Graansko vanparnino i izvrno procesno pravo

POJAM I BITNA OBILJEZJA VANPARNICNOG POSTUPKA

Vanparnicni postupak je postupak gdje sva nacela u parnicnom postupku dolaze do drugacijeg znacaja i smisla.On je
nesporan postupak i vise je izrazen pravni poredak jer ih zeli kanalisati u odredjenom pravcu.Vise je vrsta VP a
najznacajnija podjela je na statusne,- statusne imovinske (najvazniji ostavinski postupak)- imovinske i dr. Nacelo
dispozitivnosti-u VP se mogu pokrenuti tuzbe i po sl.duznosti a ne kao kod PP koji se iskljucivo pokrece na zahtjev
stranke. Najvece razlike izmedju PP i VP su dosle kod statusnih, jer je pravni poredak drustva i drzave zainteresovan
za ishod ovakvih postupaka.(oduzimanje poslovne sposobnosti, oduzimanje roditeljskog prava, produzenje
roditeljskog prava..) Nije izradjen po principu suprostavljenih stranaka u postupku.Stranke je najbolje nazvati
ucesnicima u postupku.Kod imovinskih VP razlike nisu toliko vidljive. U VP forma gubi na svojoj strogosti.U VP
sve odluke nisu podobne materijalnom pravosnaznoscu-u PP ne moze se 2 puta odlucivati o istoj stvari ne bis in
idem, u VP se moze ponovo odlucivati( smjestaj bolesne osobe u ustanovu...kad osoba ozdravi ponovo se
odlucuje..)Subjekti VP su stranke i sud. Sud odredjuje predmet u VP imajuci u vidu da li treba odluciti o odredjenom
statusu. Okoncanje VP za razliku od PP koji moze da se okonca u svakoj fazi jer stranka je ta koja odlucuje, u VP
odlucuje sud-nacelo sudskog upravljanja postupkom. U VP nacelo kontradiktornosti nije izrazeno. U VP sud donosi
odluke samo u obliku RJESENJA. Odluke su najcesce deklaratorne i konstitutivne.. VP je nesporan postupak gdje
sud rjesava pravna pitanja a ne cinjenicna. VP sud pokrece po sluzbenoj duznosti, osim u VP proglasenje nestalih i
umrlih lica za dokazivanje smrti. Vp se ne obrazlazu detaljno.
ODUZIMANJE I VRACANJE POSLOVNE SPOSOBNOSTI
Poslovna sposobnost je sposobnost da se svojim izjavama volje sticu prava i obaveze da se preduzimaju pravne
radnje. Poslovna sposobnost se stice punoljetstvom sa navrsenih 18 godina, kao i stupanjem u brak sa navrsenih 16
godina. Lica do 14 god su potpuno poslovno nesposobna. Lica od 14-18 godina su ograniceno poslovno sposobna.
Ona mogu preuzimati radnje i pravne poslove od manjeg znacaja a za poslove od veceg znacaja potrebna je
saglasnost organa starateljstav, roditelja ukoliko zakonom nije drugacije dredjeno. Licu ce biti oduzeta poslovna
sposobnost ako uslijed dusevne bolesti ( sizofrenija, paranoja..), dusevne zaostalosti ( debili, imbecili, idioti) i sl.
Nije sposobno za normalno rasudjivanje.Sud ce djelimicno oduzeti poslovnu sposobnost takodje zbog dusevne
zaostalosti koje i nisu velikog intenziteta i trajanja da bi se licu potpuno oduzela posl. Sposobnost.Ovaj postupak se
