvata M16-90/38 - 8.8
Dinamik zorlama LS 4 . d = 64 < 69,6 mm olduundan konstruksiyon sihhatli alacaktr. Ayrca

bir nlem almaya gerek yoktur.
www.guven-kutay.ch
M 16
17.5
50

6-Ke Cvata M16-90/38 - 8.8
letme kuvveti
Fmax = 17'600 N
statik
Fmin = 530 N
69.6
20
15 14.6
20
St 50-2 USt 37-2
USt 37-2 St 50-2
Montaj ve evre
TM = 20 C
ss
17,6
Kopma
38
52
Rm = 800 N/mm2
90
mukavemeti
=
EC
Elastiklik modl
2
210000N/mm
Burada hesaplar rnek 1.2.1 de ki gibi yaplr ve u sonular elde edilir:
Montajdaki gerilimler:
Vidadaki
srtnme
momenti
Montaj
ve
iletmede
t
Cvatann
montajdaki
ekme gerilimi M
BiM
Basma yzey alan Ab
Montajda temas yzeyi
basnc
Montajda yzey basn
snr

MVi = 91,1 Nm
)
t =
M Vi
Wt
t = 187 N/mm2
F
M = nM
A GE
M = 482 N/mm2
2
BiM = M
+ 3 2t
BiM = 580 N/mm2
2
A b = 0,25 d 2D d G
pM = 481 N/mm2
p M = FnM / A b
St 50-2 20C
2.12
Ab = 157,1 mm2
Tablo
PS = 710 N/mm2
letmedeki gerilimler:
iletmedeki ekme gerilimi = FCi max
= 448 N/mm2
A GE
letmede bileik gerilim = 2 + 3 2

Bi
t
Bi = 552 N/mm2
Bi
letmede temas yzey p = FCtop / A b
p = 447 N/mm2
basnc
St 50-2 20C , Tablo
letme yzey basn snr
PS = 710 N/mm2
2.12
www.guven-kutay.ch
32
33
letmedeki genlik kuvveti F = F Fa

Fg = 271 N
g
2
Fg
Cvatada genlik gerilimi = Fg
g = 1,88 N/mm2
g
A3
g
malat bitiminde islah edilmi cvatann emniyetli
G = 40 N/mm2
genlik mukavemet deeri
letmedeki en kk F
S min = Fn min FPA max
sktrma kuvveti
Montajdaki deerler:
Montajda
akma S = R p0,2
AM
biM
mukavemeti emniyeti
pS
ApM =
pM
basnc emniyeti
FSmin = 24247 N
SAM = 1,1
SApM = 1,48
letmedeki deerler
letmede
akma S = R p0,2
Ai
bi
mukavemeti emniyeti
SAi = 1,15
letmede temas yzeyleri S = p

pi
p i
basnc emniyeti
Spi = 1,59
G
letmede
devaml S
DMi =
g
mukavemet emniyeti
Sktrma
kuvvetinin S = FS min
S
FS GER
durumu
SDMi = 21,25
SS = 24,25
Burada btn orant deerleri 1 den byk olduklar iin konstruksiyonun iletmede zorluk
karmayaca grlr.
Cvata:
6-Ke Cvata M16-90/38 - 8.8,
malattan sonra islah edilmi.
Skma metodu:

Skma momenti:
MS = 160 35 Nm
www.guven-kutay.ch
34
1.2.4 Eksen d yk ve moment etkisindeki vin bal balants

160 kN kapasiteli bir gezer kpr vininin bal nakliye ve montajda kolaylk olsun diye Res. 1.10
de grld gibi cvata balantl olarak yaplmtr.
Balant konstruksiyon esaslarna gre llendirilmeli ve cvatann boyutlar belirlendikten sonra
konstruksiyonunun gevemeden fonksiyonunu gsterebilmesi iin bir taslak izilmelidir.
Montajda cvatann moment ayarl tork anahtar ile sklaca vede bu ilemin elle yaplaca,
cvatalarn satn alnma durumunda, yani hafif yal olarak kullanlaca kabul edilmelidir.
Cvata: 6-Ke Cvata, DIN 931 - 8.8, islah edilmi
a
b
a/2
ggggg
Res. 1.10, Vin bal balants

Bilinen n deerler:
Tekerlek ve balktaki ray kuvvetleri kk bir
farkllkla eit ve titreimler, ivme ve frenleme etkisi
dahil verilen deerler kabul edilirse (uygulamada
byle alnr)
a = 1000 mm
e = 30 mm
;
;
b = 500 mm
f=
30 mm
Poz 1 U- Profil , St 37-2
;
;
Fmax = 30 kN
Fmin = 10 kN
p = 260 mm
g = 50 mm
Poz 2 30 mm Blech ,St 37-2,
Pozisyon 2 de her iki tarafnda 6 mm kalnlnda St 52 elik rondela kullanlmtr.

Cvata adedi
nC = 12
Cvata sras
z=2
www.guven-kutay.ch
35
1.2.4.1 zm
hesabn yapld
kesit
Enine kuvvet dalm Fe
Eilme momenti dalm Me
Kuvvetler
ve
momentler
dalmndan
grld
gibi,
hesabn yapld kesitte yalnz
eilme momenti vardr. Enine
kuvvetler
karlkl
etki
gsterdiklerinden sfrdr.
Moment:
Me = F . b = 30000 . 500
L1
F3
L2
S
M e
L3
F4
L4
D
F5
L5
LD
Me = 15000 Nm
F2
F1
Momenten doan ekme kuvveti

F1 =
M eg
z C
L1
L21 + L22 + L23 + L24 + L25
H=2.f+5.g
LD = H/4
L5 = f + g LD
L4 = L5 + g
L3 = L4 + g
L2 = L3 + g
L1 = L2 + g
bak
H = 310 mm
LD = 77,5 mm
L5 = 2,5 mm
L4 = 52,5 mm
L3 = 102,5 mm
L2 = 152,5 mm
L1 = 202,5 mm
F1 = 19'589 N
Her ne kadar zorlama statikmi gibi grnyorsada tr kuvvetler:

F max = 19,6 kN
ve
F min = 19,6 / 3 =6,8 kN olarak alnr.

Zorlama dinamik kabul edilir ve cvata: Tablo 2.13 den dinamik boyuna kuvvet, cvata kalitesi 8.8
ve
F max = 19,6 kN
6-Ke Cvata M16-90/38 - 8.8 seilir.
www.guven-kutay.ch

6-Ke Cvata M16-90/38 - 8.8
letme kuvveti
Fmax = 19,6 kN
statik
Fmin = 6,8 kN
Montaj ve evre
TM = 20 C
ss
Kopma
Rm = 800 N/mm2
mukavemeti
=
EC
Elastiklik modl
2
210000N/mm
72
6
30
USt 37-2
6
St 52
M 16
17.5
St 52
30
USt 37-2
20
52
38
90
Burada hesaplar rnek 1.2.1 deki gibi yaplr ve u sonular elde edilir:
Montajdaki deerler:
Vidadaki
srtnme
momenti
Montaj
ve
iletmede
t
Cvatann
montajdaki
ekme gerilimi M
BiM
Basma yzey alan Ab
Montajda
basnc
Montajda
snr

MVi = 91,1 Nm
)
t =
M Vi
Wt
t = 187 N/mm2
F
M = nM
A GE
M = 482 N/mm2
2
BiM = M
+ 3 2t
BiM = 580 N/mm2
temas
2
A b = 0,25 d 2D d G
yzeyi p M = FnM / A b
yzey
basn St 52 20C, Tablo 2.12
Ab = 157,1 mm2
pM = 481 N/mm2
PS = 710 N/mm2
letmedeki deerler:
iletmedeki ekme gerilimi

Bi
letmede temas yzey
basnc
letmede yzey basn
snr
FCi max
A GE
= 458 N/mm2
Bi = 2 + 3 2t
Bi = 561 N/mm2
p = FCtop / A b
St 52 20C, Tablo 2.12
p = 457 N/mm2
PS = 710 N/mm2
www.guven-kutay.ch
36

letmedeki genlik kuvveti F = F Fa
g
2
Fg
F
Cvatada genlik gerilimi = g
g
A3
g
malat bitiminde islah edilmi cvatann emniyetli
genlik mukavemet deeri
letmedeki en kk F
S min = Fn min FPA max
sktrma kuvveti
37
Fg = 132 N
g = 0,91 N/mm2
G = 40 N/mm2
FSmin = 20 kN

Montajdaki deerler:
Montajda
akma S = R p0,2
AM
biM
mukavemeti emniyeti
pS
ApM =
pM
basnc emniyeti
SAM = 1,1
SApM = 1,48
letmedeki deerler:
letmede
akma
mukavemeti emniyeti
letmede temas yzeyleri
basnc emniyeti
letmede
devaml
mukavemet emniyeti
Sktrma
kuvvetinin
durumu
SAi =
Spi =
R p0,2
bii
pS
p i
SDMi =
SS =
G
g
FS min
FS GER
SAi = 1,14
Spi = 1,55
SDMi = 43,83
SS = 2
Burada btn orant deerleri 1 den byk olduklar iin konstruksiyonun iletmede zorluk
karmayaca grlr.
Cvata:
6-Ke Cvata M16-90/38 - 8.8,
Skma metodu:

Skma momenti:
MS = 160 35 Nm
www.guven-kutay.ch
38
1.2.5 Eksen d yk ve boyuna s etkisindeki flan balants

Aada gsterilen iletme ss Poz 1 ve 2 iin 200C, cvata 180C olan flan balants (Res. 1.11)
konstruksiyon esaslarna gre llendirilmelidir. Poz 1 ve Poz 2 nin malzemesi St 50 dir.
Cvatann boyutlar belirlendikten sonra konstruksiyonunun gevemeden alabilmesi iin bir
taslak izilmelidir.
ile
elle
yaplaca
kabul
edilmelidir.
Cvatann malzemesi:
6-Ke - Cvata DIN 931 - 8.8, islah edilmi, ham
Bilinen n deerler:
dd
dt
dD
d
dG
LP2
LSi
LP1
2
DP
Res. 1.11, Flan balants
d Co
letmede cvata kafasnn yukarda

kalacak ekilde monte edilmesi daha
dorudur. nk; somun geveyip
dse bile, cvata gevek bir pim
gibi kalp balantnn tamamen
zlmesini nler. Bylece den
somunun ikaz ile balantnn
kontrol vede tekrar sktrlma
imkan doar.
Flan d ap
Cvata
yerleme
ap
Boru i ap
Conta ap
Basn
dd = 220 mm
dt = 180 mm
di = 110 mm
dCo= 136 mm
pmax = 3,8
N/mm2
pmin = 1,9
N/mm2
1.2.5.1 zm
lk yaplacak ilem bir cvatay etkileyen max. iletme kuvvetini bulmaktr.
Flan etkileyen toplam
Fmaxtop = AAb . pmax
Fmaxtop = 55202 N
kuvvet
Fmintop = AAb . pmin
Fmintop = 27'601 N
2
A Ab = 0,25 d Co
AAb = 14'527 mm2
Basn altndaki alan
Snr deerler oran
= Fmin / Fmax
= 0,5
Cvata adedi. Szdrmazl garanti eden genel bir art vardr:
La / dG 5 bu art gereklemelidir. Bunun iinde ilk evvela cvata sys kabul edilir ve hesaplar
yaplr.
nC = 12
Fmax = 4'600
Bir cvatay etkileyen kuvvet Fmax = Fmaxtop / nC
N
Zorlama: Dinamik ve eksen
Fmin = 2'300
Fmin = Fmintop / nC
d
N
1.2.5.2 Cvatann tablo ile llendirilmesi
letmedeki max. kuvvet Fmax = 4'600 N, dinamik zorlama ve cvata kalitesi 8.8
www.guven-kutay.ch

Cvatann boyutlar : Tablo 2.13 den,
6-Ke Cvata M10-50/26 - 8.8
www.guven-kutay.ch
39
40
Szdrmazlk iin La / dG 5
gereklemelidir.
La = . dt / nC = . 180 / 12 47 mm
ve
dG = 11 mm , La / dG = 47 / 11 4,3
5
La
Co
bylece
szdrmazlk
gereklemi olur.
art
Cvata
konstruksiyonunun
gevemeden
fonksiyonunu
gsterebilmesi iin
LS = 4 . d = 4 . 10 = 40 mm,
falan kalnl h = 40 mm, yani her bir
flan 20 mm olmaldr.
letme deerleri ve 2. Cvatann deerleri
11
20
10
40
20
16
26
24
50
6-Ke Cvata M10-50/26 - 8.8

letme kuvveti
Fmax = 4,6 kN
statik
Fmin = 2,3 kN
Gerekli sktrma
FSger = 1 kN
Montajd letmed
a
e
Is
T ( C)
20
180
Kopma muka. Rm (N/mm2) 800
820
Akma
Rp0,2
640
540
(N/mm2)
mukavem.
Elastiklik mod. EC (N/mm2) 210000 200000
genileme
T = 180 LC = 11,9 10-6 K1
iin
faktr
Vida ve konstruksiyon deerleri

Anma ap
Adm veya hatve
Cvatann boyu
Vidann boyu
Toplam sklan boy
Blm dairesi ap
Helis as
P