pokrece na prijedlog organa starateljstva, javnog tuzioca, bracnog druga, djeteta , roditelja...Za vodjenje postupka
nadlezan je sud na cijem podrucju lice kojem se oduzia ili vraca posl. Sposobnost ima prebivaliste. Prijedlog za
pokretanje postupka treba da sadrzi cinjenice i dokaze na kojima se te cinjenice utvrdjuju.Postupak o oduzimanju i
vracanju posl.spos. je hitan postupak.Lice prema kojem se vodi postupak mora pregledati vjestak medicinske struke
uz prisustvo sudije.Sud donosi rjesenje o oduzimanju posl. Sposobnosti. Zalba se moze izjaviti protiv rjesenja od
strane lica koja su ucestvovala u postupku u roku od 3 dana od prijea rjesenja i ona ne zadrzava izvrsenje rjesenja.
Vracanje posl. Spos. Kad prestanu razlozi zbog kojih je oduzeto, sud ce po sl. Duznosti pokrenuti postupak ili na
prijedlog lica.Troskove postupka snosi predlagac.
PROGLASENJE NESTALIH LICA UMRLIM I DOKAZIVANJE SMRTI?
Uslovi za proglasenje lica,umrlim:
- Lice o cijem zivotu za poslednjih pet godina nije bilo nikakvih vijesti, - lice od cijeg rodjenja je proteklo 60
god.-lice koje je nestalo u brodolomu ili nekoj drugoj nesreci a o njemu nije bilo nikakvih vijesti u
poslednjih 6 mjeseci od dana prestanka takve opasnosti, lice koje je u toku rata nestalo protekom godinu
dana nije bilo o njemu nikakvih vijesti.
Prijedlog za pokretanje postupka-moze podnijeti svako lice i fizicko i pravno.Prijedlog treba da sadrzi naziv
suda, ime i prezime lica koje se predlaze da se proglasi umrlim, datum rodjenja, poslednje prebivaliste kao i
podaci predlagaca .Prvostepeni postupak se sastoji iz 3 stadijuma. U prvom se po prijemu prijedloga sud
provjerava da li su ispunjeni svi uslovi i retpostavke za vodjenje postupka. Moze saslusati predlagace, a ako sud
ocijeni da nisu ispunjeni uslovi za pokretanje postupka donijece rjesenje kojim ce prijedlog odbaciti. Drugi
stadijum-kad su ispunjeni uslovi sud ce objaviti u Sluzbenom Glasniku da je postupak pokrenut. Pozvace
nestalo lice da se javi ili bilo ko ko ima neke informacije vezane za nestalo lice.Treci stadijum- pocinje poslije
isteka oglasnog roka, ako nema tragova i dalje o nestalom sud ce donijeti rjesenje o proglasenju lica ya umrlog i
naznaciti vrijeme ili dan smrti i to onaj kad je lice nestalo.Predlagac snosi troskove postupka.
UREENJE MEA
Pod ureenjem mea se podrazumijeva obnavljanje ili ispravljanje mea kada su meanji znaci uniteni,
oteeni ili pomjereni.Susjedi ne mogu sporazumno da utvrde granicu. Postupak se pokree prijedlogom koji moe
podnijeti svaki od vlasnika odnosno korisnika susjednih zemljita.U cilju sporazumnog rjeenja, sud prvo zakazuje
roite u sudu na koje poziva sve uesnike. Ukoliko sporazumno ureenje mea ne uspije, sud zakazuje roite na
licu mjesta. Na njega poziva i vjetaka geodetske struke a po potrebi i svjedoke. Nedolazak predlagaa nije