6-Ke Cvata
d2 = d 0,64952.PC
S = atan P
d = 10 mm
PC = 1,5 mm
LC = 50 mm
b = 26 mm
LS = 40 mm
d2 = 9,026 mm
S = 3,038151
www.guven-kutay.ch

=PC/(.d2)
Di dibi ap
Anahtar az
Kafa alt d ap
Gei delii
Kafa alt i ap dykG = 0 alnr.
aft ap
aft alan
d3 = d 1,22687.PC d3 = 8,160 mm
A3 = 52,3 mm2
A3 = .d32/4
s = 16 mm
dKD = 14,6 mm
dG = 11 mm
dK = dG + 2.dykG
dK = 11mm
dS = d
dS = 10 mm
AS = 78,54 mm2
AS = .d2/4
www.guven-kutay.ch
41

Anma alan
Vidasz aft boyu
Vidal aft boyu
Gerilim ap
Gerilme kesiti alan
Torsiyon kar koyma momenti
Eilme kar koyma momenti
AAN = 78,54 mm2

LS = 24 mm
LV = 16 mm
dGE = 8,593 mm
AGE = 58 mm2
Wt = 107 mm3
We = 53 mm3
AAN = AS
LS = LC - b
LV = LS - LS
dGE = (d2+d3)/2
AGE = .dGE2/4
Wt = .d33/16
We = .d33/32
Balanan paralarn deerleri

1. Para
St 50
LP1 = 20 mm
EP1 = 210 000
N/mm2
TP1 = 200 C
EP1 = 200 000
N/mm2
orLP1 = 12 . 10-6 .
K-1
Malzeme
Kalnlk
Elastiklik modl, montajda
letmede parann ss
Elastiklik modl, iletmede
Isl genileme katsays
Montajda yzey basn snr

PS = 710 N/mm2
20C de
letmede yzey basn snr
200C de
PS = 675 N/mm2
pS = pS . EP1 / EP1
Paralarn toplam skma boyu
LS = LP1 + LP2
2. Para
St 50
LP2 = 20 mm
EP2 = 210 000
N/mm2
TP2 = 200 C
EP2 = 200 000
N/mm2
orLP2 = 12 . 10-6 .
K-1
PS = 710 N/mm2
PS = 675 N/mm2
LS = 40 mm
Srtnme katsaylar ve alar

Vidada srtnme katsays /
V = 0,12
as
Kafada srtnme katsays /
K = 0,12
as
V = 6,84277
K = 6,84277
Skma momenti faktr

Tork anahtar ile skma momenti faktr
S = 1,6
Balanan paralarn ayrlmamas iin gereken sktrma kuvveti FS2
dG
tF
FS 2 =
rd
ri = r
Co
rt
k 2B + s u
a = (a s ) + s
U
a s =
u
(a s ) u F
2
2 d t d Co
8 dt
max
FS2 = 21,50 kN
a = 32,129 mm
a s = 32,198
mm
www.guven-kutay.ch
42
2
A T = rd2 rCo
/ nC
AT = 1921 mm2
www.guven-kutay.ch
43
44
s = LS y 0
s mesafesi
s = 0,423 mm
(
)
L
=
0
,
5
d
LS mesafesi
LS = 20 mm
S
d
t
y
A
Gei delii boluklu trapezin y = T T S G
y0 = 19,577 mm
0
A T0
arlk merkezi y0 mesafesi
t r + 2 ri
Tam trapezin arlk merkezi
yT = F t
yT = 19,597 mm
3
rt + ri
yT mesafesi
2
A G = 0,25 d G
Gei delii alan
AG = 95,0 mm2
Gei delii boluklu trapezin A = A A
AT0 = 1278 mm2
T0
T
G
alan
u = t F y0
u mesafesi
u = 21 mm
t
=
d
/
n
Taksimat
tC = 47,1 mm
C
t
C
Sktrma basnc etkisindeki kapal
I BT
2
k 2B = 138 mm 2
alann ataletmomentinin alanna oran k B = A
T
2
kB
Sktrma
basnc
t t 3 r 2 + 4 rd ri + ri2
IBT = 264442
etkisindeki kapal alann I BT = C F d
mm4
36 rt (rd + ri )
atalet momenti
Toplam
sktrma
FS = FS1 + FS2
FS = 22,5 kN
kuvveti
Gerekli
toplam
sktrma
FS GER = 2 . FS
FS GER = 45 kN
kuvveti
Tablo 2.6 dan M10-8.8 cvatann sktrma kuvveti
FSp20 = 27,4 kN
1.2.5.4 Yeni cvata seimi
Tablo 2.6 dan sktrma kuvveti montajda, yani 20 C de FSp20 = 54.9 kN olan M14-8.8 cvatasn
seelim. nk; s etkisi olduundan iletmedeki yani 180 C deki sktrma kuvveti FSp180 = FSp20 .
Rp0,2M / Rp0,2 46,3 kN olur.
Szdrmazlk iin La / dG 5 gereklemelidir. dG = 15,5 mm olacandan La / dG oran 4,3 den de

kk olacaktr ve bylece szdrmazlk art gereklemi olur.
Cvata konstruksiyonunun gevemeden fonksiyonunu gsterebilmesi iin LS = 4 . d
LS = 4 . 14 56 mm burada LS = 55 mm seelim, yani her bir flan 27,5 mm olmaldr.
Yeni cvatann konstruksiyon deerleri
Anma ap
6-Ke Cvata
d = 14 mm
Adm veya hatve
PC = 2 mm
Cvatann boyu
LC = 70 mm
Vidann boyu
b = 34 mm
Toplam sklan boy
LS = 55 mm
Blm dairesi ap
d2 = d 0,64952.PC d2 = 12,701 mm
Helis as
P
S = atan P
S = 2,869478
=PC/(.d2)
Di dibi ap
d3 = d 1,22687.PC d3 = 11,546 mm
A3 = 104,7 mm2
A3 = .d32/4
www.guven-kutay.ch

Anahtar az
Kafa alt d ap
Gei delii
Kafa alt i ap.
aft ap
aft alan
Anma alan
Vidasz aft boyu
Vidal aft boyu
Gerilim ap
Gerilme kesiti alan
dK = dG + 2.dykG
dS = d
AS = .d2/4
AAN = AS
LS = LC - b
LV = LS - LS
dGE = (d2+d3)/2
AGE = .dGE2/4
Wt = .d33/16
We = .d33/32
s = 21 mm
dD = 19,6 mm
dG = 15,5 mm
dK = 15,5 mm
dS = 14 mm
AS = 153,94 mm2
AAN = 153,94 mm2
LS = 36 mm
LV = 19 mm
dGE = 12,124 mm
AGE = 115,4 mm2
Wt = 302 mm3
We = 151 mm3
Balanan paralarn deien deerleri

Kalnlk
Paralarn toplam skma boyu
1. Para
LP1 = 27,5 mm
LP = LP1 + LP2
2. Para
LP2 = 27,5 mm
LP = 55 mm
tF
dG
FS 2 =
rd
ri = r
Co
rt
u
s
Res. 1.13, Temas kesiti

s mesafesi
LS mesafesi
Gei delii boluklu trapezin
yT mesafesi
Gei delii alan
max
a = (a s ) + s
a s =
yo
Ls
(a s ) u F
k 2B + s u
a = 32,124 mm
2
2 d t d Co
8 dt
FS2 = 22,4 kN
a s = 31,775
mm
2
A T = rd2 rCo
/ nC
AT = 1925 mm2
s = LS y 0
LS = 0,5 (d d d t )
s = 0,446 mm
LS = 20 mm
y0 =
y T A T LS A G
A T0
y0 = 19,554 mm
yT =
t F rt + 2 ri
3
rt + ri
yT = 19,597 mm
2
A G = 0,25 d G
AG = 189 mm2
www.guven-kutay.ch
45

T0
T
G
alan
u = t F y0
u mesafesi
tC = dt / nC
Taksimat
I BT
2
T
kB2
Sktrma
basnc
t t 3 r 2 + 4 rd ri + ri2
36 rt (rd + ri )
atalet momenti
Toplam
sktrma
FS = FS1 + FS2
kuvveti
Gerekli
toplam
sktrma
FS GER = 2 . FS
kuvveti
Tablo 2.6 dan M14-8.8 cvatann sktrma kuvveti
Cvatann elastik esneklii

Montajda
0,5 d
E C A AN
K =
Vidal aftn esneklii
LV
E Ci A 3
0,5 d
VS =
E Ci A 3
0,4 d
So =
E So A AN
Somundaki vidann esneklii

Somunun esneklii
L
E C A AN
V =

bak
Ci = K + + V + VS + So
AT0 = 1733 mm2

u = 20,9 mm
tC = 47,1 mm
k 2B = 138 mm 2
IBT = 264442
mm4
FS = 22,4 kN
FS GER = 45 kN
FSp180 = 46,3 kN
K = 0,173.10-6 mm/N
= 1,114.10-6 mm/N
V = 0,864 .10-6 mm/N
VS = 0,318 .10-6 mm/N
So = 0,173.10-6 mm/N
C = 2,6425 .10-6 mm/N
Cvatann iletmede elastik esneklii

Ki =
i =
Vidal aftn esneklii
Vi =
0,4 d
E Ci A AN
L
E Ci A AN
LV
E Ci A 3
Ki = 0,182.10-6 mm/N
i = 1,169.10-6 mm/N
Vi = 0,907 .10-6 mm/N
www.guven-kutay.ch
46
47
Vi =
0,5 d
E Ci A 3
VSi =
mm/N
Somunun esneklii
Soi =
0,4 d
E Ci A AN
Soi = 0,182.10-6 mm/N
Ci =
mm/N
Ci = Ki + i + Vi + VSi + Soi
0,334
2,2016
.10-6
.10-6
Cvatann eilme esneklii

Ki =
C = 27,416 . 10-8 1/(Nmm)
0,4 d
LS
LV
i =
Vi =
E Ci I AN
E Ci I AN
E Ci I 3
Ki=
1,485.10-8
i=
9,545.10-8
VSi =
0,9 d
0,9 d
Soi =
E Ci I 3
E Ci I 3
Soi=1,485.1
Vi=10,889.1
VSi=4,0.10-8 -8
0-8
0
LE =
mm
Cvatann edeer L = E I
E
C
C 3
eilme boyu
50,23
Sklan paralarn elastik esneklii P:

Sklan paralarn esnekliine edeer kaval silindirin kesit alan
DDPhe = 51,4 mm
Konstruksiyonda DDphe
DDPhe = dD + tan . LS
Burada konstruksiyonda kstlama olmadndan DP
DP = 51,4 mm
aynen alnr.
dD = 14,6 mm < DP = 51,4 mm < dD+LS=75mm
L d
x = 0,7417
Bylece bak : x = 3 S D
D 2P
Edeer
kaval
silindirin
kesit
alan,
2
A E = d 2D d G
+ d D (D P d D ) (x + 1)2 1
4
8
cK = 1000 . EP1/EP2 . N/mm
4
I K = D 4DP d G
/ 64
I BP = I K c K LS / E C
PCi =
LS I 3
L E I BP
bak
AES = 610,8 mm2

cK = 1000 N/mm3
IK = 238 742 mm4
IBP = 65 654 mm4
PCi = 0,014551
www.guven-kutay.ch
48
Montajda elastik esneklik P

1. Parann esneklii
P1 =
L P1
A E E P1
2. Parann esneklii
P2 =
LP2
A E E P 2
P1 = 0,214 . 10-6
mm/N
P2 = 0,214 . 10-6
mm/N
P = P1 +
Montajda paralarn elastik esneklii

P2
P = 0,429 . 10-6 mm/N
letmede elastik esneklik Pi

1. Parann esneklii
P1i =
L P1
A E E P1i
2. Parann esneklii
P 2i =
LP2
A E E P 2i
Pi = P1i
letmede paralarn elastik esneklii

+ P2i
s 2 A ES
*Pi = Pi 1 +
I
BP
P1i = 0,225 .
mm/N
P2i = 0,225 .
mm/N
Pi = 0,4503 .
mm/N
*Pi = 0,4511
.
mm/N
*
*Pi
= 0,5105
a s A ES
*
*Pi
= Pi 1 +
I BP
mm/N
Kuvvet dalm faktr n

n = 0,5
Kuvvet oran
Montajda : ' =
P
Ci + P
= 0,1582583
= ' n
letmede : ' =
= 0,0791291
*
*Pi
i = 0,1924447
Ci + *Pi
i = 'i n
i = 0,0962224
Oturmadan dolay kaybedilen n germe kuvveti FOt

fOt1 = 0,003 mm
Vida yzeyi
Rz 12,5 m
Cvata ba / Somun temas yzeyi Rz 12,5
fOt2 = 0,006 mm
m
Paralar ars 1 yzey
Rz 12,5 m
fOt2 = 0,002 mm
0,002
fOt = 0,0011 mm
FOt =
f Ot
Ci + *Pi
FOt = 4,15 . 103 N
Is etkisi
Isnn cvataya etkisi
LC = 0,105 mm
www.guven-kutay.ch
10-6
10-6
10-6
10-6
10-6
49
TC = TC - TM
L C = C LSIK TC
Isnn paralara etkisi