smetnja ako odravanje roita predloi bilo koji od uesnika. U suprotnom e se smatrati da je prijedlog
povuen.Nain ureenja mea moe biti
1. Na osnovu jaeg prava, ako meu uesnicima postoji spor ija vrijednost ne prelazi vrijednost spora male
vrijednosti u parninom postupku (ako prelazi, a stranke se ne slau da se mea bez obzira na vrijednost spora uredi
po jaem pravu, stranke se upuuju na parnicu).
2. Na osnovu posljednjeg mirnog posjeda, ako spor nije mogue rijeiti na osnovu jaeg prava;
3. Ako spor nije mogue rijeiti na osnovu posljednjeg mirnog posjeda, rijeie se po pravinosti, tako to e se
sporna meanja povrina podijeliti.
U rjeenju sud opisuje graninu liniju izmeu zemljita, a sastavni dio rjeenja je i skica.

IZVRSNI POSTUPAK
POJAM I KARAKTERISTIKE IZVRSNOG POSTUPKA
Nase pravo se mora realizovati kako je zakonodavac rekao I prinudnim putem bez upotrebe sile I to u sudskoj
presudi. U njoj se nalaze stranci da se u u toj I toj stvati, do tog I tog datuma izvrsi, a ako ne prisilnim putem ce se u
sklad dovesti normativno I pravno jer nije bilo drugog nacina.
Nacela koja predstavljaju specifikum IP su
Nacelo strogog formalnog legaliteta- u IP organ koji ima mogucnost da upotrijebi silu
Nacelo socijalnosti koje nije prisutno ni u jednom drugom postupku a ono podrazumijeva da se nece provesti
rjesenje za stvari koje su potrebne duzniku kao osnovne za egzistenciju njega I njegove porodice.
Sredstva izvrsenja na pokretnim stvarima u IP su popis, namirenje stvari.Dvije vrste prenosa su I to prenos radi
naplate I prenos umjesto isplate.
Zakonom o izvrsnom postupku se uredjuje postupak po kojem sudpvi u RS prinudno sprovode ostvarivanje
potrazivanja na osnovu izvrsnih I vjerodostojnih isprava ako posebnim zakonom nije drugacije odredjeno.Postupak
se pokrece prijedlogom trazioca izvrsenja a sud je duzan da postupa hitno.Postupak vodi sudija pojedinac a odluke u
IP sud donosi u obliku rjesenja ili zakljucka..Prigovor I zalba kao redovni pravni lijekovi se mogu izjaviti 8 dana od
dana dostavljanja o zalbi odlucuje drugostepeni sud I zalba ne zaustavlja izvrsenje.
OPSTE PROCESNE PRETPOSTAVKE NISAM NASLA NIGDJE
PODOBNOST IZVRSNE ISPRAVE ZA IZVRSENJE
Sud odredjuje izvrsenje samo na osnovu izvrsne ili vjerodostojne isprave. Izvrsne isprave su
-izvrsna odluka sudova I izvrsno sudsko poravnanje,
-izvrsna odluka donesena u upravnom postupku I poravnanje u upravnom postupku ako glasi na ispunjenje novcane
obaveze,
-izvrsna notarska isprava I dr.isprava koja je zakonom odredjena kao izvrsna isprava.
Izvrsna isprava je podobna za izvrsenje ako su u njoj naznaceni trazilac izvrsenja I izvrsenik , te predmet, vrsta,
obim I ispunjenja obaveze.Ako u iyvrsnoj ispravi nije odredjen rok za dobrovoljno ispunjenje obaveze, taj rok se
odredjuje rjesenjem o izvrsenju.
ODLUKE U IZVRSNOM POSTUPKU
Odluke u IP sud donosi u obliku rjesenja ili zakljucka. U rjesenju o izvrsenju moraju biti naznaceni izvrsna odnosno
vjerodostojna isprava na osnovu koje se izvrsenje odredjuje, trazilac I izvrsenik, potrazivanje koje se ostvaruje,
sredstvo I predmet izvrsenja te drugi podaci neophodni za sprovodjenje rjesenja.Rjesennje mora da sadrzi pouku o
pravnom lijeku koji strankama stoji na raspolaganju
PROTIVIZVRSENJE
Razlozi za protivizvrsenje:
Nakon sto je izvrsenje vec sprovedeno izvrsenik moze u istom postupku zatraziti od suda da nalozi traziocu
izvrsenja da mu vrati ono sto je izvrsenjem dobio I to ako je izvrsna isprava pravosnazno ukinuta, preinacena,
ponistena , stavljena van snage, - ako jerjesenje o izvrsenju pravosnazno ukinuto ili preinaceno, -ako je tokom
postupka namirio traziocu odredjeni novcani iznos,.. Na osnovu pravosnaznog I izvrsnog rjesenja kojim je traziocu
izvrsenja nalozeno da vrati ono sto je izvrsenjem dobio sud ce na prijedlog izvrsenika donijeti rjesenje o
protivizvrsenju.
SREDSTVA IZVRSENJA NA POKRETNIM STVARIMA
Mjesna nadleznost - za odlucivanje o prijedlogu za izvrsenje radi predaje jedne ili vise odredjenih stvari nadlezan je
sud na cijem se podrucju nalaze stvari. Sudski izvrsilac oduzima te stvari od izvrsenika I predaje ih uz potvrsu
traziocu izvrsenja. Izvrsenje ce se sprovesti I kad se stvar nalazi kod treceg lica.Ako stvari nisu nadjene ni kod
izvrsenika ni kod treceg lica sud ce u istom postupku procijeniti vrijednost tih stvari I rjesenjem naloziti izvrseniku
da u odredjenom roku isplati traziocu izvrsenja iznos te vrijednosti.