LP = LP1 + LP2
LP =0,1188 mm
L P1 = P1 L P1 TP1
L P 2 = P 2 L P 2 TP 2
LS = LP LC
LS = 0,0141 mm
Boy uzama farkndan doan kuvvet FNT

FNT =
FNT = 5308 N
Ci + *Pi
1
FN max = FS S
+ 1 i F max + FOt FNT
FN max = 39,1 kN
Tablo 2.6 dan M14-8.8 cvatann sktrma

FSp180 = 46,3 kN
kuvveti
letmedeki n germe kuvveti Fn
FN max = FNM max + FNT FOt
Fn max = 21117 N
F
FN min = NM max + FNT FOt
S
Fn min = 13092 N
Sktrma momenti
Tablo 2.6 dan, M 14 iin
sdan dolay imdilik %10 eksiini alalm.
MSmax = 0,9 . MS = 0,9 . 126
min. Sktrma momenti, bak MSmin = MSmax /
S
Montaj momenti MA MA = (MS max + MS min)/
2
MS = 126 Nm
MSmax = 113,4 Nm
MSmin = 70,9 Nm
MA = 92 Nm
Moment sapmas MA MA = (MS max + MA) MA = 20 Nm

MA = 92 20 Nm
gerekirse:
MAy = 0,9 . MS max = 0,9 . 113,4 = 102 MAy = 102 Nm
alanlara braklr.
letme kuvvetinin dalm
Cvatada ek kuvvet FEk
FEk max = F max
FEk min = F min
FEkmax = 456 N
FEkmin = 228 N
www.guven-kutay.ch

Paralarn ald kuvvet FPA
FPA max = 4281 N
FPA max = F max FEk max

FPA min = F min FEk min
FPA min = 2140 N
Cvatay zorlayan max. kuvvet Fn
FCtop = 43,3 kN
FCtop = Fn max + FEk max

FSmin = 22,9 kN

Vidadaki srtnme momenti
MVi = FnM . d2/2 . tan( )
Vidadaki torsiyon gerilimi t
MVi = 59,67 Nm
t =
M Vi
Wt
t = 197 N/mm2
Cvatann montajdaki ekme gerilimi M
M = 476 N/mm2
F
M = nM
A GE
Montajda bileik gerilim BiM
BiM = 586 N/mm2
2
BiM = M
+ 3 2t
Montajda temas yzeyleri basma gerilimi

2
Basma yzey alan Ab
A b = 0,25 d 2D d G
p M = FnM / A b
Ab = 113 mm2
pM = 486 N/mm2

F
= Ci max
A GE

Bi = 2 + 3 2t
= 375 N/mm2
Bi = 508 N/mm2
www.guven-kutay.ch
50
51
letmede temas yzeyleri basma gerilimi

WP =
p =
4
d 4D d G
32
dD
WP = 450 mm3
FN max + F max
A Te
+ PC
F max a
Genlik gerilimi
letmedeki genlik kuvveti Fg
Cvatada genlik gerilimi g
Eilmeden gelen genlik gerilimi
p = 387 N/mm2
WP
Fg =
g =
F Fa
2
Fg
A3
ge = 0,5 PC
M e
We
gtop = g + ge
Fg = 114 N
g = 1,09 N/mm2
=
ge
N/mm2
gtop
=
2
N/mm
7,35
8,4
malat bitiminde islah edilmi cvatann emniyetli genlik

G = 50 N/mm2
mukavemet deeri
FSmin = 22,9 N

Montajdaki deerler
Montajda akma mukavemeti emniyeti
Montajda
emniyeti
temas
yzeyleri
SAM =
R p 0, 2
biM
p S
basnc S
ApM =
pM
SAM = 1,09
SApM = 1,46
letmedeki deerler
letmede akma mukavemeti emniyeti
letmede
emniyeti
temas
yzeyleri
SAi =
R p0,2
bii
basnc S = pS
pi
p i
SAi = 1,06
Spi = 1,74
www.guven-kutay.ch
G
letmede devaml mukavemet emniyeti SDMi =
g
SS =
FS min
FS GER
52
SDMi = 45,95
SS = 1,78
Cvata:
6-Ke Cvata M14-70/34 - 8.8,

Skma metodu:

Skma momenti:
MS = 92 20 Nm
www.guven-kutay.ch

1.2.6 Eksen d yk, moment ve s etkisinde flan balants
Aada gsterilen s makinasndaki flan balants (Res. 1.14) kontrol edilmelidir.
100
Cvata adedi
50
30
nC = 24
Cvata-taksimat
ap
dt C = 425 mm
Cvata
ap
birka
iterasyondan
sonra 16 mm
olarak seilir. Bu
hesaplarda paralarn biri birinden
ayrlmalar
ile
enine hareketten
doan
eilme
gerilimi ana rol
oynarlar.
Ekte
verilmi olan CD
de
verilen
hesaplama
program
ile
hesaplar
ok
abuk yaplr.
17.5
R5
40
40
M 16
20
R5
30
14
dt = 425
44
130
Res. 1.14, Flan balants

1. letme deerleri ve 2. Cvatann deerleri
bak Tablo 2.5
6-Ke Cvata M16-130/44

NiCrTiAlF100, W.Nr.2.4952.60 , DIN17745
Montajda
Is
T ( C)
20
Rm
Kopma muka.
1000
(N/mm2)
Re
Akma mukavem.
640
(N/mm2)
EC
Elastiklik mod.
183000
(N/mm2)
895
genileme faktr
letme kuvveti, dinamik

Enine iletme kuvveti
Srtnme katsays
T = 350
letmede
350
545
165000
LC=13,9 10-6 K-
4'500 N
F max =
F min =
300 N
FE =
120 N
0,12
S =
www.guven-kutay.ch
53

Evatann enine kaymas
Gerekli sktrma
hT =
FS1 =
0,103 mm
100 N
www.guven-kutay.ch
54

3. Vida ve konstruksiyon deerleri
Anma ap
Adm veya hatve bak
Cvatann boyu
Vidann boyu
Toplam sklan boy
Blm dairesi ap
Helis as
P =PC/(.d2)
Di dibi ap
Anahtar az
Kafa alt d ap
Gei delii
Kafa alt i ap dykG = 0 kabul
edilir
aft ap
aft alan
Anma alan
Vidasz aft boyu
Vidal aft boyu
Gerilim ap
Gerilme kesiti alan
6-Ke Cvata
veya
LS 4. d
d2 = d 0,64952.PC
S = atan P
d3 = d 1,22687.PC
A3 = .d32/4
dK = dG + 2.dykG
dK = 17,5 mm
dS = d
AS = .d2/4
AAN = AS
LS = LC - b
LV = LS - LS
dGE = (d2+d3)/2
AGE = .dGE2/4
We = .d33/32
Wt = .d33/16
dS = 16 mm
AS = 201,1 mm2
AAN = 201,1 mm2
LS = 86 mm
LV = 14 mm
dGE = 14,124 mm
AGE = 156,7 mm2
We = 244 mm3
Wt = 488 mm3
4. Balanan paralarn deerleri