SREDSTVA IZVRSENJA NA NOVCANOM PoTRAZIVANJU DUZNIKA

Izvrsenje radi ostvarivanja novcanog potrazivanja odredjuje se I provodi u obimu koji je potreban za namirenje tog
potrazivanja
ZABRANA POTRAZIVANJA
PRENOS POTRAZIVANJA
Zapljenjeno potrazivanje prenosi se na trazioca izvrsenja u skladu sa njegovim prijedlogom radi naplate ili umjesto
isplate.Trazilac izvrsenja je duzan vec u izvrsnom prijedlogu zatraziti da se potrazivanje na njega prenese. O vrsti
prenosa sud odlucuje rjesenjem o izvrsenju.U rjesenju o izvrsenju ili u posebnom rjesenju o prenosu pozvace se
izvrsenikov duznik da duzni iznos polozi kod suda uplatom na odredjeni racun I da o tome obavijesti sud.Ako je
vise trazilaca izvrsenja podnijelo prijedlog za prenos u razne dane, sud ce prenijeti potrazivanje na trazioca izvrsenja
koji je prvi podnio prijedlog, a ako je vise trazilaca izvrsenja podnijelo prijedlog istog dana, potrazivanje ce se
prenijeti na trazioca potrazivanja cije je potrazivanje najvece.
PRENOS POTRAZIVANJA RADI NAPLATE
Prenosom potrazivanja radi naplate ovlascuje se trazilac izvrsenja da trazi od izvrsenikova duznika isplatu iznosa
naznacenog u rjesenju o izvrsenju ili u posebnom rjesnju o prenosu ako je taj iznos dospio , da obavlja sve radnje
koje su potrebne radi ocuvanja I ostvarenja prenesenog potrazivanja I da se koristi pravima u vezi sa zalogom koji je
dat ya obezbjedjenje tog potrazivanja. Prenosom potrazivanja radi naplate tuzilac nije ovlasten na teret izvrsenika
zakljuciti poravnanje, izvrsenikovu duzniku oprostiti dug ili prenesenim potrazivanjem raspolagati , ten i sa
izvrsenikovim duznikom sklopiti ugovor da odluku o potrazivanju ako je ona sporna donese arbitraza.Traziocu
izvrsenja na koga je preneseno potrazivanje radi naplate izvrsenikov duznik moze istaknuti samo prigovore koje bi
mogao istaknuti izvrseniku.
PRENOS POTRAZIVANJA RADI NAPLATE SREDSTVA IZVRSENJA NA NEKRETNINAMA

Mjesno nadlezan je sud na cijem se podrucju nalazi nekretnina.Izvrsenje radi ispraznjenja I predaje
nepokretnosti sprovodi se tako da sudski izvrsilac nakon sto udalji lica I ukloni stvari s te nepokretnosti,
predaje nepokretnost u posjed trazioca izvrsenja. Ispraznjenju I predaji nepokretnosti se moze pristupiti
nakon isteka 8 dana od dana dostave rjesenja ako prigovor nije izjavljen .Ako je potrebno sud ce protiv
lica koje ometaju sprovodjenje izvrsenja izreci novcanu kaznu.