Literatrden
1. Para
Malzeme (zel dkm)
GGG 40 Si
Kalnlk
LSIKP1 = 30 mm
Elastiklik modl, montajda EP1 = 168 000 N/mm2
letmede parann ss
TP1 = 350 C
EP1 = 149 000
Elastiklik modl, iletmede
N/mm2
Isl genleme katsays
Paralarn
boyu
toplam
d = 16 mm
PC = 2 mm
LC = 130 mm
b = 44 mm
LS = 100 mm
d2 = 14,701 mm
S = 2,479624
d3 = 13,546 mm
A3 = 144,1 mm2
s = 24 mm
dD = 22,5 mm
dG = 17,5 mm
orLP1 = 13 . 10-6 . K-1

skma LSIKP =
LSIKP2
LSIKP1
2. Para
GGG 40 Si
LSIKP2 = 70 mm
EP2 = 168 000 N/mm2
TP2 = 380 C
EP2 = 147 000
N/mm2
orLP2 = 13,25 . 10-6 .
K-1
LSIKP = 100 mm
Montajda yzey basn snr bak Tablo 2.12 PS = 700 N/mm2

letme
yzey
basn
snr
PSi = 620 N/mm2 350C de
p = p E
/E
S
P1
P1
4. Srtnme katsaylar ve alar

Vidada srtnme katsays
bak Tablo 2.6
Vi = 0,12
Vidann srtnme as
Vi = atan V
Vi = 6,84277
Kafada srtnme katsays
bak Tablo 2.6
B = 0,12
www.guven-kutay.ch
55

Kafada srtnme as
B = atan B
B = 6,84277
www.guven-kutay.ch
56
57

tF
dG
rd
ri = r
C
rt
(a s ) u F
FS 2 = 2
max
kB + s u
FS2 = 40,89 kN
a = (a s ) + s
a = 63,024 mm
a s =
u
s
yo
Ls
2
2 d t d Co
8 dt
a s = 62, 654
mm
A T = rd2 ri2 / n C
AT = 2225 mm2
s mesafesi
s = LS y 0
s = 0,369 mm
LS mesafesi
LS = 0,5 (d d d t )
LS = 20 mm
Res. 1.15, Temas kesiti
Gei delii boluklu trapezin y = y T A T LS A G

0
A T0
y0 = 19,631 mm

yT mesafesi
t r + 2 ri
yT = F t
3
rt + ri
yT = 19,671 mm
Gei delii alan
2
A G = 0,25 d G
AG = 241,0 mm2
AT0 =
mm2

T0
T
G
alan
1985
u mesafesi
u = t F y0
u = 20,4 mm
Taksimat
tC = dt / nC
tC = 55,6 mm

I BT
2
T
kB2
Sktrma
basnc
t t 3 r 2 + 4 rd ri + ri2
36 rt (rd + ri )
atalet momenti
Toplam
kuvveti
Gerekli
kuvveti
sktrma
toplam
FS = FS1 + FS2
sktrma
FS GER = 2 . FS
k 2B = 133 mm 2
IBT = 295'830
mm4
FS = 40,9 kN
FS GER = 82 kN
www.guven-kutay.ch

7. Hesap iin gereken dier deerler
7.1 Tork anahtar ile skma momenti faktr
7.2 Sktrma momenti
Cvata standart malzemeden olmad
hesaplamamz gerekir.
Cvatann montajdaki ekme gerilimi
0,9 R p0,2
bak M =
4
1+ 3
d0

+ tan d 2 Vi
2
2
bak Tablo 2.9

SI = 1,6
iin
Montajda boyuna sktrma kuvveti

FnM = M A GE = M
58
sktrma
momentini
M = 482 N/mm2
FnM = 75,5 kN
2
d GE
4
Metrik ISO- dili vidalarn skma momenti
MS = FnM (0,159 P + 0,577 Vi d 2 + 0,5 B d Et )
sdan dolay iletmede enine ve boyuna deiiklik

olacan-dan hesaplanan sktrma momentinin
%5 eksii alnr.
min. Sktrma momenti,
MSmin = MSmax / S
Tork anahtar iin ayarlanacak sktrma momenti
MA
MA = (MS max + MS min)/ 2
Moment sapmas MA
MA = (MS max + MA)
MS = 191,4 Nm
MSmax = 185 Nm
MSmin = 115 Nm
MA = 150 Nm
MA = 35 Nm
MA = 150 35 Nm

gerekirse:
MAy = 165 Nm
MAy = 0,9 . MS max = 0,9 . 185 165
alanlara braklr.
7.3 Cvatann elastik esneklii
Cvatann montajda elastik esneklii
K =
0,4 d
E C A AN
LS
E Ci A AN
Vidal aftn esneklii
V =

Somunun esneklii
LV
E Ci A 3
0,5 d
VS =
E Ci A 3
So =
0,33 d
E P 2 A AN
K =
mm/N
=
mm/N
V =
mm/N
VS =
mm/N
So =
mm/N
0,2174 . 10-6
2,3373 . 10-6
0,5308 . 10-6
0,3033 . 10-6
0,1563 . 10-6
www.guven-kutay.ch

Montajda
cvatann
elastik
esneklii C =
Ci = K + + V + VS + So
mm/N
3,5452
59
.10-6
Cvatann iletmede elastik esneklii

0,5 d
E Ci A AN
Ki =
mm/N
L
i =
i =
E Ci A AN mm/N
LV
Vi =
Vidal aftn esneklii
Vi =
E Ci A 3
mm/N
0,5 d
VSi =
Somundaki vidann esneklii VSi =
E Ci A 3
mm/N
0,33 d
Soi =
Somunun esneklii
Soi =
E P 2i A AN
mm/N
Montajda
cvatann
elastik
esneklii C =
mm/N
Ki =
0,241 . 10-6
2,592 . 10-6
0,589 . 10-6
0,179 . 10-6
0,336 . 10-6
3,9372 .10-6
7.4 Sklan paralarn elastik esneklii P:

Sklan paralarn elastik esnekliine edeer kaval silindirin kesit alan
Konstruksiyonda
DDPhe = dKD + 2.tan . LP1
Seilen DDP ve Burada ,
Bylece:
x=3
DDphe
DDPhe = 57,1 mm
dDP = 57,1 mm
LS d D
x = 0,8837
D 2P
Edeer kaval silindirin kesit alan,

dD = 22,5 mm < DDPhe = 57,1 mm < dKD+LS=123mm
A E =
2
dD dG
+ d D (D P d D ) (x + 1)2 1
4
8
AES = 936,1 mm2
www.guven-kutay.ch

Montajda elastik esneklik P
P1 =
L k1
A E E P1
P2 =
L k1
A E E P 2
P1 = 0,191 . 10-6
mm/N
P2 = 0,445 . 10-6
mm/N
Montajda paralarn elastik esneklii P = P1 +

P = 0,636 . 10-6 mm/N
P2
letmede elastik esneklik Pi
P1i =
L k1
A E E P1i
P 2i =
L k1
A E E P 2i
Montajda paralarn elastik esneklii

Pi = P1i + P2i
s 2 A E
*Pi = Pi 1 +
I BT
a
s
A
E
*
*Pi
= Pi 1 +
I
BT
7.5. Kuvvet dalm faktr n

7.6. Kuvvet oran
Montajda : bak
' =
P
Ci + P
'i =
*Pi = 0,7241 10 6 mm/N

*
*Pi
= 0,777 10 6 mm/N
n = 0,5
= ' n
letmede:
P1i = 0,215 . 10-6

mm/N
P2i = 0,509 . 10-6
mm/N
Pi = 0,7238 . 10-6
mm/N
= 0,152077
= 0,0760387
*
*Pi
Ci + *Pi
i = 'i n
i = 0,1666983
i = 0,0833492
7.7. Oturmadan dolay kaybedilen n germe kuvveti FOt , bak ve

fOt1 = 0,003 mm
Vida yzeyi
Rz 16 m
fOt2 = 0,006 mm
Cvata ba / Somun temas yzeyi Rz 16 m
fOt2 = 0,002 mm
Paralar ars 1 yzey Rz 16 m 0,002
fOt = 0,011 mm
FOt =
f Ot
Ci + P
FOt = 2,377 . 103 N
www.guven-kutay.ch
60

7.8. Is etkisi
Isnn
cvataya
etkisi
L C = C LSIK TC
LC = 0,459 mm
TC = TC - TM
Isnn paralara etkisi
LP = LP1 + LP2
LP =0,4626 mm
= 0,1287
= P 2 LSIK 2 TP 2 = 0,3339
L P1 = P1 LSIK1 TP1
L P 2
LS = LP LC
LS = 0,0039 mm
Boy uzama farkndan doan kuvvet FNT

FNT =
L
CT + PT
FNT = 837 N
7.9. letmedeki n germe kuvveti Fn

Fn max = FnM max + Fn FOt
F
Fn min = nM max + Fn FOt
S
Fnmax = 71429 N
Fnmin = 44072 N
7.10. letme kuvvetinin dalm

Cvatada
ek
kuvvet
FEk FEkmax = 375 N

FEkmin = 25 N
Paralarn
ald
kuvvet
FPA
FP = F FEk = F (1 )
FPAmax = 4125 N
FPAmin = 275 N
Cvatay zorlayan max. kuvvet Fn bak
FCtop = 71804 N
F
=F
+F
FEk max = F max
Ctop
n max
FEk min = F min
Ek max

FSmin = 39947 N
7.13 Torsiyon momentini tayan kesit adedi

qFE = 1
Enine kuvvetten doan bir cvatadaki normal
kuvvet
FNE = 1000 N
F
FNE =
q FE S
Gerekli toplam minimum sktrma kuvveti

FSIKtop = FSi1 + FSi2 + FNE
FSIKtop = 41887 N
www.guven-kutay.ch
61

8. Mukavemet deerlerinin kontrol
8.1 Montajda bileik gerilim
Vidadaki
srtnme
. tan( )
momenti
M Vi = 0,5 Fe d 2 = FnM . d2/2
Vidadaki torsiyon gerilimi t

Cvatann
montajdaki
t =
ekme
gerilimi
M Vi
Wt
t = 180 N/mm2
F
M = n max
A GE
Montajda
BiM =
bileik
2
M
BiM
gerilim
MVi = 88 Nm
+ 3 2t
M = 466 N/mm2
BiM = 561 N/mm2
8.2. Montajda temas yzeyi basma gerilimi

Basma yzey alan Ab
Ab = 157,1 mm2
p M = FnM / A b
pM = 464 N/mm2
A b = 0,25 d 2D d a2

8.3. letmede bileik gerilim Bi
= 458 N/mm2
F
= Ci max
A GE
Cvatada eilme momenti
M e = F max a
Eilme gerilimi
e = e
Toplam normal gerilim
N = + e
M e
We

Bi i1 =
Enine
hy =
2N
kaymadan
L2S
Toplam normal gerilim

Nhy = + e + hy

Bi i2 = 2Nhy + 3 2t
e = 9 N/mm2
N = 467 N/mm2
Bi i1 = 562 N/mm2
+ 3 2t
3 E Ci i h T d
Me = 385 Nm
eilme
gerilimi
hy = 82 N/mm2
Nhy = 584 N/mm2
Bi i2 = 631 N/mm2
www.guven-kutay.ch
62

8.4. letmede temas yzeyi basma gerilimi
letmede temas yzey basnc
p i =
WP =
FCi top
Ab
+ e
Fi max a
p = 460 N/mm2
WP
4
d 4D d G
32
dD
WP = 709 mm3
8.5. Devaml mukavemet deerleri, genlik gerilimi

letmedeki genlik kuvveti Fg
Fg =
Cvatada genlik gerilimi g
g =
ge = e
Toplam genlik gerilimi
F Fa
2
Fg
A3
Fg a
We
gtop = g + ge
Cvatann emniyetli genlik mukavemet deeri
Fg = 175 N
g = 1,21 N/mm2
g = 0,33 N/mm2
gtop = 1,5 N/mm2
G = 40 N/mm2
9. Emniyet katsaylar
9.1. Montajdaki deerler
I
II
Montajda
akma
mukavemeti S = R p0,2
AM
biM
emniyeti
pS
Montajda temas yzeyleri basnc S
ApM =
pM
emniyeti
10.2. letmedeki deerler

letmede
akma
mukavemeti S = R p0,2
III
Ai
bii1
emniyeti (enine kaymasz)
letmede temas yzeyleri basnc S = pS
pi
IV
p i
emniyeti
G
letmede enine kaymasz genlik S
DMi =
V
mukavemet emniyeti
gtop
www.guven-kutay.ch
SAM = 1,14
SApM = 1,51
SAi = 0,97
Spi = 1,35
SDMi = 25,88
63

SS =
VI
VII
letmede devaml mukavemet SDe

emniyeti (enine kayma ile)
FS min
FS GER
= BiT
De
64
SS = 1,05
SDe = 1,24
letmede balantnn fonksiyonunu yapamas kt sonular douracaksa, balant ve cvata iin

eitli deneyler yaplp sonra konstruksiyon imalata ve iletmeye alnmaya msaade edilir.
Cvata:
6-Ke
Cvata
M16-130/44
NiCrTiAlF100, W.Nr.2.4952.60 , DIN17745
Skma metodu:

Cvata gayet hafif yal.
Skma momenti:
MS = 150 35 Nm
www.guven-kutay.ch
Nimonic
80
65
1.2.7 Montaj aparat

Herhangi bir makinada mili (Poz 1) gbee (Poz 2) montaj ve demontaj iin Res. 1.16 de tasla
izilmi olan montaj aparat kullanlacaktr.
Aparatn arzasz alp almayacana karar vermek iin, X ile iaretlenmi vida boyunun
montaj ve demontajdaki kuvvetleri tayp tamayaca kontrol edilecektir.
5 3
4 1
X
Montaj
girii
dM
dPi
Demontaj
girii
L Vi
Res. 1.16, Montaj aparat

Bilinenler:
En byk basn
Milin ap
Vidann tanm, metrik ISO ince dili vida
Pistonun d ap
stenilen genel emniyet katsays
Vidann boyu
Malzemeler
P1 Kovan
P2 Kasnak (Gbek)
P3 Vidal kovan
P4 Piston
P5 Kapak
pmax = 1100 bar

dM = 24 mm
M 48 x 3
dPi = 58 mm
SEMGER = 2
LVi = 60 mm
C 45
GK-AlSi9Cu3
C 45
42CrMo4
C 45
1.0503
3.2315.02
1.0503
1.7225
1.0503
www.guven-kutay.ch
66
1.2.7.1 zm
pmax
=
110
N/mm2
Rp0,2 = 1100
Pistonun kopma mukavemeti 42CrMo4 1.7225
N/mm2
Kasnan kopma mukavemeti GK-AlSi9Cu3, 3.2315.02 Re = 180 N/mm2
AMo = 2'190
Montaj alan
AMo = . (dPi2 dM2) / 4
mm2
ADM = 2'642
Demontaj alan
ADM = . dPi2 / 4
mm2
Max. Kuvvet, demontajda etkin
Fmax = pmax . ADM . Fmax = 581257
SEMGER
N
En byk basn
pmax = 1100 bar
Burada hesap, kasnan mukavet deeri daha kk olduu iin, kasnaktaki vidann kopma
mukavemetine gre yaplr.
P = 3 mm
H/8
R2
P
BSo
H3
H1
H/2
D
D2
D1
B C
60
H/6
R1
H/4
Cvata
d3
d2
d
H/2
Somun
H = P . cos (/2) bak Tablo

2, Tablo 1.2
H = 3 . cos 30 = 3 .
0,86603
H = 2,598 mm
zorlanan
eni:
BSo = 2,675 mm
Somun
vidasnn
kesmeye
BSo = P H/8
Somunun bir vidasnn kesmeye zorlanan alan:
ASo = . d . BSo
Somunun
kesmeye
kar
mukavemeti
KE = 0,8 . Re
Somundaki
gerekli
tayc
di
says
nSo = Fmax / ( ASo . KE )
Somundaki
toplam
di
says:
ki u iin emniyette olmak iin 6 di alnr.
ntop = nSo + 6
Vidann
imalattaki
gerekli
boyu:
LViGER = ntop . P
ASo = 403,417 mm2

KE = 144 N/mm2
nSo = 10,006
ntop 16
LViGER = 48 mm
Taslakta LVi = 60 mm olduundan konstruksiyonun doruluu kabul edilir.
www.guven-kutay.ch

08d Civata

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

08d Civata

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2010 Mart

eitli tablolar ve rnekler...........................................................................................................3

eitli tablolar ve rnekler

1 eitli tablolar ve rnekler

eitli tablolar ve rnekler

eitli tablolar ve rnekler

eitli tablolar ve rnekler

6 ke bal cvata ve somun

Silindir bal cvata iin

90 Hava bal cvata iin

eitli tablolar ve rnekler

a) Anma bykl inch olan boru vidann gsterilmesi

eitli tablolar ve rnekler

Tablo 5, Tablo 1.5, eitli cvatalara genel bak. ller mm dir.

Hava bal i alt ke

Hava bal yarkl

Burada bulunmayan deerler veya den alnmaldr.

eitli tablolar ve rnekler

Tablo 6, Tablo 1.6, vidada cep somun konstruksiyon lleri

Vidann arka kr boluuna

Vidann arka kr boluuna gei lleri

1) 120 standartdr. zel hallerde, eer a 90 veya 60 alnacaksa bu resimde belirtilmelidir.

eitli tablolar ve rnekler

Tablo 7, Tablo 1.7, D vidada konstruksiyon lleri

Vidann dz afta k lleri

Vidann afta gei lleri

eitli tablolar ve rnekler

Tablo 8, Tablo 1.8, Standart cvatalarn malzeme ve mekanik deerleri

Az veya orta deer C-alml

Su verilmi ve tavlanm az veya

Alml, su verilmi ve tavlanm

Az veya orta deer

M16 Su verilmi ve tavlanm az veya

1) Otomat elikleri S 0,34 % , P 0,11 % , Pb 0,35 % ile malzeme olarak kullanrlar.

eitli tablolar ve rnekler

Tablo 9, Tablo 1.9, Cep somunda di (vida) boyu Ldb

eitli tablolar ve rnekler

Tablo 11, Tablo 1.11-a) Vidada srtnme katsays Vi (Strelow a gre)

talal imalat veya haddelenmi

siyah menevili (islah edilmi)

1) kr veya temper dkm

eitli tablolar ve rnekler

Cvata baalt veya somun alt

siyah menevili (islah edilmi) veya

yal MoS2 yal MoS2 yal

Baslan kart para

eitli tablolar ve rnekler

Tablo 12, Cvatann pratik seimi

--- --- ---

rnek 1: letme kuvveti:

eitli tablolar ve rnekler

Tablo 13, 6-Ke cvatalarn lleri

eitli tablolar ve rnekler

1.2 eitli cvata balantlar

ekil 1, Res. 1.1, Komple rulman flan

Balant: Eksenden sktrmal, eksen d zorlamal balant

eitli tablolar ve rnekler

ekil 2,Res. 1.2, Ek paral konstruksiyon

ekil 3,Res. 1.3, Kr somunlu konstruksiyon

6-Ke Cvata M8-50/22 - 8.8,

eitli tablolar ve rnekler

Tork anartaryla elle skma momenti

eitli tablolar ve rnekler